Finansowanie inwestycji ekologicznych w Polsce na przykładzie

Transkrypt

NR 82
Zeszyty Naukowe AKADEMII PODLASKIEJ w SIEDLCACH
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2009
prof. nzw. dr hab. Janusz Toru ski
dr in!. Henryk Wyr"bek
Akademia Podlaska w Siedlcach
Finansowanie inwestycji ekologicznych w Polsce
na przyk#adzie Banku Ochrony $rodowiska
w latach 2000-2005
Financing of ecological investments in Poland on the example
of the Bank of the Environmental Protection in years 2000-2005
Streszczenie: Ochrona rodowiska zajmuje wa!ne miejsce w dyscyplinie nauk
o zarz"dzaniu. Jednym z podstawowych sposobów racjonalnego korzystania z zasobów rodowiska naturalnego jest przeciwdzia#anie niekorzystnym zmianom zachodz"cym w rodowisku na skutek dzia#alno ci cz#owieka. Bank Ochrony $rodowiska
S.A. zosta# powo#any w celu wspierania dzia#a% na rzecz zrównowa!onego rozwoju
i ochrony rodowiska oraz koordynowania i pomna!ania funduszy na finansowanie
inwestycji ekologicznych. W artykule omówiono problematyk& zwi"zan" z finansowaniem inwestycji ekologicznych w Polsce na przyk#adzie Banku Ochrony $rodowiska
S.A. w latach 2000-2005.
Abstract: The environmental protection is taking the important place in the discipline
of management studies. Counteracting disadvantageous occurring changes in the
environment is one of essential manners of rational using resources of the natural
environment as a result of activity of the man. The Bank of the Environmental Protection was appointed to the purpose of the support for actions for the sustainable
development and the environmental protection and coordinating and accumulating
funds for financing ecological investments. In the article were discussed issues associated with financing ecological investments in Poland on the example of the Bank of
the Environmental Protection in years 2000-2005.
Wst"p
Pi tna!cie lat temu w odpowiedzi na pogarszanie si stanu !rodowiska naturalnego w Polsce zrodzi"a si inicjatywa polityczna i gospodarcza
powo"ania w formie spó"ki akcyjnej banku, wspieraj#cego dzia"ania na rzecz
zrównowa$onego rozwoju i ochrony !rodowiska.
Bank Ochrony %rodowiska powsta" w 1991 r. G"ównym za"o$ycielem
banku i jednym ze strategicznych akcjonariuszy jest Narodowy Fundusz
Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej. Stopniowo do grona akcjonariu-
66
J. Toru&ski, H. Wyr bek
szy przyst powa"o coraz wi cej wojewódzkich funduszy ochrony !rodowiska
i gospodarki wodnej, przedsi biorstw i instytucji, a tak$e osób fizycznych. Dzisiaj
liczba akcjonariuszy si ga blisko 10 tysi cy. W 2000 roku w tym gronie znalaz"
si szwedzki bank Skandinaviska Enskida Banken. Obecnie wi kszo!' pakietu
akcji banku znajduje si w r kach szwedzkiej grupy kapita"owej SEB (47,5%).
W 1992 roku w obecno!ci Prezesa Narodowego Banku Polskiego, uroczy!cie
otwarto siedzib banku przy Al. Solidarno!ci w Warszawie.
Mimo $e w ci#gu 15 lat dzia"alno!ci banku zmienia"a si jego struktura w"a!cicielska, portfel oferowanych produktów i us"ug, zewn trzne warunki
rynkowe, to misja Banku pozosta"a bez zmian. Jest ni# nadal finansowa obs"uga przedsi wzi ' proekologicznych, przy zachowaniu charakteru uniwersalnego banku komercyjnego. Niedobór !rodków finansowych jest nadal
w Polsce du$# barier# dla realizacji inwestycji. Oferta kredytowa banku pozwala inwestorom na wspó"finansowanie projektów unijnych, poprzez kredyty pomostowe udzielane do czasu wyp"aty dotacji i kredyty uzupe"niaj#ce na
pokrycie wk"adu w"asnego.
Bank Ochrony $rodowiska S.A. w systemie ochrony %rodowiska
w Polsce
Miernikiem roli Banku Ochrony %rodowiska S.A. w krajowym systemie
finansowania ochrony !rodowiska jest wysoko!' kwoty kredytów wyp"acanych
na ten cel i ich udzia" w "#cznej kwocie po$yczek i kredytów krajowych.
BO% S.A. od pocz#tku s"u$y ochronie !rodowiska. Wieloletnie zaanga$owanie banku w finansowanie inwestycji ekologicznych zaowocowa"o
znacz#cym jego wk"adem w popraw stanu !rodowiska naturalnego w Polsce. BO% S.A. by" dobrze przygotowany na zmiany zachodz#ce w Polsce
zwi#zane z wej!ciem do Unii Europejskiej. Od pierwszych lat dzia"alno!ci zatrudnia" ekologa, a obecnie posiada dobrze wyspecjalizowan# i wyszkolon#
kadr ds. ochrony !rodowiska, pomocn# nie tylko w zakresie dobrego zarz#dzania !rodowiskiem, ale tak$e s"u$#c# dobr#, fachow# pomoc# inwestorom. Swoje us"ugi !wiadczy w 100 placówkach na terenie ca"ego kraju,
z czego 22 to oddzia"y prowadz#ce, 78 – oddzia"y operacyjne oraz 6 punkty
obs"ugi klienta.
Bank Ochrony %rodowiska zosta" zaliczony do grupy 20 najwi kszych spó"ek ekologicznych Europy, Japonii i USA tworz#cych indeks NAX
(Natur-Aktien-Indeks). Jego akcje znalaz"y si w sk"adzie londy&skiej gie"dy
FTSE AU Word Index, skupiaj#cej ok. 2600 spó"ek z 49 krajów.
Bank Ochrony %rodowiska S.A. swoj# proekologiczn# misj finansowego wspierania dzia"a& na rzecz ochrony !rodowiska realizuje wspó"pracuj#c z innymi instytucjami krajowymi i bankami zagranicznymi.
G"ównym partnerem Banku jest Narodowy Fundusz Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej. W ramach tej wspó"pracy bank oferuje swoim
klientom preferencyjne kredyty ekologiczne w ramach 13 linii kredytowych.
Zalet# tych kredytów jest ich niskie oprocentowanie. Ró$nic w oprocentowaniu pokrywa fundusz, co stanowi pewnego rodzaju dotacj dla kredyto-
Seria: Administracja i Zarz dzanie (9)2009
ZN nr 82
Finansowanie inwestycji ekologicznych w Polsce…
67
biorców. Bank wspó"pracuje równie$ z wojewódzkimi funduszami. Kredyty ze
!rodków tych funduszy lub !rodków banku z dop"atami funduszy wojewódzkich udzielane s# na ró$nego rodzaju inwestycje w zale$no!ci od przyj tych
priorytetów regionalnych.
Inwestycje termomodernizacyjne mog# by' kredytowane przez BO%
dzi ki zawartej umowie z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. W tym przypadku klienci BO% mog# liczy' na tzw. premi termomodernizacyjn# w wysoko!ci 25% kredytu, wyp"acanej z Funduszu Termomodernizacji.
Od wielu lat BO% S.A. "#czy partnerska wspó"praca z Europejskim
Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej „Counterpart Fund”, dzi ki czemu mog#
by' realizowane inwestycje zwi#zane z agroturystyk# czy te$ zbiorowym zaopatrzeniem w wod terenów pozamiejskich. Bank wspó"pracuje równie$
z producentami i sprzedawcami urz#dze& i wyrobów s"u$#cych ochronie
!rodowiska, a tak$e z wieloma bankami zagranicznymi jak np. Nordic
Investment Bank, Europejski Bank Inwestycyjny czy Bank Rozwoju Rady
Europy.
Bank aktywnie wspiera dzia"ania proekologiczne nawi#zuj#c wspó"prac z ró$nymi instytucjami wspieraj#cymi ochron !rodowiska, jak np.:
Komitetem ds. EKO-ZNAKU Polskiego Centrum Bada& i Certyfikacji,
Komitetem Ochrony %rodowiska Krajowej Izby Gospodarczej,
Stowarzyszeniem Forum Recyklingu Samochodów,
Polsk# Izb# Gospodarki Odpadami.
Obok finansowej obs"ugi nak"adów bank bierze czynny udzia" w wielu imprezach o znaczeniu ogólnopolskim, takich jak „Sprz#tanie %wiata”,
„Festiwal Recyklingu” czy „Mi dzynarodowy Dzie& Ochrony %rodowiska”.
Wieloletni wk"ad banku w ochron !rodowiska przyniós" mu presti$owe nagrody. W 2005 roku BO% S.A. zosta" uhonorowany Nagrod# Gospodarcz# Prezydenta RP i Medalem Europejskim.1
Pi tna!cie lat pracy banku w promowaniu inwestycji ekologicznych stanowi znacz#cy wk"ad w popraw stanu !rodowiska naturalnego w ca"ym kraju.
