OCHRONA BOCIANA BIAŁEGO (Ciconia ciconia)

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
Oddział w Warszawie
Al. Niepodległości 186 00-608 Warszawa
OCHRONA BOCIANA BIAŁEGO (Ciconia ciconia)
konspekt warsztatu
Poziom: szkoła podstawowa (klasy 4, 5, 6)
Przedmiot: przyroda
Podstawa programowa:
Przyroda:
Podstawa programowa nauczania przyrody w klasach 4 – 6.
Treści nauczania:
3. Przykłady różnorodności roślin, grzybów i zwierząt oraz środowisk ich życia.
18. Wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze
Skrót: W czasie zajęć uczniowie zapoznają się z ogólnymi informacjami dotyczącymi gatunku – bociana białego,
zagrożeniami dla populacji tego gatunku oraz sposobami ochrony. Przedstawione zostanie również zagadnienie
dotyczące bociana białego jako gatunku parasolowego. Ponadto uczniowie dowiedzą się jak powinni zachować
się w sytuacjach napotkania potrzebującego pomocy ptaka. Przedstawione zostaną również aspekty prawne
ochrony bociana białego w Polsce.
Cele operacyjne:
Po zajęciach uczeń:
• definiuje pojęcia: gatunek parasolowy, oportunistyczny drapieżnik, czynna ochrona,
• zna podstawowe informacje dotyczące gatunku, okresów lęgowych, ilości młodych, zachowania oraz
środowiska występowania bociana białego,
• zna podstawowe statystyki dotyczące liczebności populacji bociana białego na terenie Polski, województwa
mazowieckiego oraz powiatu wołomińskiego,
• potrafi wymienić zagrożenia wpływające na zmniejszenie się liczebności populacji bociana białego w Polsce
oraz zna sposoby eliminacji tych zagrożeń,
• zna prawne aspekty ochrony bociana białego,
• wie w jaki sposób udzielić pomocy rannemu bocianowi białemu,
• rozumie znaczenie występowania tego gatunku dla środowiska oraz konieczność jego ochrony w Polsce.
1
Metody i techniki pracy:
• praca w grupach,
• pogadanka,
• karta pracy,
• burza mózgów,
• dyskusja.
Czas realizacji: 1 jednostka lekcyjna (45 min), maksymalnie 30 osób
Pomoce: karty pracy (załącznik), obrazki przedstawiające pokarm bociana białego, magnesy, papier formatu A0,
markery .
Bibliografia:
• Indykiewicz P. 2004: Bocian biały Ciconia ciconia(L.), LOGO, Bydgoszcz
• Jakubiec Z. 2005: Bocian biały [w:] Poradnik ochrony siedlisk i gatunków; s. 86 – 90
www.natura2000.mos.gov.pl
• Jonsson L. 1998: Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Warszawa
• Kaługa
[W:]
I.
R.
2006.
Guziak,
Bocian
Z
biały
Jakubiec
w
(red.).
województwie
Bocian
mazowieckim
biały
Ciconia
w
roku
cioconia
2004.
(L.)
w
Polsce w roku 2004. PRO NATURA, Wrocław.
• Kruszewicz A.G. 2005: Ptaki Polski. Tom I, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa
• Sokołowski J. 1992: Ptaki Polski. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących
zwierząt objętych ochroną (Dz. U z 2004 r. Nr 220, poz. 2237)
• Dyrektywa 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków
• www.bocian.org.pl
• www.bociany.pl
2
Przebieg zajęć:
1. Zajęcia rozpoczynają się od przekazania informacji ogólnych o gatunku (Punkt 1a, b, c, d, f Załącznika nr
1 do Konspektu) – pogadanka dotycząca opisu gatunku, okresu lęgowego, zachowania, ilości młodych i
środowiska występowania bociana białego. Pogadanka kończy się rozdaniem kart pracy i wykonaniem
przez uczniów zadania 1 w karcie pracy, polegające na uzupełnieniu fragmentów zdań zawierających
najważniejsze informacje dotyczące bociana białego.
2. Prowadzący dokonuje podziału na 4 – 5 grup (w zależności od ilości osób). Każda grupa dostaje komplet
20 kartoników przedstawiających pokarm roślinny i zwierzęcy. Każda grupa wybiera odpowiednie według
niej kartoniki przedstawiające pokarm bociana białego, po czym są one przyklejane przez jedno dziecko
z grupy na tablicę (każda z grup w swoim pionie, jeden słupek obok drugiego), przy pomocy magnesów.
Następnie prowadzący koryguje błędy i omawia (Punkt 1g Załącznika nr 1 do konspektu), a dzieci
uzupełniają zadanie 2 w karcie pracy, które polega na wypisaniu składu bocianiej diety.
3. Prowadzący krótko omawia zagrożenia dla populacji bociana białego oraz wspólnie z uczniami dochodzi
do sposobów ich eliminacji. Uczniowie uzupełniają zadanie 3 w karcie pracy polegające na wypisaniu na
zmianę raz zagrożeń, a raz sposobu ich eliminacji.
4. Prowadzący tłumaczy co oznacza pojęcie „gatunek parasolowy” (Punkt 2 Załącznik nr 1 do konspektu).
Wspólnie z uczniami prowadzący zastanawia się czy bociana białego można nazwać „gatunkiem
parasolowym”. Do tablicy przyczepiamy kartkę A0 z narysowaną parasolką, następnie uczniowie pod
parasolem wypisują co środowisko przyrodnicze i człowiek zyskują dzięki ochronie środowiska
występowania bociana białego. Po zakończeniu uczniowie uzupełniają zadanie 4 w karcie pracy,
polegające na wpisaniu własnymi słowami co oznacza pojęcie gatunek parasolowy oraz dlaczego bocian
biały jest dobrym jego przykładem.
5. Prowadzący wspólnie z uczniami dyskutuje na temat poprawnego zachowania w sytuacji napotkania
potrzebującego pomocy bociana białego (Punkt 6 Załącznik nr 1 do konspektu). Następnie uczniowie
samodzielnie uzupełniają Zadanie 5 w karcie pracy, które polega na odpowiedzi na pytania: co zrobić gdy
znajdziemy rannego ptaka, młodego bociana, który wypadł z gniazda lub do niego nie doleciał, ptak
zaplącze się w plastikowe sznurki oraz gdy spadnie gniazdo.
6. Prowadzący dokonuje podsumowania zajęć, zwraca szczególną uwagę na informacje najistotniejsze:
zagrożenia i sposoby ochrony populacji bociana białego, zagadnienie bociana białego jako gatunku
parasolowego oraz sposobów pomocy potrzebującym ptakom.
3