docRadio D – Teil 1
download 
Reklamacja Transkrypt
Radio D – Teil 1
Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Lekcja 13 - Różany poniedziałek Radość z powodu karnawału dzieli zespół redakcji Radia D. Zlecenie obojgu redaktorom, poszukiwań, które mają być przeprowadzone w Szwarcwaldzie w czasie karnawału nie cieszy ich specjalnie. Karnawał, który w niektórych regionach Niemiec obchodzi się bardzo intensywnie doprowadza w Różany poniedziałek w redakcji do rozbieżności zdań. Paula nie podziela entuzjazmu Filipa i jego przebranie za czarownicę uważa za niepoważne. Kiu wielkiej radości Filipa poszukiwania wymagają podróży do Szwarcwaldu.Tam przebrane czarownice kradną auta. Oboje dziennikarze zamierzają zrobić relację na żywo. Szybko okaże się, że z planów nic nie będzie. Czarownice wyciągają Filipa z auta i uprowadzają. Mniej chaotyczna niż karnawał jest budowa zdania w języku niemieckim. Rzut oka na pozycję w zdaniu podmiotu i orzeczenia wszystko wyjaśni. Manuskript der Folge 13 Deutsche Welle i Instytut Goethego prezentują: Radio D – kurs niemieckiego dla początkujących. Autor – Herrad Meese. Spikerka Witam Państwa serdecznie na trzynastej lekcji kursu języka niemieckiego dla początkujących Radio D. Dziś jest szczególny dzień: „Różany poniedziałek” Rosenmontag – przedostatni dzień karnawału, hucznie obchodzonego w Niemczech, zwłaszcza w Nadrenii. My jednak jesteśmy w Berlinie, gdzie karnawał świętuje tylko ten, kto chce. Na przykład Filip, który założył maskę czarownicy – HEXE. Paula nie wydaje się być tym zachwycona: Szene 1: In der Redaktion Ayhan Ja, ist ja gut. Philipp Helau, helau. Paula Hallo, was ist denn mit dir los, Philipp? Philipp Ich bin eine Hexe. Heute bin ich eine Hexe; eine Hexe, hi, hi. Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 1 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Paula Oh, das sehe ich. Sehr witzig. Ayhan Aber Paula, was ist denn mit dir los? Heute ist doch Rosenmontag. Und die Deutschen… Philipp … Helau, helau. Paula Oje, oje Radio D ein Zirkus Compu Achtung: Recherche – Recherche Hexe stiehlt Autos – Hexe stiehlt Autos Spikerka Jak słyszeliśmy, Paula jest raczej poirytowana niż rozbawiona na widok Filipa w masce czarownicy. Kiedy Filip wita ją karnawałowym pozdrowieniem HELAU, pyta, co się z nim dzieje? Stimme Ja, ist ja gut. Philipp Helau, helau. Paula Hallo, was ist denn mit dir los, Philipp? Spikerka Filip przekonuje Paulę, że dziś jest czarownicą. Philipp Ich bin eine Hexe. Heute bin ich eine Hexe; eine Hexe, hi, hi. Spikerka Można mu nawet uwierzyć, bo na twarzy ma maskę czarownicy. Dlatego Paula stwierdza ironicznie: „Widzę. Bardzo zabawne.“ Paula Das sehe ich. Sehr witzig. Spikerka Taka reakcja Pauli dziwi Ayhana, który zwraca jej uwagę, że dziś jest przecież „Różany poniedziałek„ – ROSEN- Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 2 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 MONTAG. Przyjrzyjmy się bliżej temu słowu, które składa się z dwóch rzeczowników: Ayhan Heute ist doch Rosenmontag. Spikerka Pierwsza część słowa Rosenmontag to nazwa kwiatu, w tym przypadku róży – ROSE; druga część to nazwa dnia tygodnia, poniedziałku Montag. Kto jednak spodziewa się, że w „różany poniedziałek” na uczestników karnawału lecą z nieba róże, ten jest w błędzie. ROSEN to czasownik, który w dawnej niemczyźnie oznaczał: szaleć, dokazywać, zbytkować, krótko mówiąc - bawić się do upadłego, tak jak na karnawał przystało. A więc ROSENMONTAG to „szalony poniedziałek”, czyli – po polsku – poniedziałek zapustny lub ostatki. Ayhan Aber Paula, was ist denn mit dir los? Heute ist doch Rosenmontag. Und die Deutschen … Helau, helau. Spikerka Ayhan nie ma jednak okazji przekonać Paulę, że tego dnia wszyscy powinni