Z kart historii krotoszyńskiego węzła kolejowego

Z kart historii krotoszyńskiego węzła kolejowego
Wpisany przez Grzegorz T. Śnieciński
czwartek, 14 lipca 2011 16:03
Kalendarium
krotoszyńskiego węzła kolejowego
1875-Uruchomienie linii kolejowej Oleśnica – Krotoszyn – Gniezno;
1888-Uruchomienie linii kolejowej Leszno (Kąkolewo) – Krotoszyn – Ostrów, rozbudowa stacji;
1900-Uruchomienie linii kolejowej wąskotorowej Krotoszyn – Pleszew, powstanie Krotoszyńsko
– Pleszewskiej Kolei Powiatowej;
1905-Przebudowa stacji Krotoszyn;
1908-Powstanie komitetu budowy linii kolejowej wąskotorowej Krotoszyn – Sulmierzyce –
Odolanów – Mikstat – Grabów. Przedsięwzięcie nie zostało nigdy zrealizowane;
1912-Położenie drugiego toru na linii Krotoszyn – Ostrów;
1919-Zdobycie stacji przez powstańców wielkopolskich, wspieranych przez pociąg pancerny
„Poznańczyk”;
1932-Zmiana nazwy kolei Krotoszyn – Pleszew na Krotoszyńska Kolej Powiatowa;
1939-Zniszczenia na stacji w wyniku niemieckiego ostrzału oraz działań wycofującego się
wojska polskiego, sformowanie pociągu ewakuacyjnego (zbombardowanego pod Kołem);
1943-Budowa obwodnicy kolejowej Krotoszyna (odcinek Durzyn – Osusz);
1945-Obrona stacji przed wycofującymi się wojskami hitlerowskimi;
1946-Wniosek wsi Chwaliszew dotyczący budowy linii kolejowej wąskotorowej Krotoszyn –
Sulmierzyce. Wstępne pomiary wytyczające szlak, brak dalszej realizacji;
1949-Przejęcie przez PKP kolei Krotoszyn – Pleszew. Utworzenie Krotoszyńskiej Kolei
Dojazdowej;
1968-Powstanie punktu napraw wagonów towarowych;
1970-Przebudowa dworca w Krotoszynie, rozbudowa zaplecza technicznego wagonowni
Krotoszyn;
1984-Rozpoczęcie modernizacji dawnej parowozowni wachlarzowej, dalsza rozbudowa
wagonowni i zaplecza techniczno-socjalnego stacji;
1986-Elektryfikacja linii kolejowej Grabowno Wlk. – Krotoszyn, pierwszy pociąg elektryczny na
stacji, zamknięcie linii Krotoszyn Wąsk. – Pleszew;
1987 - Elektryfikacja linii kolejowej Krotoszyn – Ostrów Wlkp. oraz Krotoszyn – Jarocin;
1988-Ustawienie przed dworcem zabytkowego parowozu z dwoma wagonami, najlepszy
okres w historii krotoszyńskiego węzła pod względem ilości połączeń;
1995-Przejazd specjalnego pociągu turystycznego (z lokomotywą parową na czele) relacji Poznań Gł. – Leszno – Krotoszyn – Jarocin - Poznań Gł.;
1997-Utworzenie długo oczekiwanego, bezpośredniego połączenia Krotoszyna z Poznaniem,
zamontowanie nowoczesnych semaforów świetlnych;
2003-Likwidacja połączeń pociągów pospiesznych przez Krotoszyn; degradacja infrastruktury
stacji, rozbiórka dwóch budynków magazynowych;
2004-Zawieszenie przewozów na linii Krotoszyn – Oleśnica;
2005-Wznowienie przewozów do Oleśnicy i Wrocławia;
2007-Remont nastawni dysponującej;
1/2
Z kart historii krotoszyńskiego węzła kolejowego
Wpisany przez Grzegorz T. Śnieciński
czwartek, 14 lipca 2011 16:03
W 1888
nad
linii
kolejowej
boczne
Przebiegała
przebiegający
oddanie
Ostrów
w
Pociągnęło
wieżę
zyskał
(o
Powiatowej
Pleszewie,
po
kolejki.
