Pobierz pdf
Transkrypt
Pobierz pdf
1/(47)/2012 W numerze: To ważny projekt dla mieszkańców Śląska Sprzedaż biletów KZK GOP Związek w nowym roku iewątpliwie jedną z najważniejszych dla Komunikacyjnego Związku Komunalnego GOP informacji jest podpisanie umowy z wykonawcą Śląskiej Karty Usług Publicznych. Rozstrzygnięcie przetargu, wyłonienie firmy, która będzie to zadanie wykonywać i ostatni krok w dopełnianiu formalności – właśnie podpisanie umowy oznacza, że mieszkańcy aglomeracji już za kilkanaście miesięcy powinni dostać pierwsze karty ŚKUP. O samej uroczystości sfinalizowania umowy piszemy obok, natomiast w numerze polecamy rozmowę z Dominikiem Herberholzem, dyrektorem Działu Sprzedaży Strategicznej firmy Asseco, która będzie realizować ten projekt. System ŚKUP to będzie coś więcej niż bilet elektroniczny czy karta miejska. Dzięki temu rozwiązaniu jedna karta pozwoli na zapłatę za przejazd komunikacją, opłacenie parkowania i załatwienie wielu spraw w urzędach miast i gmin, a nawet umożliwi rezerwację i zakup biletu do wybranych teatrów, kin czy ośrodków sportowych. O postępach prac oraz funkcjonalnościach Śląskiej Karty Usług Publicznych informować będziemy na bieżąco. W numerze znajdą Państwo także informacje dotyczące aktualnej działalności KZK GOP – w Raporcie dane dotyczące budżetu Związku, ponoszonych wydatków na przewozy oraz informacje na temat sprzedaży biletów. Zapraszamy do lektury. Redakcja Pierwszy z konkursów jest organizowany przez Europejskie Forum Młodych działające przy Komisji Europejskiej. Na wygraną ma szansę miasto, które najintensywniej wspiera młodzieżowe przedsięwzięcia o charakterze kulturowym, socjologicznym, politycznym i ekonomicznym. Idealny kandydat musi postarać się o efektywny rozwój nowych pomysłów i innowacyjnych projektów, pozwalających młodym ludziom na aktywne uczestnictwo w procesach demokratycznych. Zwycięzca powinien stanowić otwartą przestrzeń dla kultury młodzieżowej i dialogu międzypokoleniowego. O tytuł ESM Katowice mają zamiar ubiegać się promując się jako „Miasto marzeń”. Drugi konkurs organizuje UNESCO. „Kreatywnym Miastem” można zostać między innymi w takich dziedzinach jak: literatura, film, folklor czy gastronomia. Fot. Dominik Gajda N podpisanie umowy odbyło się w poniedziałek, 9 stycznia, w siedzibie KZK GOP. Dokument sygnowali: Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu KZK GOP, Marek Kopel, zastępca przewodniczącego Zarządu KZK GOP oraz Adam Góral, prezes Zarządu Asseco Poland i Wojciech Woźniak, wiceprezes Zarządu Asseco Poland. Podpisano umowę z wykonawcą Śląskiej Karty Usług Publicznych Podpisano umowę z wykonawcą Śląskiej Karty Usług Publicznych Podczas uroczystości obecni byli : Elżbieta Bieńkowska, minister rozwoju regionalnego, Zygmunt Łukaszczyk, wojewoda śląski, Adam Matusiewicz, marszałek województwa śląskiego oraz wszyscy członkowie Zarządu KZK GOP wraz z przewodniczącym Zgromadzenia Zbigniewem Podrazą. Podczas krótkich wystąpień goście mówili, jak ważnym dla mieszkańców aglomeracji, ale także w skali całej Polski jest projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych. Jak zaznaczyła minister Elżbieta Bieńkowska, największą radością jest to, że taki projekt został uruchomiony właśnie na Śląsku, natomiast wojewoda Zygmunt Łukaszczyk podkreślał ułatwienia, jakie takie rozwiązanie powinno przynieść mieszkańcom w codziennym kontakcie z urzędami. Z kolei marszałek Adam Matusiewicz dostrzegł możliwości systemu związane z organizacją transportu publicznego. Podsumowaniem wszystkich wymienionych ko- rzyści systemu były słowa Piotra Uszoka, prezydenta Katowic, który stwierdził, że to jest właśnie pierwszy krok w budowaniu sprawnie działającej metropolii. Po dopełnieniu formalności głos zabrali przedstawiciel wykonawcy, prezes Zarządu Asseco Poland Adam Góral oraz Dariusz Kacprzyk, dyrektor Departamentu Współpracy z Korporacjami BRE Banku. Jak mówił prezes Adam Góral, projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych jest unikatem na ska- Niepokonane Katowice K atowicom co prawda nie udało się zostać Europejską Stolicą Kultury 2016, ale to nie przeszkadza im wystartować w innywch międzynarodowych konkursach. Tym razem postarają się o zdobycie dwóch tytułów: Europejskiej Stolicy Młodzieży 2015 i Kreatywnego Miasta UNESCO w dziedzinie kultury 2015+. Fot. pl.wikipedia.org KĄTEM oka Uroczyste Katowice powalczą o zaszczytne tytuły w międzynarodowych konkursach lę nie tylko kraju, ale także Europy. Wyzwanie dla firmy jest więc ogromne, a dobrze wykonane zadanie pozwoli na wdrażanie takich systemów również w innych rejonach kraju, które będą mogły się wzorować na śląsko-zagłębiowskich rozwiązaniach. Podpisanie umowy połączone było z konferencją prasową dla dziennikarzy. Temat ŚKUP cieszył się ogromnym zainteresowaniem mediów. ak Katowice będą startowały w kategorii muzyka z hasłem „Ogrody muzyki”. Stolica województwa śląskiego ma idealne warunki do konkurowania w tej dziedzinie. Jej wizytówką jest już Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, której siedziba jest właśnie budowana, Filharmonia Śląska czy Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego. Do miasta co roku zjeżdżają się, z kraju i z zagranicy, miłośnicy różnych gatunków muzyki, by posłuchać swoich ulubionych wykonawców na licznych festiwalach. Do najciekawszych przeglądów należy z pewnością zaliczyć takie jak: Rawa Blues Festival, Tauron Nowa Muzyka, Off Festival czy Mayday. Kulminację obu konkursów zaplanowano na rok 2015. Jest to rok wyjątkowy dla Katowic, które będą wtedy świętowały 150-lecie uzyskania praw miejskich. ks szlaki 1/2012 2 KZK GOP CZYM ŻYJĄ GMINY Siewierz Radzionków Bobrowniki Pyskowice Piekary Śl. Psary Bytom Wojkowice Dąbrowa Zabrze Siemianowice Śl. Będzin Górnicza Gliwice Chorzów Czeladź Świętochłowice Sosnowiec Sławków Ruda Śl. Gierałtowice