zachowywać się tak, jak Filip: przebrać się za coś lub za kogoś i dokazywać. Paula uważa to wszystko za błazenadę i czuje się dziś w redakcji jak w cyrku: Paula Oje, oje – Radio D – ein Zirkus Spikerka Jak to dobrze, że Compu ma dla Pauli i Filipa nowe zlecenie, bo jeszcze zazraz by się pokłócili. Na czym polega to zlecenie i co takiego ma dla nich Compu? Compu Achtung: Recherche – Recherche Hexe stiehlt Autos – Hexe stiehlt Autos Spikerka Compu oznajmia, że czarownice kradną samochody. Gdzie? W Schwarzwaldzie, malowniczym regionie na południowym zachodzie Niemiec. Zanotowano tam już 18 przypadków kradzieży samochodów przez czarownice. Dziwna sprawa, która aż prosi się o wyjaśnienie. Paula Hallo, liebe Hörerinnen und Hörer. Philipp Willkommen... Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 3 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Paula ... bei Radio D. Philipp Radio D... Paula ... heute live. Spikerka Filip i Paula dotarli już na miejsce przestępstwa. Nie zamaskowani, bo Paula namówiła Filipa, żeby zdjął z twarzy maskę czarownicy. Posłuchajmy teraz, co im się przydarzyło i dlaczego Filip zaczął szukać swojej maski: Szene 2: Ankunft auf dem Marktplatz Paula Ja, hallo. Wir sind hier mitten im Karneval. Philipp Helau, helau. Paula Wir fahren jetzt noch weiter, aber... ... hier sind sehr viele Menschen. Philipp Lauter Hexen. Hexengesang Erst eins, dann zwei, dann drei, dann vier, dann stehn die Hexen vor der Tür. Sie rütteln dich, sie schütteln dich, sie kommen und fallen über dich. Stimme Hey, Mann. Los. Komm raus. Philipp Halt, ich bin doch auch eine Hexe. Halt. Hilfe, Paula! Meine Maske! Wo ist meine Hexenmaske? Spikerka Na rozpaczliwym okrzyku Filipa do Pauli: „Na pomoc, gdzie jest moja maska czarownicy?!” urywa się ich, nadawany na żywo, reportaż z karnawału w Schwarzwaldzie. Przypomnijmy teraz najważniejsze wydarzenia z tej scenki po kolei: Philipp Lauter Hexen. Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 4 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Spikerka Filip za późno zauważa, że jego samochód otoczyły czarownice. Hexengesang Erst eins, dann zwei, dann drei, dann vier, dann stehn die Hexen vor der Tür. Spikerka Filip niepotrzebnie dał się namówić Pauli do zdjęcia maski czarownicy. Gdyby ją wciąż miał na twarzy, też mógłby uchodzić za czarownicę i dogadać się z wiedźmami, które zmusiły go do zatrzymania auta: Philipp Halt, ich bin doch auch eine Hexe. Halt. Hilfe, Paula! Spikerka Filip daremnie stara się odnaleźć maskę czarownicy. Philipp Meine Maske! Wo ist meine Hexenmaske? Spikerka Jak słyszeliśmy, Filip i Paula są w samym środku karnawałowego szaleństwa. Paula Ja, hallo. Wir sind hier mitten im Karneval. Spikerka Nie mogą posuwać się dalej samochodem, bo ulicę blokuje pochód karnawałowych przebierańców, a wśród nich wyjątkowo liczna grupa czarownic. Paula Wir fahren jetzt noch weiter, aber... ... hier sind sehr viele Menschen. Spikerka Czarownice otoczyły samochód pary naszych reporterów i wywlekły Filipa na ulicę. Czy mogą mu zrobić coś złego? Jakie mają zamiary wobec Pauli? Musimy jednak poczekać z odpowiedzią na te pytania, bo właśnie nadchodzi nasz profesor. Paula Und nun kommt − unser Professor. Ayhan Radio D... Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 5 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Paula ... Gespräch über Sprache. Spikerka Mamy dziś karnawał i dlatego wszędzie panuje straszny bałagan. Czy wyrazy w zdaniu też można ustawiać tak, jak się komuś podoba? Profesor Nie, na szczęście nie. W szyku zdania obowiązuje pewien określony porządek i o tym dziś sobie porozmawiamy. Z góry jednak uprzedzam Państwa, że będziemy mówić o częściach zdania, a nie o pojedynczych wyrazach. Spikerka Może zaczniemy od czasownika i orzeczenia? Profesor Doskonały pomysł. Proszę zatem teraz Państwa o zwrócenie uwagi na formy, w jakich usłyszymy zaraz czasowniki być - BIN i jechać - FAHREN. Oba te czasowniki znajdują się w zdaniu oznajmującym na drugiej pozycji. Sprecherin Ich bin eine Hexe. Wir fahren weiter. Spikerka A co jest na pierwszej pozycji w zdaniu? Profesor Na pierwszym miejscu znajduje się zwykle podmiot. W naszym przykładzie zaimki osobowe ja - ICH i my - WIR. Sprecherin Ich bin eine Hexe. Wir fahren weiter. Spikerka Co to znaczy „zwykle“? Profesor „Zwykle“ to znaczy – najczęściej. Najczęściej na pierwszym miejscu w zdaniu oznajmującym mamy do czynienia z podmiotem w mianowniku. W potocznej niemczyźnie ta zasada nie jest jednak zawsze przestrzegana. Posłuchajmy teraz dwóch przykładów, które to nam zilustrują: Sprecher Ich bin heute eine Hexe. Heute bin ich eine Hexe. Spikerka Jakie części zdania słyszymy na początku obu zdań? Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 6 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Profesor Często na początku zdania występuje przysłówek czasu, na przykład dziś – HEUTE, albo przysłówek miejsca, co usłyszymy za chwilę. W tym przykładzie, który zaraz usłyszymy, występuje przysłówek miejsca tu – HIER. Paula Wir sind hier mitten im Karneval. Hier sind sehr viele Menschen. Spikerka Ale zdarza się przecież, że na pierwszym miejscu w zdaniu występuje coś innego? Profesor Owszem, w poprzednich lekcjach oraz w dzisiejszej, często słyszeliśmy na pierwszym miejscu w zdaniu zaimek wskazujący DAS czyli to. Sprecher Das sehe ich. Paula Das sehe ich. Sehr witzig. Profesor Podsumujmy. Najważniejszą regułą, dotyczącą szyku wyrazów w zdaniu oznajmującym, jest ta, że w zdaniu oznajmującym czasownik znajduje sią ZAWSZE na drugiej pozycji, niezależnie od tego, jaka część zdania go poprzedza. Jest to jedna z najważniejszych zasad w gramatyce niemieckiej. Należy ją zapamiętać, bo w języku polskim czasownik nie ma stałego miejsca w zdaniu. Spikerka Dziękujemy, postaramy się to zapamiętać. A teraz przypomnimy sobie scenki z dzisiejszej lekcji. W pierwszej scence Filip przyszedł do redakcji w karnawałowej masce czarownicy. Stimme Ja, ist ja gut. Philipp Helau, helau. Paula Hallo, was ist denn mit dir los, Philipp? Philipp Ich bin eine Hexe. Heute bin ich eine Hexe; eine Hexe, hi, hi. Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 7 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Paula Oh, das sehe ich. Sehr witzig. Ayhan Aber Paula, was ist denn mit dir los? Heute ist doch Rosenmontag. Und die Deutschen… Philipp … helau, helau. Paula Oje, oje Radio D ein Zirkus Compu Achtung: Recherche – Recherche Hexe stiehlt Autos – Hexe stiehlt Autos Spikerka Filip i Paula wybrali się samochodem do miasta w Schwarzwaldzie, w którym czarownice kradną auta. Paula Ja, hallo. Wir sind hier mitten im Karneval. Philipp Helau, helau. Paula Wir fahren jetzt noch weiter, aber... ... hier sind sehr viele Menschen. Philipp Lauter Hexen. Hexengesang Erst eins, dann zwei, dann drei, dann vier, dann stehn die Hexen vor der Tür. Stimme Hey, Mann. Los. Komm raus. Philipp Halt, ich bin doch auch eine Hexe. Halt. Hilfe, Paula! Meine Maske! Wo ist meine Hexenmaske? Hilfe! Spikerka Co ich tam spotkało, tego dowiemy się w następnej lekcji. Do usłyszenia! Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 8 von 9 Deutsch lernen und unterrichten – Arbeitsmaterialien Radio D – Teil 1 Paula Liebe Hörerinnen und Hörer, bis zum nächsten Mal. Słuchali Państwo Radia D. Był to kurs niemieckiego przygotowany przez Instytut Goethego i radio Deutsche Welle. Ayhan Helau. Herrad Meese Ihr Deutsch ist unser Auftrag! DW-WORLD.DE/radioD © Deutsche Welle Seite 9 von 9
