W IMIĘ - Archidiecezja Wrocławska

KALENDARZ
LITURGICZNY
DLA
ARCHIDIECEZJI WROCŁAWSKIEJ
NA ROK PAŃSKI
2011
2
KALENDARZ
LITURGICZNY
DLA
ARCHIDIECEZJI WROCŁAWSKIEJ
NA ROK PAŃSKI
2011
Cykl niedzielny A
Cykl powszedni I
„Czuwajcie i módlcie się”
(Łk 21, 36)
3
IMPRIMATUR
Kuria Metropolitalna Wrocławska
L. dz. 1187/2010 – 05 sierpnia 2010 r.
† Marian Gołębiewski
Arcybiskup Metropolita Wrocławski
4
ZMARLI KAPŁANI (01.08.2009 — 31.07.2010)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
ks. Zenon Suchodolski
ks. Tadeusz Przybysz
ks. Mariusz Bendyk
ks. Kazimierz Olesiński
ks. Władysław Woźny
ks. Tomasz Krawczyński
ks. Zdzisław Graczyński
ks. Ryszard Nowak
ks. Feliks Sroka
ks. Marian Walas
ks. Paweł Lucyga
ks. Piotr Bąk
† 03.09.2009
† 03.09.2009
† 30.09.2009
† 25.10.2009
† 20.12.2009
† 30.12.2009
† 18.01.2010
† 09.02.2010
† 23.04.2010
† 31.05.2010
† 22 06 2010
† 18 07 2010
Archidiecezji są
zobowiązani celebrować po jednej Mszy św. w ciągu roku od dnia ich śmierci.
Za każdego z wyżej wymienionych Zmarłych wszyscy kapłani diecezjalni
5
WSTĘP
OBJAŚNIENIA ZNAKÓW I SKRÓTÓW
** Obowiązek sprawowania Mszy św. za parafian w niedziele i święta nakazane.
†† Zabrania się sprawowania Mszy św. żałobnych, nawet pogrzebowych.
† Zabrania się celebrowania Mszy św. żałobnych z wyjątkiem pogrzebowych.
Ap Apostoł.
Biały biały kolor szat liturgicznych.
bł. błogosławiony, błogosławiona.
bp biskup.
Chwała hymn „Chwała na wysokości Bogu”.
Czerw czerwony kolor szat liturgicznych.
dK doktor Kościoła.
dk diakon.
dziew dziewica.
Fiol fioletowy kolor szat liturgicznych.
kapł kapłan.
m męczennik.
ME Modlitwa Eucharystyczna.
modl modlitwa.
Nieszp Nieszpory.
Of Oficjum.
Of niedz Oficjum niedzielne.
Of półświąt Oficjum półświąteczne.
Of świąt Oficjum świąteczne.
Of zwycz. Oficjum zwyczajne.
OWMR Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego.
pap papież.
Pf prefacja.
Róż różowy kolor szat liturgicznych.
Wierzę Wyznanie wiary.
wł własne.
wspomn dow wspomnienie dowolne.
wspomn obow wspomnienie obowiązkowe.
zak zakonnik, zakonnica.
Ziel zielony kolor szat liturgicznych.
6
TABELA PIERWSZEŃSTWA DNI LITURGICZNYCH
I
1. Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego.
2. Narodzenie Pańskie, Objawienie, Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego.
Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, Środa Popielcowa.
Dni Wielkiego Tygodnia od poniedziałku do czwartku włącznie.
Dni w Oktawie Wielkanocy.
3. Uroczystości Pańskie, Najświętszej Maryi Panny oraz Świętych, umieszczone w kalendarzu ogólnym
Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (Dzień Zaduszny).
4. Uroczystości własne, mianowicie:
a. Uroczystość głównego patrona miejscowości lub miasta.
b. Uroczystość poświęcenia i rocznicy poświęcenia własnego kościoła.
c. Uroczystość tytułu własnego kościoła.
d. Uroczystość tytułu albo założyciela, albo głównego patrona zakonu lub zgromadzenia.
II
5. Święta Pańskie umieszczone w kalendarzu ogólnym.
6. Niedziele Okresu Narodzenia Pańskiego i Okresu Zwykłego.
7. Święta Najświętszej Maryi Panny i Świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.
8. Święta własne, mianowicie:
a. Święto głównego patrona diecezji.
b. Święto rocznicy poświęcenia kościoła katedralnego.
c. Święto głównego patrona regionu, prowincji, narodu lub większego terytorium.
d. Święto tytułu, założyciela, lub głównego patrona zakonu albo zgromadzenia i prowincji zakonnej, z
zachowaniem przepisów zawartych w nr 4.
e. Inne święta własne jakiegoś kościoła.
f. Inne święta wpisane do kalendarza diecezji, zakonu lub zgromadzenia.
9.Dni Okresu Adwentu od 17 do 24 grudnia włącznie.
Dni w Oktawie Narodzenia Pańskiego.
Dni powszednie Okresu Wielkiego Postu.
III
10. Wspomnienia obowiązkowe podane w kalendarzu ogólnym.
11. Wspomnienia obowiązkowe własne, mianowicie:
a. Wspomnienie patrona miejsca, diecezji, regionu i prowincji, narodu, większego terytorium oraz patrona
zakonu lub zgromadzenia i prowincji zakonnej.
b. Inne wspomnienia obowiązkowe własne lub danego kościoła.
c. Inne wspomnienia obowiązkowe wpisane do kalendarza danej diecezji, zakonu lub zgromadzenia.
12. Wspomnienia dowolne. Można je obchodzić nawet w dni wymienione w nr 9., z zachowaniem odnośnych
przepisów podanych w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału i do Liturgii Godzin.
W podobny sposób jak wspomnienia dowolne można obchodzić wspomnienia obowiązkowe, zachodzące w dni
powszednie Wielkiego Postu.
13. Dni powszednie Adwentu do 16 grudnia włącznie.
Dni Okresu Narodzenia Pańskiego od dnia 2 stycznia do soboty po Objawieniu Pańskim.
Dni powszednie Okresu Wielkanocnego od poniedziałku po Oktawie Wielkanocy do soboty przed Zesłaniem
Ducha Świętego.
Dni powszednie Okresu Zwykłego.
Jeżeli kilka obchodów liturgicznych zbiega się w tym samym dniu, pierwszeństwo ma ten, który zajmuje wyższe
miejsce w tabeli dni liturgicznych.
Uroczystość przypadającą na dzień liturgiczny mający pierwszeństwo przenosi się na najbliższy dzień wolny od
obchodów wymienionych w numerach 1-8 tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych.
Należy zachować przepisy zawarte w nr 5. „Ogólnych Norm Roku Liturgicznego”. Obchody niższego stopnia w
tym roku się opuszcza.
Jeżeli w tym samym dniu zbiegają się II Nieszpory dnia bieżącego oraz I Nieszpory dnia następnego, to
pierwszeństwo mają Nieszpory tego obchodu liturgicznego, który w tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych
zajmuje wyższe miejsce. Gdy obydwa obchody są równe stopniem, pierwszeństwo mają Nieszpory dnia
7
bieżącego.
KONGREGACJA KULTU BOŻEGO
I DYSCYPLINY SAKRAMENTÓW
Prot. 1784/01/L
DEKRET DOTYCZĄCY ŚWIĄT ZNIESIONYCH W POLSCE
Na wniosek Jego Eminencji Józefa Kardynała Glempa, Arcybiskupa Warszawskiego, Przewodniczącego
Konferencji Episkopatu Polski, z dnia 22 sierpnia 2001 roku, a na mocy uprawnień przyznanych tej Kongregacji
przez Ojca Świętego Jana Pawła II, biorąc pod uwagę powyższe, bardzo chętnie udzielamy pozwolenia, aby
obchodzenie Uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego było przypisane do następującej po nim siódmej
niedzieli Wielkanocy, obchodzenie zaś Uroczystości Świętego Józefa (19 marca), Uroczystości Świętych
Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) i Uroczystości w dniu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi
Panny (8 grudnia), nie obowiązywało już w przyszłości jako świąto nakazane.
Bez względu na jakiekolwiek przeciwne zarządzenia.
Z siedziby Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, dnia 4 marca 2003 r.
• Franciszek Pius Tamburrino
Arcybiskup Sekretarz
Mariusz Marini
Podsekretarz
- Postanowienia dekretu obowiązują od I niedzieli Adwentu, czyli od 30 listopada 2003 r.
- Wierni w uroczystości: Świętego Józefa (19 marca), Świętych Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) i
Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny (8 grudnia) nie są zobowiązani do udziału we Mszy św. i do
powstrzymania się od prac niekoniecznych. Zachęca się jednak wiernych do udziału we Mszy św. w te
uroczystości.
- Księży proboszczów nie obowiązuje w te dni Msza św. za parafian.
- Uroczystość Objawienia Pańskiego (Trzech Króli) pozostaje świętem obowiązującym.
Za zgodność: + Bp Piotr Libera
Warszawa, dnia 12 marca 2003 r.
NOWE SFORMUŁOWANIA PRZYKAZAŃ KOŚCIELNYCH
I WYKŁADNIA DLA PRZYKAZAŃ PIERWSZEGO I CZWARTEGO
NOWE SFORMUŁOWANIA PRZYKAZAŃ KOŚCIELNYCH
1.
2.
3.
4.
5.
W niedziele i święta nakazane uczestniczyć we Mszy świętej i powstrzymać się od prac niekoniecznych.
Przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu pokuty.
Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię świętą.
Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty
powstrzymywać się od udziału w zabawach.
Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła.
WYKŁADNIA NIEKTÓRYCH SFORMUŁOWAŃ PRZYKAZAŃ KOŚCIELNYCH
Pierwsze przykazanie:
Świętami nakazanymi poza niedzielami są:
Uroczystość Narodzenia Pańskiego ( 25 XII);
Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki (1 I);
Uroczystość Objawienia Pańskiego (6 I);
Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa;
Uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (15 VIII);
Uroczystość Wszystkich Świętych (1 XI).
Czwarte przykazanie:
Wszyscy wierni obowiązani są czynić pokutę. Dla wyrażenia tej pokutnej formy pobożności chrześcijańskiej
8
Kościół ustanowił dni i okresy pokuty. W tym czasie chrześcijanin powinien szczególnie praktykować czyny
pokutne służące nawróceniu serca, co jest istotą pokuty w Kościele. Powstrzymywanie się od zabaw pomaga w
opanowaniu instynktów i sprzyja wolności serca.
- Czynami pokutnymi są: modlitwa, jałmużna, uczynki pobożności i miłości, umartwienie przez wierniejsze
pełnienie obowiązków, wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post.
- Czasem pokuty w Kościele są poszczególne piątki całego roku i czas Wielkiego Postu.
- Wstrzemięźliwość obowiązuje wszystkich, którzy ukończyli 14 rok życia, należy ją zachować we wszystkie
piątki i Środę Popielcową oraz zaleca się ją także w Wigilię Bożego Narodzenia.
- Post obowiązuje w Środę Popielcową i w Wielki Piątek, winni go zachowywać wszyscy między 18 a 60
rokiem życia.
- Uzasadniona niemożliwość zachowania wstrzemięźliwości w piątek domaga się od chrześcijanina podjęcia
innych form pokuty.
- Powstrzymywanie się od zabaw obowiązuje we wszystkie piątki i w czasie Wielkiego Postu.