Knurów Katowice Mysłowice Imielin w skrócie... WOŚP po raz dwudziesty! Śląskie i zagłębiowskie miasta 8 stycznia zostały zasypane tysiącami czerwonych serduszek Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. Otrzymywał je każdy, kto wrzucił do puszki wolontariusza parę groszy. Chętnych nie brakowało. Chełm Śl. zaprezentowali się: Nell, Róże Europy i Patrycja Markowska. Wśród atrakcji znalazł się pokaz służb ratowniczych oraz występ teatru ognia. KATOWICE Od 11 stycznia w Galerii Pusta Centrum Kultury Katowice można podziwiać wystawę fotograficzną „Śląskie. Zmiana 11”. Przedstawia ona zdjęcia dokumentujące zmieniający się obraz naszego regionu. Ekspozycja otwarta jest do 5 lutego. Bytom Przed Bytomskim Centrum Kultury odbyły się pokazy służb mundurowych. W klimat średniowiecza przenosiła wizyta w rycerskiej wiosce. W sali ToTu publiczność bawiła się do muzyki takich wykonawców jak: Rahim i Minix, Hurt, Heartsgarage oraz Drenkrom. CHORZÓW Władze Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku złożyły wniosek o wpisanie planetarium oraz hali Kapelusz do rejestru zabytków. Pozytywne rozpatrzenie pozwoliłoby na ochronę unikalnej architektury tych obiektów oraz odtworzenie ich pierwotnego wyglądu. W zeszłym roku tak stało się z pomnikiem Żyrafy, który odmalowano i oświetlono. Teraz chorzowianie liczą na to, że pozostałe ważne dla parku budowle także będą miały okazje odświeżyć swój wizerunek. MYSŁOWICE Od początku stycznia mysłowicki Urząd Miasta można zwiedzać bez ruszania się sprzed komputera. W Internecie powstała wizualizacja złożona z serii panoramicznych zdjęć, które pozwalają na odbycie wirtualnego spaceru przez budynek. Projekt powstał z okazji jubileuszu 10-lecia samorządów powiatowych. SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE 15 stycznia siemianowicki park Pszczelnik zaroił się od biegaczy, którzy wzięli udział w 35. biegu przełajowym Cross Siemiona. Każdego roku impreza ta gromadzi na starcie pokaźną rzeszę miłośników aktywnego wypoczynku. I tym razem chętnych nie zabrakło – na trasie spotkali się reprezentanci każdej grupy wiekowej. ZABRZE Towarzystwo Kultury Teatralnej oraz Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Zabrzu ogłosiły 57. Ogólnopolski Konkurs Recytatorski dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych i osób dorosłych. Prowadzony on będzie w formie czterech turniejów. Termin zgłoszeń upływa 1 marca br. Eliminacje miejskie odbędą się 5 i 6 marca br. w sali kameralnej Teatru Nowego w Zabrzu. Gliwice Chorzów Pod Spodkiem można było kupić płytę zespołu Kaliber 44 z autogra- Przed Kapeluszem w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku odbyła się jedna z ciekawszych aukcji – na sprzedaż wystawiono 135-metrowy szalik, którym jeszcze niedawno była owinięta chorzowska Żyrafa. Na scenie kwartale tego roku. Prace będą prowadzone w Katowicach na ul. Obrońców Westerplatte oraz w Chorzowie na ul. Armii Krajowej do granicy ze Świętochłowi- cami. Wpłynie to pozytywnie na stan środowiska przyrodniczego dzięki ograniczeniu emisji hałasu i wibracji. Kilkanaście spośród 75 zmodernizowanych tramwajów typu 105N pojawi się na liniach jeszcze w tym roku, natomiast dostawy całkiem nowego taboru planowane są na przełomie 2013 i 2014 roku. W miastach zostaną również rozmieszczone nowe platformy i wiaty przystankowe. Perony będą dostosowane do obsługi osób niepełnosprawnych. Wszystkie te zmiany poprawią ogólną sprawność i niezawodność systemu komunikacji publicznej, a także pozwolą na jego jeszcze lepsze zintegrowanie na terenie obsługiwanym przez KZK GOP. Katarzyna Setkiewicz Katowice Fot .KZK GOP CHORZÓW Nowe życie tramwajów Tramwaje Śląskie już wkrótce odnowią swój tabor oraz elementy infrastruktury towarzyszącej. W ramach umowy z Centrum Unijnych Projektów Transportowych w Warszawie spółka planuje modernizację około 46 kilometrów torowiska, kupno 30 nowych, częściowo niskopodłogowych tramwajów oraz rozbudowę sieci tramwajowej i przebudowę sieci trakcyjnej. Projekt wart jest 651 milionów złotych – 59 procent tej kwoty wpłynie ze środków Unii Europejskiej. Inwestycje zlokalizowane zostaną na trzech tramwajowych ciągach komunikacyjnych, łączą- fem, koszulkę Marcina Gortata albo... dwa kilogramy pomarańczy! Kto nie był zainteresowany aukcjami, miał w tym czasie możliwość honorowego oddania krwi albo zwiedzenia wystawy trabantów. Oprawę muzyczną zapewniły między innym grupy: Koniec Świata, Lipali, Akurat i Lao Che. Fundacja charytatywna WOŚP już od wielu lat pomaga chorym dzieciom w Polsce. Co roku w styczniu setki wolontariuszy zbierają od przechodniów wolne datki. W tym czasie odbywają się również koncerty oraz aukcje charytatywne. Celem tegorocznej kwesty było wyposażenie szpitali w sprzęt do ratowania życia wcześniaków oraz w pompy insulinowe dla kobiet w ciąży z cukrzycą. XX Finał WOŚP obchodzono na Śląsku i Zagłębiu wyjątkowo hucznie. cych główne miasta aglomeracji górnośląskiej: Bytom, Chorzów, Katowice, Rudę Śląską, Sosnowiec i Zabrze. Pierwsze przebudowy torów ruszą w drugim Na placu Krakowskim dla mieszkańców miasta zagrali: A-Front, Akurat, Eastwest Rockers, Bakshish oraz znany z programu X-Factor Kuba Nycz z zespołem O’reggano. W programie znalazł się także pokaz militarny i animacje dla dzieci. Imprezie towarzyszył Gliwicki Bieg Orkiestrowy oraz Gliwicki Marsz Nordic Walking. Zabrze Na placu przed Domem Muzyki i Tańca, prócz koncertów, odbyły się również pokazy samoobrony i boksu, a także nauka szybkiego czytania i kurs języka migowego. Nie lada atrakcją dla najmłodszych była wystawa pojazdów militarnych oraz prezentacja straży pożarnej. Katarzyna Setkiewicz Wpisane do rejestru dzienników i czasopism pod poz. Pr 1979 Redaktor naczelna: Katarzyna Migdoł-Rogóż Redakcja: Anna Koteras, Tomasz Musioł, Katarzyna Setkiewicz, Krzysztof Sobański, Paweł Wieczorek