Książki historyczne, wydawnictwo: Czarne Uwaga! Próbka

Transkrypt

http://grzbiet.pl/ksiazki/zbiegli-nazisci-jak-hitlerowscy-zbrodniarze-uciekli-przed-sprawiedliwo
Przykładowy rozdział książki: Zbiegli naziści. Jak hitlerowscy zbrodniarze uciekli przed sprawiedliwością
Spis treści
Przedmowa i podziękowania
Spis ilustracji
13
Wykaz skrótów
Wprowadzenie
15
17
1 Nazistowska rrasa przerzutowa przez Włochy
33
1. Włochy jako miejsce schronienia
2. Uchodźcy, jeńcy i zbrodniarze
u
35
wojenni
42
J. Nielegalni imigranci
49
4. Przemyt towarów i ludzi
s. Tyrol Południowy, naziswwska kryjówka
6. Fałszywe dokumenty
58
68
79
Współodpowiedzialność
Międzynarodowego
Czerwonego Krzyża
93
1. Dolrurnemy podróżne Czerwonego Krzyża
2.
Jak MKCK
wydawał dokumency podróżne
94
we Włoszech
100
J. Rutyno"")' charakter fałszywych dokumemów
4- Czerwony Knyż się wycofuje
109
s. Czerwony Krzyż narrasie ucieczkowej
125
6. Ucieczki z tożsamością emicznego Niemca
133
111 Sialk.a warykańska
1. Watykańska komisja pomocy
2. Podkomitery narodowe
3· Siatka biskupa Aloisa Hudala
117
144
145
154
162
Książki historyczne, wydawnictwo: Czarne
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
IV
Ksiądz
i chorwaccy faszyści
174
s. Rola Kościoła w Tyrolu Południowym
6. Denazyfikacja poprzez chrzest
196
4.
186
Szczurzy korytarz służby wywiadowczej
207
1.
Operacja "Bernhard"
2. Szczególny przypadek Włoch
209
218
3. "Przywróceni do obiegu" zbrodniarze wojenni
4. Początki szczurzego korytarza we Włoszech
s. Organizatorzy szczurzego korytarza
6. Ucieczki szczurzym korytarzem
227
234
247
2S2
v Kierunek Argentyna
I. Argentyńska polityka imigracyjna
2. Rekrutacja specjalistów
3. Argentyńscy dyplomaci i agenci we Włoszech
4. Agenci Perona we Włoszech
s. Ausuiaccy pionierzy na szlaku ucieczkowyro
6. Ucieczki byłych komendantów obozów koncentracyjnych
7. Nowy początek w Argentynie
Zakończenie
Bibliografia
Przypisy końcowe
Indeks
265
266
273
281
288
298
306
316
J3l
353
383
451
Przedmowa i podziękowania
Niniejsza publikacja powstała jako praca habilitacyjna przygotowana
na Uniwersytecie Leopolda Franzensa w Innsbrucku w 2007 roku. Na
potrzeby wydania ksi<1żkowego została skrócona i poprawiona. Zgłębie
nie tego tematu wymagało długich okresów poszukiwań archiwalnych
w Europie i w Stanach Zjednoczonych w ciągu minionych pięciu lat.
Praca ta nie mogłaby powstać bez wsparcia różnych instytucji i osób
prywatnych. Przede wszystkim chciałbym podziękować Muzeum Ho
Jokaustu w Stanach Zjednoczonych, gdzie pozwolono mi pracować
nad rozprawą w ramach scypendium badawczego. Mogłem prowadzić
poszukiwania w archiwum muzeum, a wielu jego pracowników udzie
lało mi bezcennych wskazówek, w rym Peter Black, JUrgen Matth.ii.us,
Lisa Yavnai, Bruce Tapper, Suzanne Brown-Fleming, Jan Lambertz
i Richard Breitman.
OmymaJem również ważne sugestie i wsparcie od pracowników ar
chiwów, z którymi konsultowalem się w Europie i w Stanach Zjednoczo
nych. Na szczególne podziękowania zasłużyli: Marija Fueg z Archiwum
Międzynarodowego Czerwonego Krzyża w Genewie, John E. Taylor
z College Park w stanie Maryland, Harald Toniani z Archiwum Pańsrwo
wego w Bolzano i Elisabeth Klamper z Centrum Dokumentacji Ausrriac
k.iego Ruchu Oporu w Wiedniu. Matteo Sanfilippo okazał mi wielką
pomoc w rozwiązywaniu problemów dotyczących archiwów rzymskich.
Chciałbym też podziękować Johannowi HOriswwi, proboszczowi Santa
Maria dell'Anima, niemieckiego i austriackiego kościoła w Rzymie, za
jego pomoc i wsparcie podczas poszukiwań w tamtejszym archiwum.
W ciągu kilku lat rozmowy z kolegami i przyjacióhni motywowały
mnie i inspirowały na różne sposoby. Wiele pomysłów, sugestii, py
cań i kontaktów wynikło z tych spotkań. W tym momencie chciałbvm
wyrazić szczególne podziękowania Hansowi Heissowi, Leopoldowi
Steurerowi, Stas Nikolovej, Andrei Di Michele, Horstowi Schreiberowi
Rena te Telser i Christofowi Mauchowi. Zachęcali mnie do pracy nawet
w rrudnych chwilach, a bez pomocy i wsparcia Hansa Heissa i Leopolda
Steurera niniejsza książka nie mogłaby powstać. Poprawiłi również
kilka rozdziałów, jeśli chodzi o język, formę i treść, poświęcając na to
mnóstwo cennego czasu. Chciałbym szczególnie podziękować mojemu
mentorowi Rolfowi Steiningerowi z Innsbrucku, który uważnie śledził
moje postępy zawodowe i akademickie. Jako szef instytutu na Uniwer
s}tecie w Innsbrucku Rolf Steininger zawsze ściśle łączył historię regio
nalną ze współczesną historią powszechną: ta perspektywa wpływa na
moją pracę do dziś. Podczas moich studiów w Stanach Zjednoczonych
Giinther Bischof z Nowego Orleanu zapoczątkował nową (i szeroką)
dziedzinę współczesnych badań hiswrycznych, które nadały mojej pracy
naukowej nowy kierunek. Chciałbym podziękować Lindzie i Ericowi
Christensonom za ich nieustającą gościnność w ciągu minionych kilku
lat w Stanach Zjednoczonych. Carlo Gentile i Kun Schrimm zapewnili
mi wgląd w procesy hitlerowskich zbrodniarzywojennych we Włoszech
i w Niemczech w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Shraga
Elam dostarczył mi wielu dodatkowych informacji na temat operacji
"Bernhard". Uki Gofli i Luis Moraes z Buenos Aires wnieśli istomy wkład
w moje zrozumienie współczesnej argentyńskiej polityki i historii. Hi
storycy Wolfgang Benz, Klaus Larres, Reiner Pommerin i Anton Pelin
ka zgłosili cenne spostrzeżenia, które pozwoliły poprawić moją pracę
habilitacyjną.
Eva Trafojer, Norbert Sparer, Christian Url, Tanja Schluchter i Tho
mas Pardatscher poświęcili wiele godzin na korektę poszczególnych
rozdziałów niniejszej pracy, co znacznie ułatwiło mi wprowadzenie
końcowych poprawek. Lou Bessette z Monrrealu w Quebecu pomógł
mi przetłumaczyć wstęp do wydania angielskiego; Hara ld Dunajtschik
sporządził indeks i przedstawił wiele dodatkowych sugestii. Dziękuję
Shaunowi Whiteside'owi za doskonałe tłumaczenie angielskie i Jennifer
Shimek za ostateczną redakcję książki.
Mam dług wdzięczności wobec rodziny de Rachewiltzów za gościn
ność w zamku Brunnenburg niedaleko Merano-prawdziwym ustroniu
dla myślicieli. To właśnie tam i w Ośrodku Studiów Europejskich na
Uniwersytecie Harvarda powstała ostateczna wersja wydania angielskie
go. Chciałbym również wyrazić podziękowania przyjaciołom i kolegom
o podobnych zapaoywaniach: Georgowi Mischiemu, Pietrowi Fogalemu
i Philippowi Trafoierowi, którzy cierpliwie znosili długie rozmowy na
remat tej książki i poszczególnych problemów badawczych.
Rodzina i przyjaciele okazali wiele zrozumienia dla mojej pracy i nie
pozwolili mi stracić styczności z życiem poza uczelnią. To im, a zwłasz
cza mojemu bratu Wernerowi, dedykowana jest niniejsza książka.
