Instrukcja

Ćwiczenie 8 Pomiary z wykorzystaniem oscyloskopu Program ćwiczenia 1. Przygotowanie oscyloskopu do pomiaru – skompensowanie sondy pomiaro‐
wej. 2. Pomiar podstawowych parametrów sygnałów o różnych kształtach: metodą bezpośrednią, przy użyciu kursorów oraz automatyczną 3. Wyznaczenie punktów charakterystyki amplitudowo‐częstotliwościowej czwórników 4. Pomiar przesunięcia fazowego czwórników za pomocą oscyloskopu: metodą bezpośrednią oraz metodą automatyczną 5. Pomiar parametrów sygnału prostokątnego z przeregulowaniem Wykaz przyrządów: • Oscyloskop cyfrowy Rigol DS1052E, sondy pomiarowe • Generator sygnałów Rigol DG1022 • Generator sygnałów sinusoidalnych o przełączanej częstotliwości Literatura [1] Zatorski A., Rozkrut A.: Miernictwo elektryczne. Materiały do ćwiczeń laboratoryj‐
nych. Skrypt AGH nr nr 1190/1990, 1334/1992, 1403/1994, 1585/1999 [2] Rydzewski J.: Oscyloskop elektroniczny. Warszawa, WKiŁ 1976 [3] Rydzewski J.: Pomiary oscyloskopowe. Warszawa, WKiŁ 1994 [4] Chwaleba A., Poniński M., Siedlecki A.: Metrologia elektryczna. Warszawa, WNT 1979 [5] Jellonek A., Gąszczak J., Orzeszkowski Z., Rymaszewski R.: Podstawy metrologii elek‐
trycznej i elektronicznej. Warszawa, PWN 1980 [6] Jellonek A., Karkowski Z.: Miernictwo radiotechniczne. Warszawa WNT, 1972 [7] Stabrowski M.M.: Cyfrowe przyrządy pomiarowe. Warszawa, PWN 2002 [8] Zatorski A.: Metrologia elektryczna. Ćwiczenia laboratoryjne. Kraków, Wydz. EAIiE AGH 2002. Skrypt nr 13 [9] Instrukcja obsługi oscyloskopu cyfrowego RIGOL serii DS1000 Zakres wymaganych wiadomości • Budowa i zasada działania oscyloskopu cyfrowego (jak w ćwiczeniu nr 3) •
Zasady obsługi oscyloskopu cyfrowego (jak w ćwiczeniu nr 3) oraz zastosowa‐
nia oscyloskopu do pomiaru częstotliwości, czasu i fazy różnymi metodami (np. metoda bezpośrednia, krzywych Lissajous), budowa i zastosowanie sondy pomiarowej •
Zasada działania cyfrowych przyrządów służących do pomiaru częstotliwości, czasu i fazy. Błędy pomiaru: analogowe i cyfrowe.