Opracowanie graficzne i korekta: Agencja Mediów Lokalnych mediaL Druk: Comsoft Krzysztof Ewicz Nakład: 20 000 egzemplarzy Wydawca: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Adres redakcji: Komunikacyjny Związek Komunalny GOP 40-053 Katowice, ul. Barbary 21a tel. 32 743 84 14, fax: 032 251 97 45 [email protected] www.kzkgop.com.pl szlaki 1/2012 3 ROZMOWA „SZLAKÓW” Fot. Dominik Gajda KZK GOP Firma Asseco Poland bedzie wykonawcą Śląskiej Karty Usług Publicznych To ważny projekt dla mieszkańców Śląska Asseco wchodzi na rynek projektów związanych z inteligentnymi systemami dla transportu publicznego. O tak ważnym przedsięwzięciu opowiada Dominik Herberholz, dyrektor Działu Sprzedaży Strategicznej z Pionu Infrastruktury Asseco Poland. Asseco Poland zostało wybrane na wykonawcę projektu Śląska Karta Usług Publicznych. Co to oznacza dla firmy? znam tak nowoczesnego rozwiązania systemowego w zakresie komunikacji, które dotyczyłoby całego regionu. Cieszymy się, że możemy podjąć się realizacji kolejnego ważnego projektu podjętego przez jednostkę samorządową. Szczególnie istotne jest dla nas wejście na rynek projektów związanych z inteligentnymi systemami dla transportu publicznego. Jestem przekonany, że udowodnimy po raz kolejny, że Asseco potrafi użyć swoich rozległych kompetencji w zakresie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych tak, aby ułatwiały one życie mieszkańcom Śląska. BRE Bank jest partnerem Asseco Poland we wdrażaniu Śląskiej Karty Usług Publicznych. Co wpłynęło na stworzenie konsorcjum? Dlaczego Asseco Poland zdecydowało się na wzięcie udziału w przetargu na ŚKUP? Zawsze chętnie podejmujemy się tak innowacyjnych przedsięwzięć - służymy naszą wiedzą i umiejętnościami wszędzie tam, gdzie zacny pomysł wymaga wsparcia ze strony technologii informatycznej. W tym przypadku szczególnie zainteresowała nas skala wyzwania, niezwykła zarówno pod względem ilości mieszkańców objętych projektem, jak i wszechstronności urządzenia, które dostaną do ręki. Po pierwsze więc podkreślić należy, że przedsięwzięcie, którego podjął się Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego jest unikalne w skali Europy. Osobiście nie Specyfikacja zamówienia określa jasno, że projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych obejmuje nie tylko dostawę i instalację urządzeń, ale również kilkuletnią obsługę systemu w zakresie obrotu pieniądzem elektronicznym wraz z płatnościami internetowymi. Do tego wymagana jest emisja nowoczesnej karty elektronicznej jako nośnika informacji oraz narzędzia płatniczego. Jasnym więc było, że bank jest w tym projekcie nieodzowny. Za realizację jakich zadań firma Asseco Poland jest odpowiedzialna jako wykonawca projektu? Asseco w pierwszym etapie wykona dwa duże centra przetwarzania danych niezbędne do obsługi systemu biletu elektronicznego. Do nas należy również dostarczenie i uruchomienie tego systemu. Zadbamy także o jego udostępnienie w 1300 pojazdach wykonujących usługi przewozu pasażerów na Śląsku w ramach zadań zlecanych przez KZK GOP. Do dyspozycji pasażerów postawimy 109 automatów bileto- wych, 223 parkomaty oraz 1200 terminali służących do akceptacji i doładowań zlokalizowanych w wybranych punktach aglomeracji śląskiej. No i, co najważniejsze, dostarczymy i wdrożymy oprogramowanie zarządzające całym systemem karty ŚKUP. Największym wyzwaniem będzie integracja wszystkich rozwiązań na terenie kilkunastu miast. Czy Asseco Poland ma jakieś doświadczenia w realizacji projektów dla sektora administracji samorządowej? Samorządy są od wielu lat odbiorcą naszych rozwiązań, więc jeśli można pochwalę się jedynie kilkoma aktualnie najważniejszymi projektami. W 2011 roku zbudowaliśmy największą Miejską Sieć Szerokopasmową w Polsce dla Urzędu Miasta Elbląga. Dostarczyliśmy też system biletu elektronicznego dla Tczewa. W 2012 roku Asseco Poland zbuduje infrastrukturę sieciową dla Regionalnego Systemu Informacji Medycznej województwa łódzkiego. Nie mogę też pominąć dokonań gdańskiej spółki OTAGO, która od 2009 roku działa w ramach Grupy Asseco. Jest ona twórcą i właścicielem Zintegrowanego Systemu Wspomagania Zarządzania Miastem i Gminą – System OTAGO. Aktualnie system jest eksploatowany w 52 urzędach miast i gmin. Spółka niedawno rozszerzyła funkcjonalność systemu o Platformę Oświatową. Korzysta z niej 4500 szkół w ponad 20 miastach. Fot. Asseco Poland Jak, Pana zdaniem, ŚKUP wpłynie na życie mieszkańców miast, które przyłączyły sie do systemu? Należy przypuszczać, że wzorem innych miast, które wdrożyły mniejsze projekty biletowe, mieszkańcy Śląska szybko zaakceptują kartę jako wygodny nośnik biletu komunikacji miejskiej. To, że przy okazji będzie można płacąc tą samą kartą wejść do obiektów publicznych czy też podpisać dokument, a także przyspieszyć sprawę w urzędach miejskich, to dodatkowe wartości, jakie z pewnością docenią jej użytkownicy. Którą z funkcji Śląskiej Karty Usług Publicznych uważa Pan osobiście za najważniejszą? Nie można powiedzieć, aby jakaś funkcja była najważniejsza. W pierwszej kolejności z pewnością zyska uznanie jako bilet komunikacji miejskiej. Jestem przekonany, że karta ŚKUP będzie pierwszym tak uniwersalnym i tak dobrze zabezpieczonym narzędziem w ręku każdego z mieszkańców regionu. Tego, co jest na karcie nie można stracić. Jest to na tyle atrakcyjne rozwiązanie, że według naszej wiedzy, miasta sąsiadujące z aktualnym zakresem systemu już interesują się włączeniem do projektu. Można więc przypuszczać, że zasięgiem swoim ŚKUP obejmie cały Śląsk. Rozmawiała: Dorota Zielińska szlaki 1/2012 4 KZK GOP RAPORT „SZLAKÓW” Sprzedaż biletów KZK GOP Ponad 262 miliony złotych powinny wynieść dochody ze sprzedaży biletów w tym roku. Pieniądze te to tylko 42 procent kosztów organizacji komunikacji miejskiej. Resztę, w formie dotacji, dołożą gminy w kwocie 288 milionów złotych. W tegorocznym budżecie KZK GOP wydatki na przewozy w porównaniu z ubiegłym rokiem będą wyższe o ponad 24 miliony złotych. Największe dochody Związek uzyskuje z biletów jednorazowych. Generują one prawie 48 procent wszystkich przychodów z tytułu sprzedaży biletów. Pozycję drugą zajmują bilety miesięczne (41-42 procent). Resztę przychodów zapewniają bilety wieloprzejazdowe (10-11 procent). W ramach obecnej struktury sprzedaży prawie 60 procent dochodów uzyskiwanych jest ze sprzedaży biletów normalnych. Pasażerowie stale korzystający z komunikacji miejskiej nabywają najczęściej bilety miesięczne. Liczba przejazdów na tych biletach nie jest limitowana, co sprawia, że podróżowaniu z nimi jest najbardziej korzystne cenowo. LUTY 3.02.2012 (piątek) godz. 19.