G.S.
Waszyngton, Harvard l Boston i Brunnenburg pod Merano
Indeks
AmerykaPołudniowacd. ]16-319.322-)23,
Abkhas•G•or&•o 124
Abwehra 211.262,288
]26,]28,]]2,340,345
AchesonDean 179
AmerykaPółnocna
AtlenauerKonr.ad 169,232,336
Amonnfugen,zob.OollmannEugen
Admm1straqaNarodówZjednoczonychdo
AndersWładysław
~praw
Pornocy 1 Odbudowy !uNARA)
36-39
Ailvga(n•em
2],]0,40,274
160
Angleton James 242
Apor(baron)IJI
Ets~:h).rreka
51
Afragola,oboz75
AGIUS.zob.PomocPr.~wnadlaCudzo·
ArendtHannah 90,194,337
Argentyna19,2Z,29-31,33,S4-SS,6D,
63-65,68,82-83,87-91,97,101-102,
107-108,115,118,128,1]5-1]6,1]9-14.2,
AgustlEhasJuan 101
157,160,168,171,177-178,!80,18],200,
Ahmtal51
zzg,ZJ1,244,2.46,zso-zsz.z6s-zgo,
A1ch1ngerHam ]OZ
295,297-298.]oo-]OS,J09-311,]13-
AIDerobello.oboz39.99
324.326-BD,B7.344-34S.348
AllanckaKomiSJiiKontroh(ACC) 2n
Artukov•CAndnJa 253
Ahanckllal"lądWoJskowy(AMG) 38
AA•stenzaAustr1aca 165-166
A.Jiende »lvador 263
Auscllwi!z·Birkenau (Oświęc•m-Brzezinka),
A.Jmn·anteG10rg1o 250
obozkoncentracvJnv 59,86,95,140,203,
AltmannKiaus,zob.Barb1eKiaus
307,312,332,335
AłtmannKiausJorg.lCib.BarbieKiausJOrg
Aussererllemd 324
AłtmannUtaMana,zob.Barb1eUtaMana
Austraha40,128,237
Ałtmann-Barb•eKiaus,lCib.Barblel<laus
Austna26,28,30,34,36-37.39.4!r57,61,
Alven~ebenludolfvonahasTheodor
64,66.7}.78.8o-81,8S.97,106-107,113,
Kremliart 87-89
126-127,129-130,136,145,156,16o-163,
Amervk.ilnsk•CrerwonyK!'lVl223
165,167,171,175,1n,18o-183,185--186,
Amerykansl!o-Zvdowsk• Poląaony Komitet
200,208-209,215-217, 219-220, 227Ro~z•elav40,100,118
228,233-234,237,239,247-249,253.
Ameryka Poludniowa 22-23,28, 30, 33. 35,
257, 260-262, 265-266, 268, 273, 280,
40-41,46,4B.S2.S6,6S-68,7S.B3,B6,
287,289,292-294,296,298.300-301,
91,'f1,101-102,104,107,114,116,12B-130,
303-312,314-315,318.320-321,323.327,
133-134,136-138,14G--141,145,153-154,
331,334,336
159,161, 168, 110-111,176,195, 208, 211,
Austnacki Komitet Pomocv dla Uchodków
155
219,231,234-235.246.248-249,252,
255-2S8,262,264,271,Z74-275,280,
AustriackiKomitetW'{lWolenla 165
286,289,2'!1,302,304-306,312,
451
BodeHeinrich199
Baborkarls6
Bachmannlngeborg 9.352
8ohneGerhardahasHans8ohne 183
BaduniecJan160
BohneGisela183
Baduniec Rosaria 160
Bohne
BakoWilhelm 128
Bol•wia97,101,122-123,133.256-259,
Baldelliferdinando121,145-147,162,
270.341
BolschwrngOttoAibrechtvon 232-234
172
Han~.
zob. 8ohneGerhard
133,136,
Bolzano(mem.Bozen)36-37.43.5G-S1.
53-S4,58,6o,62,64-66,68-n, 74-n.
BarbieKiausJOrgaliasKiau~JorgAitmann
134-135, 137-138.14G-142.187.194-195
BanrerHugo 257-258
BarbieKiau~ahasKiausAitmann
209,253.256-261, J4G-341
257
BarbieRegmaaltasReg1naAitmann 133
Barbit Uta Mana altasUta Marla Altmann
257-258
Barcataloui~
81-82
79.86--91,106-108, 116,125,13G-1)2,
222-224,238.243-2.44.246.248-249.
288,291-293,295-303,323-326
Bonnard Abel 71
8ormannGerda 204-205.243
BormannMartin 20,71,204-206,243
BarczyDetre 128
BormannMartln('iYn)20S
Biirdossyliiszló129
BottcherHeinrich116
Bozen.zob.Bolzano
Biirdossy,zonawęgiersk1tgom1mstra
BractwoChorwack1e100,123.175,178,180.
129
Bast Gerhard alia~ Franz Geyer 66-67,
133-134,136
182-183
Bractwo Św•ętego H1eromma, zob. Bractwo
Chorwackie
BauerHerbert 65.142
BrandtWilly 335
BarkanEiazar351
BauerW1Ihelm73
Braun ha 83
BaumKurt107-108
Baum0tto42
BraunWernhervon225.2n.339-340
Brazyha41.97,106-107,115,158,297.304.
BaumbachWerner141-142
BayerKarłS9,104,20S
Belgia 30.107,260-261,268
BenzWolfgang306
Berger·WaldeneggEgon 81,165-166
• Bernhard",operaqa 28,132,209-212.
214-216,251,317
BernhuberMa.imilian 71-72
BertagnolhGeo~84
309,311
Brenner,przełęcz21.34.39,49-52,54,
sr-64.66-68.86,12S-126,130.139.141.
187,193.197.209.242.291-292,305,308
Bressanone(n1em.Bn~en)63,84--86.139 •
186-193,196-201,204
Brixen,zob.8ressanone
BronfmanEdgar 344
Besson·RappAndre 71
Brunet118runo192
BucardMarctl71
BeuerHerbert 91-92
BuchHan~Walter
.BezpiecznaPrzy~tań",operaqa
235
Bitthiera1Giuseppe 245,247,262
BiuroSiuzbStrategiCznych(oss)(usA)
2?-28,80, 166,214,218-221,23G-231,
204
Suczkoiwan 237-238
BuenosAires 30,SS.63-64,83,86,l01102,140,167.170,178.201,266-267,269270.273,278,281-287,289-290.300,
Bla~chke Rudolf 213-214
Blasysleo8iaggide101-102,124
304,313-316,319,323.326.328-329
8urckhardtCariJacob 24,76,118
Buresch(dyplomata) 106
BurgerAdoll210
BletPierre 144-145
BvroesJames 1S4
235.240,244
Blaa~Max1m1han
158-159
BliskiWschód23,30,234,252,34S
452
1lu~ićMarko 114-115
,pRt,zob.KompantaArgentyńskadla
Dania 213
Darmstadt,obóz 299
Realizacji Projektów Przemysłowych,
Darnand Joseph 71
fuldner i sp.
DAV, zob. Niemiecki Związek Antynazistowski
ant~ Mario 72
De Gasperi Aleide 46, 130, 252
ari1Georg 256
oeatMarce171
arroiiWalter 111,132,152-153,161,166,
Delegac1ónArgentinadelnmigraciónen
Europa(OAif),zob.Delegaturalmigracyj·
350
EANA,zob.Kom1sjadosprawZbadania
Oz1alalnośc1
Nazistowskiej w Argentynie
eceiJaVilim 182
entralnaAsencjaWywladowcza(CIA)(usA)
27.152,168,178,208,219,225,228-229,
naArgentynywEuropie
Delegatura Imigracyjna Argentyny w Europie
(DAlE) 287-288,319
DellaiCornelius 302
Demianiuklwan"John" 332
232-234,236.238-239,2.41-243,2..45,
D1dingerJosefaliasJosefEr1chMiJIIer 91
250,258-259,263,276,285-286,319,
DietrichMarlena 338
328,337,340,342
DollfussEngelbert 300
Dolimann Eugen al1as Eugen Amonn go,
:entralna Grupa Wywiadowcza (uSA) 242
:entralne Arch•wum Państwowe (ACS)
(Włochy)
30
:entralne B1uro do spraw Niemcew we
Wloszech(ZDI) Bo
:entrum Szymona Wiesenthala 24S, 332
:hde 101. ,,s. 14S. 263-26.1. 280. 297,
332
ChorwaCja 30,37, 71,174-176,179,192,237,
239.289.298
ChorwackcO:erwonykrly! 181
ChnstmannKurt 327-328
Church•IIWinston 69.220
CIA, zob Centralna Agenqa Wvw•adowcza
CIC, zob Korpus Kontrwvw•adu
Com•telnternatiDnaldeCro••Rouge,zob
Międzynarodowy Komrtet Czerwonego
kllYU
Compalto, oboz 43
Cornwtlllohn 25,149
Corrad•n,Johann 197-198
CostaErcole 119-120
CrastanAiberto 209,213.211
Cze<:hosłowaqa 37,142,148,192,314
Oachau,obózkoncentracvJnv 56,130,314,
327
Oad•euArm•n 62,322
OahrendorfRalphJ44
DAI(,lOb.Delegaturalm•&r.JCVJMArgentyny
w Europ•e
OalmerHildegard 200
240-244
Domo!erEduard(LaJOS) 140,155,289
Don Carlos, zob. fuldner Horst Carlos
DonovanW1IhamZ31
Dowództwo śródziemnomollkiego Teatru
Dz1alań WOJennych 43-44
Draganov1ćkrunoslavStjepan
46,104,
115,121-123,133,135,141-142,155.
