miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie mielca

MIASTO, JAKO PRZESTRZEŃ WSPÓŁPRACY NA PRZYKŁADZIE MIELCA
Urszula Jemioło
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu
Streszczenie:
Rozwój współczesnych miast następuje obecnie w coraz szybszym tempie. Towarzyszą temu stale rosnące
potrzeby społeczeństwa oraz ciągle wprowadzane innowacje w sferze gospodarczej i technologicznej.
Miasto staje się przestrzenią, gdzie najważniejszym czynnikiem wprowadzania zmian jest ścisła
współpraca podmiotów gospodarczych, jednostek samorządu terytorialnego oraz społeczeństwa przede
wszystkim w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wszelkie zmiany, jakie wprowadza się na danym
obszarze nie powinny mieć negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze, ani nie powinny odbywać
się kosztem potrzeb ludzkich. Dlatego też samorząd lokalny wraz z organizacjami pozarządowymi,
przedsiębiorstwami oraz społeczeństwem tworzą plany strategiczne, które mają na celu wspomaganie
rozwoju i wdrażanie zmian, a przy tym zachowywanie równowagi w przyrodzie i dbanie o najbliższe
otoczenie. Dobrym przykładem ukazującym współpracę między instytucjami jest miasto Mielec, w którym,
w ciągu ostatnich lat prowadzono szereg inwestycji mających służyć wzrostowi zatrudnienia i poprawie
warunków życia mieszkańców, zachowując jednocześnie wartości kulturowe i środowiskowe.
City like a space of co-operation for example of Mielec city.
Summary
Development of contemporary cities occurs presently in the repeatedly faster rate. They accompany to this
the constantly growing needs of society and constantly introduced innovations in economic sphere and
technological. City becomes space where the most important factor of introduction of changes is the close
co-operation of economic subjects, self-government, units and the society foremost in sphere of
sustainable development. All changes which are being implemented on the given area should not have
negative influence to the natural environment or should not make do with the cost of human needs.
Therefore the local government together with non-governmental organizations, enterprises and the
society creates strategic plans of action to realization which they have on aim a help to development and
the implementation changes and in addition of maintaining a balance in nature and caring about for the
nearest surroundings. A good example, showing the cooperation between the institutions of different kind
is a Mielec city where during the last years led to the row of investments having to serve an increase of
development and the improvement of living conditions of residents, with keeping cultural and
environmental values.
www.think.wsiz.rzeszow.pl, ISSN 2082-1107, Nr 4 (24) 2015, s. 23-29
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
Wprowadzenie
Obecnie źródło siły napędzającej rozwój miast upatruje się w wymianie dóbr i usług. Ma ona miejsce
nie tylko na obszarze lokalnym, czy krajowym, ale przyjmuje także skalę międzynarodową.
Towarzyszy temu realizacja działań gospodarczych oraz zaspokajanie potrzeb społecznych. Samorząd
lokalny odgrywa najważniejszą rolę, w zakresie planowania rozwoju miasta. To właśnie na szczeblu
lokalnym rozwiązywane są podstawowe problemy społeczno-gospodarcze danej jednostki
terytorialnej i zagwarantowane jest pierwszeństwo interesu ogólnospołecznego nad indywidualnym1.
Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie mieleckiej współpracy podmiotów gospodarczych ze
społeczeństwem oraz samorządem lokalnym w zakresie zrównoważonego rozwoju.
1. Wyjaśnienie podstawowych znaczeń przestrzeni, zrównoważonego rozwoju i jego elementów
Najprostsza definicja rozwoju mówi, że jest to długofalowy proces zmian i przekształceń. Dotyczą one
przemian od stanu prostego w bardziej złożony. Inaczej rozwój można określić, jako przejście
z poziomu podstawowego na bardziej innowacyjny. Rozwój może dotyczyć wielu sfer. Wyróżnia się
rozwój człowieka obejmujący rozwój fizyczny, psychiczny i społeczny, a także rozwój wykraczający
poza jednostkę: gospodarczy i technologiczny. Poprzez zrównoważony rozwój rozumie się rozwój
społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces tworzenia zwartej całości z działań politycznych,
gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi w przyrodzie oraz trwałości podstawowych
procesów w niej zachodzących, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych
potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak
i przyszłych pokoleń2. Wszelkie zmiany, jakie wprowadza się w sferze gospodarczej, społecznej lub
politycznej nie powinny mieć negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze i nie powinny
odbywać się kosztem potrzeb ludzkich. Już z samej formuły zrównoważonego rozwoju wywnioskować
można, że elementami, które wchodzą w jego skład są: społeczeństwo, gospodarka, środowisko oraz
przestrzeń. Jedną z ważniejszych przestrzeni, na której można zauważyć kooperację podmiotów
dążących do ciągłego rozwoju jest przestrzeń miasta. To fragment większej przestrzeni, który przez
sposób swojego urządzenia oraz lokalizację w strukturze urbanistycznej jest przeznaczony na
potrzeby realizacji bezpośrednich kontaktów między społeczeństwem, władzami lokalnymi oraz
przedsiębiorcami, pozostając jednocześnie dostępnym dla wszystkich innych podmiotów. Przestrzeń
miasta ulega nieustannym przekształceniom, mającym swoją genezę w zjawisku globalizacji, rozwoju
społeczeństwa konsumpcyjnego oraz nowych formach współpracy pomiędzy sektorem publicznym
a prywatnym.