Od 1991 r. do 2005 r. kredyty udzielone przez BO% S.A. umo$liwi"y
powstanie ponad 15 tys. inwestycji s"u$#cych ochronie !rodowiska o "#cznej
warto!ci 21432,88 mln. Oferta proekologiczna banku skierowana jest do
wszystkich segmentów klientów. Najwi kszy udzia" w kredytach proekologicznych maj# klienci korporacji.
Dzi ki finansowemu wsparciu inwestorów przez bank mog"o by'
zrealizowanych wiele przedsi wzi ' z zakresu ochrony !rodowiska w Polsce. Przyk"adem takiego wsparcia mo$e by' projekt „Poprawa jako!ci wody
w Szczecinie” realizowany przez Zak"ad Wodoci#gów i Kanalizacji. Warto!'
przedsi wzi cia ma wynosi' ok. 288 mln euro. Projekt ten wspó"finansuje
Unia Europejska, która przeznaczy"a na ten cel kwot 190 mln euro, oraz
NFO%iGW, WFO%iGW w Szczecinie i Bank Ochrony %rodowiska. Bank
prowadzi bie$#c# obs"ug bankow#, nadzoruje wykorzystanie !rodków
w ramach umowy oraz nadzoruje osi#gni cie zak"adanego efektu ekologicz1
Raport ekologiczny BO% S.A. 2005 r.
ZN nr 82
Seria: Administracja i Zarz#dzanie (9)2009
68
nego. Jest to najwi kszy z dotychczasowych projekt inwestycyjny w ochronie
!rodowiska naturalnego.
Przy udziale !rodków kredytowych BO% S.A. mog"y by' zrealizowane takie
inwestycje, jak np.:
• oczyszczalnia !cieków komunalnych w Bydgoszczy,
• modernizacja instalacji ch"odniczej w Zak"adach Piwowarskich
w Lublinie,
• modernizacja systemu grzewczego na biomas w gminie Narew,
• zakup i monta$ linii technologicznej do przerobu odpadów
w PPHU ARTFOL,
• wykonanie kolektora gruntowego i w z"a cieplnego w mie!cie
Miechów.
W ci#gu pierwszego pó"rocza 2005 r. Bank Ochrony %rodowiska udzieli"
ok. 1500 kredytów na inwestycje proekologiczne w "#cznej kwocie 520 milionów
z". W ci#gu tego czasu spo!ród inwestycji finansowanych przez bank przekazano do u$ytkowania 973 zadania o warto!ci kosztorysowej 567,7 mln z". Udzia"
kredytów w kosztach realizacji inwestycji wyniós" 28%.2
Udzia" Banku Ochrony %rodowiska w finansowaniu ochrony !rodowiska to nie tylko wielko!' udzielanych kredytów. To równie$ wiele innych
produktów, które bank oferuje swoim klientom. Od kilku ju$ lat BO% S.A. posiada w swojej ofercie produkty depozytowe - ekolokaty.3 S# to specjalne rachunki oszcz dno!ciowe wspieraj#ce ochron wybranych gatunków zwierz#t. Od ka$dej zdeponowanej lokaty bank przeznacza 0,5 z"otego
z w"asnych !rodków na ratowanie zagro$onych gatunków. W wyniku tej
promocji w samym 2002 roku Bank przekaza" 22.281 z" dla Komitetu
Ochrony Or"ów, 38.420 z" dla Wielkopolskiego Parku Narodowego na ochron je$y oraz 34.340 z" dla Zespo"u Zamojskich Parków Krajobrazowych.
W 2003 roku na program ochrony gin#cych gatunków dzikich zwierz#t – sus"a i wilka – bank przekaza" 80 tys. z"otych.
Obok bogatej palety kredytów proekologicznych Bank Ochrony %rodowiska prowadzi równie$ emisj obligacji komunalnych z przeznaczeniem
na inwestycje ekologiczne. Od 1996 roku BO% S.A. jest aktywnym uczestnikiem rynku organizacji emisji i nale$y do grona liderów pod wzgl dem zawartych umów i wielko!ci zad"u$enia emitentów.
Kredyty proekologiczne
Bank Ochrony %rodowiska jako jedyny w Polsce koncentruje si na
inicjowaniu i realizacji szeroko rozumianych dzia"a& proekologicznych. Misj#
banku jest !wiadczenie kompleksowych us"ug finansowych dla podmiotów
realizuj#cych przedsi wzi cia na rzecz ochrony !rodowiska. Proekologiczny
charakter Banku Ochrony %rodowiska znajduje odzwierciedlenie w wewn trznych regulacjach dotycz#cych jego funkcjonowania. Regulamin kredy2
3
Ibidem.
Katalog produktów BO% S.A. Warszawa 2004 r.
ZN nr 82
69
towania okre!la, i$ w szczególno!ci finansowane s# te przedsi wzi cia,
które zwi#zane s# z ochron# !rodowiska.4 Ponadto spe"nienie przez kredytowane przedsi wzi cie inwestycyjne wymogów ochrony !rodowiska i posiadanie niezb dnych uzgodnie& i opinii w tym zakresie jest jednym z warunków akceptacji wniosków kredytowych.
W okresie 15 lat funkcjonowania, BO% S.A. wypracowa" ró$ne formy
uczestnictwa w finansowaniu ochrony !rodowiska. W szczególno!ci maj#
one charakter kredytowy, ale tak$e jest to dzia"alno!' rozliczeniowa i depozytowa.5 Kredytobiorcami Banku s# wszystkie grupy podmiotów, zarówno
osoby fizyczne prowadz#ce dzia"alno!' gospodarcz#, jak i nieprowadz#ce
takiej dzia"alno!ci, jednostki samorz#du terytorialnego oraz przedsi biorstwa
pa&stwowe i spó"ki. Bank oferuje klientom szerok# gam kredytów s"u$#cych
ochronie !rodowiska.
Kredyty proekologiczne udzielone przez Bank Ochrony %rodowiska
w latach 2000-2004 wed"ug województw przedstawiaj# odpowiednio tabele
1, 2, 3, 4.
Tabela 1. Kredyty proekologiczne udzielone przez Bank Ochrony %rodowiska S.A. wed"ug województw w 2000 r.
Table 1. Environment-friendly credit granted by the Bank of the Environmental Protection according to provinces in 2000
Ogó!em
WOJEWÓDZTWA
POLSKA
Dolno"l skie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
$ódzkie
Ma!opolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
%l skie
%wi&tokrzyskie
Warmi'sko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
liczba
kredytów
1074
73
67
26
5
123
86
46
204
23
19
24
161
5
41
68
103
W tym
warto"#
w mln z!
132,4
1,2
5,8
7,1
1,2
10,3
8,8
22,5
4,1
4,9
4,6
9,0
9,2
0,7
7,5
17,5
18,0
ochrona atmosfery
liczba
kredytów
743
64
54
1
1
93
8
6
199
9
12
10
140
14
36
96
warto"#
w mln z!
47,6
0,6
2,0
0,0
0,0
4,3
0,4
3,9
2,9
0,5
2,3
4,1
5,8
1,2
4,1
15,5
ochrona wód
liczba
kredytów
288
8
7
20
2
30
74
36
3
14
6
12
17
5
15
32
7
warto"#
w mln z!
70,3
0,1
1,5
6,5
0,6
6,0
6,3
15,7
1,0
4,4
1,3
4,9
2,4
0,7
3,0
13,4
2,5
(ród"o: Bank Ochrony %rodowiska S.A. Warszawa 2001.
Source: Bank of the Environmental Protection, Warsaw 2001.
4
5
www.bosbank.pl Wewn trzne akty normatywne.
ZN nr 82
70
Tabela 2. Kredyty proekologiczne udzielone przez Bank Ochrony %rodowiska S. A. wed"ug województw w 2001 r.
Ogó!em
WOJEWÓDZTWA
POLSKA
Dolno"l skie
Kujawskopomorskie
Lubelskie
Lubuskie
$ódzkie
Ma!opolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
%l skie
%wi&tokrzyskie
Warmi'skomazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
W tym
ochrona atmosfery
ochrona wód
liczba
warto"#
liczba
warto"#
kredytów
w mln z!
kredytów
w mln z!
589
83,7
141
60,6
27
0,4
9
0,1
liczba
kredytów
warto"#
w mln z!
782
37
164,2
0,7
42
42,5
32
0,5
5
40,4
14
1
101
23
14
122
3
18
18
232
5
2,5
0,4
4,6
5,2
1,9
2,1
1,2
4,9
69,7
13,4
0,9
5
61
3
7
119
9
10
204
-
1,4
2,1
0,4
0,2
2,0
0,2
68,6
4,4
-
5
39
13
3
3
5
7
21
4
0,5
2,1
3,6
0,5
0,1
0,3
0,7
5,4
0,3
39
6,5
18
1,7
12
2,9
16
97
4,5
3,2
2
92
0,2
1,6
12
3
3,6
0,1
Ogó!em
WOJEWÓDZTWA
POLSKA
Dolno"l skie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
$ódzkie
Ma!opolskie
Mazowieckie
liczba
kredytów
warto"#
w mln z!