158-159.162,174-186,236,253-256,
278-279,289-290,297-298,323,
346-347
DresslerWilli64
Dulles Allen W. 28, 218-222. 224, 226-227,
230-231, uo-242, 244-245, 339-340
DullesJohnFoster 220
Dupu1s Gertrude 105, 112, 116,167
OuxneunerHermann 106-108
Dyrekqa Generalna do spraw Uchedków
101
Dywizjass"Srandenburg~ 243
Dvw•zJass .. Gal•z•en" 30,237-238
DywizJa5s"Handschar" 42
Dvw•zJaSS.Nibelungen" 325
DywiZJa 55 ~Nord" 32S
DvwizJaSs.Reichsfuhrerss" 42
Dvwizjass.Wikmg"291-292
Eboli,obóz160
Echarnfrancesco 133,137,157
Eckmann Orto, zob. Eichmann Adolf
Egip1137,266,321-322,332
EichmannAdolfallasRiccardoKiement
20,23,56-58,60,78,86-87,89-90,
136,140,191,194,197-198,224,228,
232-233,246,259-260,263-264,28o,
Franke-Griegsc;h/Gricksch)Aifred 168
FraschettediAiatri,obóz )7,39,99,15
312,320,]28,334.336-338.344,351
EichmannDreter 140
EichmannHorst 140
EichmannKiaus140
Erchmannveronika{zdomulrebl)140
ErzenstatStuartl62
EkumenicznaOrganizacja Pornocy 155
FreislebenHubertKarlt36
Freudeludwrg 284-286,319
FreudeRodelio 284-286
Ekwador 262-263
ElamShraga 216
EnzensbergerHans-Magnus]36
EppWaldemar7s-n
EmstWilhelm137-138
EmstWilhelm(syn)138
Etiopia 56
EwangehckaWspólnotaPomocy63
FreiEduardo263
FrerslebenGertrude 136
Fucłu 195
FuldnerHorstCarlos 286-289,291,29i
319-320,323
Fultner,zob.FuldnerHorstCarlos
Fuster.zob.FuldnerHorstCarlos
GaboldeMaurrce 71
GalganoRenato91
G~llandAdolf 66,2]4,28o-281,292
GallovJosel131,155,238
GattererCI~us 69
GehlenRernhard226,231-232.340
GeislerAndreas zoo
GerslerJohannes 186-191,197-199
FarfaSabina,obóz 39,43,99,156
Gelmi/osef 187
FaulhaberMichael173
GelnyEmiiSS
favez/ean·Ciaude 22,]50
GemmrngenAgnesvon 210
F81,zob.FederalneBiurośledcze
Genewa 22,24,30.40.47.94.97.99-1C
FederS1d 223
103,109-118.121-124,1]2,154,349-;
FederaqaStowarxyszeńNiemie<ko-ArgenGenua 19,33-35,39.54-56,6]-65,68,
tvl'skrch 285
83.86-87.90.94, 100-101,10],105.
Federalne8iuroŚiedcze(FBr){usA) 129,258,
124-125.127,133.135-136.140-142,
284,342
157,170.181-18],186,191,193-195.
FeriHanns106
215-216,229.2]1,244.248.251-252,
FeiiJohann 304-305
254-256,265,280,282,284,287-29
FerencLuttor131
295.304-305,315,317,319,322,
Fermo, obóz 174
326,328
FiedlerKar154
Gestapo 17,66-67.73-75,n.91,1]3-134
FischbCickHansaliaslakobSchramm
209,21],232.246.249.25&-2S7,259322-323
260,262.307.319,327.340
FieissErw.n]28
GeyerFranz,zob.BastGerhard
FlorianRadu 116
GieseJulius76,195
FolieKar163-64
GrustiniĄnnaMana 248
Forsythfredenck 18,315
GrustrnrRodolło,zob.HassKarl
Fossoli dr Carpr.obóz 37.39,46,n,91,
Glasenbuh,grupa294
10fHo8,155-156
Glasenb~ch. obół 64. 292-293,296.304.
FranCJa 29. 11.101. 130.191,213,258-260.
3o8
268.282.305.336,]40-]41
Glówny Urząd Bezpreczeńsłw~ Rzes.zvłRS~
Franco Francisco 189, 282,325
17,244
FrancuskiCzerwonyKrzyz128
GlównyUrządGospodarr:~o-AdmrniSI:racyj
FrankHans 203
FrankKariHermannzg6
454
Główny Unąd Rasy 1Osadnictwa s s
(IIIRres.za) 61.200
Goda Norman J.W. 28
Hebblethwalte Peter 162
HeillgBertholdallasHanslllchwltl13S'-136,
193-194
Goebbels Joseph 82-83, 87, 129, 141, 170,
Heim Arlbert 332
270-271, 280, 291, 333, 348
Goldllasser,zob.5pitalerWaller
GotdhagenDan1eiJ. 149
Helmberger Phllipp 137-138
Heimberger5usanne 137
He1mbergerTheresia 137
Gołdsłone
Richard Joseph 344
Goi'ii Uki 29, 149, 266, 337, 344-345
Gonzalez(pułkownik) 319
Gonng Hermann 338
Górna Adwa 21, 37. 53-56, 10, 206, 34J,
zob tezTvroiPoludniowv
Graham Robert A. 144-145
Graubar1Richard 73
G~gor Helmut, zob MengeJe Josef
G~1IJohannesP 169-170
Greitemberg Georg, rob. Bertagnoili George
Gnes am Irenner 52, 51. 6o--61, 200
Gross-Rosen,obózkoncentracy,nv 56
GrunEtisabetha 127
GnJnEva127
GrunKathanna 127
GnJnPeter127
GrupaWend1ga,zob.SchlossL.abers,grupa
operacyjna
Gumppenbergleopoldvon 193-195,200
Gumppenbergow1e (rodzina) 193
GuthFndohn 298.305
GysshngGeorg213
HaaslerWalll!r ]21-]22
Haasler Walter (syn) 321
Hackel Josef, rob. Schwammberger Josef
HafłlerPaul325,327
Ha hn Eh na Margarita Albertlna 328
Ha1aFranz 293
HampeiOesiderluS42
Hanii!IGiinthl!rvon 230
Hans(agentwyw1adu) 19
Harnsonleland 110
Hamer Wilhelm Z46
HartenJaacvanaliasJuliusLevy131-132,
209,213,215-217
Hartuna:enCht'lstophvon 89
HasskarlallasRodolfoGiunini 73,22&,
235, 248-251, 330, 342
Haus.erPhilipp 148
Heinemann Karl Bo, 1]6, 155, 313
Hermann Rudolf 91
HerrTraugott 42
Hess Rudolf ]]8
Himmler Heinrich 71, Bo, 89-90, 95, 209210,212,22]-224,240,259,286,292,
312, 333, 338-339, 348
Hiszpania 22-23.30,33,48,101-102,119,
1]0, 168, 194, 244. 255, 266, 282, ]1], ]19,
32],]25
H1tłer Adolf 21, 25, 69, 71, 8], 89-90, 142,
147-148, 163-164, 170, 181, 188-189, 196,
202,205,219,240-241,243,251,261,
269,296,301,]22,325,331,333.336,
347-349
HochhuthRolf 148-149,346
HoferFranr1o6,1g2,199,299
HoferPeter292
HoffmannHemrich 251
HafieHermann 296
Holandia 106-107. 21], 246, 280, 322
HollmannFrrtz,zob.Mengele/osef
HorthyM1klós129
HossRudolf20]
HołtingerAu.obór127
Hóttl Wilhelm 211-212, 214, 227-229,340
Hu ber Max 94, 111, 350
HudaiAiois 25,27,62,80-81,83,135,
140, 142, 148, 155-158, 162-174, 181,
183,186-188,190-194,205,238-239.