Za zgodność: + Bp Piotr Libera
Warszawa, dnia 12 marca 2003 r.
MSZA ŚWIĘTA
Czas i miejsce sprawowania Eucharystii
1.„Eucharystię można sprawować i jej udzielać w każdym dniu i o każdej godzinie, z wyjątkiem przypadków
wykluczonych przepisami liturgicznymi” (kan. 931).
2.„Eucharystię należy sprawować w miejscu świętym, chyba że w poszczególnym wypadku czego innego
domaga się konieczność; w takim wypadku Eucharystia winna być sprawowana w odpowiednim miejscu” (kan.
932 §1).
3.„Ofiarę eucharystyczną należy sprawować na ołtarzu poświęconym lub pobłogosławionym. Poza miejscem
świętym można użyć odpowiedniego stołu, zawsze jednak z obrusem i korporałem” (kan. 932 §2).
Szaty liturgiczne
„Przy sprawowaniu i udzielaniu Eucharystii kapłani oraz diakoni powinni używać szat liturgicznych
przepisanych przez rubryki” (kan. 929).
Dni świąteczne
„Nakazowi uczestniczenia we Mszy świętej czyni zadość ten, kto bierze w niej udział, gdziekolwiek jest ona
sprawowana w obrządku katolickim, bądź w sam dzień świąteczny, bądź też wieczorem dnia poprzedzającego”
(kan. 1248 §1).
Zasady wyboru modlitw eucharystycznych
1. Prefacje: „Liczne prefacje, którymi wzbogacono Mszał Rzymski, mają rozwijać w różnym ujęciu temat
dziękczynienia w Modlitwie eucharystycznej i pełniej oświetlać różne aspekty misterium zbawienia” (OWMR
364).
Wśród prefacji są: własne — wyznaczone na konkretny dzień lub obchód liturgiczny (np. wielkanocna na
uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego); okresowe — przeznaczone na niedziele i dni powszednie
poszczególnych okresów Roku Kościelnego, oraz pozostałe, przeznaczone na inne obchody liturgiczne.
Liczne dni liturgiczne dopuszczają możliwość wyboru prefacji. Np. we wspomnieniu o Świętych można
odmówić prefację okresową (lub zwykłą), albo o świętych z Commune (np. w dzień Męczennika — o świętych
Męczennikach), albo ogólną o Świętych (nr 70-71).
2. Zasady wyboru Modlitwy eucharystycznej są następujące:
a. Pierwszą Modlitwę eucharystyczną (Kanon Rzymski), którą zawsze można odmawiać, zaleca się stosować
w dni mające własne „Zjednoczeni” i w Mszach z własnym „Boże, przyjmij łaskawie tę ofiarę”, a także w święta
Apostołów i Świętych, których imiona wspomina się w tekście Modlitwy; wskazane jest również odmawianie tej
Modlitwy w niedziele, jeśli racje duszpasterskie nie zalecają wyboru innej Modlitwy eucharystycznej.
b. Druga Modlitwa eucharystyczna, ze względu na swe cechy charakterystyczne, zalecana jest w dni powszednie
i w specjalnych okolicznościach. Modlitwa ta ma wprawdzie własną prefację, ale można ją odmawiać i z innymi
prefacjami, z tymi zwłaszcza, które ujmują tajemnicę zbawienia w sposób syntetyczny, np. z prefacjami na
9
zwykłe niedziele lub prefacjami zwykłymi. Kiedy sprawuje się Mszę św. za zmarłego, można użyć specjalnej
formuły, zamieszczonej przed „Pamiętaj także”.
c. Trzecią Modlitwę eucharystyczną można stosować z każdą prefacją. Zaleca się stosować tę Modlitwę
w niedzielę i święta. W czasie tej modlitwy można zastosować specjalną formułę za zmarłego, którą wprowadza
się po słowach: „Zjednocz ze sobą”.
d. Czwarta Modlitwa eucharystyczna ma prefację niezmienną, która podaje pełniejsze streszczenie dziejów
zbawienia. Można się nią posłużyć jedynie wówczas, gdy Msza nie ma własnej prefacji. Do tej Modlitwy, ze
względu na jej budowę, nie można wprowadzać specjalnej formuły za zmarłego.
e. Piąta Modlitwa eucharystyczna tworzy jedną całość, dlatego nie można się nią posługiwać, gdy jest przepisana
własna prefacja. Poza tymi wypadkami można ją odmawiać zawsze ze swoją prefacją (odnosi się to również do
Modlitwy eucharystycznej IV), nawet wówczas, gdy rubryki przepisują prefację okresową.
f. Modlitwy eucharystyczne o Tajemnicy pojednania można stosować w Mszach, które w szczególny sposób
ukazują Tajemnicę pojednania, a więc w Mszach Wielkiego Postu, o Krzyżu Świętym, o pojednanie, w czasie
rekolekcji itp. Poza tym można je stosować we wszystkich Mszach o charakterze pokutnym. Druga Modlitwa o
Tajemnicy pojednania odpowiednia jest na Tydzień Modlitw o zjednoczenie chrześcijan. Odmawia się je
z własną prefacją albo z innymi prefacjami, które mają za temat pokutę i pojednanie.
g. Modlitwy eucharystyczne w Mszach z udziałem dzieci. Zob. Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, s. 353*–
354*.
Pozwolenie na Msze wotywne w Polsce
124. Konferencja Episkopatu Polski, na podstawie przepisów zawartych w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału
Rzymskiego (nr 53, 68, 370 i 376), pozwoliła celebrować we wszystkich kościołach i kaplicach:
1. W pierwsze czwartki miesiąca, z wyjątkiem tych czwartków, kiedy przypadają uroczystości, święta Pańskie
i Wielki Czwartek, jedną Mszę wotywną o Chrystusie Wiecznym Kapłanie albo Mszę świętą o powołania
kapłańskie.
2. W pierwsze piątki miesiąca, z wyjątkiem tych piątków, na które wypadają uroczystości, święta Pańskie i
Wielki Piątek, jedną Mszę wotywną o Najświętszym Sercu Pana Jezusa. Jeśli prawdziwa potrzeba duszpasterska
tego wymaga, można sprawować wotywę więcej razy, według uznania rektora kościoła.
3. W pierwsze soboty miesiąca, z wyjątkiem tych sobót, z którymi zbiegają się uroczystości, święta Pańskie i
święta Najśw. Maryi Panny oraz Wielka Sobota, można sprawować jedną Mszę wotywną o Niepokalanym Sercu
Najśw. Maryi Panny. Jeśli prawdziwa potrzeba duszpasterska tego wymaga, można wotywę celebrować więcej
razy, według uznania rektora kościoła.
4. W dni powszednie Adwentu jedną Mszę wotywną „Rorate” z prefacją o Najśw. Maryi Pannie albo z drugą
prefacją adwentową. W tych Mszach wotywnych można odmawiać hymn „Chwała na wysokości”; nie odmawia
się natomiast wyznania wiary. W dniach od 17 do 24 grudnia, zachowując tradycyjny charakter tej Mszy św.
oraz biały kolor szat liturgicznych, używa się formularzy przewidzianych na te dni w Mszale, ponieważ mają
one wyraźnie charakter maryjny.
5. Na podstawie Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego nr 374 w niedziele zwykłe Ordynariusz
miejscowy może pozwolić na jedną Mszę wotywną z okazji tzw. odpustów drugorzędnych, jeśli tego wymaga
dobro duchowe wiernych.
6. Na podstawie Ogólnych Norm Roku Liturgicznego i Kalendarza nr 58 w zwykłe niedziele wolno obchodzić
uroczystość zewnętrzną głównego Patrona miejscowości, Tytułu kościoła oraz święta Pańskiego, które wypadło
w tygodniu, a jest szczególnie drogie pobożności wiernych. O tej uroczystości zewnętrznej można sprawować
wszystkie Msze święte, w których wierni uczestniczą. W powyższych Mszach, odprawianych w niedziele,
należy odmawiać hymn „Chwała na wysokości” oraz wyznanie wiary.
Msza za nowożeńców
1. Małżeństwo, jeżeli słuszna przyczyna nie zwalnia od celebrowania Mszy świętej, winno być zawierane w
czasie Przenajświętszej Eucharystii, po Ewangelii i homilii, której nigdy się nie opuszcza.
2. Jeżeli zawiera się małżeństwo w czasie Mszy świętej, celebruje się wówczas według formularza „Za
nowożeńców” w szatach koloru białego. Jeżeli jednak błogosławi się związek małżeński w niedzielę lub
uroczystość, sprawuje się wtedy Mszę świętą według formularza z dnia, zatrzymując w niej błogosławieństwo
nowożeńców i jeśli potrzeba, formułę własną błogosławieństwa końcowego.
3. Ponieważ liturgia słowa dostosowana do obrzędów sakramentu małżeństwa ma duże znaczenie dla katechezy
o sakramencie małżeństwa, dlatego w dniach, gdy Msza „Za nowożeńców” jest zabroniona, jedno z czytań
można zaczerpnąć z tekstów przewidzianych dla obrzędów sakramentu małżeństwa. Nie wolno jednak czynić
tego w Triduum Paschalne i w uroczystości nakazane. Ponadto w niedziele Okresu Bożego Narodzenia
10
i niedziele „w ciągu roku” można celebrować Mszę św. według formularza „Za nowożeńców”, jeżeli w celebrze,
w czasie której błogosławi się małżeństwo, nie uczestniczy wspólnota parafialna.
4. Jeżeli zawiera się małżeństwo w czasie Adwentu lub Wielkiego Postu albo w inne dni o charakterze
pokutnym, proboszcz powinien zwrócić uwagę nowożeńcom, aby pamiętali o szczególnym charakterze tych
okresów liturgicznych (Obrzędy Sakramentu Małżeństwa nr 11).
5. Gdy małżeństwo zawiera się podczas Mszy św., zawsze należy udzielić błogosławieństwa ślubnego, a więc i
wtedy, gdy nie można posłużyć się formularzem Mszy wotywnej „Za nowożeńców”. Błogosławieństwo ślubne
składa się z modlitw, które zawarte są w Mszale. Odmawia się je bezpośrednio po „Ojcze nasz...”, zamiast
embolizmu — „Wybaw nas...” oraz bezpośrednio przed błogosławieństwem końcowym.
Msze za zmarłych
1. Kościół składa za zmarłych eucharystyczną ofiarę Paschy Chrystusa w tym celu, aby dzięki jedności wiążącej
wszystkie członki Chrystusa jednym wypraszać pomoc duchową, a innym przynosić pociechę płynącą z nadziei.
2. Pierwsze miejsce wśród Mszy za zmarłych zajmuje Msza święta p o g r z e b o w a. Można ją sprawować we
wszystkie dni z wyjątkiem uroczystości obowiązujących, Wielkiego Czwartku, Triduum Paschalnego oraz
niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Wielkanocy.
3. W dni, w które wypada wspomnienie obowiązkowe albo dzień powszedni, poza Środą Popielcową i Wielkim
Tygodniem, można celebrować następujące Msze za zmarłych: po otrzymaniu wiadomości o zgonie, z okazji
pogrzebu i w pierwszą rocznicę śmierci.
4. Inne Msze za zmarłych, czyli Msze „codzienne” można sprawować w tych dniach, w których są dozwolone
Msze wotywne, pod warunkiem jednak, by ofiarowano je rzeczywiście za zmarłych.