1. Przygotowanie oscyloskopu do pomiaru – skompensowanie sondy pomia‐
rowej Na admitancję wejściową oscyloskopu składa się reaktancja równolegle połą‐
czonych pojemności (w granicach od 10 do 50 pF) i rezystancji (zazwyczaj 1 MΩ dla prądu stałego lub m.cz.). Jeżeli badany układ jest oddalony od oscyloskopu, do pojemności wejściowej dodaje się pojemność układu połączeń. Najprostszym spo‐
sobem jest połączenie wejścia oscyloskopu i jego masy z badanym układem dwo‐
ma przewodami. Ten sposób łączenia może być stosowany tylko w niektórych przypadkach i jest ograniczony impedancją źródła, poziomem sygnału, pasmem częstotliwości, jakie powinno być zapewnione dla wiernego przeniesienia sygnału, oraz poziomem zewnętrznych zakłóceń. Pomiary słabych sygnałów wymagają – niezależnie od ich pasma częstotliwo‐
ści –zastosowania kabla ekranowego, który zabezpieczy układ przed wnikaniem do niego zakłóceń, takich np. jak tętnienia sieci. Dołączenie kabla współosiowego (koncentrycznego, BNC) zwiększa pojemność wejściową oscyloskopu o kilkadzie‐
siąt pF, co wpływa na wzrost obciążenia źródła badanego sygnału. W wielu pomiarach, w celu wiernego odtworzenia mierzonego sygnału, ba‐
dany punkt należy łączyć z oscyloskopem przez specjalną sondę o odpowiednio dużej impedancji wejściowej i parametrach (np. pasmo częstotliwości, stopień podziału napięcia wejściowego) odpowiednich dla danego zastosowania. Szcze‐
gólnie wysokie wymagania są stawiane sondom przeznaczonym do pomiaru prze‐
biegów, których widmo rozciąga się od pojedynczych herców do setek, a nawet tysięcy megaherców. Przykładem sygnału o bardzo szerokim widmie są przebiegi prostokątne lub impulsowe o bardzo szybko zmieniającej się amplitudzie. Jednym z typów sond często stosowanych do obserwacji napięciowych sygnałów impul‐
sowych są pasywne sondy RC. Rysunek 1 Sonda RC o tłumieniu 1:10: a) schemat ideowy; b) układ zastępczy słuszny dla małych i średnich częstotliwości [2] Na rysunku 1 przedstawiono schemat ideowy takiej sondy oraz jej schemat zastępczy dla małych i średnich częstotliwości. R1 jest rezystorem szeregowym umieszczonym wewnątrz ekranowanej obudowy sondy, C1 ‐ strojonym kondensa‐
torem równoległym, R2 ‐ rezystancją wejściową oscyloskopu (zazwyczaj R2=1 MΩ), a na pojemność zastępczą Cz składają się pojemność wejściowa oscyloskopu C4 i pojemność kabla C3. Wierne przeniesienie impulsu wymaga równomiernej charakterystyki często‐
tliwościowej dzielnika R1, C1 i R2, Cz, co występuje wtedy, kiedy jest spełniony na‐
stępujący warunek R1C1 = R2Cz. Ponieważ pojemność zastępcza Cz nie jest ściśle określona, to skompensowanie dzielnika uzyskuje się przez strojenie pojemności C1. Sondę stroi się, doprowadzając do jej wejścia sygnał prostokątny z zewnętrz‐
nego generatora przebiegów prostokątnych lub poprzez wykorzystanie sygnału prostokątnego generowanego przez wbudowany kalibrator oscyloskopu. Wypro‐
wadzenia sygnału umożliwiającego kalibrację sondy, znajdują się na płycie czoło‐
wej oscyloskopu. Trymer C1 jest dostępny do strojenia przez otwór w obudowie sondy. Na rysunku 2 przedstawiono przykładowe przebiegi, obserwowane na ekranie oscyloskopu podczas kompensowania sondy. Rysun
nek 2 Kompensowanie so
ondy RC sygn
nałem prosto
okątnym o czzęsto‐