248,251,27],288-289,294-296,
301,304,308-311,314-315,322,
347-348
Hufnagi Hermann 91
llgkarl301,329
Innsbruck SD-53.57.6o--61,6]-65,67-68,
7Z-73,78,iS-i6,8i,to3,106,10i,12S131,168,187,200,2]8,242-243,298304, 32D-321, 325, 327, 329
lnstytut8adai\nadHolokaustem 331
455
lntermarium 130, 236-23B, 253
Międzynarodowa Organizacja do
IRO, zob.
Kłich !gnacie 344
Klingenfuss Karl 313
spraw Uchodżców
lrv1ng David 331
Klub Niemiecki 257, 269, 2B5, 319
Koger(ksi~dz) 195
lsarco(niem Eisack),n:eka 51
Izrael SB, 215-216. 233. 264, 322, 332,
Ki:ihlerHorst 9
335
giumChorwackie
JackischCarlota 29
Jagow Dietrich von 76
Jakobi Ludwig 108
Jan XXIII (Angelo Giuseppe Ronc.alłi), pap1ei:
1B]
Jan Pawelu (Karol
Wojtyła),
papiez 245
JanningErnst 339
Judt Tony ]]2. 336, 341
34. ]7, 39,45-46, 127, 159,162.
175-tn. 179-180, 18]-186. 227, 268, ]10,
Jugosławia
344
Jugosłowiańskie
Kolegium Chorwackie (Kolegium ~więtego
Hieronima) 143, 162, 175, 1n, 1B3
Kolegium Swiętego Hieronima. zob. Kole·
Towarzystwo Dobroczynne
wRzym1e 158
Jiiptner Fritl 199-201
JUrges Gustav alias Federico Pahl 246
Kaltenbrunner Ernst 209-212,227.259.338
Kanada ]O. 40, 97,100,128, 2]7, 266,345
Kappler Herbert 74-75. 160, 223, 229, 231
KarraschRobert.zob.SchedereitKarl
KaUchner (mechanik) 65
Katl Robert 246
kelemenMarten 131
Kernliny Gabar von 76
KennanGeorge 333
KernmayerEnch 82
KGB,zob.KomitetBezpJeczeristwa
Państwowego
kiechiM. 126
KillianEdward J. 154
KircherRudolf 82
Kirchner Ni!stor 345
Klfdorf(mil19
KissTibor 198
Klarsfeld6eate 145,259,340
KlarsfeldSerse 145,340
148
KleineR~ehard
KlementAnna 86
KlementRiccardo,zob.EichmannAdolf
Kolumbia 1]0, 239
KomiSJa do spraw Zbadania DZ1alalnoSc1
Nazistowskiej w Argentynie (CEANA)
26B.J44
Komitet Bezpieczeństwa Pilristwowego
(XGB) 228
Kompania Argentyńska dla Reahzaqi Pro)ektow Pn:emvslowych, fuldner 1sp. (CAPRI)
]18-]20
KonferenC)a81skupowKato11Cklch 166
Koop Velker 268
KopsReinhardaliasHans(Juan)Maler 55,
108. 194-195, 288. 290. 317, 329
Korpus Kontrwywiadu (CIC) (USA) 18,
27-28.59.82, 1]0.178. 184.208,216218.228-231, 2]4, 2]8-239. 242-245.
247-251, 253-256.258-262,293.299.
315, ]40
24-28.35.40.95.135.
144-148, 150-154, 160. 163-165. 173-176,
Kośeiólkatohcki
185-187. 189-191, 193-194. 196-205.
2]6-237.239.241-242.245-246.248,
251-252. 262. 289-290, 295. 304. 337.
345-348,351
kótayZoltan 161
KrajowaKonferenctaKatolickichlnstytucji Dobroczynnych (NCWC) (USA) 30,
151-154.165
KrekMiha 238
Kremhartlona 87-88
Kremhart Theodor, ;rob. Alvensleben
Ludolivon
KrenVIad1m1r 1n
Kruger8ernhard 210
KruppGustav 19
Kuba 101
KOhnePaul 101,113
Klemp,łOb.Schwendfriedrich(Frltz)
laVist~Vmcent
49,]9-81,109-111,130,133,
144-145,150,186,l07,209-2I0,215,235.
239,248,252-253,333-334,347
tammerd1ngHe1nz 260
lancasterBurt 339
Meksyk 101
MelcherGottfrled 256
MengeleAiois 7B
MengeleJosefaliasHelmutGregor 20,23,
Land1AndrewP 152-153
LangesGunth.er B2
lantsth.nerFnednch.{Fritz) 299-303,305
lantschner Gustav .Guzzi" 30o-302.
32S-326
Lantschner Guw. zob lantschner Gusta\1
S9-61,7B-79.B6-B7,89,140-141,209,
259-260,290,]28,334,344
MengeleKariHemz n
Mengele Martha n-78
MengeleRoll6o
Merano (mem. Mera n) 51, 53-SS, 60, 62,
lauseggerGerhard 304
LavaiP1erre 71
LehnertPascahna147
LemelsenJoach1m 42
LeiiVJuhus,zob.HartenJaacvan
LeyGabnele 281,31B
Llchten!>l:elnHelner 95,143
lmgenKersnnvon z8,ZZ2,J39
llpan,oboz39.99,1S6
l•tte11Jonath.an17
l•twa S3.321
luchalfeJean 7'1
Luc11;l Thomas A. 228, 249
7'1-73,76-79,B1--84,90-92,113,132,
137-138,159,190-191,195,204-205,
209-210,212-214,216-217,229.249.
251-252,2B2;290,30B,]12,324,326
MlccoiiGiovanni 149
M1cheiWIIhamH.126
LudenRudolfvon 192
ludenRudolfvon(svn)192
ludwigAlfons 190
ludw1gPeter.zobWagnerHorst
luongo/oseph249-250
lyonPaul248
22-24.30,35.40,49,64,82,86-88,
93-94.96-99,101-106,108-11],115-118,
120-128,130-135.137-142,1S4,156-160,
165,167,170-\71,181-183,192,195,201,
207,209,215-217,237-238,244,248,251,
2S4-256.279,284,289-290,293,297.
299.301,304-305,309.312-]1],]15,
321-322,327,332,348-351
Mi~dzynarodowy Komitet Czerwonego
Mab1reJean 292
Maclean F1tzroy 48
Mat~erec(Madjarec)Juraj 155,174,183
MahnertKiaus 299
MalerHans(Juan),zob KopsReinhard
Mal(othAnton n
MaiUerKurt 169
MandiFriU 285-286
Martin1 Angelo 144
Mauthausen,obózkoncentracyjny 332
MayerPeter,zob VerbelenRobertJan
McCioy John 153. 2n
MCil, zob M1~dzynarodowy Czerwony Krzyz
Meding Holger 20, 29-30, 83, 268, 278, 318
Mediolan 53,76,92,100,131,149,210,229230,239,241-242,245-247,262,282
Me1er Hans (Emilio), zob. Rudel Hans-Uinch.
MelrGolda l1b
MiędzynarodowaOrgamzacjadospraw
Uchodżców(IRO) 36,]8-41,44-49,93,
98-100,102-10],11],115,117-124,126,
128,143,153-154,181,289
MiędzynarodoweCentrumPoszukiwań
CzerwonegoKrzyża
Międzynarodowy
343
Czerwony Krzyz {MCil)
Krzyża(MKCK) 22-24,28,]0-31,49,76,
93-128,1]0,132-139,141-143,150,156157,159-160,167,178,198,21],216-217,
2]8,252,255-256,299.304,309-311,
313-314,320-321.337,349-351
MilanoJames 228,247-249,259-260
MKCit, zob. Mi~dzynarodowy Komitet CzerwonegoKrzyia
MohrJosef126
Mollrowie (rodtma) 126
Montanelb tndro 244
Monlini G1ovann1 Balista, zob. Paweł VI,
papież
Morgenschwe1sKarl 203
Mosley Oswald 168
457
Niemcy cd. 303-304, 306-307, ~
Moułin Jean 340-341
MuenchAioisius153,161
MiillerErichaliasfr.mcesco(Franz)Noelke
87,89,141
MUlter Josel Erich, zob. Oidinger Jose!