856
44
25
20
8
81
46
38
174,4
2,5
3,9
8,8
2,6
3,8
6,8
31,5
W tym
ochrona atmosfery
ochrona wód
warto"#
warto"#
liczba kreliczba
w mln
w mln
dytów
kredytów
z!
z!
604
96,8
186
54,8
31
0,5
11
1,0
13
0,4
10
3,2
8
6,5
8
1,5
2
0,5
6
2,1
60
3,1
17
2,7
21
3,0
19
1,9
13
22,5
13
4,9
ZN nr 82
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
%l skie
%wi&tokrzyskie
Warmi'skomazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
71
83
6
18
38
280
4
14,5
21,2
2,9
15,1
28,2
1,0
78
2
6
13
240
-
13,4
20,0
0,3
3,8
8,7
-
3
2
8
18
36
4
0,5
0,6
1,6
7,7
18,9
1,0
34
8,1
12
1,3
14
4,7
21
110
15,1
5,4
5
100
11,6
1,2
10
7
2,0
0,5
Ogó!em
WOJEWÓDZTWA
POLSKA
Dolno"l skie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
Lubuskie
$ódzkie
Ma!opolskie
Mazowieckie
Opolskie
Podkarpackie
Podlaskie
Pomorskie
%l skie
%wi&tokrzyskie
Warmi'sko-mazurskie
Wielkopolskie
Zachodniopomorskie
liczba kredytów
1987
86
416
62
23
58
164
78
138
53
74
89
292
23
149
101
181
W tym
warto"#
w mln z!
700,2
11,4
22,3
10,8
7,9
11,4
37,2
21,5
7,2
10,3
15,3
14,6
43,6
4,7
23,1
16,1
442,8
ochrona
powierzchni
ziemi
liczba kredytów
135
5
8
5
6
2
13
10
2
6
4
10
26
2
20
10
6
ochrona
atmosfery
warto"#
w mln z!
liczba kredytów
69,8
2,8
1,6
0,6
4,9
1,8
8,9
8,3
0,1
1,6
1,8
2,9
24,5
0,5
2,7
3,7
3,1
1558
74
403
32
12
44
87
54
126
37
55
66
232
13
113
51
159
ochrona wód
warto"#
w mln z!
127,3
6,9
20,0
2,4
0,8
6,6
6,1
11,1
3,9
2,9
9,6
9,0
7,4
0,8
12,0
2,5
25,3
liczba kredytów
283
7
5
24
4
12
63
14
10
9
15
13
32
8
12
40
15
warto"#
w mln
z!
499,4
1,8
0,8
7,6
2,0
2,9
22,1
2,1
3,1
5,0
3,9
2,7
11,5
3,4
6,3
9,9
414,3
Proekologiczne kredyty komercyjne
Proekologiczne kredyty komercyjne, to kredyty udzielane z w"asnych
!rodków banku na przedsi wzi cia proekologiczne.6 W g"ównej mierze przeznaczone s# na:
• finansowanie przedsi wzi ' termomodernizacyjnych, o których
mowa w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 roku (z pó)niejszymi
zmianami) o wspieraniu przedsi wzi ' termomodernizacyjnych.
6
Ibidem.
ZN nr 82
72
S# to inwestycje charakteryzuj#ce si
wysokoefektywn#
oszcz dno!ci# zu$ycia energii cieplnej lub ograniczenia zu$ycia
energii pierwotnej zawartej w paliwie.7 Umo$liwia to sp"at zaci#gni tego kredytu z uzyskanych oszcz dno!ci w okresie nie d"u$szym ni$ 10 lat. Kredyt ten udzielany jest we wspó"pracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Klienci BO% mog# liczy' na
zwrot 25% kredytu wyp"acanego w postaci premii termomodernizacyjnej z Funduszu Termomodernizacji. Dynamika kredytów
udzielonych przez BO% S.A. na te przedsi wzi cia osi#gn "a
w roku 2002 370% w stosunku do 2001 r., a ju$ w 2004 r. udzia"
BO% S.A. w rynku kredytów termomodernizacyjnych, liczony
kwot# przyznanych premii, wynosi" 45,4%.8 Wynik ten ulokowa"
BO% na pozycji lidera,
• zakup lub monta$ urz#dze& i wyrobów s"u$#cych ochronie !rodowiska. Oferta skierowana jest do wszystkich podmiotów ubiegaj#cych si o kredyt. Charakteryzuje si obni$onym oprocentowaniem
nawet do 1% w przypadku, gdy zakup urz#dzenia lub wyrobu proekologicznego realizowany jest u sprzedawców zwi#zanych porozumieniami z bankiem. Maksymalna kwota kredytu mo$e wynosi'
100% kosztów zakupu lub kosztów monta$u. Okres kredytowania
wynosi do 5 lat, a oprocentowanie kredytu jest zmienne – ustalone
na podstawie uchwa"y Zarz#du BO% S.A.,
• zadania realizowane w formule trzeciej strony. Cech# charakterystyczn# tych kredytów jest finansowanie dzia"a& bez udzia"u
!rodków inwestora. Efektem przedsi wzi ' mo$e by' np.
oszcz dno!' energii cieplnej, elektrycznej, oszcz dno!' zu$ycia
wody,
• energooszcz dn# modernizacj o!wietlenia. Okres kredytowania
mo$e trwa' do 5 lat. Sp"ata kredytu nast puje z oszcz dno!ci
wynikaj#cych ze zmniejszenia zu$ycia energii oraz kosztów
zwi#zanych z pracami naprawczymi i konserwacyjnymi.
Proekologiczne kredyty preferencyjne
Kredyty te stanowi# podstawowy instrument finansowania przez
Bank Ochrony %rodowiska inwestycji ekologicznych. Ich wyró$niaj#c# cech#
jest ni$sze oprocentowanie w stosunku do kredytów komercyjnych. Jest to
wynikiem wspó"pracy banku z instytucjami dysponuj#cymi funduszami na
ekologi .
Najwi ksze znaczenie dla BO% S.A. dzi ki bogatej ofercie kredytów
preferencyjnych, rozleg"emu zakresowi przedmiotowemu finansowanych zada& oraz ilo!ci przeznaczonych !rodków, ma wspó"praca z Narodowym
Funduszem Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej. Obecnie bank we
wspó"pracy z NFO%iGW udziela kredytów preferencyjnych w ramach 13 linii
7
8
Ustawa z dn. 18.12.1998; Wspieranie przedsi wzi ' termomodernizacyjnych.
Raport ekologiczny BO% S.A. 2005.
ZN nr 82
73
kredytowych. Aktualne oprocentowanie tych kredytów stanowi 0,4 stopy redyskontowej weksli, lecz nie mniej ni$ 3% w stosunku rocznym. Okres kredytowania mo$e trwa' do ko&ca 2010 roku, a dodatkow# korzy!ci# jest mo$liwo!' karencji w sp"acie kapita"u do czasu uko&czenia inwestycji.9
W ramach linii kredytowych istnieje mo$liwo!' kredytowania inwestycji z zakresu:
budowy ma"ych i przydomowych oczyszczalni !cieków,
budowy kanalizacji sanitarnej,
budowy i modernizacji stacji uzdatniania wody,
zagospodarowania odpadów,
usuwania wyrobów zawieraj#cych azbest,
termomodernizacji,
budowy i modernizacji systemów ciep"owniczych,
ograniczenia zu$ycia energii elektrycznej,
czystej produkcji,
ograniczenia ha"asu,
ograniczenia emisji spalin,
budowy !cie$ek rowerowych,
hermetyzacji prze"adunku i dystrybucji paliw.
Odr bn# grup stanowi# kredyty konsorcjalne, które s# przeznaczone na inwestycje proekologiczne wymagaj#ce indywidualnego podej!cia. S#
to m.in. inwestycje o bardzo wysokich kosztach realizacji oraz przynosz#ce
znaczny efekt ekologiczny. Dotycz# np. ferm wiatrowych, gospodarki odpadami czy te$ energetyki zawodowej. Oprocentowanie tych kredytów jest preferencyjne dzi ki tanim !rodkom funduszy.
Bardzo wa$n# rol w kredytowaniu inwestycji ekologicznych przez
Bank Ochrony %rodowiska odgrywa równie$ wspó"praca z Wojewódzkimi
Funduszami Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej. Wspó"praca ta
przebiega na podobnych zasadach co z Narodowym Funduszem, tzn. polega na udzielaniu przez BO% kredytów ze !rodków powierzonych oraz ze
!rodków w"asnych z dop"atami funduszy do oprocentowania nale$nego od
kredytobiorcy. Zakres przedmiotowy kredytowanych inwestycji obejmuje
ró$norodne dzia"ania ekologiczne realizowane na obszarach poszczególnych województw, w zale$no!ci od przyj tych priorytetów regionalnych i potrzeb danego regionu.
Dla poprawienia i zwi kszenia ró$norodno!ci udzielanych kredytów
na inwestycje ekologiczne Bank Ochrony %rodowiska zawar" równie$ umow
z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej „Counterpart Fund”. Dzi ki
tej wspó"pracy mog# by' finansowane na preferencyjnych warunkach inwestycje z zakresu:10
! agroturystyki; Przedmiotem kredytowania mog# by' nak"ady na
zadania zwi#zane z rozwojem ju$ istniej#cych przedsi wzi ' gospodarczych w zakresie agroturystyki lub z uruchomieniem no9
Katalog produktów BO% S.A. Warszawa 2004.