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, Katowice-Giszowiec Oratorium mistrza Orkiestra Symfoniczna i Chór Filharmonii Śląskiej Bogdan Gola – dyrygent Małgorzata Olejniczak-Worobiej – sopran Anna Bernacka – mezzosopran Krzysztof Szmyt – tenor Czesław Gałka – bas Jarosław Kitala – bas Jarosław Wolanin – przygotowanie chóru Program: George Friedrich Händel – oratorium Samson HWV 57 6-15.02.2012 Tournée Śląskiej Orkiestry Kameralnej po Niemczech Volker Schmidt-Gertenbach – dyrygent Michal Lethiec – klarnet Program: Gustav Holst – Suita św. Pawła Benjamin Britten – Simple Symphony op. 4 George Gershwin – Porgy and Bess - suita na klarnet i orkiestrę smyczkową Henry Purcell – Abdelazer na klarnet i orkiestrę smyczkową Z szacunków KZK GOP wynika, że opłata za jeden przejazd wykonany na bilecie wieloprzejazdowym jest obecnie o około 70 procent niższa od opłaty za jeden przejazd opłacony biletem jednorazowym. Rocznie KZK GOP sprzedaje około 60-62 milionów sztuk biletów jednorazowych. 60 procent z nich to bilety ulgowe. Niestety, z każdym rokiem spada ilość sprzedawanych biletów. W okresie trzech lat liczba przejazdów w gminach KZK GOP zmalała o ponad 12 procent. W 2008 roku szacowano ją na poziomie około 356 milionów, w 2009 roku – około 348 milionów, w 2010 roku – około 330 milionów, a w ubiegłym roku było ich około 311 milionów. Największy, ponad 28-procentowy spadek sprzedaży odnotowano w grupie biletów miesięcznych. Mniejsza liczba przewozów ma związek ze stałym spadkiem liczby mieszkańców. W ciągu ostatnich 8 lat w gminach KZK GOP ubyło ponad 80 tysięcy osób. Ten spadek szczególnie widoczny jest w grupie wiekowej do 19. roku życia. Z roku na rok rośnie liczba seniorów, a to oznacza wzrost liczby osób uzyskujących uprawnienia do przejazdów bezpłat- 11.02.2012 (sobota) godz. 18.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, Katowice-Giszowiec Koncert Walentynkowy Chór Filharmonii Śląskiej Zespół Jose Torres & Havana Dreams w składzie: Jose Torres – leading vocal, gitara tres Juan Carlos Hechavarria Leon – vocal Yaremi de las Mercedes Kordos – vocal Grzegorz Turczyński – puzon Andrzej Janusz – instrumenty perkusyjne Jarosław Wolanin – przygotowanie chóru 12.02.2012 (niedziela) godz. 17.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, Katowice-Giszowiec Muzyczny podwieczorek Grupa MoCarta 17.02.2012 (piątek) godz. 19.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, KatowiceGiszowiec Przed wielkim konkursem Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej Michael Zilm – dyrygent Program: Ludwig van Beethoven – VIII Symfonia F-dur op. 93 Johannes Brahms – II Symfonia D-dur op. 73 nych. To z kolei odbija się na wielkości dochodów z tytułu sprzedaży biletów. Ale spadku ilości przewozów nie da się „zrzucić” tylko i wyłącznie na spadek liczby mieszkańców. – Ten spadek, to również efekt łatwiejszego dostępu mieszkańców województwa śląskiego do samochodów osobowych – uważa Roman Urbańczyk, przewodniczący Zarządu KZK GOP. O ile jeszcze w 2003 roku na tysiąc mieszkańców województwa śląskiego przypadało nieco ponad 290 samochodów, o tyle 7 lat później, w 2010 roku, już ponad 440. – Ten wzrost oznacza dla nas, niestety, utratę części pasażerów, którzy byli naszymi stałymi klientami i do tego klientami nie korzystającymi z żadnych ulg – wyjaśnia Roman Urbańczyk. KZK GOP ma świadomość, że mieszkańcy korzystający z usług komunikacji miejskiej oczekują podniesienia standardu podróżowania między innymi poprzez zwiększenie prędkości, jakości i czystości pojazdów. Aby zaspokoić potrzeby pasażerów Związek systematycznie zwiększa wymagania wobec przewoźników. Tomasz Musioł 23.02.2012 (czwartek) godz. 11.00, 17.00 24.02.2012 (piątek) godz. 10.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, Katowice-Giszowiec Młoda Filharmonia – cykl koncertów szkolnych Baśnie z Bliskiego Wschodu Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent Adam Wagner – skrzypce Wiesław Kupczak – recytacja Regina Gowarzewska – prelegentka Program: Nikołaj Rimski-Korsakow – Szeherezada op. 35 24.02.2012 (piątek) godz. 19.00 sala widowiskowa, ul. Pszczyńska 6, Katowice-Giszowiec Urzekające skrzypce Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent Anna Maria Staśkiewicz – skrzypce Adam Wagner – skrzypce Program: Jean Sibelius – Koncert skrzypcowy d-moll op. 47 Nikołaj Rimski-Korsakow – Szeherezada op. 35 szlaki 1/2012 KZK GOP 5 RAPORT „SZLAKÓW” Fot. Marek Piekara Ponad 24 miliony więcej mają kosztować przewozy w 2012 roku Tegoroczny budżet KZK GOP zawiera również znaczne środki na inwestycje Związek w nowym roku W projekcie budżetu KZK GOP założono, że dochody z tytułu sprzedaży biletów w 2012 roku wyniosą ponad 262 miliony złotych, a dotacje z gmin 288,5 miliona złotych. Te ostatnie wzrosną o 9,8 procent, a bilety o około 7 procent (od 1 kwietnia 2012 roku). Wyższe wpływy ze sprzedaży biletów będą związane nie tylko z podwyżką cen, ale również ze zmianami taryfowymi, a także intensyfikacją kontroli biletowych oraz windykacji opłat dodatkowych. Ponad 24 miliony więcej