Mussolint8enito21,26,68-70,89-90,118,
181,188,229,235,24D-241,2.48,269,
314.317-319,321,323-324.326328,330,3)2,335-336,340,)42-:WS
347
Ntemtecka Republika Demokratyczna 113
198,336
NiemieckiC.ZerwonvK!'lVZ 50
NtemtecktZwtątekAntynazistowskt(OAv)
282,343
Mussolm1 Vittorio 282
Muzeum Halokilustu (Pomnik Pomordowa·
nym Żydom furopy) w 8erlin1e 336
MuzeumHolokaustuwWaszyngtome
Ntermann Ernst August 65,141-142
N•- Wilh 79-82
Noelke Francesco, zob. MUIIer fr1ch
Norweg1a 107
NowaZelandia 40
(uSHMM) 335
Nac.zelne Dowództwo Alianckich Sil Ekspedy·
NSDAP,tob.Narodowosoqahstyczna
N•em•eclt.! Partia Robotnikaw
cyjnych(SHAEF)35
Naftai•T•mothy 28
Najwyżslil Komisja Aliancka dla Okupowa·
nych N1emiec 133
N;uoclowosoqal•stvc.zna Niem•ecka Partia
Robotmków (NSOAP) (111 Rzesza) 61, 12.
76,82,90,148,171,173,200,211,229,
233,240,293,296,298-299,302-304,
306,310.31Z,314,321
0Jeda CeSilr 281
operaqa 235
OmrCanmlvo 183,253
~Okrąg",
OperaNaz•onaleAssostenliiRehgloSiiMOr<
Ie Opera• 146
Oradour·sur·Giane 63
Nauders 51.62
Nav.tm~·VallsJoaquin
ObergasserJosef 205
OOESSA.zob Organolilqa 8ylych Czlonl<ow
Oehm W•lly,zob. Oven Wilfred von
347
NCWC,lOb.KraJowaKonferencJaKatołickich
InstytucjiDobroczynnych
NeaiJack 222
Neapol 75,100,206,25.4-255
Neapolitano Matleo 149
NeuholdHans(Giovannl) 213,252
Neur.rthKonstanl:invon 169
NicolodiG10Vilnni 78
NicolussHeckKarl63-ó6,201.291-294,
297-298.323-325
NiCOiuSSI·LeckMana298
298
Nicołuss•·LeckRe•nhtld
Niemcy 9.19,21-22,26,30,34,36-37,
39.46.49.51,56,59,61,64,66,69-70,
72-74,76-n,81,83,85,89,97,113-114,
1Z5-126,129,139,145,147,153,156,161.
16)-165,169-170,179,186-189.191-192,
195-196,198.204,211,214-215.217,219222,224,226,229,231-2)2,236-237,242,
248-249,25.4-256,258.260,262-263,
265-270,272-274,276-278,280-281,
283,286,289,291-292,299-301,
OrganizaqaByłychC.Zionkowss(oOESSA)
18-20,65,162,208,266.328,337
Organ1zaqaGehlena 232.249-250.340
oss,zob.B•uro5łuzbStrateg•c.znych
OttowotzWalther 17D-17'1
Oven Wolired von aha s Wolly Oehm 27D2]1
Pacelh Eugtnoo. rob. Pous~11, papoei
PagmottateoJ. 80
Pahlfedenco.zob.JiirgesGustav
Palestyna22.34,S2-S3.209.215-216.233,
lll
Panama 271
PapeOtto,rob.PnebkeEnch
Pap•esk.aKomiSjaPomocydlaChorwatow
"'
Papieska KomisJa Pornocy dla Uchod.!cow
(PCA)24-25,103-105,107,111-112,121,
127,131-132,137-139,140,145-147,149159,161-162,165-166.17),175.238.248,
25.4-2S5,284,299.304.309-310.312,
315,346-348,350-351
451
araiJWiiJ 91,97,101,1]],1]5,259.280,
PraderJoseph 21.166,169, 19o-191
316,322
•anm Pfero
PrfebkeErichaliasOtloPape 73-75,
PrfebkeAifce 75,197
~82
·~nillf
lllfli 229-231
•arsonsGraham m
'ary.i103,126,129,l38
•ascheAifred so
1attonGeo11eS. 296
•avehćAr~te
134-135.187, 196-197.199.2]5,248,]00,
328-330,W-344.348
Priebketngo197
PriebkeJOflt97
Pł"lemyśl 68,85,138,157,246
30,174-t80,182,253
1 awełvt(Giovanm8atistaMor~tinfj,papteż
Rada8ezpfeczeństwaNarodoweiO{USA)
25,47.144-147.149.153, t6o-162,167,
172-173.176.183,190,350
>cA,zob PapreskaKomostaPomocydla
Uchodzcow
225-226
RademacherFran2313-314
Peer~ikarVolko1n
PeraltaSar~nago270
Pl!ncDtordjetn
Perór~Eva(EY11a)269,282
Perór~Juar~Oomingo
19,168,265-266,
268-271.273-276,278-288,291,297,
302.318,320,323-324.329,337
1'1!mer(kapotar~)128
Rahr~Rudolf76,229
RaschhoferHermanr~ 296
RauffWalter92,t45,229,235.239-240,
244-247,251,262-264
RealeE1idiom
Reicłlenau,obóz125,127
RemerOttoErr~st
170
Remonr~oJerommo2n
RepubhkaPofudmowetAfrvko1]7
Rescłler~,zob.Ressoa,pł"lełęcz
l'l!rsta 211
1'111'l1101,127,159,2SS,2S7.259.313
Ressia(niem.Reschen),pł"lf''ę<z
1'1!tranovrćKarto181-182
Retzłaff(rodłlrla)198
PhayerMicłlaeł 149,178,333
P1nochetAugusto 26],280
R•baup1erreE.de 99,122-124
RibberrtropJoach1mVOn 312
RlchterRonald278
P•oła(prałat)132
PorcherJohann 148,299
Pous x1(Ambrog1o Damlano Achilłe Ram).
paprez 149,163-t64,188-t89
Pousxu(Eugen•oPa,ełh),pap•ezu-26,47.
145-149,>52-153,163,172-173,176,202,
205.346-J48
135,194-195,198
Oswald 202-203, 348
Pohqa 8ezpoeaenstwa (5•po) 246,314
Polrtzschke(rodzona)198
Połlact Martin 66-67, 35-2
Połska 37,53-54, 85,20~. 215, zu. 296,
309,335-336
Pomoc Pf3wna dla Cudzoziemców (AGIUS)
Pobrtzer0swałdff3nz
Pohł
(Włochy)112,118-119,122-125,312
Pompan1nAłois 186--190,197
PonDficiaCGmm•ssronediAssistenzaa•
Profugho(PCA),lObPapieskaKomlsta
PomocydłaUchodków
Po<scheferd•nar~d
323
51,53-!;4.,
62,64
RicłlwitzHans,zob He•hgBerthołd
Franz Hieronymus 82, 294-297
301-302
AienznerFritz81-82
R1min1,obóz 42-43,S4.73.75.81,92.207,
234-235,237'-239.248.314
RomagnołiAnton•no 115
Romuałdi P1n0 250
Ronda (doktor), rob Chnstmann Kurt
R1edł
R1efenrtahłLem
RooseveltFf3nkhnQełano1S2,22o-221
Rosellmann Eduard alias Fedem:o Wetner
235,264,314-316
RofbeiJ!lEberhard169
RolWadów, obóz 85
RubalSCherfranz298-300,302,305,325
RubatscherHe•IWlg 299
RudeiHans-UirichałiasHans(Emiłio)Meier
6S~6.90-91,141-142,168,t91,l57,264,
279-280,283,292,305,328
Pafrock 195
Rudol~
459
MUeget Paul 23, 94. 1'17-'121, 124. 143, 350
Ruffinerco Domenleo 2117
Schneppen Helnz 337
Schoklilsch Armin 320-)22
Ruffinengo{Ruflnatscłla)MarioFranz287-
SchrammJakob,zob.FischbOc:kHans
2111.290-291,328
RufinatschaFranz.zob.Ruffinerco(Rufl·
naHcha) Mario Franz
SchrimmKurtt71
Schn:lderHans 76-77
Schuben lrmtraud JIS
Rumunia 37. 53. 137, urna, 233-2.34.256
Drqutin 117
RzetnikzLyonu,zob.BarbieKiausaliasKiaus
Schulze tsekre1arta) Bo
Schuster lldefonso 241-242,
SchiltzKari·Theodor 248-249
Rupłił
Altmann
RzeinlkzRvai,zob.Roschm annEduardabs
FedericoWegner
Rzym 25-27, 31, :M-3S, 43.46-47.49, S2,
S4. S9, 64-65,73-75. 79-82. 90. 94.