tliwości 1
1 kHz. Zaokrąąglenie narożży impulsu w
występuje w źle zestrojon
nym osccyloskopie, n
nawet przy prawidłowej kkompensacji sondy [2] Mimo prawidłoweej kompensaccji sondy (naa maksymaln
ną płaskość ggrzbietu), na początku im
mpulsu mogą wystąpić zaokrąglenia (hook), spow
wodowane zzłą kompen‐
sacją wew
wnętrznych układów u
toró
ów pomiaro
owych oscylo
oskopu albo zawilgoce‐
niem elemeentów czoła sondy. Tłumieenie sygnału
u przez sondęę wynosi R2/(R1 + R2). TTypowe warttości wyno‐
szą: R1 = 9 MΩ, R2 = 1 MΩ stąd tłumienie równ
na się 10. Spo
otyka się rów
wnież sondy oległa rezystancja wejściiowa sondy o tłumieniu 1, 5, 50, 100, 500, 1000. Równo
wynosi 10 MΩ, (dla prąądu stałego), a równoleggła pojemno
ość wejściowa składa się ównolegle do
ołączonej po
ojemności zaakończenia sondy do jej z 1/10 warrtości Cz i ró
obudowy. Kompensowanie ssondy pomiaarowej 1) Należy przywrócićć ustawieniaa fabryczne oscyloskopu, wybierając przycisk Storagee a następnie Factory ‐> Load 2) Przełącznikiem na obudowie sondy pomiarowej ustawić jej tłumienie na war‐
tość 10x a następnie podłączyć ją z jednej strony do wejścia kanału CH1 lub CH2 a z drugiej, do zacisku sygnału kalibrującego, znajdującego się na płycie czołowej oscyloskopu, zgodnie z rysunkiem 3. Rysunek 3 Sposób podłączenia sondy do zacisku sygnału kalibrującego [9] 3) Kolejnym krokiem kalibracji, jest wybranie odpowiedniego współczynnika wzmocnienia kanału w oscyloskopie. Jeżeli sonda zostanie podłączona do ka‐
nału pierwszego i ma dziesięciokrotne tłumienie, wówczas wzmocnienie usta‐
la się poprzez naciśnięcie klawisza CH1 oraz wybranie z menu: Probe warto‐
ści 10x. Uwaga! Należy zawsze pamiętać o uwzględnieniu nowego współczynnika wzmocnienia kanału oscyloskopu przy zmianie sondy, przy przełączeniu tłu‐
mienia sondy oraz przy zastępowaniu sondy przewodem koncentrycznym. 4) Wejście kanału oscyloskopu należy skonfigurować do pracy w trybie sprzęże‐
nia DC, wybierając CH1 ‐> Coupling ‐> DC, dodatkowo należy wyłączyć ograni‐
czenie pasma przenoszenia CH1 ‐> BW Limit ‐> OFF. 5) Po naciśnięciu przycisku AUTO następuje automatyczne dobranie skali czasu i amplitudy oraz poziomu wyzwalania w taki sposób, by na ekranie widoczny był stabilny obraz. 6) Następnie należy ustawić śrubę regulacyjną sondy w położeniu, dla którego obserwuje się najmniejsze zniekształcenia sygnału prostokątnego. Regulację pojemności sondy należy wykonywać ostrożnie, bez używania siły. Śruba regu‐
lująca może znajdować się zarówno obok przełącznika tłumienia na uchwycie sondy jak i na obudowie gniazda BNC. Należy zaobserwować efekt „przekom‐
pensowania” (różniczkowanie) i „niedokompensowania” (całkowanie). 2. Pomiar podstawowych parametrów sygnałów o różnych kształtach Oscyloskop umożliwia przedstawienie na ekranie zmienności mierzonych przebiegów w czasie oraz pomiar ich parametrów, zarówno czasowych (np. okre‐
su, częstotliwości, współczynnik wypełnienia) jak i amplitudowych (np. amplitudy, wartości międzyszczytowej, wielkości przeregulowania, prędkości narastania sy‐
gnału). A. Pomiary metodą bezpośrednią W metodzie bezpośredniej częstotliwość f x (lub okres Tx ) wyznaczane są na podstawie następującej zależności: fx=
1
1
=
Tx l x ⋅ Ctx
