Wewnętrzna budowa materii

I. Dyfuzja
To samorzutne wnikanie cząsteczek jednej substancji między cząsteczki drugiej substancji, gdy są
one w bezpośrednim kontakcie np. zapach ciasta w powietrzu, kryształki soli w wodzie, woda z
sokiem lub woda z manganianem (VII) potasu
Dyfuzja zachodzi najszybciej w gazach, wolniej w cieczach, a najwolniej w ciałach stałych
• cząstki bardzo szybko się poruszają
• odległości między cząstkami bardzo duże
• cząstki drgają
• odległości między cząstkami bardzo małe
GAZ
CIAŁO STAŁE
• cząstki szybko się poruszają
• odległości między cząstkami mniejsze
CIECZ
II.
Ziarnista budowa materii
Materia, czyli wszystko, co nas otacza (gaz, ciecz, ciało stałe) zbudowana jest z maleńkich cząstek
elementarnych, które są w ciągłym ruchu – dlatego mówimy o ziarnistej (nieciągłej) budowie materii.
III.
Masa atomowa i cząsteczkowa
1 u = 0,0,166 * 10-23 g
Atom jest bardzo mały, trudno wyobrazić sobie jego rozmiar.
1 g = 6,02 * 1023 u
Masy atomów podaje się w jednostce masy atomowej u (unit)
Masy atomowe odczytuje się z układu okresowego pierwiastków chemicznych,
masy atomowe podaje się w przybliżeniu mLi = 6,941 u = 7 u
Masę cząsteczkową oblicza się, sumując masy atomowe atomów wchodzących w skład cząsteczki.
m H 2 O = 2 o m H + 1 o mO = 2 o 1u + 1 o 16u = 2u + 16 u = 18u
IV.
Budowa atomu
Atom pierwiastka chemicznego składa się z dwóch obszarów:
jądra (w jądrze znajdują się dodatnio naładowane protony p+ i obojętne neutrony no)
powłok elektronowych, po których krążą elektrony e-
uproszczony model
atomu węgla
jądro
elektron
proton
powłoka
walencyjna
neutron
ostatnia powłoka elektronowa w atomie to powłoka walencyjna, a elektrony na niej krążące to
elektrony walencyjne
V.
Właściwości podstawowych cząstek materii.
Nazwa cząstki
proton
jądro atomowe
neutron
powłoki
elektron
elektronowa
nukleony
Symbol
Przybliżona masa
Ładunek
p+
1u
1u
+1
no
e-
1
u
1840
0
-1
VI.
Liczba atomowa i cząsteczkowa
liczba masowa = protony + neutrony
liczba atomowa = protony = elektrony
Ustal ilość
elektronów
protonów
11
11
neutrony
liczbę atomową
liczbę masową
12, bo 23-11
11
23
VII. Ilość elektronów na powłokach
maksymalna liczba elektronów, która
może znajdować się na danej powłoce
2e- 8e- 18e- 32e-
jądro
atomu
K
L
M
N O P Q
N
nazwy powłok elektronowych
VIII. Izotopy
Izotopy są to odmiany tego samego pierwiastka chemicznego o takiej samej liczbie atomowej
Z, ale różnej liczbie masowej A np. w przyrodzie występują trzy izotopy wodoru (trzy odmiany).
Zastosowanie izotopów:
geologia – określenie wieku organizmów, skał
źródło energii
medycyna – wykrywanie i leczenie chorób
IX. Budowa układu okresowego pierwiastków chemicznych
grupy główne
grupy główne
1
1
18
grupy 1 - 18
2
2
3
okresy 1 - 7
13 14 15 16 17
grupy poboczne
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
4
5
6
7
Nazwy grup wywodzą się od pierwszego pierwiastka w grupie
grupa 1 wyjątek - litowce
grupa 2 - berylowce
grupa 3 - skandowce
grupa 4 - tytanowce
grupa 5 - wanadowce
grupa 6 - chromowce
grupa 7 - manganowce
grupa 8 - żelazowce
grupa 9 - kobaltowce
grupa 10 - niklowce
grupa 11 - miedziowce
grupa 12 - cynkowce
grupa 13 - borowce
grupa 14 - węglowce
grupa 15 - azotowce
grupa 16 - tlenowce
grupa 17 - fluorowce
grupa 18 – helowce
Prawo okresowości
Właściwości pierwiastków chemicznych,
uporządkowanych zgodnie ze
zwiększająca się liczbą atomową Z
powtarzają się okresowo.
Dmitrij Mendelejew – 1869
twórca układu okresowego
X. Co wynika z numeru grupy głównej i okresu?
numer okresu
glin – okresu 3
ilość powłok
3 powłoki K, L, M
numer grupy
głównej 1 i 2
magnez – grupa 2
ilość elektronów
walencyjnych
2 e- walencyjne
numer grupy
głównej 13 – 18
(pomniejszony o 10)
siarka – grupa 16
ilość elektronów
walencyjnych
6 e- walencyjnych
XI. Charakter chemiczny pierwiastków grup głównych