5. Podczas Mszy pogrzebowej z zasady powinna być głoszona homilia, która w żadnym wypadku nie może mieć
charakteru mowy pochwalnej. Poleca się również homilię podczas innych Mszy za zmarłych, które sprawuje się
z udziałem ludu.
6. Wiernych, zwłaszcza należących do rodziny zmarłego, trzeba zachęcać, by uczestniczyli w Ofierze
Eucharystycznej, składanej za zmarłego, przez przyjęcie Komunii świętej.
7. Jeżeli Msza pogrzebowa łączy się bezpośrednio z obrzędem pogrzebowym, wówczas po odmówieniu
modlitwy po Komunii św., opuszczając obrzędy zakończenia, sprawuje się obrzęd ostatniego polecenia, czyli
pożegnania zmarłego; obrzęd ten sprawuje się wyłącznie przy zwłokach.
8. Przy układaniu i wybieraniu części zmiennych Mszy św. za zmarłych, zwłaszcza Mszy św. pogrzebowej (np.
modlitwy, czytania, modlitwy wiernych), należy mieć na uwadze względy duszpasterskie, w odniesieniu do
zmarłego, jego rodziny i obecnych. Szczególną uwagę zwrócą duszpasterze na tych, którzy z okazji pogrzebu są
obecni w czasie sprawowania liturgii lub słuchają Ewangelii, czy będą to niekatolicy, czy też katolicy nie
uczestniczący nigdy lub prawie nigdy w Eucharystii, lub którzy uchodzą za takich, co utracili wiarę; kapłani
bowiem są sługami Dobrej Nowiny Chrystusowej dla wszystkich ludzi.
9. Jest rzeczą chwalebną zachować zwyczaj sprawowania Mszy św. w rocznicę śmierci. Przez częste jednak
celebrowanie Mszy św. żałobnych pozbawia się uczestniczących w nich wiernych owoców urozmaiconego
czytania Pisma Świętego. Dlatego Mszę żałobną w rocznicę śmierci należy sprawować tylko w tych
przypadkach, kiedy zainteresowani są tym wszyscy wierni; w innych przypadkach należy celebrować Mszę
przypadającą na dany dzień, a zmarłego wspomnieć w modlitwie powszechnej i Modlitwie Eucharystycznej.
10. W razie trudności sprawowania Mszy św. łącznie z pogrzebem, wolno ją sprawować w dowolnym dniu
przed pochowaniem zwłok lub po nim.
11. We Mszach żałobnych należy dawać pierwszeństwo kolorowi fioletowemu przed czarnym.
12. W żadnej Mszy św. (np. za kapłanów) nie używa się obecnie pierwszego formularza z Dnia Zadusznego,
lecz dostosowanego do danej okoliczności (np. formularza Mszy w dniu pogrzebu, w rocznicę śmierci albo
formularza Mszy codziennej za zmarłych).
13. We Mszy pogrzebowej są dwa lub trzy czytania (jeżeli trzy, wtedy pierwsze czytanie bierze się ze Starego
Testamentu). Sekwencja żałobna została zniesiona. Przed przygotowaniem darów odmawia się (śpiewa)
modlitwę powszechną.
14. Odnowa liturgii nastawiona jest chrystocentrycznie; dąży do ograniczenia zarówno formularzy mszalnych
o świętych, jak i wotywnych, zwłaszcza żałobnych. Najważniejszą rzeczą jest sprawowanie Mszy św. za
zmarłych, a nie dobór formularzy. Formularza w rocznicę śmierci używa się tylko w pierwszą rocznicę śmierci.
Uroczystość tytułu kościoła
(odpust parafialny)
Dzień tytułu kościoła, tzn. odpust, posiada charakter uroczystości (sollemnitas), dlatego oficjum Liturgii Godzin
układa się na wzór oficjum festivum, uzupełniając proprium tekstami z commune. Obowiązują pierwsze
Nieszpory w dniu poprzedzającym, po nich completorium z niedzieli.
11
Wszystkie Msze w dniu tytułu celebruje się według formularza własnego z „Chwała” i „Wierzę”, prefacja
własna lub okresowa, względnie zwykła.
W uroczystość tytułu nie wolno celebrować Mszy żałobnych nawet pogrzebowych, a także Mszy w różnych
potrzebach.
Gdy uroczystość tytułu zbiega się z dniem zajmującym wyższe miejsce w tabeli pierwszeństwa, wówczas
przenosi się ją na najbliższy dzień wolny.
Jeżeli uroczystość tytułu przypada w dniu powszednim w okresie „w ciągu roku”, wówczas dla duchowego
dobra wiernych w najbliższą niedzielę zwykłą w ciągu roku (poprzedzającą lub następną) można celebrować
wszystkie Msze św. z udziałem ludu, według formularza uroczystości.
Post eucharystyczny
1.„Przystępujący do Najświętszej Eucharystii powinien przynajmniej na godzinę przed przyjęciem Komunii
świętej powstrzymać się od jakiegokolwiek pokarmu i napoju, z wyjątkiem tylko wody i lekarstwa” (kan. 919
§1).
2.„Kapłan, który tego samego dnia sprawuje dwa lub trzy razy Najświętszą Eucharystię, może przed drugim lub
trzecim sprawowaniem coś spożyć, chociażby nie zachodziła przerwa jednej godziny” (kan. 919 §2).
3.„Osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć
Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej” (kan. 919 §3).
Obowiązek celebrowania Mszy św. za parafian
Na podstawie Dekretu Świętej Kongregacji dla Duchowieństwa z dnia 25 lipca 1970 r., proboszczowie są
zobowiązani do aplikowania Mszy św. za parafian we wszystkie niedziele i święta nakazane, również te, których
nie uznają przepisy państwowe.
Na rządcach parafii ciąży zatem obowiązek sprawowania Mszy św. za parafian w następujące dni:
1. we wszystkie niedziele,
2. w następujące uroczystości:
a. Świętej Bożej Rodzicielki — 1 I
b. Objawienie Pańskie — 6 I
c. Boże Ciało
d. Wniebowzięcie NMP — 15 VIII
e. Wszystkich Świętych — 1 XI
f. Boże Narodzenie — 25 XII.
Wskazania Episkopatu Polski po ogłoszeniu nowego wydania
Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego
(9 marca 2005 r.)
Od dnia 25 lutego 2004 r. w Polsce obowiązuje nowe wydanie „Ogólnego Wprowadzenia do Mszału
Rzymskiego”. Ukazanie się tego dokumentu jest okazją do przypomnienia niektórych zaleceń Kościoła na temat
uczestnictwa we Mszy świętej. Papież Jan Paweł II pisze w Liście apostolskim Mane nobiscum Domine:
„Konkretnym zobowiązaniem dla nas […] mogłoby być dokładne przestudiowanie przez każdą wspólnotę
parafialną Ogólnego Wprowadzenia do Mszału Rzymskiego” (nr 17).
Biskupi przekazują niniejsze Wskazania kapłanom i wiernym świeckim w trosce o godne i zgodne z przepisami
Kościoła sprawowanie Najświętszej Eucharystii. Jest ona dla nas źródłem i szczytem całego życia. Została nam
powierzona przez Chrystusa nie jako jeden z wielu darów, lecz „jako dar największy” (Jan Paweł II, Encyklika
„Ecclesia de Eucharystia” nr 11). Dlatego z wiarą i miłością zbliżamy się do ołtarza Pańskiego.
Uczestnictwo w Najświętszej Eucharystii
1. „Celebracja Eucharystii jest czynnością Chrystusa i Kościoła, czyli świętego ludu zjednoczonego i
zorganizowanego pod zwierzchnictwem biskupa. Należy ona do całego Ciała Kościoła, ujawnia je i na nie
oddziałuje; poszczególnych zaś jego członków dotyczy w różny sposób, zależnie od zróżnicowania stanów,
funkcji i aktualnego uczestnictwa. W ten sposób lud chrześcijański, «rodzaj wybrany, królewskie kapłaństwo,
lud święty, naród nabyty» ujawnia swoją zwartą i hierarchiczną strukturę. Wszyscy więc, czy to wyświęceni
szafarze, czy to świeccy wierni, pełniący swój urząd posługi lub swoją funkcję, winni wykonywać tylko to
wszystko, co do nich należy” (OWMR 91).
12
Przygotowanie do Eucharystii
2. W Wielki Czwartek Jezus posłał Piotra i Jana z poleceniem: „Idźcie i przygotujcie nam Paschę, byśmy mogli
ją spożyć” (Łk 22, 8). Kościół to polecenie Pana zawsze odnosił do siebie. Dziś również wymaga, aby „każdą
celebrację liturgiczną starannie przygotować przy zgodnym współudziale wszystkich zainteresowanych oraz
przy użyciu mszału i innych ksiąg liturgicznych, tak co do strony obrzędowej, jak i spraw duszpasterskich czy
muzyki” (OWMR 111). Pośród tych działań szczególne znaczenie posiada przygotowanie serc, które „jest
wspólnym dziełem Ducha Świętego i zgromadzenia, a szczególnie pełniących funkcje wynikające ze święceń
(ministri)” (KKK 1098).
3. Wszyscy udający się na sprawowanie Eucharystii powinni się do niej przygotować przez post i modlitwę,
przez pojednanie z Bogiem i braćmi, a także przez rozważanie słowa Bożego i przygotowanie daru ofiarnego.
Trzeba gorliwie wypełniać polecenie Pana: „Jeśli przyniesiesz swój dar przed ołtarz i wspomnisz, że brat twój
ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przed ołtarzem i najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem
przyjdź i dar swój ofiaruj” (M t 5, 23n).
4. Należy dbać o odpowiedni dobór śpiewów na poszczególne części Mszy świętej. Odpowiednie pieśni znajdują
się w zatwierdzonych śpiewnikach liturgicznych. Wśród śpiewów mszalnych do najważniejszych należą pieśni
na wejście i Komunię, które zastępują antyfony podane w formularzu. Powinny być one tak starannie dobrane,
aby nawiązywały do myśli zawartej w antyfonie i zgadzały się z przeżywaną tajemnicą. „Wśród cieszących się
równym szacunkiem rodzajów śpiewu pierwsze miejsce winien zajmować śpiew gregoriański jako własny śpiew
liturgii rzymskiej. Nie są bynajmniej wykluczone inne rodzaje muzyki, zwłaszcza wielogłosowa, byleby
odpowiadały duchowi czynności liturgicznej i sprzyjały uczestnictwu wszystkich wiernych” (OWMR 41).
Warunków tych nie spełniają piosenki religijne, dlatego nie można ich śpiewać w czasie liturgii.
5. Aby celebrowanie Eucharystii było czytelnym znakiem godnie sprawowanym, bardzo ważne jest właściwe
urządzenie przestrzeni sakralnej, zwłaszcza prezbiterium. (Dzieje się tak wówczas, gdy podkreślona jest
centralna rola ołtarza, przy którym sprawuje się Msze świętą; stół słowa Bożego, czyli ambona, nie jest pulpitem
przenośnym; a miejsce przewodniczenia, uwydatniające funkcję przewodniczącego zgromadzenia, istnieje na
stałe i jest odpowiednio wyeksponowane). Ołtarz należy umieścić w prezbiterium na stałe w takim miejscu „by
rzeczywiście stanowił ośrodek, ku któremu spontanicznie zwracać się będzie uwaga całego zgromadzenia
wiernych” (OWMR 299). Na ołtarzu lub obok niego należy umieścić krzyż z wizerunkiem Chrystusa
ukrzyżowanego (zob. OWMR 308). Należy zadbać o właściwe miejsce i wygląd ambony – stołu słowa Bożego,
która nie może być jedynie zwykłym przenośnym pulpitem (zob. OWMR 309). Podobnie należy
dowartościować miejsce przewodniczenia, które powinno być stałe i odpowiednio wyeksponowane. W tym
względzie należy przestrzegać dokładnie norm podanych w piątym rozdziale OWMR.