10
ZN nr 82
74
wych, na wsiach lub w miastach do 20 tys. mieszka&ców. Zadania te mog# by' realizowane w zakresie:
" bazy noclegowej – budowy, zakupu, rozbudowy, modernizacji
i adaptacji budynków mieszkalnych i towarzysz#cych na agroturystyczn# baz noclegow#,
" bazy gastronomicznej – zakupu, rozbudowy, modernizacji,
budowy i adaptacji punktów przeznaczonych do !wiadczenia
us"ug gastronomicznych dla turystów,
" bazy rekreacyjno-sportowej i kulturalnej – zakupu, budowy,
rozbudowy, modernizacji i adaptacji obiektów przeznaczonych
do !wiadczenia us"ug rekreacyjno-sportowych i kulturalnych,
w tym pola biwakowe i kempingi, stajnie i padoki, przystanie
kajakowe i $eglarskie, wyci#gi narciarskie, !cie$ki zdrowia
oraz punkty lokalnej kultury ludowej,
" zakup niezb dnego podstawowego wyposa$enia.
Kredyty mog# by' udzielane do wysoko!ci 50.000 z", przy czym
kredytowaniem mo$e by' obj te do 100% warto!ci kosztorysowej
zadania inwestycyjnego lub do 300.000 z", jednak nie wi cej ni$
80% warto!ci.
! zaopatrzenia wsi w wod ; Przedmiotem kredytowania s# inwestycje zlokalizowane na terenach wiejskich oraz w ma"ych miastach w zakresie zbiorowego zaopatrzenia wsi w wod . Zadania
te obejmuj#:
" budow i modernizacj sieci wodoci#gowej (przewody wodoci#gowe magistralne i rozdzielcze),
" budow i modernizacj stacji wodoci#gowych (budynki,
urz#dzenia techniczne i technologiczne, urz#dzenia zagospodarowania terenu).
Kredyty mog# by' udzielane na okres do 4 lat, w wysoko!ci do
80% warto!ci kredytowanego zadania inwestycyjnego, jednak$e
jednostkowa kwota kredytu nie mo$e przekroczy' 400.000 z"otych.
! budowy i modernizacji dróg; Podmiotami ubiegaj#cymi si o kredyt mog# by' jednostki samorz#du terytorialnego realizuj#ce inwestycje na terenach wiejskich. Przedmiotem kredytowania mog# by' inwestycje drogowe zwi#zane z budow#, modernizacj#
lub remontem dróg publicznych.
Oprocentowanie tych kredytów wynosi 4% lub 0,8 stopy redyskontowej weksli NBP.11
Inwestycje proekologiczne na obszarach wiejskich finansowane s#
przez bank równie$ we wspó"pracy z Fundacj# „Polska wie! 2000” im.
M. Rataja. Ze !rodków fundacji mog# by' kredytowane przedsi wzi cia
z zakresu budowy i modernizacji gazowych urz#dze& grzewczych w obiektach u$yteczno!ci publicznej.12
11
12
BO% S.A. Warszawa, Katalog produktów, 2004.
www.bosbank.pl Kredyty proekologiczne.
ZN nr 82
75
Uprawnionymi do korzystania z tego typu kredytu s# gminy oraz
spó"ki prawa handlowego z udzia"em kapita"owym gmin. Przedmiotem kredytowania s#:
" us"ugi instalacyjne i remontowe zwi#zane z instalacjami urz#dze&
olejowych.
" pokrycie kosztów instalacji sieci rozprowadzaj#cej gaz lub olej
opa"owy,
" zakup energooszcz dnych kot"ów centralnego ogrzewania opalanych gazem lub olejem opa"owym,
" zakup wk"adów kominowych jako cz !ci instalacji grzewczych
" zakup liczników gazowych, reduktorów i urz#dze& wchodz#cych
w sk"ad instalacji do zasilania olejem.
Okres kredytowania w tym wypadku wynosi 2 lata.
Uzupe"nieniem !rodków na realizacj inwestycji proekologicznych s#
równie$ linie kredytowe wspó"pracuj#cych z Bankiem Ochrony %rodowiska
S.A. banków zagranicznych, jak np.:
• Nordic Investment Bank; Kredytobiorcami s# ma"e i !rednie
przedsi biorstwa, posiadaj#ce (cho' nie jest to warunkiem) szeroko rozumiane powi#zania skandynawskie oraz jednostki samorz#du terytorialnego i przedsi biorstwa komunalne. Kredyty przeznaczone s# na finansowanie zada& zwi#zanych z ochron#
!rodowiska. Maksymalna kwota indywidualnego kredytu w ramach linii to 2.000.000 EUR, jednak$e nie mo$e ona przekracza'
50% kosztów inwestycji. Warunki kredytowania s# zró$nicowane
ze wzgl du na podmiot kredytowania, okres oraz rodzaj waluty.
Kredyt ten przyznawany jest w walucie EUR lub PLN na okres od
3 do 7 lat.13
• Europejski Bank Inwestycyjny; Podmiotami uprawnionymi do skorzystania z oferty linii kredytowej EIB s# ma"e i !rednie przedsi biorstwa, jednostki samorz#du terytorialnego oraz izby handlowe
i przemys"owe. Przedmiotem kredytowania s# projekty inwestycyjne zwi#zane z rozwojem i utrzymaniem infrastruktury ma"ych
i !rednich przedsi biorstw, jednostek samorz#du terytorialnego
i przedsi biorstw komunalnych, a tak$e wszystkie projekty inwestycyjne w nast puj#cych dziedzinach: ochrona !rodowiska, racjonalne zu$ycie energii, edukacja, rozwój gospodarki opartej na
wiedzy. Okres kredytowania wynosi od 4 do 12 lat. Minimalna
warto!' projektu w ramach linii to 40.000 EUR (udzia" EIB
20.000 EUR), a maksymalna warto!' wynosi 25 mln EUR (EIB
12,5 mln EUR).14
• Bank Rozwoju Rady Europy; Kredyty z linii kredytowej CEB skierowane s# do jednostek samorz#du terytorialnego i przedsi biorstw komunalnych, a przeznaczone s# na:
" Inwestycje gminne z zakresu ochrony !rodowiska:
13
14
Katalog produktów BO% S.A. Warszawa 2004.
ZN nr 82
76
oczyszczalnie !cieków,
zagospodarowanie odpadów,
wykorzystanie odnawialnych )róde" energii,
monitoring i ograniczenie ha"asu,
modernizacj urz#dze& wodnych na !ródl#dowych ciekach
wodnych,
o rekultywacj powierzchni ziemi i ochron wód podziemnych.
" Inwestycje gminne maj#ce na celu popraw jako!ci $ycia:
o budowa dróg,
o infrastruktura u$yteczno!ci publicznej s"u$#ca zaopatrzeniu ludno!ci w wod pitn#, gaz, energi elektryczn#,
o infrastruktura s"u$#ca odprowadzeniu !cieków.
Okres kredytowania wynosi od 4 do 15 lat. Ca"kowity koszt inwestycji nie mo$e przekracza' 20 milionów EUR, a maksymalny
udzia" CEB w finansowaniu danego projektu wynosi 59%. Warunki kredytowania s# zró$nicowane ze wzgl du na podmiot kredytowania, okres oraz rodzaj waluty.15
• Creditanstalt fur Wiederaufbau; Oferta linii kredytowej KfW skierowana jest do ma"ych i !rednich przedsi biorstw zatrudniaj#cych
do 250 pracowników, o rocznych obrotach do 40 mln EUR. Finansowaniem mo$e by' obj te nawet 100% kosztów realizowanego zadania w !rodki trwa"e i w limitowanym zakresie (50%)
w kapita" obrotowy. Kwota kredytu nie mo$e jednak przekroczy'
80% sumy tych kosztów. Nie jest równie$ mo$liwe finansowanie
ex post oraz inne formy refinansowania. Maksymalna kwota indywidualnego kredytu w ramach linii wynosi 250.000 EUR. Okres
kredytowania - od 4 do 10 lat.16
Wszystkie kredyty udzielane we wspó"pracy z bankami zagranicznymi charakteryzuj# si d"ugim okresem kredytowania (nawet 15 lat) i okresem karencji w sp"acie kapita"u (do 5 lat), co jest wa$nym atutem dla inwestorów w przypadku przedsi wzi ' nie przynosz#cych bezpo!rednich
korzy!ci finansowych. Mo$liwo!' udzielania kredytów w wysokich kwotach
pozwala na rozpocz cie zada& s"u$#cych ochronie !rodowiska wymagaj#cych zaanga$owania znacznych !rodków pieni $nych, a wi c tak$e du$ych
inwestycji infrastrukturalnych.17
W roku 2000 BO% S.A. udzieli" 5666 kredytów na przedsi wzi cia
proekologiczne o "#cznej warto!ci 338,6 mln z"otych. By" to rok, w którym
w ramach proekologicznej dzia"alno!ci finansowej bank udzieli" wi cej kredytów komercyjnych (4571 w kwocie 203,8 mln z") ni$ kredytów preferencyjnych (1095 na kwot 134 mln z"). W strukturze kredytów preferencyjnych
dominowa"y kredyty udzielone we wspó"pracy z Narodowym Funduszem
Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej i stanowi"y one 73,5%. Z Wojeo
o
o
o
o
15
Dane BO% S.A. Warszawa 2004 r.