Wąskotorową,
udało
była
połączenia
razem
pomiarowe
Dojazdowej,
zaczęły
Zarysował
początku
konkurencyjny
linię.
blisko
aż
do
sprowadzony
techniki
Przedłużono
nowy
Przebudowano
Zrezygnowano
peronów.
peronu
Ustalony
kolejną
przygotowaniami
na
odzyskiwania
Została
„Poznańczyk”)
krotoszyńskiego
znaczenia
Gnieznem
Ventimiglia,
przeżywał
uszkadzając
zbombardowany
mieście
obiekty
zniszczyli
brali
niemieckiej
szereg
pociągów
Krotoszyn
dojechać
1945
prześwicie
1872
do
Kluczborka,
Gniezna. drugiej
stacji
Trzebnicy
własność
historii.
to,
wjednotorową
to
udział
Po
r.
wjazd
1886
się
Kowalewa,
że
wodną 90
jeszcze
nie
Krotoszyńska
transportów
Parę
konieczna
usytuowano
–
przebudową
strategicznego
izdobyta
r.
być
żołnierze
kolejowej.
r.raz
do
normalnotorowej,
drugorzędne.
znalazła
wówczas
latach
Kluczbork.
zrealizować
lat
stąd
w
wraz
Przykryto
urządzenia
w
zawiązała
doszło
stronie
trudne
–
(odcinek
ogólnego
się
iW
w
trasy
wytyczające
kolei. r.
to
eksploatacji
Wrocławiem
ukończono
Wielkopolsce,
stopniowo
zze
ostatni
1943
bowiem
Sulmierzyce
Ostrów
80-tych.
lat
który
PKP.
m.in.
wówczas
i1988
Krotoszynie
rozmaitych
750
wchodziła
do
przez
powrotem
za
także
przez
bezpośrednim
Wrocławia.
która
01.01.1919
bardziej
w
zstrony
Na
miała
oraz
także
po
eksploatacji
przez
związany
węzła.
zuruchomieniem
Krotoszyna
pod
peronu
stosunku
linią
sobą
do
chwile.
czyli
56
ulicy,
r.
mm)
się
W
zlikwidowano
okazała
dworzec
Krotoszyna
Na
W
początku
jej
układ
r.„ciuchcia”
wojskowych
Durzyn
je
wybudowano
Polskę
–
zejście spadek
dochodziła
ekspedycję
nadchodzącej
Krotoszyn
budynku
–
realizacji
się
wzdłuż
czasie
Pułku
na
Ruch
Kolej
też
tym
Kołem.
ona
budynek
techniczne
uruchomieniu
Oleśnica
tego
Leszna.
Skalmierzyce.
początku
dachami drugorzędnego”.
prawie
powstańców
rozbudowę
tory
Miała
wypierane znaczenia,
linię
na
w
powstał
Obydwie
w
ona
nowy
spółka
torze
zprzylegającego
(z
akcjach
przestrzenno-funkcjonalny
Pierwszego
znaczenie
–czasie
1900
wybudowano
na
Z
Genewy).
1875
do
znaczeniu.
jest
która
się
do
r.
Powiatowa.
przedsięwzięcia.
osobowy
Piechoty
Odolanów
stacyjne
wagonami
niepodległości
kolejowy.
–
Krotoszyn
okupacji
wnioskiem
przewozów, granicy
do
była
kolejka
w
też
zZginęło
W
głównej
pociągiem
Osusz).
którego
dworcowego)
do
na
autobusów
przed
pomysłu,
szlak.
obrona
do
Powstały
lokomotywowni zdworca,
układ
nie
–
był
r.
kolei
tunelu.
dwudziestoleciu
przystanek
do
XX
r.
w
skierowanych
towarową).
położeniem
duże
powołano
jednotorowej
Pleszewa
całej
na
linie
Krotoszyn
to
isabotażowych,
Główne
Pleszewa
specjalną,
opołączono
jak
stacji
1956
latach
jedną
przynosił
Sulmierzyc.
wielkiej
w.
wielkopolskich
mała
przez
gospodarcze
wiele
powstał
w
przestała
zaboru
stacji.
dworcem
Z
Wlkp.