6. „Należy również zachować w odpowiednim czasie pełne czci milczenie. Jego natura zależy od czasu, w jakim
jest przewidziane w poszczególnych obrzędach. W akcie pokuty i po wezwaniu do modlitwy wierni skupiają się
w sobie; po czytaniu lub homilii krótko rozważają to, co usłyszeli; po Komunii świętej zaś wychwalają Boga w
sercu i modlą się do Niego. Godne pochwały jest zachowanie milczenia w kościele, w zakrystii i w
przylegających do niej pomieszczeniach już przed rozpoczęciem celebracji, aby wszyscy pobożnie i godnie
przygotowali się do sprawowania świętych czynności” (OWMR 43).
7. Sprawowanie Eucharystii powinno się odznaczać godnością i pięknem, gdyż jest ona celebracją paschalnego
misterium Chrystusa. „Kościół nigdy nie uległ pokusie zbanalizowania tej «zażyłości» ze swym Oblubieńcem i
nie zapominał, iż to On jest także jego Panem, a «uczta» pozostaje zawsze ucztą ofiarną, naznaczoną krwią
przelaną na Golgocie” (Jan Paweł II, Encyklika „Ecclesia de Eucharystia” nr 48). Wyrazem miłości do
Chrystusa i szacunku dla świętych obrzędów jest także troska o czystość i piękno kościoła, odpowiednie miejsca
dla celebransa i usługujących, używanie godnych szat i naczyń liturgicznych, a także świąteczny strój
uczestników liturgii.
Obrzędy wstępne
8. W procesji wejścia można nieść kadzidło, krzyż, świece oraz Ewangeliarz. Niosący Ewangeliarz bezpośrednio
poprzedza celebransa i koncelebransów (zob. OWMR 120 i 172). Nie niesie się innych ksiąg ani przedmiotów.
„Po przybyciu do ołtarza kapłan i usługujący wykonują głęboki ukłon” (OWMR 122). Jeśli w prezbiterium
znajduje się tabernakulum z Najświętszym Sakramentem, po dojściu do ołtarza przyklękają wszyscy, z
wyjątkiem niosących znaki przypominające o obecności Pana. Niosący krzyż, świece i Ewangeliarz po dojściu
do ołtarza czynią skłon głową i ustawiają lub kładą niesione przedmioty na wyznaczonym miejscu. Podobnie
czynią niosący kadzielnicę i łódkę.
9. Po liturgicznym pozdrowieniu kapłan z miejsca przewodniczenia, względnie diakon lub osoba świecka z
miejsca wyznaczonego dla komentatora (zob. OWMR 50 i 124) wprowadza wiernych w tematykę i charakter
celebracji, która się rozpoczyna. Wprowadzenie to powinno być jasne i bardzo krótkie, aby nie zakłócać rytmu
celebracji.
13
10. Kapłan wzywa do aktu pokuty. Po tym wezwaniu następuje chwila ciszy. Ordo Missae przewiduje cztery
formy aktu pokuty. Należy posługiwać się każdą z nich w sposób opisany w Mszale. W trzeciej formie aktu
pokutnego, na wzór propozycji podanych w Mszale, kapłan może układać inne, podobne, i może ich wykonanie
powierzyć lektorowi lub kantorowi, zwłaszcza gdy są śpiewane. W niedziele, zwłaszcza w Okresie
Wielkanocnym, zaleca się aspersję jako formę aktu pokuty. Nie można zastępować aktu pokuty dowolnymi
modlitwami lub śpiewami.
Liturgia słowa
11. „Liturgię słowa należy sprawować tak, aby sprzyjała medytacji. Dlatego trzeba unikać jakiegokolwiek
pośpiechu, który utrudniałby skupienie. Stosowne są w niej także odpowiednie do poziomu zgromadzenia
krótkie chwile milczenia, w których wierni pod wpływem Ducha Świętego mogliby przyjąć słowo sercem i
przygotować na nie odpowiedź przez modlitwę. Te chwile ciszy można z pożytkiem zachować np. przed samym
rozpoczęciem Liturgii słowa, po pierwszym i drugim czytaniu oraz po homilii” (OWMR 56).
12. Kapłan przewodniczący lub odpowiedni komentator w krótkich słowach może przed czytaniami wprowadzić
wiernych do liturgii słowa (zob. OWMR 31, 105b). Miejscem wykonywania czytań jest ambona. Godność słowa
Bożego wymaga, aby czytający posługiwał się zawsze Lekcjonarzem mszalnym, a nie kartką z tekstem czytania.
13. Wykonywanie czytań poprzedzających Ewangelię należy do lektorów. Wspólnota powinna przygotować do
tej funkcji zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Z zasady czytania powinni wykonywać dorośli, także we Mszach z
udziałem dzieci. Po odczytaniu pierwszego lub drugiego czytania lektor w czasie wypowiadania aklamacji Oto
słowo Boże nie unosi lekcjonarza i nie ukazuje go wiernym.
14. Psalm responsoryjny, który następuje po pierwszym czytaniu, powinien być śpiewany cały lub przynajmniej
jego refren. Psałterzysta, czyli kantor psalmu, stojąc na ambonie, wykonuje wersety psalmu, podczas gdy całe
zgromadzenie siedzi i słucha oraz uczestniczy w śpiewie refrenu. Psalm może wykonywać mężczyzna lub
kobieta. Jest to proklamacja słowa Bożego – co czyni jedna osoba – więc nie należy tego śpiewu powierzać
scholi ani chórowi. „Czytań ani psalmu responsoryjnego, w których zawiera się słowo Boże, nie wolno
zastępować innymi tekstami, niebiblijnymi” (OWMR 57).
15. Aklamacja przed Ewangelią „stanowi samodzielny obrzęd, przez który zgromadzenie przyjmuje i pozdrawia
Pana mającego doń przemawiać oraz śpiewem wyznaje wiarę” (OWMR 62). Nie jest ona głoszeniem słowa
Bożego do zgromadzonych wiernych, lecz radosnym śpiewem wspólnoty skierowanym do Chrystusa. Powinna
więc wykonywać ją schola lub organista, włączając w śpiew całe zgromadzenie. „Jeśli nie śpiewa się Alleluja
lub wersetu przed Ewangelią, można je opuścić” (OWMR 63c).
16. Jeżeli Mszy świętej przewodniczy biskup, a nie ma diakona, jeden z prezbiterów koncelebransów mający
czytać Ewangelię prosi biskupa o błogosławieństwo. „Podczas koncelebracji, której przewodniczy prezbiter,
koncelebrans mający pod nieobecność diakona głosić Ewangelię nie prosi głównego celebransa o
błogosławieństwo ani go nie otrzymuje” (OWMR 212).
17. Po odśpiewaniu aklamacji przed Ewangelią „uczestnicy zwracają się w stronę ambony, okazując szczególną
cześć dla Ewangelii Chrystusa” (OWMR 133). Czytający Ewangelię czyni znak krzyża na księdze. Gdy kapłan
czyni znak krzyża na czole, ustach i piersiach mówiąc: „Słowa Ewangelii według świętego N.”, wszyscy
zgromadzeni czynią podobnie. Wykonują potrójny znak krzyża, a następnie wypowiadają aklamację: „Chwała
Tobie, Panie” (OWMR 134).
18. Proklamujący Ewangelię, po jej odczytaniu, nie unosi w górę Ewangeliarza i nie ukazuje go wiernym w
czasie wypowiadania aklamacji: „Oto słowo Pańskie”. Słowo zostało wygłoszone i żyje teraz w ludzkich
sercach.
19. Po proklamacji Ewangelii można odśpiewać „Alleluja” lub „Chwała Tobie, słowo Boże”. Taki śpiew zaleca
się w uroczystych celebracjach. Nie śpiewa się wtedy wersetu z Pisma Świętego, lecz samą aklamację.
20. „Kiedy diakon posługuje biskupowi, zanosi mu księgę do ucałowania albo sam ją całuje, mówiąc cicho:
„Niech słowa Ewangelii” itd. Podczas bardziej uroczystych celebracji biskup, zależnie od uznania, błogosławi
lud księgą Ewangelii” (OWMR 175).
21. Po odczytaniu Ewangelii Ewangeliarz można zanieść na stosowne i godne miejsce (zob. OWMR 175, a
także 117 i 139 oraz 306).
22. Tam, gdzie zachował się zwyczaj śpiewania pieśni do Ducha Świętego przed czytaniami lub przed homilią,
można ją wykonać właśnie w tym miejscu liturgii słowa. Tam, gdzie nie było takiego zwyczaju, nie należy
wprowadzać śpiewu pieśni do Ducha Świętego przed homilią.
23. „Homilia, będąca częścią liturgii, jest bardzo zalecana; stanowi bowiem pokarm konieczny dla podtrzymania
chrześcijańskiego życia” (OWMR 65). „Homilię winien z zasady głosić kapłan celebrujący. Może on ją zlecić
kapłanowi koncelebrującemu lub niekiedy, zależnie od okoliczności, także diakonowi, nigdy zaś osobie
świeckiej. W szczególnych przypadkach i ze słusznej przyczyny homilię może wygłosić także biskup lub
prezbiter, który uczestniczy w celebracji, choć nie może koncelebrować” (OWMR 66).
14
24. Zachowujemy tradycyjną formę wyznania wiary w niedziele i uroczystości. Jest nią symbol nicejskokonstantynopolitański. Zgodnie z nowym „Missale Romanum”: „w miejsce symbolu nicejskokonstantynopolitańskiego, zwłaszcza w czasie Wielkiego Postu i w Okresie Wielkanocnym, można użyć
symbolu chrzcielnego Kościoła Rzymskiego zwanego Składem Apostolskim” („Ordo Missae” nr 19). Zaleca się,
by w większe uroczystości wyznanie wiary było śpiewane.
25. W czasie wyznania wiary wszyscy głęboko się pochylają na słowa: ,,I za sprawą Ducha Świętego przyjął
ciało z Maryi Dziewicy i stał się człowiekiem” względnie „który się począł z Ducha Świętego, narodził się z
Maryi Panny”. Klękają zaś na te słowa w uroczystość Zwiastowania i Narodzenia Pańskiego (zob. OWMR 137).
26. Przewodniczący celebracji, z miejsca przewodniczenia, rozpoczyna i kończy modlitwę powszechną (zob.
OWMR 71 i 108). Odczytywanie wezwań tej modlitwy nie należy do kapłana. Wezwania wygłasza diakon lub
kantor, lub lektor, lub inny wierny świecki. Może to czynić z ambony lub z innego odpowiedniego miejsca.
Wezwania te winny być nieliczne, ułożone w duchu mądrej wolności, zwięzłe i wyrażające błagania całej
wspólnoty. Ma ich być przynajmniej cztery, a najwyżej sześć. W modlitwie powszechnej należy uwzględnić
następujące intencje: za Kościół, za rządzących i o zbawienie całego świata, za doświadczonych trudnościami i
za miejscową wspólnotę (zob. OWMR 70).