!JHI, 1oo-106, 111-125. 127, 13o-131,
1)3,135-140,142..144-145. 147.150,
152.154-155.157-160,162-174.176-178,
1Bo-183, 1BS-1BB, 19o-194. 197,205.
229,235,238-240,242-244 .248-251,
254-256.26S.279.212-284. 28B-289.
295-297,299-301.304.308- 315,324.
327.329-310.333.)42,)46
Sachsenhausen, obózkoncentracyjny 19,
8o,21o
Sillis Hans Wolfde 100-101,116-117, 119,121
Salwador101
us. 247
SChututaffei(SS), zob. Szt.fetyOchronne
NSDAP
SchwabAifred,zob.VerbelenRobertlin
;dias Peter Mayer
Schwaiger Giinther 325
5chwammberger Josef alias Josef Hackel
62-63.68.8S-86,138-139.1S7.171.246
SchwendAiben 255
Schwend Friedrich {Fritz) alaas Venceslav
Turi 209-218,227,251-252, 255-259. 317
SchwendHedda(zdomuMo retti)alias
HecldaTun 211,255-256
Schwendowie(rodz•na)211
SchwentnerGeort:64
Sc•lingo(Schill•ng)Adolfo 284
ScorzaCarJo2B2
so, zob. Słuzba Bezpieaeristwa
SetimakDragan 159-160
SilzbUI"II: )3. 59. 64. 103,126,141,182-183,
233.248-249,254,261,279, 282,293.
Sqna Walter .2.46-247
308,321,323,327
Santa Maria dell~nima. lll!lciól 25. 21. 80,
164,166,169,171-173,187-181
SilvaJoseCJemenl 283-2114
Simpson Chrislopher 234, 236
SiriGiuseppe 111,219
~riłlvan174,176
sassen WiJlem (Wilhelm) Maria 235. 210
StelbaMario 156
SchachleiterAiban148
SchiferLudwiB 198
5chedereitKarlaliasRoł»err:Karrascłi54-SS
Sche11Maxim1lian33B
SchindlerWalterl)l
SchinlholzerAiois 72-73
Schlosslabers 210,212-216,251
SchlossLabers,grupaoperac yjna209
SchlossRametz 209-210,213,216
SchmidtPaul33
Schmldtllefolicer)167
Schmltz Theodor 204-206
Schnelderlurkhardtl44.15 0
Siebl"e(htAusust)2o
5iv•eroRodolfol43
Skorzeny Otto 244. 280
Slowacra 71,237,239
51owen•a30.66-67,117,126,1)4
SłużbaBezpieczeristwa(SD)(UIRzeWI)7S.
80,92,211.225,229,234-235 .244..246,
248-249.2$6,262,)14
Sobibór,obózząładv264,306-307.
31o-311,332
SommarvgaCornelio
SpeerAiben 303
:ł49
5pellmanFrancis151-153.165
SpicerKevin147
Spiesslrmpn:l 312
_spinicz-.operacji277
SpinprnStephen 245
oitater Walter .Goldsasser~ 63-66
•itz Geo11 251
Sztafety Ochronne NSDAP cd. 26S, 2.70, 27D-
1itzy Reinhard 203
2n, 280, 286-288, 291-295, 298-300,
302-308. 310, 312, 314, 316, 318-320,
Jringenschmiedkarl 82
323,325-328,338,340,342
.. zob. Sztafety Ochronne NSDAP
afflerHartmuth 199
:ahn Józef 46. 147. 150, 237. 347-348
tangiFranzaliasPau1Stangl23,62,158,
Szwajcaria 28, 30, 71, 76-n, 96, 101, 107,
113,131-132,138,213-215,218-220,222,
229-230, 241, 244-245
Szweqa 95,107
246,264,295.306-311
tangiPaul,zob.StangiFranz
TankKurt 278-279
1anvZtednoczone 24,29-30,38,43,46,
48, 100, 111, 129, 149, 151, 153, 178, 180,
184. 207-208, 211, 220, 225-227. 230,
232.234-236,239,252-253,257-259,
TardiniOomenrco 153,176
Termeno (niem Tramrn) 6o, 86-go, 92, 141,
290, 328
Terni,obóz n,16g
262,266,271,274-278,309,315,319,
332-333, 335. 338-339, 341-342, 345346,348
.1arCev•cM11e 1n
.tauffenbergCiausSchenkvon 170,240
;tegerHans 302
;temerAdolf 60,78
ite1nerAibert 192
itemercarlo,zobHassKarl
itemerFranz 78
StemerHans308
)te•n•ngerAugust 311-312
Step•nacAIO)ZI)e179-180
Sterzmg,zob V1prteno
5terzlngerFranz 303-304
Sterz•ngerow1e[rodzinat304
StOIIAI1ce.zob PnebkeAhce
S!otterRudolf7S
Stowarzyuen•eWęg•erskichTowarzyszv
Brom129
Stla$SOidoCesare 107
StflcknerHoldegard 200
Stnckner Jakob 6o-62, 200
StritchSamueiAiphonsus 166
StroessnerAifred 259,280
SwmtonStan 223
Syroa S~. 262,266,309,311-313
.Szc.zurzvKorytarz~. operacta 251
Sztafety0chronneNSOAP[SS)(111RreSla)
17-21, 17-30, 33, 42, ss-s7, 59, 61, 64. 12.
75,82-fi5,89,'3Q-91,93.95-96,105I08,131,136,139,141,160,168,193,200,
202,207-212,216-219,221-224,227-23S,
239-242.244,246-248,251,260,262,
ThalerKarohna 197
Theresiens1adt, obóz koncentracyjny n
ThieiGerda 198
ThyrolfRudolf75
ThyssenFrilz 19
Tito(J0s1p8roz) 34,42,45-46,155,160,
175-176,179,182-183,185-186
TormelhAndrea 149
Torretta,obóZZ47
TothOragutin 1n
TracySpencer))8
Tramin,zob.Termeno
Treblmka,obózzagtady62,158.Z46,264,
306-308,335
TrenkerlUIS 58-59,83-84,301-302
TribusKarl326-327
Tnebe,zob.TnskaHelmul
Tnest34,114,124,211-212,214-215
TriskaHelmut.Tnebe" 229
TroyKar164-6S
TrumanHarryS.169,178-179,225,252
Trzec1aRzeua,zob.Niemcy
Tuck W•ll•am Hallam 118
7ufiHedcla,zob.SchwendHedda
TufiYenceslav,zob.SchwendFneclnch
TutrerM~ehael324-325
Tyrol 33,52-54, SB, 61-62, 64, 71-12.78,86,
106,125,128,200,211. 2S7. 294.298-300,
302-305,325,343
Tyrol Połudn•owv 21-22, 31, 43, 54, 56,
S8-6o,62-64.66,6B-79,83-92,106107,116,132,135,137-141,148,156,158159.186-193,195.200-202.204-206,
217,222-224,243.246-248,255,273.
...
TyroiPołudnlowytd.ZIO,ZIB,z~z.
Z94-302,)04,!Q8,311-312,JZ3-)26,
3J0,34J-344
UhliBCłlristiane
14Z
Ukraina 71,2.]7
Wysoki Kombart NilrodÓW
Zjednoczonych do spnw Uchodtców
uMRRA..zob.AckninistracjiiNaroclów
UNHCit, zob.
Zjednoczonychdosprllw Pornocy
i Odbudowy
78. 101. 298
urucwai
Ustlca, obóz 39
Wehrmiildlt4Z-.Q.46.54.59.61-63,7Z.