17
Raport ekologiczny 2004, BO% S.A.
16
ZN nr 82
77
wódzkimi Funduszami Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej – 24%,
a 2,8% we wspó"pracy z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej
„Counterpart Fund”.18
W roku 2001 Bank Ochrony %rodowiska udzieli" 4.009 kredytów na
finansowanie inwestycji ekologicznych w "#cznej kwocie 400 mln z"otych.
W tym roku nadal dominuj#c# rol odgrywa"y kredyty komercyjne (3097 szt.
w kwocie oko"o 210 mln z"otych, co stanowi 54,7%). Kredytów preferencyjnych bank udzieli" 912 szt. w kwocie ponad 173 mln z"otych. Struktura kredytów preferencyjnych udzielonych we wspó"pracy z donatorami kszta"towa"a
si nast puj#co:
! kredyty udzielone we wspó"pracy z NFO%iGW – 84,2%,
! kredyty udzielone we wspó"pracy z wojewódzkimi funduszami –
10,5%
! kredyty udzielone w ramach wspó"pracy z EFRWP „Counterpart
Fund” – 5,3%
Ponad 60% kwoty kredytów finansuj#cych zadania ekologiczne bank
udzieli" firmom prywatnym i spó"dzielniom, oko"o 20% przyznano samorz#dom i oko"o 10% warto!ci wszystkich udzielonych kredytów proekologicznych wzi "y osoby prywatne.19
Najwi ksze inwestycje przeprowadzono z zakresu ochrony atmosfery, na któr# przeznaczono 77% warto!ci udzielonych kredytów proekologicznych. Przewa$a"y tu przedsi wzi cia z zakresu wykorzystania odnawialnych
)róde" energii, jak: kolektory s"oneczne, ma"e elektrownie czy kot"ownie zasilane biomas#.
Na zadania z zakresu ochrony wód i gospodarki wodnej przeznaczono ponad 16% warto!ci kredytów. Dominowa"y tu przedsi wzi cia zwi#zane z realizacj# sieci kanalizacji sanitarnej.
Najmniej, bo zaledwie 7% kredytów skierowane by"o na ochron
powierzchni ziemi oraz przedsi wzi cia agroturystyczne. W ramach ochrony
powierzchni ziemi finansowano instalacje linii technologicznych s"u$#cych
zagospodarowaniu odpadów, budow sk"adowisk oraz tworzenie systemów
segregacji odpadów.
Rok 2002 nadal przejawia" tendencj spadkow# w ilo!ci i wielko!ci
udzielanych kredytów na zadania zwi#zane z ochron# !rodowiska. W tym
roku BO% udzieli" 2748 sztuk kredytów w "#cznej kwocie 240,92 mln z"otych.
Dominuj#c# rol odegra"y kredyty we wspó"pracy z Narodowym Funduszem
Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej, które wynosi"y 127,6 mln z",
tj. 53% ogólnej warto!ci kredytów proekologicznych. Wa$ne miejsce zaj "y
równie$ kredyty udzielane ze !rodków w"asnych banku z dop"atami
z NFO%iGW do odsetek nale$nych od kredytobiorców. Wspó"praca
z WFO%iGW przynios"a istotne efekty. Kredyty udzielone w ramach tej
wspó"pracy stanowi"y w 2002 roku ponad dwukrotnie wi ksz# kwot w porównaniu z rokiem ubieg"ym. %rodki przeznaczone by"y w g"ównej mierze na
18
19
Raport roczny 2000, BO% S.A.
Raport roczny 2002, BO% S.A.
ZN nr 82
78
ochron
energii.
atmosfery, poprzez finansowanie rozwoju odnawialnych )róde"
W ramach wspó"pracy z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej finansowane by"y dwa rodzaje inwestycji:
" z zakresu agroturystyki,
" budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody.
Kredyty BO% na inwestycje s"u$#ce ochronie !rodowiska i gospodarce wodnej udzielone w 2002 roku stanowi"y 28,2% portfela kredytów
banku ogó"em.20
W 2003 roku nast#pi" wzrost nak"adów na zadania przynosz#ce
efekty ekologiczne. Odnotowano dziewi tnastoprocentowy wzrost warto!ci
kredytów proekologicznych udzielonych w BO% S.A. w stosunku do roku
2002. Warto!' tych kredytów wynosi"a 287,1 mln z"otych, z czego 1229 szt.
na kwot 189,3 mln z"otych stanowi"y kredyty preferencyjne. Udzia" kredytów
proekologicznych w portfelu kredytowym BO% S.A. wyniós" 23,5%.21 Nadal
g"ównym kierunkiem inwestowania by"y zadania zwi#zane z ochron# atmosfery. Kredyty udzielone na te inwestycje stanowi"y 70% warto!ci ogólnej kredytów proekologicznych. Inwestycje z zakresu ochrony wód i gospodarki wodnej finansowane by"y dzi ki kredytom w ramach wspó"pracy z NFO%iGW oraz
WFO%iGW. Warto!' tych kredytów kszta"towa"a si na poziomie 30,9 mln z".
Najwi ksze zaanga$owanie !rodków w"asnych banku nast#pi"o
w przypadku kredytów
termomodernizacyjnych, kredytów z dop"atami
NFO%iGW oraz kredytów udzielanych w ramach umów konsorcjalnych.
W roku 2004 Bank Ochrony %rodowiska udzieli" 3.286 kredytów na
inwestycje ekologiczne w kwocie 914,5 mln z"otych, w tym kredytów preferencyjnych w kwocie 713,15 mln z", a kredytów komercyjnych z przeznaczeniem na przedsi wzi cia proekologiczne w kwocie 201,53 mln z"otych.
W grupie komercyjnych kredytów przewa$a"y kredyty termomodernizacyjne.
W!ród kredytów preferencyjnych du$# rol odegra"y kredyty udzielane
w ramach umów konsorcjalnych zawartych z Narodowym i Wojewódzkimi
Funduszami Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej (ok. 65%). Ponadto
w 2004 roku bank udzieli" prawie 40 mln z" kredytów na inwestycje s"u$#ce
wykorzystaniu odnawialnych )róde" energii oraz zaktywizowa" dzia"ania
w zakresie wspó"finansowania inwestycji realizowanych przy udziale !rodków Unii Europejskiej. Wyrazem tego by"o udzielenie kredytu konsorcjalnego
w wysoko!ci 411 mln z" Zak"adowi Wodoci#gów i Kanalizacji w Szczecinie
niezb dnego do uzupe"nienia !rodków do realizacji najwi kszego w Polsce
projektu dofinansowanego z Funduszu ISPA. Dynamika udzielonych kredytów proekologicznych w 2004 roku wynios"a, w stosunku do roku poprzedniego, 224 %.22
W 2005 roku bank udzieli" 3.314 kredytów proekologicznych w "#cznej kwocie 585,88 mln z"otych, a razem ze !rodkami powierzonymi w konsorcjach 772,8 mln z". 1500 kredytów preferencyjnych udzielono w ramach
20
Raport ekologiczny BO% S.A. 2003 r.
Raport ekologiczny BO% S.A. Warszawa 2004.
22
Dane BO% S.A. Departament Projektów Ekologicznych, Warszawa 2005.
21
ZN nr 82
79
13 linii ze !rodków NFO%iGW.23 Przeznaczone by"y g"ównie na finansowanie
inwestycji takich, jak:
o ograniczenie zu$ycia energii elektrycznej,
o budowa oczyszczalni !cieków,
o ograniczenie ha"asu,
o przedsi wzi cia z zakresu zagospodarowania odpadów.
Kredyty te stanowi"y prawie dwa razy wi ksz# warto!' ni$ w roku poprzednim – 2004. Szczególne znaczenie mia"y równie$ kredyty udzielone w ramach umów konsorcjalnych we wspó"pracy z Narodowym i Wojewódzkimi
Funduszami Ochrony %rodowiska i Gospodarki Wodnej. W!ród klientów korzystaj#cych z proekologicznej oferty banku najwi ksz# grup stanowili
klienci korporacyjni, którzy uzyskali 65,5% ogólnej kwoty udzielonych kredytów. Jednostki samorz#du terytorialnego skorzysta"y z 24,0% kredytów,
a klienci detaliczni – 10,5% kredytów. Najwi ksze zainteresowanie kredytami
proekologicznymi wykazywali inwestorzy regionu !l#skiego, inwestuj#c
g"ównie w ochron atmosfery i ochron wód. Najwi cej kredytów udzieli" oddzia" BO% w Katowicach. Równie$ stosunkowo du$a liczba klientów skorzysta"a z oferty banku w Olsztynie, Opolu, Krakowie, Cz stochowie i Warszawie.24
W ci#gu 15 lat dzia"alno!ci, Bank Ochrony %rodowiska udzieli" proekologicznych kredytów na sum 772.773 tys. z"otych, z czego 165.427 tys.
z"otych to kredyty proekologiczne komercyjne udzielone ze !rodków w"asnych banku25.