2. Rola władz lokalnych w rozwoju miasta
Władzę lokalną miasta stanowi samorząd lokalny. To w jego kompetencjach leży podejmowanie
decyzji dotyczących danego miasta, powiatu lub gminy. Do jego zadań należy strategiczne
planowanie rozwoju, wydawanie lokalnych aktów prawnych, a także wydatkowanie środków
publicznych na realizację zadań służącej całemu społeczeństwu danej gminy czy powiatu. Współpraca
jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi odbywa się na zasadzie
1
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627); Parysek J., Podstawy gospodarki
lokalnej, Wyd. UAM, Poznań 2001, s. 213.
2
Art. 5 ust 3 oraz 5a. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. 2003
nr 96 poz. 873 ze zm.).
24
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencyjności oraz
jawności3. Jedną z najczęściej stosowanych form nawiązywania współpracy z organizacjami
pozarządowymi jest zlecenie realizacji zadań publicznych w zakresie wynikającym z właściwej ustawy.
Ich podstawą są zazwyczaj uchwalane przez samorząd lokalny wieloletnie programy współpracy.
Władze publiczne podejmując jakiekolwiek decyzje odpowiedzialne są za zaspokajanie potrzeb ludzi
zamieszkujących na danym terenie. Mieszkańcy zaś posiadają prawa do korzystania z dóbr, ale oprócz
tego zobowiązani są do ich ochrony. Czynne uczestnictwo mieszkańców w decyzjach podejmowanych
przez władze lokalne (nazywane dialogiem społecznym) jest podstawą do stworzenia dobrze
prosperującej wieloletniej współpracy.
3. Biznes punktem ekonomicznym rozwoju miasta
Biorąc pod uwagę tempo ewolucji postępu gospodarczego można uznać, iż biznes stał się już jednym
z podmiotów angażujących społeczność w życie miasta. Jednym z powodów by wdrażać rozwiązania
oparte na zasadach zrównoważonego rozwoju w przedsiębiorstwach jest zwiększająca się swoboda
przepływu kapitału, a co za tym idzie wzrost liczby inwestycji zagranicznych. W związku z tym rozwój
gospodarczy ma przed sobą szereg wyzwań oraz zobowiązań, którym musi sprostać. Niektóre z nich
to: zobowiązania ekonomiczne, polegające głównie na generowaniu zysku poprzez oferowanie w
uczciwej cenie dóbr i usług, na które jest zapotrzebowanie na rynku, zobowiązania prawne, inaczej
działania podejmowane w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawnymi, zobowiązania etyczne –
działania podejmowane w zgodzie z normami i zasadami przyjętymi przez lokalne społeczeństwo, a
także zobowiązania uznaniowe wynikające z indywidualnych wyborów dokonywanych przez
przedsiębiorców. Powstające na lokalnym rynku przedsiębiorstwa są ważnym czynnikiem
rozwojowym miast. To właśnie one zapewniają nowe miejsca pracy dla lokalnego społeczeństwa,
dzięki czemu zmniejsza się poziom bezrobocia a liczba mieszkańców się zwiększa. Dlatego właśnie
przedsiębiorcy zakładając działalność na lokalnym rynku, powinni kierować się nie tylko wizją
uzyskania korzyści materialnych dla siebie, ale także chęcią stworzenia nowych miejsc pracy. Większe
powodzenie w prowadzeniu biznesu, uzyskaliby gdyby zakres ich działalności stworzony był w oparciu
o badania zapotrzebowania oraz preferencji potencjalnych konsumentów na produkty i usługi
tworzące lokalny rynek zbytu. Na terenie miasta Mielec funkcjonuje wiele instytucji otoczenia
biznesu wspomagających rozwój gospodarczy. Takimi najbardziej znanymi i najlepiej prosperującymi
są m.in.:
- Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego (MARR S.A);
- Mielecki Park Przemysłowy;
- Inkubatory Nowych Technologii: In-TECH 1.