79,1()5-1o6,108,1ZS,1Z7-1Z8,136,1.J9,
160.168,193,Z08,Z11,218,Z21-ZZJ,
Z35-Z36,Z41-Z4Z.Z50.ZJ6.zB4.Z87,
]OO,]O],J16,319.342
WeinbacherJakob 17Z-173
Weinstetter Jobann 199
Wendig Fritz, zob. Sdlwend Friedrich {Fritz)
aliasvenceslavTuri
Wenezuela 48.116,255.304. 321-JZZ
Wenner Eupn 242
Werner Denise n4-115. 117, 119-120
Werona 91, 100, 108, 115, 2.46-247. 300
węt~erskiCzerwortvKnvz1Z8,131
ViljtaFerentiZ9-130.23B-239
Yaljavec:Fritz8z
VeesenmayerEdmund 312
VerbelenRobertJanaliilsPeterMayer
Zio-262
VietinlhoffHeinrithvon 4Z
Vipileno(niem.Sterzil'lfl) 51,57-58,60,
74-7S.197-199,J08
VISCOn1iluchino2S0.343
VOikludwi8174
VOnWilhelmvon JZZ
Vr.ln6fVjekoslavm
.Wllbik",zob.Sc:hwendFnedtich(Frilz)
aliasVenceslavTuri
WithterGustavOłto17t-17].Z96
Waffen·SS 21,54.72,75.85,1o8,168-16g,
ZOI,Z03,Z1Z.2)7.Z60.Z6Z.Z91.293.
Zg6, 314, ]19, ]25, 341
WasnerAnita 326
wasner Gustav Fl'ilnZ l64. 308-311
WqnerHorstaMISPeleri.Udwi&JIZ-)1)
WasnetRudiS4
WaldheimKul"l331
Wi1Uenber&Raoui95...,6.1ZO
Watylcan.14-Z5,)1,46-47.81.90,93,
10)-105,111,115,117,121,1)0-131,1]4.
143-147,149-156,151.16o-162,165.167,
171-176, 111-18o, 183, lłg-190, 201 z)6.
2]8-Z41,Z45,Z5Z,Z7),Z84,JOI..)Z8,
3)2,345-341,)50
WeberAnion 157.191,197-198.ZOS
\Neplerfedl!rlco,zob.RoschmannEdl.lard
Węctv30.37.55,63.11,76,g&,127,131,14].
16"1,216,Z27-2Z9,Z32-2)4,2.]7-Z39.Z88.
292.294.320
so.sz,65,93,10],1]0,136,1 48,
167, 171, 204,251,260-263, 271, 279,
28Z,29]-Z94,]0],]10,31S,)Z1-3ZZ,
Wiedeń
327
Wielka8rytaniiZ9-30,6g,1)0,225,237,
136
WtesenthaiSlymon 17-Z0.53.61-62,65.
16Z,196.239.26Z-264,266,)o6.ł11,
315-316.318.330-132,337
W•esingerPauli]OZ
WirthCłlr.Słian 307
Wizenetzleopold•ne287
Wlochy21-ZZ,24-Z&,Z8-)1,)]-)9,
4Z-S3.SS-6Z,64-6S,68.70 -76.79-84,
86-88,g1-g),97,g9-101,10 4,106-107.
109-110, 11], 116-118,120-122,124-127,
129-13],135.1)7-140,142,145-146,
150-154. 15&-157, 159-16o, 162-163,
166-170,17Z,174-184,187-188.190194,196-197.ZOI,Z05-Z09,Z11,Z15-ZZ1,
2Z)-2Z4,2Z9-Z31,Z]4-Z35,Z]7-Z4Z,
Z44-Z54.Z56-Z57.Z64-z&s.z&g,
Z71-27],Z8o-z84.z86-Z95.Z97-Z99,
)01-304,]06,]08-314,]18, 3ZZ-)Z4,
327-3Z8,))0,)3]-))4.)36 ,)]9,)42-
346. 348-349
WloskiCzerwonyKrzyz10],IIZ,114,118-119,
1ZZ,IZ4-IZ5,1)1H)8.151,159.19S.Z5&.
)00.304.)13
WOIIFriedrich215
~mann,zob.lloschmannEduardWolfeRobei"I21.Z41
WCift Karl 75, go, 219, 221-224, 240-241,
lelimann (lotni•) fiS
338-339
WOine Terytorium Triestu 121
qromadlenle Europejskich Narodów Ujarzmionych (ACfN) 236
Zle11ler Relnhold 198
.Wschód Słorlca", operacja 208, 218-219,
221-222, 224, 227, 229-230, 240-242,
245, 247
Wysoki Kornisan Narodów Zjednoczonych
do spraw Uchodźców (uNHCA) 41
Ukó Andras 129
201, zob. Centralne Biuro do spraw Niemców
we Włoszech
Zlllenal 51, 91
Zimmer Guido 229-231
Zuccottt Susa n 149
Zuroff Efraim 332
lwiąrek Radziecki 28-29, 37,44-46, 95, 145,
147, 150, 207,211, 219, 221, 225-226,231,
238, 252-253, 261-262, 276, 333-]]4,
337. ]40, 348
odpowiednie dokumenry wydawał Czerwon}
to zadanie przejęła filia IRO w Innsbrucku. EmigranCJ
przed komisjami krajów, do których zamierzali wyje
chać, napocykając przy tym wiele biurokrarycznych przeszkód. Musieli
się również wykazać dobrym stanem zdrowia i nie mogli przekroczyć
ustalonego limitu wieku. Przedstawicieli niektórych zawodów uak
towano często w sposób uprzywilejowany. Wybór kandydatów przed
tymi komisjami przypominał czasami loterię - "zupełnie jak praw·
dziwy handel ludźmi", zapamiętali świadkowie. Szczególnie popu
lamym miejscem przeznaczenia były kraje połudn.iowoamerykańskie,
lecz także Kanada i Aumalia. Wielu uchodźców pozostało w Tyro
lu na dobre, zwłaszcza ogromna liczba Węgrów, którzy znaleźli tam
nowy dom. W latach pięćdziesiąrych otrzymali obywatelstwo austriac
kie i zakwaterowanie w prosrych blokach mieszkalnych dla uchodź
ców i emigrantów•~».
Wśród węgierskich strzałokrzyżowców przybywających do Tyrolu
razem z Wehrmachtem byli też ludzie, którzy wykorzystywali MKCK, aby
się ukryć. Latem 1945 roku doktor Wilhelm Bako przedstawił się jako
,,szef Węgierskiego Czerwonego Krzyża w Innsbrucku", gdzie rzekomo
pracował w imieniu rządu węgierskiego. Już w październiku skorzysrał
z tej sposobności, aby złożyć w siedzibie MKCK własny wniosek. Bako
zamierzał wyemigrować do Argencyn.y i prawdopodobnie mu się to
udało. Na świadka, który miał potwierdzić jego tożsamość, wybrał ka
pitana Perciera z Francuskiego Czerwonego Krzyża w lnnsbrucku. Z ni
skim numerem wniosku, 7106, Bako był równieżjednym z pierwszych
uchodźców wyjeżdżających z dokumentem podróżnym Czerwonego
Krzyża do Argentyny•n. Wyruszał do Ameryki Południowej w czasie.
kiedy wielu węgierskich uchodźców rozpaczliwie potrzebowało pomo
cy Węgierskiego Czerwonego Krzyża w Innsbrucku. Bako działałjako
przedstawiciel Węgierskiego Czerwonego Krzyża w Innsbrucku jedynie
przez krótki okres. Cała grupa Węgrów, którzy utknęli pod koniec wojny
w Innsbrucku, wyjechała razem z nim. Jednym z nich był doktor Oetre
Barczy, rzekomy sekretarz generalny Węgierskiego Czerwonego Krzyża
w Tyrolu. Jedynym potwierdzeniemjego tożsamości było oświadczenie
francuskiego kapitana Perriera. Barczy też wyruszył do Argentyny wraz
za granicę.
Początkowo
Krzyż, później
musieli
stawać
ze swoim szefem'"·
...