Najwi ksz# liczb# udzielonych kredytów charakteryzowa" si rok
2000. By"y to zarówno kredyty proekologiczne, jak i komercyjne. Natomiast
najwi ksz# warto!' kredytów osi#gni to w 2001 roku. We wspó"pracy
z NFO%iGW najwi cej udzielono kredytów w 2005 roku, natomiast najwi ksz# warto!' stanowi"y kredyty udzielone ze !rodków EFRWP w 2003 roku.
*#czna kwota kredytów udzielonych przez BO% S.A. w ci#gu 15 lat
istnienia banku stanowi warto!' 772.773 tys. z"otych, z czego w ramach linii
kredytowych ze !rodków NFO%iGW przypada 258.303 tys. z", z dop"atami
z WFO%iGW do odsetek – 53.035 tys. z", ze !rodków WFO%iGW –
5.422 tys. z", kredyty proekologiczne komercyjne – 165.427 tys. z", ze !rodków EFRWP – 5.911 tys. z" oraz w ramach umów konsorcjalnych
z NFO%iGW i WFO%iGW ze !rodkami BO% – 284.675 tys.26 Kredyty proekologiczne wyp"acone w latach 2000-2005 stanowi"y !rednio 4,5% nak"adów
na ochron !rodowiska w kraju. Kredyty Banku Ochrony %rodowiska stanowi# oko"o po"owy po$yczek i kredytów krajowych.27
23
Raport ekologiczny. BO% S.A. Warszawa 2006.
www.bosbank.pl
25
Dane BO% S.A. Wydzia" Ekonomiki i Administrowania Kredytami, Warszawa 2006.
26
Raport roczny BO% S.A. Warszawa 2006
27
Ochrona %rodowiska, GUS, Warszawa 2006.
24
ZN nr 82
80
Efekty ekologiczne osi&gni"te dzi"ki inwestycjom kredytowanym
przez bank Ochrony $rodowiska S.A.
Spo!ród inwestycji proekologicznych finansowanych przez Bank
Ochrony %rodowiska w latach 2000-2005 zako&czono i oddano do u$ytkowania 10136 zada& o warto!ci kosztorysowej przekraczaj#cej 6.134 mln z"otych.
Dzi ki tym inwestycjom osi#gni to wymierne efekty w dziedzinie
ochrony !rodowiska28. W zakresie ochrony atmosfery:
• redukcja emisji py"ów o 13.045 ton/rok,
• redukcja emisji dwutlenku siarki o 48.936 ton/rok,
• redukcja tlenków azotu o 18.376 ton/rok.
W zakresie ochrony wód i gospodarki wodnej:
• wzrost przepustowo!ci oczyszczalni !cieków o 506.940 m3/dzie&,
• wzrost d"ugo!ci sieci kanalizacyjnej o 2.508 km.
W zakresie ochrony powierzchni ziemi:
• wzrost pojemno!ci sk"adowisk odpadów o 3.964 m3.
Analizuj#c dok"adnie poszczególne lata mo$na zauwa$y', i$ efekty
uzyskane w wyniku realizacji inwestycji kredytowanych przez Bank Ochrony
%rodowiska by"y znaczne w porównaniu do "#cznych efektów ca"ego kraju.
W samym tylko roku 2001 zako&czono i oddano do u$ytkowania 786
zada& inwestycyjnych o warto!ci kosztorysowej 690 mln z"otych, z których
25,5% zosta"o dofinansowane kredytami preferencyjnymi. W wyniku uko&czenia tych inwestycji z zakresu ochrony atmosfery uzyskano redukcj py"ów
o 1,4 tys. ton rocznie, co stanowi 2,1% w stosunku do ca"kowitej redukcji
w kraju oraz redukcj dwutlenku siarki i tlenków azotu o 0,5 tys. ton rocznie,
czyli 0,8% w stosunku do kraju. Za przyk"ad mo$e tu pos"u$y' inwestycja
wspó"finansowana przez BO% S.A w miejscowo!ci Narew. W wyniku modernizacji systemu grzewczego w kot"owni, polegaj#cej na wprowadzeniu nowej
technologii opartej na niekonwencjonalnym )ródle energetycznym, uzyskano
redukcj emisji py"ów – 4,48 mg, 3,36 mg dwutlenku siarki i 0,76 mg tlenków
azotu rocznie.
W zakresie ochrony wód w wyniku zrealizowanych zada& przy
udziale kredytów BO% S.A. uzyskano efekty ekologiczne w postaci oczyszczalni !cieków, których przepustowo!' wynosi 221 tys. m3/dob oraz sieci
kanalizacyjnej o d"ugo!ci 368,9 km. Stanowi to odpowiednio 34,4% i 8,8%
w stosunku do wykonanych w tym samym czasie zada& w kraju.
Przy udziale !rodków kredytowych BO% S.A. wybudowano m.in. oczyszczalni !cieków komunalnych w Bydgoszczy, której !rednia przepustowo!'
wynosi 26.710 m3/dob , oczyszczalni !cieków w Kro!nie Odrza&skim, której przepustowo!' wynosi 4.000 m3/dob i 3 km kanalizacji oraz 17,6 km kanalizacji sanitarnej, doci#$aj#cej oczyszczalni !cieków w mie!cie Bi"goraj,
która zapewnia dop"yw !cieków w ilo!ci 1.100 m3/dob .
28
Dane z raportów ekologicznych BO% S.A 1999-2005.
ZN nr 82
81
W zakresie ochrony powierzchni ziemi w 2001 roku oddano do u$ytku sk"adowiska odpadów o "#cznej powierzchni 10,6 ha i pojemno!ci
1.452 tys. m3. Stanowi to 9,3% w skali kraju. Ponadto dofinansowane zosta"y
zadania umo$liwiaj#ce utylizacj odpadów w wysoko!ci 97 tys. ton rocznie.29
O ile w wyniku realizacji zada& dofinansowanych przez Bank Ochrony %rodowiska w latach 2000, 2001 najwi ksze inwestycje, o najwy$szym
!rednim koszcie wykonano w dziedzinie ochrony powierzchni ziemi oraz
w dziedzinie ochrony wód, tak w roku 2002 najwi ksz# warto!' uzyska"y
przedsi wzi cia z zakresu ochrony atmosfery. Na szczególn# uwag zas"uguje instalacja odsiarczania w jednej z du$ych elektrowni zawodowych oraz
blok gazowo-parowy w du$ej elektrociep"owni.
Uzyskane efekty ekologiczne w 2002 roku w zakresie ochrony powierzchni ziemi to:
o redukcja emisji dwutlenku siarki – 24,1 tys. ton rocznie,
o redukcja tlenków azotu – ponad 0,5% tys. ton rocznie,
o redukcja tlenków w gla – ponad 72,5% tys. ton rocznie,
o redukcja py"ów – ponad 3,2% ton rocznie.
Du$e efekty ekologiczne uzyskano równie$ z zakresu ochrony wód.
By"y to g"ównie oczyszczalnie !cieków o "#cznej przepustowo!ci 75 tys.
m3/dob i systemy kanalizacyjne o d"ugo!ci 350 km. Otrzymane efekty
stanowi"y 19% w odniesieniu do przepustowo!ci oczyszczalni i 7%
w odniesieniu do d"ugo!ci sieci w stosunku do efektów zada& wykonanych
w 2002 roku w Polsce.
W!ród zada& s"u$#cych ochronie powierzchni ziemi przewa$a"y
sk"adowiska odpadów, systemy selektywnej zbiórki odpadów oraz zak"ady
utylizacji odpadów. Uko&czone inwestycje umo$liwi"y utylizacj 140 tys. ton
odpadów rocznie. Przekazane do u$ytkowania sk"adowiska o pojemno!ci
240 tys. ton maj# powierzchni 4,6 ha. Stanowi to 6,1% powierzchni sk"adowisk oddanych w tym czasie do u$ytkowania w Polsce.30
Wymierne efekty ekologiczne w !ród zada& dofinansowanych przez
Bank Ochrony %rodowiska uzyskano równie$ w wyniku inwestycji termomodernizacyjnych. Oddane do u$ytkowania inwestycje pozwoli"y na zmniejszenie zu$ycia ciep"a o ponad 110 tys. GJ/rok. Bior#c pod uwag modernizacje
sieci pozwalaj#ce na zmniejszenie strat ciep"a, a tak$e modernizacje )ród"a
s"u$#ce zmniejszeniu energii pierwotnej, "#czny efekt wykonanych zada&
stanowi oszcz dno!' energii rz du 120 tys. GJ/rok.