W
także
Miało
Oleśnicko-Gnieźnieńskiej
hitlerowskiej,
kolei
wówczas
września
Sformowano
linii
przechodzące
Oprócz
w
mosty
stacji
Został
–
znaczenie
bezpośrednimi
linii. kierunku
doszło
–
chwilą
Tak
W
nadając
o
1949
Krotoszyn
mimo,
jedynie
Mikstat
r.
późniejszych
dwie
do
(wybudowano
Pleszew.
do
zstacyjka
budowę
późniejszych
łączącej
PKS.
zaplecze
ważniejszej
grudniu
lokomotywy
głównie
W
magistralnych,
stacja
Po
był
to
wespół
dwudziestu
wojny.
również
wyruszyła
Berlina.
przebudowaną
Wąskotorówka
pasażerski
przed
budynku
pruskiego.
–
do
zZ
W
pomysł
jednak
idwutorową
drugiego
bowiem
latach
r.miejsce
tunelem
wybuchu
nastawnie,
do
połączeń
linią
wiadukty
Gniezno
funkcjonować.
początkiem
stanął
zajęciu
w
linii
iż na
1939
1932
ponad
naszych
kolej
W
południowym,
parowozownię
–mu
międzywojennym
wysokim
dosyć
strategiczne
których
Krotoszyn
w
latem
(dojazd
Grabów.
tej
front
wycofującymi
osobowo-towarowa.
Budowę
1908
Od
1945
Wrocław
końcu
Leszno
towarowych.
wąskotorową
miał
przez
zpociąg
(wspomaganych
techniczne
Zbiersku.
terenowy
60-tych
Podczas
bardziej
spodziewanych
połączenia
przetrwał
kolejarzami
Krotoszyn
przez
r.
zabytkowy
linii
na
uzupełniony
Warszawa
w
latach
tej
miasta
w
i200-tu
podziemnym.
toru
spalinowe
niemiecka
doszło
stacji
ukończono
perony,
Poza
Krotoszyn
prowadziła
II
wschodni.
bardziej
kolejowe
bezpośrednie
dużej
do
1946
r.
1912
czasów.
rzecz
trasę
obwodnicę
węzeł
wystąpiła
chwili
władze
celem
wojny
nowa
stanowiących
na
stopniu
zawiązano
ponownie
ewakuacyjny,
XX
(Kąkolewo)
Wrocławia
miasto
na
Niestety
stację
w
Krotoszyńsko
zkursujące
również
reprezentacyjny
dobudowywano
wybudowanych
tym,
Śląsk).
W
wyzwalania
krotoszynian.
przez
Krotoszynie
Warszawą.
r.
Zarząd
Od
przebudowy
r.
ze
w
w.
do
bocznej,
za
dwóch
pomocniczą.
kolejki
zwzrosła
parowozownia
parowozownię
krotoszyński
-wykonano
światowej
było
iTe
tej
konkurencyjnej
niewielkimi
latach
także
parowóz
dniu
się
zzaczęli
Pleszew
PKP
siedzibą
na
było
kształtujący
Dalszy
względu
–tej
zmiany
iuruchomiono
artyleria
dzięki
Wąskotorowy.
Żeby
deficytowy
zaliczone
Sulmierzyc
ospadła
wagony
obsługę
w
linii
Strasbourg
wieś
ostatnie
Niemców,
wkrótce
kolejową
trasie
przez
jednotorową,
zysków
pory
zapisała
W
pojawił
Szlak
zakłócenie
1875
30
Krotoszyńskiej
nawet
nowych,
połączenia
związane
iznajdowało
postanowiły
na
wybudowano
–90-tych
zWarszawy
Stacją
miejscu
jednotorowej
ranga
usprawnić
szkielet
Chwaliszew.
wysadzać
połączeniu
Krotoszyn
listopada
rozwój
Trzebnicką
który
nazwy
W
pełni
–
tej
zmiasta
przechodzi
we
ranga
przeszła
na
węzeł
do
pociąg
ostrzelała
nawet
stacji
r.
kolejowy
motorowe.