kosztować mają same przewozy. Kolejne 13,4 miliona złotych to koszt realizacji ze środków własnych KZK GOP projektów współfinansowanych przez Unię Europejską. Chodzi o Śląską Kartę Usług Publicznych oraz System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. Na realizację obu projektów Związek otrzyma dodatkowo z Unii Europejskiej odpowiednio 38 milionów i 7,8 miliona złotych. Plan finansowy KZK GOP zakłada również rezerwę w wysokości 5 milionów złotych na ewentualne wyższe wydatki z powodu wzrostu cen paliw. Prawie 96 procent kosztów KZK GOP stanowią wydatki na komunikację. Pula ta w ostatnich latach Prawie 628 milionów złotych - takim budżetem dysponuje obecnie KZK GOP. Planowane wpływy do kasy Związku są wyższe od zeszłorocznych o 16,5 procent. Ten rok upłynie pod znakiem dalszego dostosowywania usług do wymagań pasażerów oraz wdrażania Śląskiej Karty Usług Publicznych i Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej. rośnie znacznie szybciej niż inflacja. Przewodniczący Zarządu KZK GOP Roman Urbańczyk podkreśla, że dzieje się tak z dwóch powodów. Pierwszy ma związek ze stawianymi firmom przewozowym wyższymi wymaganiami, dotyczącymi jakości autobusów. – Kiedy domagamy się od przewoźników lepszych autobusów, oni spełniając to żądanie odpowiadają wyższymi cenami usług – stwierdza przewodniczący Urbańczyk. W tej chwili liczba nowoczesnych, niskopodłogowych autobusów, jeżdżących na zlecenie KZK GOP wynosi 567 sztuk, co stanowi 61 procent wszystkich autobusów. Pojazdów starszego typu jest z kolei 363. Drugi powód rosnących szybko kosztów przewozowych to inflacja, a przede wszystkim wzrost cen oleju napędowego, a w przypadku tramwajów - energii elektrycznej. W 2012 roku Związek zamierza nadal prowadzić bieżące działania związane z optymalizacją oferty przewozowej, czyli zmieniać liczbę kursów oraz dostosowywać przebieg linii autobusowych i tramwajowych do rzeczywistych potrzeb mieszkańców. W zeszłym roku KZK GOP wprowadził na wniosek miast, przewoźników i w wyniku własnych analiz ponad 180 zmian w rozkładach jazdy. Na zlecenie KZK GOP przewozy pasażerskie realizuje obecnie 30 firm przewozowych, wśród nich 5 to spółki komunalne. Na wielkość dotacji Związku wpływa przede wszystkim wysokość wydatków na przewozy wynikająca z umów zawartych z firmami przewozowymi oraz wielkość dochodów ze sprzedaży biletów. Najwięcej dotacji dla KZK GOP wpłacą w tym roku Katowice – ponad 65,5 miliona złotych. Drugi na liście Sosnowiec ma przekazać prawie 38 milionów złotych, a trzecia Dąbrowa Górnicza – niespełna 27 milionów złotych. Najmniej do kasy KZK GOP będą musiały wpłacić: Imielin – 533 tysięcy złotych oraz Sławków – prawie 800 tysięcy złotych. Przy opracowaniu planu finansowego Związku uwzględniono podwyżki cen wielu towarów i usług, które powodują wzrost kosztów komunikacji publicznej. I tak, przyjęto założenie, że wydatki na usługi firm przewozowych wzrosną o około 3,2 procent, a koszty administracji o 2,8 procent. Tegoroczny budżet KZK GOP zawiera znaczące środki na inwestycje. Przewodniczący Roman Urbańczyk podkreśla, że inwestycje te będą finansowane nie z kredytów, lecz ze środków własnych KZK GOP oraz dzięki dotacjom z Unii Europejskiej. – Pozwolą one poprawić punktualność kursowania pojazdów komunikacji miejskiej oraz usprawnią system informacji pasażerskiej – stwierdza. Dodał, że dzięki Śląskiej Karcie Usług Publicznych płatności bezgotówkowe, obecnie tak rozpowszechnione w punktach handlowych, będą również możliwe w urzędach i jednostkach miejskich oraz za przejazdy komunikacją miejską, a nawet za parkowanie. Anna Koteras szlaki 1/2012 6 KZK GOP TAKIE BYŁY POCZĄTKI Pałac Goduli w Szombierkach pędzla Alexandra Dunckera A utor książki „W panadworakowym rudzkim kalejdoskopie historycznym” J. Horwat zebrał krążące na Górnym Śląsku legendy o Goduli. Wszystkie jak z horroru. Podejrzewano go o związki z samym diabłem, pomawiano o nieuczciwość, mściwość, a zarazem chęć wywyższania się nad innymi. Ponoć po śmierci pojawiał się ludziom jako upiór na tle krwawej łuny, takiej, jaka świeciła nad jego hutą. W Szombierkach natomiast mówiono, że Godula w porze nocnej bezszelestnie przejeżdżał ze wsi w kierunku huty godulskiej. Jego karoca była ciągnięta przez dwa konie, które ziajały ogniem. Spotkanie „ducha” nie wróżyło niczego dobrego, zwykle poprzedzało śmierć tego, kto go widział. Skąd pochodziły te zabobony? Zapewne z zawiści wobec człowieka, który własną, ciężką pracą dorobił się ogromnego majątku, który zapisał przygarniętej sierocie. W dodatku nawet nie był hrabią czy choćby prostym grafem, więc jakże to tak, bez pomocy czarta? Może właśnie taka zazdrość tych, którzy nie potrafili zrobić porównywalnej kariery sprawiła, że do dziś Godula nie ma nigdzie swojego pomnika? Fot. Paweł Wieczorek Fot.wikipedia.org PATRONI NASZYCH ULIC Dzielnica Godula w Rudzie Śląskiej, ulica Karola Goduli Karol Godula Niebywale aktywny przedsiębiorca, twórca potężnego imperium przemysłowego, człowiek uosabiający amerykański mit „od pucybuta do milionera”. Dziś patron ulicy – i dzielnicy – w Rudzie Śląskiej. O wielu wybitnych Ślązakach próbowano zatrzeć publiczną pamięć, jego postać obudowano swoistą czarną legendą. Człowiek wielkiej pracy Urodził się w Makoszowach 8 listopada 1781 roku. Były to wówczas tereny rolnicze, ale przede wszystkim leśne. Jego ojciec był nadleśniczym, a sam młody Karol uczył się w szkole średniej przy klasztorze cystersów w Rudach Wielkich. Tutaj zyskał gruntowne wykształcenie, gdyż szkoła ta utrzymywała bardzo wysoki poziom, gwarantowany wielowiekową tradycją cysterskiej gospodarki leśnej i wodnej. Jednak już jako młody człowiek zrozumiał, że świat się zmienia, a nowe stulecie będzie wiekiem przemysłu. W 1801 roku Karol Godula rozpoczął pracę u hrabiego Karola Franciszka Ballestrema. Początkowo został kasjerem majątku w