(1) gdzie: l x – długość odcinka na ekranie odpowiadająca okresowi przebiegu Tx , Ctx – aktualnie nastawiona wartość stałej podstawy czasu. Wartość podstawy czasu wyświetlana jest na ekranie oscyloskopu w dolnej części, w polu Time i wyznacza ona czas między działkami siatki wyświetlanej na ekranie. Wartość ta zależy od możliwości technicznych oscyloskopu i zazwyczaj może się zmieniać od pojedynczych nanosekund na działkę (ang. ns/div) do kilku‐
dziesięciu sekund na działkę (ang. s/div). Zmiana podstawy czasu możliwa jest przy pomocy pokrętła Scale w sekcji Horizontal. Przyciśnięcie pokrętła Scale umożliwia włączenie funkcji „powiększenia” wybranego fragmentu zarejestrowanego prze‐
biegu. Wykorzystanie zależności (1) możliwe jest w dowolnym oscyloskopie wypo‐
sażonym w naniesioną na ekran skalę oraz możliwą do określenia wartość pod‐
stawy czasu. 1) Celem pomiaru jest wyznaczenie częstotliwości trzech sygnałów sinusoidal‐
nych. Źródłem sygnału jest zasilacz/generator uniwersalny lub generator przedstawiony na rysunku 4 (zapytać prowadzącego). Wyjście generatora na‐
leży po
odłączyć z osscyloskopem
m kablem kon
ncentrycznym
m zakończon
nym wtyka‐
mi BNC
C. Kanał osccyloskopu naależy skonfiggurować w trybie t
DC: C
CH1 ‐> Co‐
upling ‐> DC. Dodaatkowo należży zmienić w
wzmocnienie kanału (Probe) na war‐
tości 1x. Przyjmujee się, że kabeel koncentryyczny nie tłu
umi sygnału. Wyniki po‐
w należy zano
otować w tabeli znajdująącej się w konspekcie. miarów
Rysunekk 4 Generator przebiegów
w sinusoidaln
nych o przełąączanych, nieeznanych częsttotliwościach
h f1‐f4 B. Zaastosowanie kursorów do pomiarów
w Stosow
wany w ćwiczeniu oscylo
oskop cyfrow
wy wyposażony jest w kursory, które w znacznym
m stopniu ułatwiają pom
miary. Za ich
h pomocą można zmierzzyć wartości b konieczn
ności stosow
wania wzoru (1), czyli beez potrzeby „ręcznego” f x i Tx bez pomiaru długości okreesu w jednostkach długo
ości oraz od
dczytywania stałej pod‐
stawy czasu. Przycissk Cursor w w grupie MEENU włącza możliwość korzystania k
zz kursorów. Dostępny n
na stanowiskku cyfrowy o
oscyloskop ffirmy Rigol p
posiada trzy tryby pracy kursorów: 1. tryb manualny ( Cursor ‐>> Mode ‐> M
Manual) w kttórym dostępne są dwa rów
wnoległe kurrsory, mierząące amplitud
dę (kursory poziome) lub czas (pio‐
now
we), pozycjaa kursorów o
oraz ich odle
egłość wyświetlana jest w dodatko‐
wyym oknie, 2. tryb śledzenia ( Cursor ‐> Mode ‐> Traack) umożliw
wia jednoczeesne śledze‐
p
dwócch krzyżują‐
niee zarówno amplitudy jakk i czasu, kursory mają postać cycch się linii po
oziomych i p
pionowych, kktórych przeccięcie przesu
uwa się „po syggnale”, 3. tryb automatyczny ( Cursor ‐> Mode ‐> Auto) umożliwia wizualną ocenę poprawności pomiarów wykonywanych w trybie Pomiaru Automatyczne‐
go (ang. Automatic Measurements). Po włączeniu tej opcji, podczas po‐
miarów kursory automatycznie wskazują mierzoną wartość (np. amplitudę czy też okres). Jeżeli nie są włączone pomiary automatycznie, kursory się nie pojawiają. Przełączanie między kursorami oraz przesuwanie pozycji kursorów wykonuje się wielofunkcyjnym pokrętłem (3). 2) Używając kursorów w trybie manualnym lub śledzenia należy zmierzyć często‐
tliwość trzech sygnałów sinusoidalnych zapisując wyznaczone częstotliwości oraz amplitudy sygnałów w tabeli. Należy porównać wyniki pomiarów z czę‐