4. Miasto Mielec – zrównoważony rozwój w praktyce
Analizę Strategii rozwoju miasta Mielca4, przeprowadzono na podstawie uzyskanych dokumentów
strategicznych miasta na lata 2013–2020 oraz statystyk Głównego Urzędu Statystycznego w
3
Kosowski J., Współpraca jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, Wolters Kluwer Polska,
Warszawa 2012, s. 91
4
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Mielca na lata 2007-2015 z prognozą do roku 2020,
http://www.mielec.pl/strategia.php, Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007-2020
25
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
Rzeszowie. Przeprowadzona analiza planowania zrównoważonego rozwoju miasta miała na celu
ukazanie realizacji zasad zrównoważonego rozwoju na szczeblu lokalnym. Skupiono się w niej na
działalności lokalnej samorządu powiatu mieleckiego, wspólnocie społeczności miasta oraz rozwoju
gospodarczemu w zakresie współpracy i dążenia do realizacji założeń zrównoważonego rozwoju.
Strategia Rozwoju Powiatu Mieleckiego na lata 2014-2020 powstała, na podstawie ustawy o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju5. Z względu na ciągłe zmiany w gospodarce, polityce oraz
społeczeństwie, władze muszą mieć na uwadze stałą aktualizację strategii programów rozwojowych.
Stanowi ona odpowiedź na problemy dotyczące planowania i wprowadzania zmian odpowiadających
potrzebom społeczeństwa, jak również podpowiada, jakie zmiany należy wprowadzić oraz umożliwia
klasyfikację potrzeb społecznych, gospodarczych, ekologicznych wyznaczając przy tym kierunek
wprowadzanych zmian. Lokalnym władzom jest dużo łatwiej podejmować decyzje oraz pozyskiwać
środki pozabudżetowe, posiadając przygotowaną strategię rozwoju. Głównymi partnerami powiatu
mieleckiego są obecnie samorząd wojewódzki oraz samorządy gminne, które dzięki swoim
kompetencjom w zakresie polityki gospodarczej wspomagają planowanie i zarządzanie. Powiat
mielecki położony jest w północno-zachodniej części województwa podkarpackiego. Powierzchnia
powiatu to 880, 50 km2, stanowi to ok. 4, 9 % powierzchni całego województwa. Jego siedzibą jest
miasto Mielec, którego powierzchnia wynosi 4689 ha (46, 89 km2).
Tabela 1. Ludność powiatu mieleckiego na tle województwa podkarpackiego (2013 r.)
Powiat Mielecki
%
Województwo Podkarpackie
136403
6,4
2129951
Powiat Mielecki
136403
44,9
Miasto MIELEC
61238
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, Statystyczne
Vademecum Samorządowca, portrety powiatów-powiat mielecki 2013,
http://rzeszow.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_podkarpackie/portrety/powiatmielecki.pdf, 15.06.2015.
Na tle województwa podkarpackiego liczba mieszkańców w powiecie mieleckim wynosiła w 2013
roku 6,4%. Natomiast w mieście Mielcu mieszkańcy stanowią 44,9% ogólnej liczby mieszkańców
całego powiatu mieleckiego.
Powiat mielecki należy do Związku Powiatów Polskich oraz Podkarpackiego Stowarzyszenia Samorządów Terytorialnych. Jednym z kluczowych czynników, determinujących rozwój obszaru tego powiatu
jest jego przemysłowo-rolniczy charakter oraz rozwój handlu i usług. Istnieje tu tradycja przemysłu
lotniczego, gdzie zostały ulokowane Polskie Zakłady Lotnicze Sp. z o.o., powstałe w 1938 roku, są to
największe zakłady lotnicze w Polsce. A także na jego terenie znajduje się Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC, najstarsza specjalna strefa ekonomiczna w Polsce, założona w 1995 r.
i od początku swego istnienia zarządzana przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. obejmująca obszar
1246 ha, w tym w samym Mielcu 605 ha. Na terenie strefy działa obecnie około 86 firm. Kluczowymi
przedsiębiorstwami zaś mającymi swoje zakłady w Strefie Ekonomicznej są:
- PZL Mielec (Sikorsky Aircraft Cooperation);
http://www.podkarpackie.pl/attachments/article/2634/STRATEGIA-ROZWOJU-WOJEWODZTWA-PODKARPACKIE-2020.pdf,
15.06.2015.
5
Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227 poz. 1658).