Realizacja i uko&czenie przedsi wzi ' w roku 2003 w zakresie
ochrony atmosfery pozwoli"a na uzyskanie wyj#tkowo du$ych efektów ekologicznych. Dzi ki realizacji dwóch du$ych zada&: budowy bloku parowogazowego w EC Rzeszów S.A. i monta$u palników niskoemisyjnych w Elektrowni Kozienice S.A. otrzymano redukcj emisji tlenków azotu w ilo!ci
17,1 tys. ton rocznie oraz redukcj tlenku w gla w ilo!ci 17,9 tys. ton rocznie. Z tytu"u oddanych zada& termomodernizacyjnych uzyskano efekty w po-
29
30
Raport ekologiczny BO% S.A 2003.
ZN nr 82
82
staci ograniczenia zu$ycia i strat ciep"a o 216.057 GJ/ rok, co stanowi dwukrotnie wy$szy poziom w stosunku do roku poprzedniego – 2002.
Przedsi wzi cia z zakresu ochrony wód i gospodarki wodnej wspó"finansowane prze BO% to oczyszczalnie !cieków o przepustowo!ci 49,5 tys.
m3/dob oraz sieci kanalizacyjne o d"ugo!ci 300 km.
W dziedzinie ochrony powierzchni ziemi poniesione inwestycje równie$ przynios"y znacz#ce efekty. W tym czasie wybudowano i oddano do
u$ytkowania sk"adowiska odpadów o pojemno!ci 600 tys. m3 oraz instalacje
do zagospodarowania odpadów w "#cznej wielko!ci 15,5 tys. ton rocznie.
Mo$na tu zaobserwowa' zmian kierunku finansowania. Coraz wi ksze nak"ady finansowe inwestorzy kieruj# na nowoczesne projekty s"u$#ce do odzysku i recyklingu odpadów, a nie na budow sk"adowisk. Wró$y to dobrze
polskiemu !rodowisku.
Po w"#czeniu Polski w struktury Unii Europejskiej w 2004 roku Bank
Ochrony %rodowiska wyszed" „naprzeciw” swoim klientom, do"#czaj#c „Europejsk# Ofert ’’, która pozwala na wspó"finansowanie projektów unijnych.
Z my!l# o klientach korzystaj#cy z funduszy unijnych i poszukuj#cych !rodków na pomostowe i uzupe"niaj#ce finansowanie swoich projektów, bank
utworzy" korzystne regulacje dla udzielania takich kredytów zapewniaj#c
równie$ fachow# i pomocn# porad w pozyskiwaniu !rodków z Unii Europejskiej.
Uzyskane efekty to wzrost redukcji zanieczyszcze&, w tym py"ów o 484,5 ton
rocznie, dwutlenku siarki o 14.457,3 ton rocznie, dwutlenku w gla
o 37.710,4 t/rok. W tym czasie oddano do u$ytku 3,2 hektarów sk"adowisk
odpadów o pojemno!ci 82 tys. m3 oraz 594,48 km sieci kanalizacyjnej.
W 2005 roku wraz ze wzrostem nak"adów na inwestycje ekologiczne
i zwi kszon# ofert# produktów banku mo$na by"o równie$ zauwa$y' wzrost
efektów ko&cowych. Uzyskane efekty ekologiczne przy wspó"udziale BO%
S.A. w roku 2005 to 3304 uko&czone i oddane do u$ytkowania zadania
o warto!ci 1.236,26 mln z"otych. Udzia" kredytów banku w kosztach wyniós"
ok. 40%. Uzyskane efekty ekologiczne to:31
• W zakresie ochrony atmosfery:
o redukcja emisji py"ów o 2.996 t/rok,
o redukcja emisji gazów o 899 t/rok,
o redukcja emisji tlenków w gla o 29.117 t/rok,
o zmniejszenie zu$ycia i strat ciep"a oraz energii pierwotnej
o 699 tys. GJ/rok,
o produkcja energii z odnawialnych )róde" w ilo!ci 7.905
MWh/rok.
• W zakresie ochrony wód i gospodarki wodnej:
o wzrost d"ugo!ci sieci kanalizacyjnej o ok. 270 km,
o wzrost przepustowo!ci oczyszczalni !cieków o 7.595 m3/dob ,
o wydajno!' stacji uzdatniania wody – 8.730 m3/h.
• W zakresie ochrony powierzchni ziemi:
31
Raport roczny BO% S.A Warszawa 2005.
ZN nr 82
83
Wzrost pojemno!ci sk"adowisk odpadów o ok. 710 tys. m3,
Utylizacja odpadów i odzysk surowców wtórnych – 1342,2 tys.
ton/rok.
Jak wynika z danych Departamentu Projektów Ekologicznych
i Obs"ugi Samorz#dów BO%, uzyskany efekt ekologiczny w dziedzinie
ochrony powierzchni ziemi w latach obj tych analiz# to "#czna pojemno!'
sk"adowisk 3.964 tys. m3, z czego najwi ksze rezultaty osi#gni to w 2001
roku (1.452 tys. m3). Analizuj#c zdolno!ci do unieszkodliwiania odpadów
i odzysku surowców wtórnych nale$y zwróci' uwag na wyst puj#ce spore
ró$nice w poszczególnych latach. Najwi ksze efekty uzyskano w 2005 roku,
najmniejsze natomiast w 2003. G"ównymi inwestorami w tej dziedzinie by"y
przedsi biorstwa.
Nak"ady inwestycyjne na ochron !rodowiska poniesione w latach
2000-2005 przynios"y równie$ znacz#ce efekty rzeczowe w dziedzinie ochrony
atmosfery. Z danych statystycznych wynika, i$ zdolno!' przekazanych do eksploatacji urz#dze& s"u$#cych do redukcji zanieczyszcze& py"owych w przeci#gu
5 rozpatrywanych lat wynosi 13.045 tys. ton rocznie. Najkorzystniejsze efekty
osi#gni to w 2000 roku (4.486 tys. t/r.). W przypadku urz#dze& s"u$#cych neutralizacji zanieczyszcze& gazowych, najlepsze wyniki osi#gni to w 2004 roku
w redukcji emisji dwutlenku siarki (24.189 tys. t/r.) oraz w 2003 roku w redukcji
emisji tlenków azotu (17.082 tys. t/r.). Jak wynika z danych GUS, w analizowanym okresie mo$na stwierdzi' wyra)ny spadek emisji zanieczyszcze& powietrza. Bior#c równie$ pod uwag wzrost nak"adów inwestycyjnych na t dziedzin ochrony !rodowiska nale$y spodziewa' si utrzymuj#cej si tendencji
spadkowej, a to z kolei prowadzi niew#tpliwie do sukcesu.
Równie$ w zakresie ochrony wód i gospodarki wodnej inwestycje
proekologiczne finansowane przez BO% S.A. przynios"y rzeczowe efekty.
*#cznie oddano do u$ytkowania 2.511 km sieci kanalizacyjnej oraz oczyszczalnie !cieków o sumarycznej przepustowo!ci 506.940 m3 w ci#gu doby.
Bior#c pod uwag przepustowo!' oczyszczalni !cieków, najwi ksze osi#gni to w 2001 roku (221.014 m3), natomiast w budowie sieci kanalizacyjnej
– w 2000 roku (624 km).32
Rozpatruj#c dane dotycz#ce struktury oddanych do u$ytkowania
oczyszczalni !cieków wed"ug grup inwestorów mo$na zaobserwowa' ró$nice wyst puj#ce w zale$no!ci od przyj tego miernika. Bior#c pod uwag ilo!'
uruchomionych obiektów mo$na stwierdzi', $e w 2003 roku, 133 oczyszczalnie wybudowa"y gminy, natomiast 57szt wybudowa"y przedsi biorstwa.
Pos"uguj#c si miernikiem przepustowo!ci okazuje si , i$ relacje mi dzy inwestorami uleg"y zmianie. W zrealizowanych projektach gminnych efekty
w postaci przepustowo!ci oczyszczalni s# znacznie ni$sze (78.011 m3/d.)
ni$ w tych zrealizowanych przez przedsi biorstwa (134.664 m3/d.). Rozbie$no!' ta wynika z uwzgl dnienia w!ród danych statystycznych przyzagrodowych oczyszczalni !cieków, których g"ównym inwestorem by"y gminy, a których przepustowo!' jest niewielka.
o
o
32
ZN nr 82
84
Podsumowuj#c dane o uzyskanych efektach ekologicznych w Polsce w latach 2000-2005 mo$na stwierdzi', i$ mimo wysokich nak"adów finansowych, mimo znacznych osi#gni ' w tym zakresie, jest jeszcze wiele
do zrobienia. Jednak$e stwierdzi' równie$ nale$y, i$ Bank Ochrony %rodowiska odegra" znacz#c# rol w finansowaniu inwestycji proekologicznych,
a uzyskane efekty dzi ki tym inwestycjom w du$ej mierze przyczyni"y si do
poprawy stanu !rodowiska w Polsce.
Doradztwo ekologiczne oraz sponsorowanie dzia#a ekologicznych
przez BO$ S.A.
Bank Ochrony %rodowiska zatrudnia wyspecjalizowan# kadr , która
s"u$y pomoc# i fachow# dorad# potencjalnym i faktycznym inwestorom,
udzielaj#c porad i konsultacji pomocnych przy realizacji i finansowaniu
przedsi wzi ' proekologicznych.