Przygotowanie darów
27. „Po zakończeniu modlitwy powszechnej wszyscy siadają i rozpoczyna się śpiew na przygotowanie darów.
Akolita albo inny świecki ministrant umieszcza na ołtarzu korporał, puryfikaterz, kielich, palkę i mszał”
(OWMR 139). Czynności związanych z przygotowaniem darów oraz umieszczania na ołtarzu wszystkiego, co
potrzeba, nie wolno rozpocząć przez zakończeniem modlitwy powszechnej. Po przygotowaniu ołtarza
przynoszone są dary chleba i wina. Zaleca się, aby te owoce ziemi i pracy człowieka, wyrażające ludzki udział w
ofierze Chrystusa, były przynoszone w sposób uroczysty, w procesji. Do ołtarza można także przynosić dary na
potrzeby ubogich lub kościoła. W czasie całego obrzędu przygotowania darów (łącznie z procesją) wierni siedzą
i wykonują odpowiednio dobrany śpiew (zob. OWMR 74, 139), wstają zaś na wezwanie: „Módlcie się …” ;
jeśli używa się kadzidła, wierni wstają na okadzenie kapłana.
28. „Chleb i wino stają się poniekąd symbolem wszystkiego, co zgromadzenie eucharystyczne przynosi od siebie
w darze Bogu i co ofiaruje w duchu” (Jan Paweł II, „List o tajemnicy i kulcie Eucharystii” nr 9). W procesji
należy przynosić dary wyrażające jednocześnie duchowe ofiary człowieka. Taką funkcję spełniają przede
wszystkim dary chleba i wina przeznaczone do konsekracji. „Natura znaku domaga się tego, by materia służąca
do sprawowania Eucharystii miała wygląd pokarmu. Wynika stąd, że chleb eucharystyczny, jakkolwiek
niekwaszony i w formie tradycyjnej, powinien być tak przyrządzony, aby kapłan w czasie Mszy z ludem mógł
rzeczywiście przełamać Hostię na kilka części i rozdzielić przynajmniej niektórym wiernym. Nie wyklucza się
jednak małych hostii, gdy wymaga tego większa liczba przyjmujących Komunię świętą lub inne racje
duszpasterskie” (OWMR 321).
„Chrześcijanie od początku przynoszą na Eucharystię, wraz z chlebem i winem, swoje dary, które mają być
rozdane potrzebującym. Ten zwyczaj kolekty, zawsze aktualny, czerpie z przykładu Chrystusa, który stał się
ubogi, aby nas ubogacić: «Kogo stać na to, a ma dobrą wolę, ofiarowuje datki, jakie chce i może, po czym całą
zbiórkę składa się na ręce przełożonego. Roztacza on opiekę nad sierotami, wdowami, chorymi lub też
cierpiącymi niedostatek z innego powodu, a także nad więźniami oraz przebywającymi w gminie, jednym
słowem, spieszy z pomocą wszystkim potrzebującym»” (KKK 135 I). Dary materialne składa się w
odpowiednim miejscu obok stołu eucharystycznego (zob. OWMR 73).
29. W przygotowywaniu darów i przynoszeniu ich w procesji do ołtarza należy zachować następujące zasady:
Naczynia z chlebem i ampułki z winem i wodą należy przed Mszą świętą przygotować w odpowiednim miejscu
kościoła. Wyznaczone osoby przynoszą je w czasie obrzędu przygotowania darów i wręczają je kapłanowi. On
je przyjmuje i przy ołtarzu przedstawia Bogu w modlitwie.
Jeśli oprócz chleba i wina niesie się także dary na potrzeby biednych lub kościoła, należy je nieść na początku
procesji. Na końcu idą osoby niosące chleb i wino.
Dary pieniężne powinno się zbierać tylko w czasie przygotowania darów. Nie należy rozpoczynać zbierania
wcześniej ani też przedłużać na czas Modlitwy eucharystycznej, a więc trzeba ja zakończyć przez prefacją. W
niektórych przypadkach konieczne jest wyznaczenie do tej funkcji większej liczby osób. Tej składki nie
powinien zbierać kapłan przewodniczący celebracji.
Modlitwa eucharystyczna
30. Przed prefacją, nigdy zaś w czasie samej prefacji, kapłan w krótkich słowach może wprowadzić wiernych do
Modlitwy eucharystycznej. Zaleca się śpiew aklamacji Święty (zob. OWMR 79b).
15
31. Należy zgodnie z przepisami korzystać ze wszystkich Modlitw eucharystycznych, a także aklamacji po
przeistoczeniu znajdujących się w Mszale Rzymskim (por. OWMR 365). „Nie wolno przełamywać Hostii
podczas słów konsekracji” (Instrukcja Redemptionis Sacramentum nr 55). Imię biskupa należy wymieniać
według wskazań zawartych w Mszale przed pierwszą Modlitwą eucharystyczną oraz w OWMR 149. Nie wolno
wymieniać osób, które nie mają święceń biskupich.
Obrzędy Komunii świętej
32. Tylko kapłani celebrujący i koncelebrujący odmawiają modlitwę Ojcze nasz z rękami rozłożonymi.
33. Znakiem pokoju jest ukłon w stronę najbliżej stojących uczestników Mszy świętej lub podanie ręki. Ten gest
wykonuje się w milczeniu lub wypowiada słowa: „Pokój Pański niech zawsze będzie z tobą” albo: „Pokój z
tobą”, na co przyjmujący odpowiada: „Amen”. Należy jednak zachować jednolitość znaku w danym
zgromadzeniu (zob. OWMR 42). Nie wolno używać formuły: Pokój nam wszystkim. Kapłan może przekazać
znak pokoju usługującym, zawsze jednak pozostając w prezbiterium, aby nie zakłócać celebracji. Niech uczyni
podobnie, to znaczy pozostanie w prezbiterium, jeśli dla słusznej przyczyny pragnie przekazać znak pokoju
niektórym wiernym. Wypada, aby każdy z umiarem przekazywał znak pokoju osobom najbliżej stojącym (zob.
OWMR 82 i 154).
34. Po zakończeniu śpiewu: „Baranku Boży” należy zachować chwilę ciszy na indywidualną modlitwę.
„Modlitwą odmawianą po cichu kapłan przygotowuje się do owocnego przyjęcia Ciała i Krwi Chrystusa. Wierni
czynią to samo, modląc się w milczeniu” (OWMR 84). Na słowa Oto Baranek Boży i następujący po nich akt
pokory kapłan ukazuje Hostię, trzymając ją albo nad pateną albo nad kielichem (zob. tamże).
35. „Zgodnie z tym, co oznacza Eucharystia, jest rzeczą właściwą, by wierni, jeśli tylko spełniają wymagane
warunki, przyjmowali Komunię, gdy uczestniczą we Mszy świętej” (KKK 1388, nota do tego zaznacza: „W tym
samym dniu wierni mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię najwyżej drugi raz tylko wtedy, kiedy po raz wtóry
uczestniczą w całej Mszy św”.). Należy budzić w sercach wiernych głód chleba eucharystycznego i pragnienie
trwania w zjednoczeniu z Jezusem w codziennym życiu.
36. „Jest bardzo pożądane, aby wierni, podobnie jak kapłan, który jest do tego zobowiązany, przyjmowali Ciało
Pańskie z hostii konsekrowanych w czasie danej Mszy świętej, a w przewidzianych przypadkach przystępowali
do kielicha. Dzięki temu Komunia święta ukaże się także przez znaki jako uczestnictwo w aktualnie
sprawowanej Ofierze” (OWMR 85). Do Mszy świętej można używać jednej większej i głębszej pateny, na której
konsekruje się hostię dla kapłana i komunikanty dla wiernych. Gdy rozdających Komunię świętą jest więcej i
biorą puszki z tabernakulum, powinni w czasie śpiewu: „Baranku Boży” przynieść naczynia z konsekrowanymi
Postaciami na ołtarz i stamtąd je wziąć po modlitwie: „Panie, nie jestem godzien”, by iść rozdawać Komunię
świętą.
37. „Kiedy kapłan przyjmuje Najświętszy Sakrament, rozpoczyna się śpiew na Komunię [...] Trzeba zadbać o to,
aby i śpiewacy mogli dogodnie przystąpić do Komunii świętej” (OWMR 86). Powinni to uczynić w czasie Mszy
świętej, a nie po jej zakończeniu.
38. Zaleca się procesyjne podchodzenie do przyjęcia Komunii świętej (zob. OWMR 44, 86 i 160). Ciało Pana
jest bowiem pokarmem na drodze do życia wiecznego. Komunię świętą można przyjąć w postawie klęczącej lub
stojącej. Postawę stojącą należy zachować zawsze, gdy Komunii świętej udziela się pod obiema postaciami.
Wierni przyjmujący Ciało Pańskie w postawie stojącej wykonują wcześniej skłon ciała lub przyklękają na jedno
kolano.
39. Zgodnie z OWMR 387 biskup diecezjalny powinien określić przepisy dotyczące udzielania Komunii świętej
pod dwiema postaciami na terenie jego diecezji.
40. Komunii św. udziela się przez podanie Hostii wprost do ust. Jeżeli jednak ktoś prosi o Komunię na rękę,
przez gest wyciągniętych dłoni, należy mu w taki sposób jej udzielić. Przyjmujący winien spożyć Ciało Pańskie
wobec szafarza. Wierni przystępujący do Komunii świętej nie mogą sami brać konsekrowanego Chleba ani
Kielicha Krwi Pańskiej (zob. OWMR 160). Nie wolno im też podawać na rękę Hostii zamoczonej we Krwi
Pańskiej.
41. Po Komunii świętej puryfikuje się z boku ołtarza albo przy kredensie patenę, kielich lub puszkę. Obrzędu
tego nie należy przedłużać. „Jeżeli naczynia zostały oczyszczone przy ołtarzu, ministrant odnosi je na kredens.
Można jednak naczynia do puryfikacji, zwłaszcza gdy jest ich wiele, pozostawić odpowiednio nakryte na ołtarzu
lub na kredensie na rozłożonym korporale, a po Mszy świętej, gdy lud zostanie odesłany, dokonać oczyszczenia”
(OWMR 163, por. 183 i 192).
42. „Po rozdaniu Komunii świętej, zależnie od okoliczności, kapłan i wierni przez pewien czas modlą się w
ciszy. Jeśli okaże się to stosowne, całe zgromadzenie może też wykonać psalm lub inną pieśń pochwalną albo
hymn” (OWMR 88).
Obrzędy zakończenia
16
43. Po modlitwie po Komunii można podać ogłoszenia duszpasterskie. Powinny one być jednak krótkie. Jeśli
przed rozesłaniem przemawia osoba świecka, czyni to nie z ambony, lecz od mikrofonu z miejsca
przeznaczonego dla komentatora. Ambony nie powinno się wykorzystywać do wystąpień (przemówień), które
nie są związane z proklamacją słowa Bożego.
44. W obrzędach rozesłania poleca się korzystanie z różnych formuł błogosławieństwa. Poza
błogosławieństwem zwykłym przewidziane są na niektóre ważniejsze dni i celebracje błogosławieństwa
uroczyste, a także modlitwy nad ludem.