26
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
- Kirchhoff Polska sp. z o.o.;
- YASA Motors Poland Sp. z o.o;
- LEAR Corporation Poland (branża motoryzacyjna);
- BURY sp z. o.o. (branża telekomunikacyjna);
- Kronospan Mielec sp z. o.o., BRW sp z.o.o. (branża meblarska);
- Husqvarna Poland (narzędzia i elektrotechnika).
W Strategii Rozwoju Powiatu Mieleckiego wymieniono szereg zadań do realizacji jednak na szczególną uwagę zasługują zadania określone mianem zadań rozwojowych. Do których zalicza się:
- poprawę dostępności do dobrze rozwiniętych usług publicznych i rozwój usług zdrowotnych
na terenie powiatu;
- poprawę dostępności ludności do podstawowej infrastruktury publicznej i komunalnej;
- poprawę efektywnego wykorzystania zasobów kulturowych oraz stanu zasobów środowiskowych i zmniejszanie zagrożeń naturalnych;
- poprawę struktury rolnictwa na terenie powiatu;
- wzmocnienie dostępności transportowej wewnątrz i na zewnątrz powiatu;
- zwiększenie dostępności do infrastruktury sektora B+R oraz rozwoju gospodarki;
- zwiększenie efektywności działania organizacji pozarządowych oraz instytucji ekonomii społecznej;
- zwiększenie intensywności współpracy sektora B+R i gospodarki.
Nadrzędną ideą miasta Mielec jest jego wizja oraz wynikająca z niej misja. Wizja miasta mówi o staniu
się nowoczesnym ośrodkiem przemysłowym i przyjaznym miastem, zapewniającym warunki
wszechstronnego rozwoju, a zwłaszcza godnego i bezpiecznego życia, osiedlania się, kształcenia oraz
prowadzenia działalności gospodarczej i społecznej – miastem, w którym mieszkańcy mogą na
europejskim poziomie zaspokajać swoje potrzeby i aspiracje. Misja zaś ma na celu stwarzanie
warunków do długofalowego, zrównoważonego rozwoju opartego na wiedzy, przedsiębiorczości,
zapewniającego wzrost zatrudnienia i poprawę warunków życia mieszkańców z zachowaniem
wartości kulturowych i środowiskowych.
Spośród celów, jakie postawiło sobie miasto Mielec do realizacji w ramach długofalowego rozwoju
wyróżnić można:
- budowanie wizerunku miasta przyszłości, miejsca gdzie warto mieszkać, uczyć się, pracować i
wypoczywać;
- opracowanie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego i Wieloletniego Planu Finansowego, które
będą podstawą do przygotowania dokumentacji aplikacyjnej do funduszy zewnętrznych, na
wpisane w nie zadania inwestycyjne i społeczne;
- podniesienie konkurencyjności gospodarczej Mielca w regionie Podkarpacia;
- utrzymanie odpowiedniego tempa wzrostu rozwoju miasta, jako ośrodka przemysłowego
oraz zwiększenie atrakcyjności posiadanego rynku pracy;
- wykorzystanie i wzmocnienie potencjału naukowego, kulturalnego i środowiskowego dla
poprawy, jakości życia mieszkańców oraz przyciągania nowych mieszkańców do Mielca;
- zrównoważony rozwój przestrzenny miasta zapewniający dbałość o środowisko.
Cele, jakie postawiło sobie miasto Mielec, łączą się z jego misją i wizją oraz zawierają w sobie te
elementy, które razem tworzą spójną całość i charakteryzują zrównoważony rozwój. Region Mielca
posiada duży potencjał, jaki władze lokalne przy współpracy z społeczeństwem oraz innymi
27
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
podmiotami mogą w pełni wykorzystać by realizować każdy z powyżej wymienionych celów. Zadania
publiczne wynikające z przepisów Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy wykonywane są przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu. Stan na dzień 31
grudnia 2013 w powiecie mieleckim stopy bezrobocia wynosił 11,9% co przelicza się na 7693
bezrobotnych: w tym 3808 kobiet i 3885 mężczyzn. Ukazuje to poniższa tabela nr 2.
Tabela 2. Stopa bezrobocia w powiecie mieleckim. Stan na 31 grudnia 2013 roku
Liczba bezrobotnych
7693
Kobiet
3808
49%
Mężczyzn
3885
51%
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w Banku Danych Lokalnych,
http://stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks, 15.06.2015.