dwoma
osobowo-towarową
Stacjonujący
Pleszewskiej
zmianami
zaniechano
się
okresie
komitet
ze
pomysł
zostały
Nieopodal
przewinęło
linii
Po
na
kolejne
wygląd.
jej
iWrocławiu. się
Zdun,
omijającą
stacji,
do
węzłową
polscy
został
mało
iwachlarzową,
wyspowych,
ion
rozebrano
względu
w
zlikwidowanego
wieża
pomysł
węzła
trasy
Warszawa
zfunkcjonowania
usytuowanie.
upaństwowieniu
komunikacji
kolejki.
linii
Krotoszyn.
parowozy
krotoszyński
Był
w
węzeł
Milicza
wstępne
zpancerny
1905
wąskotorową
rolę
się
można
1986
zamknąć
przejazd
niektóre
Warszawą,
ostatecznie
styczniu
historii.
–
wagonami,
zado
budowy
zupadł
całkowicie
Koleją
zon
Kolei
następnie
linii
miasto,
linie
Ostrów.
kolejarze
Poznań
Ale
całkowicie
w
Oleśnicy
także
Oleśnicy
(poza
wodna.
uwagi pomnika
„kolei
dworca,
kolejowy
stała
r.
stację
styczny
Odtąd
r.
się
na
na
iw
Kolei
ibyło
tory
Prace
dalej
Po
prace
itym
–nie
tych
tę
linii
się
–
oddziałami
kolejarze.
władzom
70-tych
unowocześniania
się
rozbudowy
wagonów.
wachlarzowej.
przystosowane
użytku
krotoszyńskiego
dzięki
pierwszy
Wlkp.
Górnego
Wrocław.
Leszna
PKP
przechodzących
zdecydowanie
nie
oraz
oddaniu
na
jeszcze
była
krotoszyński
doszło
pociąg
Śląska
PKP
Niestety
Po
„Dzień
W
Krotoszyn
hitlerowskimi.
zaplecza
przewidziana
latach
IIudało
Przeprowadzono
do
jedną
wojnie
zostały
już
elektryczny.
węzła
na
przez
Kolejarza”
budynków
eksploatacji
uproszczona,
do
do
Wybrzeże.
80-tych
się
dworzec
technicznego
halę
pełnego
–światowej
tej
była
do
Jarocin.
przeprowadzić
Ponownie
inwestycji.
napraw,
do
okresowych
elektryfikacja
w
przeprowadzono
kolejowych.
W
realizacji
uległ
dniu
zelektryfikowania
odcinka
Pojawiła
następnym
jej
Pozwoliło
„nowoczesna”
węzeł
wagonowni
równoległą
modernizację,
15
ogólnopolskiemu
chlubną
Powrześnia
w
napraw
Grabowno
krotoszyński
kilka
IIsię
Zniknął
1991
linii
wojnie
toroku
także
znaczących
kartę
znacznie
przechodzących
remont
do
r.,
Krotoszyn.
wagonów
elewacja.
1970
węzła
zelektryfikowano
światowej
jego
jednak
istniejącej.
alternatywa
dzięki
Wielkie
w stopniowo
historii
trendowi
kapitalny
r.
zabytkowy
usprawnić
krotoszyńskiego
W
czemu
w
inwestycji.
Tak
towarowych.
–Powstała
następnych
skutek
rosła
zapisali
Krotoszyn,
Sporym
odmieniony
przewozowa
do
przez
dawnej
tracił
pomieszczenia
oferta
charakter,
ruch
modernizacji
odcinek
pogarszania
tutaj
Na
również
na
Krotoszyn.
wydarzeniem
pociągów
W
parowozowni
latach
przewozowa
na
przełomie
już
znaczeniu.
krotoszyńscy
1990
dworzec
stację
Krotoszyn
nie
dla
ahala
dokonano
widoszło.
r.budynku
szlaku
się
zamian
W
zoddano
wjechał
napraw
lat
Dolnego
1986
kondycji
oddano
Mimo
wna
60-tych
–dziejach
Poznań
Linia
Ostrów
liniach
pojawiła
r.,
do
tego
do
ido
i–
miasto.