45. „Rozesłanie po Mszy św. to nakaz, który pobudza każdego chrześcijanina do zaangażowania w szerzenie
Ewangelii i ożywianie społeczeństwa duchem chrześcijańskim” (Jan Paweł II, „Mane nobiscum Domine” nr 24).
Liturgia powinna być tak przygotowana i sprawowana, aby wierni wyszli z niej przeniknięci mocą Chrystusa
zmartwychwstałego. Wracając do zakrystii po zakończeniu Mszy świętej, można nieść krzyż i świece.
Gesty i postawy uczestników oraz spełniane przez nich funkcje
46. W celebracji liturgii kapłan i wierni świeccy wykonują wiele gestów. Są one złączone z wypowiadanymi
modlitwami lub aklamacjami. Zalecony gest wykonują więc te osoby, które odmawiają daną modlitwę. Dlatego
wszyscy biją się w piersi podczas aktu pokuty i wszyscy kłaniają się w odpowiednim momencie w czasie
odmawiania „Wyznania wiary”, gdy wymawiają słowa: I za sprawą Ducha Świętego …oraz czynią skłon głową,
gdy wymawiają razem imiona Trzech Osób Boskich, imię Jezusa, Najświętszej Maryi Panny oraz Świętego, na
którego cześć sprawuje si Mszę świętą (OWMR 275). Natomiast tylko kapłan wykonuje gesty, które są
nakazane w czasie Modlitwy eucharystycznej […].
Postawy uczestników Eucharystii
47. „Zachowywanie przez wszystkich uczestników jednolitych postaw ciała jest znakiem jedności członków
chrześcijańskiej wspólnoty zgromadzonych na sprawowanie świętej liturgii: wyrażają one bowiem i kształtują
duchowe przeżycia uczestniczących” (OWMR 42).
48. Wierni stoją: od wejścia kapłana aż do kolekty włącznie; podczas śpiewu przed Ewangelią, w czasie
Ewangelii, wyznania wiary i modlitwy powszechnej, od wezwania: „Módlcie się, aby...” aż do „Baranku Boży”,
z wyjątkiem modlitwy epikletycznej i słów przeistoczenia; w czasie modlitwy po Komunii i zakończenia Mszy
świętej.
49. Wierni mogą siedzieć: w czasie czytań i psalmu responsoryjnego; w czasie homilii; w czasie przygotowania
darów; w czasie rozdzielania Komunii św. i milczenia po niej.
50. Wierni klęczą: w czasie modlitwy epikletycznej i przeistoczenia (wierni klękają na epiklezę, a wstają na
aklamację po przeistoczeniu); na słowa: „Oto Baranek Boży; Panie, nie jestem godzien”; mogą klęczeć w czasie
przyjmowania Komunii świętej, jeżeli taka forma została przyjęta we wspólnocie; mogą klęczeć od śpiewu
„Święty” do doksologii: „Przez Chrystusa, z Chrystusem…”, jeśli taki zwyczaj istnieje we wspólnocie (zob.
OWMR 43).
51. Ludzie w starszym wieku, słabi i chorzy mogą siedzieć w czasie całej Mszy świętej i nie należy ich
niepokoić. Podobnie w kaplicach szpitali i zakładów specjalnych trzeba uwzględnić stan zdrowia uczestników.
Funkcje liturgiczne spełniane przez wiernych świeckich
52. Zgodnie z OWMR 91 wierni świeccy, po odpowiednim przygotowaniu, powinni spełniać w liturgii
wszystkie funkcje, które są dla nich przeznaczone, a więc czytać słowo Boże z wyjątkiem Ewangelii, śpiewać
psalm responsoryjny i werset przed Ewangelią, odczytywać wezwania modlitwy powszechnej oraz komentarze,
posługiwać przy ołtarzu i przy miejscu przewodniczenia, troszcząc się o mszał, kielich i patenę, kadzidło i krzyż,
światło i wodę. Oni także powinni przynosić do ołtarza chleb i wino jako dary ludu Bożego, zbierać składkę,
pełnić funkcję kantora lub organisty, ożywiać śpiew zgromadzenia i wykonywać niektóre śpiewy jako schola lub
chór. Nadzwyczajni szafarze Komunii świętej mogą zgodnie z prawem pomagać w udzielaniu Komunii św. i
zanosić ją chorym.
53. Wszystkie te funkcje mogą spełniać zarówno mężczyźni, jak i kobiety, z wyjątkiem czynności, które są
bezpośrednim usługiwaniem kapłanowi przy ołtarzu i przy miejscu przewodniczenia. Funkcje te są
zarezerwowane dla męskiej służby liturgicznej (ministrantów). Mogą być powierzone dziewczętom
(ministrantkom) tylko za wyraźną zgodą biskupa diecezjalnegp. On zaś, aby taką zgodę wydać, powinien
zasięgnąć opinii Konferencji Episkopatu Polski (zob. „Wyjaśnienie Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny
Sakramentów z 15 marca 1994 r., przypomniane i potwierdzone przez prefekta tejże Kongregacji 27 1ipca 2001
r.). W Polsce do posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii świętej dopuszczani są dziś tylko mężczyźni.
17
54. Należy otaczać szczególną opieką duszpasterską zespoły ministrantów, scholi dziewczęcych i
młodzieżowych. Są to bowiem środowiska sprzyjające rozwojowi wiary, kształtowaniu charakterów i
dojrzewaniu życiowego powołania, także powołań do kapłaństwa i życia zakonnego.
Msze święte transmitowane przez radio lub telewizję
55. Msze św. przekazywane za pomocą radia, telewizji i internetu powinny być bardzo starannie przygotowane i
sprawowane w sposób wzorowy (zob. Instrukcja „Inaestimabile donum” nr 19). „Tego rodzaju transmisje same
w sobie nie pozwalają oczywiście wypełnić obowiązku niedzielnego, to bowiem wymaga udziału w
zgromadzeniu braci, którzy spotykają się w określonym miejscu, z czym wiąże się też możliwość Komunii
eucharystycznej. Dla tych jednak, którzy z różnych przyczyn nie mogą uczestniczyć w Eucharystii i są tym
samym zwolnieni z obowiązku niedzielnego, transmisja telewizyjna lub radiowa stanowi cenną pomoc,
zwłaszcza jeśli towarzyszy jej ofiarna posługa nadzwyczajnych szafarzy Eucharystii, którzy przynoszą ją
chorym, a wraz z nią pozdrowienie i solidarnośc całej wspólnoty” (Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini nr
54).
Arcybiskup Józef Michalik
Przewodniczący
Konferencji Episkopatu Polski
Bp Stefan Cichy
Przewodniczący Komisji Episkopatu
ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
Przepisy postne
A. Wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły.
1. Wierni, którzy ukończyli 14. rok życia, są zobowiązani do zachowania, do końca swoich dni,
wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w następujące dni:
a. wszystkie piątki całego roku,
b. w Środę Popielcową,
c. równocześnie – ze względu na tradycję tego dnia w Polsce – zachęca się wiernych do zachowywania
wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w Wigilię Bożego Narodzenia.
Wstrzemięźliwość ta nie obowiązuje, jeżeli zgodnie z prawem liturgicznym w piątek przypada uroczystość.
2. Wierni, którzy ukończyli 18. rok życia, aż do rozpoczęcia 60. roku życia, oprócz wstrzemięźliwości od
pokarmów mięsnych są zobowiązani do zachowania postu ścisłego w następujące dni:
a. w Środę Popielcową,
b. w Wielki Piątek.
Post ścisły pozwala na jednorazowy posiłek do syta oraz na dwa skromne posiłki w ciągu dnia.
3. Wierni, którzy nie mają możliwości wyboru pokarmów i spożywają to, co jest im podane, mogą korzystać z
dyspensy od obowiązku wstrzymania się od pokarmów mięsnych w piątki całego roku. Ta dyspensa nie
obejmuje jednak dni postu ścisłego, czyli Środy Popielcowej i Wielkiego Piątku.
Korzystanie z dyspensy od obowiązku zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych w piątek zakłada
jednak podjęcie innych form pokuty, takich jak: modlitwa, jałmużna, uczynki pobożności i miłości, a także
wierniejsze spełnianie swoich obowiązków.
Dla słusznej przyczyny proboszcz może udzielić w poszczególnym przypadku, w obrębie terytorium własnej
parafii – poszczególnym wiernym i poszczególnym rodzinom – dyspensy od wstrzemięźliwości od pokarmów
mięsnych w konkretny piątek; nie istnieje natomiast możliwość dyspensy obejmującej Środę Popielcową i
Wielki Piątek.
Proboszcz udzielający w/w dyspensy winien nałożyć na korzystających z niej obowiązek modlitwy w intencjach
Ojca Świętego oraz złożenia ofiary do skarbony z napisem „Jałmużna postna”, względnie częstszego spełniania
uczynków chrześcijańskiego miłosierdzia.
B. Powstrzymywanie się od zabaw
1. Powstrzymywanie się od zabaw tanecznych obowiązuje we wszystkie piątki całego roku i we wszystkie dni
Wielkiego Postu.
2. W poszczególnym przypadku, dla słusznej przyczyny, proboszcz może udzielić – poszczególnym wiernym
lub rodzinom albo zakładom – dyspensy od powstrzymania się od zabaw w konkretny piątek, poza Okresem
Wielkiego Postu, nakładając na korzystających z dyspensy obowiązek modlitwy w intencjach Ojca Świętego
oraz złożenia ofiary do skarbony z napisem „Jałmużna postna”, względnie częstszego spełniania obowiązków
chrześcijańskiego miłosierdzia.
18
Słuszną przyczynę dla uzyskania omawianej dyspensy może stanowić np. – wynikająca ze względów
lokalowych lub organizacyjnych – konieczność zorganizowania, właśnie w piątek, przyjęcia weselnego albo
okolicznościowej zabawy w szkole lub innym zakładzie pracy.
Przed zabawą organizator winien poinformować uczestników o uzyskaniu dyspensy i o warunkach jej
udzielenia.
KULT NAJŚWIĘTSZEJ EUCHARYSTII
POZA MSZĄ ŚWIĘTĄ
Z Instrukcji Episkopatu Polski
o kulcie Tajemnicy Eucharystii poza Mszą świętą
Formy liturgicznego kultu Eucharystii poza Mszą św.
A. Adoracje eucharystyczne
1. Należy zwracać uwagę na to, aby przy wystawieniach Najśw. Sakramentu uwydatniał się związek istniejący
pomiędzy jego kultem i Mszą świętą. Związek ten uwydatnia się najwyraźniej, gdy adoracja eucharystyczna
następuje bezpośrednio po Mszy św.
2. Księga liturgiczna: Komunia święta i kult Tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą św. przewiduje wystawienie
Najśw. Sakramentu albo w monstrancji, albo w puszce. Rozróżnia się dłuższe i krótsze wystawienie Najśw.
Sakramentu.
a. Zaleca się, aby w kościołach i kaplicach, w których na stałe przechowuje się Najświętszy Sakrament,
odbywało się co roku uroczyste wystawienie Najświętszego Sakramentu trwające przez dłuższy czas (Księga nie
używa tradycyjnej nazwy czterdziestogodzinne nabożeństwo, bowiem nazwa ta nie odpowiada już obecnej
praktyce).
b. Zaleca się również wystawienie trwające przez krótki czas; u nas są to zwykłe adoracje w dni powszednie,
adoracje niedzielne, czy też adoracje nazywane Godziną świętą.