stotliwościami wyznaczonymi metodą bezpośrednią (wartości zmierzonych metodą bezpośrednią częstotliwości należy skopiować z poprzedniego punk‐
tu). C. Pomiary automatyczne Nowoczesne oscyloskopy cyfrowe posiadają zazwyczaj możliwość automa‐
tycznego wykonywania pomiarów podstawowych parametrów sygnałów. Oscylo‐
skop dostępny na stanowisku laboratoryjnym posiada możliwość pomiaru 20 pa‐
rametrów, zarówno czasowych (oznaczenia: Freq, Period, Rise Time, Fall Time, Delay1‐2 , Delay1‐2", +Width, ‐Width, +Duty, ‐Duty) jak i amplitudowych (ozna‐
czenia: Vpp, Vmax, Vmin, Vtop, Vbase, Vamp, Vavg, Vrms, Overshoot, Preshoot). Włączenie trybu automatycznych pomiarów odbywa się poprzez wciśnięcie klawisza Measure w grupie MENU a następnie wybranie źródła sygnału do pomia‐
rów Source ‐> CH1 lub CH2. Opcja Display All umożliwia wyświetlenie na ekranie 18 mierzonych wartości w postaci tabelki. W tym trybie nie są wyświetlane opóź‐
nienia fazowe między sygnałami (wielkości „Delay1‐2 ” oraz „Delay1‐2"”). Jeżeli dana wielkość nie może być zmierzona, wówczas w miejscu wartości liczbowej pojawiają się gwiazdki. Zamiast tabelki możliwe jest również wyświetlenie w dolnej części ekranu trzech parametrów mierzonych automatycznie. W celu wyświetlenia na ekranie wyników pomiarów danego parametru sygnału należy w menu kontekstowym nacisnąć przycisk Voltage lub Time i wybrać dany parametr. 3) Należy połączyć pierwszy kanał oscyloskopu z pierwszym kanałem generatora uniwersalnego (Rigol) przewodem koncentrycznym (rysunek 5). Rysunek 5 Układy do pomiaru częstotliwości sygnału z generatora za pomocą oscyloskopu 4) Następnie, przy pomocy generatora należy wygenerować sygnał prostokątny o wartości międzyszczytowej 1V, częstotliwości 1kHz, wypełnieniu 20% (Square‐>DtyCyc) oraz składowej stałej o wartości 1V. 5) Kilkakrotnie zmieniając tryb sprzężenia wejścia kanału pierwszego oscylosko‐
pu ( CH1 ‐> Coupling ‐> DC lub AC lub GND), należy zaobserwować wpływ zastosowanego sprzężenia na rejestrowany sygnał. 6) Następnie należy zmniejszyć amplitudę sygnału prostokątnego z 1V na 10mV oraz powtórzyć obserwacje wpływu rodzaju sprzężenia na mierzony sygnał (punkt 5). 7) Używając trybu automatycznych pomiarów należy zmierzyć parametry gene‐
rowanego sygnału przy sprzężeniu DC oraz AC, wyniki należy zapisać w tabeli znajdującej się w konspekcie. 3. Wyznaczenie punktów charakterystyki amplitudowo‐częstotliwościowej czwórników Celem pomiaru jest wyznaczenie kilku punktów charakterystyki amplitudowo‐
częstotliwościowej A = A( f ) czwórnika liniowego, którym jest filtr dolnoprzepu‐
stowy II‐go rzędu. 1) Do badanego czwórnika należy podłączyć generator oraz dwa kanały oscylo‐
skopu zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 6. Do podłączenia sygnałów pomiarowych do oscyloskopu należy użyć dwóch skompensowanych sond pomiarowych. Obydwa wejścia oscyloskopu należy skonfigurować do pracy w trybie sprzężenia DC. Rysunek 6 Schemat układu do wyznaczania charakterystyki amplitudowo‐częstotliwościowej czwórnika liniowego (pasywny filtr dolnoprzepustowy II rzędu). 2) Badany czwórnik należy zasilić z generatora sygnałem sinusoidalnym o warto‐