Warszawy
również
się
elektryfikacją
Jelenia
–
Oleśnicy
względem
pasażerów,
międzynarodowe,
Żagań
parową
rozkładzie
Poznaniem.
-na
linie
przejeżdżać do
Krotoszyn
samorządowych,
sprawą
można
stabilizację
taboru
obiekt
pociągami
Karl-Marx-Stadt.
Ziemiach
znaczeniu,
Ostrowa
pociągi
te ten
oraz
/były
lekki
Góra,
Od
połączenia
na
Legnica).
połączenia
13,
coraz
mógł
–
ilości
jazdy
do
czele)
pospieszne lat
połączeń
w
rozmaitych
malała
Wlkp.,
przejeżdżającymi
wzrost
Z
Oleśnica
Polskich
do
węzła
dużym
Warszawa
Wrocławia
pięćdziesiątych
początkiem
już
systematycznie
zostać
Jarocina
połączeń.
wyraźniej
pojawiło
w
relacji
tylko
Warto
aDo
Jarocina
Poznań
także
liczby
następnym
międzynarodowe
przybyły
wstopniu
regionalnych.
przez
przestały
Ostrowa
1995
pociągi
odcięty
obiektów
do
Poznań
też
iWsch.
9).
się
ilość
pociągów
Zielonej
pustoszał
nowego
ZOlsztyna,
Gł.
Krotoszyn
r.
idodać,
Był
początkiem
m.in.
wreszcie
deficytowe.
Oleśnicy.
został
przez
XX
połączeń.
bowiem
osobowe,
od
–Wlkp.
rozkładzie
jeździć
–to
Gł.
Krotoszyn
kolejowych,
Frankfurt
w.
świata,
relacje:
Góry.
najlepszy
wieku
Innym
że
przejeżdżających
–Krotoszyn
już
-przez
Szklarskiej
do
w
Leszno
zamknięto
długo
przejechał
9
ubywało
pociągi.
Te
1988
tylko
Pragi,
lat
września
Przestały
Oprócz
Od
2
krotoszyński
bowiem
problemem
jazdy
Wrocław
dwie
Krotoszyn
klasy.
/–
90-tych,
oczekiwane
grudnia
M,
okres
zjeden
Wrocław
r.–podróżowało
dworcem
aW
było
pierwsze
Krotoszyn
połączeń.
Warszawa
udało
Poręby,
sezonowego
świetlicę
nawet
specjalny
W
wyniku
zawieszenie
1995
przejeżdżać
wpociąg
Gł.
aż
w
2004
2003
historii
kursowały
przez
ostatnich
się
węzeł
wyniku
Gł.
/17
do
r.Sieradz
na
bezpośrednie
Kudowy
udało
m.
ponownie
w
r.
dla
Powód
W
–
pociągów
r.
Paryża.
pospieszny
Wsch.
pociąg
czele.
pojawiła
miasto,
ramach
Jarocin
zbyt
krotoszyńskiego
przez
in.
nadal
późniejszych
młodzieży,
pociągu
systematycznego
kursów
się
przez
kilkunastu
protestu
pociągi
–mało
Zdroju,
ograniczeń
–Gdynia,
Począwszy
miasto
utrzymać,
turystyczny
tracił
W
Legnica,
a
ożywić
-obchodów
na
się
Krotoszyn
Poznań
latach
wpasażerów,
do
(Warszawa
pociągów
połączenie
dobę
chwili
pospieszne
realna
jednak
władz
kiosk
Lęborka.
Gdyni,
zaczęły
lat
latach
Warszawa
linię
70-tych
Warszawa
węzła
ale
była
wciąż
(do
Gł.
obecnej
od
„Ruchu”,
(z
groźba,
150-lecia
coraz
do
spadku
pociągi
na
istniały
groziło
odnotować
lokomotywą
Leszna
W
lat
dewastacja
zWsch.
Wraz
aOleśnicy
pod
był
szlaku
1997
zpojawiły
90-tych
przez
bardziej
Wsch.
pewną
ten
że
ilości
Wsch.
liniom
zKolei
12,
–r.to
sam
wza
–
do
budynek
na
infrastruktury,
można
dworcowych
natomiast
powstał
bar,
stacji
ubyło
m.
sklep.
rozbiórki
dyżurnego
wyremontowano
in.