3. Najświętszy Sakrament wystawia się na ołtarzu przykrytym obrusem i korporałem. Jeżeli wystawienie w
monstrancji ma trwać dłużej, można się posłużyć tronem ustawionym na podwyższeniu i nakrytym korporałem.
4. Struktura adoracji eucharystycznych ukształtowała się w przeszłości i w swej zasadniczej linii przetrwała aż
do dziś.
W adoracji eucharystycznej ważniejsza jest jej treść niż układ formalny. Poszczególne diecezje posiadają w tej
dziedzinie swoje własne tradycje. Księga liturgiczna nie określa dokładnie samego przebiegu adoracji, mówi
jednak, że powinny w niej mieć miejsce następujące elementy: czytanie Pisma św. połączone z homilią,
modlitwy, śpiew jako odpowiedź na słowo Boże, święte milczenie. Porządek tych elementów nie jest określony.
Można i trzeba dostosowywać go do duchowego poziomu uczestników i bronić w ten sposób przed monotonią.
5. Adoracja powinna mieć wyraźnie charakter chrystocentryczny: „podczas wystawienia należy modlitwy,
śpiewy i czytania tak ułożyć, by wierni skupili swoją uwagę na Chrystusie Panu” (KKTE 71). Modlitwy, śpiewy
i czytania powinny uczyć prawdziwej pobożności eucharystycznej. Najpierw mają one kierować wiernych do
pełnego udziału w tajemnicy paschalnej Chrystusa i do wdzięczności za dar Chrystusa dającego nam swoje
życie. Powinny wyrażać radość zebranych z życia w głębokiej przyjaźni ze Zbawicielem i prowadzić do
otwarcia przed Nim serca. Modlitwy powinny wyrażać potrzeby zebranych, ich bliskich i wszystkich ludzi,
powinny być błaganiem o pokój i o zbawienie całego świata. Wspólna modlitwa zebranych ma wzbudzić w nich
pragnienie zjednoczenia z Nim w Komunii św. Udział w adoracji ma prowadzić do pełnienia dobrych czynów,
do świadczenia o Chrystusie, do starań o zbawienie świata.
6. W układzie adoracji znajdują się więc modlitwy uwielbienia i chwały, rozważanie tajemnic Chrystusa,
modlitwy błagalne i prośby w aktualnych potrzebach społeczności wiernych. Trzeba zawsze dawać
pierwszeństwo uwielbieniu przed prośbą. Należy dokonać roztropnego wyboru treści, nie możemy bowiem
w jednej adoracji wyrazić wszystkiego.
10. Adoracja eucharystyczna powinna być czasem skupionej modlitwy. Stąd płynie postulat, aby zarówno
czytanie tekstów Pisma św., jak i jego wyjaśnianie bardziej przypominało rozważanie niż pouczenie. Czytane i
rozważane słowo Boże powinno prowadzić do gorliwej modlitwy.
11. W pewnych momentach wskazane jest święte milczenie. Mogą to być momenty: po czytaniu Pisma św., po
modlitewnych wezwaniach czy nawet podczas odmawianej modlitwy. Prowadzący nabożeństwo winien
wykazać przy tym wiele roztropności. Dłuższe milczenie można zachować we wspólnotach przygotowanych już
do samodzielnej modlitwy. Do milczenia należy też stopniowo wychowywać wiernych.
B. Nieszpory z wystawieniem Najświętszego Sakramentu
19
12. Przed Najświętszym Sakramentem wystawionym na dłuższy czas można sprawować jakąś część Liturgii
Godzin, zwłaszcza Godziny główne (KKTE 72). Należy podtrzymywać zwyczaj sprawowania Nieszporów z
wystawieniem Najświętszego Sakramentu, zwłaszcza w większe święta, w dni odpustów parafialnych i w
niedziele adoracyjne. Jeśli adoracja odbywała się przed Nieszporami, po Nieszporach można bezpośrednio
udzielić eucharystycznego błogosławieństwa.
C. Procesje eucharystyczne
13. Procesje eucharystyczne stały się powszechną praktyką w Kościele i są zasadniczo wzorowane na procesji
ku czci Najśw. Ciała i Krwi Chrystusa.
Należy dbać o społeczny charakter tych procesji, jak i o czynny w nich udział wiernych, aby procesja była
znakiem ludu pielgrzymującego do wiecznej Ojczyzny. Jeśli procesja z Najświętszym Sakramentem odbywa się
po Mszy św., hostię do procesji należy konsekrować podczas Mszy św., która bezpośrednio poprzedza procesję.
14. Procesje w uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa należy odprawić w sposób podany w rozdziale
IV księgi KKTE. Należy również zachować procesje sprawowane przez 8 dni po uroczystości Najświętszego
Ciała i Krwi Chrystusa oraz procesję w uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa tam, gdzie jest taki
zwyczaj. Dzieci, które w danym roku przystąpiły do pierwszej Komunii św., powinny w tych procesjach
uczestniczyć w zorganizowanej grupie.
15. Należy zachować i ożywiać inne procesje eucharystyczne u nas sprawowane. Śpiewy i modlitwy powinny
być tak dobrane, aby wszyscy okazywali przez nie wiarę w Chrystusa i ku Niemu kierowali całą uwagę (KKTE
80).
D. Nabożeństwa eucharystyczne
16. Nabożeństwa eucharystyczne stanowią część wszystkich nabożeństw istniejących w Kościele i dotąd
sprawowanych we wspólnotach katolickich. W Konstytucji o liturgii czytamy: „zaleca się usilnie nabożeństwa
ludu chrześcijańskiego, zgodne z przepisami i zasadami Kościoła”. Odnosi się to do nabożeństw Kościołów
partykularnych. Sobór zalecił tak uporządkować nabożeństwa, aby „zgadzały się z liturgią, z niej poniekąd
wypływały i do niej wiernych prowadziły” (KL 13).
17. Należy usilnie dążyć do tego, by nabożeństwa z wystawieniem Najświętszego Sakramentu, które są częstą
praktyką w naszych kościołach i najpowszechniejszym wyrazem kultu Eucharystii poza Mszą św. nadal były
utrzymane i pogłębiane. Aby wierni we właściwy sposób w nich uczestniczyli, należy przez słowo
wprowadzające lub przez wybrane fragmenty Pisma św. ukazywać ich wewnętrzny związek z tajemnicą
Eucharystii.
21. Wspominając świętych Kościół głosi „misterium paschalne w świętych, którzy współcierpieli i zostali
współuwielbieni z Chrystusem” (KL 104). W nabożeństwach ku czci świętych uwaga koncentruje się na osobie
Świętego i dlatego takie nabożeństwa nie powinny być sprawowane z wystawieniem Najświętszego Sakramentu.
Po modlitwach do świętego i po kazaniu można sprawować nabożeństwo eucharystyczne. W ten sposób Święty
ukazuje się jako ten, który prowadzi do Chrystusa.
ADORACJA NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU
W ARCHIDIECEZJI WROCŁAWSKIEJ
We wszystkich kościołach parafialnych naszej Archidiecezji należy zachować następujące formy adoracji
Najświętszego Sakramentu:
1. Adoracja w pierwszą niedzielę miesiąca zakończona procesją.
2. Tzw. Czterdziestogodzinne nabożeństwo przed Środą Popielcową albo przed odpustem parafialnym,
względnie w innym terminie dogodnym dla wiernych.
3. Godzina święta przed pierwszym piątkiem miesiąca.
4. Wystawienie Sanctissimum po Mszy św. w pierwszy piątek miesiąca i odmówienie Litanii do Najświętszego
Serca Pana Jezusa.
5. Krótka adoracja Najświętszego Sakramentu po każdych Nieszporach i Drodze Krzyżowej.
6. Wystawienie Najświętszego Sakramentu i uroczysta procesja po głównej Mszy św. z racji odpustu
parafialnego.
7. Szczególnie uroczysty charakter mają nabożeństwa celebrowane w czasie siedmiu dni następujących po
uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, połączone z procesją.
8. Według zwyczaju polskiego sprawujemy coram Sanctissimo: Gorzkie Żale, nabożeństwa majowe,
czerwcowe, październikowe i nabożeństwa na zakończenie roku kalendarzowego.
20
9. Całodzienne wystawienie Najświętszego Sakramentu w ramach adoracji wieczystej, według porządku
podanego niżej.
PORZĄDEK WIECZYSTEJ ADORACJI
NAJŚWIĘTSZEGO SAKRAMENTU
Styczeń
1. Wrocław — Katedra
2. Wrocław — św. Bonifacego
3. Wrocław — Najświętszego Imienia Jezus
4. Wrocław-Zalesie — Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej
5. Wrocław-Kowale — Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia
6. Wrocław — św. Michała Archanioła
7. Wrocław — Najświętszej Maryi Panny na Piasku
8. Wrocław — Najświętszego Serca Pana Jezusa
9. Wrocław — Opieki św. Józefa
10. Wrocław — św. Wawrzyńca
11. Wrocław-Krzyki — św. Augustyna
12. Wrocław — Bożego Ciała
13. Wrocław — Chrystusa Króla
14. Wrocław — św. Elżbiety
15. Wrocław — św. Ignacego Loyoli
16. Wrocław — św. Karola Boromeusza
17. Klasztor Sióstr Benedyktynek-Sakramentek, Wrocław-Pawłowice
18. Wrocław — św. Maurycego
19. Wrocław — św. Mikołaja
20. Wrocław — śś. Stanisława, Doroty i Wacława
21. Wrocław — św. Wojciecha
22. Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu (Siostry Nazaretanki)
23. Wrocław — Ducha Świętego
24. Wrocław-Krzyki Trójcy Świętej
25. Wrocław — św. Henryka
26. Wrocław-Klecina — Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
27. Klasztor Sióstr Benedyktynek, Wołów
28. Wrocław — św. Stanisława Kostki
29. Wrocław  św. Franciszka.
30. Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza (Siostry Boromeuszki)
31. Siostry Urszulanki Unii Rzymskiej, Wrocław
Luty
1. Tyniec Mały
2. Żerniki Wrocławskie
3. Brzeg — św. Mikołaja
4. Brzeg — Miłosierdzia Bożego
5. Kruszyna
6. Lewin Brzeski
7. Łosiów
8. Małujowice
9. Michałów
10. Pogorzela
11. Brzeg — Podwyższenia Krzyża Świętego
12. Czepielowice
13. Karłowice
14. Lubsza
15. Mąkoszyce
16. Stobrawa
17. Szydłowice
21
18. Borek Strzeliński
19. Borów
20. Jaksonów
21. Jordanów
22. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety (Siostry Elżbietanki)
23. Tyniec n. Ślęzą
24. Węgry
25. Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej (Siostry Marianki)
26. Żórawina
27. Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi (Siostry Jadwiżanki)
28. Klasztor Sióstr Karmelitanek od Dzieciątka Jezus, Wrocław-Widawa, par. Wrocław-Gądów  Miłosierdzia
Bożego
Marzec
1. Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa (Siostry Adoratorki)
2. Wrocław  Rektorat św. Macieja
3. Wrocław  św. Klemensa Dworzaka
4. Wrocław-Oporów  św. Anny
5. Wrocław-Krzyki  Niepokalanego Poczęcia NMP
6. Wrocław-Ołtaszyn  Wniebowzięcia NMP
7. Bielany Wrocławskie, Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych, Wrocła
8. Wrocław-Wojszyce  Najświętszego Zbawiciela, Klasztor Sióstr nKarmelitanekBosych, Wrocław
9. Wrocław-Tarnogaj  św. Stefana, Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych, Wrocław
10. Brzezina
11. Ludów Śląski
12. Zielenice
13. Kłoda Górowska
14. Pobiel
15. Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej (Siostry Pasterki)
16. Miłoszyce
17. Gniechowice
18. Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej (Siostry Służebniczki)
19. Kąty Wrocławskie
20. Kostomłoty
21. Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki (Siostry Salezjanki)