Rudzie Śląskiej, lecz ciężka praca i ambicja sprawiły, iż w 1809 roku został mianowany zarządcą całego majątku hrabiego. Nową pracę rozpoczął bardzo ambitnie, od budowy huty cynku „Karol” w Rudzie Śląskiej. Już w 1815 roku hrabia przekazał mu 28 z 128 udziałów w przedsiębiorstwie. Dekadę później wciąż rozbudowywana cynkownia stała się największym i najnowocześniejszym przedsiębiorstwem tego typu w Europie. Zapewne wówczas Godula dorobił się przydomku „króla cynku”. Jego nadzwyczajna pracowitość mogła mieć jeszcze jedną przyczynę – otóż podczas pracy w lesie uległ wypadkowi, wskutek którego nie mógł mieć dzieci, zatem nigdy nie założył rodziny, a całą swoją energię poświęcił pracy i zarabianiu. Prócz zarządzania majątkiem hrabiego, Godula zapragnął stworzyć własne przedsiębiorstwo. Chciał posia- dać źródła cynku, dlatego w 1823 roku uruchomił kopalnię galmanu w Miechowicach. Z czasem zaczął wchodzić do spółek z innymi właścicielami kopalń, a nawet tworzyć własne kopalnie węgla kamiennego, głównie w Rudzie Śląskiej. Po rozstaniu (w przyjaźni) z hrabią Ballestremem kupił majątki Szombierki oraz Orzegów, Bobrek i Bujaków. Na swoich coraz większych posiadłościach wykupywał różne zakłady przemysłowe, tworząc wielobranżowy kompleks, który dziś nazwano by zapewne holdingiem. W latach czterdziestych XIX wieku majątek Goduli wyceniano na 2 miliony talarów, a składało się nań 19 kopalń galmanu, 40 kopalń węgla kamiennego, 3 huty oraz udziały w innych przedsiębiorstwach i wszystkie majątki ziemskie, jakie nabył. Niespodziewana miłość Wkrótce przed śmiercią, która nadeszła w 1848 roku, Godula dokonał rzeczy, zupełnie niepasującej do wizerunku kapitalistykrwiopijcy pozbawionego uczuć wyższych, jaki próbowano mu przykleić. Otóż przygarnął dziecko, małą biedną Joasię Gryzikównę, która do jego domu trafiła przypadkiem. Prawdopodobnie pokochał ją jak własną córkę, której mieć nie mógł. I tak ten wielki, twardy magnat przemysłowy nieoczekiwanie zapisał swój ogromny majątek obcej, niespokrewnionej z nim sześcioletniej dziewczynce. Romantyczną historię Joanki, która zresztą okazała się bardzo sprawną następczynią swego darczyńcy, opisano w „Szlakach” w lipcu ubiegłego roku przy okazji przedstawienia historii Elektrowni „Szombierki”. To właśnie Joanna, już jako dorosła osoba i arystokratka (von SchomberkGodula, żona hrabiego Hansa Ulryka Schaffgotscha), ufundowała kryptę grobową Karola Goduli w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Szombierkach, do której w 1909 roku przeniesiono prochy jej zmarłego we Wrocławiu dobroczyńcy. Paweł Wieczorek UŚMIECHNIJ SIĘ Zima. Facet wyszedł wyrzucić śmieci w dresiku i kapciach. Spotkał sąsiada. Wraca nad ranem kompletnie pijany. Żona otwiera mu drzwi, wa on mówi: – Nooo... nieee... maszzz... pojęęęciaaaa... Jadźkaaaa... gdzieeee... oni nam teee... konteeeeeneeeryy... na śmieci poprzestaaaawiaaali... Ostry dyżur. Wchodzi ordynator: – Co tu się dzieje? Tylu pacjentów ze stłuczeniami głowy?! Co się panu stało? – To od wałka... – A panu? – Ja też wałkiem dostałem... – A pan? – Również wałek... – Co to? Jakaś epidemia?! – Nie, panie doktorze. Taki jeden chciał uciec od żony i wmieszał się w tłum... Facet robi wymówki hodowcy, od którego kupił psa: – Panie, pies którego mi pan sprzedał jest nic nie wart! – Dlaczego pan tak uważa? – Wczoraj w nocy szczekał tak głośno, że nie słyszałem, jak złodzieje okradli mi sąsiedni pokój! Kobieta zgłasza się do chirurga plastycznego. Ten ogląda jej twarz i mówi: – Operacja będzie kosztowała 10 tysięcy dolarów. – Ależ to strasznie drogo! – oburza się kobieta. – To mogę polecić coś dużo tańszego – proponuje lekarz. – Co takiego? – Bardzo gęstą woalkę. Rozmawiają dwaj starzy kumple: – Wiesz, że Eskimosi mają ponad sto słów na określenie śniegu? – Eee... ja to mam nawet więcej, jak rano śpieszę się do pracy i odśnieżam samochód! Zimowe popołudnie. Piękna dama wychodzi na spacer w futrze i spotyka na ulicy członków organizacji ekologicznej. – Jak pani nie wstyd nosić futra zdartego z żywych norek? – To nie norki, to poliester. – A czy pani wie, ile poliestrów musiało oddać życie, żeby pani miała futro? – Kto to jest prawdziwy narciarz? – Człowiek, którego stać na luksus połamania nóg w bardzo znanej miejscowości górskiej, przy pomocy bajecznie drogiego sprzętu. – Jeśli nie będą chciały jeść, to napalę nim w piecu... Kapral pyta szeregowca: – Z czego zrobiona jest lufa karabinu? – Ze stali. – Dobrze. A z czego zrobiony jest zamek karabinu? – Też ze stali. – Źle. – Dlaczego źle? – Spójrzcie sami, szeregowy, co tu w książce napisali: „Zamek zrobiony jest z tego samego materiału”. W zimowy wieczór gajowy złapał w lesie złodzieja, kradnącego ścięte drzewo. – Co, kradniemy drzewo? – Panie gajowy, ja tylko zbieram paszę dla królików! – Chcesz mi wmówić, draniu, że króliki jedzą drewno? Blondynka zamawia pizzę. Sprzedawca pyta: – Pokroić na sześć czy na dwanaście kawałków? – Na sześć – odpowiada blondynka. – Dwunastu to ja nie zjem... szlaki 1/2012 KZK GOP 7 INFORMATOR KZK GOP Trwa kampania promująca wprowadzoną w tym roku taryfę czasową KZK GOP. Przyświeca jej hasło „Twój wybór – strefa albo czas”. Jej głównymi narzędziami są stworzone specjalnie na tę okoliczność strona internetowa oraz fan page na Facebooku. Od 1 stycznia br. pasażerowie komunikacji miejskiej organizowanej przez KZK GOP mają możliwość korzystania z biletów czasowych. Stanowią one Bilety czasowe w sieci uzupełnienie taryfy strefowej. Dla niektórych osób ten łączony system wydaje się dość skomplikowany. Dlatego Związek stworzył stronę internetową, która stanowi kompendium wiedzy związanej z tym tematem. Wszelkie wątpliwości można rozwiać również na Facebooku, gdzie funkcjonuje profil poświęcony nowej taryfie. Informator biletowy Najważniejszym źródłem danych na temat taryfy czasowej jest strona internetowa