ści międzyszczytowej 10V, bez składowej stałej. 3) Należy zmieniać częstotliwość generatora w zakresie od kilkudziesięciu Hz do takiej częstotliwości, dla której amplituda sygnału na wyjściu filtru maleje stu‐
krotnie. Zmieniając częstotliwość generowanego sygnału należy oszacować pasmo przenoszenia filtru, w którym amplituda sygnału wyjściowego z filtru zmienia się w sposób nieznaczny (<10%), następnie maleje o wartość około 3dB oraz zanika. Spadek amplitudy sygnału o 3dB należy wyznaczyć z zależno‐
ści na tłumienie Ku przytoczonej w punkcie 5. 4) Uwzględniając oszacowane zakresy częstotliwości należy dokonać pomiarów amplitudy sygnału wyjściowego z filtra, wyniki zapisać w tabeli. Pierwsze dwa punkty pomiarowe powinny być tak dobrane, aby znajdowały się w zakresie niewielkich zmian amplitudy (niskie częstotliwości), punkt nr 4 powinien od‐
powiadać osłabieniu amplitudy o około 3dB (częstotliwość graniczna), zaś ostatni punkt odpowiada zanikowi sygnału (tłumienie przynajmniej stukrot‐
ne). Pozostałe punkty należy rozmieścić w sposób równomierny. [dB] ). Do odczy‐
5) Następnie, należy obliczyć tłumienie filtra ( K u = 20 log10 U wy
we
U
tu amplitudy należy użyć kursorów (tryb śledzenia) lub pomiarów automa‐
tycznych. 4. Pomiar przesunięcia fazowego czwórników za pomocą oscyloskopu metodą bezpośrednią oraz metodą automatyczną Celem pomiaru jest wyznaczenie kilku punktów charakterystyki fazowo‐
częstotliwościowej ϕ =ϕ ( f ) czwórnika liniowego, którym jest filtr dolnoprzepu‐
stowy II‐go rzędu. Pomiar przesunięcia fazowego za pomocą oscyloskopu można wykonać dwoma metodami: a) metodą bezpośrednią Obserwując na ekranie oscyloskopu sygnały wejściowy i wyjściowy filtru (rysunek 7a) można wyznaczyć przesunięcie fazowe między nimi na postawie na‐
stępującej zależności: a
b
ϕ =360 ⋅ [°] (2) Rysunek 7. Ilustracja zasady pomiaru przesunięcia fazowego za pomocą oscylo‐
skopu: a) metodą bezpośrednią, b) metodą elipsy Stosowany w ćwiczeniu oscyloskop wyposażony jest w kursory, które umożli‐
wiają automatyczny odczyt przedziału czasu Δt, będącego odległością między po‐
czątkami faz sygnałów. Dodatkowo, możliwe jest wykorzystanie kursorów do po‐
miaru okresu T sygnału. Przesunięcie fazowe może być wówczas wyznaczone z zastępującej zależności (por. rysunek 6a): ϕ =360 ⋅
Δt
[°] T
(3) W przypadku oscyloskopu Rigol używanego podczas ćwiczeń, wielkości prze‐
sunięcia fazowego może być również zmierzona w trybie automatycznym. Wybra‐
nie Measure‐>Time‐>Delay1_2 umożliwia pomiar opóźnienia kanału drugiego względem pierwszego przy narastającym zboczu, zaś Delay1_2" przy zboczu opa‐
dającym. b) metodą elipsy W metodzie elipsy wykorzystuje się specjalny tryb pracy oscyloskopu: tryb X‐Y, w którym poziomy przesuw sygnałów (tzw. „podstawa czasu”) zostaje wyłą‐
czony. Rejestrowane wartości sygnałów z dwóch kanałów prezentowane są w postaci punktów na ekranie. Sygnał z kanału pierwszego odpowiada za współ‐
rzędne na osi X zaś sygnał z kanału drugiego, za współrzędne na osi Y. Tryb X‐Y włącza się poprzez wybranie klawisza MENU a następnie Time Base ‐> X‐Y. Jeżeli do wejść oscyloskopu doprowadzi się sygnały sinusoidalne przesunięte w fazie, wówczas na ekranie otrzymuje się przebiegi w postaci linii, elipsy lub okręgu. Kształt zależy od wielkości przesunięcia fazowego. Po uzyskaniu na ekra‐