22. Ramułtowice
23. Zgromadzenie Sióstr św. Józefa (Siostry Józefitki)
24. Milicz  św. Andrzeja Boboli
25. Pakosławsko
26. Sułów
27. Wierzchowice
28. Milicz  Św. Michała Archanioła
29. Chróścina
30. Czernina
31. Góra Śląska  św. Katarzyny Aleksandryjskiej.
Kwiecień
1. Jemielno
2. Luboszyce
3. Osetno Wielkie
4. Siciny
5. Sułów Wielki
6. Wąsosz
7. Żabin
8. Żuchlów
9. Bystrzyca Oławska
10. Czernica Wrocławska
22
11. Jelcz–Laskowice — Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski
12. Jelcz–Laskowice — św. Stanisława
13. Jelcz–Laskowice — św. Maksymiliana M. Kolbego
14. Minkowice Oławskie
15. Ratowice
16. Wójcice
17. Klasztor Sióstr Benedyktynek-Sakramentek, Wrocław-Pawłowice
18. Przeczów
19. Świerczów
20. Szymonków
21. Kotowice
22. Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu
23. Oława  ŚŚ. App. Piotra i Pawła
24. Oława  Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
25. Oborniki Śląskie  św. Judy Tadeusza i św. Antoniego Padewskiego
26. Skokowa
27. Klasztor Sióstr Benedyktynek, Wołów
28. Jaszkotle
29. Siostry Urszulanki Unii Rzymskiej, Wrocław
30. Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza
Maj
1. Małkowice
2. Piotrowice
3. Smolec
4. Sośnica
5. Świdnica Polska
6. Wawrzeńczyce
7. Żmigród
8. Rościsławice
9. Nasławice
10. Sobótka  św. Jakuba Apostoła
11. Wierzbice
12. Sulistrowice
13. Skarbimierz
14. Boleścin
15. Pasikurowice
16. Januszkowice
17. Chomiąża
18. Lubiąż
19. Malczyce
20. Wilczków
21. Wrocisławice
22. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety
23. Łozina
24. Czeszów
25. Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej
26. Trzebnica  Świętych Apostołów Piotra i Pawła
27. Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi
28. Krośnice
29. Oleśnica — Najświętszej Maryi Panny Fatimskiej
30. Klasztor Sióstr Karmelitanek od Dzieciątka Jezus, Wrocław-Widawa
31. Wrocław — św. Elżbiety (Garnizon)
Czerwiec
1. Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa
2. Bąkowice
3. Biestrzykowice
23
4. Ligota Książęca
5. Michalice
6. Namysłów — Świętych Apostołów Piotra i Pawła
7. Namysłów — św. Franciszka z Asyżu i św. Piotra z Alkantary
8. Smarchowice Wielkie
9. Wilków
10. Głuszyna
11. Kowalowice
12. Siemysłów
13. Smogorzów
14. Strzelce
15. Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej
16. Włochy
17. Woskowice Małe
18. Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej
19. Wszemirów
20. Głoska, Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych, Wrocław
21. Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki
22. Chwalimierz
23. Zgromadzenie Sióstr św. Józefa
24. Święte
25. Góra Śląska  św. Faustyny
26. Witowice
27. Krzelów
28. Smogorzów Wielki
29. Bierutów
30. Boguszyce
Lipiec
1. Borowa Oleśnicka, Klasztor Sióstr Karmelitanek Bosych, Wrocław
2. Brzezia Łąka
3. Bukowie
4. Długołęka
5. Dobra
6. Dobroszyce
7. Ligota Mała
8. Mirków
9. Oleśnica — św. Jana Apostoła i Ewangelisty
10. Oleśnica — Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia
11. Poniatowice
12. Siekierowice
13. Solniki Wielkie
14. Wabienice
15. Zbytowa
16. Domaniów
17. Klasztor Sióstr Benedyktynek-Sakramentek, Wrocław-Pawłowice
18. Marcinkowice
19. Niwnik
20. Oława — Miłosierdzia Bożego
21. Oława — Najświętszej Maryi Panny Matki Pocieszenia
22. Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu
23. Osiek
24. Wierzbno
25. Milicz  św. Anny
26. Wołów  św. Karola Boromeusza
27. Klasztor Siótr Benedyktynek, Wołów
28. Wrocław-Sępolno  Świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa
29. Wrocław-Brochów  św. Jerzego
30. Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza
24
31. Siostry Urszulanki Unii Rzymskiej, Wrocław
Sierpień
1. Wrocław-Psie Pole  św. Jakuba i św. Krzysztofa
2. Kiełczów
3. Domaszczyn
4. Wrocław-Biskupin  św. Faustyny
5. Wrocław-Dąbie  Najświętszej Maryi Panny Matki Pocieszenia
6. Wrocław-Złotniki  Najświętszej Maryi Panny Różańcowej
7. Wilkszyn
8. Wrocław-Kuźniki  św. Andrzeja Boboli
9. Wołów – św. Wawrzyńca.
10. Wrocław-Świniary  św. Jadwigi
11. Wrocław-Różanka  Najświętszej Maryi Panny Bolesnej
12. Wrocław-Sołtysowice  św. Brata Alberta Chmielowskiego
13. Barkowo
14. Korzeńsko
15. Oborniki Śląskie  Najświętszego Serca Pana Jezusa
16. Pęgów
17. Powidzko
18. Prusice
19. Radziądz
20. Strupina
21. Uraz
22. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety
23. Kobierzyce
24. Maniów Wielki
25. Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej
26. Rogów Sobócki
27. Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi
28. Sobótka — Najświętszego Serca Pana Jezusa
29. Stary Zamek
30. Klasztor Sióstr Karmelitanek od Dzieciątka Jezus, Wrocław-Widawa
31. Zachowice
Wrzesień
1. Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa
2. Oława — Najświętszej Maryi Panny Królowej
3. Wrocław  św. Maurycego
4. Rzeplin
5. Wrocław  św. Henryka
6. Wierzbica Górna
7. Góra Śląska  św. Katarzyny Aleksandryjskiej
8. Wrocław-Zgorzelisko  św. Kazimierza
9. Brzeg  Podwyższenia Krzyża Świętego
10. Brzeg  św. Mikołaja
11. Wrocław-Muchobór Mały  Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy
12. Wrocław-Jagodno  Miłosierdzia Bożego
13. Godzikowice
14. Wrocław-Polanka  Odkupiciela Świata
15. Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej
16. Cerekwica
17. Wrocław-Strachocin – Najświętszej Maryi Panny Bolesnej
18. Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej
19. Koczurki
20. Kryniczno, dek. Trzebnica
21. Zgromadzenie Córek Mayi Wspomożycielki
25
22. Trzebnica  św. Bartłomieja Ap., i św. Jadwigi
23. Zgromadzenie Sióstr św. Józefa
24. Wysoki Kościół
25. Zawonia
26. Ciechów
27. Kryniczno, dek. Środa Śląska
28. Kulin
29. Miękinia
30. Szczepanów
Październik
1. Środa Śląska — Podwyższenia Krzyża Świętego
2. Środa Śląska — św. Andrzeja Apostoła
3. Dankowice
4. Jegłowa
5. Kuropatnik
6. Nowolesie z/s Biały Kościół
7. Prusy
8. Przeworno
9. Strzelin — Matki Chrystusa i św. Jana Ewangelisty
10. Strzelin — Podwyższenia Krzyża Świętego
11. Brożec
12. Jaworów
13. Jutrzyna
14. Kucharzowice
15. Owczary
16.Wiązów
17. Klasztor Sióstr Benedyktynek-Sakramentek, Wrocław-Pawłowice
18. Bagno
19. Brzeg Dolny — Najświętszej Maryi Panny Królowej Królowej Polski
20. Brzeg Dolny — Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel.
21. Głębowice
22. Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu
23. Krzydlina Mała
24. Małowice
25. Moczydlnica Klasztorna
26. Piskorzyna
27. Klasztor Sióstr Benedyktynek, Wołów
28. Stobno
29. Wińsko
30. Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza
31. Siostry Urszulanki Unii Rzymskiej
Listopad
1. Kamieniec Wrocławski
2. Strzeszów
3. Brzezinka
4. Wrocław-Brochów  św. Jerzego
5. Brzeg Dolny  Chrystusa Króla
6. Wrocław-Sępolno  świętej Rodziny Jezusa, Maryi i Józefa
7. Góra Śląska  św. Faustyny
8. Jelcz-Laskowice  św. Maksymiliana Marii Kolbego
9. Domasław
10. Bożnowice
11. Ciepłowody
12. Dobrzenice
13. Henryków
14. Krzelków
26
15. Niedźwiednik
16. Osina Wielka
17. Starczówek
18. Wigańcice
19. Ziębice — św. Jerzego
20. Ziębice — Świętych Apostołów Piotra i Pawła
21. Wrocław-Swojczyce — św. Jacka
22. Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety
23. Wrocław-Zakrzów — św. Jana Apostoła
24. Wrocław-Zgorzelisko — św. Kazimierza
25. Zgromadzenie Sióstr Maryi Niepokalanej
26. Wrocław-Pawłowice — Najświętszego Serca Pana Jezusa
27. Zgromadzenie Sióstr św. Jadwigi
28. Chrząstawa Wielka
29. Gajków
30. Klasztor Sióstr Karmelitanek od Dzieciątka Jezus, Wrocław-Widawa
Grudzień
1. Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Krwi Chrystusa
2. Wrocław — św. Józefa Rzemieślnika
3. Wrocław-Księże Małe — Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych
4. Radwanice
5. Siechnice
6. Święta Katarzyna
7. Turów
8. Wrocław-Stabłowice — św. Andrzeja Apostła
9. Wrocław-Pracze Odrzańskie — św. Anny
10. Wrocław-Leśnica — św. Jadwigi
11. Wrocław-Jerzmanowo — NMP Królowej Polski
12. Wrocław-Żerniki — św. Wawrzyńca
13. Lutynia
14. Mrozów
15. Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej
16. Wrocław-Widawa — św. Anny
17. Wrocław-Karłowice — św. Antoniego
18. Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej
19. Wrocław-Polanowice — Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła
20. Wrocław-Osobowice — św. Teresy od Dzieciątka Jezus
21. Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki
22. Szewce
23. Zgromadzenie Sióstr św. Józefa
24. Wrocław-Maślice Małe — św. Agnieszki
25. Wrocław-Pilczyce — Macierzyństwa Najświętszej Maryi Panny
26. Wrocław-Kozanów — św. Jadwigi
27. Wrocław-Gądów — św. Maksymiliana M. Kolbego
28. Wrocław-Muchobór Wielki — św. Michała Archanioła
29. Wrocław-Muchobór Mały — Najświętszej Mary Panny Nieustającej Pomocy
30. Wrocław-Popowice — Najświętszej Maryi Panny Królowej Pokoju
31. Wrocław-Nowy Dwór — Opatrzności Bożej