www.biletyczasowe.pl. Przejrzysta, utrzymana w radosnych kolorach, z logo w postaci zabawnego budzika zachęca do wizyty. Odwiedzających ją pasażerów wita krótki filmik animowany prezentujący dwa autobusy – jeden pokazuje działanie taryfy strefowej, drugi czasowej. Szczegółowych informacji dostarcza natomiast panel boczny. Znajdują się w nim odpowiedzi na pytania dotyczące nowych uprawnień biletów i zmian w obowiązującej dotychczas taryfie. Opisane są tu też zasady określenia granic stref oraz możliwości, jakie daje kupno biletu przez telefon w systemie moBilet i CallPay. Pytanie – odpowiedź Facebook jest obecnie najpopularniejszym serwisem społecznościowym na świecie. Rejestrują się tu nie tylko prywatne osoby, ale także grupy i organizacje. Również KZK GOP stworzyło na tym portalu swój własny profil. Służy on do jeszcze lepszej komunikacji z pasażerami. Związek zamieszcza tam najświeższe wiadomości dotyczące nowej taryfy oraz udziela odpowiedzi na stawiane przez użytkowników pytania. Na „ścianie” Facebooka każdy może wyrazić swoje wątpliwości i obawy związane z wprowadzeniem biletów czasowych, ale także powiedzieć, co mu się w tym systemie podoba i co zasługuje na pochwałę. Pracownicy KZK GOP żadnego zagadnienia nie pozostawiają bez odpowiedzi. Śledzą rozwój wydarzeń na portalu i starają się na bieżąco udzielać wyczerpujących informacji wszystkim komentatorom. ks Plakat promujący akcję „Twój wybór - strefa albo czas” STREFA W granicach jednego miasta (gminy) lub przez 15 minut od momentu skasowania (z możliwością przesiadek) W granicach dwóch, sąsiadujących miast (gmin) lub przez 30 minut od momentu skasowania (z możliwością przesiadek) W granicach trzech i więcej miast (gmin) lub przez godzinę od momentu skasowania (z możliwością przesiadek) Bilet uprawniający do przewozu bagażu lub zwierząt na całej trasie pojazdu, w którym został skasowany lub przez godzinę od momentu skasowania (z możliwością przesiadek) NORMALNY ULGOWY 2,80 zł 1,40 zł 3,40 zł 1,70 zł 4,20 zł 2,10 zł 2,80 zł 2,80 zł Opłaty za przejazd jednorazowy Strona internetowa kampanii [email protected] NAPISZ DO NAS KIEROWCA Z KOMÓRKĄ Szanowni Państwo! Z przykrością muszę Państwa poinformować, że 3 grudnia o godzinie 14.26 zauważyłem, że kierowca linii nr 187 rozmawiał przez telefon pomiędzy przystankami Gliwice Wrocławska i Gliwice Piwna. Przez ten czas trzymał on kierownicę tylko jedną ręką. Liczę na to, że stosownie odniesiecie się Państwo do tej sytuacji. Adam S. Szanowny Panie! Uprzejmie informujemy, że operator linii potwierdził opisane przez Pana zdarzenie w zakresie zachowania kierowcy. W związku z tym KZK GOP zastosuje wobec przewoźnika karę. Przepraszamy za zaistniały incydent. Zapewniamy, że należyta kultura obsługi pasażera jest dla nas bardzo istotna. Świadczą o tym zapisy umów zawieranych z firmami przewozowymi na obsługę linii komunikacyjnych. Każdy stwierdzony przypadek niewłaściwego zacho- wania pracownika przedsiębiorstwa przewozowego wobec pasażera stanowi podstawę do wyciągnięcia sankcji przewidzianych w umowie. Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP DOKTORANT A ULGA Witam! Jestem studentem studiów doktoranckich. Zgodnie z Ustawą o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego mogę korzystać z ulg na przejazdy koleją oraz autobusami PKS. Czy przysługuje mi również zniżka na komunikację miejską organizowaną przez KZK GOP? Aleksander F. Szanowny Panie! Informujemy, że zapisy wspomnianej przez Pana ustawy dotyczą tylko przejazdów kolejowych oraz komunikacji autobusowej organizowanej przez PKS. Decyzja o przy- znaniu prawa do zniżki na komunikację miejską leży w gestii gminy i nie jest obligatoryjna. Zgodnie z taryfą KZK GOP studenci studiów doktoranckich nie posiadają prawa do ulgowych przejazdów autobusami i tramwajami. Referat Kontroli Biletów KZK GOP AWANTURNIK W AUTOBUSIE Szanowni Państwo! Ostatnio jechałam autobusem, do którego wsiadł kłopotliwy pasażer. Był wulgarny, agresywny i terroryzował innych pasażerów. Osobnik ten zaczepiał przede wszystkim mężczyzn, którym groził pobiciem. Niektórzy pasażerowie starali się uspokajać tego prymitywnego człowieka, ale bez skutku. Jak w takiej sytuacji powinien zachować się kierowca? Karolina C. Szanowna Pani! Podstawowym obowiązkiem kierowcy komunikacji miejskiej jest zapewnienie bezpieczeństwa pasażerom podczas obsługi linii. Dlatego też każdy kierujący pojazdem posiada służbowy telefon komórkowy, dzięki któremu w razie potrzeby może powiadomić odpowiednie służby porządkowe. Ważna jest jednak również postawa samych pasażerów – gdy widzą oni niepokojące zdarzenie w autobusie czy tramwaju, powinni niezwłocznie poinformować o tym kierowcę. Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP BRAK KOMUNIKACJI Witam! 7 grudnia o godzinie 4.36 czekałam na przystanku Zabrze Biskupice Młyńska (kierunek Gliwice SSE) na autobus linii nr 280. Niestety nie przyjechał. Natomiast 8 grudnia w godzinach popołudniowych linia tramwajowa nr 5 nie kursowała z centrum Zabrza w kierunku Bytomia. Przez czas, jaki oczekiwałam na tramwaj (około 40 minut), nie było komuni- kacji zastępczej. Proszę o wyjaśnienie przyczyn tych zdarzeń. Alina G. Szanowna Pani! W związku ze skargą w sprawie braku realizacji przejazdu linii nr 280, na podstawie posiadanej dokumentacji oraz dodatkowych wyjaśnień uzyskanych od przewoźnika, informujemy, że opisany przez Panią kurs został wykonany z 15-minutowym opóźnieniem. Spowodowane ono było awarią drzwi pojazdu. W kwestii niewłaściwej obsługi linii tramwajowej nr 5 informujemy, że przyczyną braku realizacji rozkładu jazdy była konieczność wyłączenia napięcia w celu naprawy uszkodzonej sieci. Przepraszamy za wszelkie utrudnienia oraz niedogodności spowodowane zakłóceniami w prawidłowym funkcjonowaniu linii komunikacyjnych. Referat Kontroli Usług Przewozowych KZK GOP szlaki 1/2012 