nie oscyloskopu obrazu elipsy (rysunek 7b), na podstawie jej wymiarów można wyznaczyć przesunięcie fazowe między sygnałami np. z zależności (4): ϕ =arcsin
y0
x
=arcsin 0 [°] Ym
Xm
(4) 1) Do badanego czwórnika należy podłączyć generator oraz dwa kanały oscylo‐
skopu zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku 6. Do podłączenia sygnałów pomiarowych do oscyloskopu należy użyć dwóch skompensowanych sond pomiarowych. Obydwa wejścia oscyloskopu należy skonfigurować do pracy w trybie DC. 2) Badany czwórnik należy zasilić z generatora sygnałem sinusoidalnym. Podczas pomiarów wartość amplitudy sygnału z generatora powinna być rzędu kilku woltów, bez składowej stałej. 3) Używając metody elipsy należy oszacować pasmo częstotliwości, dla których zmienia się przesunięcie fazowe między sygnałami na wyjściu i wejściu czwór‐
nika. W tym celu należy przełączyć oscyloskop do trybu X‐Y (przycisk MENU w sekcji Horizonal, następnie Time Base ‐> X‐Y). Należy zmieniać częstotliwość generatora w zakresie od kilkudziesięciu Hz do częstotliwości f g , której od‐
powiada zanik sygnału na wyjściu czwórnika (ponad stukrotne tłumienie). 4) Następnie, używając metody automatycznej, należy dokonać pomiaru przesu‐
nięcia fazowego dla siedmiu częstotliwości wyznaczonych podczas pomiarów charakterystyki amplitudowo‐częstotliwościowej. W tym celu należy zmienić tryb pracy oscyloskopu na Y‐T (wybierając MENU ‐> Time Base ‐> Y‐T), na‐
stępnie wybierając Measure‐>Time‐>Delay1_2 zmierzyć wielkość opóźnienia między sygnałami. Na podstawie opóźnienia obliczyć wielkość przesunięcia fa‐
zowego. Wyniki pomiarów należy zapisać w tabeli znajdującej się w konspek‐
cie. 5. Pomiar parametrów sygnału prostokątnego z przeregulowaniem 1) Należy połączyć pierwszy kanał oscyloskopu CH1 z pierwszym kanałem gene‐
ratora uniwersalnego (Rigol) przewodem koncentrycznym (rysunek 8). Rysunek 8 Układy do pomiaru częstotliwości sygnału z generatora za pomocą oscyloskopu 2) W generatorze należy wybrać sygnał arbitralny, poprzez naciśnięcie przycisku Arb i wybranie z menu: Load ‐> Buildin ‐> Engine ‐> StepResp zatwierdzając wybór Select, następnie należy ustalić wartość międzyszczytową sygnału na 5V, częstotliwość 1kHz oraz brak napięcia stałego. 3) W oscyloskopie należy zmienić tryb wyzwalania na zbocze opadające. W tym celu nacisnąć przycisk MENU z sekcji Trigger a następnie w menu Mode ‐> Edge. Następnie należy ustalić rodzaj zbocza na zbocze opadające ( Slope ‐> Falling ) 4) Posługując się kursorami należy zmierzyć występujące w sygnale: a) parametry amplitudowe zdefiniowane na rysunku 9 b) parametr czasowe zdefiniowane na rysunku 10 Wyniki pomiarów należy umieścić na rysunkach, dodatkowo zaznaczając po‐
ziom napięcia odniesienia (GND). 5) Otrzymane wartości liczbowe należy porównać z wynikami pomiarów automa‐
tycznych. Rysunek 9 Sposób wyznaczania parametrów napięciowych sygnału prosto‐
kątnego lub impulsowego: Overshoot – przeregulowanie na zboczu narastającym, Preshoot ‐ przeregulowanie na zboczu opadającym [9] Rysunek 10 Sposób wyznaczania parametrów czasowych sygnału prostokąt‐
nego lub impulsowego: Rise Time ‐ czas narastania, Fall Time – czas opadania, Width – szerokość [9]