Liczba osób bezrobotnych w powiecie mieleckim w stosunku do województwa podkarpackiego to
5,08% liczby osób bezrobotnych. Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie mieleckim w koniec
roku 2013 wyniosła zaś 11,9% a w całym województwie podkarpackim 16,3%. Porównując stopę
bezrobocia powiatu mieleckiego do ogólnej stopy bezrobocia w województwie podkarpackim można
wywnioskować, iż odsetek osób pozostających bez pracy w powiecie mieleckim jest znacznie
mniejszy.
Przeglądając zakładkę ofert pracy na stronie internetowej Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu,
znaleźć tam można mnóstwo ofert pracy lokalnych oraz ofert stażu dla osób poszukujących
zatrudnienia. Z tego wniosek, iż lokalny rynek pracy stale się rozwija, a jego zapotrzebowanie na
kadrę pracowniczą, otwiera mieszkańcom możliwości czynnego udziału w tym rozwoju. W powiecie
mieleckim na koniec 2013 roku, zarejestrowanych było 10301 tys. podmiotów gospodarki narodowej,
co stanowiło 0,25% ogółu podmiotów zarejestrowanych w kraju. W tym jednostki sektora
prywatnego stanowiły zdecydowaną większość – 9936 firm, czyli 96,4% ich ogólnej liczby w powiecie,
zaś podmiotów sektora publicznego w rejestrze było, 365 czyli (3,5%). Największe znaczenie,
w gospodarce powiatu mieleckiego ma branża lotnicza, motoryzacyjna, chemiczna, przemysł drzewny
i meblarski, branża metalowa, budowlana oraz mechanika precyzyjna. Celem strategii rozwoju miasta
powinno być rozpoznanie uwarunkowań powiatu oraz określenie kierunków rozwojowych
uwzględniając predyspozycje terenu oraz oczekiwania mieszkańców i inwestorów. Każdy cel
operacyjny został uszczegółowiony poprzez wskazanie zadań, których realizacja zbliża do osiągnięcia
wyznaczonych celów strategicznych.
Podsumowanie
Podsumowując współpraca podmiotów głównie samorządu miasta, gminy czy powiatu oraz,
przedsiębiorców i mieszkańców w zakresie rozwoju zrównoważonego jest niezbędna. Daje to
pozytywne skutki, w tym rozwijająca się gospodarka warunkuje powstawanie programów współpracy
jednostek samorządu terytorialnego z przedsiębiorcami. A ustalona strategia rozwoju działa w taki
sposób by uświadamiać, a przy tym zapobiegać zwiększaniu się degradacji środowiska.
W podejmowaniu wszelakiego rodzaju decyzji dotyczących przedsięwzięć, powinni brać udział także
mieszkańcy, którzy mają prawo być o wszystkim informowani oraz posiadają obowiązek dbania
o swój „dom”. Odnosząc to do całego powiatu mieleckiego w tym w szczególności do miasta Mielec
28
Miasto, jako przestrzeń współpracy na przykładzie Mielca
można śmiało powiedzieć, iż inwestuje ono w szeroko pojęty rozwój stwarzając odpowiednie warunki
i możliwości dla firm by mogły otwierać swoje oddziały na terenie miasta. A liczne inwestycje
dotyczące zagospodarowania przestrzennego w mieście świadczą o zauważaniu i spełnianiu potrzeb
mieszkańców. Świadczą o tym wybudowane w ostatnich latach obiekty, a także przeprowadzone
remonty infrastruktury drogowej i rekreacyjnej. Efektem działań władz lokalnych i ich współpracy z
innymi podmiotami, jest powstająca odpowiednia, miła atmosfera, panująca nie tylko w pracy ale
także podczas wypoczynku w czasie wolnym.
Bibliografia
1.
2.
Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks
Główny Urząd Statystyczny w Rzeszowie, Statystyczne Vademecum Samorządowca, portrety powiatówpowiat mielecki 2013,
http://rzeszow.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_podkarpackie/portrety_powiat%C3%B3w/powiat_mi
elecki.pdf
3. Kosowski J., Współpraca jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi, Wolters
Kluwer Polska, Warszawa 2012
4. Parysek J., Podstawy gospodarki lokalnej, Wyd. UAM, Poznań 2001.
5.
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Mielca na lata 2007-2015 z prognozą do roku 2020,
http://www.mielec.pl/strategia.php
6.
Strategia Rozwoju Województwa podkarpackiego na lata 2007-2020,
http://www.podkarpackie.pl/attachments/article/2634/STRATEGIA-ROZWOJU-WOJEWODZTWAPODKARPACKIE-2020.pdf
7.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. (Dz.U. 2003 nr
96 poz. 873 ze zm.)
8.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz.U. 2001 Nr 62 poz. 627)
9.
Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 227 poz.
1658)
29