8 KZK GOP NA SZLAKACH KZK GOP Fot. Archiwum Muzeum Techniki Sanitarnej Drewniana pralka bębnowa Budynek Muzeum Techniki Sanitarnej Wpuszczeni w kanał Prestiżowy magazyn „British Medical Journal” uznał wodociągi i kanalizację za największe osiągnięcie medyczne ostatnich 150 lat! Tym sposobem, kran z wodą i niepozorna toaleta, urosły do rangi miernika rozwoju cywilizacji. Zarazem to, co kiedyś ze wstydem ukrywano stało się przedmiotem dumy i ciekawostką turystyczną, a zabytkowe obiekty z tej dziedziny trafiły do muzeów, a w każdym razie do unikalnego w skali kraju gliwickiego Muzeum Techniki Sanitarnej. To COŚ (przypadkowy, ale znaczący skrót) jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną, z możliwością chemicznego wspomagania oraz z usuwaniem związków biogennych. Mówiąc prościej: wpływają ścieki, wypływa czysta woda. W dodatku uzyskiwany w oczyszczalni biogaz zaspokaja wszystkie cieplne potrzeby obiektu, wykorzystywany jest również do produkcji energii elektrycznej. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach Roboty budowlane przy nowej gliwickiej oczyszczalni ścieków rozpoczęto w październiku 2000 roku, a rok później nastąpiło uroczyste uruchomienie „serca oczyszczalni” – reaktora biologicznego. Tym samym rozpoczął się rozruch technologiczny, który zakończył się na wiosnę 2002 roku. Budowa, wraz z całą skomplikowaną modernizacją miejskiej gospodarki ściekowej, doprowadziła do tego, że aż 97 procent mieszkańców miasta może korzystać z kanalizacji sanitarnej. Dowodem skuteczności zastosowanych w COŚ nowoczesnych technologii jest fakt, że za wylotem oczyszczonych ścieków do Kłodnicy pod względem niektórych parametrów poprawiła się jakość wody w rzece. Zatem to, co wypływa z oczyszczalni jest czystsze niż naturalna woda w rzece! logii i Eko-Firma w konkursie „Od Eko-samorządu do ekospołeczeństwa” za produkowany biogaz. Obiekt częściowo można zwiedzać, dostępna jest między innymi skomputeryzowana dyspozytornia, gdzie na ekranach obserwuje się na bieżąco wszystkie procesy zachodzące podczas oczyszczania ścieków. Teren wzbudza także zainteresowanie przyrodnicze, ponieważ funkcjonuje na obszarze przepięknie zachowanego starego drzewostanu. To, że zakład kojarzony z przykrym zapachem i – łagodnie mówiąc – stanowiący zakończenie miejskiego „układu pokarmowego” może być atrakcyjny turystycznie, udowodniono w ubiegłym roku, Drzewiej inaczej bywało Gliwice, jak każde stare miasto, były przez wieki ogromnie zanieczyszczone, bo wszelakie ścieki wylewano wprost na ulicę. Jednak o ekologii w mieście pomyślano stosunkowo wcześnie, bo już na początku XX wieku, choć nie funkcjonowało jeszcze wówczas samo pojęcie „ekologia”. Mieszkańcy miasta świetnie zdawali sobie sprawę z tego, że aby pozyskać ze środowiska czystą wodę nie można tego środowiska niszczyć. W 1907 roku rozpoczęto budowę systemu kanalizacji – jej efektem było powstanie oczyszczalni. Jak na owe czasy był to obiekt bardzo nowoczesny, oczywiście skala potrzeb była wówczas znacznie mniejsza, bo zużycie wody w mieście na początku XX wieku wynosiło około 36 litrów dziennie na mieszkańca, podczas gdy dziś – ponad 130 litrów. A i mieszkańców sporo przybyło... Muzeum Techniki Sanitarnej Laury i nagrody Cały kompleks Centralnej Oczyszczalni Ścieków został wyróżniony jako Budowa Roku 2000. Inne otrzymane nagrody i wyróżnienia to: Ekolaury Polskiej Izby Eko- przeprowadzając tam imprezę „Wpuszczeni w kanał” podczas Święta Szlaku Zabytków Techniki Industriada 2011. Poza tym w muzeum i w Centralnej Oczyszczalni Ścieków istnieje możliwości przeprowadzenia lekcji i ekologicznych zajęć szkolnych. Mosiężna armatura Żeby uprzystępnić współczesnym jak sto lat temu czyszczono ścieki i dostarczano wodę, uruchomiono najmłodszą placówkę muzealną w Gliwicach, unikalne w kraju Muzeum Techniki Sanitarnej, ulokowane na terenie Centralnej Oczyszczalni Ście- Święto Szlaku Zabytków Techniki Industriada 2011, impreza „Wpuszczeni w kanał” ków. Placówka jest zlokalizowana w gruntownie odrestaurowanym, ponad 100-letnim budynku starej przepompowni ścieków, należącej do dawnej oczyszczalni, w którym zainstalowane są zabytkowe urządzenia, działające od początku istnienia obiektu. Nowe budowle wybudowane obok starej pompowni ścieków zostały zaprojektowane w stylu do złudzenia przypominającym zabytkowy obiekt. Dzięki temu odnosi się wrażenie istnego przeniesienia w czasie w okres rewolucji przemysłowej. Są to: budynek kratowni i stacja transformatorowa. Stara przepompownia przypomina mały dworek. Częściowo parterowa, częściowo dwukondygnacyjna, zbudowana z czerwonej cegły, jest typowym przykładem architektury z końca XIX wieku. Charakterystyczna jest także mansardowa konstrukcja dachu, pokrytego dachówką, na więźbie drewnianej. Uroku budynkowi dodają trzy wieżyczki oraz duże, zakończone łukiem okna. Odnowione zostało oryginalne drewniane sklepienie, dzięki czemu obiekt prezentu- je się pięknie także wewnątrz. Od 19 października 2006 Muzeum Techniki Sanitarnej znajduje się na trasie Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. W dwóch zachowanych halach eksponowane są dawne urządzenia techniki sanitarnej zarówno te drobne, domowe, jak i pochodzące z dużych oczyszczalni. Można tam zobaczyć między innymi mosiężne krany z ciepłą i zimną wodą, z zachowanymi niemieckimi napisami. Jeszcze dziś, na fali mody „retro” taka armatura łazienkowa cieszyłaby się wielkim powodzeniem. Natomiast chyba nikt nie użyłby już dzisiaj do prania tak zwanej tary, o którą ręcznie tarło się pranie w wodzie z szarym mydłem tak długo, aż stało się czyste. No, czystsze... Drewniana, zabytkowa pralka, taka ręczna „Frania”, była już wielkim krokiem naprzód. Ją także można zobaczyć w muzeum. Muzeum Techniki Sanitarnej znajduje się w Gliwicach przy ul. Tomasza Edisona 16. Adres e-mail: [email protected]. Paweł Wieczorek