ławek
sanitariatów
zamontowanie
na
stacji
w
dwóch
poczekalni,
ruchu
Krotoszyn
budynków
oraz
oraz
nastawnię
w
1997
posterunek
zmniejszono
były
magazynowych.
r.
południową,
też
nowoczesnych
drzwi
przykłady
rewizji
ilość
wejściowych
okienek
technicznej
aŹródło:
Oprócz
w
semaforów
miejscu
w
i1899.
okien
kasie
ciągłej
inwestycji,
wagonów.
dawnego
świetlnych,
w
biletowej.
degradacji
poczekalni.
W
do
dworcowego
2003
których
Zamknięto
aŹródło:
kolejowej
także
W
r.
2007
dokonano
zaliczyć
remont
baru
również
r.stanu
kiedyś...?
Po
obecnej,
rzeczy.
latach
Tym
wobec
świetności,
niemniej
braku
krotoszyński
potencjał
zmian
rozwojowy
węzeł
kolejowy
stacja
polskiej
Krotoszyn
mocno
kolei,
stracił
nadal
ciężko
na
posiada,
znaczeniu.
liczyć
na
więc
zmianę
W
może
chwili
tego
{gallery
count=3}galeria/krotoszyn_gal{/gallery}
Opis
do
zdjęć
„Z
kart
historii
krotoszyńskiego
kolejowego”:
01.,01a
Jarczewskiego;
–
Krotoszyńscy
kolejarze
przed
parowozownią
w
r.H.
Fot.
Ze
zbiorów
Władysława
02.Dworzec
lat
„AKROPOL”
1920-1939,
kolejowy
Kraków.
sygn.
A.
wzniesiony
Wydawca:
Stanikowski.
Muzeum
w
1875
Księgarnia
r.Regionalne
ina
przebudowany
im.
Zakłady
na
Ławniczaka
pocz.
Reprodukcyjne
XX
w.
w
Krotoszynie;
Reprint
pocztówki
z
03.Stara
parowozownia
wachlarzowa
w
r.
1972.
Fot.
Ze
zbiorów
Władysława
Jarczewskiego;
04.Pochód
pierwszomajowy
(01.05.1980
r.).
Źródło:
„Złota
księga
ufundowana
przez
Radę
05.Dzień
Radę
Zakładową
Kolejarza
Stacji
86'
(Jedna
PKP
–systemowych
zwymianę
Krotoszyn”;
kart
Złotej
Księgi).
„Złota
księga
ufundowana
przez
06.Stacja
Zakładową
Krotoszyn
Stacji
PKP
Wąsk.
–pociągu
Krotoszyn”;
(30.11.86').
Źródło:
„Złota
księga
ufundowana
przez
Radę
07.Ostatni
pociąg
na
trasie
Krotoszyn
Wąsk.
-węzła
Pleszew
Miasto
(30.11.86').
Źródło:
„Złota
księga
08.W
księga
oczekiwaniu
ufundowana
na
przez
przyjazd
Radę
pierwszego
Zakładową
pociągu
Stacji
PKP
elektrycznego
–Krotoszyn
Krotoszyn”;
„Złota
09.Pierwszy
ufundowana
pociąg
przez
Radę
elektryczny
Zakładową
na
stacji
Stacji
w
PKP
Krotoszynie
–Krotoszyn,
Krotoszyn”;
(17.12.1986
r.).
Źródło:
„Złota
księga
10.Odjazd
r.).
Źródło:
pierwszego
„Złota
księga
ufundowana
elektrycznego
przez
Radę
na
trasie
Zakładową
Stacji
-(17.12.86').
PKP
Ostrów
–
Krotoszyn”;
Wlkp.
(24.09.1987
11.Otwarcie
zelektryfikowanej
linii
kolejowej
Jarocin
-drobnych
Krotoszyn
(28.11.87').
Źródło:
„Złota
12.Skansen
2007';
13.Skansen
kolei
wąskotorowej
w
Krotoszynie.
Fot.
G.
Śnieciński.
Jesień
2007'.
2/2