W Departamencie Projektów Ekologicznych, w centrali banku, powo"ana zosta"a grupa specjalistów zajmuj#ca si doradztwem inwestycyjno-ekologicznym.33 S# to specjali!ci posiadaj#cy bogate do!wiadczenie w pracach projektowych, w nadzorze realizacji obiektów ochrony !rodowiska, wyniesione z pracy w instytucjach naukowych i administracji pa&stwowej. Pracownicy ci, to fachowcy cenieni w ró$nych gremiach dzia"aj#cych na rzecz
ochrony !rodowiska. Ka$dy zainteresowany klient mo$e uzyska', korzystaj#c z ich pomocy, informacje z zakresu wymogów formalnoprawnych dla
planowanych inwestycji, mo$liwych )ród"ach i sposobach pozyskania funduszy oraz informacje o firmach dzia"aj#cych na rzecz ochrony !rodowiska.
Ponadto zespó" ten udziela informacji o zagranicznych )ród"ach finansowania, priorytetach polityki ekologicznej oraz nowych technologiach stosowanych w ochronie !rodowiska. BO% S.A. proponuje równie$ klientom doradztwo w zakresie przygotowania niezb dnej dokumentacji spe"niaj#cej wymogi
Unii Europejskiej34.
Warunkiem korzystania ze !rodków unijnych jest wiedza na temat
ich pozyskania. Dlatego te$, BO% S.A. propaguje wiedz na temat szans
i mo$liwo!ci dotycz#cych dystrybucji funduszy pomocowych pochodz#cych
z Unii Europejskiej, organizuj#c konferencje i seminaria dla klientów samorz#dowych i korporacyjnych.
Obok szkolenia w"asnej kadry pracowników, w celu u"atwienia klientom skutecznego ubiegania si o fundusze i dotacje unijne, bank nawi#za" i podj#"
wspó"prac z kilkoma do!wiadczonymi w tym zakresie firmami doradczymi.
Dzia"ania sponsorskie Banku Ochrony %rodowiska maj# na celu
g"ównie poszerzanie i pog" bianie wiedzy na temat problemów zwi#zanych
z ochron# !rodowiska naturalnego oraz sposobach i metodach jego poprawy. Od wielu lat bank czynnie uczestniczy i wspiera finansowo znane w ca"ej
Polsce, presti$owe imprezy ekologiczne, o du$ym odzewie spo"ecznym
33
34
Dane BO% S.A. Zarz#dzanie kadrami . Warszawa 1999 r.
ZN nr 82
85
i znaczeniu edukacyjnym, takie jak „Sprz#tanie %wiata”, „Dzie& Ziemi” czy
Mi dzynarodowy Dzie& Ochrony %rodowiska.
W!ród sponsorowanych przez bank dzia"a& ekologicznych znalaz"y
si równie$ publikacje wydawnicze, tematycznie zwi#zane z ochron# !rodowiska, akcje edukacyjne dla dzieci i m"odzie$y, seminaria i konferencje,
olimpiady i konkursy popularyzuj#ce wiedz i dzia"alno!' ekologiczn#.
W!ród nich nale$y wymieni' znany konkurs „Technik” organizowany dla absolwentów szkó" !rednich, konkurs o „Szklan# Statuetk ” , Ekologiczny Konkurs dla Dziennikarzy o nagrod Prezesa Zarz#du BO% S.A., którego pierwsze edycje dotyczy"y tematyki segregacji i recyklingu odpadów oraz
Mi dzynarodowy Festiwal Filmów Przyrodniczych im. Braci Wagów.
Bank Ochrony %rodowiska w swojej dzia"alno!ci sponsorskiej nie
zapomina równie$ o wspieraniu finansowym parków narodowych oraz o ratowaniu gin#cych gatunków dzikich zwierz#t. Najwi ksz# kwot dotacji
otrzyma" w 2000 roku Kampinoski Park Narodowy na reintrodukcj rysia,
stanowi#c# 155 369 z"otych. W 2003 roku przekazano na ochron sus"a pere"kowatego Zamojskim Parkom Krajobrazowym 34 330 z"otych, a Wielkopolski Park Narodowy na ochron je$a otrzyma" kwot 38 420 z"otych. Dotacje te pochodz# z ekolokat znanych pod nazwami tych w"a!nie zwierz#t. Od
ka$dej zdeponowanej lokaty bank przeznacza z w"asnych !rodków 0,50 z"
na ochron zagro$onych gatunków.35
Nak"ady ponoszone na sponsorowanie dzia"a& ekologicznych stanowi# ponad 20% ogólnych nak"adów na dzia"alno!' sponsorsk# i charytatywn# Banku Ochrony %rodowiska.36
Podsumowanie
Niedobór !rodków finansowych jest barier# dla realizacji ka$dej inwestycji. Nap"yw !rodków z funduszy unijnych zarówno przedakcesyjnych,
jak i poakcesyjnych znacznie wp"yn#" na popraw stanu !rodowiska naturalnego w Polsce. Jednak alokacja i redystrybucja tych !rodków, a tak$e ich
pozyskanie by"oby niemo$liwe bez instytucji wspomagaj#cych, takich jak
Bank Ochrony %rodowiska, który w swej ofercie kredytowej posiada kredyty
pomostowe udzielane do czasu wyp"aty dotacji oraz kredyty uzupe"niaj#ce
na pokrycie wk"adu w"asnego. Wzbogacaj#c swoj# ofert BO% S.A. podpisa"
wiele umów z bankami zagranicznymi i instytucjami posiadaj#cymi !rodki na
ekologi , co sprzyja oferowaniu kredytów o ni$szej stopie procentowej. Popularno!' tych kredytów, jak# odnotowuje bank w ostatnich latach, wskazuje
na du$e potrzeby rynku w zakresie ochrony !rodowiska. Inwestorzy potrzebuj# wsparcia finansowego oraz merytorycznego. Wymaga to opracowania
odpowiedniego produktu kredytowego oraz wzbogacenia oferty fachowym
doradztwem ekologicznym, równie$ w zakresie przygotowania niezb dnej
dokumentacji spe"niaj#cej wymogi Unii Europejskiej. Stanowi to przedmiot
35
36
Raport ekologiczny BO% S.A. Warszawa 2003.
Dane BO% S.A. Warszawa 2005.
ZN nr 82
86
rutynowych dzia"a& Banku Ochrony %rodowiska, realizowanych dzi ki specjalistycznej i fachowej kadrze pracowników.
Pomimo podj tych dzia"a& polskiego rz#du oraz instytucji takich, jak
Bank Ochrony %rodowiska, Polska ma jedne z najgorszych wyników w wykorzystaniu funduszy strukturalnych. Od czasu przyst#pienia do Unii Europejskiej zosta"o wykorzystanych zaledwie 24,5% z dost pnych 11 mld euro.
Podyktowane jest to mi dzy innymi tym, $e przedstawiane projekty nie spe"niaj# wymaganych kryteriów. %wiadczy' to mo$e o posiadanej zbyt ma"ej
wiedzy na ten temat, czyli braku wystarczaj#cych )róde" informacji oraz
przeprowadzanych szkole&. Je!li nie zrobimy czego! w tym kierunku, mo$emy du$o straci'. Dlatego te$ nale$y do"o$y' wszelkich stara&, aby
w przysz"o!ci móc jak najwi cej skorzysta' ze wszystkich dost pnych !rodków unijnych.
Podsumowuj#c dzia"alno!' Banku Ochrony %rodowiska i jego udzia"
w finansowaniu inwestycji ekologicznych w Polsce nale$y uzna', $e jest on
znacz#c# instytucj# finansow#. Miernikiem roli, jak# odgrywa BO% S.A.
w krajowym systemie finansowania ochrony !rodowiska, jest wysoko!' kwoty udzielonych kredytów i ich udzia" w ogólnej kwocie kredytów i po$yczek
krajowych. W analizowanych w niniejszej pracy latach 2000-2005 !rednioroczny udzia" kredytów wyp"aconych przez BO% S.A. wynosi" blisko 56%.
Korzystne zmiany, jakie mo$na zaobserwowa' w ostatnich latach
w dziedzinie ochrony !rodowiska w Polsce, mo$na przypisa' ograniczeniu
szkodliwej dzia"alno!ci przemys"u oraz zaostrzeniu prawa w stosunku do korzystaj#cych ze !rodowiska, ale s# te$ one niew#tpliwie wynikiem dobrze
funkcjonuj#cego systemu finansowania, którego trzon stanowi# pozabud$etowe fundusze celowe, Bank Ochrony %rodowiska oraz fundacja EkoFundusz.
Literatura
1.
2.
3.
4.
5.
Katalog produktów BO% S.A. Warszawa 2000-2006 r.
Ochrona %rodowiska, GUS, Warszawa 2006.
Raport ekologiczny BO% S.A. Warszawa 2000-2006 r.
Ustawa z dn.18.12.1998; Wspieranie przedsi wzi ' termomodernizacyjnych.
ZN nr 82

Finansowanie inwestycji ekologicznych w Polsce na przykładzie

Transkrypt

Podobne dokumenty

Skan obwieszczenia RDOŚ w Krakowie z dnia 9 września 2016 r

Organizacja targów

1.Regulamin konkursu