Remiz - Turystyczny Szlak Ornitologiczny

SCENARIUSZ ZAJĘĆ nr 10 - turystyczny szlak ornitologiczny
Temat . Remiz zwyczajny - mieszkaniec powiatu puławskiego
Cele
uczeń:




poznaje gatunki ptaków zagrożonych wyginięciem,
potrafi rozpoznać remiza zwyczajnego
wie, gdzie osiedlają się remizy
potrafi rozpoznać gatunki po sylwetce, wyglądzie (na zdjęciach oraz w
środowisku naturalnym)
Metody:
Burza mózgów, quiz, obserwacja w terenie, prezentacja multimedialna.
Formy pracy:
indywidualna i grupowa
Czas trwania zajęć:
2 jednostki lekcyjne
Środki dydaktyczne:
przewodniki ze zdjęciami i opisami ptaków,wycięte zdjęcie i rysunki
ptaków,lornetki
Podstawowe informacje;
Wygląd
Remiz
zwyczajny (Remiz
pendulinus)
–
gatunek
niewielkiego ptaka wędrownegoz rodziny remizów (Remizidae), zamieszkujący
środkową
i
południową Europę i
pas Azji Środkowej
,
aż
po Mandżurię, Półwysep Koreański i środkowe Chiny. Zimuje na południowym
skraju Europy, Azji Mniejszej, Iranie, Indiach i południowych Chinach. W
Polsce w ostatnich latach gatunek dosyć częsty. Występuje na Lubelszczyźnie.
Przeloty III–IV i IX–XI. Dawniej klasyfikowany w rodzinie sikor (Paridae),
obecnie zaliczany do oddzielnej rodziny remizów (Remizidae). W Europie jest
jedynym przedstawicielem tej rodziny. Od sikor różni się przede wszystkim
ostro zakończonym dziobem i niezwykłą budową gniazda, niespotykaną u
innych gatunków ptaków.
1
Występowanie ;
Gatunek ten jest spotykany w południowej i środkowej Europie oraz
środkowej i wschodniej Azji. Na północy areału jest przelotny, na południu
osiadły. Zimuje w południowej części areału i w południowej Azji. W
Polsce jest nielicznym, lokalnie średnio licznym ptakiem lęgowym niżu,
najliczniej gnieździ się w dolinach dużych rzek. Po II wojnie światowej dał
się zauważyć stały wzrost jego liczebności. Zamieszkuje Łęgi , brzegi
mniej uczęszczanych, zaniedbanych jezior i rzek, zarosłych trzcinami,
krzewami i drzewami, głównie wierzbą. Rzadziej można go spotkać w
pobliżu bagien i torfowisk. Występuje w Rezerwacie „Piskory” .
Cechy gatunku
Swoim upierzeniem przypomina wąsatkę. Upierzenie biało-szare z
rudawym nalotem, dziób krótki, ostry. Wierzch głowy i kark szare, przez
oko szeroka czarna pręga, tułów czerwonordzawy, kuper i brzuch
jaśniejszy, lotki i sterówki czarnobrązowe o jaśniejszych brzegach. Samice
jaśniejsze, u młodych przez oko biegnie brązowa pręga zamiast czarnej.
Jego łacińska nazwa "remiz" oznacza "rzemieślnik" – co w pełni oddaje
zręczność i wytrwałość, z jaką ptak ten buduje swoje gniazdo.
2
Tryb życia i środowisko życia;
Ten niewielki ptak jest chyba najlepszym spośród skrzydlatych budowniczych w
Europie. Rozpoczęte przez samca gniazdo jest jednocześnie jego wizytówką i
zaproszeniem dla przelatujących samic - jeśli się spodoba, samica zostaje i
wspólnie z samcem kończą budowę. Remiz zamieszkuje przede wszystkim
łęgowe tereny nadrzeczne, a także zadrzewione groble stawów, brzegi jezior,
rzadziej bagna i torfowiska z niewielką ilością krzewów i drzew.
Wygląd
Jest to mały ptak z popielatą głową, kasztanowatym wierzchem ciała, jasnym
brzuchem i szeroka czarną pręgą przez oko. Samica ubarwiona podobnie, tylko
jej barwy są bledsze. Młode raczej szarawe, bez czarnej plamy na boku głowy.
3
Biotop
Gniazda remizów są tak mocne, że kiedyś dzieci w biedniejszych rejonach
Europy wschodniej nosiły je zamiast kapci;
Lęgi
Gniazdo remiza jest przyczepione do rozwidlonego końca cienkiej gałązki
zwisającej pionowo w dół, często nad lustrem wody. Ma ono kształt
wydłużonego worka z otworem wlotowym w rękawie. Utkane jest z włókien
roślinnych poprzeplatanych z dużą ilością puchu kwitnącej topoli i wierzby.
Zniesienie zawiera 5-10 białych jaj. Wysiadywanie trwa 14 dni. Młode
pozostają w gnieździe 15-20 dni, a przez jakiś czas po wylocie wracają do niego
na nocleg. Lęgów jest 1-2 w roku. Samiec łączy się z kilkoma samicami.
4
Pokarm
Remiz żywi się owadami i pająkami zbieranymi z gałązek i liści. Na jesieni
zjada także pewne ilości nasion trzcin
Karta Pracy
Korzystając z tabelki zaznacz gatunek ptaka jakiego zaobserwowałeś.
Skorzystaj z lornetek, przewodników oraz atlasów do oznaczenia ptaków.
Data ..................................
Godzina ....................................
Nazwa zbiornika wodnego .............................................
Miejscowość .......................................
Obserwatorzy...................................................................
Liczba osobników
Nazwa
gatunkowa
Samice
młode
Uwagi
samce
Zadanie 2
Obserwuj go tak długo, jak się da. Zwróć uwagę na jego wygląd, a następnie
zanotuj w tabeli jego cechy charakterystyczne oraz podaj jego nazwę
gatunkową. Użyj w tym celu lornetki, przewodników oraz atlasów do
oznaczania ptaków
Obserwator
Data obserwacji
Miejsce obserwacji
Warunki pogodowe
Nazwa obserwowanego zbiornika
5
Cechy charakterystyczne obserwowanego gatunku
Wielkość
Kształt
Ubarwienie
Dziób barwa
Nogi
Zachowania
Wydawane dźwięki
Cechy szczególne
Nazwa gatunkowa ptaka
Źródła: wikipedia, Ptaki w Polsce Sławomir Wąsik, Atlas Ptaków Poradnik Obserwatora Katrin i Frank Hecker
Attenborough D. 1999. Prywatne życie ptaków, Muza S.A., Warszawa, Ptaki w Polsce Sławomir Wąsik, Atlas
Ptaków Poradnik Jonsson L. 1998. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego. Multico, Warszawa
Kerrod R. 1991.Ptaki wodne. Encyklopedia świata zwierząt. Wiedza i Życie.Meissner W., Cofta T. 1998. Ptaki
Bałtyku. Gatunki nurkujące. GBPW Kuling, Wydawnictwo Gdańskie. Dziuple i ich mieszkańcy" Wydawca
Towarzystwo Miłośników Przyrody Warmii i Mazur "Natura" Autor scenariuszy Alina Rodziewicz Rysunki
Tomasz Cofta, Tadeusz Markos Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju Strony internetowe:www.wikipedia.org;
www.lornetki.com http://pl.wikipedia.org/wiki/
6