Nie wszyscy
węgierscy
uciekinierzy znaleźli schronienie, którego
poszukiwali. Uszló B3.rdossy, nastawiony antysemicko minister spraw
zagranicznych w rządzie Mikłósa Horthyego i premier od 1941 roku,
uciekł do Austrii w marcu 1945 roku w obliczu zbliżających się wojsk ra
dzieckich i zdołał dotrzeć do Innsbrucku wraz z żoną. Wmaju 1945 roku
został aresztowany przez Amerykanów i przekazany Węgrom. Według
naocznych świadków jego żona mieszkała w małym pokoju w pew
nej willi w Innsbrucku i dzieliła go z węgierską lekarką, która uciekła
w 1944 roku. Po zakończeniu wojny żona byłego premiera gotowała
dla francuskich wojsk kolonialnych z Maroka, miała więc przynajmniej
jakieś resztki do jedzenia. Sprzedawała też biżuterię i ubrania, żeby mieć
z czego żyć. Pani Bcirdossy napisała kilka petycji do władz węgierskich,
błagając o darowanie życia mężowi. Udało jej się osiągnąć tylko tyle, że
jej mąż nie został powieszony jak pospolity kr}minalista, lecz poniósł
"honorową" śmierć przez rozstrzelanie. Poza Bcirdossym wielu innych
strzałokrzyżowców dotarło do zachodniej Austrii i -w odróżnieniu od
niego- zdołało uciec do Ameryki Południowej przez Włochy' 05 •
Fascynujący jest przypadek generała Andrcisa Zcikó, który zjawił
się w Innsbrucku w 1947 roku i objął przywództwo nad węgierskimi
faszystami. Zcikó założył Stowarzyszenie Węgierskich Towarzyszy Broni,
składające się głównie z byłych oficerów reżimu faszystowskiego. Sto
warzyszenie cieszyło się poparciem francuskich władz okupacyjnych
w zachodniej Austrii; wielu jego członków zostało później wykorzysta
nych jako informatorzy amerykańskiego Federalnego Biura Śledczego
(FBI). Grupa skupiona wokół Zcikó organizowała emigrację faszystów
do Ameryki Południowej i Stanów Zjednoczonych, gdzie część strza
łokrzyżowców, w tym zbrodniarze wojenni, pracowała dla amerykań
skich służb specjalnych'"'. Jeden z bliskich kolegów Ukó, Ferenc Vajta,
był współodpowiedzialny za masowe egzekucje i dlatego poszukiwany
jako zbrodniarz wojenny. Przed wojną Vajta studiował na Sorbonie
w Paryżu i naJeżał do loży masońskiej (Wielkiego Wschodu), która była
szczególnie aktywna w Europie Środkowej i Wschodniej. Już wówczas
pracował dla węgierskich służb wywiadowczych i stosując się do wy
tycznych Goebbelsa, pisał pochlebne artykuły o Trzeciej Rzeszy do pro
hitlerowskich gazet. Porniędzy 1941 a 1944 rokiem rząd węgierski
wysyłał Vajtę na specjalne misje, zwłaszcza do Berlina i Stambułu.
...
W 1944 roku Vajta został mianowany węgierskim konsulem generał
nym w Wiedniu. Pełniąc tę funkcję, starał się przeszmuglować na
zachód możliwie jak najwięcej uchodźców, w większości arystokratów
i wielkich właścicieli ziemskich, wraz z meblami i dobytkiem, a nawet
ratował maszyny fabryczne i całe zakłady przemysłowe z rąk Rosjan
Latem 1945 roku został aresztowany przez amerykański Korpus Kontr·
wywiadu i internowany w Dachau. Zaledwie kilka miesięcy później
udało mu się uciec.
Vajta dotarł do Innsbrucku, gdzie francuskie władze wojskowe w za
chodniej Austrii zwerbowały go jako szpiega, i miał swój udział w zało
żeniu katolickiej organizacji pomocy lntermarium. Wkwietniu 1947 roku
Vajta został aresztowany w Rzymie przez władze włoskie, ale już kil
ka dni później zwolniony, mimo że znajdował się na liście poszukiwa
nych zbrodniarzy wojennych i powinien zostać przekazany Węgrom.
Następnie starał się o poparcie władz amerykaóskich dla lntermarium,
a w lipcu 1947 roku został zwerbowany przez agentów ci c. Jako dyplo
mata niemal na pewno miał doskonałe kontakry w Watykanie, w Wiel
kiej Brytanii, we Francji i w Hiszpanii. Jego ekstradycję udaremniono
kilkakromie; Warykan zaoferował mu ochronę, a włoski premier Aleide
De Gasperi przyjął osobistą odpowiedzialność za bezpieczeńsrw-o Węgra.
Później Vajta pracował przezjakiś czas z agentami Cle, którzy w końcu
przerzucili go do Hiszpanii. W 1950 roku Vajta wyemigrował z doku
mentami podróżnymi Czerwonego Krzyża do Kolumbii, gdzie wykła
dał ekonomię jako profesor uniwersytetu w Bogocie"".
Liczni niemieccy i austriaccy funkcjonariusze nazistowscy uciekli jako
n węgierscy uchodźcy lub etniczni Niemcy" przez Innsbruck do Włoch.
a stamtąd do Ameryki Południowej. Fakt, że upragnione dokumenty
podróżne Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża można
było uzyskać bezpośrednio w Innsbrucku, skłaniał uciekinierów do
skorzystania z tej sposobności. Z Innsbrucku trasa prowadziła przez
Brenner z Bolzano jako pierwszym przystankiem. Nie powinno być
zaskoczeniem, że Czerwony Krzyż w Bo łza no też odgrywał ważną rolę
w podróżach uchodźców i osób bez przynależności państwowej. Cho
ciaż przez miasto przechodziła szczególnie duża liczba uciekających
Węgrów, istniało mnóstwo kontaktów i bezpiecznych kryjówek. Na
temat uchodźców węgierskich Vincent La Vista pisał:
130
W Bolzano dwudziestoczteroletni węgierski nocny portier w hotelu naprze·
ciwko dworca kolejowego pozwala Węgrom wynająć pokój bez okazywania
dokumentów, ale z pewnością nie za darmo. W Mediolanie bardzo łatwo
jest Węgrom uzyskać od mediolańskich władz miejskich carta d'identitd;
dokładna procedura nie jest znana. Podejrzewa się, że w Rzymie pewne osoby
z "Papieskiej Komisji Pornocy dla Węgrów w Mieście" przy Via Parione nr 33
pomagają nielegalnym emigrantom zdobyć dokumenty na falszywe nazwiska.
W tę nielegalną działalność zamieszany jest prawdopodobnie ojciec Josef
Gallov, ksiądz katolicki, i prałat Luttor Ferenc. Należy odnotować, że Wę·
grzy otrzymywali dokumenty na fałszywe nazwiska od Międzynarodowego
Czerwonego Krzyża'""·
Poszczególne przedstawicielstwa Czerwonego Krzyża udzielały po·
mocy uciekinierom. Węgierscy faszyści zorganizowali własną siatkę
z ważnymi bazami w Innsbrucku, Bolzano i Rzymie. W Rzymie faszy·
ści z Węgier mogli też liczyć na poparcie Czerwonego Krzyża. W kwiet·
ni u 1945 roku wielka liczba uchodźców węgierskich w Rzymie założyła
przedstawicielstwo Węgierskiego Czerwonego Krzyża i nawiązała kon·
takt z baronem Aporem, ambasadorem Węgier w Watykanie. Węgierskie
biuro mieściło się w pomieszczeniach dawnej węgierskiej ambasady
w Watykanie. Zapewniało ono schronienie licznym Węgrom w Rzymie
i we Włoszech. Według władz amerykańskich w kręgach Czerwonego
Krzyża w Rzymie "odkryto kilku podejrzanych i węgierskich nazistów'""·
Watykan otaczał specjalną opieką działalność Węgierskiego Czerwone·
go Krzyża. Marten KeJemen na przykład, były dyrektor teatru w Aradzie
w Siedmiogrodzie, przyjechał do Rzymu w październiku I945 roku
i zorganizował grupę pomocy pod patronatem Pontificia Commissiane
d i Assistenza..0 •
We Włoszech roiło się od fałszywych przedstawicieli Czerwonego
Krzyża, ponieważ podawanie się za takiego zapewniało bezpieczeństwo
i autonomię. W tych niespokojnych czasach fałszywi przedstawiciele
mogli wykonywać pod opieką Czerwonego Krzyża wiele ważnych zadań,
takich jak przewożenie kosztowności do Szwajcarii, wydawanie za·
świadczeń denazyfikacyjnych wysokim funkcjonariuszom ss, osłanianie
działalności czarnorynkowej i zapewnianie alibi osobom podejrzanym
o popełnienie zbrodni. Szczególnie haniebny jest przypadek byłego
agenta ss Jaaca van Hartena, który w kwietniu I945 roku podał się za
"'

Książki historyczne, wydawnictwo: Czarne Uwaga! Próbka

Transkrypt

Podobne dokumenty

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Historia wstydu

cennik zajęć odpłatnych

Spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

spistreści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

spistreści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

OLEJ PAG - elgra.info.pl

spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl

Slowniczek cz A - metody dydaktyczne