1 Oknówka - siedlisko Oknówka zasiedla tereny zurbanizowane w

Oknówka
- siedlisko
Oknówka zasiedla tereny zurbanizowane w całym kraju. Najczęściej są to obrzeża miast, osiedla, tereny
wiejskie. Oknówka jest jedynym gatunkiem pośród naszych jaskółek, który może gnieździć się nawet
w centrum starej zabudowy o ile w sąsiedztwie są niewielkie tereny otwarte. Oknówka unika terenów leśnych,
preferuje tereny otwarte w sąsiedztwie rzek i zbiorników wodnych.
- znaczenie terenów zurbanizowanych dla utrzymania gatunku
Oknówka jest jednym z nielicznych gatunków, który całkowicie jest związany z człowiekiem. Gniazda jaskółek
znajdują się wyłącznie na terenach zurbanizowanych, wyjąwszy sporadyczne przypadki odnotowywania
gniazd na ścianach skalnych. Monitoring liczebności prowadzony w ostatnich 10 latach w całej Polsce,
wykazuje silny trend spadkowy i gatunek został zakwalifikowany do kategorii gatunków narażonych
na wyginiecie.
- terminy przylotu i odlotu
Oknówka przylatuje zwykle w końcu kwietnia, a odlatuje dość późno, bo dopiero w końcu września
i na początku października.
- okres lęgowy, liczba lęgów
Okres lęgowy rozpoczyna się w połowie maja, a kończy się zwykle w lipcu, jednak pojedyncze pary kończą
lęgi jeszcze we wrześniu. Oknówka wyprowadza 1 do 2 lęgów w roku. Składa 3-5 jaj, wysiaduje 14-16 dni,
a młode opuszczają gniazdo po 20-30 dniach.
- miejsca zasiedlane w budynkach
W odróżnieniu od powszechnie znanej jaskółki dymówki (gniazda buduje wewnątrz budynków), gniazda
umieszczone są na elewacji budynków, czasami na oknach nawet na wysokości 2 m. Oknówki umieszczają
gniazda na konstrukcji mostów i innych budowli. Często gniazda umieszczane są rzędem pod okapem dachu
czy gzymsu. i może ich być nawet kilkadziesiąt.
- gniazda
Gniazdo ma kształt 1/4 kuli i jest przyczepione do ściany, a górną częścią przylega do dachu, gzymsu.
W licznych koloniach gniazda mogą być budowane jedne nad drugimi i bokami przylegać do siebie. Niewielki
otwór znajduje się z boku w górnej części gniazda. Gniazdo zbudowane jest z błota, które jaskółka zbiera
w sąsiedztwie. Wyścielone jest ono drobnymi źdźbłami, sierścią i piórami. Materiał wyściółki nigdy nie wystaje
z gniazda.
1
- pokarm
Oknówka żywi się owadami, które łowi wyłącznie w locie.
- jak poznać, że budynek jest zasiedlony przez gatunek
Wykrycie gniazd nie sprawia najmniejszego problemu. Gniazda są dobrze widoczne na elewacji. Umieszczone
w górnej części wnęk okiennych lub pod gzymsami, dachami, pod balkonami. Jaskółki często latają wokół
budynku, łatwo jest więc wykryć same ptaki.
- uciążliwości ze strony gatunku i jakim zapobiegać
Oknówki są gatunkiem budzącym sympatię. Ich uciążliwość może polegać na brudzeniu parapetów okiennych
i elewacji budynku w miejscach bezpośrednio pod gniazdem. Ma to miejsce szczególnie w okresie karmienia
piskląt.
W miejscach gdzie znajdują się gniazda warto pomyśleć o zabezpieczeniu elewacji przed zabrudzeniem,
poprzez zamocowanie cienkiej półeczki (np. z blachy) o szerokości 20 cm i o takiej długości by znajdowała się
pod wszystkimi gniazdami jaskółek. Taką półeczkę można okresowo czyścić (raz na 1-2 lata).
- warunki remontu
Jeśli elewacja ma być poddana pracom remontowym, najczęściej konieczne jest usunięcie gniazd, co najlepiej
wykonać jesienią (październik-listopad). W miejscach gdzie były gniazda (najczęściej są to wnęki okienne,
ściany pod balkonami), jeśli właściciel wyrazi zgodę, powinno się stworzyć w czasie remontu chropowatą
powierzchnię elewacji umożliwiającą umocowanie gniazda przez oknówki.
- zasiedlanie gniazd przez inne gatunki
Ponieważ oknówki przylatują dopiero w końcu kwietnia, a czasami dopiero w połowie maja, ich gniazda często
są zajmowane przez rozpoczynające lęgi na początku kwietnia wróble domowe, sikory modre lub sikory
bogatki. Ptaki te na ogół zdołają wyprowadzić lęgi zanim przylecą oknówki. Z gniazda oknówki zajętego przez
wróble często wystają długie źdźbła, pióra. Po powrocie oknówki walczą z intruzem starając się go usunąć
z gniazda. Zdarza się, że gniazda oknówek są zasiedlane przez jerzyki.
Nie do wszystkich gniazd powracają oknówki. Nie jest rzadka sytuacja, że ubiegłoroczne gniazda pozostają
niezajęte przez cały sezon lęgowy.
2