GMINY MIASTA TARNOWA - ZSIP
Transkrypt
GMINY MIASTA TARNOWA - ZSIP
PREZYDENT MIASTA TARNOWA załącznik nr 1 do uchwały Nr LVII/705/2014 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 25 września 2014 r. fot.: www.it.tarnow.pl ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA część tekstowa zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa wrzesień 2014 Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa załącznik nr 1: część tekstowa zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa” do uchwały Nr LVII/705/2014 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 25 września 2014 r. wykonawca: autorzy: BUDPLAN Sp. z o.o. 04 – 390 Warszawa ul. gen. Ludwika Kickiego 26B/10 tel. 22 870 42 62, fax: 22 870 42 62 e-mail: [email protected] www.budplan.net główny projektant: mgr inż. Anna Bereś członek WOIU z siedzibą w Warszawie – WA 355 zespół: zagospodarowanie przestrzenne dziedzictwo kulturowe zagadnienia społeczne mgr Natalia Pawlik mgr inż. Michał Babicki środowisko przyrodnicze inż. Zuzanna Górecka mgr inż. Magdalena Smoczyńska infrastruktura techniczna inż. Tomasz Jedynak komunikacja mgr inż. Jacek Steinke współpraca inż. Marzena Markiewicz inż. Monika Nasiłowska ELEMENTY OPRACOWANIA stanowiące załączniki do Uchwały Nr LVII/705/2014 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 25 września 2014 r. załącznik nr 1 – część tekstowa studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego załączniki 2a-2f – część graficzna studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, stanowiąca rysunki w skali 1:10 000: załącznik nr 2a. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego załącznik nr 2b. Kierunki zagospodarowania przestrzennego załącznik nr 2c. Kompozycja przestrzenna miasta załącznik nr 2d. Dziedzictwo kulturowe załącznik nr 2e. Układ komunikacyjny załącznik nr 2f. Infrastruktura techniczna załącznik nr 3 – uzasadnienie zawierające objaśnienie przyjętych rozwiązań oraz synteza projektu studium załącznik nr 4 – rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do studium SPIS TREŚCI CZĘŚĆ A – UWARUNKOWANIA ZAGOSPDOAROWANIA PRZESTRZENNEGO I. WPROWADZENIE ...................................................................................................................... 11 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH.................................... 14 1) Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju ................................................... 14 2) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego ...................... 15 3) Wytyczne wynikające ze strategii rozwoju miasta ....................................................... 25 4) Ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych ........................................................ 28 5) Stan prawny gruntów ................................................................................................... 29 III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY ................................................................. 31 1) Położenie i charakterystyka .......................................................................................... 31 2) Historia Tarnowa .......................................................................................................... 33 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNOGOSPODARCZEJ ........................................................................................................................ 37 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY.................................................................................................................................. 45 1) Struktura funkcjonalno – przestrzenna miasta ............................................................ 45 2) Warunki zaspokojenia potrzeb mieszkańców .............................................................. 56 3) Przestrzenie publiczne .................................................................................................. 62 4) Społeczne aspekty suburbanizacji Tarnowa ................................................................. 63 5) Obecny stan planistyczny ............................................................................................. 64 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .................................................................................................................... 72 1) Analiza i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ................................................. 72 2) Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia ...................................................................... 86 3) Wskazania dla zagospodarowania przestrzennego ...................................................... 90 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ........................................................................................................................ 93 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI ............................ 104 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ .......................................................................................................................... 113 1) Zaopatrzenie w wodę ................................................................................................. 113 2) Odprowadzanie ścieków i wód opadowych ............................................................... 113 X. 3) Ciepłownictwo ............................................................................................................ 116 4) Elektroenergetyka ...................................................................................................... 116 5) Gazyfikacja .................................................................................................................. 117 6) Odnawialne źródła energii.......................................................................................... 118 ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA ....................................................... 122 XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA ................................................................... 125 CZĘŚĆ B – KIERUNKI ZAGOSPDOAROWANIA PRZESTRZENNEGO XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA ......................................................................................... 131 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW ................................................................... 147 1) Strefy polityki przestrzennej ....................................................................................... 149 2) Zasady zagospodarowania w obrębie terenów o odmiennym przeznaczeniu .......... 165 3) Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów ........ 182 4) Tereny wyłączone spod zabudowy ............................................................................. 190 5) Zasady kształtowania kompozycji przestrzennej ........................................................ 191 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................ 196 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ............................................................... 208 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ ................................................... 217 XVII. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ....................................... 229 XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO .......................................................................... 243 XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............................................ 247 XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ....................................................................................................................... 249 XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH ............................................................................................................................... 251 XXII. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI ......................... 254 XXIII. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH ...................................................................................... 256 XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW ZMIANY STUDIUM ...................................................................... 257 CZĘŚĆ A. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I. WPROWADZENIE 11 I. WPROWADZENIE Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z dnia 12 czerwca 2012 r., Poz. 647 ze zm.), zastępująca ustawę z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Z 1999 r. Nr 15, poz. 139 wraz ze zmianami), a także dokonane zmiany w innych przepisach regulujących politykę przestrzenną – powodują zasadność przystosowania zapisu studium do aktualnych wymogów formalno-prawnych. Wymieniona wyżej ustawa z 2003 r. jednoznacznie stwierdza w art. 9 ust. 4; „Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych”, a w art. 20 ust. 1 „Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium...”. Cytowana ustawa podnosi więc rangę studium jako aktu kierownictwa wewnętrznego w stosunku do zapisu ustawy z 1994 r., według której wymagano jedynie spójności pomiędzy studium a planem miejscowym. Nowym elementem ustawy z 2003 r. jest stwierdzenie, że w ramach polityki przestrzennej gminy istnieje wymóg określenia „... lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego ...”. Uzupełnienie to jest bardzo istotne i ma swoje konsekwencje w cyt. art. 9 o wiążącym znaczeniu ustaleń studium przy sporządzaniu planów miejscowych. Rada Miejska w Tarnowie podjęła Uchwałę Nr XVIII/243/2008 z dnia 24 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa. Zgodnie z powyższą uchwałą przystępuje się do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa uchwalonego uchwałą Nr XI/214/99 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 15 lipca 1999 r. w sprawie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Tarnowa, zmienionego uchwałami Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XV/237/2003 z dnia 16 października 2003 r., Nr XLIII/766/2005 z dnia 22 grudnia 2005 r., Nr LI/986/2006 z dnia 26 października 2006 r., a także uchwałą podjętą już po decyzji o przystąpieniu do sporządzenia całościowej zmiany studium - Nr LVI/716/2010 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 4 listopada 2010 r. Zmiana studium obejmuje teren zawarty w granicach administracyjnych miasta i dotyczy ustaleń określonych w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zmian w studium dokonano w zakresie aktualizacji części dotyczącej uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego oraz wytyczono kierunki zagospodarowania przestrzennego w oparciu o ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. Zarówno część tekstowa, jak i część graficzna zmiany studium stanowią nową edycję. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 12 I. WPROWADZENIE Zasadność dokonania zmiany studium wynika z: ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. określającej szczegółowe wymagania dotyczące zarówno zapisu problematyki Studium, jak i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; wprowadzenia Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233); wprowadzenia Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587); potrzeby posiadania przez miasto aktualnej wersji studium, służącego jako podstawa do opracowywania kolejnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nie naruszających ustaleń aktualnej wersji studium, o czym mówi cytowana ustawa w art. 20. Tym samym zmiana funkcjonującego dotąd studium ma za zadanie uwzględnienie powyższych procesów w celu uzyskania jednolitego zapisu określającego aktualną politykę przestrzenną Tarnowa, obejmującą obszar w granicach administracyjnych miasta. Ustawa z 2003 r. nakłada obowiązek dokonywania oceny aktualności studium. Wyniki analizy mają być przekazywane radzie gminy po uzyskaniu opinii właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej. Rada gminy zgodnie z art. 32 ust. 2 podejmuje uchwałę w sprawie aktualności studium i planów miejscowych, a w przypadku uznania ich za nieaktualne w całości lub części podejmuje działania, o których mowa w art. 27. Art. 27 w brzmieniu: „zmiana studium lub planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim są one uchwalane”. Ustawa z 2003 r. podtrzymuje zasadę, że studium nie jest aktem prawa miejscowego, oraz że takim aktem jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Studium stanowi akt kierownictwa wewnętrznego, którego ustalenia obowiązują zarówno radę gminy, jak i organy i jednostki podlegające radzie. Decyzje rady podejmowane w trybie jej uchwał nie mogą być wzajemnie sprzeczne lub niespójne. Obowiązujące przepisy ustalają konieczność uwzględnienia w studium polityki przestrzennej o ponadlokalnym charakterze – ustawa nakłada obowiązek zawarcia w studium rozwiązań przyjętych w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju i planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Ustawa z 2003 r. mówi o konieczności uwzględnienia w studium strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem. Formalnie usankcjonowano więc tego rodzaju dokument strategiczny. Ustawa określa, co należy w szczególności uwzględnić w części dotyczącej uwarunkowań polityki przestrzennej, a także co studium ma w szczególności określać (ustalać) w zakresie polityki przestrzennej. W studium, a w tym również w zmianie studium, określa się w szczególności: 2014 kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów; kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy; obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego; ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym; obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa; obszary, na których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² oraz obszary przestrzeni publicznej; obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej; obszary szczególnego zagrożenia powodzią i osuwania się mas ziemnych; obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami odrębnymi; obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji; granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych. W ustawie z 2003 r. nastąpiło zdecydowane rozszerzenie pola analiz i zakresu „określeń” studium, głównie odnoszących się do tak istotnych problemów, jak: ład przestrzenny (a więc i estetyka), dziedzictwo kulturowe, w tym dotyczących dóbr kultury współczesnej, zagrożenia bezpieczeństwa ludności, potrzeby i możliwości rozwoju gminy, szereg kwestii związanych z geologią i wydobyciem kopalin, inwestycje celu publicznego o różnym znaczeniu (lokalnym, ponadlokalnym), pomniki zagłady i związane z nimi ograniczenia zainwestowania, wskaźniki zagospodarowania oraz użytkowania terenów. Opracowanie swym zakresem obejmuje część uwarunkowań – część A, zawierającą analizę stanu istniejącego (zagospodarowanie przestrzenne, systemy komunikacji i infrastruktury technicznej, dziedzictwo kulturowe i środowisko przyrodnicze), a także odnosi się do obowiązujących planów i programów wyższych szczebli. Część B zawiera kwestie kierunkowe opracowania – określoną politykę przestrzenną miasta, sposób kształtowania struktur przestrzennych i zasady zagospodarowania terenów. Ponadto wytyczono kierunki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego, a także wytyczne rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury technicznej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 14 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 1) Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju Przyjęta w grudniu 2011 r. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju definiuje wizję Polski w 2030 r. jako kraju o ugruntowanych warunkach trwałego i zrównoważonego rozwoju, dobrze zagospodarowanego, sprawnie zarządzanego i bezpiecznego. Stan ten ma być rezultatem procesów gospodarczych, społecznych, przestrzennych oraz cywilizacyjnych. Cechą kraju ma być spójność społeczno-gospodarcza i terytorialna – silne regiony, których rozwój oparty będzie na endogenicznym potencjale i przewagach konkurencyjnych, kreować mają ogólnokrajowe impulsy rozwojowe, przyczyniając się do osiągania celów ogólnych polityki regionalnej i przestrzennej. Wizja Polski w 2030 r. opiera się na pięciu pożądanych cechach przestrzeni: konkurencyjności i innowacyjności, spójności wewnętrznej, bogactwie i różnorodności biologicznej, bezpieczeństwie oraz na ładzie przestrzennym. Rysunek 1. Główne cechy polskiej przestrzeni 2030 wskazane w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju Rozwój kraju nastąpić ma między innymi w oparciu o obszary funkcjonalne ośrodków regionalnych tworzących się wokół ośrodków niepełniących funkcji wojewódzkich, ale mających duży potencjał i duże znaczenie dla rozwoju kraju z punktu widzenia polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Do tej grupy miast liczących między 100 a 300 tysięcy mieszkańców zaliczono również Tarnów. Ośrodki te określono jako miasta pełniące ważne role administracyjne, gospodarcze i społeczne, koncentrujące niektóre funkcje metropolitalne, ale o skali oddziaływania znacznie mniejszej (przeważnie regionalnej), niż ośrodki metropolitalne czy pozostałe wojewódzkie. Miasta te odgrywają podstawową rolę w życiu gospodarczym, społecznym i administracyjnym poszczególnych regionów, a niektóre z nich, dzięki specjalizacji, oddziałują bezpośrednio na rozwój kraju. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 15 2) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego został przyjęty Uchwałą Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego. Plan nie ma rangi prawa miejscowego, jest jednak wiążący, ponieważ: jego ustalenia muszą być uwzględnione w uchwalanych przez organy samorządu terytorialnego studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, w planie zapisane zostają wszystkie zadania rządowe i samorządowe województwa służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych ze wskazaniem obszarów, na których przewiduje się realizację tych zadań. Uwarunkowania rozwoju istotne dla zagospodarowania przestrzennego Tarnowa w zakresie położenia i powiązań komunikacyjnych: Tarnów jako ośrodek o randze regionalnej, jeden z 3 powiatów grodzkich w województwie małopolskim położenie w centralnej strefie województwa wzdłuż ważnego szlaku komunikacyjnego wschód – zachód, stanowiącej główny ciąg cywilizacyjny województwa bliskość Krakowa, jednego z głównych w kraju ośrodków życia gospodarczego o najwyższej innowacyjności i potencjale naukowo – ekonomicznym przebieg autostrady A4, z 2 węzłami w rejonie Tarnowa przebiegające przez teren miasta drogi krajowe: nr 73 (Kielce – Busko-Zdrój – Tarnów – Jasło), nr 94, d.4 (Wrocław – Katowice – Chrzanów – Kraków – Tarnów – Rzeszów) przebiegające przez teren miasta drogi wojewódzkie: nr 973 (Busko Zdrój – Nowy Korczyn – Żabno – Niedomice – Tarnów), nr 977 (Tarnów – Tuchów – Gromnik – Zborowice – Gorlice) linia kolejowa E30 o znaczeniu międzynarodowym (Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka) w zakresie środowiska przyrodniczego: położenie miasta nad rzekami: Dunajec i Biała Tarnowska rezerwat przyrody Debrza występujące zasoby naturalne: kopaliny ilaste ceramiki budowlanej, gaz ziemny szanse na wykorzystanie energii geotermalnej w Tarnowie, potencjalna możliwość wykorzystania wód mineralnych i leczniczych występujące deficyty wody podziemnej, obszary zanieczyszczeń wód podziemnych ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 16 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH przeważająca część Tarnowa znajduje się w strefie obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych, obszary te wymagają szybkich działań dla poprawy stanu środowiska i zmniejszenia skali występujących na tych terenach zagrożeń w zakresie demografii: drugie co do wielkości pod względem ludności miasto w województwie małopolskim ciągły spadek liczby ludności widoczny napływ ludności na tereny podmiejskie Tarnowa wyższe uczelnie, ciągłe podnoszenia rangi „młodszych” ośrodków akademickich województwa małopolskiego duża gęstość zaludnienia mniejsze bezrobocie niż na terenach otaczających w zakresie środowiska kulturowego: bogactwo dziedzictwa kulturowego: obiekty budownictwa i architektury, cmentarze, obiekty techniki istniejące szlaki kulturowe: Szlak Architektury Drewnianej, Szlak Cmentarzy Wojskowych z I Wojny Światowej; proponowane: Szlak Historii Lotnictwa, Szlak Fortyfikacji Nowożytnej i Najnowszej, Szlak Budapeszt - Kraków - Gdańsk ("Bursztynowy") potencjał dla rozwoju turystyki: ośrodki turystyki konnej i hipoterapii duże nasycenie zasobami kulturowymi Tarnów jako ważne centrum kulturowe Małopolski, w którym zachował się cenny historyczny układ Starego Miasta liczne organizacje kulturalne, teatr, szereg imprez cyklicznych w zakresie strefy gospodarczej: w strukturze podmiotów gospodarczych przeważa względna większość firm przemysłowych duża przedsiębiorczość (liczba firm na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym 10,8 – 16,5, większa od gmin otaczających) bezwzględna większość pracujących w przemyśle i budownictwie korzystne uwarunkowania dla lokowania różnych rodzajów przedsiębiorczości, zwłaszcza nowoczesnych technologii i otoczenia biznesu - Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A., Zielony Park Przemysłowy "Kryształowy" w zakresie infrastruktury technicznej: bardzo wysoki stopień zagrożenia powodziowego duże składowisko odpadów w Tarnowie przebieg przez teren miasta linii elektroenergetycznej 220 kV Połaniec – Tarnów lokalizacja na terenie miasta stacji elektroenergetycznej 200 kV w Klikowej 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 17 przebieg przez teren miasta gazociągów: gazociąg wysokoprężny o znaczeniu krajowym 700 relacji Jarosław – Tarnów; gazociąg wysokoprężny o znaczeniu krajowym 400 relacji Jarosław – Tarnów; gazociągi wysokiego ciśnienia 500 relacji Podgórska Wola – Skawina, Podgórska Wola – Tworzeń, Tarnów – Śledziejowice. niedostateczna rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. Plan określa strefy i obszary problemowe na terenie województwa małopolskiego. Do jednej z nich – strefy obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych lub zagrożonych degradacją zalicza przeważającą część powiatu grodzkiego Tarnów. Wskazane obszary wymagają możliwie szybkich i wszechstronnych działań dla poprawy stanu środowiska, przywrócenie zdolności ekosystemów do samoregulacji i zmniejszenia skali występujących na tych terenach zagrożeń. Do działań tych należą między innymi restrukturyzacja przemysłu, likwidacja zaniedbań w zakresie infrastruktury ochrony środowiska, rekultywacja terenów zdewastowanych, rewitalizacja ekosystemów. W opracowaniu wskazano również rejon podmiejski regionalnego ośrodka Tarnowa jako obszar problemowy integracji przestrzennej. Pomimo braku nadania formy prawnej obszarowi za celowe uznano stałe monitorowanie relacji miasto – strefa podmiejska, służące wczesnemu wykrywaniu potencjalnych konfliktów na tym styku i tworzeniu podbudowy informacyjnej dla ich rozwiązywania. Określono, iż obszar taki może ewoluować w kierunku obszarów o charakterze metropolitalnym, jednakże o ograniczonym w stosunku do Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego zakresie relacji przestrzennych, społecznych i ekonomicznych. Minimalny zasięg przestrzenny tych obszarów powinien obejmować miasto centralne i wszystkie sąsiadujące z nim jednostki administracyjne. Kierunki rozwoju wyznaczone w planie W planie przyjęto, że generalnym celem zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego jest: „harmonijne gospodarowanie przestrzenią jako podstawa dynamicznego i zrównoważonego rozwoju województwa”. W rozumieniu planu harmonijne gospodarowanie przestrzenią będzie polegało na podejmowaniu działań zogniskowanych na rzecz poprawy zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej województwa oraz na rzecz ochrony walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego. Zarówno mieszkańcy jak i goście województwa powinni mieć możliwość dostępu do chronionych zasobów przy zachowaniu dbałości o rozwój bioróżnorodności i poszanowaniu dziedzictwa kulturowego. W zakresie kształtowania ładu przestrzennego plan określa, iż środkowa strefa ekonomiczno-przyrodnicza, wzdłuż linii Oświęcim - Kraków - Tarnów, to obszar kluczowy dla przyszłości województwa. Ustala również, iż w tym obszarze powinny koncentrować się procesy urbanizacyjne, co ułatwi nowy odcinek autostrady A4. Jest to obszar wskazany jako wewnętrzne pasmo przyspieszonego rozwoju. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 18 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH Na rysunkach 2-7 przedstawiono wyrysy z wybranych kierunkowych rysunków planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, dotyczących sfery społecznej, kierunków aktywności społeczno – gospodarczej, transportu, infrastruktury technicznej, obszarów problemowych sfery ekologicznej, a także dziedzictwa kulturowego. Rysunek 2. Zagadnienia transportu w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego w zakresie komunikacji: budowa autostrady A4 Katowice – Kraków, planowane 2 węzły w Tarnowie przebudowa drogi krajowej nr 73 Kielce – Busko Zdrój – Dąbrowa Tarnowska – Tarnów – Jasło, na całym jej przebiegu droga w klasie głównej ruchu przyspieszonego podniesienie parametrów technicznych drogi nr 973 Busko Zdrój – Żabno – Niedomice – Tarnów w związku z realizacją przeprawy mostowej w Nowym Korczynie przebudowa drogi nr 977 Tarnów – Tuchów – Gromnik – Zborowice – Moszczenica – Gorlice – Konieczna – granica państwa budowa obwodnic i łącznic zgłoszonych przez samorządy gminne do projektu programu budowy obwodnic do roku 2015, które uzyskały akceptację ZWM do umieszczenia w PZPWM: połączenie węzła Lwowska z węzłem Tarnów Północ (Krzyż) w ciągu drogi krajowej nr 73 w klasie technicznej GP, połączenie węzła Krakowska z węzłem Tarnów Zachód (Wierzchosławice). modernizacja linii kolejowej Katowice – Kraków – Tarnów – Medyka w standardzie międzynarodowej linii kolejowej E-30 zgodnie z umowami AGC/AGCT (III korytarz transportowy) scalanie i nowy układ dróg rolniczych na terenach znajdujących się w zasięgu autostrady Kraków –Tarnów 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 19 budowa parkingów strategicznych przy drogach krajowych i wojewódzkich w rejonie Tarnowa Rysunek 3. Zagadnienia sfery ekologicznej w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego w zakresie środowiska przyrodniczego: konieczność podjęcia działań przywracających równowagę środowisku dla części miasta przy uwzględnieniu jego poszczególnych elementów (powierzchni ziemi, wód podziemnych i powierzchniowych, klimatu, jakości powietrza, klimatu akustycznego, gleb, roślinności i lasów) rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, poprzemysłowych, silnie przekształconych i zdegradowanych wykorzystanie wód mineralnych występujących w rejonie Tarnowa do lecznictwa i produkcji wód ochrona przeciwpowodziowa objęcie ochroną Zbylitowskej Góry i odsłonięcia w dolinie Dunajca osadów morenowych w zakresie ochrony georóżnorodności w woj. małopolskim ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 20 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH Rysunek 4. Zagadnienia społeczno-gospodarcze w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego w zakresie strefy gospodarczej i usługowej: rozwój sektora przemysłu zaawansowanych technologii, stworzenie sprzyjających warunków ekonomicznych, infrastrukturalnych i organizacyjnych dla inwestorów krajowych i zagranicznych w oparciu o SSE Krakowski Park Technologiczny, podstrefa Tarnów nowe przedsięwzięcia inwestycyjne, tzw. greenfield investment w Tarnowskim Klastrze Przemysłowym "Plastikowa Dolina" potencjał do utworzenia regionalnego centrum logistycznego w Tarnowie budowa bunkra Zakładu Radioterapii przy Wojewódzkim Szpitalu im Św. Łukasza w Tarnowie, wdrożenie koncepcji uruchomienia Tarnowskiego Ośrodka Onkologicznego w oparciu o Szpital im. Św. Łukasza w Tarnowie oraz Przychodnię Onkologiczną w Tarnowie wzmacnianie roli Tarnowa jako ośrodka regionalnego w zakresie lecznictwa szpitalnego, nauki i szkolnictwa wyższego 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 21 Rysunek 6. Zagadnienia społeczne w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego Rysunek 5. Zagadnienia dziedzictwa kulturowego w planie zagospodarowania przestrzennego województwa w zakresie kultury i turystyki: zwiększanie roli ośrodków regionalnych takich jak Tarnów działania zmierzające do lepszego oznakowania atrakcji turystycznych wzdłuż drogi nr 73 na odcinku Tarnów - Kielce utworzenie trasy rowerowej o znaczeni międzynarodowym: wschód-zachód (docelowo jako ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 22 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH EuroVelo 4) oraz trasy rowerowej o znaczeniu wojewódzkim - Trasa nad Dunajcem, przebiegających przez Tarnów ochrona, utrzymanie i przywracanie zasobów dziedzictwa kulturowego upowszechnianie kultury regionu poprzez szlaki dziedzictwa kulturowego utworzenie parku kulturowego Zbylitowska Góra utworzenie szlaków kulturowych – Szlak Historii Lotnictwa, Szlak Fortyfikacji Nowożytnej i Najnowszej, Szlak Budapeszt – Kraków – Gdańsk (Bursztynowy) w zakresie infrastruktury technicznej: wprowadzenie instalacji termicznego przekształcania odpadów w oczyszczalni ścieków w Tarnowie racjonalizacja gospodarki odpadami poprzez optymalne wykorzystanie obiektów, które mają odpowiedni zapas terenu gospodarczego, znajdują się w obszarze wysokiej produkcji odpadów budowa nowych instalacji lub szersze wykorzystanie istniejących w celu unieszkodliwienia odpadów niebezpiecznych poprawa niezawodności dostawy wody, zmniejszenia jej strat w procesach dystrybucji, poprawa jakości wody uzdatnionej, a w przypadku kanalizacji – poprawa stanu technicznego sieci. Rysunek 7. Zagadnienia infrastruktury technicznej w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego W zakresie działań gwarantujących poprawę ładu przestrzennego na terenie województwa małopolskiego plan określa postulaty do sporządzanych planów miejscowych: 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 23 ograniczanie rozproszenia budownictwa, poprzez intensyfikację wykorzystania terenów mieszkaniowych w ramach istniejącego zainwestowania, rozszerzanie terenów mieszkaniowych poza obszar zwartej zabudowy miejscowości w pierwszej kolejności na tereny już silnie obciążone zabudową rozproszoną oraz rezygnacja z wprowadzania nowej i utrwalania istniejącej zabudowy w terenach otwartych, ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłuż ciągów komunikacyjnych, głównie dróg wyższych rangą w celu umożliwienia ich rozbudowy i modernizacji, oznaczanie obszarów zalewowych i osuwiskowych, rezygnacja z wprowadzania nowej oraz utrwalania istniejącej zabudowy na terenach zagrożonych powodzią i osuwiskami, ochrona dziedzictwa kulturowego, kształtowanie harmonijnego krajobrazu poprzez wykorzystanie walorów środowiska kulturowego i podniesienia atrakcyjności obszarów poprzez uwzględnienie ustaleń konserwatorskich i dostosowanie nowej architektury do tradycji i charakteru substancji zabytkowej, nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów, zachowywanie regionalnego krajobrazu kulturowego. 3) Strategia rozwoju województwa małopolskiego na lata 2011 - 2020 Wizja Małopolski, określona w strategii województwa małopolskiego na lata 2011 – 2020 brzmi: „Chcemy, aby Małopolska była atrakcyjnym miejscem życia, pracy i spędzania czasu wolnego, europejskim regionem wiedzy i aktywności, silnym wartościami uniwersalnymi, tożsamością i aspiracjami swoich mieszkańców, świadomie czerpiącym z dziedzictwa i przestrzeni regionalnej, tworzącym szanse na rozwój ludzi i nowoczesnej gospodarki.” Model rozwoju regionu dążący do osiągnięcia pożądanej wizji opierać się ma na 3 filarach rozwoju w perspektywie 2030 r.: modernizacja (koncentracja dla wykorzystania przewagi konkurencyjnej Małopolski oraz specjalizacji regionalnej), równoważenie (dostępność przestrzenna wspierająca spójność regionalną) oraz efektywność (sprawne zarządzanie, wspierające specjalizację i spójność regionalną). Założono realizację celu głównego: „efektywne wykorzystanie potencjałów regionalnej szansy dla rozwoju gospodarczego oraz wzrost spójności społecznej i przestrzennej Małopolski w wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim” poprzez działania w 7 obszarach kluczowych: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. gospodarka wiedzy i aktywności dziedzictwo i przemysły czasu wolnego infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej krakowski obszar metropolitarny i inne subregiony rozwój miast i terenów wiejskich bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne zarządzanie rozwoju województwa. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 24 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH Strategia określa, iż sukces rozwojowy Małopolski zależy w dużej mierze od wzrostu ośrodków o znaczeniu regionalnym. Wzmacnianie funkcji Tarnowa, jako drugiego pod względem potencjału ludnościowego ośrodka w regionie, ma być podstawową osią strategii postępowania ukierunkowanej na rozwój subregionu tarnowskiego. Obecnie już profil wschodniej części Małopolski zdominowany jest korzystnymi procesami gospodarczymi koncentrującymi się wokół Tarnowa, tj. rosnącym znaczeniem działalności usługowej oraz dużą aktywnością w zakresie przedsiębiorczości. Wzrasta również znaczenie miasta jako ośrodka akademickiego. Tarnów w strategii widziany jest jako subregionalne centrum wzrostu, obok Nowego Sącza, wspierające rdzeń sieci ośrodków rozwoju – Kraków. Na skutek poprawy dostępności komunikacyjnej miasta, w związku z realizacją autostrady i modernizacją linii kolejowej, wzrosnąć ma zatrudnienie oraz poziom korzystania z usług publicznych, w tym z usług wyższego rzędu. Lokalizacja węzła transportowego o charakterze subregionalnym pomóc ma w budowie centrów logistycznych oraz rozwoju transportu modalnego. Wśród kluczowych działań w zakresie transportu jest budowa obwodnic miast i miejscowości dotkniętych wysoką uciążliwością ruchu tranzytowego (w Tarnowie domknięcie północnej i południowej obwodnicy). W koncepcji docelowego układu transportowego w Małopolsce w perspektywie 2030 r. na terenie Tarnowa funkcjonuje lądowisko lokalne (w tym biznesowe), a także uzupełniony jest układ drogowy w klasie dróg ekspresowych o przebiegu północpołudnie, analogicznym do drogi krajowej nr 73. Najważniejsze działania w obrębie subregionu tarnowskiego to: 1. Wzmocnienie funkcji Tarnowa, jako subregionalnego ośrodka usług publicznych, w szczególności usług wyższego rzędu świadczonych w obszarze: edukacji i nauki, poprzez dalszy rozwój ośrodka akademickiego w Tarnowie, ochrony zdrowia, poprzez rozwój lecznictwa w zakresie kardiologii, onkologii, psychiatrii, leczenia udarów oraz geriatrii, kultury. 2. Rozwój potencjału gospodarczego subregionu tarnowskiego poprzez: tworzenie i rozwój stref aktywności gospodarczej, z uwzględnieniem korzyści lokalizacyjnych związanych z usytuowaniem wzdłuż korytarza autostradowego, wsparcie działań związanych z wykorzystaniem potencjału przemysłowego subregionu, szczególnie przemysłu chemicznego, rozwój współpracy subregionalnej z przygranicznymi ośrodkami województwa podkarpackiego: Mielcem, Dębicą i Jasłem. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 25 4) Wytyczne wynikające ze strategii rozwoju miasta Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020, przyjęta w czerwcu 2011 r. jest dokumentem wskazującym cele oraz obszary polityki miasta. Wskazuje szanse i możliwości rozwojowe, jak również bariery i zagrożenia jakie występują na terenie Tarnowa. Sporządzenie strategii rozwoju ułatwia samorządowi podejmowanie decyzji w jakim kierunku powinno rozwijać się miasto oraz motywuje do realizacji celów wskazanych w strategii, tak aby miasto było konkurencyjne w stosunku do innych ośrodków samorządowych. Po analizie uwarunkowań w jakich znajduje się miasto Tarnów, w strategii rozwoju miasta wskazano: Tabela 1. Analiza SWOT (Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020) mocne strony miasta: słabe strony miasta: bogata oferta edukacyjna i dobre wyniki egzaminów zewnętrznych na wszystkich poziomach kształcenia, niższe koszty życia w porównaniu do najbliższych ośrodków wojewódzkich, "kompaktowość miasta" – wielkość miasta przyjazna dla mieszkańca, lokalny patriotyzm, usługi medyczne na wysokim poziomie, tradycje gospodarcze/przemysłowe, stan bezpieczeństwa, systematyczne doskonalenie systemu zarządzania miastem, zmiana jakościowa infrastruktury miasta, imprezy gospodarcze i kulturalne o wysokiej randze, wysokiej jakości usługi komunalne, bezpieczeństwo energetyczne – dostępność wysokiej jakości mediów (energii elektrycznej, gazu, wody), doskonały dostęp do Internetu, tradycje sportowe – żużel, bogate tradycje historyczne i wielokulturowość miasta, wybitne osobowości związane z Tarnowem, specjalna strefa ekonomiczna, istnienie systemu wspierającego powstawanie nowych firm, wysoka migracja - suburbanizacja wpływająca na zmniejszenie się liczby ludności w granicach miasta, niski udział przemysłów/przedsiębiorstw wysokiej technologii, brak wolnych terenów i atrakcyjnych powierzchni biurowych dla rozwoju gospodarczego, mało konkurencyjne zróżnicowanie rynku pracy, wewnętrzny układ drogowy wynikający z historycznego układu urbanistycznego, niedobór miejsc parkingowych, lokalny rynek pracy zależny od dużych pracodawców, brak uzbrojonych w infrastrukturę drogową terenów pod budownictwo mieszkaniowe, niewystarczające dostosowanie struktury kształcenia do branż przyszłościowych, niewystarczający system odprowadzania wód opadowych, niezadowalający stan infrastruktury ochrony przed powodzią, niewystarczająca liczba centrów wspierających kreatywność i aktywność przedsiębiorczą mieszkańców (typu: parki technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, klastery), brak możliwości budowy miejsc parkingowych na istniejących starych osiedlach, niedostateczne dostosowanie oferty placówek kulturalnych do potrzeb turystycznych, niedobór miejsc noclegowych o wysokim standardzie, szanse miasta: zagrożenia miasta: położenie przy ważnych szlakach komunikacyjnych, szczególnie na kierunku wschód-zachód, bliskość ośrodków wojewódzkich, rozwijająca się gospodarka odpadami, rozwój kształcenia akademickiego, rosnący popyt na wybrane specjalistyczne usługi medyczne, rozwój nowoczesnych technologii, bliskość dużych ośrodków absorbujących kapitał inwestycyjny i ludzki z Tarnowa, odpływ firm i instytucji z miasta – centralizacja, odpływ mieszkańców do obszarów podmiejskich, konkurencja ze strony innowacyjnej gospodarki, niedogodne połączenie komunikacyjne w kierunku północ – południe, w szczególności z centralnymi regionami kraju, rosnąca konkurencyjność okolicznych centrów akademic- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 26 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH rosnąca aktywność obywatelska, bliskość atrakcji turystycznych: Kraków, Beskidy, Bieszczady, zapotrzebowanie na kształcenie artystyczne, dostępność finansowania unijnego, kich: Krakowa, Rzeszowa i Nowego Sącza, możliwe znaczne obciążenie układu komunikacyjnego miasta wynikające z połączenia z autostradą oraz systematycznego wzrostu liczby pojazdów, zbyt restrykcyjna polityka ochrony zabytków, ograniczona współpraca okolicznych samorządów w zakresie wspólnej promocji gospodarczej, spadek atrakcyjności miasta jako miejsca wybieranego do prowadzenia działalności naukowej przez kadrę naukową (związany ze zmianą przepisów), możliwość zatapiania terenów miasta z powodu przepełnienia systemu odprowadzającego wody opadowe. Adresatami działań strategicznych określonych w strategii są: mieszkańcy, przedsiębiorcy oraz turyści. Każda z tych grup ma inne zainteresowania oraz oczekiwania, co do działań samorządu w zakresie dalszego planowania rozwoju miasta. Poniżej zamieszczono poglądowo obszary zainteresowań wyznaczonych grup. Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020 Głównym założeniem Strategii rozwoju miasta – Tarnów 2020 jest wykreowanie miasta, które zapewni szanse rozwojowe dla gospodarki oraz zapewni mieszkańcom wysoki komfort życia poprzez: 2014 ukierunkowanie działań na kapitał ludzki (mieszkańca Tarnowa) i wspieranie aktywności obywatelskiej, wykorzystanie naturalnych walorów i wypracowanych cech miasta do osiągnięcia komfortu zamieszkania, funkcjonowania i bezpieczeństwa, czy wreszcie lokowania biznesu, efektywne wykorzystanie nowoczesnych technologii i rozwiązań w zakresie: usług ogólnomiejskich, sprawnego zarządzania miastem, programowania rozwoju, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 27 otwarcie się miasta na oczekiwania i współpracę z mieszkańcami i samorządami sąsiadujących gmin oraz proeuropejską współpracę międzynarodową, budowanie silnej, regionalnej, ogólnopolskiej i międzynarodowej marki miasta. Misją samorządu powinno być „jak najlepsze zaspokojenie potrzeb mieszkańców oraz podnoszenie poziomu życia w mieście, poprzez świadczenie nowoczesnych usług i wspieranie rozwoju”. „Tarnów – miasto komfortu i rozwoju, pomnażające bogactwa” jest to wizja miasta za 10 lat, a strategia ma pomóc w osiągnięciu tej wizji, która będzie opierała się na: podnoszeniu swojej atrakcyjności inwestycyjnej, przyciąganiu inwestorów, wspieraniu przedsiębiorczość mieszkańców, wykorzystaniu szans wynikających z otoczenia, oferowaniu wysokiego standardu usług: miasto przyjazne rodzinie, miasto dające szanse osobistego autorozwoju, wzmocnieniu pozycji w regionie, współpracy z samorządami w sposób partnerski. Realizacja założonej wizji będzie przebiegała w trzech obszarach polityki jakimi są: rozwój gospodarczy, komfort życia i regionalne oddziaływanie. Dla każdego obszaru wskazano cel strategiczny oraz kierunki polityki rozwoju. Kierunki polityki rozwoju wskazują cele operacyjne, które powinny być realizowane przez samorząd w najbliższych latach. Wskazane cele operacyjne są propozycją rozwiązań problemów występujących w poszczególnych obszarach polityki rozwoju miasta. Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 28 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH 5) Ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych Ograniczenia wynikające z uwarunkowań przyrodniczych i sanitarnych: Część terenów miasta znajduje się w obszarze Natura 2000 PLH120085 Dolny Dunajec, dla którego obowiązują nakazy, zakazy i ograniczenia zgodnie z przepisami odrębnymi. Na terenie miasta zlokalizowany jest rezerwat przyrody „Debrza”, utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. Na terenie rezerwatu przyrody obowiązują zakazy określone w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Na terenie miasta występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których obowiązują ustalenia zawarte w Prawie wodnym. Na terenie miasta występują cmentarze, również takie, które będą rozbudowywane. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25 sierpnia 1959 r. w sprawie określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są odpowiednie na cmentarze „odległość cmentarza od zabudowań mieszkalnych, od zakładów produkujących artykuły żywności, zakładów żywienia zbiorowego bądź zakładów przechowujących artykuły żywności, powinna wynosić co najmniej 150 m; odległość ta może być zmniejszona do 50 m pod warunkiem, że teren w granicach od 50 do 150 m odległości od cmentarza posiada sieć wodociągową i wszystkie budynki korzystające z wody są do tej sieci podłączone. Ponadto odległość od granicy cmentarza ujęć wody o charakterze zbiorników wodnych, służących jako źródło zaopatrzenia sieci wodociągowej w wodę do picia i potrzeb gospodarczych, nie może być mniejsza niż 500 m”. Ograniczenia wynikające z ochrony dziedzictwa kulturowego: Na obszarze miasta znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz stanowiska archeologiczne, które podlegają ochronie zgodnie z ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ograniczenia wynikające uwarunkowań transportowych i infrastruktury technicznej: 2014 Przez teren miasta przebiega linia kolejowa, a więc zgodnie z ustawą z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym budowle i budynki mogą być usytuowane w odległości określonej w ustawie. Przebieg autostrady A4 oraz dróg krajowych nr 94 (d. 4) i 73 powoduje ograniczenia w zagospodarowaniu terenów położonych w rejonie tych dróg z uwagi na ich odziaływania. Ograniczenia wynikają również z Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie. Na terenie miasta funkcjonują obszary i tereny górnicze. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH Na obszarze miasta zlokalizowane są gazociągi wysokiego ciśnienia, od których obowiązują strefy kontrolowane określone w Dla gazociągów obowiązują strefy techniczne o ograniczonym użytkowaniu i o szerokościach zgodnych z przepisami odrębnymi – Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 4 czerwca 2013 r.). Ze względu na przebieg przez teren miasta linii elektroenergetycznej 220 kV Połaniec – Klikowa występuje ograniczenie w użytkowaniu terenów znajdujących się w pasie technologicznym od tej linii. Na terenie miasta zlokalizowane jest ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o.o. w Świerczkowie oraz ujęcie wody powierzchniowej i podziemnej Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A., ponadto ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Kępie Bogumiłowickiej posiada strefę ochrony pośredniej. Na obszarze miasta funkcjonuje teren zamknięty, zlokalizowany na działce ewid. nr 176/6, obr. 253 (Zabłocie) przy ul. Dąbrowskiego 10, gdzie znajduje się kompleks wojskowy K-3517. Wiąże się to z koniecznością wyłączenia go z opracowania. Ponadto tereny zamknięte stanowią tereny kolejowe w ciągu linii E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, nr 96 Tarnów - Leluchów oraz nr 115 Tarnów – Szczucin. Tereny te również wyłączone zostały z opracowania. 29 6) Stan prawny gruntów Stan własności na obszarze opracowania przedstawiono na podstawie informacji Urzędu Miasta w Tarnowie. Rysunek 8 przedstawia stan własności gruntów w mieście w podziale na grunty miejskie, grunty Skarbu Państwa. Pozostałe grunty stanowią przede wszystkim własność prywatną. Nieruchomości stanowiące własność miasta to grunty będące w trwałym zarządzie, grunty, których miasto jest użytkownikiem wieczystym oraz grunty pozostające w zasobie miasta, które oddane zostały w dzierżawę. Największy zasób zwartych gruntów miejskich zlokalizowany jest w rejonie ulicy Lotniczej i ul. Piłsudskiego. Są to tereny dotychczas niezagospodarowane, stanowiące potencjalne obszary nowych inwestycji w kierunku usług, rekreacji, bądź realizacji nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej. Własność miasta stanowią ponadto tereny rekreacyjne – m.in. Las Lipie, Góra Św. Marcina, Park Piaskówka oraz tereny ogrodów działkowych. Kierunek zagospodarowania tych terenów nie powinien odbiegać charakterem od obecnego – rekreacyjnego użytkowania. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 30 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH Rysunek 8. Struktura własności gruntów (stan na listopad 2011) Grunty należące do Skarbu Państwa to przeważnie istniejące drogi. Najwięcej gruntów Skarbu Państwa znajduje się w północnej części Tarnowa, są to działki przeznaczone pod autostradę A-4. Do zasobu Skarbu Państwa należą również grunty terenów kolejowych, lasów państwowych, stadniny koni w Klikowej oraz grunty Stawów Krzyskich. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY 31 III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY 1) Położenie i charakterystyka Tarnów to miasto na prawach powiatu położone w województwie małopolskim o wieloletniej historii i tradycji sięgającej 1330 r., kiedy to wraz z uzyskaniem praw miejskich stało się istotnym punktem na mapie regionu. Miasto stanowi drugi co do wielkości ośrodek w Małopolsce (po Krakowie) i jest siedzibą powiatu grodzkiego. Tarnów, zajmując obszar 72,38 km2, liczy 114,5 tys. mieszkańców. Rysunek 9. Tarnów na tle podziału administracyjnego województwa małopolskiego Miasto sąsiaduje z 4 gminami wiejskimi: gm. Tarnów, podzieloną terytorialnie na 3 części – 24 113 mieszkańców, Skrzyszów – 13 521 mieszkańców, Wierzchosławice – 10 730 mieszkańców, Lisia Góra – 14 256 mieszkańców oraz jedną gminą miejsko-wiejską Żabno – 19 142 mieszkańców (dane GUS, stan na 31.12.2010 r.). ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 32 III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY Rysunek 10. Gminy sąsiadujące z Tarnowem Miasto położone jest przy międzynarodowym szlaku komunikacyjnym E-40 (Zgorzelec – Medyka), drodze krajowej nr 73 (Kielce – Tarnów – Jasło), przy nowo wybudowanej autostradzie A4 (Jędrzychowice – Korczowa), a także na trasie przebiegu linii kolejowej E- 30 (Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka) i stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Najbliższe porty lotnicze obsługujące połączenia krajowe i zagraniczne zlokalizowane są ok. 100 km od miasta – w Krakowie Balicach oraz Rzeszowie Jasionce. Długoletnia historia Tarnowa przyczyniła się do wykształcenia zabytkowych układów przestrzennych stanowiących o wysokiej atrakcyjności miasta. Do cennych układów urbanistycznych zaliczyć należy zaliczyć przede wszystkim renesansowy obszar starego miasta, śródmiejski układ urbanistyczny utworzony na przełomie XVIII i XIX w., a także obszar modernistycznej dzielnicy Mościce. Lokalizacja w Tarnowie wyspecjalizowanych zakładów przemysłowych, m.in. chemicznych, maszynowych, szklarskich, metalowych i budowlanych przyczyniła się do wytworzenia istotnego ośrodka gospodarczego w skali kraju. Na terenie miasta zlokalizowana jest również tarnowska Podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie, administrowana przez spółkę Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY 33 Rysunek 11. Lokalizacja Tarnowa w układzie komunikacyjnym regionu 2) Historia Tarnowa Rys historyczny Historia miasta zaczyna się w IX w., kiedy to na Górze Św. Marcina założony został gród słowiański noszący nazwę Tarnów. Gród będący własnością monarszą na przełomie XI i XII w. nadany został klasztorowi benedyktynów w Tyńcu k. Krakowa, którzy założyli nieopodal wieś Tarnów Mały (ob. Tarnowiec). Miasto lokowane na podstawie przywileju uzyskanego w 1330 r. założone zostało na terenie sąsiedniej wsi Tarnów Wielki przez Spycimira Leliwitę – komesa króla Władysława Łokietka, kasztelana krakowskiego w czasach panowania króla Kazimierza Wielkiego. Na Górze Św. Marcina powstał wówczas murowany zamek stanowiący siedzibę rodu Tarnowskich, pierwszych włodarzy miasta. Gospodarze sprzyjali rozwojowi miasta w dziedzinie handlu, a także w wymiarze przestrzennym. Największy rozkwit miasta nastąpił w XVI w. i wiązał się z hetmanem wielkim koronnym Janem Tarnowskim, który rozbudował miasto w obrębie dzisiejszej starówki. Po wygaśnięciu linii męskiej rodu Tarnowskich kolejnymi właścicielami miasta stał się ród Ostrogskich, a kolejno inni prywatni właściciele. W tym okresie miasto ucierpiało na skutek „potopu szwedzkiego”. Przywrócenie świetności Tarnów zawdzięcza kolejnym włodarzom, którzy w 1723 r. przejęli miasto we władanie – rodzie Sanguszków. Od I rozbioru Polski ośrodek znalazł się jednak pod panowaniem austriackim, w tzw. Galicji. Mianowanie Tarnowa siedzibą cyrkułu, a następnie biskupstwa przyczyniło się do dalszego rozwoju miasta. W drugiej połowie XIX w. z uwagi na połączenie miasta linią kolejową z Krakowem, nastąpił gwałtowny rozwój przestrzenny - w 1870 r. miasto liczyło 21 779 mieszkańców i było trzecim co do wielkości ośrodkiem w Galicji (po Lwowie i Krakowie). Początek XX w. przyniósł ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 34 III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY miastu inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Po rozpoczęciu I wojny światowej do miasta wkroczyły wojska rosyjskie, Tarnów jednak, jako pierwsze miasto w Polsce, odzyskał wolność (w nocy z 30 na 31 października 1918 r.). W 1927 r. rozpoczęto budowę Państwowej Fabryki Zakładów Azotowych we wsi Świerczków, włączonej później do Tarnowa jako Mościce. Miasto z uwagi na lokalizację jednej z największych inwestycji przemysłowych okresu międzywojennego stawało się ośrodkiem przemysłowym. W okresie tym miasto liczyło ok. 55 tys. mieszkańców, w tym połowę stanowiła ludność pochodzenia żydowskiego. Wydarzeniem poprzedzającym wybuch II wojny światowej był wybuch bomby pozostawionej przez niemieckiego sabotażystę na dworcu kolejowym w Tarnowie, co miało miejsce 28 sierpnia 1939 r. Właśnie z Tarnowa wyruszył pierwszy transport więźniów do hitlerowskiego obozu zagłady w Auschwitz – Birkenau (w czerwcu 1940 r.). We wrześniu 1943 r. nastąpiła likwidacja tarnowskiego getta, wymordowanych zostało wówczas ok. 20 tys. Żydów. Wyzwolenie spod okupacji niemieckiej nastąpiło w styczniu 1945 r. W okresie powojennym Tarnów był miastem powiatowym położonym w województwie krakowskim, natomiast w latach 1975 – 1999 stanowił siedzibę samodzielnego województwa. W okresie tym miasto stało się istotnym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym w regionie. Od 1999 r. Tarnów jest siedzibą powiatu grodzkiego oraz ziemskiego. Rozwój przestrzenny Studium historyczno – urbanistyczne miasta opracowane w latach 1988 – 1991 przez Bogusława Krasnowolskiego wskazuje etapy rozwoju przestrzennego miasta Tarnowa od najwcześniejszych lat funkcjonowania ośrodka. faza I: przedlokacyjna, obejmująca okres formowania się osadnictwa w rejonie Tarnowa pomiędzy wiekami IX a XIII, faza II: wczesna – lokacyjna, obejmujące początkowy okres osadnictwa na prawie niemieckim, przypadający na przełom XIII/XIV w., wiąże się z powstaniem dwóch wsi na terenie późniejszego lokacyjnego miasta Tarnowa i jego przedmieścia, faza III: lokacyjna – w tym etap I obejmujący działalność Spycimira Leliwity (założyciela miasta), tj. lokacja miasta w 1330 r., budowa zamku na Górze Św. Marcina oraz lokacje niektórych wsi w otoczeniu miasta (np. Klikowa), oraz etap II, obejmujący lokacje kolejnych wsi w otoczeniu miasta, dokonywane staraniem innych rodów rycerskich (Krzyż, Rzędzin, Dąbrówka, Koszyce), faza IV: późnośredniowieczna – obejmująca okres od k. XIV w do pocz. XVI w., kiedy to wykształciły się kolejne wsie (Chyszów, Świerczków), nastąpił rozwój przedmieść oraz zabudowy murowanej (w tym systemu obronnego, kamienic mieszczańskich, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY 35 budowli publicznych w obrębie rynku), a także zespołów kościelnych w obrębie przedmieść (z fundacją zespołu bernardyńskiego), faza V: rozkwitu renesansowego w XVI i 1. połowie XVII w., szczególnie dynamicznego za rządów Jana Tarnowskiego, kiedy to miasto staje się ważnym ośrodkiem kultury i sztuki powiązanym z Krakowem, faza VI: obejmująca upadek miasta w okresie od „potopu szwedzkiego” (1655-1657) do I rozbioru Polski (1772), objawem przezwyciężenia regresu jest przy tym działalność Sanguszków (od 1723 r.), faza VII: to przekształcenia związane z działalnością władz austriackich na przełomie XVIII i XIX w, tj. przekształcenie sieci drożnej w związku z przebiciem traktu cesarskiego, przekształcenia urbanistyczne w centrum miasta, likwidacja i adaptacja przedmiejskich zespołów kościelnych, rozwój zabudowy klasycystycznej (m.in. początki okazałej zabudowy użyteczności publicznej), przekształcenia te są dobrze udokumentowane przez plany Grottgera (1796), Marcka (1846) i serię planów katastralnych, faza VIII: obejmująca okres rozwoju przypadający na połowę XIX w. w okresie rządów austriackich, kiedy zbudowana została trasa kolei żelaznej (Kraków – Dębica), faza IX: obejmująca okres wielkomiejskiego rozwoju miasta w ramach autonomii galicyjskiej do wybuchu I wojny światowej, szybka urbanizacja wiązała się z zabudową dawnych terenów wolnych z adaptacją średniowiecznych układów drożnym i polnych, faza X: to okres międzywojenny z kontynuacją równomiernego rozwoju przestrzennego z fazy poprzedniej oraz powstaniem ośrodka przemysłowego w Mościcach wraz z budową kolonii robotniczych, faza XI: obejmująca okres przekształceń powojennych związanych z lokalizacją obszarów przemysłowych i nowych osiedli mieszkaniowych (m. in.: Strusina, Piaskówka, Grabówka, Rzędzin, Mościce, Klikowa, Krzyż, Jasna, Westerplatte, Legionów, Koszyce, Gumniska, Zabłocie), a co za tym idzie powiększanie obszaru objętego granicą administracyjną miasta. Obecnie miasto o powierzchni liczącej ok. 72 km2 składa się 16 osiedli stanowiących jednostki pomocnicze Gminy Miasta Tarnowa: Osiedle nr 1 Starówka, Osiedle nr 2 Strusina, Osiedle nr 3 Piaskówka, Osiedle nr 4 Grabówka, Osiedle nr 5 Rzędzin, Osiedle nr 6 Gumniska, Osiedle nr 7 Krakowska, Osiedle nr 8 Mościce, Osiedle nr 9 Chyszów, Osiedle nr 10 Klikowa, Osiedle nr 11 Krzyż, Osiedle nr 12 Jasna, Osiedle nr 13 Westerplatte, Osiedle nr 14 Legionów, Osiedle nr 15 Koszyce, Osiedle nr 16 Zielone. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 36 III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY Zmiany powierzchni miasta na przestrzeni wieków prezentuje poniższe zestawienie. Wynika z niego, iż największy rozwój terytorialny Tarnowa nastąpił w połowie XIX w. po przyłączeniu Grabówki, Strusiny, Zabłocia i Terlikówki, a następnie w latach powojennych (1951 r. i 1958 r.) po włączeniu w granicę administracyjną miasta terenów wsi: Chyszów, Klikowa, Mościce (Świerczków), Gumniska, Rzędzin, w części Koszyce, a także Krzyż. Tabela 2. Zmiany powierzchni miasta rok 1330 powierzchnia przed 2 przyłączeniem w km obszar przyłączony powierzchnia po 2 przyłączeniu w km 9000 sznurów kwadratowych (100 łanów): 75 sznurów w linii W-E oraz 120 na linii N-S 1805 0,07 (obręb murów miejskich) Zawale, Pogwizdów 2,29 1846 2,29 Grabówka, Strusina, Zabłocie, Terlikówka 17,27 1945 bd 17,61 1951 17,61 bd Chyszów, Klikowa, Mościce, Gumniska, Rzędzin oraz część Koszyc Wielkich 1958 56,90 Krzyż 69,51 1960 69,51 część Koszyc i Zbylitowskiej Góry 72,34 54,90 na podstawie materiałów Tarnowskiego Centrum Informacji 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ 37 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ Demografia Tarnów stanowi drugie co do wielkości miasto w województwie małopolskim pod względem liczby mieszkańców – wg. danych na koniec 2011 r. miasto zamieszkiwało 114 255 mieszkańców. Istotne jest, iż od kilku lat zmniejsza się liczba mieszkańców miasta – o kilkaset osób w ciągu roku, co daje łączny ubytek ponad 4% ludności w ciągu ostatniej dekady. Przyczynami tej sytuacji są powszechne w kraju tendencje zmniejszania się poziomu przyrostu naturalnego ludności (dla miasta w 2011 r. na poziomie 0,44‰), a także postępujące procesy migracyjne, związane z postępem suburbanizacji oraz wyjazdami do większych ośrodków krajowych i zagranicznych. Tabela 3. Liczba ludności w Tarnowie liczba mieszkańców Tarnowa w tym: zameldowani na pobyt stały zameldowani na pobyt czasowy 2009 2011 dynamika 115 919 114 255 98,56% 112 977 111 504 98,70% 2 942 2 751 93,51% na podstawie informacji Urzędu Miasta Tarnowa Miasto podzielone jest na 16 osiedli, których liczba mieszkańców wyszczególniona została w poniższej tabeli. Z danych wynika, iż: około 10% ludności miasta zamieszkuje centralnie położone osiedle Starówka; około 65% mieszkańców osiedliła się na terenach o przewadze zabudowy wielorodzinnej, tj. osiedlach Strusina, Grabówka, Jasna, Legionów, Westerplatte, Zielone, cz. Mościce, około 35% ludności miasta stanowią mieszkańcy osiedli o przewadze zabudowy jednorodzinnej, tj. Piaskówka, Rzędzin, Gumniska, Krakowska, Chyszów, cz. Mościce, Klikowa, Krzyż, Koszyce. Osiedla charakteryzujące się przyrostem mieszkańców w ostatnim okresie to Klikowa, Rzędzin i Zielone, natomiast osiedla, na których zanotowano spadek liczby mieszkańców to Starówka, Krakowska i Jasna. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 38 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ Rysunek 12. Podział Tarnowa na osiedla Tabela 4. Liczba mieszkańców poszczególnych osiedli miasta l.p. 2014 osiedle 2009 2011 dynamika 1 Starówka 10 451 10 086 96,51% 2 Strusina 15 709 15 507 98,71% 3 Piaskówka 12 123 11 933 98,43% 4 Grabówka 13 361 12 817 95,93% 5 Rzędzin 2 410 2 483 103,03% 6 Gumniska 6 331 6 347 100,25% 7 Krakowska 3 161 3 056 96,68% 8 Mościce 10 050 10 053 100,03% 9 Chyszów 1 865 1 884 101,02% 10 Klikowa 2 411 2 452 101,70% 11 Krzyż 5 516 5 693 103,21% 12 Jasna 13 517 12 959 95,87% 13 Westerplatte 5 823 5 854 100,53% ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ 14 Legionów 2 596 2 474 95,30% 15 Koszyce 2 443 2 405 98,44% 16 Zielone 5 210 5 501 105,59% 112 977 111 504 98,70% razem 39 na podstawie informacji Urzędu Miasta Tarnowa Od ponad dekady w Tarnowie widoczny jest ubytek ludności miejskiej na rzecz miejscowości w gminach sąsiednich – Skrzyszów, Lisia Góra, Wierzchosławice, Tarnów i Żabno. Z uwagi na korzystne ceny nieruchomości i warunki zamieszkania obserwuje się osiedlanie się ludności miejskiej w tych gminach przy jednoczesnym dalszym korzystaniu z infrastruktury komunikacyjnej i społecznej Tarnowa. Wiąże się to ze zmniejszeniem wpływów do budżetu miasta przy podobnym obciążeniu na jego utrzymanie. Do miejscowości o największej liczbie mieszkańców, które sąsiadują z miastem i są skomunikowane połączeniami komunikacji miejskiej należy zaliczyć: Brzozówka (gm. Lisia Góra), Ładna i Skrzyszów (gm. Skrzyszów), Wola Rzędzińska, Jodłówka – Wałki, Tarnowiec, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie, Zbylitowska Góra i Zgłobice (gm. Tarnów). Grupę osób migrujących z miasta powiększają osoby wyjeżdzające do większych ośrodków miejskich (polskich i zagranicznych) w celach edukacyjnych i zarobkowych. Tabela 5. Migracje w Tarnowie 2009 2011 dynamika 977 976 99,90 % wymeldowani z pobytu stałego poza Tarnów 1 300 1543 118,69 % saldo migracji - 323 - 604 175,54 % przybyli na pobyt stały spoza Tarnowa na podstawie informacji Urzędu Miasta Tarnowa Zgodnie z ogólnokrajowymi tendencjami zmian w strukturze wiekowej ludności, także dane statystyczne dla Tarnowa pokazują, iż mamy do czynienia z procesem starzenia się społeczeństwa. W 2009 r. udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosił 17,2%, podczas gdy dekadę wcześniej ludność ta stanowiła 24,7%. Co za tym idzie wzrósł udział dwóch pozostałych grup wiekowych – ludności w wieku produkcyjnym, która w 2009 r. stanowiła 64,7% (w 1999 r. 61,4%) oraz ludności w wieku poprodukcyjnym, która w 2009 r. tworzyła grupę 18,1% społeczeństwa (w 1999 r. 13,9%). Z uwagi na miejski charakter zjawisko starzenia się tarnowskiego społeczeństwa ma nieco wolniejsze tempo niż sąsiadujących z miastem obszarów wiejskich. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 40 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ prognozy demograficzne Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w perspektywie najbliższych dwóch dekad dynamika liczby ludności w Tarnowie utrzyma kierunek spadkowy, jednak przybierze nieco wolniejsze tempo. Niemniej jednak zgodnie z prognozami liczba ludności miasta w 2030 r. będzie niższa niż 100 000 mieszkańców. Tym samym prognozowany jest dalszy proces starzenia się społeczeństwa oraz nasilenie jego tempa. Zgodnie z prognozami udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wyniesie 13,6%, udział ludności w wieku produkcyjnym wyniesie 55,2%, natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym wyniesie 31,2%. Tak daleko idące przekształcenia struktury wiekowej ludności mają wpływ na rynek pracy oraz infrastrukturę społeczną, za którą odpowiedzialne jest miasto. wykres 1. Ludność Tarnowa w latach 2000 – 2010 i prognoza do 2035 r. materiały Informatora statystycznego - Urząd Statystyczny w Krakowie 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ 41 wykres 2. Prognoza liczby ludności w 2035 r. w porównaniu do 2010 r. materiały Informatora statystycznego - Urząd Statystyczny w Krakowie Gospodarka Tarnów charakteryzuje się znaczną aktywnością gospodarczą. Ma na to wpływ zarówno korzystne położenie na mapie komunikacyjnej kraju oraz przyjazny klimat do inwestowania, związany z przemysłowym charakterem miasta i rozwiniętą infrastrukturą oraz funkcjonowaniem instytucji wspierających rozwój gospodarczy. Taki charakter miasta wykształcił dzięki wysoce rozwiniętym branżom – chemicznej, mechanicznej, elektrycznej, a także dzięki obecnie nabierającej na znaczeniu branży precyzyjnej. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w 2009 r. w Tarnowie zatrudnionych było 41 718 osób, z czego ponad połowa pracowała w podmiotach sektora prywatnego. Wśród pracujących największa grupa osób zajmuje się przemysłem i budownictwem, następna pod tym względem grupa zatrudnionych związana jest z usługami nierynkowymi (administracja, szkolnictwo, ochrona zdrowia), co spowodowane jest faktem, iż Tarnów stanowi centrum administracyjne regionu. Stopa bezrobocia na koniec grudnia 2010 r. wynosiła 9,4%, co świadczy o tym, iż 5 358 osób pozostawało w mieście bez pracy. Wskaźnik ten jest niższy niż średnie wartości dla ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 42 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ województwa (10,4%) i dla kraju (12,3%). Wśród bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowią osoby z niskim wykształceniem – zasadniczym zawodowym, średnim zawodowym, policealnym oraz niższym. Ponadto ponad połowę osób bezrobotnych stanowią osoby do 34 roku życia. Świadczyć to może o niedopasowaniu kwalifikacji zawodowych młodych ludzi i oczekiwań pracodawców. W 2010 r. zanotowano również wzrost liczby osób bezrobotnych, które podjęły zatrudnienie lub rozpoczęły własną działalność gospodarczą. W Tarnowie zlokalizowane są następujące strefy aktywności gospodarczej o łącznej powierzchni ok. 400 ha: Tarnowska Podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie - Park Przemysłowy „Czysta I”, Park Przemysłowy „Czysta II” Park Przemysłowy „Mechaniczne” Zielony Park Przemysłowy „Kryształowy” Zgodnie z danymi Urzędu Miasta Tarnowa, największe firmy i przedsiębiorstwa działające na terenie miasta to: Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A. (2 130 zatrudnionych) Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Tarnowie (1 732 zatrudnionych) Fabryka Silników Elektrycznych TAMEL S.A. (908 zatrudnionych) Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A, Karpacki Oddział Obrotu Gazem w Tarnowie - Gazownia Tarnowska Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Fritar S.A. Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. Specjalistyczny Szpital im. Edwarda Szczeklika W grudniu 2009 r. na terenie miasta funkcjonowało 10 666 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, co stanowiło wskaźnik 926 podmiotów na 10 tys. mieszkańców. Wskaźnik ten posiada niższą wartość niż średnia dla województwa małopolskiego. Strukturę przedsiębiorstw tworzyły głównie podmioty o liczbie zatrudnionych do 9 osób (93,5%), przedsiębiorstwa o liczbie pracujących od 10 do 49 osób stanowiły 4,9% firm, natomiast te zatrudniające ponad 50 osób 1,6%. Znaczący udział w tworzeniu przyjaznych warunków działalności gospodarczej ma Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A., który zarządza Specjalną Strefą Ekonomiczną. Dalszy rozwój stref aktywności gospodarczej w oparciu o model rozwoju oparty na wiedzy, innowacji i czystych technologiach ma swój priorytet w wyznaczonych celach Strategii rozwoju miasta. Do głównych barier mających wpływ na dalszy rozwój gospodarczy miasta należy zaliczyć brak miejscowych ośrodków badawczo – rozwojowych oraz niekorzystne uwarunkowa- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ 43 nia w zakresie nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje gospodarcze, tj. bardzo duże rozdrobnienie własności nieruchomości i często nieuregulowana sytuacja prawna nieruchomości. Turystyka Tarnów jest ważnym miejscem na turystycznej mapie regionu. Zachowany układ staromiejski, renesansowa zabudowa, kultura żydowska czy osoba generała Józefa Bema to niektóre z atrakcji promujących miasto. Tarnowskie Centrum Informacji koordynuje działania związane z turystyką, zarówno w tradycyjnym ujęciu obejmującym zwiedzanie zabytków (m. in.: Stare Miasto, Stary Cmentarz, dworzec kolejowy, zamek Tarnowskich, Bima, Park Strzelecki, Mościce), w ujęciu bardziej aktywnym – poprzez promocję turystyki pieszej, rowerowej, konnej (również w regionie tarnowskim), a także poprzez sprofilowaną ofertę, m. in. dla pielgrzymów, dzieci i młodzieży. Tarnowskie Centrum Informacji przygotowało propozycję kilkunastu szlaków tematycznych po mieście oraz w jego okolicach. Obiekty znajdujące się na szlakach są w większości oznakowane w miejskim systemie informacji przestrzennej. Wśród zaproponowanych szlaków w obrębie miasta można wymienić m.in.: Szlak generała Józefa Bema Szlak renesansu Szlak tarnowskich Żydów Szlak Szczepanika Mościce w 120 minut Szlak Leliwitów Tarnowskich Szlak biskupów tarnowskich „Sznur bernardyński” Średniowieczne mury Tarnowa Spośród wskazanych szlaków w obrębie regionu tarnowskiego oraz małopolskiego wymienić należy m.in.: Szlak Architektury Drewnianej Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej Szlak Sacrum Szlak etnograficzno – przyrodniczy Szlak zamków Szlak kolejowy Małopolski Szlak Literacki Zgodnie z danym Tarnowskiego Centrum Informacji w 2009 r. miasto odwiedziło 475 tys. osób, w tym 82 tys. obcokrajowców. Spośród przyjezdnych 60 tys. turystów skorzystało z noclegu na terenie miasta. Liczba turystów w ciągu ostatnich lat kształtuje się na podobnym ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 44 IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ poziomie. Jednocześnie tarnowska baza noclegowa nie jest wystarczająca dla rozwoju rynku turystycznego w zakresie pobytów dłuższych niż jeden dzień. W Tarnowie funkcjonują zaledwie dwa hotele – Tarnovia i Cristal Park, które są przygotowane na przyjęcie jednorazowo zorganizowanej grupy turystów. Jednakże w ostatnim czasie tarnowska baza noclegowa rozwija się. Obecnie w mieście funkcjonuje 5 hoteli, tuż za granicą miasta 2 kolejne. Łącznie w Tarnowie i najbliższej okolicy (do 10 km od granic miasta) zlokalizowanych jest blisko 30 obiektów noclegowych (skategoryzowanych i nieskategoryzowanych) z ponad 1300 miejscami noclegowymi. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 45 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY 1) Struktura funkcjonalno – przestrzenna miasta Tarnów usytuowany jest w dość urozmaiconym krajobrazie na pograniczu dwóch jednostek fizjograficznych, tj. od południa Pogórze Karpackie (z Górą Św. Marcina jako najdalej na północ wysuniętą częścią regionu karpackiego) oraz od północy przedkarpacka część Kotliny Sandomierskiej z Równiną Nadwiślańską z garbami i płaskowyżami wysoczyzn. Średniowieczne miasto usytuowanie jest na Płaskowyżu Tarnowskim, które sąsiaduje od południa z Zapadliskiem Tarnowskim oddzielającym, płaskowyż od Pogórza Karpackiego. Strefa rozgraniczająca pomiędzy wysokimi wzniesieniami Pogórza Karpackiego, a rozległymi terenami zalewowymi Niziny Nadwiślańskiej wyznaczyła przebieg jednego z najstarszych szlaków komunikacyjnych o kierunku wschód – zachód, tzw. traktu ruskiego, łączącego Kraków z Rusią. Jednocześnie przebieg doliny Dunajca i Białej wyznaczył najkorzystniejsze połączenia Węgier i Małopolski. Obszar skrzyżowania powyższych szlaków przesądził o lokalizacji miasta. Współczesny układ sieci drogowej i kolejowej utrwala dawne powiązania komunikacyjne Tarnowa i regionu. Kształtowanie struktury przestrzennej miasta ma miejsce nieprzerwanie od czasu jego powstania, tj. od 1330 r., przy czym wpływ na obecny wygląd Tarnowa zależał od intensywności i czasu trwania procesów urbanizacyjnych. W sposób szczególny o fizjonomii dzisiejszej struktury miejskiej zdecydowały: osadnictwo średniowieczne renesansowa rozbudowa starego miasta XVIII i XIX-wieczna rozbudowa przedmieść lokalizacja Państwowej Fabryki Zakładów Azotowych w Mościcach wzmożona powojenna urbanizacja związana z powstaniem nowych zakładów przemysłowych, budową osiedli z wielkiej płyty we wschodniej części miasta, rozrostem terytorialnym po przyłączeniu przedmieść - budowa rozległych osiedli jednorodzinnych na obrzeżach miasta - wyhamowywanie tempa wzrostu liczby mieszkańców Tarnowa i rozpoczęcie procesów suburbanizacji. - Pierwotnym czynnikiem miastotwórczym Tarnowa była lokalizacja miasta na skrzyżowaniu istotnych międzynarodowych szlaków komunikacyjnych – prowadzącego z Niemiec na Ruś oraz biegnącego z Węgier na wybrzeże Bałtyku. W związku owym z położeniem podstawą rozwoju był handel. Największy rozkwit miasta, który nastąpił w XVI w. za władania hetmana ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 46 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Jana Tarnowskiego, określił je jako istotny ośrodek handlowy o dużych wartościach kulturowych. Kolejnym przełomem w rozwoju miasta i nowym kluczowym czynnikiem miastotwórczym była decyzja o lokalizacji w Tarnowie Państwowych Zakładów Azotowych, która na wiele lat wyznaczyła dalszy kierunek rozwoju miasta w zakresie przestrzennym i funkcjonalnym. Obecnie funkcja ta dalej pełni istotną rolę dla określenia tożsamości miasta, dzieląc się jednak coraz bardziej z funkcją usługową, w tym zwłaszcza oświatową i administracyjną. Struktura zabudowy Rysunek 13 prezentuje przestrzenny zasięg istniejących obszarów zurbanizowanych Tarnowa w otoczeniu obszarów krajobrazu otwartego. Zestawienie to ilustruje, iż tereny zabudowy na obszarze miasta tworzą dość zwarty układ przestrzenny. Rysunek 13. Struktura przestrzenna miasta – stan obecny Analizując strukturę zabudowy miasta należy wydzielić kilka charakterystycznych typów ukształtowania przestrzeni miejskiej. Zasięg i podział struktury zabudowy na charakterystyczne typy ilustruje Rysunek 14. Przyjęto ogólny i schematyczny podział wyróżniający 7 rodzajów układów przestrzennych: 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 47 zabudowa staromiejska zabudowa śródmiejska, na którą składa się układ urbanistyczny wykształcony w XVIII – XIX w., oraz teren zlokalizowany pomiędzy południową granicą tego układu a torami kolejowymi zabudowa wielorodzinna wysoka zabudowa wielorodzinna niska zabudowa jednorodzinna w układzie współczesnym – dość uporządkowana zabudowa jednorodzinna w układzie dawnych wsi – pozbawiona kompozycji przestrzennej zabudowa przemysłowo – usługowa. Rysunek 14. Zasięg i struktura zabudowy w Tarnowie Centrum układu osadniczego Tarnowa stanowi malowniczo położone miasto lokacyjne z zachowanym w dobrym stanie i czytelnym średniowiecznym układem urbanistycznym, który tworzą zabudowania z różnych okresów oraz dominanty urbanistyczne w postaci katedry i ratusza. Całość stanowi o wyjątkowej wartości dla całego zespołu osadniczego. Wysoko należy również oceniać zabudowę otaczającą założenie średniowieczne, tj. zespół przedmieść ukształtowany głównie w XVIII - XIX w., a także na pocz. XX w., rozciągający ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 48 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO się częściowo na terenach rolniczych dawnego Tarnowa (północna strona starówki), na gruntach wsi Strusina, Zabłocie i cz. Grabówki. Układ urbanistyczny tego obszaru jest wynikiem regulacji austriackich z początku XIX w., czyli budowy traktu cesarskiego z osiowymi wylotami dróg – ul. Krakowską i ul. Lwowską, a także obejść dookoła części lokacyjnej miasta – ul. Wałowej i Bernardyńskiej. Zróżnicowana zabudowa, na którą składają się budynki użyteczności publicznej oraz zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna (rzadziej jednorodzinna) z różnych okresów, również stanowi wartościowy zespół, w którego skład wchodzi szereg cennych architektonicznie obiektów, m.in. neogotycki kościół pw. Św. Rodziny, budynek dworca kolejowego czy zabudowania kościoła i klasztoru OO. Bernardynów. Za obiekty degradujące historyczną panoramę tej części miasta należy uznać dwa wysokościowce zlokalizowane przy ul. Narutowicza i przy ul. Legionów. Tuż przy granicy układu urbanistycznego objętego ochroną konserwatorską zlokalizowane są dwa najcenniejsze na terenie miasta cmentarze – stary cmentarz na Zabłociu oraz cmentarz żydowski przy ul. Starodąbrowskiej. Kolejnym znaczącym pod względem wartości urbanistycznej obszarem jest zespół zabudowy miejskiej w Mościcach, wytworzony wraz z zakładaniem na tym ternie Zakładów Azotowych w latach 20. XX w. Centrum dzielnicy stanowi osiedle robotnicze z lat 30. otoczone zielenią wraz z lokalnymi dominantami poszczególnych budynków użyteczności publicznej (np. Dom Chemika). Zabudowę tą uzupełnia powojenne osiedle mieszkaniowe wzniesione wraz z szeregiem obiektów publicznych o cennej architekturze, m.in. kościół parafialny z lat 40., budynek dworca kolejowego Tarnów – Mościce (obecnie nieużytkowany), budynek Domu Kultury (niedawno poddany termomodernizacji, modyfikujący pierwotny charakter architektury) czy budynek hali sportowej. W centralnej części osiedla zlokalizowany jest równie cenny park miejski – Park Kwiatkowskiego. Po południowej stronie torów kolejowych zlokalizowane jest osiedle domów jednorodzinnych „Za torem” powstałe począwszy od 1934 r., kiedy to przy udziale Prezydenta II RP Ignacego Mościckiego wmurowano kamień węgielny pod jego budowę. Na terenie osiedla znajduje się szereg budynków o wartościowej modernistycznej architekturze. Pozostałe obszary miasta tworzone są przez odmienne rodzaje zabudowy o zróżnicowanej wartości urbanistycznej i architektonicznej. Za negatywny element można uznać zespół wielokondygnacyjnych bloków zlokalizowany na osiedlach Jasna, Westerplatte i Legionów, który z uwagi na położenie na wzniesieniu Grabówki dominuje nad miastem. Stanowi również istotny element w panoramie miasta od strony Góry Św. Marcina. Układ wysokich bloków mieszkalnych, powstały w latach 70. w technologii wielkiej płyty, uzupełniony jest niską zabudową usługową. Częściowo obszar ten jest uzupełniony pojedynczą zabudową jednorodzinną, co tworzy kontrast przestrzenny ze względu na znaczną różnicę wysokości i formy zabudowy mieszkaniowej, lokalizuje wydzielone fragmenty półprywatnych przestrzeni ogrodzonych działek w dominującej na tym obszarze ogólnodostępnej przestrzeni publicznej zlokalizowanej pomiędzy poszczególnymi wielokondygnacyjnymi blokami. Pozostałe osiedla zabudowy wielorodzinnej zrealizowane jako budynki 4-7 kondygnacyjne, zlokalizowane na osiedlu Strusina, również uzupełnione są pojedynczą zabudową jednorodzinną. Jest to skutkiem tego, iż osiedla te powstały na częściowo zagospodarowanych już 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 49 terenach wiejskich, przyłączonych do miasta. Skala tej zabudowy w przeważającej części nie wprowadza dysharmonii, jaką można zanotować na osiedlu mieszkaniowym zlokalizowanym w okolicy ul. Lwowskiej. Współczesna zabudowa jednorodzinna stanowi stosunkowo duży udział w strukturze przestrzennej zagospodarowanych terenów Tarnowa, skoncentrowana jest w kilku dużych osiedlach: Koszyce, Zbylitowska Góra, Mościce (Dąbrówka Infułacka), Zabłocie, Osiedle Nauczycielskie, Piaskówka. Ich wartość, pomimo znacznego zróżnicowania, można ocenić pozytywnie, głównie ze względu na skalę, architekturę, czytelność układu i uporządkowaną strukturę zabudowy. Istotne zespoły urbanistyczne tworzą obszary tradycyjnej zabudowy przyłączonych w różnych okresach wsi, uzupełnione w części współczesną zabudową osiedli jednorodzinnych. Na terenie historycznych wsi w większości zachowała się lokacyjna kompozycja rozłogu pól wiejskich (Klikowa, Gumniska, Rzędzin, Krzyż), co współcześnie utrudnia gospodarowanie na tych obszarach, a także skutkuje nieuporządkowaną strukturą zabudowy i często utrudnioną obsługą komunikacyjną poszczególnych rejonów osiedli. W zespołach nowej zabudowy zlokalizowane są enklawy zabudowy tradycyjnej – budynki mieszkalne, gospodarcze, rezydencjonalne (pałac Sanguszków w Gumniskach), użyteczności publicznej. Również rozległe tereny o funkcji przemysłowej tworzą znaczącą dominantę przestrzenną i często wysokościową w skali całego układu osadniczego. Rozległe tereny przemysłowe i przemysłowo – usługowe zlokalizowane są w północno – zachodniej części miasta, a także w sąsiedztwie terenów kolejowych w centralnej części Tarnowa. Centrum usługowo – administracyjne miasta naturalnie zlokalizowane jest w jego śródmiejskiej części. Znaczna część osiedli mieszkaniowych zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie strefy centralnej wyposażona jest w liczne punkty usługowe, z uwagi na niewielkie odległości mieszkańcy z łatwością mogą również korzystać z oferty usług zlokalizowanych w samym centrum miasta. Jednakże na osiedlach zlokalizowanych peryferycznie względem centrum sytuacja jest odmienna. Na osiedlach zabudowy wielorodzinnej – Mościce, Legionów, Jasna, Westerplatte, zlokalizowane są tereny usługowe w zakresie handlu, oświaty czy rekreacji. Niemniej jednak jedynie na osiedlu w Mościcach tereny te skupione są w jednym rejonie, tworząc jednoznaczny obszar centrum lokalnego. Osiedla zabudowy jednorodzinnej w przeważającej części pozbawione są obszaru o charakterze centrum lokalnego z pełnym programem usług podstawowych. Współcześnie rolę głównego obszaru usługowego, które gromadzą większość punktów usługowych pierwszej potrzeby, stanowią centra handlowe. Na terenie miasta funkcjonuje kilka takich obiektów, największe z nich to – Centrum Handlowe Echo, zrealizowane w lipcu 2000 r., Galeria Tarnovia otwarta w listopadzie 2009 r. oraz Centrum Handlowe Gemini Park Tarnów, funkcjonujące od sierpnia 2010 r. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 50 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Ogólnie walory krajobrazowe miasta należy ocenić wysoko zarówno pod względem naturalnych walorów krajobrazu jak i form zagospodarowania przestrzennego. Wyjątek dla pozytywnego odbioru walorów krajobrazowych stanowić mogą dysharmonizujące obszary przemysłowe oraz osiedla blokowe o wysokiej zabudowie. Kompozycja przestrzenna Głównymi osiami kompozycyjnymi miasta są historyczne ciągi ulic Krakowska – Lwowska, których przebiegi łączą się na obszarze Starego Miasta. Główne dominanty przestrzenne w krajobrazie miasta tworzą: wyniesiona zabudowa starówki, masyw Grabówki z intensywną zabudową wielorodzinną, rozległe tereny przemysłowe skupione w północno – zachodniej części Tarnowa z wieloma punktowymi dominantami elementów zabudowy przemysłowej (kominy) oraz masyw Św. Marcina, górujący nad miastem od strony południowej. Istotnymi punktowymi dominantami w skali całego miasta są wieże Katedry p.w. Narodzenia NMP oraz kościoła parafialnego p.w. Św. Rodziny, obu zlokalizowanych wzdłuż osi ul. Krakowskiej. Wysokość zabudowy w Tarnowie jest silnie zróżnicowana i powiązana z występującymi typami zabudowy wyszczególnionymi powyżej. Najwyższą zabudowę na terenie miasta stanowią obiekty sakralne (wysokość wieży katedralnej sięga 78 m) oraz wysoka zabudowa mieszkaniowa mierząca do 12 kondygnacji, zlokalizowana głównie na osiedlu Jasna, Westerplatte, a także kilka punktowców znajdujących się w śródmiejskiej części Tarnowa – przy ul. Narutowicza, ul. Legionów, w okolicy ul. Sikorskiego. Zróżnicowane ukształtowanie terenu w Tarnowie pozwala na perspektywiczne spojrzenie na teren miasta. Panoramiczny widok zewnętrzny, obejmujący szerszą ekspozycję struktur miejskich jest możliwy do zaobserwowania z wyżej położonych części miasta – z Góry Św. Marcina oraz z wzniesienia Grabówki. Załączone panoramy 1-5 ilustrują krajobraz rejestrowany z owych punktów widokowych. Panorama 1 rozciągająca się z Góry Św. Marcina w okolicach ruin zamku ilustruje szeroką ekspozycję całego miasta, przysłoniętą częściowo przez zieleń wysoką. Kolejne trzy fotografie prezentują zbliżenia na najbardziej charakterystyczne w zasięgu widoku elementy – Stare Miasto wraz z otaczającą je zabudową oraz osiedlem Zabłocie na pierwszym planie (panorama 2), wielokondygnacyjne osiedla mieszkaniowe wraz z otwartym terenem zieleni w Gumniskach na pierwszym planie (panorama 3) oraz trzeci element, tereny przemysłowe zlokalizowane w zachodniej części Tarnowa (panorama 4). Widok panoramiczny z masywu Grabówki, na którym zlokalizowane są osiedla Jasna i Westerplatte, oprócz dominanty w postaci kościoła pw. Chrystusa Dobrego Pasterza prezentuje na dalszym planie sylwetę Starego Miasta (panorama 5). 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 51 Panorama 1. Panorama miasta z Góry Św. Marcina Panorama 2. Panorama Starego Miasta z Góry św. Marcina Panorama 3. Panorama osiedla mieszkaniowego we wschodniej części miasta z Góry św. Marcina ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 52 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Panorama 4. Panorama terenów przemysłowych w zachodniej części miasta z Góry św. Marcina Panorama 5. Panorama Osiedla Jasna i Starego Miasta z wzniesienia Grabówki Rola głównych punktów widokowych miasta, opisywanych powyżej nie jest w wystarczający sposób zaznaczona w postaci odpowiedniego zagospodarowania terenu. Dotyczy to zwłaszcza Góry Św. Marcina, która na obszarze najbardziej wartościowej ekspozycji pozbawiona jest elementów małej architektury czy opisów obserwowanych elementów. Dodatkowo negatywnym elementem jest fakt, iż część widoku przesłonięta jest przez zieleń wysoką. Ważne otwarcia widokowe zlokalizowane są również na przebiegu głównych dróg wlotowych do miasta: widok z drogi krajowej 94 (d. 4) w kierunku północno-wschodnim, a także widok z drogi krajowej nr 73 w ciągu ul. Nowodąbrowskiej w kierunku południowym. Obszary krajobrazu otwartego Układ zieleni miejskiej, mający charakter plamowy, nie jest zbyt rozbudowany. Trudno również znaleźć istniejące połączenia pomiędzy poszczególnymi enklawami zieleni. Zieleń urządzoną na terenie Tarnowa stanowią parki, zieleńce, ogrody działkowe, cmentarze, zieleń obiektów sportowych, zieleń towarzysząca budownictwu jednorodzinnemu (ogrody przydomo- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 53 we) i wielorodzinnemu (osiedlowa), zieleń izolacyjna zakładów przemysłowych oraz tras komunikacyjnych. Obszary zieleni urządzonej w mieście tworzą przede wszystkim parki zabytkowe: Park Strzelecki, Park Sanguszków, Park Kwiatkowskiego, Park Planty Kolejowe oraz pozostałe: Park Sośnina, Park Legionów, Park na Górze Św. Marcina, Park Westerplatte, Park Piaskówka. Park Zbylitowska Góra, Park im. W. Muchy. Do obszarów o naturalnym charakterze należy zaliczyć lasy w okolicy Stawów Krzyskich, Las Lipie a także zieleń rezerwatu Debrza. Ważnym obszarem wypoczynku i rekreacji jest otwarty teren w rejonie ul. Lotniczej, w sąsiedztwie Gumnisk i Zabłocia. Na terenie miasta zlokalizowanych jest kilka cennych alei obsadzonych szpalerami drzew, tworzących niezwykle cenne wnętrza: aleja jaworowa wzdłuż ul. Pszennej, aleja lipowa wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, aleja przy ul. Krzyskiej oraz ulice obsadzone szpalerami drze w Mościcach, zwłaszcza aleja srebrnych klonów wzdłuż ul. Białych Klonów. W mieście na znacznym obszarze funkcjonuje 15 ogrodów działkowych o łącznej powierzchni ok. 160 ha, zlokalizowanych głównie w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych – w dolinie rzeki Białej w pobliżu Koszyc, Mościc, Osiedla Legionów Dąbrowskiego, Zabłocia i innych. Na układ zieleni urządzonej składa się również zieleń 7 cmentarzy zlokalizowanych na terenie miasta, z czego zabytkowe dwie pierwsze nekropolie objęte są ochroną prawną: Stary Cmentarz na Zabłociu, założony ok. 1789 r. Cmentarz Żydowski, założony w XVI w. cmentarz komunalny „Nowy” w Krzyżu, założony w 1928 r. cmentarz komunalny w Mościcach, założony w 1941 r. cmentarz parafialny w Rzędzinie, założony w 1933 r. cmentarz komunalny w Klikowej, założony w 2006 r. cmentarz parafialny w Krzyżu, założony w 1925 r. Ponadto w Tarnowie istnieje (bądź istniało) 6 cmentarzy wojennych z okresu I wojny światowej: cmentarz wojenny nr 199, ul. Krakowska, Zbylitowska Góra cmentarz wojenny nr 200, ul. Chyszowska (objęty rejestrem zabytków) cmentarz wojenny nr 201, w obrębie Cmentarza Żydowskiego cmentarz wojenny nr 202 – nieistniejący cmentarz wojenny nr 202a, w obrębie Cmentarza Starego cmentarz wojenny nr 203, w obrębie Nowego Cmentarza w Krzyżu ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 54 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 15. Najcenniejsze obszary zieleni na terenie miasta Najcenniejsze obszary zieleni na terenie miasta, obejmujące zwarte obszary zieleni leśnej, zabytkowe parki i cmentarze, wartościowe szpalery drzew, zieleń nadwodną oraz otwarte tereny zieleni rekreacyjnej przy ul. Lotniczej, wskazuje Rysunek 15. Rozległe obszary wolne od zabudowy, stanowiące obecnie otwarte tereny użytków rolnych, zlokalizowane są na północno – zachodnim krańcu miasta, w dzielnicy Klikowa, w południowo – wschodniej części miasta, na południe od osiedla Gumniska, a także we wschodniej części Tarnowa – po wschodniej stronie ulic Nowodąbrowskiej, alei Jana Pawła II, północnej stronie ul. Orkana oraz pomiędzy ul. Marusarz, Lwowską a granicą administracyjną miasta. Część z tych terenów w studium z 1999 r., a także planach miejscowych przeznaczona jest pod tereny mieszkaniowe, usługowe bądź przemysłowe. Waloryzacja struktury przestrzennej Przeprowadzona analiza struktury zabudowy miejskiej pozwala na zanotowanie pozytywnych i negatywnych elementów struktury przestrzennej Tarnowa: na elementy pozytywne składają się: 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 55 cenne układy urbanistyczne Starego Miasta, przedmieść wytyczonych w XVIII i XIX w. oraz Mościc zróżnicowanie topograficzne miasta, które przekłada się na wysokie walory krajobrazowe układu zwartość zabudowy miejskiej punkty widokowe z panoramami miasta – Góra Św. Marcina, wzniesienie Grabówki otwarte tereny dla wypoczynku i rekreacji na elementy negatywne składają się: trudność gospodarowania na terenach o tradycyjnym rozkładzie działek (przede wszystkim Klikowa i Rzędzin) brak powiązań pomiędzy poszczególnymi terenami zieleni urządzonej, które stanowiłyby przestrzeń rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców miasta w większości osiedli mieszkaniowych (zwłaszcza jednorodzinnych) brak jednoznacznej strefy centrum lokalnego z pełnym programem usług podstawowych obszary wymagające niezbędnej ingerencji (przy uwzględnieniu potrzeb, możliwości i interesu miasta), na które składają się: o obszary niezainwestowane, a przewidziane do zagospodarowania (rejon. ul. Lotniczej) o tereny zabudowy jednorodzinnej o utrudnionej obsłudze komunikacyjnej – m. in. Klikowa, Rzędzin o tereny poprzemysłowe (m. in. budynek dawnego młyna przy ul. Kołłątaja). ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 56 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 16. Obszary wskazane do ingerencji i przekształceń 2) Warunki zaspokojenia potrzeb mieszkańców Gospodarka mieszkaniowa W końcu 2009 r. na terenie miasta było 41 967 mieszkań o średniej powierzchni użytkowej 1 mieszkania 62,2 m2. W jednym lokalu zamieszkiwało średnio 2,74 osoby. Większość zasobu mieszkaniowego należy do spółdzielni (30,2%) i wspólnot mieszkaniowych (28,4%), natomiast do zasobu komunalnego należy 8% mieszkań. Większości mieszkań posiada dostęp do podstawowych mediów z zakresu infrastruktury technicznej: bieżąca woda 98,8% mieszkań, toaleta podłączona do kanalizacji 97,3%, dostęp do gazu sieciowego 94,3%, centralne ogrzewanie 86,9 %. W tym samym roku na terenie miasta oddano do użytku 418 mieszkań, przy czym w ostatnim okresie największy udział w przyroście substancji mieszkaniowej mieli inwestorzy indywidualni, którzy oddali do użytku 41,8% ogólnej liczby lokali. Natomiast inwestorzy budownictwa społecznego oddali do użytku 24,9% ogólnej liczby nowych mieszkań, a deweloperzy 23,2%. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 57 Usługi oświaty Tarnów stanowi rozbudowany ośrodek edukacyjny w regionie Małopolski oferując kształcenie w systemie publicznym, społecznym i prywatnym na wszystkich szczeblach edukacji. Na terenie miasta funkcjonuje 78 publicznych szkół i placówek oświatowych, w tym: 28 przedszkoli 43 szkoły i zespoły szkół 2 poradnie specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy bursa międzyszkolna Pałac Młodzieży Tarnowskie Centrum Kształcenia Praktycznego Tarnowskie Centrum Edukacji Ponadto w Tarnowie funkcjonuje 64 szkół i placówek oświatowych o charakterze niepublicznym, w tym: punkt przedszkolny 7 przedszkoli 2 oddziały przedszkolne przy szkołach 4 szkoły podstawowe 6 szkół gimnazjalnych liceum ogólnokształcące dla młodzieży technikum dla młodzieży 2 zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży 6 liceów ogólnokształcących dla dorosłych 4 uzupełniające licea ogólnokształcące niepubliczne technikum dla dorosłych 27 szkoły policealne 2 bursy dla młodzieży W roku 2010 do tarnowskich szkół publicznych uczęszczało 20 762 uczniów, przy czym ponad połowę uczniów szkół ponadgimnazjalnych stanowiła młodzież spoza miasta. Liczba uczniów wg typów jednostek oświatowych (publicznych) kształtowała się następująco: przedszkola 3 309 uczniów, szkoły podstawowe 5 924, gimnazja 3 326, szkoły ponadgimnazjalne 11 512. Do tej liczby należy dodać 5 600 uczniów szkół niepublicznych. Od kilku lat zanotować można spadek liczby uczniów związany z obecnym niżem demograficznym. Wiąże się to z planowanym zamknięciem wybranych placówek oświatowych w mieście. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 58 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 17. Rozmieszczenie usług oświaty o charakterze publicznym i niepublicznym W Tarnowie funkcjonuje ponadto 8 szkół wyższych, w tym 5 ośrodków zamiejscowych szkół, które posiadają swą główną siedzibę w innych miastach: 2014 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (4 977 studentów w 2010 r.) Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna (2 631 studentów) Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu, Wydział Zamiejscowy w Tarnowie (754 studentów) Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Zamiejscowy w Tarnowie (85 studentów) Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Tarnowie (552 studentów) Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie (116 studentów) Małopolska Szkoła Wyższa w Brzesku Wydział Nauk Stosowanych w Tarnowie (184 studentów) Wyższe Seminarium Duchowne (204 studentów) ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 59 W 2010 r. liczba tarnowskich studentów wynosiła 9 503 osób. Miasto wspiera ponadto projekt utworzenia na bazie istniejących uczelni Akademii Tarnowskiej oraz uruchomienia kształcenia artystycznego na poziomie wyższym. Rysunek 17 prezentuje rozmieszczenie na terenie Tarnowa wybranych usług oświaty o charakterze publicznym i niepublicznym. Usługi ochrony zdrowia i pomocy społecznej W Tarnowie funkcjonują dwa publiczne szpitale ogólne, które w 2009 r. dysponowały 1 063 łóżkami szpitalnymi. W 2009 r. działało w mieście 58 aptek oraz 58 placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, na które składa się 40 zakładów opieki zdrowotnej oraz 18 lekarzy prowadzących praktyki lekarskie w zakresie usług finansowanych ze środków publicznych. W ostatnich latach należy odnotować systematycznie polepszający się stan bazy materialnej miejskich szpitali dzięki podjętym pracom remontowym i modernizacyjnym. Miasto pełni również opiekę nad potrzebującymi pomocy w zakresie opieki społecznej. Na terenie miasta funkcjonują cztery domu pomocy społecznej a także inne jednostki świadczące pomoc społeczną: Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Somatycznie Chorych im. św. Brata Alberta Dom Pomocy Społecznej w Tarnowie Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie Dom Pomocy Społecznej „Hostel” dla Dorosłych Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Tarnowski Ośrodek Interwencji Kryzysowej i Wsparcia Ofiar Przemocy Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza im. Janusza Korczaka Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Przyjazny Dom” Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Słoneczny Dom” Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Pogotowie Opiekuńcze Młodzieżowy Ośrodek Rozwoju Społecznego Stowarzyszenia Siemacha Dom dla Bezdomnych Mężczyzn Caritas Diecezji Tarnowskiej Noclegowania Fundacji „Kromka Chleba” Rysunek 18 prezentuje rozmieszczenie w mieście ważniejszych punktów usługowych związanych z ochroną zdrowia i opieką społeczną (o charakterze publicznym i niepublicznym). ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 60 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 18. Rozmieszczenie usług zdrowia i opieki społecznej o charakterze publicznym i niepublicznym Usługi kultury, sportu i rekreacji Z uwagi na historię i tradycję miasta, Tarnów stanowi ważny ośrodek kulturalny z kalendarzem wielu wydarzeń kulturalnych i imprez plenerowych (m. in.: Tarnowska Nagroda Filmowa, Ogólnopolski Festiwal Komedii „TALIA”, Festiwal Sztuki Art-Fest, Tarnów International Jazz Contest, Festiwal Muzyki Kameralnej Bravo Maestro). Do instytucji aktywnie zajmujących się działalnością kulturalną należy definitywnie zaliczyć Tarnowskie Centrum Kultury, które regularnie organizuje spotkania edukacyjne i zajęcia stałe, koncerty, wystawy, pokazy filmowe i in. W mieście funkcjonują również następujące instytucje kulturalne, stanowiące o bogatej ofercie kulturalnej miasta na tle regionu: 2014 Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego Biuro Wystaw Artystycznych - Galeria Miejska Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie Muzeum Okręgowe w Tarnowie Muzeum Diecezjalne Centrum Sztuki Mościce Centrum Paderewskiego Tarnów - Kąśna Dolna ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 61 Tarnowskie organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury to m. in: Tarnowska Orkiestra Kameralna, Tarnowskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier, Stowarzyszenie Dziewczęcy Chór Katedralny „Pueri Cantores Tarnovienses”, Teatr Nie Teraz, Tarnowskie Towarzystwo Fotograficzne Miasto jest uznanym regionalnym ośrodkiem sportowym, w którym rozwija się szereg dyscyplin sportowych zaistniałych w ostatnim okresie na arenie krajowej i międzynarodowej – m. in. żużel, kolarstwo i wspinaczka. W Tarnowie funkcjonuje kilkadziesiąt instytucji działających w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu, z których korzystają również mieszkańcy okolicznych gmin i inni przyjezdni. W 2010 r. w mieście funkcjonowało 46 uczniowskich klubów sportowych, 11 towarzystw sportowych, 3 związki sportowe, 23 kluby sportowe, a także Tarnowski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Miejska infrastruktura sportowa zlokalizowana jest głównie na terenie Mościc (Miejskie Obiekty Sportowe Unii Tarnów), w centrum miasta (MKS Tarnovia) oraz w rejonie ul. Romanowicza – Piłsudskiego (Park Wodny, stadion KS „Błękitni”, korty tenisowe). Rysunek 19 prezentuje rozmieszczenie w mieście ważniejszych miejsc związanych z usługami kultury, sportu i rekreacji. Rysunek 19. Rozmieszczenie usług kultury, sportu i rekreacji ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 62 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 3) Przestrzenie publiczne Przestrzenie publiczne w Tarnowie koncentrują się przede wszystkim w Śródmieściu, zwłaszcza na obszarze Starego Miasta – Rynku, ul. Wałowej i ul. Krakowskiej. Ponadto główne przestrzenie publiczne tworzą ciągi ulic Mickiewicza i Lwowskiej oraz Place Bema, Rybny, Kościuszki, Dworcowy. Ważne przestrzenie publiczne na terenie miasta tworzą ciągi ulic: Kwiatkowskiego, Czerwonych Klonów, Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Tarnowskich, Krakowska, Klikowska. Pozostałe przestrzenie publiczne tworzą obszary zieleni miejskiej, głównie parki miejskie. Rysunek 20. Układ przestrzeni publicznych Najlepiej zagospodarowaną przestrzenią publiczną jest obszar Starego Miasta oraz rejon Placu Dworcowego, które cechują się wartościową zabudową, organizacją ruchu sprzyjającą pieszym, bogatym wyposażeniem w usługi, dobrą jakością małej architektury. Negatywnymi elementami jest jednak nadmiar reklam i miejsc parkingowych, zwłaszcza na placach miejskich. Poza obszarem staromiejskim przestrzenie publiczne są słabo wykształcone lub zaniedbane. Nie występuje ciągłość powiązań przestrzennych najważniejszych elementów w poszczególnych rejonach miasta z obszarem centralnym. Słabo wykształcone są ponadto centra lokalne skupiające aktywność mieszkańców poszczególnych osiedli i generujące przestrzenie publiczne. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 63 Najważniejszymi pozytywnymi elementami dominującymi w przestrzeni Tarnowa są budynki ratusza staromiejskiego, katedry p.w. Narodzenia N.M.P, kościoła Św. Rodziny i dworca kolejowego, dominującymi elementami są także wzniesienie Św. Marcina i okolica głównego wejścia na teren Zakładów Azotowych. Ważnymi elementami w przestrzeni miasta są ponadto lokalne dominanty wysokościowe i przestrzenne, m. in. bryły kościołów, obiektów użyteczności publicznej czy centrów handlowych. 4) Społeczne aspekty suburbanizacji Tarnowa Polepszająca się na przestrzeni ostatnich lat sytuacja społeczno – gospodarcza Tarnowa oraz kondycja finansowa jego mieszkańców skutkują w coraz bardziej zauważalnych procesach suburbanizacyjnych. W latach 1999 – 2000 zanotowano systematyczny spadek liczby mieszkańców miasta (średnio o 0,5% rocznie), na co złożyło się głównie ujemne saldo migracji dla miasta. Z uwagi na możliwości ekonomiczne oraz na chęć zamieszkania w mniej uciążliwym niż przemysłowe miasto miejscu, część mieszkańców przeprowadziła się na bardziej atrakcyjne tereny obrzeży miasta, bądź na teren gmin z najbliższego otoczenia. Wiąże się to z faktem, iż w analizowanym okresie na terenie gmin wiejskich Tarnów, Lisia Góra i Skrzyszów zanotowano znaczny wzrost liczby ludności na skutek dodatniego salda migracji. Tym samym wraz ze wzrostem atrakcyjności terenów mieszkaniowych w gminach podmiejskich, wzrosła również rola Tarnowa jako miejsca pracy. Generowało to sytuację, w której najszybciej urbanizowały się tereny wiejskie wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych, co z kolei wymusiło poprawę infrastruktury komunikacyjnej. Skutkiem suburbanizacji Tarnowa jest także lokalizacja działalności gospodarczej, zwłaszcza handlowej i usługowej, na obrzeżach miasta oraz w gminach ościennych. We wszystkich gminach sąsiadujących z miastem zanotowano wzrost liczby podmiotów gospodarczych, przy czym średni wskaźnik wzrostu dla tych gmin kształtował się na wyższym poziomie niż średnia wartość dla tego okresu dla miasta. Jednakże wartość wskaźnika podmiotów gospodarczych na 10 tys. mieszkańców wciąż pozostaje dużo wyższy dla Tarnowa (965 podmiotów na 10 tys. mieszkańców) niż dla gmin podmiejskich (od 460 podmiotów w gm. Pleśna do 713 podmiotów w gm. Tarnów). Poniższa mapa (Rysunek 21) pochodząca z Informatora statystycznego Urzędu Statystycznego w Krakowie prezentuje obszar wpływu miasta na tereny okalające Tarnów w promieniu 30 km. Do gmin o największym powiązaniu zaliczono gminy Tarnów i Wojnicz (jako gminy I skupienia) oraz gminy Skrzyszów, Wierzchosławice, Lisia Góra, Żabno i Pleśna (jako gminy II skupienia). Obszary te pełnią uzupełaniającą funkcję mieszkaniową i gospodarczą miasta. Do gmin o mniejszych bezpośrednich wpływach miasta należy zaliczyć jednostki administracyjne ujęte jako III skupienie – Radłów, Zakliczyn, Tuchów, Ryglice i Ciężkowice oraz jako IV skupienie – Wietrzychowice, Gromnik, Szerzyny i Rzepiennik Strzyżewski. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 64 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 21. Suburbanizacja - obszar wpływu Tarnowa materiały Informatora statystycznego Urzędu Statystycznego w Krakowie 5) Obecny stan planistyczny Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa Politykę przestrzenną gminy, kierunki zmian w zagospodarowaniu przestrzeni określa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Natomiast przeznaczenie poszczególnych terenów określają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, które nie mogą naruszać przyjętej w studium polityki przestrzennej. Rada Miejska w Tarnowie w dniu 15 lipca 1999 r. przyjęła uchwałą Nr XI/214/99 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy i Miasta Tarnowa. Studium to zostało sporządzone w oparciu o ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która weszła w życie 11 lipca 2003 r., zastąpiła poprzednio obowiązujące prawo. Studium zostało zmienione pięciokrotnie: 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 65 I Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Nr XV/237/2003 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 16 października 2003 r. II Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr XVIII/280/2003 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 18 grudnia 2003 r., zmianę uchylono zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego akt IISA/Kr649/06 z dnia 30 stycznia 2007 r. III Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr XLIII/766/2005 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 22 grudnia 2005 r. IV Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr LI/986/2006 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 26 października 2006 r. V Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr LVI/716/2010 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 4 listopada 2010 r. Ze względu na zmieniające się uwarunkowania komunikacyjne, przestrzenne oraz prawne poprzez przyjęcie Uchwały Nr XVIII/234/2008 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 24 stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa podjęto decyzję o zmianie całego studium. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin sąsiadujących z miastem W pięciu sąsiadujących z Tarnowem gminach (Tarnów, Skrzyszów, Wierzchosławice, Żabno, Lisia Góra) obowiązującym aktami polityki przestrzennej są studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego każdej z gmin. Rysunek 22 zestawia przeznaczenie terenów ustalone w studiach gminnych poszczególnych sąsiadów Tarnowa w pasie o szerokości 1 km od granic administracyjnych miasta. Obszar bezpośrednio sąsiadujący z Tarnowem stanowi główny obszar objęty suburbanizacją, co widoczne jest w przeznaczeniu tych terenów w obowiązujących studiach gminnych. Większość terenów zlokalizowanych bezpośrednio przy granicy administracyjnej miasta stanowią tereny budowlane – mieszkaniowe jednorodzinne bądź usługowe. W okolicy funkcjonującego składowiska odpadów, tereny gminy Tarnów przeznaczone są pod zabudowę produkcyjną. Dla terenów budowlanych w gminie Wierzchosławice i Tarnów naturalną barierę ochronną od rozległych miejskich obszarów przemysłowych stanowi dolina Dunajca. Częściowa kontynuacja w zagospodarowaniu terenów zapewniona jest ponadto dla obszarów rolniczych zlokalizowanych w północnej części miasta oraz dla terenów zieleni leśnej zlokalizowanej na wzniesieniu Św. Marcina. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 66 V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Rysunek 22. Studia gmin ościennych Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Po 1 stycznia 2004 r. moc zachowały jedynie miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone po dniu 1 stycznia 1995 r. Uprzednie tracą moc prawną. Aktualnie w Tarnowie funkcjonuje 45 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Plany miejscowe zostały opracowane dla ok. 40% powierzchni miasta Tarnowa. Lokalizacja obszarów, dla których procedura sporządzania planu została zakończona, a także obszarów, dla których procedura jest w toku, zawarta została na poniższym rysunku (Rysunek 23), numery zgodnie z poniższym wykazem. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 67 Rysunek 23. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w Tarnowie Poniższa tabela prezentuje obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Miasta Tarnowa (numeracja zgodna jest z rejestrem planów miejscowych prowadzonym w Urzędzie Miasta). Tabela 6. Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 12. obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Klikowa – teren położony pomiędzy ulicami: Zagumnie, Mroźną, potokiem Mroźny i torami kolejowymi Tarnów Szczucin nr uchwały o uchwaleniu planu dominująca funkcja Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LIV/487/98 z dnia 18 czerwca 1998r. Teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 15. „Kaufland“ Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr VI/55/99 z dnia 23 lutego 1999r. Teren usług 17. Teren położony w obszarze Osiedla Nauczycielskiego Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXII/364/2000 z dnia 27 kwietnia 2000r. Teren usług podstawowych ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 68 18. 18a V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO „Osiedle Dąbrówka“ Teren położony w rejonie ulic: Obrońców Tobruku i Czarnej Drogi Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XIII/379/2000 z dnia 25 maja 2000r. Tereny budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLVIII/914/2006 z dnia 22 czerwca 2006r Teren usług komercyjnych Uchwała Nr XLI/573/2013 Rady Miejskiej W Tarnowie z dnia 24 października 2013 r. Tereny budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego Tereny budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego 19. Teren położony w rejonie ulic: Krakowskiej, Kąpielowej i wałem rzeki Białej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXIII/380/2000 z dnia 25 maja 2000r. 19a Teren w dzielnicy miasta Tarnowa – Koszyce, wyznaczonego ulic: Krakowską, Kąpielową i wałem rzeki Białej 20. Teren położony w rejonie ulic: Lwowska, Krupnicza Teren budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego 21. Teren położony w rejonie ulic: Krakowska, Kąpielowa Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XI/132/2011 z dnia 30 czerwca 2011 r. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXIV/410/2000 z dnia 29 czerwca 2000r. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXIV/446/2000 z dnia 14 września 2000r. 22. Na Os. Zielone – teren przy ul. Marii Dąbrowskiej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXVI/447/2000 z dnia 14 września 2000r. Teren budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego i usług o średniej intensywności zabudowy 24. Krzyż , w rejonie ulic Pomarańczowej i Gruszkowej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXXIII/644/2001 z dnia 24 stycznia 2001r. Tereny produkcyjne 25. Teren położony w rejonie ul. Mostowej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LI/991/2002 z dnia 23 maja 2002r. Teren usług ogólnomiejskich 26. „Czysta I“ – teren przy ul. Czystej i Abp. Wyszyńskiego Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LI/992/2002 z dnia 23 maja 2002r. Tereny produkcyjne 27. Teren położony w rejonie ulic: Garbarska, Lwowska, Ochronek Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LI/993/2002 z dnia 23 maja 2002r. Tereny usług publicznych 29. Tarnów – „Gumniska I“ – teren pomiędzy ul. Okrężną i Braci Saków 30. 30a „Czysta II“ – teren przy ul. Mościckiego i Czystej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LIV/1064/2002 z dnia 11 września 2002r. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr IV/41/2002 z dnia 19 grudnia 2002r Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr III/30/2006 z dnia 28 grudnia 2006r. Uchwała Nr XXXIX/551/2013 Rady Miejskiej W Tarnowie z dnia 12 września 2013 r. Teren zabudowy usługowej Teren usług Teren budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego Tereny produkcyjne Tereny produkcyjne Tereny produkcyjne 31. Teren położony w rejonie ulic: Mroźnej, Niedomickiej, linii kolejowej Tarnów - Szczucin Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr VII/87/2003 z dnia 20 lutego 2003r. Tereny produkcyjne 32. Teren położony w rejonie ulic: Słonecznej i Bitwy o Wał Pomorski. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr VII/88/2003 z dnia 20 lutego 2003r. Teren usług ogólnomiejskich 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 69 33. Teren składowiska odpadów komunalnych Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie XI/166/2003 z dnia 22 maja 2003r Teren składowiska odpadów komunalnych 34. Teren położony pomiędzy ul. Mroźną a przedłużeniem Al. Piaskowej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XI/167/2003 z dnia 22 maja 2003r. Tereny zieleni izolacyjnej oraz tereny przemysłowo-składowo-hurtowe 35. Krzyż – teren położony przy ul. Kalinowej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr VII/89/2003 z dnia Teren ZO oraz teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 36. Teren położony w rejonie ulicy Rydza Śmigłego i Nowodąbrowskiej. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXXII/544/2005 z dnia 25 stycznia 2005r. Teren wodociągów oraz teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 37. Teren położony w rejonie ul. Fredry. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXXV/608/2005 z dnia 21 kwietnia 2005r. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXXIX/693/2005 z dnia 08 września 2005r. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXXIX/694/2005 z dnia 08 września 2005r. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej Teren w rejonie ulic: Klikowskiej, Rzeźniczej i linii kolejowej Tarnów – Szczucin. Zmiana planu nr 40 Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLIII/767/2005 z dnia 22 grudnia 2005r. / Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XL/566/2009 z 22 października 2009 Tereny produkcyjne 41. Teren cmentarza w Klikowej. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLIII/768/2005 z dnia 22 grudnia 2005r. Teren cmentarza 42. Teren ograniczony ulicami: Starodąbrowska, Nowodąbrowskiej, Błonie, Jana Pawła II, Słonecznej. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XVL/861/2006 z dnia 27 kwietnia 2006r. Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednorodzinnej, zabudowy usługowej, w tym obiektów handlowousługowych o powierzchni sprzedaży 2 powyżej 2000m 43. Teren położony w rejonie ulic: Czerwonych Klonów i Traugutta. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLVIII/915/2006 z dnia 22 czerwca 2006r. Teren budownictwa mieszkaniowego wielorodzinnego 44. Teren położony w rejonie ulicy Krakowskiej i ks. J. Skorupki. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LI/973/2006 z dnia 12 października 2006r. Teren rozmieszczenia obiektów handlowousługowych o powierzchni sprzedaży 2 powyżej 2000m 45. Teren w rejonie ulic: Jana Pawła II, Słoneczna, Orkana, Marii Dąbrowskiej. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr VI/94/2007 z dnia 29 marca 2007r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 46. Teren w rejonie ulic: Wolańska, Orkana. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr X/149/2007 z dnia 28 czerwca 2007r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej 47. Teren w rejonie ul. Lwowskiej, za Szpitalem Wojewódzkim im. Św. Łukasza w Tarnowie. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XIII/182/2007 z dnia 25 października 2007 r. Tereny usług komercyjnych z możliwością lokalizacji obiektów handlowych o po2 wierzchni sprzedaży powyżej 2000m 38. 39. 40. 40A. Teren położony w Tarnowie - Mościcach w rejonie ulic: Zbylitowskiej, Chemicznej, Azotowej oraz linii kolejowej Kraków-Przemyśl. Teren położony w Tarnowie w rejonie ulic: M. Dąbrowskiej i Abp. Jerzego Ablewicza (TBS) ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 70 48. V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Teren rejonie ulic Lwowska - Rzędzińska Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XX/275/2008 z 27 marca 2008r tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy usługowej, teren cmentarza, tereny obiektów produkcyjnych i produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych i ogrodniczych Uchwała Nr XXXIX/552/2013 Rady Miejskiej W Tarnowie z dnia 12 września 2013 r. teren zabudowy mieszkaniowo usługowej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXV/363/2008 z 11 września 2008 r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajdujący się w terenie górniczym złoża gazu ziemnego Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XL/567/2009 z 22 października 2009r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajdujący się w terenie górniczym złoża gazu ziemnego 49. Teren w rejonie ulic Krakowskiej, Mokrej, Dalekiej i Czerwonej 49A. Zmiana planu w dzielnicy Zbylitowska Góra i Koszyce 50. Klikowa –Terapia Zajęciowa Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XXVI/376/2008 z 16 października 2008r. Teren usług zdrowia 51. Teren w rejonie ulic Mościckiego, Równej i Siewnej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLII/575/2009 z dnia 26 listopada 2009r. Teren zabudowy techniczno – produkcyjnej 52. Teren byłej strefy Zakładów Azotowych Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LII/660/2010 z dnia 24 czerwca 2010 r. Tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej oraz tereny wytwarzania, unieszkodliwiania i odzysku odpadów 53. Obejmujący obszar ograniczony: od północy ulicami: Bema, Bernardyńską, Kołłątaja, potokiem Wątok, od wschodu ulicą Jagiellońską, od południa ulicami: Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Nadbrzeżną Górną, przedłużeniem ulicy Łanowej od zachodu ulicą Limanowskiego Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr LII/659/2010 z dnia 24 czerwca 2010 r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami 54. Teren w obszarze miasta Tarnowa w rejonie ulicy Równej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr IX/92/2011 z dnia 27 kwietnia 2011 r. Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami 55. Teren w obszarze miasta Tarnowa w rejonie ulic: Jana Pawła II i Błonie oraz lasu Lipnie 56. Teren położony pomiędzy ul. Niedomicką, terenami kolejowymi Tarnów – Szczucin i granicą miasta . Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XI/131/2011 z dnia 30 czerwca 2011 r. Tereny produkcyjne i parków technologicznych 57. Teren w rejonie ulic Jana Pawła II, Abp. Ablewicza, Wolańskiej, Marii Dąbrowskiej Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie nr XXI/264/2012 z dnia 29 marca 2012 r. Teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wraz z usługami, jednorodzinnej, tereny zieleni urządzonej 2014 Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XI/133/2011 z dnia 30 czerwca 2011 r teren zabudowy usługowej - rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni 2 sprzedaży powyżej 2000m ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 71 58. obszaru położonego w centralnej części miasta Tarnowa terenu wyznaczonego ulicami: Szpitalną, Słoneczną, Błogosławionego Księdza Romana Sitko, Józefa Poniatowskiego, Franciszka Żwirki, Prostopadłą, Józefa Dwernickiego, Cegielnianą i Bitwy pod Cedynią. Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XLIII/590/2013 z dnia 28 listopada 2013 r. Tereny zabudowy usługowej i mieszkaniowej a rejon torów kolejowych relacji Tarnów – Szczucin oraz ulic: Mościckiego, Rolniczej i Jastruna projekt planu Teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wraz z usługami, jednorodzinnej, tereny zieleni urządzonej Powyższe plany wskazują na tendencję rozwoju funkcji usługowej oraz zabudowy mieszkaniowej. Najwięcej planów sporządzonych jest dla terenów położonych we wschodniej i północno-zachodniej części miasta. Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Art. 4 ust.2) w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W latach 2009-2010 w Tarnowie wydawano ok. 60 decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz ok. 400 decyzji o warunkach zabudowy rocznie. Połowa wydanych decyzji o warunkach zabudowy dotyczyła zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, a niespełna 1/3 wydanych decyzji dotyczyła zabudowy usługowej. Jednocześnie w roku 2010 tarnowscy inwestorzy otrzymali 121 pozwoleń na budowę 166 budynków mieszkalnych, z czego 60,8% stanowiły budynki jednorodzinne. W tym samym okresie oddano do użytkowania 265 mieszkań o powierzchni użytkowej 28,8 tys. m2, co stanowi 69,6% mieszkań oddanych do użytkowania w 2005 r. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 72 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1) Analiza i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego Położenie geograficzne i geomorfologia Centralna, najstarsza część miasta położona jest w obrębie Płaskowyżu Tarnowskiego, na wysoczyźnie. Jest to lekko falista równina o wysokościach bezwzględnych 240–250 m n.p.m. i niewielkim nachyleniu powierzchni terenu ku północy (do 8%). Płaskowyż przecina rynnowate obniżenie, biegnące ze wschodu na zachód, oddzielające wysoczyznę Płaskowyżu od Karpat Zachodnich. Dnem obniżenia płynie potok Wątok. Od strony zachodniej, nad brzegiem doliny Dunajca zaznacza się próg morfologiczny, miejscami stromy (nachylenia stoków sięgają 15–20%), przecinany płytkimi dolinami cieków wodnych. Południowo-zachodnia część miasta położona jest w obrębie Niziny Nadwiślańskiej, stanowiącej fragment dolin rzecznych Dunajca i Białej Tarnowskiej, o wyrównanej powierzchni. Średnia szerokość doliny Dunajca na tym odcinku wynosi ok. 1000 m, przy czym w granicach miasta znajduje się jedynie taras prawobrzeżny, osiągający szerokość ok. 800 m. Dolina Białej, ma średnią szerokość ok. 300 m. W Nizinę wcina się wysoczyzna wokół Zbylitowskiej Góry, położona w widłach Dunajca i Białej Tarnowskiej. Niewielki fragment Pogórza Ciężkowickiego tworzy południową część miasta Tarnowa. Są to północne stoki Góry św. Marcina wznoszące się w kierunku południowym stromym progiem o nachyleniu przekraczającym 20%, do wysokości 340 m n.p.m. Budowa geologiczna Miasto położone jest w obrębie dwóch jednostek – w przeważającej części w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego oraz w niewielkiej części w obrębie Karpat Zewnętrznych (południowa część miasta). Zapadlisko Przedkarpackie powstało wskutek ugięcia brzegu platformy pod naciskiem nasuwającego się górotworu Karpat. Wypełnione jest formacją ilastą wieku mioceńskiego. W trzeciorzędzie wypełnione zostało osadami ilastymi, a następnie przykryte cienką, kilkumetrową warstwą utworów czwartorzędowych. Spotyka się tu gliny morenowe z głazami narzutowymi, wydmy piaszczyste, żwiry teras rzecznych. Krajobraz Płaskowyżu nosi ślady dna lodowcowego. Nierówności terenu zostały pokryte piaskami fluwioglacjalnymi, które z czasem zostały przemieszczone, odsłaniając gliny morenowe. Znajdują się tu złoża ropo- i gazonośne, złoża soli i gipsów. Południowa część miasta, obejmująca niewielki fragment Karpat Zewnętrznych, wznosi się stromym progiem o przebiegu równoleżnikowym, tworzącym północne zbocza Góry św. Marcina. Ten fragment jest częścią górotworu wypiętrzonego wraz z łukiem Karpat w wyniku 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 73 alpejskich ruchów tektonicznych. Podłoże geologiczne jest tutaj zbudowane ze skał fliszowych – serii naprzemiennych drobnoziarnistych piaskowców, wapieni i łupków. Złoża kopalin Według danych PIG z 2011 r. dla Tarnowa udokumentowano złoża gazu ziemnego (kopaliny będące w kompetencji Ministra Środowiska) oraz surowców ilastych ceramiki budowlanej (kopaliny będące w kompetencji Marszałka Województwa). Tabela 7. Wykaz złóż kopalin powierzchnia złoża nazwa złoża nr złoża kopalina Krzyż IB 2519 złoża glin ceramiki budowlanej aktywny 5 ha TarnówKlikowa KN 11432 złoża mieszanek żwirowopiaskowych aktywny złoża glin ceramiki budowlanej nieaktywny eksploatacja złoża zaniechana (data rozpoczęcia eksploatacji 1956 r.) gaz ziemny aktywny – data rozpoczęcia eksploatacji 1969 r. 975 ha odwierty - gaz ziemny aktywny – data rozpoczęcia eksploatacji 1984 r. 430 ha odwierty - KonstancjaMieszczanka IB 2523 GZ Tarnów (jura) GZ 4629 GZ Tarnów (miocen) GZ 4628 status sposób eksploatacji rekultywacja użytkownik odkrywkowy rolniczy Firma P.H.U. "CEGBUD" s.c.; Cegielnia "Krzyż" ul. Krzyska 106 b 33-103 Tarnów 155,26 ha odkrywkowy wodny P. Krzysztof Witkowski "GEORYT" Nieciecza 33-240 Żabno 18,2 ha odkrywkowy leśny Leier - Tarnowskie Zakłady Ceramiki; Budowlanej S.A. PGNiG SA Oddz. Sanocki Z-d Górnictwa Nafty i Gazu Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie PGNiG SA Oddz. Sanocki Z-d Górnictwa Nafty i Gazu Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie Tabela 8. Wykaz terenów i obszarów górniczych nazwa nr w rejestrze Klikowa 106/4/276 Klikowa II 106/4/276a decyzja Z1:SR-IX-1.7422.10.2012.EM Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 2012-05-31 Z1:SR-IX-1.7422.10.2012.EM Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 2012-05-31 status aktualny aktualny powierzchnia koncesjobiorca teren i obszar górniczy: 2 200 180,00 m teren i obszar górniczy: 2 385 088 m P. Krzysztof Witkowski "GEORYT" Nieciecza 33-240 Żabno P. Krzysztof Witkowski "GEORYT" Nieciecza 33-240 Żabno ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 74 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Krzyż Mieszczanka Tarnów-1 10-6/1/59 10-6/1/16 2/1/143a Z1:OS.X.7412/K-W/5/01/5/EM ustanawiająca: Z1:OŚ.IV.3.7512/K/9/99 Wojewody Małopolskiego z dnia 1999-07-02 likwidująca: Z1:SW.V.1.ZP.751516/08 Marszałka Województwa Małopolskiego z dnia 2008-08-29 ustanawiająca: decyzja MOŚZNiL GK/wk/Mn/1089/98 z dnia 12 marca 1998 r., ostatnia zmieniająca: Z1:DGe-47717/4575/08/MS Ministra Środowiska z dnia 2008-07-07 aktualny teren i obszar górniczy: 2 35 167 m Firma P.H.U. "CEGBUD" s.c.; Cegielnia "Krzyż" ul. Krzyska 106 b 33-103 Tarnów zniesiony - - aktualny teren górniczy: 2 13 148 333,43 m obszar górniczy: 2 10 625 410,22 m Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie ul. Kasprzaka 01-224 Warszawa Rysunek 24. Złoża kopalin oraz tereny i obszary górnicze występujące na terenie miasta Na terenie miasta występują dwa zagospodarowane złoża gazu ziemnego – TarnówJura (eksploatowane od 1969 r.) oraz Tarnów-Miocen (eksploatowane od 1984 r.). Złoża mają 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 75 wspólny obszar i teren górniczy. Dzięki dużej zawartości metanu i braku domieszek, gaz kierowany jest bezpośrednio do rurociągu i do odbiorców. Użytkownikiem złóż jest Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Oddz. Sanocki. Dość powszechnie występują iły i gliny ceramiki budowlanej, aktywnie wydobywane jedynie za złoża Krzyż (Konstancja-Mieszczanka – eksploatacja zaniechana). Ponadto występuje szczegółowo rozpoznane złoże kruszywa naturalnego – TarnówKlikowa, zlokalizowane w północno-wschodniej części miasta. Wydobycie kruszywa naturalnego odbywa się odkrywkowo, co wiąże się z potencjalną znaczną degradacją środowiska naturalnego. Na obszarze miasta nie są zlokalizowane udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla. Gleby Na terenie miasta występuje dość duże zróżnicowanie gleb, które wiąże się przede wszystkim z geologią, rzeźbą terenu i warunkami wodnymi. Na wysoczyźnie występują przede wszystkim gleby brunatne (właściwe, wyługowane, kwaśne) oraz gleby bielicowe i pseudobielicowe. W strefie podgórskiej i w dolinach nieckowatych dominują gleby brunatne namyte. W dolinie Dunajca i Białej występują głównie mady, miejscami, w silnie podmokłych zagłębieniach – mady glejowe. Lokalnie wytworzyły się czarne ziemie. Ogólna przydatność gleb dla rolnictwa jest dość wysoka (ok. 50% użytków rolnych zakwalifikowano do III klasy), są to jednak grunty zanieczyszczone z uwagi na rozległe tereny przemysłowe zlokalizowane w mieście. Warunki hydrologiczne Tarnów w całości położony jest w zlewni Wisły. Sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta, natomiast niewiele jest naturalnych zbiorników wód powierzchniowych. Największą rzeką jest Dunajec, opływający miasto od strony zachodniej na trzykilometrowym odcinku, natomiast najistotniejszym ciekiem jest jego dopływ – rzeka Biała Tarnowska. W granicach administracyjnych miasta przebiega na odcinku ok. 8 km. Do Białej i Dunajca uchodzą liczne potoki i strumienie: Wątok (z dopływem Małochlebówką i Strusinką), Dębnica – dopływy Białej, Potok Klikowski, Potok Chyszowski – dopływy Dunajca. Ponadto przez północną część miasta przepływa Żabnica, niewielki ciek wpadający do rzeki Breń, bezpośredniego dopływu Wisły. Dunajec jest prawym dopływem Wisły o długości 247 km. Źródła Dunajca znajdują się w Dolinie Chochołowskiej, gdzie powstaje Potok Chochołowski, który łącząc się innymi ciekami przyjmuje nazwę Czarnego Dunajca. Łączy się on poniżej Nowego Targu z Białym Dunajcem, tworząc Dunajec. Na rzece zbudowano zapory piętrzące wodę: w Niedzicy (Zbiornik Czorsztyński), tuż poniżej w Sromowcach Wyżnych (Zbiornik Sromowski), w Rożnowie (Jezioro Rożnowskie) oraz w Czchowie (Jezioro Czchowskie). W okolicach Tarnowa Dunajec płynie obwałowanym korytem przez szeroką dolinę na Nizinie Nadwiślańskiej. Uchodzi do Wisły w okolicach Opatowca i Ujścia Jezuickiego. Na tym odcinku rzeka zaliczana jest do typu rzek nizinnych żwirowych i rzek nizinnych piaszczysto-gliniastych. Nurt jest raczej szybki, spadek jednostkowy rzeki wynosi tu ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 76 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 0,7‰. Rzeka charakteryzuje się bardzo dużymi, gwałtownymi wahaniami poziomu wody i wielkości przepływu, co skutkowało nieraz katastrofalnymi powodziami, obecnie wielkość powodzi jest redukowana przez zbiorniki retencyjne. Dunajec stanowi jednocześnie źródło zaopatrzenia w wodę, jaki jest odbiorcą ścieków. Na rzece tej zlokalizowane jest przemysłowe powierzchniowe ujęcie wody dla Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A. Do rzeki zrzucane są również biologicznie oczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe Tarnowa. Zgodnie z danymi z 2009 r. w Tarnowie pobrano 22,9 mln m3 wody, z czego z ogólnej ilości wód pobranych 73,7% stanowiły wody powierzchniowe. Biała Tarnowska jest prawym, największym dopływem Dunajca, o długości 101 km. Źródła Białej znajdują się w Beskidzie Niskim. Spadki jednostkowe Białej wahają się od około 6‰ w górnym biegu rzeki do około 1‰ w dolnym biegu. Na wysokości Tarnowa w dnie rzeki dominuje piasek, muł i glina, dolina ma szerokość ok. 2 km. Rzeka na całym odcinku jest obwałowana. Zlewnia ma charakter przede wszystkim przemysłowy. Biała charakteryzuje się znaczną zmiennością przepływów i szybkim mętnieniem wody, wywołanymi opadami o charakterze nawalnym. Wątok jest potokiem o długości 23,3 km. Źródła Wątoka znajdują się na terenie Zalasowej (na południowy wschód od Tarnowa), a po drodze potok zbiera wody z wielu małych cieków wodnych. Największym dopływem jest potok Łękawka, tzw. Wątoczek, (poza granicami miasta) oraz Małochlebówka i Strusinka. Różnica wysokości pomiędzy źródłem a ujściem jest dosyć znaczna – wynosi 30 m. Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych. Potok przez Tarnów przepływa na odcinku o długości 7,5 km, w południowej części miasta, opływając Górę św. Marcina i wpadając do Białej. Początkowo płytkie, meandrujące koryto o szerokich terasach zalewowych, zwęża się w centrum. Naturalne skarpy w okolicach centrum są strome i wysokie, dlatego zostały uregulowane i częściowo zabudowane konstrukcjami betonowymi i kamiennymi. Na wysokości ul. Grunwaldzkiej koryto Wątoka rozwidla się. Stare, północne koryto, tzw. Stary Wątok, zostało odcięte. Wody potoku płyną południowym korytem, które przekopano w celu skrócenia biegu rzeki (o ok. 1170 m) i ochrony przed wylewaniem w czasie wezbrań. Wątok nie jest obwałowany, jedynie w końcowym odcinku, wyposażony jest w prawobrzeżny wał cofkowy o dł. 740 m. Małochlebówka (in. Przemeszew, Mrozówka) jest niewielkim ciekiem we wschodniej części miasta, wpadającym do Wątoka na wysokości ul. Lwowskiej. Ciek ma swoje źródła okolicach lasu Lipie, płynąc w naturalnym jarze. Niedaleko źródeł znajduje się Zakład Składowania Odpadów Komunalnych w Tarnowie (przy ul. Cmentarnej). Teren Zakładu odwadniają dwa sztucznie wykonane cieki wodne: rów „Od Granicy I” i rów „Od Granicy II”, które łączą się z Małochlebówką. Żabnica to niewielki ciek przepływający wzdłuż Stawów Krzyskich z południa na północ. Całkowita długość cieku wynosi ok. 30 km, wpada do Brnia na wysokości Woli Mędrze- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 77 chowskiej. Do rzeki spływają liczne cieki z wysoczyzny morenowej (ze wschodu), wykorzystując dolinki nieckowate i płaskodenne. Koryto Żabnicy jest uregulowane. Na terenie Tarnowa zinwentaryzowano ok. 90 zbiorników wód powierzchniowych. Największe zbiorniki są pochodzenia antropogenicznego, są to Stawy Krzyskie (20 zbiorników), zbiornik ,,Kantoria” oraz liczne osadniki przemysłowe. Miasto Tarnów położone jest w obrębie dwóch jednolitych części wód podziemnych o numerach 139, 153, w których występują 2 piętra wodonośne: czwartorzędowe – związane z utworami akumulacji rzecznej, trzeciorzędowe – związane z utworami neogenu, wykształconymi jako piaski i piaskowce. Wody podziemne w Tarnowie nie tworzą zasobnych źródeł, gdyż budowa geologiczna nie predysponuje tych obszarów do obszarów wodonośnych, mają generalnie charakter wody zaskórnej, stagnującej na iłach krakowieckich kilkusetmetrowej miąższości. Zalegają przeciętnie na głębokości ok. 3 m p.p.t. W dolinie Dunajca i Białej głębokość wód gruntowych uzależniona jest od poziomu wód w rzekach. Tarnów położony jest poza obszarami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Jednakże znaczna cześć miasta (głównie zachodnia) znajduje się w zasięgu regionalnej strefy najwyższej ochrony poziomów wodonośnych – strefy alimentacyjnej dużych ujęć komunalnych. Warunki podłoża budowlanego, zagrożenie osuwiskami Korzystne warunki budowlane występują w obrębie gruntów nośnych, gdzie nie ma zjawisk geodynamicznych, a głębokość wody gruntowej przekracza 2 metry. Ze względu na morfologię terenu oraz poziom wód gruntowych w przeważającej części miasta nie występują utrudnienia rozwoju zabudowy. Niekorzystne warunki posadowienia budynków występują na terenach, w których zwierciadło wody znajduje się na głębokości mniejszej niż 2 m, w tym w obrębie dolinek nieckowatych i płaskodennych, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią (w szczególności tarasy zalewowe Dunajca i Białej), na terenach o spadku terenu powyżej 20% oraz na terenach zagrożenia osuwiskowego (rejon Pogórza Ciężkowickiego). Warunki klimatyczne Pod względem klimatycznym Tarnów położony jest w strefie klimatu podgórskiego. Rejon tarnowski należy do najcieplejszych regionów Polski, a Tarnów uważany jest za polski biegun ciepła. Notuje się stosunkowo wysokie temperatury roczne (+8°C), najwyższe w lipcu (+24°C), a najniższe w styczniu (-1,2°C). Średnia wilgotność powietrza wynosi 77%. Roczna suma opadów atmosferycznych wynosi średnio 528 mm. Tarnów określony jest mianem Polskiego Bieguna Ciepła. Związane jest to z faktem, iż zgodnie z danymi IMGW okolice miasta należą do jednych z najcieplejszych miejsc w kraju, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 78 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO gdzie średnie roczne nasłonecznienie wynosi 1573 godziny, a długość okresu wegetacji to okres rzędu 225-230 dni. Klimat lokalny, tzw. topoklimat, zależny jest przede wszystkim od ukształtowania terenu oraz jego pokrycia (szata roślinna, wody powierzchniowe, sposób zagospodarowania). Najkorzystniejsze dla zabudowy mieszkaniowej i uprawy roślin są stoki i grzbiety o ekspozycji południowej, ze względu na wysokie nasłonecznienie i dobre przewietrzanie. Niekorzystne są natomiast stoki o ekspozycji północnej, które otrzymują znacznie mniejszą ilość promieniowania słonecznego, należy na nich ograniczać zabudowę mieszkaniową i uprawę roślin ciepłolubnych. Szeroka i płaska dolina Dunajca i Białej charakteryzuje się małą częstotliwością zamgleń i dobrym przewietrzaniem zapobiegającym tworzeniu się mrozowisk. Natomiast wąskie doliny boczne wysoczyzny i pogórza z często występującymi podmokłościami, narażone są na stagnację mas chłodnego powietrza, co czyni je niekorzystne dla zabudowy pod względem klimatycznym. Szata roślinna Naturalna szata roślinna Tarnowa uległa przekształceniom w wyniku działalności antropogenicznej, silnym w strefie zurbanizowanej i umiarkowanym w strefie podmiejskiej. Wśród półnaturalnych zbiorowisk roślinnych oraz antropogenicznych występujących na tym terenie można wymienić: kompleksy leśne, w tym lasy Skarbu Państwa oraz lasy stanowiące własność prywatną: Debrza, las na Górze św. Marcina, Lipie, lasy w Krzyżu, Sośnina w Mościcach, las w Zbylitowskiej Górze, tereny leśne w okolicy składowiska odpadów komunalnych, zbiorowiska łąkowe, w tym zespoły roślinności łąk wilgotnych, zbiorowiska roślinności pastwiskowej, zbiorowiska roślinności drzewiastej oraz krzewiastej związanej z ciekami wodnymi, zbliżone do naturalnych zbiorowiska roślinności przywodnej i bagiennej, zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, zadrzewienia przydrożne, komponowana roślinność parków i cmentarzy, komponowana roślinność towarzysząca zabudowie, roślinność związana z uprawami rolniczymi wraz z towarzyszącymi gatunkami segetalnymi, roślinność murawowa, ruderalna. Wyższymi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi charakteryzują się tereny zlokalizowane na obrzeżach miasta, jego centralna część charakteryzuje się nieznacznym udziałem cennej roślinności. Ważnym komponentem środowiska przyrodniczego Tarnowa są lasy, które wpływają, na jakość środowiska, redukują zanieczyszczenia i produkują tlen, chronią glebę przed erozją, osłaniają przed wiatrem i hałasem. Ponadto pełnią ważną funkcję krajobrazową oraz rekreacyjną. Zgodnie z danymi GUS z 2010 r. wskaźnik lesistości na terenie miasta Tarnowa wynosi 3,6%. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 79 Lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 263,3 ha. Lasy publiczne zajmują powierzchnię 182,3 ha, w tym grunty publiczne Skarbu Państwa – 127,3 ha (123,3 w zarządzie Lasów Państwowych). Grunty leśne prywatne zajmują powierzchnię 81 ha. Lasy miasta Tarnowa znajdują się w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie pod nadzorem Nadleśnictwa Gromnik. Zgodnie z Planem urządzenia lasu powierzchnia gruntów nadleśnictwa na terenie miasta wynosi 132,6932 ha. Wszystkie lasy położone w granicach miasta pełnią funkcje ochronne, zgodnie z ustawą o lasach. Rysunek 25. Układ terenów zieleni miejskiej Istotnym składnikiem systemu zieleni miasta są parki. Na terenie Tarnowa znajduje się dziesięć parków miejskich, starodrzew czterech z nich: Parku Sanguszków, Parku Strzeleckich, Parku Planty Kolejowe oraz Parku Zbylitowska Góra objęto ochroną, uznając je za pomniki przyrody. Park Strzelecki (wpisany do rejestru zabytków) założony został w II połowie XIX w. (1866 r.), utworzony na podmokłych, północnych, peryferyjnych terenach miasta. Autorem założenia parkowego był Antoni Schmidt. W 2003 r. zostały włączone do założenia parkowego działki przyległe, stanowiące własność Towarzystwa Strzeleckiego „Bractwo Kurkowe”, łącznie teren obejmuje powierzchnię 8 ha. Park Strzelecki jest przykładem parku angielskiego o głównej funk- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 80 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO cji ogrodu spacerowego. Szatę roślinną parku tworzy około 160 gatunków drzew i krzewów, z czego gatunkiem dominującym jest klon. Na terenie parku istnieje zarybiony staw, utworzony pierwotnie w celu osuszenia terenu. Park Sanguszków (wpisany do rejestru zabytków) to park w Gumniskach założony w latach 1813-1827 przez Eustachego Sanguszkę, zaprojektowany przez Wincenta Zienkowskiego. Wraz z pałacem, znajdującym się w centralnej części, tworzył zespół pałacowo-parkowy o założeniu krajobrazowo-naturalistycznym. Jego powierzchnia wynosi 10 ha. Park Kwiatkowskiego (wpisany do rejestru zabytków w ramach układu urbanistycznego) położony jest w Mościcach, założony został na przełomie lat 20. i 30. XX w. Historia parku związana jest ściśle z historią powstania Fabryki Zakładów Azotowych. Powierzchnia parku wynosi 8 ha. Granica parku biegnie obok zabytkowego założenia ogrodowego Zakładów Azotowych. Park Piaskówka o powierzchni 21 ha został założony pod koniec lat 70. na terenach dawnej kopalni piasku, położonej na północ od śródmieścia. Od czasu założenia nie był pielęgnowany i zatracił swój parkowy charakter, bardziej przypomina obecnie las. Ostatnio prowadzone są prace mające na celu przywrócenie jego pierwotnego charakteru i wykorzystanie jako miejsce wypoczynku dla mieszkańców Tarnowa. Park na Górze św. Marcina obejmuje głównie tereny leśne wraz z ruinami czternastowiecznego zamku. Idea powstania w tym miejscu parku sięga 1938 r., kiedy książę Roman Sanguszko przekazał miastu ten teren. Obecnie powierzchnia parku wynosi 39 ha, z czego większość stanowią tereny leśne. Ponadto na terenie parku znajdują się liczne drogi i ścieżki piesze oraz rowerowe, obiekty sportowo-rekreacyjne, kawiarnia, basen, punkt widokowy na Tarnów. Co roku w parku odbywają się wyścigi kolarskie. Dominującymi gatunkami lasotwórczymi są dąb szypułkowy, buk pospolity i jesion wyniosły. Drzewostan jest stosunkowo młody, z najstarszymi drzewami osiągającymi wiek ok. 120-140 lat. Park Sośnina (Soślina) to teren lasów stanowiący własność Skarbu Państwa. W latach 70. XX w. wprowadzono alejki, ławki, oświetlenie i plac zabaw dla dzieci nadając Sośninie charakter parkowy, lecz nadal jest to las, w którym prowadzi się planowaną gospodarkę leśną. Planty Kolejowe zostały założone w latach 60. XIX w. jako zieleń towarzysząca browarowi książąt Sanguszków, w 1889 r. przeszły w zarząd miasta (obecna nazwa pochodzi od znajdującego się naprzeciwko dworca kolejowego). Obszar parku wynosi ok. 2 ha. Obecny układ parku pochodzi z końca XIX w., kiedy to uporządkowano zaniedbaną zieleń i wytyczono alejki. W drzewostanie parku dominują drzewa liściaste. Park Zbylitowska Góra o powierzchni 4 ha to park okalający zespół kościelnoklasztorny Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa (sióstr Sacre-Coeur). Zespół budynków wraz z parkiem powstał na początku XX w. na terenie zakupionym od hr. Stanisława Żaby, ostat- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 81 niego właściciela wsi Zbylitowska Góra. Wschodnią część parku tworzy jednogatunkowe i jednowiekowe nasadzenie kasztanowców, posadzonych w regularnej siatce kwadratów. Park Legionów położony na osiedlu Legionów, został założony w 2001 r. Teren o powierzchni 3 ha należy do Gminy Miasta Tarnowa, jest to strefa ochronna gazociągu wysokoprężnego. Do 2005 r. trwały prace niwelacyjne tego obszaru, rok później powstała pierwsza alejka oraz w posadzono drzewa. Znaczną powierzchnię parku zajmuje infrastruktura sportowa – boisko sportowe, tor krosowy oraz plac zabaw. Park Westerplatte, położony na osiedlu Westerplatte, został założony w 2001 r. Powierzchnia parku wynosi ok. 1 ha. Głównymi elementami założenia parku są grupy drzew i rozległe trawniki. Planowane jest uzupełnienie nasadzeń drzew, krzewów i bylin oraz wyposażenie parku w dodatkową infrastrukturę. Rysunek 26. Lokalizacja parków w Tarnowie Uzupełnienie terenów zieleni na terenie miasta stanowi zieleń cmentarna, szczególnie starodrzew cmentarza żydowskiego oraz Starego Cmentarza na Zabłociu. Ponadto do terenów zieleni miasta zalicza się ogrody działkowe, zajmujące łączną powierzchnię ok. 160 ha i ogrody czasowe zajmujące powierzchnię 16 ha. Na obszarze miasta występują aleje ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 82 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO przydrożne wyróżniające się w przestrzeni miejskiej. Trzy spośród nich ze względu na wysokie walory przyrodniczo-krajobrazowe objęto ochroną uznając za pomniki przyrody: aleja jaworowa wzdłuż ul. Pszennej, aleja lipowa wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, aleja różnogatunkowa przy ul. Krzyskiej. Dodatkowo wiele wartościowych alei zlokalizowanych jest w Mościcach. Na największą uwagę zasługuje aleja srebrnych klonów w ciągu ul. Białych Klonów. Formy ochrony przyrody Na terenie miasta nie znajduje się wiele obszarów i obiektów prawnie chronionych – są to pomniki przyrody, rezerwat przyrody „Debrza”, niewielki fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego oraz Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec. W bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska oraz większa część Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Rysunek 27 lokalizuje wszystkie formy ochrony przyrody występujące na obszarze miasta. Rysunek 27. Formy ochrony przyrody występujące na terenie miasta i w bezpośrednim sąsiedztwie Na terenie miasta objęto ochroną w formie pomnika przyrody 41 obiektów przyrody żywej i nieożywionej, w tym pojedyncze drzewa, grupy drzew, starodrzew parków, aleje drzew, głazy narzutowe. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 83 Tabela 9. Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Tarnowa (stan wg danych Urzędu Miasta Tarnowa z 2011 r.) lp. nr ew. rok uchwalenia rodzaj pomnika lokalizacja pierśnica [cm] (2005 r.) ul. Sanguszków - przed pałacem Sanguszków obw. 636 cm 1. 014 1987 Platan klonolistny (Platanus x acerifolia) 2. 016 1987 13 drzew różnych gatunków 3. 017 1987 Topola biała (Populus alba) 4. 5. 018 019 1987 1987 6. 020 7. Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) Aleja jaworowa (Acers pseudoplatanus) ul. N.M. Panny/Narutowicza wokół kościoła ul. Okrężna - przy moście na Wątoku ul. Narutowicza 31 ul. Pszenna obw. 447 cm obw. 100-300 cm 1987 Starodrzew Parku Zbylitowska Góra ul. Pszenna - poniżej Klasztoru pow. 3,8 ha 204 1987 Głaz polodowcowy al. Tarnowskich wys. 150 cm, obw. 275 cm 8. 205 1987 ul. Krzyska obw. 96 – 372 cm 9. 239 1993 ul. Piłsudskiego obw. 415 cm 10. 11. 240 241 1993 1993 obw. 290 cm obw. 300 cm 12. 242 1993 13. 243 1993 Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 14. 244 1993 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 15. 245 1993 Dąb szypułkowy (Quercus robur) ul. Nowy Świat 48 / ul. PCK ul. Bema 4-8 ul. Klikowska-boczna, pomiędzy posesjami nr 190 i 198 ul. Gospodarcza 6 / ul. Słoneczna ul. Marusarz - 600 m na wschód od posesji nr 87 ul. Bema 13 - Zgromadz. Sióstr Urszulanek Unii Rzymskiej 16. 248 1993 różnogatunkowy starodrzew Parku Strzeleckiego 17. 249 1993 18. 250 1993 19. 258 1995 różnogatunkowy starodrzew Plant Kolejowych różnogatunkowy starodrzew Parku Sanguszków Dąb szypułkowy (Quercus robur) 20. 282 1996 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 21. 283 1996 Dąb szypułkowy (Quercus robur) 22. 322 1997 Wiąz szypułkowy (Ulmus leavis) 23. 323 1997 4 wiązy szypułkowe (Ulmus leavis) 24. 355 1997 9 dębów szypułkowych (Quercus robur) ul. Kościuszki 9 - Przedszkole 25. 1 2002 Głazy narzutowe „Trojaczki” ul. Piłsudskiego - obok basenu 26. 2 2002 Dąb szypułkowy (Quercus robur) ul. Łanowa - za Pałacem Ślubów 27. 3 2004 Platan klonolistny ul. Mickiewicza 16 Aleja różnogatunkowa – 76 drzew z gatunków: 40 szt.-wiąz, 26 szt. - topola (ch. i wł), 8 szt. – olcha, 1 szt. – jesion, 1 szt. – robinia akacjowa Dąb szypułkowy „Kościuszko” (Quercus robur) Dąb szypułkowy (Quercus robur) Dąb szypułkowy (Quercus robur) Lipa drobnolistna (Tilia cordata) obw. 54-268 cm obw. 458 cm obw. 430 cm obw. 341 cm obw. 409 cm obw. 340 cm pomiędzy ul. Słowackiego/ Piłsudskiego/Romanowicza pow. 7,26 ha ul. Krakowska / ul. Dworcowa pow. 2,5 ha ul. Braci Saków / ul. Sanguszków pow. 10,0 ha ul. Głowackiego 76 Uroczysko Lipie - płd.-zach. część ul. Kolejowa 37 prawy brzeg potoku Wątok, 200m powyżej mostu ul. Okrężnej ul. Nowodąbrowska - obok zbiornika Tarnowskich Wodociągów obw. 386 cm obw. 428 cm obw. 406 cm obw. 330 cm obw. 311, 277, 246, 285 cm obw. 337, 235, 244, 266, 247, 239, 283, 284, 261 cm największy: wys. 2m, obw. 10,2 m, masa 28 t obw. 467 cm, h 27 m, k 25 m obw. 313 cm, h 23 m, k 20m ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 84 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO obw. 363 cm, h 30 m, k 16 m obw. 342 cm, h 28m, k 15m obw. 280 cm, h 19m, k 18m obw. 373 cm , h 25m, k 17m obw. 235 cm, h 25m, k 15m obw. 271 cm, h25m, k285m obw. 288 cm, h 25m, k 18m obw. 333 cm, h 30m, k 20m 28. 4 2004 Topola biała (Populus alba) ul. Rudy Młyny 29. 5 2004 Klon pospolity (Acer platanoides) ul. Goldhammera 30. 6 2004 Klon jawor (Acer pseudoplatanus) pl. Morawskiego 31. 7 2005 Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) ul. Piłsudskiego 24 32. 8 2005 Dąb błotny (Quercus palustris) ul. Białych Klonów/Głogowa 33. 9 2005 Dąb szypułkowy (Quercus robur) ul. Białych Klonów/Głogowa 34. 10 2005 Jesion wyniosły al. M. B. Fatimskiej 25 35. 11 2005 Dąb szypułkowy (Quercus robur) ul. Szpitalna 11 36. 13 2007 Aleja lipowa – 141 drzew ul. Obrońców Lwowa obw. 78 – 261 cm ul. Jarzębinowa obw. 352, 360, 360 cm, h 24m, 25m, 24m 37. 1.4 2008 3 dęby czerwone 38. 15 2009 Lipa drobnolistna (Tilia cordata) 39. 16 2010 dąb bezszypułkowy Wacław (Quercus petraea) 40. 17 2010 buk zwyczajny Łukasz (Fagus sylvatica) 41. 18 2011 buk szypułkowy (Quercus robur) działka nr 218/3 obr. 253 ul. Przedszkolaków działka nr 106/1 obr. 277 ul. Norwida 14 działka nr 106/1 obr. 277 ul. Norwida 14 działka nr 75/1 obr. 210, ul. H. Marusarz 106 obw. 288 cm, h 18m obw. 270 cm obw. 175 cm obw. 435 cm Rezerwat przyrody „Debrza” utworzono Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. (M.P. Nr 5, poz. 77). Rezerwat, stanowiący niewielki (9,5 ha), odizolowany kompleks leśny, otoczony polami i zabudowaniami, położony jest w północnej części miasta przy ul. Wiśniowej. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie zniekształconego florystycznie, wielogatunkowego starodrzewia z bogatym podszytem i runem leśnym. W obrębie rezerwatu występują pomnikowe okazy dębów, lip i buków. Aktualnie w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu zlokalizowana jest autostrada A4 mająca negatywny wpływ na niniejszy rezerwat. Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec (PLH120085) tworzy rzeka Dunajec na odcinku od zapory w Czchowie do ujścia do Wisły, wraz z dopływami. Obszar ten stanowi ważną ostoję wielu gatunków ryb, cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia. Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska (PLH120090) obejmuje wąską dolinę rzeki Białej na odcinku od Śnietnicy do okolic Tarnowa (most w Bistuszowej), są tu dobrze wykształcone i zachowane trzy typy siedlisk typowo nadrzecznych. W południowej części miasta Tarnów położony jest fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Został on utworzony na mocy Rozporządzenia Nr 23/96 Wojewody Tarnowskiego z dnia 28 sierpnia 1996 r. (Dz. Urz. Woj. Tarn. Nr 10 z 6 września 1996 r. poz. 60), a jego granice zaktualizowane w Uchwale Nr XVIII/298/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 lutego 2012 r. Obszar obejmuje teren Pogórza Karpackiego między dolinami Dunajca i Wisłoki i stanowi otulinę dla parków krajobrazowych: CiężkowickoRożnowskiego i Pasma Brzanki. Podlega on ochronie ze względu na wyróżniające się krajobrazo- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 85 wo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowych ze względu na możliwości zaspokojenia potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem. Projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej znajduje się w południowej części Tarnowa, przy ul. Rudy-Młyny. Jest to niewielki zbiornik wodny o wymiarach ok. 400 m na 50 m, położony na pierwszym tarasie zalewowym Białej Tarnowskiej, regularnie zalewanym podczas wylewów rzeki. Korytarze ekologiczne Obszarami ważnymi ze względu na utrzymanie ciągłości systemu przyrodniczego na terenie miasta są przede wszystkim doliny rzeczne, stanowiące szlaki migracji zwierząt i roślin. Ich znaczenie staje się większe na terenach zurbanizowanych, intensywnie zagospodarowanych, o rozwiniętej infrastrukturze komunikacyjnej stanowiącej bariery migracyjne. Ponadto funkcje korytarzy pełnią wszelkie pasy zieleni pełniące funkcje łącznikowe pomiędzy większymi obszarami pełniącymi funkcje przyrodnicze. Poza tymi obszarami na terenie miasta nie występują tereny pełniące funkcje ważniejszych korytarzy ekologicznych. Spowodowane jest to brakiem większych kompleksów leśnych oraz znacznym stopniem urbanizacji miasta, część północno-zachodnia miasta zagospodarowana pod funkcje przemysłowe, centrala intensywnie wykorzystana pod funkcje mieszkaniowe, a tereny dotychczas wolne od zabudowy pełnią głównie funkcje użytków rolnych, choć aktualnie bez prowadzonej na nich gospodarki rolnej. Znaczącą barierę ekologiczną na terenie Tarnowa stanowią: zwarta zabudowa, szczególnie zlokalizowana w centrum miasta, infrastruktura drogowa, głównie droga krajowa 94 (d. 4) oraz autostrada A4. W celu ograniczenia negatywnego wpływu autostrady A4 na możliwość migracji gatunków, zaprojektowano na terenie miasta lub bezpośrednio przy granicy 8 przepustów. Są to przede wszystkim dostosowane przepusty na ciekach dla płazów i małych zwierząt, przepusty pod autostradą dla płazów i małych zwierząt oraz jedno przejście pod autostradą dla większych zwierząt. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna Zgodnie z danymi GUS z 2010 r. wskaźnik lesistości na terenie miasta wynosi 3,6%. Lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 263,3 ha, w tym lasy publiczne zajmują powierzchnię 182,3 ha, w tym grunty publiczne Skarbu Państwa – 127,3 ha (123,3 w zarządzie Lasów Państwowych). Grunty leśne prywatne zajmują powierzchnię 81 ha. Lasy miasta Tarnowa znajdują się w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie pod nadzorem Nadleśnictwa Gromnik. Zgodnie z Planem urządzenia lasu powierzchnia gruntów nadleśnictwa na terenie miasta wynosi 132,6932 ha. Wszystkie lasy położone w granicach miasta pełnią funkcje ochronne, zgodnie z ustawą o lasach. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 86 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Zgodnie z danymi GUS z 2005 r. powierzchnia użytków rolnych na terenie Tarnowa stanowi ok. 33% ogólnej powierzchni miasta (powierzchnia 2 391 ha). Grunty użytkowane rolniczo zlokalizowane są przede wszystkim w północnej i wschodniej części miasta (Krzyż, Klikowa, Rzędzin). Produkcja rolnicza ma uzupełniający charakter na terenie miasta, niemniej jednak w ostatnim czasie została zaniechana w znacznym stopniu, o czym świadczą liczne nieużytki. W ostatnich latach zaobserwować można postępujące uszczuplenie terenów rolnych na skutek zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze, głównie mieszkaniowe, usługowe, komunikacyjne. Warunki rozwoju tej funkcji są zróżnicowane, elementem sprzyjającym jest duży udział gleb klas I-III oraz gleb IV klasy bonitacyjnej, korzystne warunki klimatyczne, duży udział stoków o ekspozycji południowej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej, a także korzystne ukształtowanie terenu, duży udział wierzchowin i stoków o niewielkich nachyleniach 0-15%. Niemniej jednak ze względu na znaczne zanieczyszczenie powietrza, wód powierzchniowych i wód gruntowych oraz występujące zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, nie wskazuje się danych terenów pod uprawę roślin konsumpcyjnych. 2) Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia Z punktu widzenia zdrowia ludzi najistotniejsze znaczenie mają zanieczyszczenia wody pitnej, w mniejszym stopniu zanieczyszczenia powietrza. Dla funkcjonowania ekosystemów podstawowe znaczenie mają zanieczyszczenie powietrza lub wód powierzchniowych, wpływające na procesy życiowe roślin i zwierząt, oraz zmieniające stan środowiska, takie jak eutrofizacja, powodująca niekorzystne zmiany w ekosystemie wód, zakwaszenie oraz uciążliwości powodowane hałasem. Rzeźba terenu Ze względu na silną urbanizację i rozwój przemysłu, na terenie miasta występują liczne przekształcenia antropogeniczne naturalnej rzeźby. Należą do nich: przekształcenia rzeźby na skutek eksploatacji kopalin – wyrobiska i hałdy; formy powstałe w wyniku budowy dróg i autostrad – nasypy, wkopy, podcięcia zbocza, rowy; regulacja koryt rzecznych i budowa wałów przeciwpowodziowych; budowa stawów, zbiorników retencyjnych, osadników – zagłębienia i/lub nasypy; niwelacje terenu pod większe place i budynki. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 87 Gleby Rozwój przemysłu w Tarnowie przyczynił się do powstania różnorodnych zanieczyszczeń gleb i wód. Trudne jest określenie obszarów występowania i stopnia zanieczyszczeń, gdyż składa się na nie wiele czynników. Możliwe jest zaobserwowanie skutków zanieczyszczenia nawet w znacznym oddaleniu od źródła. Antropogenicznymi źródłami zanieczyszczeń gleb są obiekty przemysłowe, miejsca zrzutu ścieków, składowiska (odcieki ze składowisk), złomowiska, magazyny paliw i sieci dystrybucji, stacje przeładunkowe, ponadto źródła obszarowe tj.: rolnictwo (stosowanie nawozów i pestycydów), wydobycie i przeróbka kopalin, budownictwo itp. Istotnym źródłem zanieczyszczenia na terenie miasta są ponadto ciągi komunikacyjne o dużej intensywności ruchu. Ponadto w wyniku zabudowy gleby są przekształcane mechanicznie. Znaczącym problemem na terenie Tarnowa są stare składowiska i tereny poprzemysłowe, zanieczyszczenia wymywane z tych terenów, po latach migracji, mogą dotrzeć do warstw wodonośnych. Na terenie miasta Tarnów przeprowadzono liczne badania zanieczyszczenia gleb, przede wszystkim metalami ciężkimi. Analiza badań z lat 2003-2008 wykazała, że stan czystości gleb uległ poprawie. Wody powierzchniowe i podziemne Pobór wody i zrzuty ścieków w Tarnowie są duże. W porównaniu z resztą miast w Polsce, Tarnów plasuje się na wysokich pozycjach pod względem ogólnego poboru wody i ilości odprowadzonych ścieków na jednego mieszkańca. Pobierane są zarówno wody powierzchniowe, jak i podziemne, ścieki odprowadzane są do odbiorników powierzchniowych, przeważają ścieki przemysłowe. Głównym źródłem zanieczyszczeń w Tarnowie są spływy powierzchniowe do kolektorów, zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych oraz dzikie wysypiska. W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadził w 2010 r. klasyfikację jakości wód powierzchniowych dla Tarnowa. Badaniem objęto Dunajec, Białą Tarnowską i Wątok. Najistotniejszymi wynikami badania są stwierdzenia, że : woda w Dunajcu nadaje się do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia i wymaga typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego; Biała i Wątok podlegają zjawisku eutrofizacji ze źródeł komunalnych, Watok dodatkowo również ze źródeł rolniczych. W 2010 r. przeprowadzono ocenę stanu chemicznego wód podziemnych. Porównanie wyników badań z wartościami dopuszczalnymi określonymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. pozwala stwierdzić, że w 2010 r.: ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 88 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO wody w Studni 4-1 w Tarnowie-Świerczkowie nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia benzenu i formaldehydu, wody w Studni 4-2 w Tarnowie-Świerczkowie nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia: ogólnego węgla organicznego, formaldehydu oraz stężeń tetrachloroetylenu i trichloroetylenu, wody w Studni 5 w Kępie Bogumiłowickiej nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia: ogólnego węgla organicznego i atrazyny, wody w punkcie Zawada nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia amoniaku. Powietrze atmosferyczne Miasto Tarnów położone jest w strefie funkcjonalnej regionu tarnowskiego o charakterze przemysłowo-urbanistycznym, w której koncentruje się większość potencjału gospodarczego regionu, zwłaszcza przemysłowego i usługowego. Tarnów należy do miast o dużej skali zagrożenia, zajmuje 25 miejsce wśród 150 najbardziej zagrożonych miast Polski pod względem ilości zanieczyszczeń emitowanych z zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska (GUS, 2010). W mieście występuje wysoki wskaźnik emisji dwutlenku azotu – 88,9 Mg/km2 (krajowy wskaźnik wynosi 1,03 Mg/km2) i dwutlenku siarki – 68,1 Mg/km2 (krajowy wskaźnik wynosi 5,4 Mg/km2). Porównując emisję zanieczyszczeń w latach 2008–2009 odnotowano nieznaczny spadek ilości zanieczyszczeń. Głównymi źródłami punktowej emisji zanieczyszczeń powietrza w mieście Tarnów są przede wszystkim Zakłady Azotowe W Tarnowie-Mościcach S.A. Ponadto znaczny wpływ wywierają Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego FRITAR i Zakłady Mechaniczne TARNÓW S.A. Miasto Tarnów za rok 2010 zostało zakwalifikowane do klasy C, ze względu na stężenia benzo(a)pirenu, pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Zakwalifikowanie strefy do klasy C wymaga podejmowania szczególnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza. Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym Do głównych źródeł hałasu występujących na terenie miasta Tarnowa zalicza się komunikację (hałas drogowy i kolejowy) oraz przemysł. Monitoring poziomu hałasu na terenie miasta Tarnowa przeprowadzony w 2010 r. objął badania poziomu hałasu kolejowego w jednym punkcie na obszarze miasta Tarnowa i w trzech obiektach przemysłowych. Przekroczone zostały wartości hałasu w 1 punkcie pomiarowym, oddalonym od torów około 30 m, przekroczenie mieściło się w przedziale od 5 do 10 dB. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 89 Promieniowanie elektromagnetyczne W województwie małopolskim przeprowadzano trzyletni cykl pomiarowy poziomów pól elektromagnetycznych, który zakończono w 2010 r. Na terenie Tarnowa w żadnym z 6 punktów pomiarowych nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnych wartości. Zagrożenie powodziowe Na dwóch największych rzekach na terenie miasta Tarnowa – Dunajcu oraz Białej Tarnowskiej odnotowuje się duże wahania amplitud, obie rzeki prowadzą wody z terenów górskich, charakteryzujących się brakiem zdolności retencyjnych. Wskutek czego wezbrania mają charakter nagły i nierzadko stwarzają zagrożenie dla przyległych terenów. Ze względu na istniejące zagrożenie powodziowe obydwie rzeki w miejscach szczególnie niebezpiecznych posiadają obwałowanie. Rysunek 28 ilustruje zagrożenie powodziowe występujące na terenie Tarnowa. Rysunek 28. Zagrożenie powodziowe występujące na terenie miasta ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 90 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych. Wątok nie jest obwałowany, jedynie w końcowym odcinku, wyposażony jest w prawobrzeżny wał cofkowy o dł. 740 m. Zasięg obszarów szczególnego zagrożenia powodzią został określony w operacie sporządzonym dla Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie dla rzeki Dunajec oraz Biała Tarnowska. W 2011 r. sporządzono opracowanie pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia powodziowego potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”, które analizuje istniejące zagrożenie powodziowe na terenie zlewni Wątoka oraz określa możliwości jego obniżenia poprzez zaproponowane działania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Flora i fauna Stan zbiorowisk roślinnych uzależniony jest od czynników środowiskowych oraz antropogenicznych, związanych z bezpośrednią działalnością człowieka, przede wszystkim: miejskie i przemysłowe zanieczyszczenie powietrza, intensywne zasolenie podłoża w pobliżu dróg, presja zabudowy na sąsiadujące kompleksy leśne, powodująca przerwanie połączeń przyrodniczych; nadmierna penetracja lasów, dewastacja, zaśmiecanie, podpalenia, itp. autostrada A4 – degradacja terenu zajętego pod pas drogowy oraz terenów przyległych. Obszary zdegradowane i wymagające rekultywacji Do obszarów stwarzających zagrożenie dla środowiska należy zaliczyć przede wszystkim zakłady i tereny przemysłowe (osadniki, zanieczyszczone powierzchnie) powodujące zanieczyszczenie wszystkich komponentów środowiska – powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych, gruntu orz klimatu akustycznego. Aktualnie na jednym z osadników Zakładów Azotowych – osadnik Czajka, prowadzona jest rekultywacja. Ponadto negatywnie na stan środowiska wpływają tereny składowania odpadów oraz wyrobiska, na terenie których obserwuje się nielegalne składowanie odpadów. 3) Wskazania dla zagospodarowania przestrzennego Podstawową zasadą przy określaniu kierunków studium powinna być zasada zrównoważonego rozwoju miasta, przez co rozumie się dostosowanie przeznaczenia terenów i sposobu zagospodarowania do zróżnicowanych predyspozycji środowiska: 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 91 główna funkcja – osadnictwo – posiada aktualnie najlepsze warunki rozwoju w północnowschodnich i wschodnich krańcach miasta, w obrębie wierzchowin i stoków Płaskowyżu Tarnowskiego, wykluczenie spod zabudowy terenów narażonych na osuwanie się mas ziemnych, o nachyleniu terenu powyżej 20%, terenów tarasów zalewowych Dunajca oraz Białej w obrębie obwałowań, terenów o gruntach słabonośnych i poziomie wód gruntowych powyżej 2 m, intensywniejsze wykorzystanie terenów już zainwestowanych i rehabilitacja obszarów zdewastowanych, ograniczenie procesu kurczenia się powierzchni terenów niezainwestowanych, otwartych, aktywnych biologicznie poprzez przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się rozproszonej zabudowy; dążenie do koncentrowania zabudowy – działania przyczyniające się do obniżenia kosztów budowy i obsługi infrastruktury technicznej, a tym samym do zachowania większych zwartych kompleksów obszarów o funkcjach przyrodniczych, niezbędnych dla wypoczynku i zdrowia ludzi, poprawa struktury i funkcji systemu przyrodniczego miasta (SPM) – stworzenie ciągłej, przenikającej tereny zurbanizowane struktury przestrzennej łączącej najbardziej wartościowe, różnorodne tereny zieleni i fragmenty terenów otwartych w mieście, a także zapewniającej ich powiązanie z terenami pozamiejskimi. Dotychczasowe zagospodarowanie miasta przyczyniło się do znacznego rozczłonkowania obszarów przyrodniczych, przez co nie stanowią ciągłego systemu; obszary niezabudowane (obszary leśne, użytki zielone) należy wykorzystywać na cele wzbogacenia systemu przyrodniczego miasta, chroniąc przed postępującą urbanizacją i przeznaczeniem na cele budowlane, ze względu na niewielki udział kompleksów leśnych na terenie miasta, a duży stopień zanieczyszczenia, wskazane jest zachowanie istniejących kompleksów leśnych oraz dążenie do zwiększenia stopnia lesistości miasta poprzez tworzenie zwartych kompleksów leśnych, poprawa klimatu miasta poprzez zwiększanie przewietrzania, obniżanie emisji zanieczyszczeń oraz wysoki udział terenów zieleni w strukturze miasta, w tym zachowanie roślinności poprawiającej klimat akustyczny oraz warunki aerosanitarne, w szczególności roślinność wzdłuż ciągów komunikacyjnych, torów kolejowych, terenów przemysłowych, zachowanie zadrzewień towarzyszących ciągom komunikacyjnym oraz ciekom i kanałom, stanowiących ciągi ekologiczne o znaczeniu lokalnym, zachowanie przejść i przepustów dla zwierząt wzdłuż tras szybkiego ruchu (w tym wzdłuż autostrady – zgodnie z projektem drogowym), kształtowanie otuliny biologicznej wokół cieków, przede wszystkim na terenach bezpośrednio z nimi graniczących i przeznaczonych do zainwestowania (ochrona przed spływem zanieczyszczeń), poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej, w tym na terenach o rozproszonej zabudowie, kształtowanie ciągów komunikacyjnych pod transport o charakterze zbiorowym, rozwój komunikacji pieszej i rowerowej, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 92 VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ograniczenie spływów powierzchniowych do rzek, w szczególności z terenów przemysłowych i innych silnie zanieczyszczonych, poprzez zachowywanie dużego udziału powierzchni terenu biologicznie czynnego, przeciwdziałanie powstawaniu dzikich wysypisk, konieczność likwidacji obszarów zagrożenia ekologicznego, czyli obszarów, na których wskutek presji przemysłowej i urbanistycznej, zanikły procesy samoregulacyjne w przyrodzie, rekultywacja gleby i grunty zdegradowane, w celu przywrócenia wartości użytkowych terenu. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 93 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Długoletnia historia Tarnowa ma swoje odzwierciedlenie w zachowanym dziedzictwie kulturowym, zwłaszcza w charakterze poszczególnych układów urbanistycznych, a także w poszczególnych obiektach pochodzących z różnych okresów historycznych. W latach 1988 – 1991 sporządzone zostało Studium historyczno-urbanistyczne miasta Tarnowa, opracowane przez zespół Bogusława Krasnowolskiego. Studium to zawiera bardzo szczegółową charakterystykę stanu zachowania dziedzictwa kulturowego na terenie miasta oraz wytyczne konserwatorskie dla współczesnego zagospodarowania poszczególnych części miasta. Jednakże z uwagi na znaczne przekształcenia w strukturze przestrzennej Tarnowa od czasu sporządzenia Studium historyczno-urbanistycznego, utrudniona jest pełna realizacja ustalonych wytycznych (sporna może być kwestia zasięgu terenów ścisłej ochrony konserwatorskiej bez zabudowy w obszarach, w których rozwój zabudowy już postępuje). Konieczna jest aktualizacja wytycznych konserwatorskich odnośnie zasad zagospodarowania na terenach objętych ochroną konserwatorską. Układy i obiekty zabytkowe Wśród układów i obiektów zabytkowych zlokalizowanych na terenie miasta 66 jest objętych ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków (zgodnie z wykazem w tabeli 10), natomiast ponad 800 obiektów ujętych jest w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zgodnie z wykazem nr 1). Przy czym należy zauważyć, że obiekty figurujące na liście ewidencyjnej WKZ mogą mieć różny stan zachowania, tj. mogły zostać poddane rozbudowie, nadbudowie czy przebudowie przy jednoczesnej utracie wartościowych elementów zabytkowych, część z nich (dotyczy to zwłaszcza zabudowy dawnych wsi Klikowa, Krzyż, Rzędzin) ze względu na zły stan techniczny mogła zastać rozebrana. Po analizie wartości kulturowych miasta wskazano ponadto obiekty, które również powinny być zaliczone do elementów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną. Do najcenniejszych elementów dziedzictwa kulturowego, objętych wpisem do rejestru zabytków, należy zaliczyć m.in: zespół staromiejski objęty ulicami: Wałową(po zewnętrznej stronie ulicy), Szeroką, Bernardyńską od Placu Morawskiego do Placu Świętego Ducha, Placem Świętego Ducha, ul. Targową do Wałowej, licząc po stronie zewnętrznej wymienionego pierścienia ulic i placów. Średniowieczny rynek otoczony kamienicami wzniesionymi w większości w XVI-XVIII w., w tym budynki z podcieniami, jest jednym z najcenniejszych przykładów tego typu architek- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 94 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO tury w kraju. Zlokalizowany centralnie gotycki budynek ratusza wzniesiony w XV w. później wielokrotnie przebudowywano nadając mu ostatecznie cechy stylu renesansowego. Rysunek 29. Zabytkowe układy i obszary na terenie miasta układ urbanistyczny miasta z XVIII - XIX w. ograniczony ulicami: od północy ul. Słowackiego, Poniatowskiego, od wschodu ul. Starodąbrowską, od południa ul. Narutowicza, Konarskiego, potokiem Wątok, od zachodu ul. Krasińskiego wraz z ul. Krakowską i Lwowską (z wykluczeniem zespołu Starego Miasta po zewnętrznej granicy ul. Wałowej) jako głównymi osiami perspektywicznymi układu, wytworzony został podczas austriackiej regulacji miasta, z wieloma wartościowym obiektami. układ urbanistyczny osiedla mieszkaniowego Mościce zamknięty ulicami: Chemiczną, Lipową, Zawadzkiego, Akacjową, Czerwonych Klonów i Zbylitowską. Osiedle zaprojektowane w latach 1927 – 1929 jako realizacja idei miasta – ogrodu oparte jest o osiowe kompozycje z regularną siatką ulic, które tworzą aleje ze szpalerami drzew. Zespół tworzą budynki użyteczności publicznej oraz parterowa i piętrowa zabudowa mieszkalna sytuowana na dużych działkach ogrodowych symetrycznie względem alei. Podstawowa oś (ul. Czerwonych Klonów) ukierunkowana od północy na główny budynek Zakładów 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 95 Azotowych, natomiast od południa na dom kultury, krzyżuje się z wytyczonymi do niej prostopadle ulicami. Układ tworzy również park im. Eugeniusza Kwiatkowskiego wytyczony na planie kwadratu. Zespół dworsko-parkowy w Gumniskach Klasycystyczny pałac wzniesiony w 1799 r. z inicjatywy Hieronima Sanguszki jako letnia rezydencja rozbudowany został w 2. poł. XIX w. Budynek od 1945 r. użytkowany jest jako siedziba Zespołu Szkół Ekonomiczno – Ogrodniczych. Park założony został w XVIII / XIX w. jako układ krajobrazowy o nieregularnej kompozycji wraz z układem wodnym. W latach późniejszych fragment parku przed tarasem pałacu przekształcono w symetryczny układ parterowy z fontanną. Zespół obejmuje również zabudowę towarzyszącą – budynek administracyjny, dom ogrodnika, dawny dom narzędzi ogrodniczych, dawną pompownię wody, zabudowę folwarczną. dworcowy zespół urbanistyczny Secesyjny gmach dworca kolejowego wybudowany został w latach 1906 – 1910 na wzór dworca lwowskiego. Budynek dworca oraz plac dworcowy zostały poddane gruntownej modernizacji w 2010 r. przy zachowaniu oryginalnych elementów projektu. relikty zamku Tarnowskich na Górze Św. Marcina, Powstała staraniem Spycimira Leliwity w związku z lokacją miasta w 1330 r. budowla wznoszona była do ok. 1342 r. i obejmowała zamek wysoki oraz zamek dolny z zapleczem gospodarczym. Zamek odbudowywano i przebudowywano kilkukrotnie, m.in. po najeździe węgierskim z 1441 r., staraniem hetmana Jana Tarnowskiego w XVI w. poprzez nadanie mu charakteru rezydencji obronnej o cechach renesansowych wraz z budową systemu obronnego. Zamek opuszczony został w 1. połowie XVIII w. i rozebrany w celu pozyskania materiału budowlanego. Obecnie zachowały się ruiny zespołu obejmujące dolne partie muru zamku wysokiego i dolnego oraz relikty fortyfikacji ziemnych i murowanych. kościół p.w. Najświętszej Marii Panny (na Burku) Drewniany kościół gotycki, konsekrowany w 1462 r., zlokalizowany jest nad potokiem Wątok. Jego jednonawowa konstrukcja przekryta jest gontem i słupową wieżą z baniastym hełmem, również krytym gontem. kościół p.w. Świętej Trójcy (na Terlikówce) Kościół wzniesiony został w 1589 r. jako drewniana, kryta gontem jednonawowa świątynia zwieńczona dwukondygnacyjną wieżą z baniastym hełmem o ośmiobocznej latarni oraz z iglicą. Wnętrze kościoła posiada cechy barokowe i manierystyczne, ołtarz główny pochodzi z 1. poł. XVII r. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 96 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO kościół p.w. Podwyższenia Krzyża oo. bernardynów (ul. Bernardyńska 13) Budowla zakonu ss. bernardynek, ukończona w 1680 r., została przejęta w 1789 r. przez oo. bernardynów. Kościół nosi cechy barkowe, jest jednonawowy, murowany i tynkowany. dawny zespół klasztorny oo. bernardynów (ul. Bernardyńska 24) Pierwotnie gotycki kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej wzniesiony został jako budowla gotycka w 1468 r. dla przybyłych do miasta oo. bernardynów. Po pożarze, który zniszczył kościół rozbudowano go w drugiej połowie XVIII w., po czym w 1789 r. decyzją władz austriackich odebrano oo. bernardynom klasztor wraz z kościołem. Otrzymali oni wówczas pobliski kościół ss. bernardynek po kasacie zakonu żeńskiego. W XIX w. budynki przebudowano na cele świeckie (Sąd Szlachecki). Podział budowli kościoła na kondygnacje i nadanie cech klasycystycznych fasadzie doprowadziło do zatracenia pierwotnego charakteru zespołu. kościół katedralny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny Budowla wzniesiona została jako kościół parafialny w wyniku lokacji miasta w 1330 r. pierwotnie jednonawowy. Po podniesieniu do rangi kolegiaty w 1400 r., a następnie katedry w 1786 r. został wielokrotnie poddawany rozbudowie. Kościół gotycki z elementami neogotyckimi z późnobarokową kaplicą stanowi murowaną konstrukcję trójnawową bazylikową. We wnętrzu znajdują się renesansowe nagrobki rodu Tarnowskich oraz manierystyczne rodu Ostrogskich park miejski - Ogród Strzelecki Park założony został w latach 1866 – 1869 w układzie krajobrazowym z wydzieloną przy zachodniej granicy częścią gospodarczą (później ów ogród warzywny przekształcono w ogródek jordanowski). Założenie zachowało w ogólnych zarysach pierwotną kompozycję z nieregularnym, krętym układem alejek. W północnej części parku w latach 20. XX w. zlokalizowano Mauzoleum gen. Józefa Bema w formie dwurzędowej kolumnady z sarkofagiem, na którym widnieją inskrypcje w języku polskim, węgierskim i tureckim. Na terenie parku znajduje się również neogotycki pałac Towarzystwa Strzeleckiego, dom ogrodnika, zabytkowa fontanna, studnia oraz ogrodzenie. stary cmentarz przy ul Narutowicza Cmentarz złożony w 1787 r. w późniejszych latach był kilkukrotnie powiększany, natomiast oficjalnie zamknięto go w 1928 r. Najstarszy nagrobek Księżnej Marii z Lubomirskich Radziwiłłowej pochodzi z 1795 r. Do najcenniejszych obiektów zlokalizowanych na terenie cmentarza należy zaliczyć dwie kaplice – mauzoleum Radzikowskich z pocz. XIX w. oraz mauzoleum Sanguszków z lat 1868 – 70. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 97 cmentarz żydowski przy ul. Starodąbrowskiej Cmentarz założony pod koniec XVI w. na podstawie przywileju na cmentarz dla gminy żydowskiej Tarnowa z 1583 r. jest bardzo dobrze zachowany. W latach 1942 – 43 kirkut był miejscem kaźni Żydów podczas likwidacji tarnowskiego getta. Ochroną prawną poprzez wpisanie do rejestru zabytków objętych zostało 66 elementów zlokalizowanych na terenie Tarnowa. Wśród nich są 3 układy urbanistyczne obejmujące centralną część miasta oraz fragment dzielnicy Mościce, 1 zespół urbanistyczny i jeden zespół pałacowo – parkowy. Największą grupę wśród budynków zabytkowych w wykazie tworzą kamienice (35 obiektów). Na listę wpisanych jest również 8 obiektów sakralnych, 5 dworków bądź willi, 5 obiektów użyteczności publicznej, 3 cmentarze i jedna kaplica cmentarna. Rejestrem objęte jest ponadto miejsce historyczne, park miejski, obiekt techniki, a także ruiny zamku. wykres 3. Procentowy udział poszczególnych typów obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków Poniższa tabela zawiera wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Tabela 10. Obiekty wpisane do rejestru zabytków nr wpisu do rejestru data wpisu do rejestru XIV - XVI w. A-130 24.09.1934 Śródmieście XVIII - XIX w. A-86 12.04.1976 Mościce lata 20. XX w. A-208 17.12.1978 l.p. obiekt lokalizacja 1 układ urbanistyczny - zespół staromiejski Stare Miasto 2 układ urbanistyczny XVIII - XIX w. 3 układ urbanistyczny - osiedle Mościce datowanie ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 98 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO l.p. obiekt lokalizacja datowanie data wpisu do rejestru 4 dworcowy zespół urbanistyczny (gmach dworca głównego, wiaty peronowe, pl. Dworcowy, ul. Dworcowa) ul. Dworcowa XIX / XX A-80 3.11.1975 5 zespół pałacowo-parkowy w Gumniskach (pałac, oficyna, 2 budynki administracyjno - gospodarcze, spichrz, ogród) Gumniska XVIII / XIX A-55 19.11.1968 6 ruiny zamku Tarnowskich Góra św. Marcina, ul. Wypoczynkowa 1340 r. A-119 25.10.1976 7 ratusz Rynek 1 XIV 582 (stary nr) 20.10.1936 8 Ogród Strzelecki, ob. park miejski XIX A-81 13.12.1975 9 kościół p.w. Podwyższenia Krzyża oo. bernardynów ul. Bernardyńska 13 XVIII A-185 24.04.1970 10 zespół klasztorny oo. bernardynów ul. Bernardyńska 24 2. poł XV, XIX A-419 16.06.1998 11 Katedra p.w. Narodzenia NMP Plac Katedralny ok.1400, 1887 1897 A-228 25.09.1980 zespół zabudowy - dom kapituły 12 (muzeum), dom Mikołajowskich, scholasteria Plac Katedralny XVI A-338 18.07.1991 13 kościół pomocniczy p.w. Świętej Trójcy na Terlikówce (drewniany) ul. Tuchowska 5 1562, 1857 A-187 25.04.1970 14 kościół pomocniczy p.w. NMP na Burku (drewniany) ul. Konarskiego / ul. Najświętszej Marii Panny XV, XVII A-186 24.04.1970 15 kościół parafialny p.w. Św. Rodziny wraz z plebanią ul. Krakowska 41 1904-07 r. A-319 19.10.1988 zespół klasztorny urszulanek (budynek internatu, budynek szkolny, 16 budynek klauzury, ogród i dziedziniec klasztorny) ul. Gen.J. Bema XIX/XX A-80/M 22.03.2007 17 Stary Cmentarz ul. Narutowicza XVIII A-127 11.06.1977 A-125 18.06.1977 kaplica Św. Józefa, kaplica grobowa ul. Narutowicza, Stary 1805, 186918 Sanguszków Cmentarz 1871 19 cmentarz żydowski 20 cmentarz wojenny nr 200 ul. Szpitalna ul. Chyszowska XVI 1915 r. A-22 A-54/M 28.09.1976 5.05.2006 miejsce historyczne - skwer z ka21 mieniem węgielnym osiedla "Nasz Dom" ("Za Torem") ul. Obrońców Lwowa 1934 r. A-411 2.02.1998 ul. Piłsudskiego 4 1883 r. A-23/M 14.11.2005 23 komin d. browaru Sanguszków ul. Narutowicza 1 1894 r. A-143/M 4.04.2008 24 25 26 27 28 ul. Batorego 19 ul. Gumniska 30 ul. Brodzińskiego 5 ul. Brodzińskiego 8 ul. Brodzińskiego 16 1 poł. XIX 2 poł. XIX 1905 r. 1906 r. 1908 r. A-225 A-48/M A-145 A-146 A-242 6.09.1980 22.03.2006 1.03.1978 1.03.1978 14.05.1982 22 2014 nr wpisu do rejestru Gmach I Liceum Ogólnokształcącego dworek willa, ob. Urząd Stanu Cywilnego kamienica kamienica kamienica ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO l.p. obiekt lokalizacja datowanie nr wpisu do rejestru data wpisu do rejestru 29 zespół willowy ul. Jarzębinowa 9 1920 r. A-63/M 21.07.2006 30 kamienica Plac Kazimierza Wielkiego 2 pocz. XX A-362 3.11.1993 pocz. XIX 1874 r. l poł. XIX 2 poł. XIX 2 poł. XIX A-120 A-320 A-224 A-135 A-380 25.10.1977 15.02.1989 25.08.1980 9.12.1977 3.10.1994 pocz. XX A-415 7.05.1998 XVIII/XIX 1900-1905 r. ok. 1900 r. pocz. XX A-221 A-237 A-236 A-408 17.08.1980 9.10.1981 9.10.1981 30.12.1997 A-27/M 7.07.2005 A-208 17.12.1979 A-67/M A-156/M A-230 A-109/M A-17/M A-394 A-369 A-383 A-388 A-413 A-412 A-397 A-370 A-371 167 (stary nr) 585 (stary nr) 586 (stary nr) A-30/M A-1204/M A-12/M A-137 A-229 A-84 20.12.2006 25.08.2008 16.10.1980 23.08.2007 5.04.2004 6.09.1996 17.11.1993 4.05.1995 20.11.1985 30.04.1998 10.03.1998 29.11.1996 17.11.1993 18.11.1993 19.05.1947 14.07.1933 17.01.1936 29.09.2005 22.04.2010 12.12.2003 14.12.1977 7.10.1980 30.03.1976 A-407 26.11.1997 31 32 33 34 35 zajazd, ob. dom szkoła dworek kamienica z oficynami kamienica z oficynami 36 kamienica, ob. Hotel Bristol 37 38 39 40 zespół dworku kamienica kamienica kamienica ul. Kołłątaja 1 ul. Kopernika 5 ul. Konarskiego 15 ul. Krakowska 2 ul. Krakowska 8 ul. Krakowska 9, Nowy Świat 3 ul. Krakowska 10 ul. Legionów 14 ul. Legionów l6 ul. Narutowicza 33 41 budynek Wodociągów Tarnowskich ul. Narutowicza 37 pocz. XX 42 budynek Urzędu Dozoru Technicznego ul. Czerwonych Klonów 6 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica kamienica (budynek starostwa) kamienica kamienica kamienica (sala lustrzana) ul. Piłsudskiego 3 ul. Rogoyskiego 28 ul. Rogoyskiego 30 Rynek 3 Rynek 4 Rynek 8 Rynek 9 Rynek 10 Rynek 12 Rynek 13 Rynek 14 Rynek 15 Rynek 16 Rynek 17 Rynek 19 Rynek 20 Rynek 21 Rynek 22 Rynek 24 Plac Sobieskiego 5 ul. Sowińskiego 11 ul. Sowińskiego 13 ul. Wałowa 10 XIX/XX 1913 r. XVI l poł. XIX XVI-XVII XVI XVIII-XIX XVI XVI ok. XVI 3 ćw. XIX XVI 2 poł. XIX 2 poł. XVI 2 poł. XVI 2 poł. XVI XVI-XVII XVI-XVII poł. XIX 1906 r. 1913 r. 1880-82 r. ul. Żydowska 20 poł. XVI 66 kamienica 99 na podstawie informacji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Rysunek zmiany studium nr 2d prezentuje zagadnienia w zakresie dziedzictwa kulturowego na mapie całego miasta. Lokalizację obiektów objętych rejestrem zabytków oraz ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 100 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO obiektów ujętych w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na obszarze centrum miasta ilustruje Rysunek 30. Rysunek 30. Zabytki na obszarze centrum miasta Analiza wartości kulturowych pozwala na wysunięcie wniosku o rozpatrzenie możliwości objęcia ochroną następujących obiektów i zespołów zabytkowych, które niezależnie od swojej wartości historycznej, stanowią o wartości fizjonomii miasta i jej różnorodności: układ urbanistyczny Plac Świętego Ducha, ob. Plac gen. J. Bema, wykształcony w XV w. układ urbanistyczny Placu Drzewnego, wytyczony w 1784 r. układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych z lat 20. XX w. zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali alejowe ukształtowanie ul. Piłsudskiego, 1884 r. fortyfikacje miejskie kościół parafialny p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej z lat 1957 – 1960 kościół parafialny p.w. Świętego Krzyża i Świętego Filipa Neri przy ul. Piłsudskiego z końca XIX w. kościół parafialny p.w. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krzyżu z lat 1909 – 1910 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 101 zespół Szpitala Miejskiego przy ul. Szpitalnej z lat 1861 – 1912 Wielkie Schody schody w ciągu ul. Basztowej most kolejowy na Białej Tarnowskiej strażnica na lewym brzegu rz. Białej przy moście kolejowym dawny zespół młyna Szancerów przy ul. Kołłątaja zespół budynków zlokalizowanych przy ul. Taras 4 i Targowa 12 mur obronny przy klasztorze oo. bernardynów (od ul. Franciszkańskiej) Bima - pozostałość po renesansowej synagodze budynek administracyjny dawnego browaru Sanguszków przy ul. Krakowskiej zespół obiektów stadniny koni w Klikowej z lat 20-tych XX w. zespół zabudowy z początku lat 50-tych XX w przy ul. Lwowskiej osiedle urzędnicze z lat 20-tych XX w. w Mościcach osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy ul. Owsianej. Ponadto w Tarnowie zlokalizowanych jest 65 kapliczek, krzyży, figur, pomników: Plac katedralny, figura MB na postumencie, 1884 r., ul. Szopena 15, figura MB na postumencie, 1890 r., ul. Panny Marii, figura MB na postumencie (przy plebani), 1930 r., ul. Panny Marii 7, figura MB w sztucznej skale, 1947 r., ul. Tuchowska, kapliczka przy nasypie, św. Walentego, 1798 r., ul. Tuchowska, we wnęce muru cmentarza starego, 1927–31 r., z figurą św. Stanisława Szczepanowskiego, ul. Klikowska 45, posąg na postumencie, 1925 r., ul. Gumniska 18–20, krzyż-figura, 1892 r., neogotycka; ul. Krakowska 41, kapliczka kubaturowa, ok. poł. XIX w., ul. Krakowska 127, kapliczka kubaturowa, I poł. XIX w., ul. Głowackiego 73, Grupa Ukrzyżowania na postumencie, poł. XIX w., ul. Głowackiego 3, figura na postumencie, poł. XIX w., ul. Głowackiego 24, figura na postumencie, XIX/XX w., ul. Mościckiego 177, Chrystus na postumencie, 1888 r., ul. Mościckiego 125, Chrystus na postumencie, 1925 r., ul. Mościckiego 134, krzyż drewniany z wizerunkiem Chrystusa, ok. 1925 r., ul. Do Huty, krzyż drewniany z wizerunkiem Chrystusa, 1925 r., ul. Pszenna 3, grota z figurą MB, pocz. XX w., ul. Pszenna 3, figura na postumencie, pocz. XX w., ul. Mokra (nad stawem), kapliczka na drzewie, 1917 r., ul. Mokra, krzyż drewniany, pocz. XX w., ul. Krakowska (obok cm. wojennego), krzyż drewniany (metalowy?), 1914r., ul. Liściasta 216, krzyż drewniany, pocz. XX w., ul. Klikowska/Niedomnicka, figura na postumencie, 1936 r., ul. Zagumnie 69, krzyż drewniany z kapliczką szafkową, 1984 r., ul. Klikowska 169, krzyż drewniany, 1956 r., w miejscu starszego wg tradycji na mogile zmarłych na zarazę, przy ogrodzeniu kościoła parafialnego w Klikowej, krzyż z kapliczką szafkową, 1960 r., w miejscu starszego wg tradycji na mogile powstańców (?), ul. Czerwona/Daleka, kapliczka szafkowa na drzewie, 1900 r., ul. Azotowa/Lipowa, krzyż żeliwny, 1954 r., w miejscu starszego wg tradycji na mogile dzieci zmarłych na cholerę, ul. Tuchowska, figura na postumencie, 1900 r., ul. Tuchowska (przy kościele p.w. św. Trójcy), figura na postumencie, 1892 r., ul. Tuchowska, j.w., krzyż drewniany, 1911 r., Góra św. Marcina, krzyż drewniany (metalowy?), 1935 r., ul. H. Marusarz, kapliczka kubaturowa, I poł. XIX w., ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 102 VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ul. H. Marusarz 73, kapliczka murowana w kształcie słupa, 1929 r., ul. H. Marusarz 69, krzyż betonowy, ok. 1930 r., ul. H. Marusarz 45, krzyż drewniany, ok. 1943 r., ul. Lwowska 136, kapliczka kubaturowa, II poł. XIX w., Cmentarz na Rzędzinie, kapliczka kubaturowa przeniesiona z ul. Narutowicza, II poł. XIX w., ul. Braci Saków 24, murowana w kształcie słupa, XVIII/XIX w., ul. Braci Saków 75, sztuczna grota z figurą, 1906 r., ul. Braci Saków 43, figura na postumencie, 1912 r., ul. Lwowska 38, figura MB na postumencie, 1904 r., (ogród ss. felicjanek), ul. Lwowska 36, krzyż drewniany, ok. 1910 r., ul. Tarnowskiego 1, krzyż drewniany, ok. 1875 r., ul. Orkana 100, krzyż drewniany, 1918 r., ul. Nowodąbrowska, kapliczka murowana w kształcie słupa, XIX/XX w., ul. Nowodąbrowska 143, kapliczka kubaturowa, k. XVIII w., ul. Nowodąbrowska 112/114, figura na postumencie, 1946 r., ul. Legionów 56, figura na postumencie, 1865 r., ul. Starodąbrowska 33, figura na postumencie, ok. 1933 r., ul. Prostopadła, figura na postumencie, 1936 r., ul. Wiśniowa, kapliczka murowana w kształcie słupa, 1939 r., ul. Wilcza 9, kapliczka szafkowa na słupie, 1903 r., ul. Rzeczna 2, figura MB, murowana, pocz. XX w., ul. Tuchowska, figura MB z Dzieciątkiem, ok. 1900 r., ul. Kościuszki 75, krzyż na postumencie, 1901 r., ul. Orkana 43A, kapliczka z figurą Chrystusa i MB, I poł. XIX w., ul. Orkana 33, krzyż drewniany, pocz. XX w., ul. Piłsudskiego, Pomnik Nieznanego Żołnierza, 1920 r., ul. Piłsudskiego, Pomnik K. Brodzińskiego, 1884 r., ul. Piłsudskiego, Pomnik J. Szujskiego, 1886 r., pl. im. 5. Pułku Strzelców Konnych, pomnik, 1923 r., pl. Kazimierza Wielkiego, Pomnik A. Mickiewicza, 1900 r., ul. Mickiewicza, kaplica na dziedzińcu przed budynkiem d. koszar piechoty. Tarnów charakteryzuję się bardzo wysokimi walorami w zakresie dziedzictwa kulturowego w skali regionu. Wiąże się to z wieloletnią historią miasta i wykształceniem bardzo wartościowych układów urbanistycznych, tworzonych przez cenną architekturę z różnych okresów. Stan zachowania obiektów objętych rejestrem jest zadowalający. Sytuacja nie jest jednak podobna w odniesieniu do wielu budynków ujętych w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zwłaszcza na terenach dawnych wsi Krzyż, Klikowa, Rzędzin). W celu ochrony wszystkich elementów dziedzictwa kulturowego tworzących tożsamość miasta należy sporządzić miejski program opieki nad zabytkami. Zgodnie z założeniami służyłby on aktualizacji zabytkowych zasobów miasta, weryfikacji i poprawie stanu zachowania zabytków, wykorzystania ich na potrzeby społeczne, gospodarcze i edukacyjne. Zgodnie z wojewódzkim programem opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2010 – 2013 w Tarnowie zlokalizowane są 3 pomniki stanowiące dobra kultury współczesnej: 2014 pomnik gen. Józefa Bema, ul. Wałowa, pomnik pierwszego transportu do Oświęcimia, pl. Więźniów Oświęcimia, pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu, ul. Narutowicza. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 103 Zasoby archeologiczne W zakresie badań archeologicznych przeprowadzonych w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski, zakres rejestracji obejmuje osady o powierzchni powyżej 0,5 ha, osady o powierzchni poniżej 0,5 ha, ślady osadnictwa, stanowiska archiwalne, odszukane w terenie o ustalonej lokalizacji bez dalszego materiału, stanowiska archiwalne o nieustalonej lokalizacji oraz stanowiska o szczególnej wartości. Rozmieszczenie 85 stanowisk archeologicznych występujących w granicach administracyjnych miasta zostało przedstawione na rysunku nr 2d. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 104 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI Podstawowy układ drogowy Tarnowa stanowią drogi i ulice: autostrada A4 z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż) w klasie dróg głównych ruchu przyspieszonego (GP): droga krajowa 94 (d. 4) – południowa obwodnica Tarnowa droga krajowa nr 73 – al. Jana Pawła II, ul. Lwowska w klasie dróg głównych (G): droga wojewódzka nr 977 do węzła z drogą krajową 94 (d. 4) droga wojewódzka nr 973 – ul. Niedomicka, ul. Klikowska, ul. Wyszyńskiego, ul. Czysta, ul. Mościckiego, ul. Kwiatkowskiego, ul. Czerwonych Klonów, ul. Czerwona, ul. Krakowska ciąg ulic: Elektryczna, Spokojna ciąg ulic: Mościckiego, Szujskiego ul. Krakowska do ul. Sikorskiego ciąg ulic: Lwowska, Słoneczna, Słowackiego, Szkotnik, Sikorskiego w klasie dróg zbiorczych (Z): ul. Tuchowska od węzła z drogą krajową 94 (d. 4) ciąg ulic: Narutowicza, Konarskiego, Gumniska, Okrężna ul. Skrzyszowska ul. Orkana ciąg ulic: Nowodąbrowska, Starodąbrowska, Kołłątaja, Dąbrowskiego ul. Lwowska od ul. Orkana do ul. Starodąbrowskiej ciąg ulic: Mickiewicza, Solidarności ul. Mościckiego od ul. Szujskiego do ul. Szkotnik ul. Chemiczna ul. Zbylitowska ul. Koszycka W zarządzie miasta Tarnowa zlokalizowanych jest 351 km dróg publicznych, w tym: 2014 drogi krajowe stanowią – 8,8 km, drogi wojewódzkie – 13,3 km, drogi powiatowe – 60,1 km, drogi gminne – 268,8 km. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI 105 Rysunek 31 zakreśla układ drogowy miasta w podziale na kategorie dróg (z pominięciem dróg gminnych). Rysunek 31. Układ drogowy miasta w podziale na kategorie dróg Powiązania zewnętrzne zapewnia: autostrada A4 przebiegająca północnymi terenami Tarnowa i łącząca się z układem ulicznym miasta w dwóch węzłach: Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż), droga krajowa 94 (d. 4) o przebiegu od zachodniej granicy państwa (przejście graniczne Olszyna i Zgorzelec - do wschodniej granicy państwa (przejście graniczne Korczowa), omijająca miasto obwodnicą po stronie południowej przejmując całkowicie ruch tranzytowy i łącząc się z wewnętrznym układem miasta w trzech węzłach zlokalizowanych przy ulicy Krakowskiej, Tuchowskiej oraz Lwowskiej, droga krajowa nr 73 oraz drogi wojewódzkie nr 977 i 973, tworzące powiązanie komunikacyjne Tarnowa z centralnym obszarem Polski i z południowym przejściem granicznym Konieczna, tworząc zewnętrzne powiązanie miasta od strony północnej i południowej. Najbardziej obciążone ruchem są trasy prowadzące z kierunku zachodniego i północnego i południowego w stronę centrum miasta. Przepustowość ruchu samochodowego do ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 106 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI miasta w ciągu drogi wojewódzkiej nr 977 nie jest limitowana skrzyżowaniem z obwodnicą południową (dwupoziomowy węzeł). Natomiast limitowana jest przepustowość drogi nienormatywnymi wiaduktami kolejowymi, a głównie skrzyżowaniem ulic Tuchowska – Konarskiego. Ze względu na coraz większy ruch samochodowy konieczna jest rozbudowa istniejących wiaduktów kolejowych oraz budowa połączenia drogowego w kierunku zachodnim po północnej stronie linii kolejowej bądź budowa nowego, bezkolizyjnego przekroczenia linii kolejowej wraz z połączeniem drogowym w kierunku zachodnim. Od strony zachodniej największy ruch samochodów odbywa się drogą powiatową – ul. Witosa. Sytuację natężenia ruchu na tej trasie może zmienić skierowanie na nią ruchu z autostrady poprzez węzeł Tarnów Zachód (Wierzchosławice). Powiązania wewnętrzne tworzą drogi powiatowe biegnące w ciągu ulic Spokojnej, Elektrycznej, Klikowskiej, Szkotnik do ul. Krakowskiej, Narutowicza, Konarskiego, Gumniska, Okrężną do drogi krajowej nr 73, które tworzą małą obwodnicę miasta oraz ulice Słowackiego, Słoneczna do drogi krajowej nr 73 i ul. Mościckiego, Szujskiego. Natężenie ruchu W czerwcu 2008 r. przeprowadzono pomiar ruchu w godzinach szczytu popołudniowego na skrzyżowaniach w centrum Tarnowa, a także na kilku skrzyżowaniach usytuowanych na obrzeżach miasta. Największe natężenie ruchu występuje na ciągu ulicy Krakowskiej (1600 poj./godz./kier.max). Bardzo duże natężenia występują na ulic Jana Pawła II (1188 poj./godz./kier.max), ulicy Słonecznej (1124 poj./godz./kier.max). Ulica Tuchowska prowadząca od obwodnicy Tarnowa jest także bardzo obciążona, w ciągu godziny szczytu popołudniowego zarejestrowano (788 poj./godz./kier.max). W wyniku przeprowadzonych pomiarów ruchu na najważniejszych skrzyżowaniach miasta ww. programie określono poniższe wnioski: Zauważalne są bardzo duże natężenia ruchu z kierunków miejscowości położonych wzdłuż dróg powiatowych, szczególnie do strony Wierzchosławic. Między rejonami położonymi na zewnątrz miasta i w centrum dużą rolę w połączeniach odgrywają również drogi niższych klas. Najbardziej obciążonymi kierunkami są kierunki z zachodu, północy i południa w stronę centrum miasta. Pomiar natężeń ruchu na granicach między poszczególnymi rejonami miasta pokazuje bardzo duży udział przemieszczeń z zachodniej i południowo – zachodniej części miasta z rejonami ścisłego centrum. Tak duża liczba podróży między tymi rejonami powoduje bardzo duże obciążenie ulic łączących te rejony miasta. Wybudowanie węzła autostradowego w zachodniej części miasta spowoduje znaczny wzrost natężenia ruchu na ulicach łączących ten węzeł z centrum Tarnowa. Przy obecnej sieci połączeń w tamtym rejonie nastąpi przekroczenie przepustowości ulic łączących rejony położone w zachodniej części miasta z centrum. Obecne połączenie w tym rejonie jest już dość obciążone. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI 107 Zdecydowanie mniej obciążone są ulice we wschodniej części miasta. Mniejszy jest także ruch między rejonami w tej części Tarnowa. W celu zapewnienia dobrej przejezdności ulic łączących planowane węzły autostradowe z centrum miasta należy dążyć do rozbudowy sieci drogowej w zachodniej części Tarnowa. Obecny stan sieci ulicznej w tym rejonie jest już bardzo obciążony, dodatkowo wybudowanie węzłów autostradowych spowoduje całkowite wyczerpanie przepustowości tych ulic. Stan techniczny dróg Stan dróg w mieście jest zróżnicowany, wpływ na ich jakość mają prowadzone działania modernizacyjne oraz natężenie ruchu. Najlepszy stan dróg posiadają drogi wojewódzkie, które w ostatnich latach były przebudowywane. Stan techniczny dróg w roku 2011 kształtował się następująco: drogi krajowe: stan dobry – 9% stan zadowalający – 41% stan zły – 50% drogi wojewódzkie: stan dobry – 80% stan zadowalający – 16% stan zły – 4% drogi powiatowe: stan dobry – 54% stan zadowalający – 22% stan zły – 24% drogi gminne: stan dobry – 34% stan zadowalający – 39% stan zły – 27% System parkowania Miejsca parkingowe i postojowe ogólnodostępne zlokalizowane są przy budynkach użyteczności publicznej, jako miejsca postojowe wyznaczone w pasach drogowych oraz związane są z obsługą osiedli zabudowy wielorodzinnej i usług podstawowych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 108 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI Rysunek 32. Strefa płatnego parkowania wytyczona w centrum Tarnowa Centrum miasta znajduje się w strefie płatnego postoju, którą wyznaczają ulice Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Kołłątaja, Starodąbrowska, Słoneczna, Sitki, Słowackiego, Nowy Świat, Solidarności, Szujskiego, Szkotnik, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska (Rysunek 32). Z uwagi na brak wystarczającej ilości miejsc postojowych w 2007 r. opracowano program budowy miejsc postojowych. W ramach tego programu wykonano nowe parkingi przy Al. Tarnowskich, ul. Skowronków, Os. 25-lecia, ul. Mostowej i ul. Żurawiej. Komunikacja zbiorowa Transport zbiorowy opiera się na sieci komunikacji autobusowej i prywatnej. Komunikacja autobusowa nie ma wydzielonych osobnych pasów ruchu, co w godzinach szczytu powoduje utrudnienia w prawidłowym funkcjonowaniu komunikacji miejskiej. Większość linii autobusowej obsługiwana jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. Na terenie miasta funkcjonuje 28 linii komunikacji autobusowej, które zatrzymują się łącznie na 553 przystankach usytuowanych na trasach linii komunikacyjnych na terenie miasta i poza nim (340 przystanków znajduje się w obrębie granic miasta). Na terenie miasta usługi przewozowe świadczy 51 prywatnych przewoźników oraz 3 Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej. Przewoźnicy prywatni i inne przedsiębiorstwa komunikacyjne obsługują przede wszystkim linie podmiejskie, łączące Tarnów z okolicznymi 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI 109 miejscowościami. Transport prywatny wykorzystywany jest przez okolicznych mieszkańców w celu dojazdu do pracy, szkoły, obiektów handlowych, kulturalnych, administracyjnych oraz do ośrodków zdrowia. Kolej Przez Tarnów przebiega magistrala kolejowa transeuropejska E30 łącząca Kraków i Medykę, która spotyka w Tarnowie linię kolejową biegnącą na południe – do Nowego Sącza, Muszyny i dalej w kierunku Słowacji i Węgier. Na terenie Tarnowa zlokalizowane są dwie stacje kolejowe. Stacja Mościce, znajdująca się przy ul. Chemicznej, przeznaczona jest tylko dla obsługi pociągów osobowych (regionalnych). Natomiast stacja Tarnów Główny, zlokalizowana przy ul. Dworcowej, obsługuje ruch pociągów osobowych regionalnych i dalekobieżnych. Na głównej trasie kolejowej zlokalizowanych jest 6 wiaduktów oraz 1 przejazd, przez które odbywa się ruch samochodowy. Rysunek 33 ilustruje schemat komunikacji zbiorowej w Tarnowie. Rysunek 33. Schemat publicznej komunikacji zbiorowej Linia kolejowa nr 115 Tarnów – Szczucin jest obecnie linią pozbawioną znaczenia, nie prowadzi ruchu pasażerskiego. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 110 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI Ścieżki rowerowe Jednym z elementów systemu komunikacji są ścieżki rowerowe i drogi dla rowerów. W 2003 roku opracowano program budowy ścieżek rowerowych, który jest realizowany do chwili obecnej. Ze względu na coraz bardziej popularny środek komunikacji jakim staje się rower, miasto realizuje program „Tarnów Miastem Przyjaznym Rowerom”. W ostatnich latach poprawiono jakość tras rowerowych w wielu miejscach miasta, m.in. przy ul. Wyszyńskiego, od ul. Klikowskiej do Mościc – jest to jedna z najbardziej uczęszczanych ścieżek w Tarnowie. Do lipca 2011 r. na terenie Tarnowa powstało ok. 60 km ścieżek rowerowych. Od strony ulicy Krakowskiej i Chemicznej będzie doprowadzona ścieżka rowerowa od strony autostrady jak również w ciągu ulic Dwernickiego i Cegielnianej powstaną kontrapasy o długości około 400 metrów, które umożliwią dojazd do ogródków działkowych, al. Matki Bożej Fatimskiej i osiedla przy ul. Szpitalnej. Wykaz ścieżek rowerowych (droga rowerowa lub ciąg pieszo–rowerowy) na terenie miasta: 2014 al. Jana Pawła II – na całej długości ciąg ulic: ul. Czerwona (od Krakowskiej do Norwida) – Czerwonych Klonów (na całej długości) ciąg ulic: ul. Czarna Droga – od Pasterskiej do Brzozowej - ul Brzozowa (na całej długości) ciąg ulic: Witosa (od granicy miasta) – Kwiatkowskiego (na całej długości, ale od pętli autobusowej do Czystej po obydwóch stronach ulicy) – Czysta – Wyszyńskiego – Elektryczna – Spokojna - Błonie (od Starodąbrowskiej do Lasku Lipie) ciąg ulic: Mroźna – Sadowa - Piaskowa (od Klikowskiej do Romanowicza) ul. Norwida (na całej długości) ul. Sienkiewicza odc. od ul. Norwida do ul. Zacisznej ul. Zaciszna odc. od ul. Sienkiewicza do ul. Czarna Droga ul. Tuchowska od Narutowicza do Świętej Trójcy i dalej do granicy miasta ul. Świętej Trójcy (na całej długości) (ścieżka biegnie nie przy Tuchowskiej ale Św. Trójcy, za kościółkiem) ks. Indyka od Traugutta do Kwiatkowskiego (po str. zachodniej) ul. Szkotnik od ronda do Szujskiego ciąg ulic: Ziaja (na całej długości) i al. Tarnowskich (na całej długości) ul. PTTK ul. Lelewitów (na całej długości tj. od Tuchowskiej do Wypoczynkowej) ul. Wypoczynkowa ciąg ulic: Klikowska (od Szujskiego do Niedomickiej) – Niedomicka (do Mroźnej) ciąg ulic: Mościckiego - Szujskiego od Czystej do Klikowskiej ciąg ulic: Romanowicza – Piłsudskiego do Stadionu KS „Błękitni” ciąg ulic: Krakowska (od Pułaskiego) – Koszycka (obydwie strony ulicy) - Chrobrego ul. Krakowska od skrzyżowania z Koszycką do Spacerowej (do granic miasta) ciąg ulic: Solidarności (od Klikowskiej) – Mickiewicza (do Legionów) – Legionów (do Wałowej) ul. Wałowa (cała) ciąg ulic: Lotnicza (od al. Tarnowskich) – Jara – Błotna – Park Sanguszków- Sanguszków ciąg ulic: Słoneczna (na całej długości) ul. Starodąbrowska - odc. od ul. Słonecznej do ul. Błonie ul. Chemiczna (od Czerwonych Klonów do Witosa) ul. Lwowska: od Wałowej do Jasnej (str. północna) ciąg ulic: Braci Saków (od Parku Sanguszków) – Okrężna do potoku ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI 111 ul. Wojska Polskiego (od ul. Starodąbrowskiej do os. Legionów) ciąg ulic: Dwernickiego i Cegielnianej (między Poniatowskiego a al. Matki Bożej Fatimskiej) Rysunek 34 ilustruje przebieg ścieżek i szlaków rowerowych w Tarnowie. Rysunek 34. System ścieżek i szlaków rowerowych w Tarnowie Na terenie miasta zlokalizowanych jest 10 szlaków rowerowych, które mają swoją kontynuację poza granicą miasta: żółty: Tarnów - Jamna: początek przy skrzyżowaniu Okrężna/Skrzyszowska dalej Skrzyszowską pod obwodnicą do Skrzyszowa czarny: Tarnów - Jamna: początek przy skrzyżowaniu Okrężna/Skrzyszowska dalej Skrzyszowską pod obwodnicą do Skrzyszowa niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Ciężkowice: tunelem pod dworcem, Czerwoną, Obrońców Lwowa, Norwida, Chabrowa, Pasterska, Pszenna, Spacerowa, Stroma do Koszyc niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Jamna: Chemiczną, Zbylitowską, przed przejazdem kolejowym w prawo kierunku zachodnim przedłużeniem Szarych Szeregów, później w lewo po wiaduktem na ul. Podgórską do Czarnej Drogi, później w lewo do oznakowania czerwonego szlaku pieszego i dalej wzdłuż szlaku czerwonego na południe czerwony: Tarnów Dworzec Główny - Kłokowa: Dworcowa, Krakowska, Przemysłową, Rudy Młyny, pod obwodnicą, dalej wzdłuż torów na południe ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 112 VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI czerwony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Szczepanów: Chemiczną, Zbylitowską, przed przejazdem kolejowym w prawo kierunku zachodnim przedłużeniem Szarych Szeregów, później wzdłuż torów za drogą w kierunku Kępy Bogumiłowickiej następnie ul. Witosa i dalej na most w kierunku Ostrowa zielony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Biadoliny: Chemiczną, Azotową, Witosa i dalej na most w kierunku Ostrowa czerwony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Czarna: Czerwonych Klonów, Kwiatkowskiego, Czysta, Wyszyńskiego, Elektryczna, Spokojna, Błonie, Lasek Lipie, i dalej przedłużeniem Błonie do drogi na Wolę Rzędzińską tak jak szlak pieszy czerwony niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Dąbrowa Tarnowska: skrzyżowanie Chemiczna - Zbylitowska (pod kościołem), dalej Chemiczną do Białej i Bobrownik zielony: Tarnów - Dąbrowa Tarnowska: Rondo Zesłańców Sybiru - Marusarz na Wolę Rzędzińską. Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb komunikacyjnych Układ drogowy jaki został przedstawiony w studium z 1999 r. przy obecnym zagospodarowaniu terenów jest trudny do zrealizowania. Z uwagi na istniejące zagospodarowanie utrudniona jest między innymi realizacja wyznaczonej obwodnicy wewnętrznej na odcinku od ul. Wyszyńskiego do ul. Tuchowskiej, która stanowić miała odciążenie ruchu w centrum miasta. Ze względu na intensywny ruch wewnętrzny na terenie miasta, należy podjąć działania zmierzające w szczególności do poprawy parametrów ciągów łączących część wschodnią i zachodnią miasta, znajdujących się poza jego centrum. Pozwoli to na przeniesienie ruchu docelowo-źródłowego poza obszar śródmieścia. Ponadto konieczne jest wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań dotyczących obszarowego sterowania sygnalizacjami świetlnymi. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 113 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 1) Zaopatrzenie w wodę Źródłem zaopatrzenia w wodę Tarnowa są ujęcia powierzchniowe i infiltracyjne bazujące na rzece Dunajec. Główne znaczenie w zaopatrzeniu ludności Tarnowa w wodę do spożycia mają ujęcia Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. Zakład pobiera wodę powierzchniową z Dunajca oraz posiada dwa ujęcia typu infiltracyjnego zlokalizowane w obszarze międzywala Dunajca w Kępie Bogumiłowickiej i Świerczkowie. Woda powierzchniowa uzdatniana jest w Zakładzie Produkcji Wody w Zbylitowskiej Górze, woda pobierana ujęciami infiltracyjnymi podlega tylko dezynfekcji. Woda z w/w ujęć podawana jest za pomocą sieci magistral wodociągowych na zaopatrzenie miasta i gmin ościennych. Poza wymienionymi ujęciami, Tarnowskie Wodociągi posiadają jeszcze dwa małe ujęcia w Łękawicy i Porębie Radlnej. Ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Świerczkowie oraz ujęcie wody powierzchniowej i podziemnej Zakładów Azotowych w Tarnowie - Mościcach S.A. mieszczą się w granicach obszaru miasta. Ponadto ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Kępie Bogumiłowickiej posiada strefę ochrony pośredniej sięgającą terenów miejskich. Na terenie miasta Wodociągi Tarnowskie Sp. z o. o. posiadają trzy zbiorniki retencyjno-wyrównawcze o kluczowym znaczeniu w gospodarce wodnej miasta. W Krzyżu przy ul. Nowodąbrowskiej („stary” i „nowy” zbiornik) o łącznej pojemności 18 500 m3. Zbiornik wieżowy o poj. 3 000 m3 znajduje się na osiedlu Jasna. Trzeci, o poj. 6 000 m3 położony jest na Al. Tarnowskich, pod Górą Św. Marcina. Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. produkuje wodę średnio w ilości około 27 000 m /dobę. Wodociąg zaopatruje w wodę około 140 tys. mieszkańców miasta oraz gmin: Tarnów, Skrzyszów, Wierzchosławice (tylko miejscowość Kępa Bogumiłowicka), Ryglice, Pleśna, Pilzno, Lisia Góra, Żabno, Dąbrowa Tarnowska i Olesno. Woda do części gmin sprzedawana jest hurtem. Zakłady Azotowe korzystają z własnego ujęcia wody. Dodatkowymi źródłami wody są studnie publiczne, osiedlowe lub zakładów publicznych. 3 Urządzenia wodociągowe są na bieżąco remontowane i modernizowane. Produkowana w stacjach uzdatniania woda spełnia wymogi jakościowe wody przeznaczonej do spożycia, jednak konieczne jest stałe dążenie do poprawy niezawodności dostawy wody, zmniejszenia jej strat w procesach dystrybucji oraz poprawy jakości wody uzdatnionej. Ujęcie wody w Świerczkowie nie posiada stref ochrony pośredniej i bezpośredniej, natomiast rekompensuje je położenie ujęcia w międzywalu, co związane jest z różnego typu ograniczeniami w zabudowie, oraz położenie studni na działkach będących własnością Tarnow- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 114 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ skich Wodociągów Sp. z o. o. Wodociągi proponują wyznaczenie obszaru chronionego dla ujęcia w Tarnowie Świerczkowie obejmującego teren prawego międzywala rzeki Dunajec oraz zlewnię Rowu Świerczkowskiego. Strefę ochrony bezpośredniej od 11 studni tworzą sześcioboki o długości jednego boku od 12,0 m do 16,0 m. Teren ten powinien być ogrodzony i oznaczony. Ujęcia wód w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze posiadają strefę ochrony pośredniej ustanowioną Rozporządzeniem Nr 25/2012 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 21 grudnia 2012 r. Zasięg strefy ochrony pośredniej wynika z obszaru spływu wód do ujęć, natomiast granica tej strefy przebiega wzdłuż istniejących ciągów komunikacyjnych i rowów. Strefa ma powierzchnię P=5,7 km2 i obejmuje swym zakresem fragment miasta Tarnów, a także fragmenty gmin sąsiednich. Obszar strefy przedstawiony został na Rysunku nr 35. Na obszarze strefy obowiązuje szereg ograniczeń związanych z użytkowaniem gruntu i korzystaniem z wód. Dotyczą one zakazu wprowadzania ścieków do wód do ziemi, urządzania składowisk odpadów itp. 2) Odprowadzanie ścieków i wód opadowych Ścieki pochodzące z miasta i okolic dostarczane są siecią kanalizacyjną do Zakładu Oczyszczalni Ścieków Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o., znajdującego się przy ul. Czystej. Są to miejskie ścieki komunalne, a także ścieki z Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S.A. Zakład posiada pozwolenie wodno-prawne na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do rzeki Biała Tarnowska oraz pozwolenie na prowadzenie gospodarki odpadami w zakresie wytwarzania, odzysku i transportu odpadów. Zakład posiada instalację do suszenia osadów ściekowych, będących pozostałością po oczyszczonych ściekach, a w przyszłości planowana jest budowa instalacji do jego spalania. Tarnów jest skanalizowany niemal w 100%. Występuje kanalizacja ogólnospławna i rozdzielcza sanitarna. Centralna część miasta pokryta jest siecią kanalizacji ogólnospławnej, która umożliwia odprowadzenie jednocześnie ścieków sanitarnych i wód deszczowych. W miejscu, gdzie wybudowana jest tylko sieć kanalizacji sanitarnej często występuje zapotrzebowanie na odprowadzenie kanalizacją wód opadowych. W długoterminowych planach Tarnowskich Wodociągów i Urzędu Miasta Tarnowa jest dążenie do rozpowszechniania kanalizacji rozdzielczej, odprowadzającej oddzielnymi przewodami ścieki sanitarne i opadowe. Obecnie system kanalizacji opadowej funkcjonuje w oparciu o wydzielone 24 główne zlewnie wykorzystujące lokalne uwarunkowania hydrologiczne oraz systemy kanalizacyjne składające się z rowów, potoków, kolektorów kanalizacyjnych, kanalizacji opadowej itp. Głównymi odbiorcami wód opadowych w Tarnowie jest: rów Świerczkowski, rów Klikowski, rów Chyszowski, rzeka Żabnica, potok Przemes oraz potok Wątok. Za wyjątkiem potoku Przemes, który 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 115 należy do zlewni Wisłoki, wody opadowe trafiają do rzeki Białej i Dunajca. Poszczególne zlewnie przedstawione zostały na rysunku zmiany studium stanowiącym załącznik 2f. Przyjmując deszcz miarodajny o wydajności 131l/s/ha z powierzchni całego Tarnowa (7230 ha) odprowadzanych jest 947,13 m3/s ścieków opadowych. W mieście funkcjonują przelewy burzowe. Zabezpieczają one główne kolektory przed przepełnieniem w przypadku gwałtownych opadów kierując nadmiar wody deszczowej do Wątoku oraz Białej. Przy bieżącej eksploatacji konieczne jest również stałe dążenie do poprawy stanu technicznego istniejącej sieci, budowa nowych instalacji lub szersze wykorzystanie istniejących sieci. Rysunek 35 prezentuje główne elementy istniejącej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w Tarnowie. Rysunek 35. Sieci wodne i kanalizacyjne ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 116 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 3) Ciepłownictwo Zaopatrzenie w energię cieplną Tarnowa realizowane jest w oparciu o miejski scentralizowany system ciepłowniczy, kotłownie lokalne oraz w oparciu indywidualne źródła ciepła. Podstawowymi źródłami zaopatrzenia w ciepło m. Tarnowa są: ciepłownia miejska Piaskówka, elektrociepłownia Zakładów Azotowych. Miasto posiada rozbudowaną sieć ciepłowniczą, którą zarządza Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. w Tarnowie. Z elektrociepłowni Piaskówka, należącej do MPEC, wyprowadzone są dwa główne ciągi magistrali ciepłowniczej, w kierunku zachodnim oraz wschodnim. Magistrala zachodnia o średnicy 2 x Dn 500 mm, skręca w kierunku południowym zwężając się do średnicy 2 x Dn 350 mm. Magistrala wschodnia ma średnice 2 x Dn 500 mm. Na dzień 31.12.2011 r. spółka eksploatowała ponad 99 km sieci cieplnej magistralnej, rozdzielczej i przyłączy w zakresie średnic Dn 20 ÷ 500 mm, w tym ponad 70 km sieci wykonanej w technologii rur preizolowanych oraz ponad 29 km w technologii tradycyjnej, kanałowej. W bardzo dobrym stanie technicznym znajdują się odcinki sieci wybudowane i zmodernizowane w ostatnich latach o łącznej długości ponad 85 km, co stanowi 85% całkowitej długości sieci. Od 2010 roku realizowany jest program modernizacji sieci i węzłów ciepłowniczych w ramach projektu „Ograniczenie strat i poprawa pewności dostaw ciepła poprzez modernizację sieci ciepłowniczej w Tarnowie”. Obejmuje on: modernizację 14,9 km sieci ciepłowniczej, modernizację 96 węzłów ciepłowniczych, w tym modernizację 62 węzłów pośredniego działania, 33 węzłów bezpośredniego działania, 1 węzła grupowego, wybudowanie 1 węzła ciepłowniczego grupowego, położenie 30,3 km sieci światłowodowej. Rozwój Tarnowa poprzez uruchomienie nowych terenów budowlanych pociąga za sobą zwiększenie zapotrzebowania na energię cieplną, którego pokrycie przewiduje się w oparciu o miejski system ciepłowniczy oraz w oparciu o indywidualne źródła ciepła zasilane z energii gazu ziemnego, oleju opałowego lub energii elektrycznej. 4) Elektroenergetyka Zapotrzebowanie na energię elektryczną odbiorców na terenie miasta zapewnione jest przez 8 głównych punktów zasilania 110/Sn o łącznej mocy transformatorowej 452 MVA. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 117 Pięć z tych stacji pokrywa zapotrzebowanie odbiorców bytowo – komunalnych, a pozostałe dużych odbiorców przemysłowych. Konsumpcja energii elektrycznej w 2010 r. w Tarnowie wyniosła 74 180 MWh. Liczba odbiorców energii elektrycznej kształtowała się w 2010 r. na poziomie 42 659 i była wyższa o 6,8% niż w 2000 r. W planach jest budowa linii najwyższego napięcia 400 kV Tarnów – Krosno. Przy północnej granicy miasta zlokalizowana jest stacja elektroenergetyczna 220/110 kV Klikowa. Przez Tarnów przebiegają linie wysokiego napięcia 220 kV: Połaniec – Klikowa, oraz dwutorowa Klikowa – Skawina, Klikowa – Siersza, od których wskazana jest szerokość pasa technologicznego po 25 m od osi linii w obie strony. Oprócz tego występują linie wysokiego napięcia 110 kV, od której wskazana jest szerokość pasa technologicznego po 15 m od osi linii w obie strony. 5) Gazyfikacja Tarnów posiada korzystne warunki zaopatrzenia w gaz ze względu na przebiegające przez jego teren układ magistralnych gazociągów wysokiego ciśnienia. Dalszy rozwój miasta nie będzie wymagał zasadniczych zmian w istniejącym systemie zaopatrzenia w gaz, jak i w systemie sieci wysokoprężnej. Zaopatrzenie w z gaz istniejącej i projektowanej zabudowy oparte będzie na wykorzystaniu istniejącego już systemu gazowniczego, jego modernizacji i dalszej rozbudowie. Przewiduje się wzrost ogrzewania pomieszczeń przy użyciu gazu, co zwiększy jego zapotrzebowanie. Łączna długość sieci gazowej w 2009 r. wyniosła 388,8 km i w porównaniu z rokiem 2000 wzrosła o 32,5%. Zwiększeniu uległa również także liczba połączeń gazowych (o 53%) do poziomu 14 119 szt. oraz liczba odbiorców gazu – do poziomu 38 335 gospodarstw domowych (wzrost w stosunku do 2000 r. o 5,6%). Na terenie miasta znajdują się czynne odwierty gazu, odwierty zlikwidowane, ośrodek technologiczny oraz gazociągi wysokoprężne. Od odwiertów gazowych czynnych strefa wolna od zabudowy powinna wynosić 50 m, a od odwiertów gazowych zlikwidowanych 5 m. Konieczne jest zachowanie odległości od 4-15 m po obu stronach gazociągów kopalnianych od podstawowych obrysów obiektów terenowych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 118 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Rysunek 36 ilustruje główne elementy istniejącej sieci elektroenergetycznej i gazowej w Tarnowie. Rysunek 36. Sieci energetyczne 6) Odnawialne źródła energii Do energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii (OZE) zalicza się energię pochodzącą z: elektrowni wodnych, elektrowni wiatrowych, źródeł wytwarzających energię z biomasy i biogazu, z termicznego przekształcania odpadów, słonecznych ogniw fotowoltaicznych, słonecznych kolektorów do produkcji ciepła czy ze źródeł geotermicznych. Korzyści ze stosowania odnawialnych źródeł energii: środowiskowe – zastąpienie energii i paliw konwencjonalnych (węgiel, ropa, gaz ziemny) energią odnawialną prowadzi do redukcji emisji substancji szkodliwych do atmosfery, co wpływa na lokalne środowisko oraz przyczynia się do zmniejszenia globalnego efektu cieplarnianego; 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 119 ekonomiczne – ceny technologii i urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii, dzięki rozwojowi tego rynku, sukcesywnie maleją. Ich opłacalność i przewaga nad konwencjonalnymi źródłami ciepła, mimo wysokich nakładów, wzrasta z chwilą udzielenia dofinansowania przez różne fundusze ekologiczne, które przez to promują OZE. Drugą cechą OZE jest o wiele tańsza późniejsza eksploatacja. Z tego też powodu, patrząc w dłuższej perspektywie czasu, wiele z zastosowań OZE będzie opłacalne ekonomicznie; prawne – umowy międzynarodowe, zobowiązania wobec niektórych krajów oraz Unii Europejskiej do ochrony klimatu Ziemi i produkcji części energii ze źródeł energii odnawialnej, prawo krajowe narzucające obowiązki na wytwórców energii, projektantów budynków, deweloperów oraz właścicieli, wszystko to ma przyczynić się do wzrostu udziału OZE w produkcji energii na świecie. Energia wiatrowa Tarnów znajduje się na obszarze kategorii IV dla lokalizacji elektrowni wiatrowych, czyli na obszarze mało korzystnym. Nie przesądza to jednak o opłacalności tego rodzaju inwestycji o charakterze lokalnym. Na podstawie przeprowadzonych analiz instalowanie turbin wiatrowych o dużych mocach ma sens ekonomiczny tylko w rejonach o średniorocznej prędkości wiatru powyżej 4,0 m/s. Notowane średnie prędkości wiatru na rozpatrywanym obszarze wynosi od 3,7 m/s do 8,2 m/s. Mocne strony energetyki wiatrowej to naturalna odnawialność zasobów energii wiatru bez ponoszenia kosztów, niskie koszty eksploatacyjne siłowni wiatrowych, a także duża dekoncentracja elektrowni - pozwala na zbliżenie miejsca wytwarzania energii elektrycznej do odbiorcy. Do słabych stron tego rodzaju energetyki można zaliczyć: wysokie koszty inwestycyjne rzędu 4-5 mln zł/MW (przy posadowieniu na lądzie), niską przewidywalność produkcji, niskie wykorzystanie mocy zainstalowanej, trudności z podłączeniem do sieci elektroenergetycznej, trudności lokalizacyjne ze względu na ochronę krajobrazu oraz ochronę dróg przelotów ptaków, a także dość wysoki poziom hałasu pochodzącego głównie z obracających się łopat wirnika, nie jest to dźwięk o dużym natężeniu, ale problemem jest jego monotonność i długoczasowe oddziaływanie na człowieka. Strefą ochronną powinien być objęty obszar ok. 500 m wokół masztu elektrowni. Energia słoneczna Energię słoneczną można wykorzystać do produkcji energii elektrycznej i do produkcji ciepłej wody, bezpośrednio poprzez zastosowanie specjalnych systemów do jej pozyskiwania i akumulowania. Ze wszystkich źródeł energii, energia słoneczna jest najbezpieczniejsza. W Polsce generalnie istnieją dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 120 IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Z uwagi na zainteresowanie mieszkańców Tarnowa energią słoneczną, a także władz miasta ograniczeniem niskiej emisji oraz spalania odpadów w starych paleniskach węglowych przez osoby fizyczne, w 2011 roku Rada Miejska przyjęła uchwałą przygotowany przez Prezydenta Tarnowa „Regulamin udzielania dotacji celowej z budżetu Gminy Miasta Tarnowa na dofinansowanie kosztów inwestycji związanej ze zmianą systemu ogrzewania oraz zakupem i montażem kolektorów słonecznych”, w którym zawarte zostały zasady udzielania dotacji, w tym kryteria wyboru inwestycji do dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielenia dotacji i sposób jej rozliczenia. Kwota dofinansowania nie może przekroczyć 50% kosztów inwestycji, a kolejność realizacji ustalana jest wg napływu wniosków. Także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadził program dotyczący finansowania instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej kierowany do osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych poprzez banki komercyjne. Stwarza on możliwości pozyskania dotacji na przedsięwzięcie związane z realizacją instalacji kolektorów słonecznych w wysokości 45% kapitału kredytu bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji. Energia z biomasy Biomasa to substancje, które są pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, ulegają biodegradacji, pochodzą z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej oraz przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także inne części odpadów, które ulegają biodegradacji. W 2005 roku na terenie składowiska odpadów komunalnych w Tarnowie — Krzyżu oddano do użytku instalację odgazowującą wraz z bioelektrownią. Pozyskiwany gaz wysypiskowy spalany jest w silnikach tłokowych o zapłonie iskrowym, które są sprzężone z generatorami prądu. W ten sposób następuje przetworzenie biogazu na energię elektryczną i ciepło. Energia elektryczna sprzedawana jest do zakładu energetycznego. Ciepło wykorzystywane jest do ogrzewania pomieszczeń socjalnych obsługi bioelektrowni. Wykorzystanie ciepła odpadowego W Tarnowie głównym źródłem ciepła odpadowego jest obecnie w MPEC produkcja ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu - turbina gazowa oraz kocioł odzyskowy o mocy 3,75 MWe oraz 10 MWt. Moc turbiny w okresie letnim pokrywa zapotrzebowanie na ogrzanie ccw. dla mieszkańców Tarnowa. Energia elektryczna sprzedawana jest odbiorcom zewnętrznym. Innym przykładem produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu są Zakłady Azotowe Tarnów. Tam wytworzone ciepło prawie w całości zużywane jest do procesów technologicznych, a nadwyżki energii elektrycznej sprzedawane są odbiorcom zewnętrznym. Osiągalna moc cieplna i elektryczna w EC2 wynosi 558 MW i 102 MW. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 121 Energia geotermalna W Polsce wody geotermalne mają na ogół temperatury nieprzekraczające 100°C. Wynika to z tzw. stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 110 m, a na przeważającym obszarze kraju mieści się w granicach od 35 – 70 m. Wartość ta oznacza, że temperatura wzrasta o 1°C na każde 35 – 70 m. W Polsce zasoby energii wód geotermalnych uznaje się za duże, ponadto występują na obszarze około 2/3 terytorium kraju. Nie oznacza to jednak, że na całym tym obszarze istnieją obecnie warunki techniczno-ekonomiczne uzasadniające budową instalacji geotermalnych. Przy znanych technologiach pozyskiwania i wykorzystywania wody geotermalnej w obecnych warunkach ekonomicznych najefektywniej mogą być wykorzystane wody geotermalne o temperaturze większej od 60°C. W zależności od przeznaczenia i skali wykorzystania ciepła tych wód oraz warunków ich występowania, nie wyklucza się jednak przypadków budowy instalacji geotermalnych, nawet gdy temperatura wody jest niższa od 60°C. Energia wodna W chwili obecnej na terenie Tarnowa energia spadku wody nie jest wykorzystywana. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 122 X. ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA X. ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA Z punktu widzenia zdrowia ludzi oraz zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia najistotniejsze znaczenie mają uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Do elementów najbardziej zagrażających można zaliczyć zanieczyszczenia wody pitnej, w mniejszym stopniu zanieczyszczenia powietrza. Dla funkcjonowania ekosystemów podstawowe znaczenie mają zanieczyszczenie powietrza lub wód powierzchniowych, wpływające na procesy życiowe roślin i zwierząt, oraz zmieniające stan środowiska, takie jak eutrofizacja, powodująca niekorzystne zmiany w ekosystemie wód, zakwaszenie oraz uciążliwości powodowane hałasem. Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem środowiska szczegółowo omówione zostały w rozdziale VI. Uwarunkowania wynikające z diagnozy stanu środowiska przyrodniczego, punkt 2). Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia. Przedstawione tam zostały zagrożenia związane z antropogenicznymi przekształceniami rzeźby terenu, degradacją gleb, zanieczyszczeniami wód powierzchniowych i podziemnych, zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego, obszarami zdegradowanymi i wymagającymi rekultywacji. Ponadto zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia stanowić mogą następujące elementy: Zakłady stwarzające ryzyko poważnej awarii Na terenie miasta Tarnów w myśl ustawy Prawo ochrony środowiska zlokalizowany jest zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Są to Zakłady Azotowe Tarnów – Mościce S.A., które zostały zakwalifikowane do grupy dużego ryzyka ze względu na ilość produkowanych i magazynowanych substancji chemicznych, do których możemy zaliczyć: amoniak, oleum, kwas azotowy, nitroza, formalina, fenol, benzen, cykloheksan. W związku z tym zakład ten jest zobligowany do opracowania Programu Zapobiegania Awariom, w skład którego wchodzą wewnętrzny oraz zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy. Dodatkowo firma przekłada raporty o bezpieczeństwie. Ponadto na terenach osiedlowych zainstalowana jest sieć nagłaśniająca umożliwiająca nadawanie dla mieszkańców komunikatów o ewentualnych zagrożeniach. Zgodnie z programem zapobiegania awariom oraz zastosowanymi ciągami technologicznymi, zagrożenie ze strony zakładów może wystąpić tylko w wypadku katastrofalnych uszkodzeń zbiorników, głównie z amoniakiem lub oleum. Po usłyszeniu alarmu o zagrożeniu należy unikać kontaktu z substancjami niebezpiecznymi, nie utrudniać dojazdu jednostkom ratowniczym, nie wchodzić w obszary wysokiego ryzyka, zachować spokój i oddalać się od miejsca zagrożenia w kierunku prostopadłym do kierunku wiatru, objąć opieką osoby poszkodowane, starsze, niepełnoletnie i niepełnosprawne, zamknąć i uszczelnić drzwi i okna, uszczelnić przewody wentylacyjne (zatkać je), słuchać infor- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA X. ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA 123 macji w lokalnych środkach masowego przekazu oraz stosować się do poleceń służb ratunkowych i organizacyjnych. Zagrożenie hałasem Zagrożenie hałasem w Tarnowie wynika w głównej mierze z jego emisji pochodzących z ciągów komunikacyjnych. Hałas drogowy związany jest z obsługą miasta na głównych arteriach, z ruchem tranzytowym (droga krajowa 94, d. 4, oraz droga krajowa nr 73). Hałas kolejowy generowany przez linię kolejową Kraków – Rzeszów, Tarnów – Nowy Sącz oraz tereny kolejowe. Hałas przemysłowy związany z funkcjonowaniem zakładów przemysłowych na terenie miasta. Najwięcej skarg związanych z uciążliwością hałasową zostało złożonych na Zakłady Azotowe w Tarnowie S.A., PKS Sp. z o.o., MLEKTAR Sp. z o.o. oraz składy węgla znajdujące się na terenie miasta. Ostatni monitoring poziomu hałasu na terenie miasta Tarnowa został przeprowadzony w 2010 r. i objął badania poziomu hałasu kolejowego w jednym punkcie na obszarze miasta Tarnowa i w trzech obiektach przemysłowych. Przekroczone dopuszczalnych norm wartości hałasu zostało odnotowane w 1 punkcie pomiarowym, oddalonym od torów około 30 m, przekroczenie mieściło się w przedziale od 5 do 10 dB. Okrojone badania hałasowe wynikają z wymogu opracowania mapy akustycznej dla miasta Tarnowa. Na aktualnym etapie bez kompleksowej analizy hałasu dla całego miasta nie ma możliwości wskazania terenów zagrożonych hałasem, wrażliwych na hałas oraz terenów o przekroczonych normach hałasowych. Promieniowanie elektromagnetyczne Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego, mogące stanowić zagrożenie bądź też ograniczenie w zagospodarowaniu terenu są urządzenia elektroenergetyczne (linie wysokiego i średniego napięcia oraz niektóre stacje transformatorowe), nadajniki radiowe oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. W województwie małopolskim przeprowadzano trzyletni cykl pomiarowy poziomów pól elektromagnetycznych, który zakończono w 2010 r. Na terenie Tarnowa w żadnym z 6 punktów pomiarowych nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnych wartości. Zagrożenie powodziowe Na dwóch największych rzekach na terenie miasta Tarnowa – Dunajcu oraz Białej Tarnowskiej odnotowuje się duże wahania amplitud. Wynika to z położenia miasta i sposobu zasilania obu rzek. Są to rzeki prowadzące wody z terenów górskich. W przypadku rzeki Dunajec jej przepływ w nieznacznym stopniu jest wyrównywany zbiornikami w górnym jej biegu tj. Zalew Czorsztyński, Zalew Rożnowski. W przypadku rzeki Biała Tarnowska brak jest urządzeń wyrównujących przepływ w górnym jej biegu. Skutkiem tego są wezbrania o nagłym charakterze związane z deszczami nawalnymi i przyspieszonym spływem z terenów górskich, spowodowanym brakiem ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 124 X. ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA małej retencji w dorzeczu. Z tego powodu, nierzadko stwarzają zagrożenie dla przyległych terenów. Ze względu na istniejące zagrożenie powodziowe obydwie rzeki w miejscach szczególnie niebezpiecznych posiadają obwałowanie. Planowana jest budowa nowych odcinków wałów wzdłuż rzeki Białej, które mają uzupełnić ochronę przeciwpowodziową na terenie miasta. Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych. Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy, nakazy, ograniczenia i dopuszczenia wynikające z przepisów odrębnych, dotyczących ochrony przed powodzią. Zagrożenia osuwaniem mas ziemnych Biorąc pod uwagę budowę geologiczną oraz ukształtowanie terenu na przeważającym obszarze miasta Tarnów brak jest zagrożenia ze strony osuwania się mas zimnych. Wyjątek stanowią niezabudowane tereny wzniesienia Św. Marcina, które pełnią funkcję rekreacyjną. Transport tranzytowy Problemem sieci transportowej miasta jest jej niezhierarchizowany układ, co skutkuje prowadzeniem intensywnego ruchu kołowego (w tym tranzytowego) przez tereny silnie zurbanizowane. Dotyczy to głównie ciągu dróg krajowych nr 73 i 4 (ruch tranzytowy), ruchu ciężkiego związanego z obsługą terenów przemysłowych oraz prowadzenie ruchu niebezpiecznego związanego z działalnością Zakładów azotowych Tarnów – Mościce S.A. Powoduje to rozrost terenów zabudowy mieszkaniowej zagrożonej hałasem i bezpośrednio narażonych na wypadek z udziałem samochodów przewożących substancje niebezpieczne. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA 125 XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA Analiza zapotrzebowania na podstawowe usługi z zakresu infrastruktury sp ołecznej Zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców w zakresie zapewnienia dostępu do publicznych usług oświaty i opieki zdrowotnej, a także do ogólnodostępnych terenów zieleni, wypoczynku i sportu jest jednym z podstawowych zadań jednostek samorządu lokalnego, realizowanym między innymi poprzez odpowiednie ustalenia dokumentów planistycznych, strategicznych i finansowych przez nie tworzonych. Niezbędne jest przy tym zachowane normatywów urbanistycznych określających przestrzenne minima społeczne i zdrowotne. Brak takich standardów często doprowadza do realizacji zespołów mieszkaniowych bez dostępu do komunikacji publicznej i infrastruktury społecznej w postaci przedszkoli, szkół, terenów zieleni i rekreacji. Regulacje te dotyczą zarówno wykształconych już osiedli i obszarów zurbanizowanych ubogich w podstawowe usługi, jak i nowe tereny inwestycyjne, wyznaczane w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Oświata obok ochrony zdrowia należy do podstawowych i najważniejszych zobowiązań państwa wobec jego obywateli. Zaspokajanie tych zobowiązań powinno się dokonywać przede wszystkim w sferze publicznej, przedsięwzięcia prywatne mogą być uzupełnieniem wzbogacającym ofertę publiczną. Kwestię rozmieszczenia usług publicznych na terenie Tarnowa należy rozważać po wzięciu pod uwagę szeregu uwarunkowań i przyszłych tendencji, przede wszystkich prognoz demograficznych. Obecną sytuację (dane na 2010 r.), w której na terenie miasta funkcjonuje 28 publicznych przedszkoli, 12 publicznych szkół podstawowych oraz 5 publicznych gimnazjów, już weryfikuje zmniejszająca się w ostatnich latach liczba uczniów. Dodatkowo prognozowany ubytek ludności (zgodnie z prognozami GUS ok. 94,5 tys. w 2035 r.) wpłynie na liczbę publicznych placówek oświatowych. Niemniej jednak w zmieniających się uwarunkowaniach należy zapewnić mieszkańcom nieprzerwany dostęp do publicznego kształcenia, usług ochrony zdrowia oraz ogólnodostępnych terenów zieleni, biorąc pod uwagę zasięg dojścia i dojazdu do poszczególnych punktów dla wszystkich mieszkańców. Obowiązujące przepisy prawa nie regulują w żaden sposób wskaźników i standardów urbanistycznych dla zapewnienia usług z zakresu infrastruktury społecznej. Niemniej jednak w opracowywanej zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego należy przyjąć zalecane przez specjalistów wskaźniki. Rozmieszczenie podstawowych usług z zakresu infrastruktury społecznej zapewnia nierównomierny dostęp do nich dla mieszkańców Tarnowa. Część osiedli mieszkaniowych zloka- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 126 XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA lizowanych poza centrum miasta nie jest w pełni wyposażona w placówki oświatowe (przedszkola i szkoły podstawowe) oraz w placówki związane z ochroną zdrowia. Natomiast największe zagęszczenie usług publicznych występuje w centralnej części miasta. Osiedlami o najuboższym dostępie do usług publicznych w zakresie oświaty są Koszyce, Zbylitowska Góra, Rzędzin, Zabłocie, Osiedle Nauczycielskie, których mieszkańcy korzystać muszą z placówek zlokalizowanych w innych rejonach. Lepsza sytuacja występuje na osiedlach Krzyż, Klikowa, Chyszów, Gumniska, Mościce, gdzie funkcjonują pojedyncze placówki oświatowe na szczeblu przedszkolnym i podstawowym. Edukacja na poziomie ponadpodstawowym realizowana jest głównie w centralnych obszarach miasta oraz na ternie osiedla Mościce. Nieco gorzej kształtuje się sytuacja dostępu do podstawowych usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki nad najmłodszymi dziećmi. Poza Mościcami na terenie wszystkich pozacentralnych osiedli nie funkcjonują żadne przychodnie ani punkty medyczne, a także żłobki. Mieszkańcy Klikowej, Krzyża, Rzędzina, Osiedla Nauczycielskiego, Gumnisk, Zabłocia, Koszyc i Zbylitowskiej Góry korzystać muszą z placówek zlokalizowanych w centrum miasta lub w Mościcach. Niewystarczający wydaje się również stopień zaspokojenia potrzeb mieszkańców osiedli jednorodzinnych w zakresie dostępu do urządzonych terenów zieleni, tj. publicznych parków, skwerów czy zieleńców. Ponad poziomem podstawowym zaspokajania potrzeb mieszkańców należy zauważyć dodatkowo poziom profilowany zapotrzebowania na usługi kształtujące jakość środowiska mieszkaniowego danego osiedla. Zapotrzebowanie to jest różnicowane przez różnorodne czynniki, przede wszystkim przez status materialny mieszkańców, prowadzony styl życia, ale także trendy demograficzne. Dane dotyczące pierwszych z wymienionych czynników decydować mogą o bliższej lub dalszej lokalizacji od miejsca zamieszkania konkretnych usług, w zależności od częstotliwości korzystania bądź też uciążliwości. Natomiast prognozy demograficzne weryfikować mogą charakter oferty usługowej, wymuszając jej elastyczność i zdolność do przekształceń przy minimalnych nakładach finansowych. Główne problemy do rozwiązania Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego miasta wskazuje, iż stabilny i zrównoważony rozwój Tarnowa wymaga rozwiązania kilku zasadniczych kwestii problemowych w zakresie sfery ekonomiczno – społecznej, sfery funkcjonalno – przestrzennej, a także ochrony środowiska przyrodniczego i budowy środowiska miejskiego dobrej jakości. Główne problemy natury ekonomiczno – społecznej to przede wszystkim szeroko rozumiana restrukturyzacja przemysłu, co wiąże się z prywatyzacją i unowocześnianiem zakładów, a także z zapotrzebowaniem na wysoko wykwalifikowane kadry pracownicze. W zakresie sfery funkcjonalno – przestrzennej należy zauważyć, iż usytuowanie głównych koncentracji mieszkalnictwa w oddaleniu od koncentracji miejsc pracy zarówno w przemyśle jak i w usługach 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA 127 powoduje konieczność funkcjonowania miasta w oparciu o komunikację kołową (indywidualną i zbiorową), co z kolei generuje znaczny ruch wahadłowy pomiędzy poszczególnymi częściami miasta (zwłaszcza kierunek wschód-zachód). Podstawowym zadaniem do rozwiązania w zakresie zagospodarowania terenów jest określenie zasad równoważenia funkcjonalnego poszczególnych obszarów poprzez sterowanie rozmieszczeniem nowych terenów aktywności bezpośrednio związanych z mieszkalnictwem, ukierunkowanie rozwoju centrum, a także wyznaczenie lokalizacji i zasad rozwoju centrów lokalnych. Za tym idzie potrzeba tworzenia warunków dla realizacji mieszkalnictwa stosownie do potrzeb podnoszenia ilościowych i jakościowych standardów mieszkaniowych, a także dla racjonalizacji funkcjonowania systemów infrastruktury komunikacyjnej i technicznej. Trzecia grupa problemów, odnosząca się do kwestii środowiska przyrodniczego i środowiska miejskiego, wymaga doprowadzenie stanu środowiska przyrodniczego do poziomu wymaganych standardów międzynarodowych oraz wprowadzenia rygorów korzystania z jego zasobów, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a także stworzenia jakości przestrzeni i kompozycji miasta, w oparciu o zachowane walory przyrodnicze i kulturowe, z poszanowaniem tradycji miejsca i wydobyciem jego tożsamości. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 CZĘŚĆ B. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 131 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Generalna wizja rozwoju miasta, wyznaczona w strategii to „Tarnów – miasto komfortu i rozwoju, pomnażające bogactwa”. Wizja ta ma być realizowana w oparciu o trzy cele strategiczne: w obszarze rozwoju gospodarczego – Tarnów atrakcyjny inwestycyjnie, innowacyjny, wspierający przedsiębiorczość, w obszarze komfortu życia – Tarnów komfortowy i przyjazny dla mieszkańca, w obszarze regionalnego oddziaływania – Tarnów jako centrum usług ponadlokalnych. Oznacza to, iż w kształtowaniu polityki przestrzennej Tarnowa należy dążyć do wytworzenia czytelnej i efektywnej struktury przestrzennej miasta, która w oparciu o idee rozwoju zrównoważonego zapewnia możliwość nowoczesnej i zdywersyfikowanej gospodarki oraz tworzy zdrowe, przyjazne i bezpieczne środowisko do zamieszkania i rozwijania przedsiębiorczości. Nadanie wyjątkowego charakteru miastu, wszechstronne zaspokojenie potrzeb mieszkańców, optymalna dostępność do usług i dogodne warunki prowadzenia działalności gospodarczej prowadzić powinny do podniesienia atrakcyjności miasta w skali regionu i całego kraju. Tym samym, realizując przyjęte cele strategiczne, kluczowym działaniem jest przebudowa struktury wewnętrznej miasta podnoszące jego kondycję ekonomiczną poprzez realizację zdywersyfikowanego programu aktywności gospodarczej, tworząc układ terenów mieszkaniowych powiązany z systemem przyrodniczym miasta oraz oparty na przemyślanej kompozycji przestrzennej. cele polityki przestrzennej Określona powyżej wizja rozwoju miasta realizowana być powinna poprzez działania w zakresie polityki przestrzennej mające na celu następujące kwestie: wzmocnienie tożsamości Tarnowa w oparciu o dziedzictwo kulturowe, walory przyrodniczo-krajobrazowe i tradycje gospodarcze miasta, segregacja ruchu komunikacyjnego poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego i transportu ciężkiego z miasta wyznaczonymi trasami obwodowymi, co pozwoli na wykształcenie wewnątrz Tarnowa ulic miejskich z usługami jako osnowy układu przestrzeni publicznych, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 132 2014 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA integracja przestrzenna i funkcjonalna całego miasta w oparciu o utworzenie sprawnego systemu transportowego (zbiorowego, indywidualnego, tranzytowego, rowerowego), wyeksponowanie głównych elementów kształtujących strukturę przestrzenną miasta, poprzez odpowiednie ich zagospodarowanie, co pozwoli na jednoznaczną identyfikację elementów charakterystycznych dla Tarnowa zarówno przez mieszkańców jak i przyjezdnych, ukształtowanie hierarchicznej struktury obszarów centralnych dla poszczególnych rejonów miasta, zapewniających optymalny dostęp do sieci handlowo – usługowej, wytworzenie układu atrakcyjnych przestrzeni publicznych integrującego przestrzennie miasto i podnoszącego jakość miasta, ukształtowanie przyjaznego środowiska zamieszkania w poszczególnych zespołach mieszkaniowych o zróżnicowanej strukturze, nadanie im wielofunkcyjnego charakteru przy jednoczesnym podnoszeniu atrakcyjności przestrzeni publicznych, co skutkować ma podniesieniem jakości i komfortu życia mieszkańców, stworzenie atrakcyjnych warunków dla rozwoju działalności gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem działalności badawczo-rozwojowej oraz opartej na wiedzy i wykorzystującej innowacyjne technologie, regulacja systemu przyrodniczego miasta w oparciu o wyeksponowanie najbardziej wartościowych elementów systemu – Górę Św. Marcina i jej podnóże, Stawy Krzyskie, dolina rzeki Białej, a także zapewnienie dobrej dostępności do atrakcyjnych terenów zieleni, w tym zieleni leśnej, co skutkować będzie podniesieniem jakości przestrzeni miejskiej i jakości środowiska przyrodniczego, uzyskanie przestrzennej ciągłości struktury terenów zurbanizowanych i terenów otwartych przy uwzględnieniu zasady eliminacji rozpraszania zabudowy, wykorzystania terenów już zainwestowanych i uzbrojonych, w tym zdegradowanych i wymagających rehabilitacji, oraz maksymalnego zachowania terenów otwartych spełniających funkcję ekologiczną, przestrzenno – kompozycyjną i funkcjonalną, poprawa funkcjonowania i rozwój infrastruktury komunikacyjnej i inżynieryjnej Tarnowa, w tym głównie powiązań komunikacyjnych pomiędzy poszczególnymi częściami miasta, systemu parkowania, systemu transportu zbiorowego, rowerowego i pieszego. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 133 Osiągnięcie powyższych celów określone zostało poniżej poprzez wytyczenie głównych kierunków zmian w strukturze przestrzennej Tarnowa, a kolejno poprzez ustalone kształtowanie struktur przestrzennych w zakresie stref polityki przestrzennej i terenów o odmiennym przeznaczeniu oraz określenie zasad ochrony środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju infrastruktury komunikacyjnej i inżynieryjnej. główne elementy kształtujące strukturę przestrzenną Tarnowa Do podstawowych elementów, które kształtują strukturę przestrzenną miasta należy zaliczyć następujące obszary: Stare Miasto z wykształconym bardzo wartościowym historycznym układem urbanistycznym i zabytkową architekturą, pełniący kluczową rolę w obszarze centrum Tarnowa, obszar śródmieścia wraz z Placem Kościuszki i dworcem kolejowym, o wykształconej zabudowie pierzejowej i usługach, pełniący rolę obszaru centralnego miasta, Góra Św. Marcina wraz z otwartymi terenami u jej podnóża – rejonem ul. Lotniczej, mające charakter ważnej przestrzeni przyrodniczej, kulturowej i rekreacyjnej w Tarnowie, rejon Zakładów Azotowych w Mościcach wraz z otoczeniem, jako jeden z najistotniejszych elementów w strukturze zatrudnienia mieszkańców, strukturze przestrzennej miasta, a także w historii miasta, zalążki centrów lokalnych w poszczególnych rejonach miasta, które wymagają klarownej delimitacji i wyposażenia w ramach możliwości w pełen program usług podstawowych, tereny zieleni, w tym tereny zieleni leśnej i tereny rekreacyjne, mające układ plamowy i wymagające uzupełnienia, wzajemnego powiązania i nadania im różnych form intensywnej zieleni miejskiej, głównie parków, parków leśnych o znaczeniu rekreacyjnym, szlaki komunikacyjne o zasięgu krajowym i międzynarodowych w postaci autostrady A-4 wraz z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż), dróg krajowych 94 (d. 4) i 73. Generalnym celem ustaleń kierunkowych dla powyższych elementów jest ich ochrona i wyeksponowanie poprzez podniesienie standardu ich zagospodarowania, a także wytworzenie powiązań między nimi, które wyznaczać będą układ przestrzeni publicznych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 134 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA kierunki zmian w strukturze przestrzennej Polityka przestrzenna Tarnowa zakłada zwrócenie szczególnej uwagi na wybrane kierunki zmian w strukturze przestrzennej miasta, które realizować mają określone powyżej cele i umożliwić osiągnięcie założonej w strategii wizji: 1. WYKSZTAŁCENIE EFEKTYWNEGO SYSTEMU TRANSPORTOWEGO 2. STWORZENIE CZYTELNEGO I HIERARCHICZNEGO UKŁADU OBSZARÓW CENTRALNYCH ORAZ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH 3. ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ ROZWOJOWI TARNOWA JAKO OŚRODKA REGIONALNEGO 4. UKSZTAŁTOWANIE TERENÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROZWOJU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII 5. ROZWÓJ ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WRAZ Z PODNOSZENIEM STANDARDÓW ZAMIESZKANIA 6. UKSZTAŁTOWANIE SYSTEMU PRZYRODNICZEGO MIASTA 7. ROZBUDOWA UKŁADU TERENÓW REKREACYJNYCH 8. UPORZĄDKOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIASTA Wskazane kierunki zmian struktury przestrzennej określają generalne założenia zmian i przekształceń, które mają swoją kontynuację w ustaleniach szczegółowych dla stref polityki przestrzennej, przeznaczeniu terenów, a także zawierają się we wskazanych kierunkach i wskaźnikach dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania trenów. Określone główne kierunki zmian mają na celu: 1. WYKSZTAŁCENIE EFEKTYWNEGO SYSTEMU TRANSPORTOWEGO a. Stworzenie czytelnego i hierarchicznego układu drogowego 2014 Przebudowa układu drogowego Tarnowa poprzez wytyczenie obwodnicy śródmiejskiej w ciągu ulic: Błonie – Jana Pawła II – Słoneczna – droga projektowana wzdłuż linii kolejowej Kraków–Rzeszów – Tuchowska – droga projektowana – Krakowska – Czerwona – Czerwonych Klonów – Kwiatkowskiego – Czysta – Wyszyńskiego – Elektryczna – Spokojna. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Wytworzenie obwodnicy miasta dla ruchu tranzytowego w ciągu autostrady A-4, drogi krajowej 94 (d. 4) oraz planowanych łącznic tych dróg – zachodniego w klasie drogi GP (zgodnie z przebiegiem planowanym w poprzednich miejskich dokumentach planistycznych) oraz wschodniego – nowego przebiegu drogi krajowej nr 73, za zdecydowanie najbardziej korzystny dla miasta należy uznać rozpatrywany wariant III dla odcinka poniżej węzła Tarnów Północ (Krzyż), który nie ingeruje w zwartość tkanki miejskiej. Stworzenie dogodnych powiązań komunikacyjnych dla transportu ciężkiego obsługującego tereny aktywności gospodarczej oraz segregacja ruchu indywidualnego i ruchu przemysłowego, w tym głównie ruchu związanego z obsługą Zakładów Azotowych w Mościcach, poprzez realizację zachodniego odcinka obwodnicy – łącznicy autostrady A4 z drogą krajową 94 (d. 4) jako najbardziej optymalnego rozwiązania wyprowadzającego ruch z niebezpiecznymi ładunkami. Przebieg łącznicy wskazany jest w obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, posiada zarezerwowany korytarz w obowiązujących dokumentach planistycznych miasta oraz gmin sąsiednich, a także stanowi relatywnie krótki odcinek drogi do realizacji, pozwalający na obsługę komunikacyjną Zakładów Azotowych i terenów aktywności gospodarczej położonych w strefach AG I i AG II, sąsiadujących z węzłem autostradowym Tarnów Zachód (Wierzchosławice). Wytyczenie nowych połączeń lokalnych, które pozwolą na integrację poszczególnych części miasta rozdzielonych barierą w postaci linii kolejowych Kraków – Rzeszów, Tarnów – Szczucin, rzeką Białą Tarnowską oraz drogami wyższych klas technicznych – m. in. połączenie ulic Wyszyńskiego i Szujskiego – Mościckiego, powiązanie ulic Tuchowskiej i Lwowskiej za pośrednictwem nowej drogi zlokalizowanej wzdłuż linii kolejowej Kraków – Rzeszów, połączenie ul. Niedomickiej i Alei Piaskowej, powiązanie ul. Tuchowskiej z Krakowską, a poprzez ul. Warsztatową również z ul. Mościckiego i ul. Czystą. Ponadto planowana przebudowa wiaduktów drogowych i kolejowych (lub budowa nowych) wraz z realizowaną modernizacją linii kolejowej Kraków – Rzeszów usprawni powiązania komunikacyjne pomiędzy północną i południową częścią miasta. 135 b. Preferencja dla rozwoju sprawnego systemu transportu zbiorowego Zwiększenie udziału podróżujących transportem zbiorowym na rzecz zmniejszenia ruchu samochodowego w centralnej części miasta (Stare Miasto, Śródmieście), zapewnienie dogodnego dojazdu do miejsc zagęszczenia ruchu samochodowego. Stworzenie miejskich powiązań transportem szynowym. Lokalizacja nowego przystanku kolejowego (Lwowska) oraz w perspektywie czasu na linii kolejowej Tarnów – Szczucin w rejonie ul. Klikowskiej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 136 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Modernizacja linii kolejowej E30/C-E30 Kraków – Rzeszów – Medyka – granica państwa. W miarę możliwości wspieranie działań zmierzających do wykorzystania dla przewozów pasażerskich i/lub towarowych linii kolejowej nr 115 Tarnów-Szczucin. Stworzenie sieci parkingów zbiorowych typu Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź przy przystankach kolejowych, priorytetowych trasach miejskiej komunikacji autobusowej, na obrzeżu Śródmieścia oraz przy głównych węzłach drogowych. Ukształtowanie systemu węzłów przesiadkowych: samochód – kolej – autobus – rower w proponowanych lokalizacjach – na trasie linii kolejowej Kraków – Rzeszów: dworzec główny, dworzec Lwowska, dworzec Mościce, a także przy trasach wjazdowych do miasta: Parkuj i Jedź Mościce, Parkuj i Jedź Krzyż, Parkuj i Jedź Rzędzin. c. Rozbudowa systemu komunikacji rowerowej Stworzenie alternatywy dla transportu indywidualnego i zbiorowego poprzez wytyczenie wygodnych i bezpiecznych tras rowerowych, łączących zespoły zabudowy mieszkaniowej ze śródmieściem, rejonami skupiającymi miejsca pracy oraz z terenami rekreacyjnymi – w tym m. in. przeprowadzenie trasy rowerowej wzdłuż rzeki Białej i Wątoka, do rezerwatu Debrza i terenów rekreacyjnych przy Stawach Krzyskich, osadnikach Czajka, w okolice Góry Św. Marcina. Utworzenie sieci parkingów rowerowych w rejonach węzłów przesiadkowych oraz w rejonach koncentracji usług. 2. STWORZENIE CZYTELNEGO I HIERARCHICZNEGO UKŁADU OBSZARÓW CENTRALNYCH ORAZ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH a. Śródmieście stanowiące centralny rejon administracyjno – usługowy Tarnowa skupiający najważniejsze elementy tworzące funkcje miejskie i regionalne 2014 Wyznaczenie lokalizacji głównego obszaru centralnego Tarnowa w obrębie ulic: Słowackiego – Mickiewicza – Mostowej – Konarskiego – Narutowicza – Sikorskiego – Szkotnik. Podniesienie atrakcyjności głównego obszaru centralnego miasta będącego najważniejszym elementem identyfikacji przestrzennej w Tarnowie poprzez wprowadzenie różnorodnych funkcji o zasięgu miejskim i regionalnym, wykreowania wyjątkowego wizerunku dzięki zabytkowym układom urbanistycznym wypełnionym architekturą zabytkową i nowoczesną w dobrym stanie technicznym i bardzo wysokiej jakości, a także poprzez wytworzenie wyjątkowego klimatu sprzyjającego korzystaniu z wydarzeń kulturalnych, społecznych, z obiektów usługowych, w tym handlowych i publicznych, oraz z przestrzeni publicznych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Rozwój śródmieścia z wysokim udziałem usług oraz infrastruktury służącej wykształceniu funkcji regionalnych nastąpi w oparciu o zasady zagospodarowania w strefach polityki przestrzennej Starego Miasta i Śródmiejskiej oraz przez wyznaczenie następujących kierunków przeznaczenia terenów – MS, UP, UC, U, a także M1, M2, US. Zwiększenie udziału zielni urządzonej w obrębie centrum poprzez wprowadzenie zieleni ulicznej: drzew i krzewów na istniejących skwerach, obsadzenie alejek oraz urządzenie bulwarów spacerowych wzdłuż rzeki Wątok. Rehabilitacja zaniedbanej zabudowy mieszkaniowo – usługowej, ponowne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, nieużytkowanych poprzez zagospodarowanie o formie i funkcji odpowiedniej dla śródmieścia, a także realizacja nowych inwestycji umożliwiających wytworzenie nowoczesnej i atrakcyjnej przestrzeni centralnej. Realizacja zadań mających na celu podniesienie atrakcyjności centrum Tarnowa powinna opierać się na zasadzie równoległych działań publicznych i komercyjnych tworzących nowe funkcje i struktury. Wzmocnienie powiązań na kierunku główny dworzec kolejowy – centrum poprzez rozwój usług wzdłuż ulic łączących te dwa miejsca. 137 b. Ukształtowanie centrów lokalnych w poszczególnych zespołach zabudowy mieszkaniowej tworzących koncentrację funkcji usługowych Wskazanie układu centrów lokalnych, stanowiących ważne elementy identyfikacji przestrzennej miasta i poszczególnych jego rejonów, na podstawie lokalizacji w strukturze przestrzennej miasta i osiedla, powiązań komunikacyjnych, w tym także pieszych, z istniejącymi już zespołami funkcji usługowych. Centra lokalne powinny być niezależne i zaspokajać potrzeby mieszkańców poszczególnych rejonów miasta w zakresie usług podstawowych – dostęp do artykułów i usług częstego użytku – handel, oświata, kultura, rekreacja, w zasięgu dogodnego dojścia pieszego mieszkańców, nie dłuższego niż 15 minut. Kształtowanie zagospodarowania przestrzennego centrów lokalnych w sposób podkreślający rangę miejsca poprzez wprowadzanie rozwiązań architektonicznych o wysokim standardzie, kształtowanie zabudowy o zwartej strukturze o charakterze miejskim. Kreowanie przestrzennego wyróżnika, który pozwoli na zwiększenie tożsamości poszczególnych zespołów. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 138 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA c. Układ przestrzeni publicznych integrujący centrum miasta z centrami lokalnymi Ukształtowanie przyjaznych, funkcjonalnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych na obszarze centrum miasta, w poszczególnych centrach lokalnych i na szlakach łączących je z głównym obszarem centralnym. Sposób zagospodarowania przestrzeni publicznych na obszarze centrum miasta w sposób podkreślający prestiżowy charakter miejsca powinien być priorytetem, przestrzeń tę należy kształtować w oparciu o zróżnicowane funkcje i aranżacje, charakteryzujące się najwyższą jakością przygotowania i wykonania. Sposób zagospodarowania przestrzeni publicznych w centrach lokalnych służyć powinien właściwej identyfikacji przestrzennej ośrodka (w tym poprzez nazewnictwo nawiązujące do tradycji miejsca), podniesieniu estetyki zagospodarowania miejsca, a także wytworzeniu przyjaznego środowiska zamieszkania integrującego życie społeczne mieszkańców. Zaakcentowanie powiązań centrów lokalnych z centrum miasta poprzez wykształcenie ciągów wielofunkcyjnych w oparciu o układ przestrzeni publicznych i powiązania komunikacyjne – transport zbiorowy, transport rowerowy, ruch pieszy. Wzajemne powiązania pomiędzy centrami lokalnymi oraz centrum miasta kształtować należy w oparciu o wyznaczone rejony koncentracji usług na terenach zabudowy mieszkaniowej, tworzące pasaże usługowe wzdłuż ulic i placów. Wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań. 3. ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ ROZWOJOWI TARNOWA JAKO OŚRODKA REGIONALNEGO 2014 Wszechstronne wzmocnienie funkcji regionalnych pozwoli miastu stać się centrum usług ponadlokalnych. Inwestycje w zakresie kultury oraz organizacja atrakcyjnych wydarzeń artystycznych rozwijana na bazie działalności miejskich instytucji kultury: Tarnowskiego Centrum Kultury (organizującego festiwal Tarnowska Nagroda Filmowa), Biura Wystaw Artystycznych (w nowej przestrzeni wystawienniczej w Parku Strzeleckim) oraz Teatru im. Ludwika Solskiego, zdecydowanie podniesie atrakcyjność miasta. Wskazanymi działaniami w tym zakresie jest budowa amfiteatru w sąsiedztwie zbiornika wodnego Kantoria, budowa kina, muzeum (np. poświęconego tematyce żydowskiej), sali widowiskowej, realizacja projektu KANiON Kultury z plenerową ekspozycją Panoramy Siedmiogrodzkiej w Parku Strzeleckim, budowa gmachu biblioteki, a także organizacja masowych imprez plenerowych, którym służyć będą Rynek Starego Miasta, tereny ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 139 przy ul. Lotniczej, tereny w rejonie ul. Piłsudskiego czy tereny sportowe w Mościcach. W tym celu wskazana jest również adaptacja nieużytkowanego budynku dworca kolejowego w Mościcach. Rozwój infrastruktury związanej ze szkolnictwem wyższym na bazie istniejących uczelni wyższych, a także dążenie do rozbudowy funkcji akademickich Tarnowa, w szczególności w powiązaniu działalnością ośrodków badawczo – rozwojowych wspierających aktywność gospodarczą realizowaną na terenie miasta. Koncentracja tego typu funkcji w rejonie śródmieścia oraz na obszarach centralnych zapewni witalność obszaru centralnego, nie będzie obciążać systemu komunikacyjnego, a także przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności miasta. Zwiększenie infrastruktury związanej z turystyką pobytową, tj. rozbudowa bazy hotelowej o zróżnicowanym standardzie, obsługującej przyjazdy biznesowe, turystyczne czy związane z wydarzeniami artystycznymi jako podniesienie jakości przestrzeni wzdłuż tras łączących obszary turystyczne. Wskazuje się wykreowanie szlaków turystycznych łączących strefę rekreacyjną południową (Góra św. Marcina z ruinami zamku) ze strefą rekreacyjną północną (Stawy Krzyskie) poprzez Stare Miasto i Śródmieście, strefą rekreacyjną centralną (okolice basenu przy ul. Piłsudskiego) i strefą rekreacyjną nadrzeczną (dolina rzeki Białej), a także z bulwarami nad Wątokiem oraz terenami rekreacyjnymi w Mościcach. Obszary turystyczne powinny być wspierane atrakcyjnymi obszarami zlokalizowanymi poza strefami rekreacyjnymi i historycznie ukształtowanym centrum miasta. Wsparcia wymagają również działania mające na celu upowszechnienie rozwoju turystyki rowerowej poprzez budowę tras rowerowych, parkingów dla rowerów w sąsiedztwie atrakcji turystycznych, usług i dworców. Rozwój infrastruktury związanej ze sportem i rekreacją w zakresie zapewnienia mieszkańcom oraz przyjezdnym różnorodnych form rozrywki, szczególnie aktywnego wypoczynku oraz przedsięwzięć związanych ze sportem, edukacją czy działalnością artystyczną. Rozbudowa infrastruktury w tym zakresie opierać się będzie o inwestycje zlokalizowane przede wszystkim w wyznaczonych strefach rekreacyjnych południowej i centralnej (rejon ul. Piłsudskiego), a także na terenach rekreacyjnych w Mościcach. Utworzenie infrastruktury służącej obsłudze konferencji, kongresów, targów, wystaw, powierzchnie biurowe, które organizowane będą w oparciu o działalność uczelni wyższych, instytucji kulturalnych, jednostek administracji publicznej oraz instytucji badawczo – rozwojowych towarzyszących prowadzonej działalności gospodarczej opartej na nowych technologiach. Polityka przestrzenna powinna zmierzać do zapewnienia zróżnicowanych ofert funkcjonalnych jak również przestrzennych dla działalności związanej z obsługą firm. Rozwój takiej działalności wymaga zapewnienia terenów dla obiektów o znacznych powierzchniach biurowych przeznaczonych dla małych, średnich i wielkich firm o zasięgu międzynarodowym, potrzebujących obiekZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 140 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA tów i powierzchni o wysokim standardzie. Pod lokalizację takiej infrastruktury przyjmuje się szczególnie tereny wskazane do przekształceń zlokalizowanych po południowej stronie dworca kolejowego, w rejonie ul. Piłsudskiego, na terenach parków technologicznych, na terenach położonych na wschód od Parku Sanguszków, wzdłuż dojazdów do węzła autostradowego Tarnów Północ (Krzyż), a także w Śródmieściu w ramach planowanego centrum lokalnego na obszarze dawnych zakładów OWINTAR. Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia na bazie funkcjonujących szpitali – Św. Łukasza i im. E. Szczeklika, zakładu opiekuńczo – leczniczego w Mościcach, a także wykształcenia nowych ośrodków związanych z ochroną zdrowia – publicznych bądź prywatnych, takich jak ośrodki specjalistyczne, rehabilitacyjne czy obiekty zamieszkania zbiorowego (domy opieki, zakładane w rejonach miasta dotychczas ich pozbawionych – Rzędzin, Zabłocie, Piaskówka, Strusina czy Klikowa). 4. UKSZTAŁTOWANIE TERENÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ UWZGLĘDNIENIEM ROZWOJU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII 2014 ZE SZCZEGÓLNYM Koncentracja terenów produkcyjnych w czterech wydzielonych strefach aktywności gospodarczej – Zakłady Azotowe, Czysta-Mechaniczne, Kryształowa-Niedomicka oraz Krzyż, a także w rejonie ul. Tuchowskiej przy zjeździe na drogę krajową 94 (d. 4) w strefie wskazanej do przekształceń. Rozwój działalności wykorzystującej innowacyjne rozwiązania i nowe technologie, tj. działalność produkcyjną i usługową charakteryzującą się wysoką wartością dodaną wytwarzanych produktów i usług ze znacznym udziałem wysoko wykwalifikowanej kadry pracowniczej o profilu techniczno – inżynieryjnym. Rozwój wyspecjalizowanych form działalności gospodarczej w oparciu o istniejące już instytucje – Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A. zarządzający Podstrefą Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie – w celu utworzenia kolejnych parków przemysłowych i technologicznych, Zmniejszenie udziału uciążliwych terenów przemysłowych na korzyść powiększenia terenów nieuciążliwej produkcji, terenów usług produkcyjnych, magazynów, handlu hurtowego, usług transportowo – logistycznych (w Krzyżu przy węźle autostrady A4). Dążenie do rozdzielenia funkcji produkcyjnych od zespołów zabudowy mieszkaniowej z uwagi na uciążliwość i nieatrakcyjne sąsiedztwo poprzez tworzenie buforów zieleni izolacyjnej, w szczególności w rejonie ulicy Mościckiego, w Klikowej przy ul. Niedomickiej, w Krzyżu przy przedłużeniu al. Jana Pawła II. Dążenie do skupiania terenów przemysłowych w kompleksach posiadających dogodny dojazd i dostęp do infrastruktury technicznej, odznaczających się również takim ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 141 zagospodarowaniem, które będzie podnosiło walory krajobrazowe (parki przemysłowe, parki technologiczne). 5. ROZWÓJ ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WRAZ Z PODNOSZENIEM STANDARDÓW ZAMIESZKANIA Utrzymanie zwartego układu terenów mieszkaniowych na terenie miasta nasyconych usługami i terenami zieleni, o czytelnej siatce przestrzeni publicznych stanowiących identyfikatory osiedli, kształtujących wzajemne powiązania między poszczególnymi osiedlami i centrum miasta. Zapewnienie różnorodnych form zamieszkiwania z przewagą niewielkich rozmiarów osiedli zabudowy niskiej. Kształtowanie zabudowy mieszkaniowej o zróżnicowanym charakterze odnośnie intensywności, formy, organizacji, a także standardu, w ramach wydzielonych przeznaczeń terenów: MS – tereny zabudowy śródmiejskiej, M1 – tereny zabudowy mieszkaniowej wysokiej, M2 – tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej intensywnej, M3 – tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej ekstensywnej, M4 - tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej w enklawach. Wskazanie lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej o parametrach określonych ustaleniami szczegółowymi zmiany studium we wschodniej części (Rzędzin, Gumniska, tereny na południe od ul. Błonie), na osiedlu Strusina oraz w północnej części miasta (Krzyż i Klikowa). Uporządkowanie struktury przestrzennej osiedli mieszkaniowych wykształconych na układach dawnych wsi na łanowym rozkładzie pól poprzez rozwiązania planistyczne dążące do ukształtowania prawidłowego i wygodnego układu komunikacyjnego, sposobu zagospodarowania działek budowlanych, odpowiedniego wyposażenia tych terenów w infrastrukturę techniczną, społeczną i rekreacyjną, a także poprzez staranne powiązanie ich z otaczającym krajobrazem z wykorzystaniem form nawiązujących w ukształtowaniu do charakteru wiejskiego (północna część osiedla Krzyż w układzie opartym na ul. Wiśniowej oraz osiedle Klikowa w układzie opartym na ul. Klikowskiej). Rozwój infrastruktury związanej z edukacją poprzez stworzenie rezerw terenowych dla obiektów edukacyjnych i opiekuńczo – wychowawczych dla dzieci i młodzieży, szczególnie w obszarach wskazanych pod rozwój terenów mieszkaniowych, przy zachowaniu standardowych wielkości tych placówek oraz odpowiednich promieni dojścia do nich w danej jednostce urbanistycznej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 142 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Dążenie do łatwiejszej dostępności do zasobów mieszkaniowych, zarówno poprzez ich zwiększenie, jak również poprzez utrzymanie zasobów istniejących wraz z odpowiednią ich rehabilitacją. Należy zmierzać do podnoszenia ładu przestrzennego osiedli wielorodzinnych poprzez przekształcenia i uzupełnienia, wyposażenie w urządzenia rekreacyjne i zieleń, parkingi, usługi. 6. UKSZTAŁTOWANIE SYSTEMU PRZYRODNICZEGO MIASTA 2014 Utworzenie układu terenów przyrodniczych o wzajemnych powiązaniach jako istotnego elementu struktury przestrzennej miasta, wspierającego rozwój zrównoważony i warunkującego funkcjonowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego. Elementy istotne w strukturze przestrzennej miasta, stanowiące podstawę kształtowania systemu przyrodniczego miasta to tereny leśne na Górze Św. Marcina, rezerwat Debrza, tereny otwarte w rejonie ul. Lotniczej, Stawy Krzyskie wraz z sąsiadującymi terenami leśnymi, dolina rzeki Białej, Las Lipie oraz parki miejskie (m. in. Strzelecki, Sośnina, Piaskówka, Planty Kolejowe). Elementami uzupełniającymi system podstawowy są tereny leśne przy ul. Giełdowej i Wyszyńskiego oraz Krakowskiej, dolina rzeki Wątok, tereny ogródków działkowych. Tworzenie struktury zieleni miejskiej przenikającej obszary zurbanizowane, poprzez wprowadzenie pasaży zieleni miejskiej, parków i skwerów miejskich, terenów zieleni wewnątrzosiedlowej, alei drzew. W oparciu o wymienione elementy w istniejącym układzie przyrodniczym miasta polityka przestrzenna zakłada kształtowanie powiązań przyrodniczych pomiędzy wskazanymi elementami głównie poprzez wprowadzenie terenów zieleni urządzonej, terenów zieleni rekreacyjnej oraz ogólnodostępnej zieleni naturalnej w celu utworzenia pełnego i sprawnego systemu przyrodniczego Tarnowa. W kształtowaniu struktury przestrzennej terenów zieleni istotne jest zachowanie i tworzenie ciągłości przestrzennej elementów przyrodniczych w relacji z powiązaniami lokalnymi i regionalnymi, wyeksponowanie w strukturze miasta najbardziej wartościowych obszarów przyrodniczych, a także intensywne uzupełnianie zielenią, również wysoką, istniejących i nowych zespołów zabudowy oraz ulic i placów. Powiązanie terenów zieleni oraz terenów rekreacyjnych z zespołami zabudowy mieszkaniowej i usługowej za pośrednictwem ciągów pieszych i rowerowych. Zwiększanie udziału powierzchni aktywnych biologicznie w obrębie przestrzeni zurbanizowanej poprzez ustalenie wysokiego wskaźnika powierzchni terenów biologicznie czynnych, zgodnie z zaleceniami ustaleń szczegółowych zmiany studium. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA Dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4 i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów, w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także w Rzędzinie w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73. Zagęszczanie zabudowy nie powinno odbywać się kosztem istniejących terenów zieleni urządzonej lub rekreacyjnej oraz kosztem terenów, które mogą stanowić uzupełnienie braków w systemie przyrodniczym miasta. 143 7. ROZBUDOWA UKŁADU TERENÓW REKREACYJNYCH Stworzenie układu terenów rekreacyjnych o dobrej dostępności i bogatym programie przede wszystkim w rejonach wydzielonych stref polityki przestrzennej – rekreacyjnej centralnej, północnej, południowej i nadrzecznej, a także w pozostałych strefach polityki przestrzennej, głównie w roli uzupełnienia zespołów zabudowy mieszkaniowej. Zwiększenie udziału obszarów pełniących funkcje terenów rekreacji codziennej i weekendowej, zróżnicowanych programowo, w tym w obszarach z udziałem zieleni wysokiej, jak i przestrzeni o charakterze otwartym (polany rekreacyjne). Ukształtowanie programu rekreacyjnego w oparciu o wydzielone tereny: US – tereny sportu i rekreacji, ZP – tereny zieleni urządzonej, ZR – tereny zieleni rekreacyjnej, ZO – tereny zieleni otwartej, ZD – tereny zieleni ogrodów działkowych, ZL – tereny zieleni leśnej. W celu podniesienia jakości środowiska zamieszkania i komfortu mieszkańców i użytkowników miasta konieczna jest poprawa dostępności rekreacyjnych terenów zieleni oraz wzrost jakości tych terenów poprzez ich odpowiednie zagospodarowanie. Wykorzystanie dolin rzecznych pod funkcje rekreacyjne, pod warunkiem podporządkowania ich, nadrzędnej dla międzywala, funkcji przeciwpowodziowej oraz zachowaniu korzystnych warunków przyrodniczych tego obszaru. Wyznaczenie czytelnych w przestrzeni miejskiej punktów widokowych (przede wszystkim na Górze Św. Marcina) poprzez odpowiednie zagospodarowanie elementami małej architektury oraz uporządkowanie szaty roślinnej z zachowaniem najcenniejszych walorów przyrodniczych i jednoczesnym wyeksponowaniu sylwety miasta. Podwyższenie standardu urządzenia istniejących parków, sukcesywna eliminacja zagrożeń z ich obszarów. Uzupełnianie bazy rekreacyjnej o obiekty sportowe i urządzenia terenowe tj. ośrodki rekreacyjno – wypoczynkowe wzbogacone szerokim wachlarzem usług sportowych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 144 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 8. UPORZĄDKOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIASTA Kształtowanie prawidłowych i czytelnych układów urbanistycznych na terenach podlegających przekształceniom (obszary po południowej stronie dworca kolejowego) poprzez integrację regenerowanych obszarów z tkanką miejską oraz tworzenie kompleksowych programów przekształceń. Przekształcenia zdegradowanych, lecz wartościowych obiektów poprzez zaadaptowanie ich do nowej funkcji przy zachowaniu cennych walorów architektonicznych oraz poprzez ich restaurację i integrację w przestrzeni miasta – dotyczy to m. in. budynku dworca w Mościcach i zabudowań dawnego zespołu młyna Szancerów przy ul. Kołłątaja. Uporządkowanie struktury przestrzennej osiedli mieszkaniowych wykształconych na układzie dawnych wsi – Klikowa, Rzędzin, Krzyż, Gumniska, przy wykorzystaniu rozwiązań planistycznych w celu ukształtowania prawidłowego układu komunikacyjnego i zasad zagospodarowania terenu przy zachowaniu zasady utrzymania elementów zabytkowych. Eliminacja konfliktów funkcjonalno – przestrzennych polegających na konfliktowym sąsiedztwie (głównie uciążliwych terenów produkcyjnych, baz, składów i magazynów czy hałaśliwych tras zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie z terenami mieszkaniowymi) poprzez stopniowe przekształcanie uciążliwych terenów sąsiadujących z zespołami zabudowy mieszkaniowej w kierunku nieuciążliwych obiektów usługowych i produkcyjnych o estetycznej formie. Porządkowanie struktury przestrzennej miasta przy uwzględnieniu zasad ochrony elementów dziedzictwa kulturowego, w tym elementów zabytkowych i historycznego rozplanowania terenów. Dążenie do utrzymania zwartości miasta i racjonalnego wykorzystania przestrzeni poprzez niedopuszczenie do rozlewania się zabudowy na tereny otwarte. Wprowadzanie ujednoliconych elementów małej architektury oraz elementów systemu informacji wizualnej. Jako perspektywę rozwoju Tarnowa przyjmuje się możliwość włączenia w jego obszar terenów przyległych do granic administracyjnych miasta, o ile taki proces zostanie społecznie zaakceptowany. Dotyczyć to może obszarów bezpośrednio przylegających do miasta, a ograniczonych barierami w postaci rzek lub tras komunikacyjnych w celu optymalnego zarządzania tymi terenami. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA 145 obszary planowanych przekształceń i rozwoju 1) obszar śródmieścia Obszar obejmujący swym zasięgiem centralny obszar Tarnowa o wykształconym, częściowo zabytkowym układzie urbanistycznym. Zakres przekształceń powinien odnosić się m.in. do podniesienia jakości zagospodarowania głównej przestrzeni reprezentacyjnej miasta, zwiększenia atrakcyjności funkcjonalnej centrum Tarnowa poprzez koncentrację zdywersyfikowanych usług miejskich, ukształtowanie układu przestrzeni publicznych podnoszących rangę obszaru w strukturze miasta. 2) obszar wskazany do przekształceń po południowej stronie dworca kolejowego Obszar ograniczony ulicami Krakowską, linią kolejową Kraków – Rzeszów, ul. Ostrogskich, drogą krajową 94 (d. 4) i rzeką Białą wskazany jest do restrukturyzacji i przekształceń w związku z postępującą degradacją terenu zlokalizowanego w bezpośrednim sąsiedztwie centrum miasta. Należy wdrożyć kompleksowe programy regeneracji tego obszaru obejmujące gruntowną przebudowę układu komunikacyjnego wraz z integracją tej części miasta z pozostałą tkanką urbanistyczną, wprowadzenie nowego przeznaczenia i zasad zagospodarowania przestrzennego zapewniając wysoki poziom nasycenia obszaru terenami zieleni wzdłuż rzeki Wątok, a także dbając o wysoką jakość stosowanych rozwiązań. 3) rejon Góry Św. Marcina i ul. Lotniczej – południowa strefa rekreacyjna Obszar obejmujący tereny leśne na Górze Św. Marcina, ruiny zamku Tarnowskich oraz tereny sportu i rekreacji wraz z rozległymi obszarami otwartymi u podnóża Góry należy objąć szczególną uwagą ze względu na bardzo wartościowe walory kulturowe, kompozycyjne i przyrodnicze w strukturze miasta. Na obszarze tym wskazany jest rozwój funkcji przyrodniczej w oparciu o wprowadzenie odpowiedniego zagospodarowania, z ograniczoną lokalizacją zabudowy. Należy dążyć do podniesienia rangi miejsca poprzez kreowanie go jako miejsca aktywnych form wypoczynku mieszkańców w zakresie lokalnym oraz jako miejsca tematycznych imprez masowych również związanych z historią miasta i zamku Tarnowskich, mogących pełnić funkcje edukacyjne. Promowanie podnóża Góry św. Marcina jako miejsca spotkań mieszkańców, odznaczającego się wysokimi walorami krajobrazu oraz starannym urządzeniem, zachęcać powinno do spacerów lub jazdy na rowerze. Wzbogacenie zagospodarowania umożliwiać powinno wykorzystanie polan jako miejsc piknikowych, ośrodków jazdy konnej i podobnych przy jednoczesnym zachowaniu kulturowego i krajobrazowego charakteru. 4) okolice ul. Piłsudskiego – centralna strefa rekreacyjna oraz okolice ulicy Traugutta - południe strefy MIII Obszar obejmujący swym zasięgiem Park Strzelecki, tereny sportu i rekreacji przy ul. Piłsudskiego, Park Piaskówka, tereny ogródków działkowych i rejon zbiornika wodnego Kantoria, a także tereny sportu i rekreacji w Mościcach. Planowany obszar wskazany jest do rozwoju funk- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 146 XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA cji rekreacyjnej w oparciu o budowę nowych obiektów sportu i rekreacji wraz usługami, amfiteatru i atrakcyjne zagospodarowanie terenów zieleni urządzonej. 5) obszary wskazane do lokalizacji nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej Rozbudowa zespołów zabudowy mieszkaniowej wskazana jest przede wszystkim na obszarze ograniczonym ulicami: Jana Pawła II, Błonie, Orkana i wschodnią granicą administracyjną miasta, obszarze pomiędzy ul. Lwowską, granicą administracyjna miasta, ul. Marusarz i Szpitalem Wojewódzkim, po wschodniej stronie alei Tarnowskich oraz po północnej stronie osiedla Klikowa. Uzupełnienie zabudowy mieszkaniowej wskazane jest na osiedlu Krzyż, Nauczycielskie, Gumniska oraz na obszarze ograniczonym ulicami Klikowską, Mościckiego oraz linią kolejową Tarnów – Szczucin. Wszystkie nowe zespoły zabudowy kształtowane być powinny w oparciu o układ ulic i placów oraz uzupełniane usługami i terenami zieleni urządzonej. 6) obszary wskazane do rozwoju działalności gospodarczej opartej na nowoczesnych technologiach Obszary predysponowane do rozwoju działalności aktywności gospodarczej zlokalizowano w sąsiedztwie węzła autostrady A4, gdzie wskazana jest również rozbudowa składowiska odpadów o nowoczesną spalarnię odpadów. Wraz z pozostałymi obszarami aktywności gospodarczej, obejmujące teren przy ul. Niedomickiej, Zakłady Azotowe, parki przemysłowe Czysta, Mechaniczne i Kryształowa, tereny o charakterze gospodarczym charakteryzować się powinny wykorzystaniem nowoczesnych, ekologicznych technologii, przekształcać się i rozwijać się przy wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 147 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Analiza funkcjonalno – przestrzenna Tarnowa wskazuje, iż należy dążyć do uporządkowania sposobu zagospodarowania miasta poprzez wprowadzenie zasad kształtowania struktur przestrzennych. Kierunki zmian w przekształceniu terenów wyznaczone zostały w oparciu o wyodrębnione trzy poziomy struktur przestrzennych: kształtowanie struktur przestrzennych obszary zurbanizowane – obszary otwarte, strefy polityki przestrzennej, przeznaczenie terenów. Rysunek 37. Kierunkowa struktura przestrzenna miasta ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 148 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Podział struktury przestrzennej miasta na obszary zurbanizowane i obszary otwarte ma na celu dążenie do utrzymania zwartości zespołów zabudowy oraz ciągłości przestrzeni otwartych, pełniących funkcje rekreacyjne, przyrodnicze i krajobrazowe, stanowiących jednocześnie łącznik przestrzeni zurbanizowanych. Powyższy Rysunek 37 wskazuje kierunkowy zasięg zabudowy na terenie miasta w strukturze obszarów otwartych. Wskazano również terytorialny zasięg planowanych zespołów zabudowy w stosunku do zdiagnozowanego stanu istniejącego. Kolejnym poziomem kształtowania struktury przestrzennej Tarnowa są wydzielone typy stref funkcjonalno-przestrzennych, dla których wprowadzono odrębne ustalenia, zalecenia i ukierunkowania: strefa Stare Miasto, strefa Śródmieście, strefa przekształceń, strefy mieszkaniowe, strefa aktywności gospodarczej i strefa rekreacyjna. Ponadto dla prawidłowego kształtowania sposobu zagospodarowania poszczególnych rejonów miasta część stref została podzielona w oparciu o kryterium terytorialne i charakter zagospodarowania, dotyczy to stref mieszkaniowych, aktywności gospodarczej i stref rekreacyjnych. Najbardziej szczegółowe kryteria wskazujące sposób zagospodarowania miasta wytyczono w wydzielonych terenach o odmiennym przeznaczeniu. Dla terenów tych wskazano podstawowe i dopuszczalne kierunki przeznaczenia, zasady, kierunki i wskaźniki zagospodarowania i użytkowania terenów. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 149 1) Strefy polityki przestrzennej W zmianie studium wyznaczono 22 strefy polityki przestrzennej (w podziale na 6 typów), dla których określono odrębne zasady zagospodarowania. ST Strefa Stare Miasto SR Strefa Śródmieście P Strefa przekształceń MI Strefa mieszkaniowa Strusina – Piaskówka M II Strefa mieszkaniowa wielkoskalowa M III Strefa mieszkaniowa Mościce M IV Strefa mieszkaniowa Mościce – Koszyce – Zbylitowska Góra MV Strefa mieszkaniowa Klikowa M VI Strefa mieszkaniowa Krzyż M VII Strefa mieszkaniowa nowa M VIII Strefa mieszkaniowa Rzędzin – Gumniska M IX Strefa mieszkaniowa Zabłocie MX Strefa mieszkaniowa Krakowska M XI Strefa mieszkaniowa Dunajcowa AG I Strefa aktywności gospodarczej – Zakłady Azotowe AG II Strefa aktywności gospodarczej – Czysta – Mechaniczne AG III Strefa aktywności gospodarczej – Kryształowa – Niedomicka AG IV Strefa aktywności gospodarczej – Krzyż RI Strefa rekreacyjna centralna R II Strefa rekreacyjna południowa R III Strefa rekreacyjna północna R IV Strefa rekreacyjna nadrzeczna ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 150 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Rysunek 38. Strefy polityki przestrzennej ST – STREFA STARE MIASTO Położenie i charakterystyka Strefa obejmująca historyczny zespół Starego Miasta, objęty w całości ochroną prawną jako zabytkowy układ urbanistyczny. Obszar ograniczony ulicami: Wałową, Szeroką, Bernardyńską od Placu Morawskiego do Placu Świętego Ducha, Placem Świętego Ducha, ul. Targową do Wałowej, wraz z Rynkiem Starego Miasta oraz placami Kazimierza Wielkiego, Katedralnym i Rybnym stanowią kluczowy element struktury przestrzennej miasta. Zasady zagospodarowania przestrzennego Kształtowanie struktury urbanistycznej staromiejskiej części Tarnowa powinno mieć ma celu ochronę i rewaloryzację historycznej części miasta poprzez wykorzystywanie istniejących obiektów do nowych funkcji przy uwzględnieniu wartości zabytkowych obszaru i poszczególnych obiektów, harmonijne komponowanie nowych realizacji z zabytkowym charakterem zabudowy, a także podnoszenie jakości przestrzeni publicznej w sposób nawiązujący do rangi miejsca w skali miasta. Stosowanie najwyższych standardów w przyjmowanych rozwiązaniach 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 151 architektonicznych i w indywidualnym sposobie zagospodarowania, a także zwiększenie funkcjonalnej atrakcyjności Starego Miasta poprzez wprowadzenie różnorodnego programu usługowego, skutkować powinno wytworzeniem najbardziej reprezentacyjnego obszaru miasta oraz witalnej i różnorodnej przestrzeni publicznej. Wzmocnienie prestiżu miejsca oraz dążenie do podwyższenia atrakcyjności zamieszkiwania w strefie Starego Miasta należy realizować poprzez podwyższony standard mieszkań, zwiększoną dbałość o estetykę przestrzeni przeznaczonych dla mieszkańców i przyjezdnych. Należy dążyć do ujednolicenia elementów informacji wizualnej w formie dostosowanej do charakteru obszaru. SR – STREFA ŚRÓDMIEŚCIE Położenie i charakterystyka Strefa obejmująca obszar ograniczony obwodnicą śródmiejską, oraz rejon dworca kolejowego i nowego obszaru administracyjnego miasta. Granica strefy biegnie ulice Słowackiego, Piłsudskiego, Cegielnianą, Starodąbrowską, Mostową, rzeką Wątok, kolejno ulicami Dąbrowskiego, Konarskiego, Tuchowską, torami kolejowymi, Krakowską, Sikorskiego i Szkotnik. Część obszaru objęta jest ochroną prawną zabytkowego układu urbanistycznego wytworzonego w XVIII-XIX w. Na obszarze tym zlokalizowany jest dworzec kolejowy o charakterze zabytkowym oraz wartościowe obszary zieleni (planty kolejowe i Cmentarz Stary). Strefa ta skupia najważniejsze funkcje miejskie i regionalne oraz stanowi główny obszar administracyjno – usługowy Tarnowa. Zasady zagospodarowania przestrzennego Gospodarowanie przestrzenią strefy śródmiejskiej dążyć powinno do ukształtowania reprezentacyjnego centrum miasta i obszaru o wyeksponowanych powiązaniach przestrzennych: Plac Kościuszki – Krakowska – Rynek – Lwowska oraz Plac Sienkiewicza – Rynek – Plac Bema – Kościół na Burku. Rewaloryzacja funkcjonalno – przestrzenna strefy powinna przebiegać z uwzględnieniem zabytkowych wartości układu urbanistycznego i poszczególnych obiektów. Istniejący układ zabudowy oparty o pierzeje uliczne należy uzupełniać o nowe obiekty w sposób tworzący spójną kompozycję przestrzenną. Główne powiązania przestrzenne oraz najważniejsze punkty węzłowe należy kształtować w sposób podkreślający charakter miejsca oraz w oparciu o indywidualne rozwiązania architektoniczne i sposób zagospodarowania terenu – wprowadzenie elementów małej architektury, kompozycji zieleni, zasad ruchu uspokojonego, zasad sytuowania reklam i informacji wizualnej. Należy dążyć do ukształtowania reprezentacyjnego charakteru obszaru zlokalizowanego pomiędzy ulicami Krakowską i Bandrowskiego (dworzec kolejowy, planty kolejowe, teren usługowy na obszarze dawnych zakładów OWINTAR), jako terenu stanowiącego bramę Tarnowa dla przyjezdnych koleją. Konieczne jest opracowanie wytycznych konserwatorskich do projektu zagospodarowania zakładów OWINTAR, zbudowanych w miejscu dawnego browaru Sanguszków ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 152 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW z uwzględnieniem elementów zabytkowych (m in. komin wpisany do rejestru zabytków). Postuluje się również lokalizację ogólnodostępnego wielopoziomowego parkingu strategicznego typu Parkuj i Idź na tym terenie. Wskazane jest ponadto nasycenie usługami, w tym usługami o charakterze reprezentacyjnym rejonu dworca oraz tras łączących go ze Starym Miastem. Ponadto w rejonie ulic Dwernickiego – Matki Bożej Fatimskiej – Księdza Jana Marszałka należy dążyć do ukształtowania obszaru o charakterze centralnym i reprezentacyjnym, w związku z planowanym przeniesieniem siedziby Urzędu Miasta Tarnowa, proponowaną lokalizacją parkingu strategicznego typu Parkuj i Idź oraz możliwością wykorzystania zdegradowanych terenów poprzemysłowych i zaadaptowania ich do nowej funkcji. Postulowane jest również wykorzystanie do celów kulturalnych i/lub rekreacyjnych dawnego amfiteatru letniego zlokalizowanego przy ul. Kopernika, jako obiektu uzupełniającego nowy amfiteatr przy ulicy Piłsudskiego. Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku Starego Miasta stanowić może atrakcyjną lokalizację potencjalnego nowego obiektu kulturalnego, skweru/zieleńca, wrotkowiska lub podobnych inicjatyw. P – STREFA PRZEKSZTAŁCEŃ Położenie i charakterystyka Strefa wskazana do przekształceń obejmuje w większości tereny oddzielone od tkanki miejskiej barierami naturalnymi i komunikacyjnymi w postaci rzeki Białej Tarnowskiej, linii i bocznic kolejowych, ulicami Krakowską i Tuchowską oraz drogą krajową 94 (d. 4). Strefa ta obejmuje obszar zlokalizowany w obrębie torów kolejowych Kraków – Rzeszów, ulic: Tuchowska, Ostrogskich, droga krajowa 94 (d. 4), następnie wał rzeki Białej Tarnowskiej oraz ulice Gliniańska i Krakowska. Na obszarze tym zlokalizowany jest drewniany kościół na Terlikówce o charakterze zabytkowym, objęty prawną ochroną konserwatorską. Zdecydowaną większość obszaru stanowi nieuporządkowany układ terenów poprzemysłowych, usług uciążliwych, zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz terenów niezagospodarowanych bądź zdegradowanych, o fatalnej obsłudze komunikacyjnej. Zasady zagospodarowania przestrzennego Działania mające na celu przekształcenia tej strefy powinny mieć charakter kompleksowy. Postuluje się włączenie obszaru w tkankę miejską poprzez wytyczenie drogi w klasie zbiorczej łączącej ulicę Krakowską z ulicą Tuchowską oraz układ ulic i placów miejskich skomunikowanych z ulica Krakowską oraz ulicą Wita Stwosza. Należy również dążyć do ukształtowania wygodnego powiązania komunikacyjnego ul. Dworcowej z ulicą Tuchowską wzdłuż torów kolejowych po ich północnej stronie. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 153 Konieczne jest utworzenie połączeń komunikacyjnych, zwłaszcza pieszych i rowerowych, północnej i południowej strony torów kolejowych Kraków-Rzeszów – przejścia podziemnego na wysokości peronów dworca kolejowego, łączącego dworzec z planowanym parkingiem Parkuj i Jedź, przejazdu podziemnego w ciągu ulicy Wita Stwosza oraz przejścia pieszo – rowerowego w obecnym biegu ul. Tuchowskiej. Daleko idących przekształceń i szczególnego opracowania rozwiązań urbanistycznych wymaga ponadto obszar pomiędzy ul. Krakowską a bocznicą kolejową. Przekształcenia prowadzić powinny do poszerzenia funkcjonalnego obszaru Śródmieścia poprzez tworzenie prawidłowej tkanki miejskiej o wysokich walorach kompozycyjnych. Zakres wdrażanych zmian funkcjonalno – przestrzennych powinien dążyć do podniesienia jakości i wartości terenów zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie centrum miasta oraz stanowić atrakcyjny obszar do lokalizowania nowych inwestycji w zakresie usług społecznych i konsumpcyjnych oraz w zakresie aktywności gospodarczej. Szczególną uwagą należy objąć rzekę Wątok, której bieg powinien stanowić powiązanie przyrodnicze z centrum miasta. Istotną kwestią jest ponadto uporządkowanie i rehabilitacja zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zlokalizowanej w tej strefie. Na terenie strefy w rejonie ul. Gliniańskiej dopuszczona jest lokalizacja farmy fotowoltaicznej. W rejonie ul. Wita Stwosza przy potoku Wątok dopuszczona jest realizacja suchego polderu, zgodnie z opracowaniem pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia powodziowego potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”. M I – STREFA MIESZKANIOWA STRUSINA - PIASKÓWKA Położenie i charakterystyka Strefa obejmuje swym zasięgiem osiedla Strusina i Piaskówka w obrysie ulic: Elektryczna – Jastruna – Gombrowicza – Czapskiego – Lippóczy’ego – Nowy Świat – Słowackiego – Szkotnik – Krakowska – Kochanowskiego – Konopnickiej oraz linii kolejowej Tarnów – Szczucin. Obszar ten stanowi w znacznej większości ukształtowane zespoły osiedli mieszkaniowych. Brak jednak wykształconych jednoznacznych centrów lokalnych, terenów zieleni urządzonej oraz czytelnego układu przestrzeni publicznych. W obrębie strefy, w obrysie ulic Szujskiego, Kołodzieja i Elektrycznej, zlokalizowany jest rozległy obszar o naturalnym charakterze zagospodarowania. Zasady zagospodarowania przestrzennego Polityka przestrzenna obejmująca tę strefę zakłada skrystalizowanie struktury zabudowy osiedli Strusina i Piaskówka – w dość dobrze ukształtowanej tkance miejskiej należy określić zasady uzupełniania zabudowy, a także wyznaczyć rejony koncentracji funkcji osiedlowych w postaci centrów lokalnych. Na obszarze wskazanym do rozwoju nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej i usługowej należy określić zasady jej kształtowania w oparciu o układ ulic i placów odpowiednio powiązanych z otoczeniem oraz uzupełnienia ich terenami zieleni urządzonej i terenami rekreacyjnymi. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 154 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Centra lokalne osiedli należy kształtować w rejonie skrzyżowania ulic Klikowskiej i Romanowicza, w rejonie skrzyżowania ulic Klikowskiej, Słowackiego i Szkotnik oraz w rejonie ul. Szujskiego. Punkty węzłowe należy kształtować w sposób tworzący spójną kompozycję przestrzenną podkreślającą charakter miejsca, a także łączyć wzajemnie oraz z centrum miasta za pomocą wielofunkcyjnych ciągów ulicznych tworzących atrakcyjne przestrzenie publiczne – ul. Klikowska, Krakowska, Kościuszki, Szujskiego, Romanowicza. M II – STREFA MIESZKANIOWA WIELKOSKALOWA Położenie i charakterystyka Strefa wielkoskalowa obejmuje ukształtowane osiedla mieszkaniowe – Grabówka, Jasna, Legionów, Westerplatte i Zielone w zasięgu ulic: Błonie, Jana Pawła II, Ablewicza, Dąbrowskiej, Orkana, rzeki Wątok, ulic Mostową, Starodąbrowską, Cegielnianą, Legionów, Matki Bożej Fatimskiej, Działkową i Nowodąbrowską. Zespoły zabudowy ukształtowane w tej strefie mają charakter wielkoskalowy, gdyż osiedle stanowią kilkunastopiętrowe bloki wykonane w prefabrykowanej technologii wielkiej płyty. Układ wysokich budynków mieszkalnych wielorodzinnych uzupełniony jest zabudową usługową zlokalizowaną w odrębnych pawilonach bądź zespołach budynków, a także zabudową mieszkaniową jednorodzinną zlokalizowaną częściowo w zwartych zespołach zabudowy, a częściowo jako pojedyncze budynki, co w całości tworzy chaos i kontrast przestrzenny ze względu na znaczną różnicę wysokości i formę zabudowy. Zasady zagospodarowania przestrzennego Działania w zakresie polityki przestrzennej w tej strefie powinny objąć rehabilitację wysokiej zabudowy blokowej poprzez ukształtowanie atrakcyjnej przestrzeni publicznej na osiedlach, uzupełnienie programu usługowego o atrakcyjną działalność podnoszącą witalność miejsca, wzbogacenie struktury osiedli o tereny zieleni urządzonej, a także poprawę stanu technicznego budynków. Określić należy zasady uzupełniania zabudowy mieszkaniowej i usługowej, przy zachowaniu zasady przeciwdziałania zagęszczania zabudowy mieszkaniowej ukształtowanych osiedli mieszkaniowych, zwłaszcza kosztem terenów zieleni i przestrzeni publicznych. Północna część osiedla Westerplatte wymaga ukształtowania w oparciu o układ placów i ulic powiązany przede wszystkim z południową częścią strefy (w kierunku centrum miasta) oraz północną (koncentracja obiektów handlowych). Miejsca o charakterze centrów lokalnych należy kształtować w rejonie skrzyżowania ulic: Jana Pawła II, Westerplatte i Ablewicza dla centralnej części strefy, w ciągu ul. Lwowskiej na odcinku Skowronków – Krupnicza dla południowej części strefy, a także w rejonie koncentracji usług w obrębie skrzyżowania ulic Jana Pawła II i Błonie dla północnej części strefy a także dla stref sąsiednich – M VI mieszkaniowa Krzyż i M VII mieszkaniowa nowa. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 155 M III – STREFA MIESZKANIOWA MOŚCICE Położenie i charakterystyka Strefa Mościce obejmuje swym zasięgiem ukształtowany układ urbanistyczny osiedla mieszkaniowego w Mościcach, objętego ochroną konserwatorską wraz z zespołem zabudowy usługowej oraz rozbudowanymi terenami sportu i rekreacji. Łącznie strefa ta obejmuje obszar w zasięgu ulic Witosa – Kwiatkowskiego, Azotowa oraz granicy administracyjnej miasta, torów kolejowych Kraków – Rzeszów oraz obwałowań rzeki Białej Tarnowskiej. Zasady zagospodarowania przestrzennego Podstawowym kierunkiem działań w obrębie strefy powinna być ochrona zabytkowego układu urbanistycznego osiedla wraz z jego najbardziej cennymi elementami. Ochroną przed zmianą przeznaczenia należy również objąć wskazany jako tereny US i UP zasięg kompleksu sportowego Tarnowskiego Ośrodka Sportów i Rekreacji oraz Unii Tarnów, przy czym koniecznie jest podniesienie standardów zabudowy i urządzeń terenowych w celu podniesienia jakości świadczonych usług. Nowym terenem inwestycyjnym w zakresie usług społecznych i ogólnomiejskich jest wskazany obszar przy ul. Czerwonych Klonów. Istotną kwestią w zagospodarowaniu strefy powinno być wyeksponowanie obszarów centralnych zlokalizowanych w rejonie stacji kolejowej Tarnów Mościce oraz w rejonie bramy głównej Zakładów Azotowych, a także pokreślenie wzajemnych połączeń między nimi. Kluczową kwestią w ukształtowaniu centrum lokalnego integrującego dwie strefy polityki przestrzennej (Mościce oraz Moście – Koszyce – Zbylitowska Góra) jest odpowiednie zagospodarowanie w kierunku usługowym (np. gastronomicznym, kulturalnym, artystycznym) budynku dworca kolejowego w Mościcach. W rejonie tego centrum lokalnego zaproponowana jest również lokalizacja parkingu strategicznego typu Parkuj i Jedź. W rejonie zabytkowego układu postuluje się ochronę przed zagęszczaniem zabudowy. M IV – STREFA MIESZKANIOWA MOŚCICE – KOSZYCE – ZBYLITOWSKA GÓRA Położenie i charakterystyka W obrębie wydzielonej strefy zlokalizowane są jedne z najlepiej wykształconych zespołów zabudowy mieszkaniowej w mieście. Obszar obejmujący osiedle Mościce (po południowej stronie torów kolejowych), osiedle Zbylitowska Góra oraz osiedle Koszyce, zdelimitowany został w oparciu o granicę administracyjną miasta, linię kolejową oraz wały rzeki Biała Tarnowska. Na obszarze tym zlokalizowanych jest kilka wartościowych obiektów stanowiących o identyfikacji przestrzennej osiedla, m. in.: osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach (proponowany do uznania jako dobro kultury współczesnej) oraz zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy ul. Owsianej. Istotną kwestię problemową stanowi obecnie tranzytowy ruch samochodów ciężarowych w ciągu ul. Czerwonej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 156 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Zasady zagospodarowania przestrzennego Jedną z podstawowych kwestii wymagających rozwiązania jest wyprowadzenie ruchu ciężkiego z terenu osiedla. Służyć temu będzie planowana droga łącząca węzeł autostrady A4 Tarnów Zachód (Wierzchosławice) z terenami Stref Aktywności Gospodarczej oraz z węzłem Krakowska na drodze krajowej 94 (d. 4), przejmująca funkcję tranzytową dla ruchu ciężkiego od ul. Czerwonej. Działania kierunkowe w tej strefie polityki przestrzennej określać powinny zasady uzupełniania zabudowy mieszkaniowej oraz tworzenia wzajemnych połączeń między centrami lokalnymi wskazanymi do wykształcenia w rejonach skrzyżowania ulic Krakowskiej, Czerwonej i Koszyckiej, skrzyżowania ulic Czerwonych Klonów z Czerwoną, 11 Listopada, linią kolejową oraz ulicą Chemiczną (stacja kolejowa Tarnów Mościce), a także wzdłuż ulicy Pszennej w Zbylitowskiej Górze. Obszary koncentracji usług należy kształtować również wzdłuż ulic Czerwona, Czarna Droga, Norwida i Zbylitowska. Mając na celu integrację przestrzenną tej części miasta z centrum Tarnowa należy wziąć pod uwagę utworzenie połączeń pieszo – rowerowych przez rzekę Białą Tarnowską na połączeniu ul. Stanisława Anioła z ul. Stanisława Kassali oraz na połączeniu ul. Mieszka I z ul. Kąpielową. Bezwzględniej ochronie podlegać powinny wartościowe tereny przyrodnicze w strefie – Park Sośnina, lasy w Zbylitowskiej Górze, aleja lipowy wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, które uzupełnić należy ciągami powiązań przyrodniczych z wartościowymi przestrzeniami przyrodniczymi zlokalizowanymi na zewnątrz względem osiedla. Przemyślanego ukształtowania wymaga obszar dość chaotycznie i częściowo do tej pory zainwestowany, zlokalizowany w obrębie ulic Czerwona, Krakowska, Mokra, Pasterska, Czarna Droga i Brzozowa. M V – STREFA MIESZKANIOWA KLIKOWA Położenie i charakterystyka Strefa Klikowa wyznaczona została w oparciu o zasięg istniejącej zabudowy mieszkaniowej na tym osiedlu oraz planowanych terenów wskazanych do rozwoju. Osiedle ukształtowane jest na układzie dawnej wsi, a więc układ komunikacyjny wytyczony został po łanowym układzie pól. Taka kompozycja utrudnia zagospodarowanie na tym obszarze, a także skutkuje nieuporządkowaną strukturą zabudowy i często utrudnioną obsługą komunikacyjną poszczególnych rejonów osiedla. W zasięgu strefy znajduje się rekreacyjny teren Stada Ogierów o dość długiej tradycji. Zasady zagospodarowania przestrzennego Głównym celem działań polityki przestrzennej powinno być uporządkowanie struktury przestrzennej osiedla w odniesieniu do ukształtowania czytelnego i hierarchicznego układu 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 157 komunikacyjnego, całościowa regeneracja układu zabudowy oraz podniesienie jakości życia mieszkańców. Określić ponadto należy zasady ochrony zabudowy tradycyjnej, a także uzupełnienia układu o funkcje usługowe i rekreacyjne. Należy dążyć do ukształtowania atrakcyjnych obszarów przestrzeni publicznych wypełnionych funkcjami usługowymi w ciągu ul. Klikowskiej z dwoma wyodrębnionymi rejonami centralnymi – obszarem skrzyżowania ulic Klikowskiej, Ogrodniczej, Bajdy oraz obszarem skrzyżowania ulic Klikowskiej i Cedrowej. Obszary wskazane do rozwoju (pomiędzy ulicami Ścieżki, Czajki, Żytnią i Rowem Klikowskim) należy kształtować w kompozycji nawiązującej do historycznego rozplanowania osiedla przy zachowaniu standardów obowiązujących dla prawidłowego formowania struktur osiedli miejskich. Zespoły zabudowy uzupełnione być powinny o tereny zieleni urządzonej i rekreacyjnej (m.in. przy wykorzystaniu terenów Agencji Nieruchomości Rolnych) oraz o układ powiązań przyrodniczych z cennymi obszarami o charakterze naturalnym położonymi na zewnątrz względem strefy. M VI – STREFA MIESZKANIOWA KRZYŻ Położenie i charakterystyka Strefa została wyznaczona w zasięgu zabudowy osiedla mieszkaniowego Krzyż w oparciu o ulicę Spokojną, przedłużenie al. Jana Pawła II, granicę administracyjną miasta, granicę otwartych terenów przyrodniczych w rejonie Stawów Krzyskich oraz granicę terenów przemysłowych w rejonie ul. Szklanej, Sadowej, Piaskowej. Obszar ten przecina autostrada A4, układ komunikacyjny natomiast oparty jest na ulicy Krzyskiej (droga powiatowa) i Nowodąbrowskiej (droga krajowa w starym przebiegu). Zasady zagospodarowania przestrzennego Układ przestrzenny osiedla jest częściowo uporządkowany, całość wymaga natomiast uzupełnienia o program usługowy, dobrze ukształtowane przestrzenie publiczne, tereny zieleni urządzonej oraz wyeksponowane centra lokalne, skupiające aktywność w skali osiedla. Obszary te lokalizować należy w rejonie ulic Jaracza, Ćwiklińskiej, Solskiego, a także jako centra uzupełniające – w rejonie skrzyżowania ulicy Wiśniowej i Krzyskiej oraz skrzyżowania ulicy Wiśniowej i Nowodąbrowskiej. Wskazać należy ponadto zasady ochrony zabudowy tradycyjnej zlokalizowanej w ciągu ul. Krzyskiej. Rozwój zabudowy w północnej części strefy powinien charakteryzować się ekstensywnym charakterem zagospodarowania. M VII – STREFA MIESZKANIOWA NOWA Położenie i charakterystyka Strefa określona jako nowa obejmuje swoim zasięgiem Osiedle Nauczycielskie – jedno z najmłodszych osiedli tarnowskich, o dobrze uporządkowanej tkance miejskiej jednak pozbawionej podstawowego programu usługowego oraz terenów zieleni urządzonej, a także rozległe tereny niezainwestowane, zlokalizowane we wschodniej części miasta, przewidziane do rozwoju zabudowy mieszkaniowej i usługowej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 158 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Zasady zagospodarowania przestrzennego Kwestią decydującą o kształtowaniu nowych zespołów zabudowy w tej strefie jest planowana realizacja przełożenia drogi krajowej nr 73, domykającej zewnętrzną obwodnicę miasta. Wskazany w zmianie studium nowy zespół zabudowy mieszkaniowej, zlokalizowany za planowaną obwodnicą względem miasta, może mieć utrudnione powiązania komunikacyjne z ulicami Lwowską i Marusarz. Kwestię obsługi komunikacyjnej tego rejonu należy rozwiązać na etapie sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Podstawowym zadaniem polityki przestrzennej w obrębie tej strefy jest ukształtowanie struktury przestrzennej nowych osiedli mieszkaniowych w oparciu o układ ulic i placów powiązanych z otoczeniem i uzupełnionych programem usługowym, terenami zieleni urządzonej oraz czytelnym układem przestrzeni publicznych. W północno – zachodniej części strefy należy kształtować zespoły intensywnej zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie terenów zieleni urządzonej oraz wielofunkcyjnego obszaru usługowego wymagającego ukształtowania w rejonie skrzyżowania ulic Jana Pawła II, Ablewicza i Westerplatte oraz skrzyżowania ulic Jana Pawła II i Błonie. M VIII – STREFA MIESZKANIOWA RZĘDZIN – GUMNISKA Położenie i charakterystyka Strefa polityki przestrzennej obejmuje części osiedli mieszkaniowych Rzędzin i Gumniska ukształtowane na układach dawnych wsi o łanowym układzie pól. Strefę tę od centrum miasta oddzielają ulica Dąbrowskiej, rzeka Wątok, ulice Gumniska i Braci Saków. W obrębie tej strefy zlokalizowane są dość uciążliwe tereny obsługi transportu, a także zespół zabudowy Szpitala Wojewódzkiego im. Św. Łukasza. Zasady zagospodarowania przestrzennego Działania polityki przestrzennej w obrębie tej strefy powinny dążyć do określenia zasad regeneracji istniejących zespołów zabudowy polegającej na usprawnieniu układu komunikacyjnego, zasad ochrony zabudowy tradycyjnej, a także uzupełnienia układu o funkcje usługowe i rekreacyjne. Ustalić należy również zasady uzupełniania terenów zabudowy w oparciu o opracowanie czytelnego i hierarchicznego układu komunikacyjnego obszaru. Należy również dążyć do ukształtowania atrakcyjnych obszarów przestrzeni publicznych wypełnionych funkcjami usługowymi i prowadzącymi ruch w kierunku centrum lokalnego zlokalizowanego w rejonie skrzyżowania ul. Lwowskiej z linią kolejową (planowany przystanek kolejowy oraz parking strategiczny typu Parkuj i Jedź) oraz w kierunku centrum miasta i terenów rekreacyjnych zlokalizowanych na południu. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 159 M IX – STREFA MIESZKANIOWA ZABŁOCIE Położenie i charakterystyka Strefa Zabłocie obejmuje ukształtowane zespoły zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej na południe od ul. Konarskiego, Gumniska oraz od linii kolejowej w obszarze ograniczonym ulicami Ostrogskich i Leńka, aż do drogi krajowej 94 (d. 4). Zasady zagospodarowania przestrzennego Polityka przestrzenna w zakresie zagospodarowania tego obszaru powinna mieć na celu uzupełnienie układu o dobrze ukształtowane przestrzenie publiczne nasycone funkcjami usługowymi oraz wytworzenie nowego zespołu zabudowy mieszkaniowej po wschodniej stronie alei Tarnowskich. Określić należy zasady kształtowania nowej zabudowy w obrębie tej strefy przy uwzględnieniu wartościowego sąsiedztwa o funkcji rekreacyjnej i krajobrazowej. Rejon o charakterze centralnym w strefie kształtować należy wzdłuż al. Tarnowskich w oparciu przestrzeń publiczną stanowiącą powiązanie pomiędzy centrum miasta a Górą Św. Marcina, wypełnioną funkcjami usługowymi. M X – STREFA MIESZKANIOWA KRAKOWSKA Położenie i charakterystyka Strefa stanowi ukształtowane osiedle mieszkaniowe Krakowska, które tworzą zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w układzie współczesnym oraz układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych z lat 20. XX w., zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali. Zasięg strefy wyznaczono w oparciu o linię kolejową Kraków – Rzeszów, ulicę Krakowską, Gliniańską, a także obwałowania rzeki Białej Tarnowskiej oraz granicę terenów ogrodów działkowych. W obrębie ulic Warsztatowej, Krakowskiej i linii kolejowej zlokalizowane są obiekty produkcji i usług uciążliwych oraz budynki mieszkaniowe jednorodzinne. Zasady zagospodarowania przestrzennego Kierunki zagospodarowania przestrzennego określać powinny przede wszystkim zasady ochrony zabytkowego układu urbanistycznego, które powinno zostać objęte ochroną prawem miejscowym. Uporządkować należy ponadto strukturę funkcjonalną części strefy minimalizując bądź eliminując uciążliwość funkcji produkcyjnej i usługowej dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Jednym z priorytetów powinno być utworzenie sprawnego połączenia komunikacyjnego w ciągu ulicy Warsztatowej z terenami położonymi po północnej stronie torów kolejowych. Obszar centralny strefy kształtować należy w rejonie skrzyżowania ulic Krakowskiej, Warsztatowej, Skorupki, Zakładowej. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 160 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW M XI – STREFA MIESZKANIOWA DUNAJCOWA Położenie i charakterystyka Strefa obejmuje swym zasięgiem ekstensywną zabudowę mieszkaniową zlokalizowaną w rejonie ulic: Azotowa, Dunajcowa, Turystyczna, Witosa. Zasady zagospodarowania przestrzennego Z uwagi na istniejące sąsiedztwo istotne jest określenie zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu na terenach mieszkaniowych zlokalizowanych w rejonie ulic Dunajcowej i Azotowej, przy zachowaniu ekstensywnego charakteru zabudowy i odpowiedniego odizolowania od terenów produkcyjnych. AG I – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – ZAKŁADY AZOTOWE Położenie i charakterystyka Strefa aktywności gospodarczej w Mościcach wykreślona została w zasięgu kompleksu Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A., największego tarnowskiego przedsiębiorstwa, wraz z sąsiadującymi terenami produkcyjnymi, terenami infrastruktury technicznej oraz terenem zakładu karnego. Granica strefy opiera się o wały przeciwpowodziowe Dunajca i Białej oraz ulicę Kwiatkowskiego, z wyłączeniem enklawy zabudowy mieszkaniowej w rejonie ulic Dunajcowej i Azotowej. Zasady zagospodarowania przestrzennego Polityka przestrzenna dla tej strefy powinna odnosić się do utrzymania koncentracji funkcji przemysłowej w tym rejonie, co uwarunkowane jest również historycznie i kompozycyjnie w strukturze miasta. Należy dążyć jednakże do przekształcania terenów produkcyjnych w kierunku nowoczesnych i czystych technologii. Konieczna jest jednakże reorganizacja układu komunikacyjnego w mieście, który obciążony jest transportem ciężkim kierującym się w rejon zakładów. Odciążenie powinno nastąpić poprzez realizację autostrady A4 wraz z budową drogi łączącej autostradę z drogą krajową 94 (d. 4). Należy zdecydowanie wykluczyć lokalizację zabudowy mieszankowej w obrębie strefy. AG II – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – CZYSTA – MECHANICZNE Położenie i charakterystyka Strefa aktywności gospodarczej obejmuje istniejące i projektowane tereny produkcyjne (m. in. Zakłady Mechaniczne), tereny usług w zakresie handlu giełdowego, samochodowego itp., a także teren oczyszczalni ścieków przy ul. Czystej. W obrębie strefy zlokalizowane są ponadto tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, które wymagają określenia zasad ochrony przed uciążliwością sąsiadujących terenów usługowych i produkcyjnych. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 161 Zasady zagospodarowania przestrzennego Działania w zakresie polityki przestrzennej w obrębie tej strefy powinny dążyć do segregacji wykluczających się funkcji mieszkaniowych i produkcyjno – usługowych, należy przede wszystkim określić zasady funkcjonowania i uzupełniania zabudowy mieszkaniowej na terenie strefy. Na nowych terenach inwestycyjnych, na których wskazane jest kształtowanie nowej zabudowy produkcyjno – usługowej pożądane jest dążenie do wykorzystania nowoczesnych i czystych rozwiązań technologicznych. W strefie wskazuje się ochronę zwartego kompleksu leśnego, który pełnić ma funkcję ekologiczną w obrębie strefy oraz w całym systemie przyrodniczym miasta. Na terenie strefy w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków (ul. Czysta, Biała) dopuszczona jest lokalizacja farmy fotowoltaicznej. AG III – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – KRYSZTAŁOWA – NIEDOMICKA Położenie i charakterystyka Zasięg strefy wytyczony został w oparciu o istniejące tereny produkcyjne w rejonie ulic Elektrycznej, Spokojnej, Sadowej, Klikowskiej i Mroźnej oraz na terenach wskazanych do rozwoju tej funkcji pomiędzy ulicą Niedomicką i torami kolejowymi Tarnów – Szczucin. Na obszarze tym zlokalizowane są jedne z większych przedsiębiorstw w mieście (m. in.: huta szkła Alicja, Fabryka Silników Elektrycznych Tamel S.A., zakład brukarski Bruk-Bet, elektrociepłownia Piaskówka). Zasady zagospodarowania przestrzennego Polityka przestrzenna w obrębie tej strefy powinna dążyć do rozwoju terenów produkcyjnych w kierunku nowoczesnych i czystych technologii. Preferowana powinna być zabudowa usługowa i służąca zaawansowanej technologicznie działalności produkcyjnej, zorganizowana w formie parków przemysłowych, parków technologicznych. Na terenie strefy w jej północno - wschodniej części (ul. Traktorowa) planowana jest realizacja farmy fotowoltaicznej o mocy 1,5 MW. AG IV– STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – KRZYŻ Położenie i charakterystyka Strefa obejmuje swym zasięgiem północno – wschodnie krańce miasta, do tej pory w przeważającej części niezainwestowane. W obrębie strefy funkcjonuje tarnowskie składowisko odpadów, a także zlokalizowany jest węzeł autostradowy Tarnów Północ (Krzyż), łączący autostradę i drogę krajową nr 73. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 162 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Zasady zagospodarowania przestrzennego W obrębie strefy należy dążyć do ukształtowania nowych terenów inwestycyjnych w kierunku produkcyjnym z preferencją lokalizacji centrów logistycznych, z uwagi na sąsiedztwo węzła autostradowego. Istotną kwestią w zagospodarowaniu tej strefy pełnić powinna rozbudowa miejskiej infrastruktury technicznej – składowisko odpadów wraz z budową spalarni odpadów – Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w rejonie ulicy Cmentarnej. W kształtowaniu struktury przestrzennej strefy kluczowe jest maksymalne zachowanie otwartych terenów zieleni, w tym zwartego kompleksu leśnego – Lasu Lipie. R I – STREFA REKREACYJNA CENTRALNA Położenie i charakterystyka Centralna strefa rekreacyjna wyznaczona została w obrębie ulicy Piłsudskiego na bazie istniejących obiektów sportowo – rekreacyjnych oraz terenów zieleni – Parku Strzeleckiego, Parku Piaskówka i ogrodów działkowych. Strefa ta zlokalizowana jest centralnie w układzie przestrzennym miasta i jest dobrze skomunikowana z większością osiedli mieszkaniowych. Zasady zagospodarowania przestrzennego Zagospodarowanie przestrzenne w obrębie tej strefy dążyć powinno do inwestycyjnego wykorzystania terenów. Centralna lokalizacja stanowi duży atut dla kształtowania nowych form zabudowy usługowej, sportowo – rekreacyjnej, kulturowej. Planowane przedsięwzięcia – budowa hali sportowej oraz amfiteatru przy zbiorniku Kantoria, wraz z istniejącym basenem miejskim i terenami zieleni urządzonej, powinna dążyć do ukształtowania atrakcyjnego rejonu miasta o unikalnym sportowo – rekreacyjnym charakterze, który przyciągać będzie zarówno mieszkańców miasta, jak i przyjezdnych z gmin sąsiednich oraz całego regionu. Istotną kwestią jest ukształtowania czytelnych połączeń pieszych i rowerowych strefy z obszarem centralnym miasta oraz z mieszkalnymi strefami polityki przestrzennej. Nowy zespól zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ukształtowany być powinien z uwzględnieniem powiązań kompozycyjnych i przyrodniczych z terenami sąsiadującymi. R II – STREFA REKREACYJNA POŁUDNIOWA Położenie i charakterystyka Południowa strefa rekreacyjna wytyczona została w oparciu jedne z najważniejszych terenów rekreacyjnych w mieście, istotnych również z punktu widzenia historii i kształtowania tożsamości Tarnowa. W zasięgu strefy znalazł się masyw Góry Św. Marcina wraz z przedpolem obejmującym otwarte tereny rekreacyjne, tzw. błonia, zlokalizowane częściowo na terenach Aeroklubu Ziemi Tarnowskiej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 163 Zasady zagospodarowania przestrzennego Odpowiednie zagospodarowanie tej strefy powinno mieć kluczowy charakter w kształtowaniu struktury przestrzennej Tarnowa. Przesłanki historyczne, kompozycyjne i przyrodnicze wskazują, iż jest to jeden z najważniejszych i najbardziej atrakcyjnych lokalizacji w mieście. Zagospodarowanie powinno się kształtować na zasadzie powiązania kompozycyjnego i widokowego obszaru Starego Miasta i wzniesienia, z zachowaniem zasad ochrony ekspozycji przedpola Góry Św. Marcina. Należy dążyć do zagospodarowania ruin zamku Tarnowskich z maksymalnym uwzględnieniem ochrony konserwatorskiej w kierunku usług turystyki i kultury, a także urządzenia atrakcyjnej przestrzeni publicznej w formie punktu widokowego z zagospodarowaną zielenią, nie zaburzającą widoku rozległej panoramy miasta, wraz z elementami małej architektury. Park miejski na Górze Św. Marcina należy zagospodarować w kierunku sportowo – rekreacyjnym z wykorzystaniem urządzeń terenowych oraz kształtować zespół zabudowy usługowej o funkcji gastronomicznej, kulturowej, itp. w lokalizacji wskazanej na rysunku zmiany studium. Tereny błoni w rejonie ulicy Lotniczej należy kształtować jako obszary otwarte o atrakcyjnym zagospodarowaniu zieleni i terenowych urządzeń rekreacyjnych. Obiekty i zespoły obiektów o funkcji usługowej, rekreacyjnej, określone w ustaleniach szczegółowych zmiany studium, należy kształtować w rejonach koncentracji usług, wskazanych na rysunku zmiany studium, z uwzględnieniem powiązań kompozycyjnych i widokowych obszaru ze Starym Miastem i Górą Św. Marcina. Ochronie podlegać powinno ukształtowanie terenu w rejonie ulicy Sanguszków oraz zieleń wysoka zlokalizowana w formie szpalerów drzew wzdłuż ulic. Dla witalności przestrzeni rekreacyjnej strefy południowej kluczowe jest ukształtowanie czytelnych połączeń pieszych, rowerowych oraz wykorzystującej środki komunikacji publicznej z obszarem centralnym, zespołami zabudowy mieszkaniowej poszczególnych stref polityki przestrzennej, a także z pozostałymi terenami przyrodniczymi i rekreacyjnymi miasta. R III – STREFA REKREACYJNA PÓŁNOCNA Położenie i charakterystyka Północna strefa rekreacyjna obejmuje rozległe tereny o charakterze otwartym zlokalizowane w rejonie Stawów Krzyskich, otwarte tereny rolne w Klikowej oraz kompleksy osadników zlokalizowanych przy granicy administracyjnej miasta. Zasady zagospodarowania przestrzennego Kształtowanie struktury przestrzennej obszaru strefy dążyć powinno do maksymalnego wykorzystania potencjału przyrodniczego zlokalizowanych tu elementów krajobrazu naturalnego, dotyczy to zwłaszcza kompleksów leśnych i układu wodnego. Nowa zabudowa o funk- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 164 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW cjach wskazanych w ustaleniach szczegółowych zmiany studium koncentrować się powinna w rejonie ul. Wiśniowej i Ścieżki. Istotne jest powiązanie obszaru rekreacyjnego w rejonie stawów z miastem za pomocą wytyczenia nowych dróg rowerowych i pieszych omijających rozległe tereny produkcyjne stanowiące barierę przestrzenną od strony południowej. Pozostałą cześć obszaru należy traktować jako otwartą przestrzeń przyrodniczą, z dopuszczeniem upraw rolniczych na zasadach określonych w studium, a także dążyć do rekreacyjnego wykorzystania osadnika Czajka po przeprowadzonym procesie rekultywacji. Dopuszcza się realizację farm fotowoltaicznych w obrębie osadników przy ul. Czajki i ul. Czystej. R IV – STREFA REKREACYJNA NADRZECZNA Położenie i charakterystyka Rekreacyjna strefa nadrzeczna wytyczona została w obrębie międzywala Białej i Dunajca i obejmuje obszary naturalnej zieleni nadwodnej, wymagającej objęcia ochroną ze względów przyrodniczych oraz mając na uwadze ochronę przeciwpowodziową miasta. W obrębie tej strefy zlokalizowane są ponadto ogrody działkowe oraz projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej Tarnowskiej. Zasady zagospodarowania przestrzennego Możliwość zagospodarowania strefy nadrzecznej powinna ograniczyć się do urządzenia ścieżek pieszych i rowerowych na wałach przeciwpowodziowych, a także wytyczenia rejonów rekreacyjnych z urządzonymi miejscami do urządzania pikników, zorganizowanymi plażami, zwłaszcza w rejonie osiedli mieszkaniowych Koszyce, Mościce, Krakowska. Priorytetem w zagospodarowaniu terenu międzywala powinna pozostać ochrona przeciwpowodziowa. Z uwagi na fakt, iż wskazana jest integracja przestrzenna osiedli mieszkaniowych w Mościcach z centrum Tarnowa należy wziąć pod uwagę utworzenie połączeń pieszo – rowerowych przez rzekę Białą Tarnowską na połączeniu ul. Stanisława Anioła z ul. Stanisława Kassali oraz na połączeniu ul. Mieszka I z ul. Kąpielową. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 165 2) Zasady zagospodarowania w obrębie terenów o odmiennym przeznaczeniu W obrębie stref polityki przestrzennej określono kierunki przeznaczenia terenów, oznaczonych na rysunku zmiany studium następującymi symbolami: 1) MS – TERENY ZABUDOWY ŚRÓDMIEJSKIEJ 2) M1 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WYSOKIEJ 3) M2 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ INTENSYWNEJ 4) M3 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ EKSTENSYWNEJ 5) M4 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ W ENKLAWACH 6) U – TERENY USŁUG 7) UP – TERENY USŁUG SPOŁECZNYCH W ZIELENI URZĄDZONEJ 8) UC – TERENY WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH 9) US – TERENY SPORTU I REKREACJI 10) PU – TERENY PRODUKCYJNO – USŁUGOWE 11) PT – TERENY PARKÓW TECHNOLOGICZNYCH 12) ZP – TERENY PARKÓW MIEJSKICH 13) ZR – TERENY ZIELENI REKREACYJNEJ 14) ZO – TERENY ZIELENI OTWARTEJ 15) ZD – TERENY OGRODÓW DZIAŁKOWYCH 16) ZL – TERENY ZIELENI LEŚNEJ, ZIELENI WYSOKIEJ 17) ZC – TERENY CMENTARZY 18) I – TERENY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, w tym: - IE – ELEKTROENERGETYKA IC – CIEPŁOWNICTWO IO – GOSPODARKA ODPADAMI IW – WODOCIĄGI IK – KANALIZACJA IG – GAZOWNICTWO IS – SPALARNIA ODPADÓW ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 166 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 1) MS – TERENY ZABUDOWY ŚRÓDMIEJSKIEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: intensywna zabudowa wielofunkcyjna – mieszkaniowa, usługowa, mieszkaniowo usługowa, o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 4,0, zgodnie z tabelą 11, z przewagą usług o randze ogólnomiejskiej i regionalnej, ze szczególnym uwzględnieniem usług społecznych (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji) i usług konsumpcyjnych (gastronomii, rozrywki, handlu detalicznego itp.), usługi związane z obsługą biznesu (centra konferencyjne i inne usługi prowadzone w budynkach biurowych), rzemiosło nieprodukcyjne dopuszczalne kierunki przeznaczenia: obiekty handlowo-usługowe o łącznej powierzchni sprzedaży poniżej 2000 m2 w formie wielokondygnacyjnych galerii, pasaży lub centrów handlowych, targowisko (w rejonie Placu Bema), usługi kultu religijnego w historycznych lokalizacjach, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, obiekty zamieszkania zbiorowego, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: obowiązek uwzględniania ograniczeń wynikających z wytycznych Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dla obszarów i obiektów objętych ochroną prawną, a także dla obiektów objętych ochroną w prawie miejscowym, zlokalizowanych w zabytkowym staromiejskim układzie urbanistycznym XIV - XVI w. (A-130 z dn. 24.09.1934) oraz w zabytkowym śródmiejskim układzie urbanistycznym (A-86 z dn. 12.04.1976 r.). standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: kształtowanie układu zabudowy w oparciu o historyczny układ urbanistyczny, koncentracja usług społecznych i komercyjnych w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 167 kształtowanie zabudowy od strony głównych przestrzeni publicznych w formie pierzejowej, w oparciu o istniejące kwartały zabudowy, lokalizacja nowych obiektów i zespołów zabudowy powinna nawiązywać do historycznego układu zabudowy i do zabudowy sąsiadującej, stopniowe przekształcanie obszarów i obiektów substandardowych i zdegradowanych do podstawowego i dopuszczalnego przeznaczenia terenu, zachowanie i uzupełnienie zieleni ulicznej, zieleni towarzyszącej przestrzeniom publicznym oraz zieleni wewnątrzkwartałowej towarzyszącej funkcjom mieszkaniowym i usługowym, uzupełnianie i podniesienie jakości układu przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym. 2) M1 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WYSOKIEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: intensywna zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna wysoka o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 2,0 - 4,0, zgodnie z tabelą 11, wraz z usługami, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w zakresie utrzymania istniejących budynków, zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi społeczne, m. in. w zakresie oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji, usługi konsumpcyjne, m. in. w zakresie handlu o powierzchni sprzedaży do 2000 m2, gastronomii, rozrywki, obiekty biurowe, usługi kultu religijnego, koncentracja usług społecznych i komercyjnych w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium, obiekty zamieszkania zbiorowego, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 168 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: dla nowych zespołów zabudowy wskazuje się rozplanowanie usług społecznych stosownie do przewidywanej liczby mieszkańców z uwzględnieniem ich dostępności w zakresie dojścia pieszego, nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wysokiej powinny być realizowana w formie ukształtowanych osiedli na wyznaczonych terenach w strefach mieszkaniowych nowej i wielkoskalowej (północ osiedla Westerplatte) oraz w obszarze zamkniętym ulicami Szujskiego, Rolniczą, Kołodzieja, Jastruna, Elektryczną, Wyszyńskiego i Chyszowską, na pozostałych terenach zabudowy mieszkaniowej wysokiej wskazany jest jej rozwój poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, w tym w ramach uzupełniania pierzei, jednakże pod warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej, nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej należy kształtować w oparciu o założenia kompozycji urbanistycznej uwzględniającej połączenia z terenami zieleni urządzonej, terenami usługowymi w postaci ciągów przestrzeni publicznych, dążenie do koncentracji usług w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium w oparciu o samodzielne budynki usługowe oraz atrakcyjne i ogólnodostępne zagospodarowywanie parterów budynków wielofunkcyjnych frontowych względem głównych przestrzeni publicznych, przeciwdziałanie zagęszczaniu zabudowy mieszkaniowej ukształtowanych osiedli mieszkaniowych, zwłaszcza kosztem terenów zieleni, a także kosztem powierzchni parkingów ogólnodostępnych, jeśli stanowiłoby to deficyt miejsc określonych standardami parkingowymi, tereny zaplecza technicznego obiektów handlowych należy odizolować wizualnie od terenów przestrzeni publicznej oraz od zabudowy mieszkaniowej, wzbogacanie zielenią ciągów komunikacyjnych, przede wszystkim w ramach głównych przestrzeni reprezentacyjnych łączących poszczególne strefy polityki przestrzennej i centra lokalne, wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań. 3) M2 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ INTENSYWNEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: intensywna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska, o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 1,2 – 1,5, zgodnie z tabelą 11, wraz z usługami, zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 169 dopuszczalne kierunki przeznaczenia: zabudowa wielorodzinna niska, usługi społeczne, m. in. w zakresie oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji, usługi konsumpcyjne, usługi kultu religijnego, koncentracja usług społecznych i komercyjnych w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium, tereny zieleni rekreacyjnej, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej należy kształtować w formie zwartych osiedli o jednorodnym charakterze zabudowy – w formie wolnostojącej albo bliźniaczej albo szeregowej, na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej niskiej wskazany jest jej rozwój poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, w tym w ramach uzupełniania pierzei, jednakże pod warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej, nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej niskiej należy kształtować w oparciu o założenia kompozycji urbanistycznej uwzględniającej połączenia z terenami zieleni urządzonej, terenami usługowymi w postaci ciągów przestrzeni publicznych, obszary wskazane do rehabilitacji obejmujące osiedle Klikowa (rejon ul. Niedomickiej i ul. Klikowskiej) oraz teren pomiędzy ul. Krakowską i Starym Wątokiem należy zagospodarować w kierunku wykształcenia zwartego układu przestrzennego, poprzez poprawę systemu identyfikacji osiedli mieszkaniowych, wykreowanie przestrzeni centralnych, wprowadzenie zieleni wysokiej i zakomponowanie zieleni niskiej, tereny zaplecza technicznego obiektów handlowych należy odizolować wizualnie o terenów przestrzeni publicznej oraz od zabudowy mieszkaniowej, dążenie do uzupełniania zabudowy mieszkaniowej usługami, w tym usługami w parterach budynków od strony głównych przestrzeni reprezentacyjnych, wzbogacanie zielenią ciągów komunikacyjnych, przede wszystkim w ramach głównych przestrzeni reprezentacyjnych łączących poszczególne strefy polityki - przestrzennej i centra lokalne, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 170 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań. 4) M3 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ EKSTENSYWNEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska ekstensywna o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 0,8 – 1,0, zgodnie z tabelą 11. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi społeczne o lokalnym zasięgu obsługi, m. in. w zakresie oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji, usługi konsumpcyjne o lokalnym zasięgu obsługi, m. in. w zakresie rozrywki, handlu, gastronomii, koncentracja usług społecznych i komercyjnych w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium, zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., zieleń izolacyjna, tereny zieleni rekreacyjnej, obiekty infrastruktury technicznej, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz lokalizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zakaz lokalizacji funkcji o ponadlokalnym zasięgu oddziaływania i innych silnie generujących ruch, standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej odznaczać się powinny wysokimi walorami kompozycyjnymi, na pozostałych terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej niskiej ekstensywnej wskazany jest jej rozwój poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, pod warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej, wykreowanie przestrzeni centralnych w obszarach koncentracji usług wskazanych na rysunku zmiany studium, w oparciu o ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 171 dążenie do stopniowego przekształcania istniejącego zagospodarowania o charakterze odmiennym od przeznaczenia podstawowego (istniejąca ferma drobiu, obsługa produkcji w gospodarstwach rolnych, itp.). 5) M4 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ W ENKLAWACH podstawowe kierunki przeznaczenia: zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska ekstensywna o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 0,6, zgodnie z tabelą 11. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi nieuciążliwe w zakresie biur, pracowni projektowych, biur rachunkowych itp.) obiekty infrastruktury technicznej, tereny zieleni rekreacyjnej, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz usług handlu, zakaz lokalizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zakaz lokalizacji funkcji o ponadlokalnym zasięgu oddziaływania i innych silnie generujących ruch. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: uzupełnianie istniejącej zabudowy przy zachowaniu określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej, wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań. 6) U – TERENY USŁUG podstawowe kierunki przeznaczenia: obiekty i zespoły usługowe, usługi społeczne (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej, administracji, bezpieczeństwa), usługi konsumpcyjne (gastronomii, rozrywki, handlu detalicznego o powierzchni sprzedaży do 2000 m2, hotelarstwa, obrotu finansowego, ubezpieczeń, transportu, łączności, itp.), obiekty kongresowe i targowo-wystawiennicze, usługi turystyki, obiekty hotelowe, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 172 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW budynki zamieszkania zbiorowego, zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., w tym zieleń urządzona towarzysząca usługom i zieleń izolacyjna. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: funkcje uzupełniające związane z podstawowym kierunkiem przeznaczenia, stacje paliw z zapleczem usługowo-handlowym, garaże wielopoziomowe i podziemne, handel hurtowy, giełdowy i targowiskowy – jedynie w rejonie ulicy Hodowlanej i Giełdowej, budynki i obiekty techniczne związane z utrzymaniem dróg – jedynie w rejonie węzła Tarnów Północ (Krzyż), obiekty infrastruktury technicznej, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz realizacji nowej zabudowy bez powiązania z zagospodarowaniem terenów zieleni urządzonej z dostępem publicznym, zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem, na terenach usług zlokalizowanych na obszarach narażonych na osuwanie się mas ziemnych (Góra Św. Marcina) dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy, oraz lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych terenów jedynie w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych itp. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: zespoły zabudowy usługowej wskazane jako centra lokalne kształtować w formie wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych zielenią urządzoną, placami, wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i prestiżu miejsca w obszarach centrów lokalnych, obszary wskazane do przekształceń obejmujące tereny po południowej stronie dworca kolejowego, należy zagospodarować w kierunku wykształcenia zwartego układu przestrzennego, poprzez wykreowanie przestrzeni o wysokim standardzie dla obiektów i powierzchni biurowych uzupełnionych wzbogacającymi funkcjami (konferencyjno-wystawowymi, hotelowymi, rozrywkowymi, kulturalnymi, usłu- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 173 gami sportu i rekreacji, itp.), zielenią wysoką i niską, poprawę estetyki i standardu technicznego budynków. 7) UP – TERENY USŁUG SPOŁECZNYCH W ZIELENI URZĄDZONEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: usługi społeczne (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej, administracji, bezpieczeństwa) o znaczeniu ogólnomiejskim i regionalnym, uzupełnione zielenią urządzoną, tereny zieleni urządzonej, obiekty zamieszkania zbiorowego, w tym zakłady karne przy ul. Dąbrowskiego i Śniadeckiego. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi towarzyszące, w tym centra kongresowe i targowo – wystawiennicze, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz realizacji nowej zabudowy bez powiązania z zagospodarowaniem terenów zieleni urządzonej z dostępem publicznym, zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem, standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: kształtowanie usług jako centrów w formie wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych zielenią urządzoną, placami, wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i charakteru miejsca w obszarach centrów lokalnych, 8) UC – TERENY WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH podstawowe kierunki przeznaczenia: obiekty handlu detalicznego i obiekty handlowo – usługowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m², (uzupełnione wielofunkcyjnym programem, np. gastronomią), usługi kultury i nauki, usługi zdrowia, opieki społecznej, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 174 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW usługi biznesowe, finansowe, biura, administracja, usługi rekreacji i sportu. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: hotele, stacje paliw z zapleczem usługowo-handlowym, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem, standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: kształtowanie usług jako centrów w formie wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych zielenią urządzoną, wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i charakteru miejsca w obszarach centrów lokalnych, 9) US – TERENY SPORTU I REKREACJI podstawowe kierunki przeznaczenia: budowle i urządzenia sportowo-rekreacyjne (boiska do sportowych gier zespołowych, korty tenisowe, bieżnie, skocznie, strzelnice sportowe, skate-parki z wyposażeniem, skałki i ścianki wspinaczkowe, pola golfowe do mini golfa, itp.) budynki i obiekty do uprawiania sportu i rekreacji oraz poprawy kondycji fizycznej (odkryte, przekryte w całości lub w części), tereny zieleni urządzonej, dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi rekreacji, rozrywki, turystyki i wypoczynku (hotelarstwo, gastronomia, agencje turystyczne, biura podróży i inne obsługi ruchu turystycznego, usługi kultury, wystawiennictwo, usługi związane z poprawą kondycji fizycznej, gabinety odnowy biologicznej), handel detaliczny i usługi komercyjne związane z funkcją podstawową, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 175 obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem, na terenach usług sportu i rekreacji zlokalizowanych na obszarach narażonych na osuwanie się mas ziemnych (Góra Św. Marcina) dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy oraz lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych terenów jedynie w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych itp. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: kształtowanie usług jako centrów w formie wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych zielenią urządzoną. 10)PU – TERENY PRODUKCYJNO – USŁUGOWE podstawowe kierunki przeznaczenia: działalność produkcyjna, w tym zorganizowana w formie inkubatorów przedsiębiorczości, centrów technologicznych, wykorzystujących zaawansowane technologie, usługi, w tym handel hurtowy, obiekty produkcyjne, składy, magazyny, wraz z zapleczem administracyjnym i socjalnym, centra logistyczne, tereny transportu samochodowego, składy magazyny, farmy fotowoltaiczne – we skazanych w zmianie studium lokalizacjach. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi związane ze sprzedażą, diagnostyką i naprawą pojazdów, usługi handlu uzupełnione usługami gastronomicznymi, stacje paliw wraz z zapleczem usługowo – handlowym, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 176 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej, tereny PU zlokalizowane w obrębie strefy RIII – przeznaczenie podstawowe i dopuszczalne jedynie w zakresie produkcji energii w przypadku realizacji farm fotowoltaicznych, standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: od terenów mieszkaniowych, usługowych, sportowo – rekreacyjnych, przestrzeni publicznych oraz od dróg o klasie powyżej klasy lokalnej należy lokalizować budynki administracyjno-socjalne uzupełnione zielenią wysoką lub sama zieleń izolacyjną, w celu odseparowania wizualnego od placów manewrowych i zaplecza technicznego, 11) PT – TERENY PARKÓW TECHNOLOGICZNYCH podstawowe kierunki przeznaczenia: zabudowa przemysłowa i parki technologiczne (w tym zabudowa produkcyjna wykorzystująca nowoczesne proekologiczne technologie i obiekty naukowo – badawcze), dopuszczalne kierunki przeznaczenia: składy i magazyny wraz z zapleczem administracyjnym i socjalnym, centra logistyczne wykorzystujące linie kolejowe i usługi związane z przemysłem, obiekty infrastruktury technicznej, garaże wielopoziomowe i podziemne, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: od granicy z sąsiadującymi terenami mieszkaniowymi, usługowymi, sportowo – rekreacyjnymi, przestrzeniami publicznymi oraz od dróg o klasie powyżej klasy lokalnej należy lokalizować budynki administracyjno-socjalne uzupełnione zielenią wysoką lub sama zieleń izolacyjną, w celu odseparowania wizualnego od placów manewrowych i zaplecza technicznego. 12) ZP – TERENY PARKÓW MIEJSKICH podstawowe kierunki przeznaczenia: tereny zieleni urządzonej z dostępem publicznym (parki, skwery o charakterze lokalnym – osiedlowym oraz ponadlokalnym, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 177 lasy zagospodarowane rekreacyjnie – parki leśne, arboreta, ogrody botaniczne, wody płynące i zbiorniki wodne, zieleń izolacyjna, parki tematyczne, parki rozrywki. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: urządzenia placów zabaw i rekreacji, ogródki jordanowskie, obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami, oranżerie, realizacja suchego polderu służącego ochronie przeciwpowodziowej w rejonie ul. Wita Stwosza, w miejscu wskazanym na rysunku kierunków zmiany studium, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem, standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: architektura parkowa i kompozycja przestrzenna wysokiej jakości. 13) ZR – TERENY ZIELENI REKREACYJNEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: zieleń urządzona z dostępem publicznym, miejsca organizacji plenerowych wydarzeń kulturalnych, imprez masowych, ogrody botaniczne, arboreta, parki tematyczne, oranżerie, terenowe urządzenia sportu i rekreacji takie jak: boiska do sportowych gier zespołowych, korty tenisowe, trasy rowerowe i biegowe, skate-parki z wyposażeniem, skałki i ścianki wspinaczkowe, pola golfowe i do mini golfa, place, urządzone miejsca wypoczynku oraz podobne, dopuszczalne kierunki przeznaczenia: obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 178 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW zalesienia i zadrzewienia w proponowanych obszarach wskazanych na rysunku zmiany studium, architektura parkowa, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz lokalizacji nowej zabudowy. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: utrzymanie jako dominującej powierzchni zieleni urządzonej ze szlachetnymi gatunkami zieleni, istniejące zagospodarowanie o funkcji niezgodnej z kierunkiem przeznaczenia należy izolować wizualnie zielenią osłonową, docelowo wskazane jest przekształcanie się tych terenów w kierunku przeznaczenia podstawowego, zagospodarowanie poszczególnych terenów ZR wskazanych w zmianie studium w formie założenia całościowego w oparciu ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, wykreowanie przestrzeni dostępnych, funkcjonalnych i komfortowych, wprowadzenie bogatej oferty programowej w celu stworzenia obszarów wielofunkcyjnych (miejsce wypoczynku i relaksu, zabaw, edukacji, sportu i rekreacji, miejsce „prospołeczne”), w strefie rekreacyjnej południowej ze względu na konieczność utrzymania walorów krajobrazowych dopuszcza się kubaturę jedynie w formie architektury parkowej tj.: urządzeń do koncertów i przedstawień na otwartym powietrzu, oranżerie, otwarte pawilony, mała architektura, zagospodarowanie strefy rekreacyjnej południowej należy realizować ze szczególnym uwzględnieniem powiązań widokowych z Górą św. Marcina i Starym Miastem, należy dążyć do zwiększenia dostępności Góry św. Marcina i terenów zieleni rekreacyjnej po południowej stronie drogi krajowej 94 (d. 4) z terenami rekreacyjnymi zlokalizowanymi na północ od drogi, poprzez realizację powiązań komunikacyjnych. 14) ZO – TERENY ZIELENI OTWARTEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: tereny zieleni naturalnej i urządzonej, tereny rolnicze, wody powierzchniowe. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 179 dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi sportu i rekreacji, utrzymanie istniejącej zabudowy mieszkaniowej na zasadach określonych w planie miejscowym, tereny rekreacyjne nad rzeką Białą, wraz z adaptacją do nowej funkcji budynku strażnicy oraz mostu kolejowego na Białej, zalesienia w proponowanych obszarach wskazanych na rysunku zmiany studium, obiekty infrastruktury technicznej, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, ciągów pieszych i rowerowych. ograniczenia zmian przeznaczenia: wyklucza się nową zabudowę kubaturową. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: utrzymanie dominacji terenów otwartych z ochroną ciągłości ekosystemów w skali lokalnej i ponadlokalnej, ochrona gleb, wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem, utrzymanie naturalnej otuliny rzek i cieków wodnych, z zachowaniem zasad ochrony przeciwpowodziowej. 15) ZD – TERENY OGRÓDKÓW DZIAŁKOWYCH podstawowe kierunki przeznaczenia: zorganizowane ogrody działkowe, tereny zieleni naturalnej i urządzonej. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi sportu i rekreacji, obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami, układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi, realizacja suchego polderu służącego ochronie przeciwpowodziowej. ograniczenia zmian przeznaczenia: wyklucza się lokalizację zabudowy mieszkaniowej i związanej z gospodarką rolną. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 180 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: utrzymanie dominacji terenów otwartych z ochroną ciągłości ekosystemów w skali lokalnej i ponadlokalnej, ochrona gleb, wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem, utrzymanie naturalnej otuliny rzek i cieków wodnych, z zachowaniem zasad ochrony przeciwpowodziowej. 16) ZL – TERENY ZIELENI LEŚNEJ, ZIELENI WYSOKIEJ podstawowe kierunki przeznaczenia: lasy i zadrzewienia, zieleń izolacyjna, tereny zieleni naturalnej i urządzonej. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi sportu i rekreacji wraz z urządzeniami terenowymi, miejsca zakwaterowania rekreacyjnego – kempingi, pola biwakowe, ścieżki piesze, dydaktyczne, rowerowe, obiekty infrastruktury technicznej. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: kształtowanie ciągów pieszych i rowerowych wiążących tereny leśne z zespołami zabudowy mieszkaniowej i usługowej. 17) ZC – TERENY CMENTARZY podstawowe kierunki przeznaczenia: cmentarze wraz z usługami kultu religijnego, dopuszczalne kierunki przeznaczenia: usługi związane z przeznaczeniem podstawowym – zakłady kamieniarskie, pogrzebowe, drobny handel (kwiaty, znicze), krematorium, obiekty infrastruktury technicznej, dojazdy, drogi wewnętrzne, układ ciągów pieszych i rowerowych, parkingi. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz lokalizacji obiektów niezwiązanych z przeznaczeniem podstawowym. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 181 standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: nakaz wizualnego oddzielenia cmentarzy od sąsiadującej zabudowy mieszkaniowej (m in. poprzez zieleń, mury cmentarne), zagospodarowanie terenów sąsiednich z uwzględnieniem obowiązujących stref sanitarnych w odległości 50 m i 150 m, wyznaczonych od granicy cmentarza. 18) TERENY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ – IE - ELEKTROENERGETYKA, IC - CIEPŁOWNICTWO, IO - GOSPODARKA ODPADAMI, IW - WODOCIĄGI, IK - KANALIZACJA, IG - GAZOWNICTWO, IS – SPALARNIA ODPADÓW podstawowe kierunki przeznaczenia: obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej związane z elektroenergetyką, ciepłownictwem, gospodarką wodno – kanalizacyjną, gospodarką odpadami, gazownictwem. zieleń towarzysząca, infrastruktura komunikacyjna. dopuszczalne kierunki przeznaczenia: obiekty administracyjne związane z przeznaczeniem podstawowym. ograniczenia zmian przeznaczenia: zakaz lokalizacji obiektów niezwiązanych z przeznaczeniem podstawowym. standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu: możliwość rozbudowy urządzeń i obiektów infrastruktury technicznej. Dla terenów kolejowych, które stanowią tereny zamknięte, (w ciągu linii E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, linii nr 96 Tarnów – Leluchów oraz nr 115 Tarnów – Szczucin), w przypadku zniesienia statusu prawnego terenu zamkniętego, wskazuje się ich rozwój w kierunku komunikacyjnym (m. in. drogi, parkingi miejskiej), a także w kierunku usługowym, zgodnie z kierunkami zagospodarowania określonymi dla terenów bezpośrednio z nimi sąsiadujących. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 182 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 3) Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów Wskaźniki zagospodarowania terenów Zmiana studium dla poszczególnych przeznaczeń terenów wyznaczonych w strefach polityki przestrzennej określa podstawowe parametry i wskaźniki zagospodarowania przestrzennego: maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy – tj. maksymalna wartość stosunku powierzchni całkowitej wszystkich budynków istniejących i lokalizowanych na danym terenie do powierzchni tego terenu, maksymalna powierzchnia zabudowy – tj. procentowy udział powierzchni zabudowy wszystkich budynków i innych obiektów zlokalizowanych na terenie / działce budowlanej / terenie realizacji inwestycji, liczona po ich zewnętrznym obrysie w powierzchni tego terenu / działki budowlanej / terenie realizacji inwestycji. maksymalna wysokość zabudowy – tj. dopuszczalny wymiar pionowy mierzony od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się w kondygnacji naziemnej budynku, do poziomu kalenicy lub górnej krawędzi attyki, wyrażony w metrach, minimalny udział terenu biologiczne czynnego – tj. procentowy udział terenu / działki budowlanej / terenu realizacji inwestycji, z nawierzchnią ziemną zapewniającą naturalną wegetację roślinną, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z nawierzchnią ziemną nie mniejszą niż 10 m2 urządzoną w sposób zapewniający taką wegetację oraz wody powierzchniowe. Określone parametry i wskaźniki mają charakter orientacyjny i podlegają uszczegółowieniu na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zmiana studium dopuszcza uszczegółowienie w planie miejscowym określonych parametrów i wskaźników maksymalnie o 30%. Nie określa się parametrów i wskaźników dla terenów infrastruktury technicznej IE, IC, IO, IW, IK, IG, IS, terenów zieleni otwartej ZO, terenów zieleni leśnej i wysokiej ZL oraz terenów cmentarzy ZC, dla których należy określić je indywidualnie w oparciu o specyfikę zagospodarowania terenu. Zmiana studium wskazuje maksymalną wysokość zabudowy zgodnie parametrami i wskaźnikami terenu zawartymi w tabeli 11. Niemniej jednak zmiana studium dopuszcza lokalizację dominant o wysokości do 55 m, których lokalizacja wynikać będzie z przesłanek kompozycyjnych, kształtujących atrakcyjne zamknięcia widokowe oraz formujących atrakcyjną sylwetę miasta. Lokalizacja i wysokość takiej zabudowy wskazana być powinna w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a jej umiejscowienie nie może naruszać wskazanych w zmianie studium otwarć i powiązań widokowych oraz negatywnie wpływać na historycznie ukształtowaną sylwetę miasta. Dopuszcza się lokalizację zabudowy wysokiej (do 55 m) w rejonie centrów lokalnych w strefach MIII – w rejonie skrzyżowania ul. Czerwonych Klonów i Chemicznej oraz MII / MVII – w rejonie skrzyżowania ul. Jana Pawła II i Błonie. Ponadto dopuszcza się taką zabudowę na tere- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 183 nach MS, M1, U, UP, UC, PT zlokalizowanych w strefach SR, P, MI, MII, MIII, MVII, AGII, AGIII (na wschód od linii kolejowej Tarnów – Szczucin). Wskazana maksymalna wysokość zabudowy nie dotyczy urządzeń infrastruktury technicznej – np. masztów telefonii komórkowej, instalacji kolektorów słonecznych, obiektów i urządzeń, których wysokość wynika bezpośrednio z wymogów technologicznych i technicznych lub konstrukcyjnych. Dla obiektów tych maksymalna wysokość zabudowy określana powinna być w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz zgodnie z przepisami odrębnymi. Dla terenów, których istniejące zagospodarowanie przekracza określone w zmianie studium parametry i wskaźniki, ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego mogą ustalać je zgodnie ze stanem istniejącym pod warunkiem, iż nie narusza to przepisów odrębnych oraz pozostałych ustaleń zmiany studium, w szczególności ustaleń dotyczących celów i kierunków zagospodarowania przestrzennego określonych w polityce przestrzennej miasta. Tabela 11. Parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego uwagi 1. Strefa Stare Miasto - ST MS 4,0 - 20 m - obszar zabytkowego staromiejskiego układu urbanistycznego (wskaźnik wysokości nie dotyczy katedry i ratusza) obszar zabytkowego układu urbanistycznego z XVIII / XIX w. wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium 2. Strefa Śródmieście - SR MS 4,0 - 25 m 5% M1 M2 2,0 1,5 - 25 m 12 m 20 % 30 % U 2,0 - 25 m 20 % UP 2,0 - 25 m 30 % UC 3,0 - 25 m 20% US ZP 0,8 - - 20 m 4m 60 % - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 184 kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego uwagi 3. Stefa przekształceń - P M2 1,5 - 12 m 30 % U 3,0 - 20 m 20 % PU 1,2 - 15 m 10 % ZP ZD - 20 % 20 % 5m - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi 4. Strefa mieszkaniowa Strusina – Piaskówka – M I M1 2,0 - 25 m 20 % M2 1,5 - 12 m 30 % U 1,5 - 20 m 20 % UP 1,5 - 20 m 30 % US ZP 0,8 - 20 % 20 m - 60 % - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych 5. Strefa mieszkaniowa wielkoskalowa – M II 6. M1 4,0 - 25 m 40 % M2 1,5 - 12 m 30 % U 1,5 - 20 m 20 % UP 1,5 - 20 m 30 % UC 3,0 - 25 m 10 % US ZP 0,8 - 20 % 25 m - 60 % - 20 m 30 % dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium Strefa mieszkaniowa Mościce – M III M1 2014 dla istniejących bloków mieszkalnych liczących 8 - 12 kondygnacji maksymalna wysokość zabudowy do 40 m dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium 2,0 - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) 7. 8. 9. 185 parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego M2 1,2 - 12 m 30 % M3 0,8 - 12 m 40 % U 2,5 - 25 m 20 % UP 1,5 - 20 m 30 % US 0,8 - 25 m 60 % ZP - 20 % - - ZD - 20 % 5m - uwagi obszar zabytkowego układu urbanistycznego Mościce część w obszarze zabytkowego układu urbanistycznego Mościce dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych obszar zabytkowego układu urbanistycznego Mościce Strefa mieszkaniowa Mościce – Koszyce – Zbylitowska Góra – M IV M1 M2 M3 U 2,0 1,5 0,8 1,0 - 20 m 12 m 12 m 12 m 30 % 30 % 40 % 20 % UP 1,5 - 12 m 30 % US PU ZP ZD ZR 0,8 1,0 - 20 % 20 % 10 % 5m 12 m 5m 5m 60 % 10 % - wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych Strefa mieszkaniowa Klikowa – M V M2 M3 U 1,2 0,8 1,0 - 12 m 12 m 16 m 30 % 40 % 20 % UP 1,0 - 12 m 30 % US ZP 1,0 - 20 % 12 m - 60 % - 20 % 20 % 10 % 12 m 12 m 12 m 12 m 5m 5m 5m 30 % 40 % 40 % 20 % 60 % - wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych Strefa mieszkaniowa Krzyż – M VI M2 M3 M4 U US ZP ZD ZR 1,5 0,8 0,6 1,0 0,3 - ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 186 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) 10. 11. 12. 2014 maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego uwagi Strefa mieszkaniowa nowa – M VII M1 4,0 - 25 m 20 % M2 M3 1,5 0,8 - 12 m 12 m 30 % 40 % U 1,5 - 20 m 20 % UP 1,5 - 20 m 30 % UC 2,0 - 20 m 20 % US ZP ZD 0,8 - 20 % 30 % 25 m 5m 60 % - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium Strefa mieszkaniowa Rzędzin – Gumniska – M VIII M2 U 1,5 1,5 - 12 m 12 m 30 % 20 % UP 1,5 - 25 m 30 % UC US PU ZP ZD 3,0 0,8 1,2 - 20 % 30 % 20 m 25 m 15 m 5m 10 % 20 % 10 % - 20 % 20 m 12 m 12 m 20 m 25 m 12 m - 40 % 30 % 40 % 30 % 60 % 10 % - wskaźnik wysokości nie dotyczy obiektów sakralnych Strefa mieszkaniowa Zabłocie – M IX M1 M2 M3 UP US PU ZP 13. parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu 2,0 1,5 1,0 2,0 0,8 1,0 - Strefa mieszkaniowa Krakowska – M X M1 M2 U UP 2,0 1,5 1,5 1,5 - 20 m 12 m 12 m 12 m 20 % 30 % 20 % 10 % UC 3,0 - 20 m 10 % US PU 0,8 1,5 - 5m 12 m 60 % 10 % dopuszczenie dominanty kompozycyjnej do 25 m ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) 14. 15. 17. 18. parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy ZP 20 % Strefa mieszkaniowa Dunajcowa – M XI M4 0,6 U 1,0 - maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego - - 12 m 12 m 40 % 20 % uwagi Strefa aktywności gospodarczej – Zakłady Azotowe – AG I UP 16. 187 1,5 - 12 m 10 % PT 2,0 - 12 m 5% PU - - - 5% dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w studium wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi Strefa aktywności gospodarczej – Czysta – Mechaniczne – AG II M2 1,5 - 12 m 30 % U 1,5 - 12 m 20 % UP 1,5 - 12 m 30 % UC 3,0 - 20 m 20 % PT 2,0 - 12 m 20 % PU 2,0 - - 5% ZP - 20 % - - dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi Strefa aktywności gospodarczej – Kryształowa – Niedomicka – AG III PT 2,0 - 12 m 20 % PU 1,0 - 12 m 10 % 12 m 20 % dopuszczenie zabudowy wysokiej na zasadach określonych w zmianie studium wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi wysokość obiektów przemysłowych zgodna z potrzebami technologicznymi Strefa aktywności gospodarczej – Krzyż – AG IV U 1,0 - ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 188 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu kierunek przeznaczenia (strefa polityki przestrzennej / symbol przeznaczenia terenu) maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy maksymalna powierzchnia zabudowy maksymalna wysokość zabudowy minimalny udział terenu biologiczne czynnego PU 1,5 - 12 m 10 % 20 % 20 % 20 m 12 m 12 m 25 m 25 m 5m 5m 20 % 30 % 40 % 40 % 60 % - 19. Strefa rekreacyjna centralna – R I M1 M2 M3 U US ZP ZD 20. 21. 2014 2,0 1,2 1,0 1,5 1,0 - Strefa rekreacyjna południowa – R II M2 1,2 - 12 m 30 % U 1,5 - 12 m 30 % US 1,0 - 12 m 60 % ZP - 10 % 5m - ZR - 10 % 5m - - 12 m 40 % część terenu stanowią ruiny zamku Tarnowskich zespół dworsko-parkowy w Gumniskach strefa ochrony ekspozycji Strefa rekreacyjna północna – R III M4 22. uwagi 0,6 PU 1,0 ZR - 12 m 20 % 10 % 5m - przeznaczenie podstawowe i dopuszczalne jedynie w zakresie produkcji energii w przypadku realizacji farm fotowoltaicznych Strefa rekreacyjna nadrzeczna – R IV ZR - 5% 5m - ZD - 20 % 5m - obszary szczególnego zagrożenia powodzią obszary szczególnego zagrożenia powodzią ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 189 Wskaźniki dostępności do wybranych usług społecznych Zalecane standardy dla infrastruktury społecznej w zakresie usług opiekuńczo – wychowawczych i edukacyjnych kształtują się następująco: Tabela 12. Zalecane wskaźniki urbanistyczne dla usług oświaty usługa wskaźnik żłobki przedszkola szkoły podstawowe gimnazja % liczby mieszkańców korzystających z usług (przy uwzględnieniu prognoz demograficznych GUS do 2035 r.) 0,3% 3% 6% 3% 60 dzieci 120 dzieci 500-700 uczniów 300-600 uczniów 0,3 ha 0,4 ha 1,5 – 2 ha 1,5 – 2 ha liczba mieszkańców / 1 obiekt 20 000 4 000 – 5 000 10 000 10 000 – 20 000 powierzchnia terenu / 1 mieszkańca 0,15 m zalecana chłonność placówki powierzchnia działki 2 0,9 m 2 1,8 m 2 zalecany maksymalny promień dojścia 1000 m 500 m 500 – 800 m pieszego na podstawie: Grażyna Dąbrowska – Milewska, 2010, „Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych – wybrane zagadnienia” 1,0 – 1,5 m 2 800 – 1000 m Uzupełnienia oferty usług społecznych konieczne są na terenach osiedli mieszkaniowych Krzyż, Rzędzin, Zabłocie i Klikowa. Usługi te należy lokalizować przede wszystkim w rejonach koncentracji usług wskazanych na rysunku zmiany studium oraz w lokalizacjach centrów lokalnych. Wskaźniki dostępności do terenów zieleni Dla zapewnienia odpowiedniego przyjaznego środowiska zamieszkania komfortu założonego w Strategii rozwoju miasta, w kształtowaniu struktury przestrzennej miasta należy szczególną uwagę zwrócić na tereny zieleni. Ich wielkość i sposób zagospodarowania powinny być różnorodne, istotną kwestią jest ponadto ogólna dostępność terenów zieleni i rekreacji dla wszystkich mieszkańców Tarnowa. Polityka kształtowania terenów zieleni w mieście zakłada stworzenie systemu przyrodniczego miasta, w obrębie którego wskazać można trzy rodzaje terenów zieleni i rekreacji, dla których określono następujące wskaźniki: ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 190 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Tabela 13. Wskaźniki dostępności do terenów zieleni rodzaj terenu zieleni charakter tereny zieleni urządzonej w formie parków miejskich i rozległych terenów zieleni rekreacyjnej parki miejskie o zróżnicowanym charakterze i zagospodarowaniu – strefa zagospodarowania rekreacyjnego, rekreacyjnego, alejki piesze do spacerów, strefa wypoczynku cichego, wyznaczone miejsca do piknikowania Park na Górze Św. Marcina tereny zieleni rekreacyjnej w rejonie ul. Lotniczej tereny zieleni rekreacyjnej w rejonie Stawów Krzyskich Park Paskówka częściowo ten charakter posiadają również parki zabytkowe - Park Strzelecki, Park Kwiatkowskiego, Park Sośnina tereny zieleni urządzonej w formie parków osiedlowych zieleń urządzona z elementami urządzeń sportowych, urządzeń przeznaczonych dla zabawy, strefy wypoczynku cichego centralnie względem zespołów zabudowy na poszczególnych osiedlach, połączony bezpośrednimi dojściami pieszymi i dojazdami ścieżkami rowerowymi skwery, zieleńce, place zabaw dla dzieci jako uzupełnienie zespołów zabudowy mieszkaniowej i usługowej lokalizacja orientacyjna wielkość dostępność minimum 10 ha dobra dostępność komunikacją publiczną, zorganizowany parking dla dojazdów indywidualnych, bezpośrednie połączenie rowerowe ścieżkami rowerowymi 1,2 ha – 8,0 ha 0,4 – 1 ha / 1 000 mieszkańców 0,3 – 0,8 ha zieleń w formie skwerów, zieleńców 0,1 – 0,2 ha / 1 000 mieszkańców pieszo lub na rowerze w promieniu 500 – 1000 m pieszo w promieniu 100 – 400 m, w zależności od intensywności zabudowy 4) Tereny wyłączone spod zabudowy Do terenów, które powinny być wyłączone spod zabudowy należy zaliczyć: 2014 tereny objęte ochroną prawną na podstawie przepisów o ochronie przyrody – Rezerwat Debrza, tereny zieleni otwartej, oznaczone symbolem ZO, jako tereny o funkcji przyrodniczo – ekologicznej (nie dotyczy istniejącego zagospodarowania, zgodnie z ustaleniami zmiany studium dla tych terenów), tereny zieleni rekreacyjnej, oznaczone symbolem ZR, na zasadach określonych zgodnie z ustaleniami zmiany studium dla tych terenów, tereny zieleni leśnej, zieleni wysokiej, oznaczone symbolem ZL, tereny wód powierzchniowych, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW obszary szczególnego zagrożenia powodzią, tereny stanowiące rezerwy pod projektowane drogi uzupełniające układ komunikacyjny miasta, strefy techniczne wokół magistralnych urządzeń infrastruktury technicznej na zasadach określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a także zgodnie z przepisami odrębnymi i w porozumieniu z administratorami sieci. 191 Zakaz zabudowy na wskazanych powyżej terenach nie dotyczy obiektów drogowych, elementów infrastruktury technicznej, obiektów hydrotechnicznych lub służących ochronie środowiska bądź zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego. 5) Zasady kształtowania kompozycji przestrzennej Przyjęta koncepcja przestrzenna zakłada ciągłość rozwoju miasta opartego o układ ulic i placów nasyconych usługami, tworzących układ przestrzeni publicznych i obszarów centralnych atrakcyjnych dla mieszkańców ze względów użytkowych i przestrzenno-kompozycyjnych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 192 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Rysunek 39. Układ obszarów centralnych Centralną część zespołu miejskiego tworzy staromiejski i śródmiejski układ zabudowy o atrakcyjnej formie funkcjonalno – kompozycyjnej. Historyczna tkanka miejska tworzy kwartały zabudowy, a połączenia zewnętrzne czytelne powiązania z sąsiadującymi zespołami zabudowy mieszkaniowej. Kierunkowy układ ulic miejskich z obszarami koncentracji usług i ukształtowanymi przestrzeniami publicznymi powinien łączyć istniejące zespoły zabudowy oraz nowe tereny rozwojowe z historyczną tkanką w jeden spójny organizm miejski. Rysunek zmiany studium nr 2c Kompozycja przestrzenna miasta określa lokalizację najistotniejszych elementów kształtowania przestrzeni miasta mających wpływ na tworzenie hierarchicznej struktury punktów węzłowych i ich połączeń. Strefa staromiejska i śródmiejska, tworzące centralny obszar miasta i skupiające funkcje o charakterze miejskim i regionalnym, powiązane być powinny starannie ukształtowanymi przestrzeniami publicznymi z układem centrów lokalnych, skupiających aktywność społeczną poszczególnych osiedli. Najważniejsze powiązania przestrzenne o charakterze reprezentacyjnym, obejmujące strefę staromiejską oraz jej połączenia z punktami węzłowymi zlokalizowanymi na obrzeżach strefy śródmiejskiej są kluczową kwestią w kształtowaniu atrakcyjnego i przyjaznego wizerunku miasta. Pozostałe – ważne powiązania przestrzenne powinny w atrakcyjny sposób tworzyć czy- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 193 telne powiązania poszczególnych centrów lokalnych. Kształtowanie witalnych przestrzeni publicznych wiązać się powinno z uzupełnianiem pierzei ulicznych usługami, stosowaniem wysokich jakości rozwiązań w zakresie zagospodarowania terenu, w tym również kompozycji zieleni ulicznej. Kształtowanie układu struktury terenów usługowych powinno opierać się na zasadzie koncentracji usług na obszarze staromiejskim i śródmiejskim, we wskazanych centrach lokalnych, a także w rejonach wskazanych powiązań między poszczególnymi centrami (obszary koncentracji usług). Istotnym kierunkiem działań jest nasycenie peryferyjnych osiedli mieszkaniowych pełnym programem usług podstawowych. Wielofunkcyjne centra handlowe lokalizowane być powinny na wskazanych terenach UC oraz MS, na zasadach określonych dla tych terenów. Na układ wielkopowierzchniowych obiektów handlowych składają się obiekty istniejące: Centrum Handlowe Echo przy ul. Błonie, Galeria Tarnovia przy ul. Krakowskiej, Centrum Handlowe Gemini Park Tarnów przy ul. Nowodąbrowskiej, Kaufland przy ul. Lwowskiej na wysokości ul. Południowej, Alma przy ul. Dąbrowskiego, Centrum Handlowe Max przy ul. Szkotnik, Centrum Handlowe Świt przy ul. Kościuszki, oraz planowane na terenie przy ul. Lwowskiej na wysokości ul. Karpackiej, na terenie przy ul. Hodowlanej. Na terenie przy ul. Błonie, po wschodniej stronie al. Jana Pawła II, na terenie przy al. Jana Pawła II / Westerplatte. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 194 XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW Rysunek 40. Rozmieszczenie terenów wielkopowierzchniowych obiektów usługowych Układ terenów zieleni powinien być kształtowany w sposób ciągły, zapewniający powiązania najważniejszych elementów systemu przyrodniczego. Istotne jest uzupełnianie istniejącej i nowo kształtowanej zabudowy o zieleń urządzoną w formie parków miejskich, skwerów, zieleńców oraz zieleni ulicznej. Poniższe rysunki ilustrują kierunkową strukturę terenów usługowych oraz terenów zieleni. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW 195 Rysunek 41. Kierunkowa struktura terenów usługowych Rysunek 42. Kierunkowa struktura terenów zieleni ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 196 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Wśród podstawowych walorów przyrodniczych miasta wymienia się: położenie nad doliną Dunajca, obecność doliny Białej, bogatą sieć małych cieków, stawów, oczek wodnych, zróżnicowane ukształtowanie terenu, różnorodne pokrycie roślinnością, urozmaicony krajobraz. Na jakość środowiska wpływ wywiera przede wszystkim przemysł, odgrywający również dużą rolę w rozwoju regionu. Przemysł oddziałuje negatywnie na wszystkie elementy środowiska, w szczególności na wody powierzchniowe (ścieki, pobór wód) i powietrze (emisja zanieczyszczeń). Stanowi również źródło hałasu oraz potencjalnych poważnych awarii. Na środowisko miasta intensywny wpływ wywiera również układ komunikacyjny. Stąd podstawowymi zadaniami w polityce przestrzennej miasta, mającymi na celu poprawę jakości środowiska lub ochronę stanu istniejącego, jest ograniczenie negatywnego wpływu niniejszych czynników degradujących. Przeważająca część Tarnowa znajduje się w strefie obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych, wymagających szybkich działań dla poprawy stanu środowiska. Obszary i obiekty chronione na mocy ustawy o ochronie przyrody Udział powierzchni terenów objętych ochroną prawną na mocy ustawy o ochronie przyrody jest nieznaczny i wynosi około 1,3% powierzchni miasta. Są to następujące obiekty i obszary: 41 obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej (pojedyncze drzewa, grupy drzew, aleje drzew: aleja jaworowa wzdłuż ul. Pszennej, aleja różnogatunkowa przy ul. Krzyskiej, aleja lipowa przy ulicy Obrońców Lwowa, starodrzewy parków: Park Strzelecki, Park Sanguszków, Planty Kolejowe i Park Zbylitowska Góra, głazy narzutowe); rezerwat przyrody „Debrza”; fragment obszaru Natura 2000 PLH120085 Dolny Dunajec; fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Ponadto na terenie Gminy Miasta Tarnowa wskazuje się w części południowej projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej. Bezpośrednio z Gminą Miasta Tarnowa graniczy od strony południowej obszar Natura 2000 PLH120090 Biała Tarnowska oraz od strony południowej większa część Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Użytkowanie obszarów objętych ochroną prawną dopuszcza się tylko w ograniczonym zakresie, warunkującym zachowanie walorów przyrodniczych dla ochrony, których zostały 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 197 one wyznaczone. Zagospodarowanie i użytkowanie ich otoczenia należy kształtować w sposób nienaruszający równowagi przyrodniczej w obrębie terenów chronionych. Dla realizacji autostrady A4, bezpośrednio graniczącej z w/w przedmiotami ochrony, wskazuje się na konieczność realizacji rozwiązań określonych w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, mających na celu minimalizację negatywnych skutków realizacji przedsięwzięcia na obszary chronione. Obszary objęte ochroną mogą być wykorzystywane do celów rekreacyjnowypoczynkowych, pod warunkiem, że nie wpłynie to negatywnie na wartości przyrodnicze obszaru. Zasady zagospodarowania i użytkowania obszaru rezerwatu Debrza określa Zarządzenie Ministra Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. 1995, Nr 5, poz.77). Zgodnie z niniejszym Zarządzeniem celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze zachowanego i mało zniekształconego florystycznie, wielogatunkowego starodrzewia z bogatym podszytem i runem leśnym. Obszar ten nie posiada planu ochrony. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody dla obszarów Natura 2000 obowiązuje zakaz podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz wpłynąć negatywnie na gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar. Działania te nie mogą również pogorszyć integralności obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami. Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec PLH120085, stanowiący ostoję wielu gatunków ryb cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia, terytorialnie zajmuje nieznaczną powierzchnię miasta Tarnów, niemniej jednak oddziałuje ono na stan obszaru. W celu ograniczenia negatywnego wpływu na funkcjonowanie obszaru należy podjąć działania mające na celu: ograniczenie źródeł obszarowych i punktowych zanieczyszczeń wód, w tym wód dopływów Dunajca (ograniczenie zrzutów ścieków komunalnych i przemysłowych do cieków, w tym niekontrolowanych zrzutów ścieków komunalnych, spływów wód powierzchniowych z obszarów zanieczyszczonych bezpośrednio do kolektorów opadowych, przeciwdziałanie powstawaniu dzikich wysypisk śmieci), ograniczenie wprowadzenia zabudowy w obszary terenów zalewowych, ograniczenie rolniczego i przemysłowego zagospodarowania tarasu zalewowego; ochronę występujących lasów łęgowych. Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090 położony jest poniżej Tarnowa, stąd miasto nie wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie obszaru. Wśród zagrożeń dla niniejszego obszaru wymienia się plany regulacji rzeki. Niezbędne prace z zakresu ochrony przeciw- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 198 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO powodziowej powinny być prowadzone zgodnie z zasadami dobrej praktyki regulacji rzek i potoków, tak aby umożliwić migrację gatunków dwuśrodowiskowych. W sąsiedztwie drzew uznanych za pomniki przyrody zakazuje się lokalizacji obiektów mogących stanowić zagrożenie dla ich zachowania oraz wykonywania nawierzchni nieprzepuszczalnych dla wody, a przeprowadzane roboty ziemne nie mogą naruszać ich systemu korzeniowego. W przypadku założeń parkowych oraz alei uznanych za pomniki przyrody wskazuje się na uzupełnianie luk w drzewostanie zgodnie z historycznym układem kompozycyjnym oraz składem gatunkowym. Inne obszary cenne pod względem przyrodniczym, dotychczas nie objęte ochroną prawną, powinny być chronione przed zainwestowaniem oraz niekorzystnym oddziaływaniem innych czynników związanych z użytkowaniem terenu, stanowiących potencjalne zagrożenie dla ich wartości. W celu ochronny cennego siedliska przyrodniczego, jakim jest niewielki zbiornik wodny - Starorzecze Białej wraz z roślinnością towarzyszącą, charakteryzujący się wysoką bioróżnorodnością (obecności 63 gatunków roślin, z czego 1 gatunku chronionego oraz 51 gatunków fauny, w tym 35 chronionych) wskazuje się na objęcie danego terenu ochroną prawną poprzez ustanowienie użytku ekologicznego. Zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody ustanowienie użytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy. Teren ten należy chronić przede wszystkim przed wykorzystaniem gospodarczym i wszelkimi zmianami wpływającymi na warunki siedliskowe, w tym osuszanie terenów przyległych, czy zasypaniem zbiornika. Ochrona przyrody i krajobrazu Podstawową zasadą polityki przestrzennej w odniesieniu do środowiska przyrodniczego jest zapewnienie ciągłości przestrzennej systemu terenów przyrodniczych, z zasady chronionych przed zabudową. Wśród terenów o wysokich walorach przyrodniczych, kształtujących podstawowy system przyrodniczy miasta na terenie Tarnowa wymienia się: 2014 dolinę Dunajca pełniącą przede wszystkim funkcje ekologiczne, wskazywaną w koncepcjach powiązań ekologicznych jako korytarz ekologiczny o randze międzynarodowej; tereny naturalnej zieleni wysokiej i niskiej o zróżnicowanych warunkach siedliskowych i krajobrazowych: o dolina Białej pełniąca funkcje regionalnego korytarza ekologicznego; o tereny leśne - stanowiące własność Skarbu Państwa (Las Lipie, lasy w Krzyżu, las Sośnina w Mościcach, las w Zbylitowskiej Górze, w tym lasy zaliczone do lasów ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 199 o szczególnych wartościach przyrodniczych (HCVF) oraz lasy innych własności, jak las na Górze św. Marcina (częściowo park gminny); o Stawy Krzyskie wraz z terenami zieleni nadwodnej; tereny komponowanej zieleni miejskiej w obszarach zabudowy lub na jej styku, urządzone pod funkcje wypoczynkowe i przystosowane do dużej frekwencji użytkowników; są to parki miejskie oraz dolina Wątoka w znacznej mierze stanowiąca ciąg spaceroworekreacyjny wewnątrz obszarów zainwestowanych. Uzupełnienie stanowią: tereny zieleni cmentarnej, tereny zieleni działkowej, tereny zieleni izolacyjnej, zadrzewienia oraz aleje, w szczególności aleje o szczególnych wartościach występujące w rejonie Mościc, kształtujące zarówno strukturę przyrodniczą, jak i krajobrazową miasta. Rysunek 43. Kierunkowy system przyrodniczy Tarnowa Dla terenów wymienionych jako podstawowe elementy systemu przyrodniczego miasta powinny obowiązywać następujące zasady: Wykluczenie w obrębie systemu źródeł silnego oddziaływania na środowisko (przemysł, intensywna zabudowa mieszkaniowa, wysoko wydajne rolnictwo); ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 200 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO Podtrzymywanie, w miarę możliwości, obecnego użytkowania terenów, zgodne z pełnionymi przez system funkcjami ekologicznymi, tj.: doliny rzeczne, wody otwarte, lasy, zieleń miejska o charakterze publicznym, ogrody działkowe; Obszary o wysokich walorach przyrodniczych mogą być zagospodarowane jako tereny zieleni urządzonej, pod warunkiem doboru sposobu zagospodarowania warunkującego zachowanie wartości przyrodniczych obszaru, w szczególności wskazuje się strefy: o o o rekreacyjna północna, obejmujące teren rezerwatu Debrzy, Stawów Krzyskich, lasów oraz terenów o charakterze zieleni niskiej, rekreacyjna południowa, obejmujące lasy na Górze św. Marcina oraz tereny zieleni niskiej, objęte częściowo Obszarem Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego, rekreacyjna nadrzeczna – dolina Białej oraz Dunajca; Możliwe wykorzystanie terenów międzywala pod funkcje rekreacyjne pod warunkiem, że podporządkowane one będą, nadrzędnej dla międzywala, funkcji przeciwpowodziowej oraz zachowaniu korzystnych warunków przyrodniczych tego obszaru; Wszelkie obiekty budowlane powstające na terenach o wartościach przyrodniczych powinny być sytuowane i projektowane w sposób nie zakłócający walorów krajobrazu, budynki wznoszone w ich obrębie oraz na terenach sąsiadujących powinny tworzyć harmonijną kompozycję krajobrazową, a także zachowywać istniejące otwarcia widokowe; Punkty widokowe, w szczególności zlokalizowane na terenie Góry św. Marcina, powinny być zagospodarowane w sposób umożliwiający identyfikację miejsca poprzez zastosowanie elementów małej architektury, w tym tablic informacyjnych. Dopuszcza się uregulowanie drzewostanu w sposób umożliwiający optymalną ekspozycję sylwety miasta, niemniej jednak nie naruszający znacząco wartości przyrodniczych kompleksu leśnego; Zagospodarowanie przedpola Góry św. Marcina nie powinno zakłócać ekspozycji krajobrazowej, Ponadto określa się następujące zasady kształtowania struktury przyrodniczej i kra- jobrazowej: 2014 Należy dążyć do zachowywania i kształtowania powiązań przyrodniczych pomiędzy obszarami określonymi jako podstawowe elementy struktury przyrodniczej, poprzez zachowywanie otuliny biologicznej wokół cieków, wprowadzanie terenów zieleni w obrębie obszarów zurbanizowanych, kształtowanie struktury zieleni przenikającej tkankę miejską; Krajobraz terenów otwartych, w tym pozostałości trenów rolniczych, powinien służyć zachowaniu i wzmocnieniu funkcjonowania przyrodniczego miasta, w szczególności obsza- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 201 ry zlokalizowane w północno-zachodniej (Krzyż, Klikowa) oraz południowo-wschodniej (Gumniska) części miasta. Zachowuje się również historyczny, łanowy układ pól w tych częściach miasta, kształtujące krajobraz kulturowy obszaru. Sposób zagospodarowania i użytkowania tych obszarów powinien służyć zachowaniu i wzmocnieniu walorów krajobrazowych; W procesie przekształceń terenów poprzemysłowych oraz innych terenów, które wpływają niekorzystnie na percepcję krajobrazu, należy przyjmować rozwiązania służące kształtowaniu ich krajobrazu w sposób harmonijny i zrównoważony, m.in. poprzez wprowadzanie zielni komponowanej. Wśród obszarów wymagających przekształceń w celu poprawy jakości krajobrazu wymienia się m.in. strefę przekształceń oraz otoczenia terenów przemysłowych i poprzemysłowych; Wykorzystanie zróżnicowania wysokościowego i naturalnych cech terenu w kompozycji miasta powinno stanowić podstawowe założenie działań przestrzennych; Zachowanie i odbudowanie zieleni przyulicznej, z zastosowaniem gatunków odpornych na zanieczyszczenie i zasolenie gruntu, w przypadku alei historycznych lub uznanych za pomniki przyrody odtworzenie drzewostanu zgodnie z pierwotnym składem gatunkowym, o ile są to gatunki drzew nie stwarzające zagrożenie dla użytkowników drogi (np. gatunki łamliwe); Stworzenie warunków umożliwiających przenikanie wód opadowych do systemu korzeniowego drzew w rejonie ciągów komunikacyjnych oraz parkingów poprzez stosowanie nawierzchni półprzepuszczalnych; Dążyć do zagospodarowania zielenią noworealizowanych i modernizowanych dróg, zwiększać obszary zieleni izolacyjnej, zakładanie pasów zieleni izolacyjnej od istniejących i nowolokalizowanych stacji paliw, dróg, kolei i innych obiektów uciążliwych – z preferencją nasadzeń rodzimych gatunków flory Ochrona lasów Wszystkie lasy położone w obrębie miasta pełnią funkcje ochronne, zgodnie z ustawą o ochronie lasów. Zasadnicze kierunki polityki przestrzennej w odniesieniu leśnej przestrzeni produkcyjnej na terenie miasta obejmują: ograniczenie do niezbędnego minimum przeznaczania terenów leśnych na cele nieleśne, a w szczególności utrzymanie lasów: rezerwatu Debrzy oraz pozostałych lasów w Krzyżu, na Górze św. Marcina, Lipie, Soślina w Mościcach, w Zbylitowskiej Górze oraz terenów leśnych w okolicy składowiska odpadów komunalnych; dążenie do utrzymania i kształtowania zwartych kompleksów leśnych; ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 202 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO dostosowanie użytkowania rekreacyjnego kompleksów leśnych, zgodnie z chłonnością naturalną zbiorowisk, dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4 i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów, w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także w Rzędzinie w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73. Obszary i zasady ochrony wód Tarnów położony jest poza obszarami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Jednakże zachodnia cześć miasta znajduje się w zasięgu regionalnej strefy najwyższej ochrony poziomów wodonośnych – strefy alimentacyjnej dużych ujęć komunalnych. Podatność pierwszego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenia w Tarnowie jest oceniana na bardzo dużą lub dużą. Głównym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych na terenie Tarnowa są spływy powierzchniowe wód opadowych z powierzchni zanieczyszczonych do kolektorów, zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych, istotny jest również brak kanalizacji na terenach rozproszonej zabudowy oraz dzikie wysypiska, stąd wśród zadań mających na celu ochronę zasobów wodnych polega na ograniczeniu negatywnego wpływu niniejszych czynników. Priorytetowym celem w zakresie ochrony wód powierzchniowych jest przywrócenie ich jakości do wymaganych standardów ekologicznych. Zanieczyszczenie wód ma charakter ponadlokalny, stąd dla osiągnięcia niniejszego celu konieczne będzie podjęcie szerokiej współpracy regionalnej z jednostkami leżącymi na terenie zlewni wspólnych rzek. Podstawowym działaniem jest likwidacja wszystkich źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych – punktowych, obszarowych i liniowych poprzez: 2014 likwidację obszarów zagrożenia ekologicznego, obszarów na których w skutej presji przemysłowej zanikły procesy samoregulacyjne w przyrodzie, co powoduje ponadnormatywną koncentrację substancji toksycznych; objęcie systemem kanalizacji służącym do zbiorowego odprowadzania ścieków wszystkich wytwórców ścieków, w tym obszarów istniejącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zlokalizowanej na obrzeżach miasta; likwidację niekontrolowanych zrzutów ścieków bytowych; ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO obowiązek zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie własnej nieruchomości z preferencją stosowania metody infiltracji, o ile nie zmieni to stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu wód; ograniczenie rolniczego i przemysłowego zagospodarowania tarasu zalewowego; zachowywanie otulin biologicznych wokół cieków i zbiorników wodnych ograniczających spływ zanieczyszczeń oraz stwarzających warunki dla naturalnego, biologicznego oczyszczania się wód (szczególne funkcje stref szuwarowych); w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy ustanawiać zakaz zabudowy wzdłuż cieków, w pasie o szerokości nie mniej niż 5 m od brzegów koryta oraz grodzenia nieruchomości w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od krawędzi koryta cieku; zobowiązanie przemysłowych użytkowników wody do relatywnego zmniejszenia jej zużycia, np. poprzez wprowadzenie zamkniętych obiegów wody, zmiany technologii, poprawę stanu zakładowych sieci wodociągowych, opomiarowanie i zakup urządzeń wodooszczędnych; ograniczenie przenikania zanieczyszczeń do wód poprzez ograniczenie spływu powierzchniowego wód opadowych bezpośrednio do cieków z terenów silnie uprzemysłowionych i zurbanizowanych; stosowanie nawierzchni szczelnych w przypadkach określonych w określonych w §19 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 168, poz. 1763) oraz oczyszczanie wód opadowych i roztopowych z takich powierzchni w sposób wymagany w niniejszym rozporządzeniu, m.in. poprzez: budowę systemów podczyszczania wód deszczowych (rowów i separatorów na substancje ropopochodne), stosowanie najlepszych dostępnych technik zabezpieczających wody podziemne przed zanieczyszczeniem w przedsięwzięciach mogących stanowić potencjalne źródło zanieczyszczeń; likwidacja nieużywanych otworów studziennych, a w koniecznych przypadkach ograniczenie i monitorowanie wielkości eksploatacji; wyznaczenie strefy ochrony pośredniej wokół ujęcia wód podziemnych w Świerczkowie, proponuje się objęcie ochroną teren prawego międzywala rzeki Dunajec oraz zlewnię Rowu Świerczkowskiego, do czasu wyznaczenia niniejszej strefy obowiązuje zasada ograniczonego użytkowania wynikające z położenia w międzywalu; respektowanie zasad zagospodarowania w obrębie strefy ochrony pośredniej ujęcia wód w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 203 2014 204 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ustanawia się ochronę powierzchniowych wód stojących pełniących ważne funkcje przyrodnicze, zarówno siedliskowe, jak i retencyjne. W szczególności ochrona ta dotyczy Stawów Krzyskich. Złoża kopalin i warunki ich eksploatacji Na terenie Gminy Miasta Tarnowa występują następujące złoża kopalin, dla których ustala się zasady ochrony: gaz ziemny : Tarnów (jura), Tarnów (miocen) – złoża zagospodarowane; kruszywa naturalne – Tarnów-Klikowa – złoże rozpoznane szczegółowo; surowce ilaste ceramiki budowlanej: Krzyż – złoże zagospodarowane; KonstancjaMieszczanka – eksploatacja złoża zaniechana; Na terenie miasta Tarnów występują ponadto dwa wyrobiska poeksploatacyjne Tarnowianka oraz Kantoria wskazane wraz z otoczeniem do rekultywacji. W celu ochrony złóż należy: 2014 zapewnić możliwość eksploatacji surowców zgodnie z koncesjami udzielonymi dla ustanowionych terenów górniczych oraz ochronę złóż dotychczas niezagospodarowanych, poprzez odpowiednie ustalenia w zakresie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenów umożliwiających późniejszą eksploatację złoża; zasady korzystania z kopalin zgodnie z ustawą prawo geologiczne i górnicze oraz ustawą prawo ochrony środowiska; ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin; obowiązek poeksploatacyjnej rekultywacji lub rewitalizacji złoża w celu przywrócenia właściwej wartości terenu w przeciągu 5 lat od zakończenia działalności wydobywczej oraz niedopuszczenie do dalszej degradacji np. w postaci niekontrolowanego składowania odpadów; preferowany kierunek rekultywacji wodno-leśny z przeznaczeniem na cele rekreacyjno-wypoczynkowe; od odwiertów gazowych czynnych obowiązuje strefa wolna od zabudowy w promieniu 50 m, od odwiertów gazowych zlikwidowanych – 5m. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 205 Ochrona gleb i gruntów Priorytetowe działania to: ochrona gruntów w północno-zachodniej (Krzyż, Klikowa) oraz południowo-wschodniej (Gumniska) części miasta przed przeznaczeniem na cele budowlane, jako terenów otwartych, wspomagających funkcjonowanie powiązań ekologicznych z zachowaniem historycznego łanowego układu pól (ochrona krajobrazu kulturowego); możliwość zalesienia gruntów o niskiej klasie bonitacyjnej, na których nastąpiła już naturalna sukcesja roślinna – w szczególności tereny położone w północno-wschodniej części miasta; ze względu na występujące zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi oraz trudny do określenia zasięg i stopień zanieczyszczenia gleb, wskazuje się na ograniczoną przydatność terenów pod uprawę roślin konsumpcyjnych; możliwość wykorzystania niniejszych obszarów pod uprawy roślin przemysłowych, ozdobnych; tereny ogrodów działkowych ze względu na w/w zanieczyszczenia powinny być wykorzystywane w celach rekreacyjno-wypoczynkowych z wykluczeniem możliwości upraw roślin konsumpcyjnych; rekultywacja terenów, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakościowych gleby lub ziemi, w tym terenów poprzemysłowych zdegradowanych chemicznie lub pod względem morfologiczno-fizycznym oraz składowisk odpadów; możliwe przeznaczanie gleb zdegradowanych do zalesiania; rekultywacja i rewitalizacja terenów przekształconych, w tym terenów poeksploatacyjnych, czy zdegradowanych (wyrobiska, osadniki, destrukty glebowe i inne) oraz terenów przekształconych w wyniku wszelkich prac budowlanych; przeznaczenie terenów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy określić uwzględniając jakość gleb i gruntów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9.09.2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 2002 Nr 165, poz.1359), w szczególności w przypadku zmiany przeznaczenia na cele mieszkaniowe rejonów położonych w bezpośrednim rejonie terenów przemysłowych. Ochrona powietrza Zagospodarowanie nowych terenów oraz zmiany sposobu użytkowania istniejących terenów zainwestowanych powinny uwzględniać potrzebę poprawy jakości powietrza atmosferycznego, a w szczególności: ograniczenie stężenia pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, systematyczne ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 206 XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO zmniejszanie obszarów o emisji tlenków azotu większej niż 30 mg/m3, ograniczenie stężeń i zasięgów oddziaływania substancji specyficznych w powietrzu. Wśród przyczyn stwierdzonych przekroczeń wymienia się oddziaływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków oraz związanej z ruchem pojazdów w mieście, jak i szczególne lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń i niekorzystne warunki klimatyczne. Ze względu na przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza, dla obszaru miasta Tarnowa opracowano programy naprawcze. W szczególności należy realizować działania wymienione w Programie ochrony środowiska dla miasta Tarnowa oraz w projekcie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, miasto Tarnów: 2014 ograniczenie niskiej emisji poprzez sukcesywne podłączanie budynków do sieci ciepłowniczej przy jednoczesnej likwidacji źródeł indywidualnego ogrzewania oraz umożliwienie zaopatrzenia w ciepło nowoprojektowanych terenów budowlanych z sieci ciepłowniczej; modernizacja ciepłowni i sieci ciepłowniczej na terenie miasta; wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii; zmniejszenie emisji ze źródeł przemysłowych poprzez modernizację układów technologicznych ciepłowni oraz stosowanie wysokosprawnych urządzeń odpylających; wprowadzanie zieleni izolacyjnej od terenów przemysłowych zatrzymującej część zanieczyszczeń pyłowych i gazowych; projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnieni „przewietrzania” miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie; wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszaru zabudowy miejskiej, między innymi poprzez realizację połączeń z autostradą A4; budowa sieci parkingów, zatok postojowych, szczególnie na obrzeżach miasta i w rejonach intensyfikacji funkcji usługowych (system Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź); ograniczenie emisji z transportu drogowego poprzez budowę ścieżek rowerowych, tworzenie zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych; zmianę dotychczasowego przeznaczenia gruntów po zlikwidowanej zabudowie na tereny zielni, pasaże, place oraz innych form niekubaturowego wykorzystania przestrzeni; zachowanie istniejących i wprowadzanie nowych zalesień oraz zadrzewień wpływających korzystnie na jakość powietrza poprzez redukują zanieczyszczenia i produkcję tlenu. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 207 Ochrona przed hałasem Głównymi źródłami hałasu na terenie miasta Tarnowa jest ruch drogowy oraz produkcja. Priorytetowymi działaniami mającymi na celu ograniczenie uciążliwości ze strony hałasu są: eliminacja ruchu tranzytowego z centrum miasta, a docelowo poza obszar zwartej zabudowy (budowa obwodnic wraz ze wszystkimi towarzyszącymi inwestycji obiektami inżynierskimi (mosty, wiadukty kolejowe i drogowe); ograniczenie ruchu samochodowego w mieście poprzez rozszerzenie systemu płatnego parkowania, budowa sieci parkingów, zatok postojowych, szczególnie na obrzeżach miasta i w rejonach intensyfikacji funkcji usługowych (system Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź); zwiększenie udziału komunikacji publicznej (zbiorowej), w celu zmniejszenia ogólnej liczby pojazdów; rozwój systemu ścieżek rowerowych w miejskich systemach zieleni (doliny rzeczne) i ciągach ulicznych; zakładanie pasów zieleni izolacyjnej od istniejących i projektowanych obiektów, w tym dróg, kolei, zakładów przemysłowych i innych obiektów uciążliwych; Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Zgodnie z przeprowadzonymi w latach 2009-2010 pomiarami pól elektromagnetycznych nie stwierdzono na terenie miasta Tarnowa nie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W celu ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym ustala się: lokalizację instalacji radiokomunikacyjnych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej, w taki sposób aby zasięg ponadnormatywnego oddziaływania tych stacji, ustalony na podstawie przepisów odrębnych, nie kolidował z zagospodarowaniem istniejącym oraz stwarzał ograniczeń w zagospodarowaniu terenów przyległych nie będących we władaniu operatora instalacji, w których zgodnie z ustaleniami zmiany studium mogą być wznoszone obiekty przeznaczone na pobyt ludzi; wyznacza się strefy ograniczonego użytkowania wokół urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, zgodnie z przepisami odrębnymi. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 208 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Ogólne zasady ochrony dziedzictwa kulturowego Tarnowa Ochrona krajobrazu kulturowego łączy poszanowanie natury, jak również odrębności etnicznych, religijnych i lokalnych. Rozwój świadomości kulturowej powinien być realizowany poprzez pielęgnowanie tradycji regionalnych oraz ochronę dóbr kultury materialnej. Konstytucja RP z 1997 r. w artykułach 5 i 6 mówi, że: „RP strzeże dziedzictwa narodowego, stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju”. Do ogólnych zasad sformułowanych na potrzeby niniejszej zmiany studium, a dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego należy zaliczyć: dokumentowanie, zachowanie, ochrona i propagowanie wartości dziedzictwa kulturowego, co jest obowiązkiem władz państwowych, samorządowych i społeczeństwa. Działalność ta z jednej strony stanowi element edukacji i rozbudzania poczucia tożsamości, z drugiej zaś musi godzić elementy ochrony z potrzebami adaptacji do wymogów współczesności. Dziedzictwo kulturowe stanowi wartość podlegającą ochronie prawnej. Ochrona dóbr kultury materialnej jest także zadaniem polityki przestrzennej. Dobra kultury powinny być wykorzystywane i użytkowane z zapewnieniem opieki konserwatorskiej, rewaloryzacji oraz nadania im odpowiednich funkcji użytkowych. Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. 162 poz. 1568) działania prowadzone w sferze ochrony krajobrazu kulturowego powinny zmierzać do: zachowania istniejącej zabudowy o wartościach zabytkowych i kompozycyjnych, konserwacji, rewaloryzacji i porządkowania zabytkowych parków i cmentarzy, oraz innych terenów publicznych, zachowania i ochrony stanowisk archeologicznych, zachowania i konserwacji historycznych układów przestrzennych oraz dążenia do usunięcia elementów uznanych za zniekształcające założenia historyczne i rekonstrukcji obiektów zniszczonych po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, dostosowania nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej, usunięcia lub przebudowy obiektów dysharmonijnych, dostosowania współczesnej funkcji do wartości obiektów zabytkowych. Do głównych celów polityki przestrzennej należy ochrona historycznej tożsamości Tarnowa poprzez odpowiednie kształtowanie struktur funkcjonalno-przestrzennych. Ochrona ta ma na celu zachowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego oraz wyeksponowanie obszarów i obiektów o istotnych wartościach kulturowych. Ważną kwestią jest ponadto zahamowanie procesów degradacji obiektów zabytkowych i ich otoczenia. Przedmiotem ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego są zachowane elementy historycznej struktury przestrzennej Tarnowa obejmujące zachowane układy urbanistyczne, zespoły obiektów bądź obiekty i obszaru o wartości historyczno-kulturowej, a także elementy świadczące o ciągłości historycznej osadnictwa na terenie miasta w postaci stanowisk 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 209 archeologicznych. Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. 162 poz. 1568) część tarnowskich elementów zabytkowych objęta jest ochroną prawną – obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków. Pozostałe elementy zabytkowe, które ujęte są w ewidencji zabytków, objęte są strefami ochrony konserwatorskiej, stanowią dobra kultury współczesnej, charakteryzują się wysokimi wartościami kulturowymi, bądź kwalifikują się do utworzenia parku kulturowego, objęte są ochroną na mocy prawa miejscowego. Realizacja zapisów zamieszczonych w tym rozdziale powinna zostać poprzedzona opracowaniem szczegółowych programów rewaloryzacji i rewitalizacji obszarów i obiektów objętych ochroną prawna na podstawie wpisów do rejestrów zabytków. Elementy dziedzictwa kulturowego objęte prawną ochroną konserwatorską oraz wskazane do ochrony prawem miejscowym Zasady ochrony wszystkich zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego, którym podporządkować należy sposób kształtowania zagospodarowania przestrzennego miasta są następujące: zachowanie i regularna konserwacja zasobu zabytkowego Tarnowa, w tym zabytkowych układów urbanistycznych Starego Miasta, Śródmieścia i Mościc, a także kompozycji przestrzennych, zespołów zabudowy, poszczególnych obiektów oraz innych zabytkowych obszarów, wyeksponowanie historycznej fizjonomii miasta o zachowanym układzie urbanistycznym wraz z wypełniającą go zabudową o wartości zabytkowej, maksymalna ochrona z mocy prawa obszarów i obiektów ujętych w rejestrze zabytków, przy czym wykaz obiektów objętych rejestrem jest zestawieniem otwartym, który można uzupełniać o nowe elementy wskazane do objęcia ochroną prawną, jeżeli wynika to z działań bądź decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, rewaloryzacja historycznych elementów zabytkowych – układów urbanistycznych, zabudowy oraz sposobu zagospodarowania terenu w oparciu o szczegółowe wytyczne konserwatorskie, opracowane w wyniku analiz konserwatorskich dla całych założeń przestrzennych, a także podporządkowanie wymogom konserwatorskim przekształceń elementów zabytkowych, harmonijne komponowanie nowej zabudowy i nowego zagospodarowania terenu w zabytkowy krajobraz miejski, wykluczenie lokalizowania obiektów dysharmonizujących z zabytkowym sąsiedztwem i przesłaniających obiekty zabytkowe (dotyczy to również lokalizacji naziemnych obiektów infrastruktury technicznej). Obszary i obiekty objęte rejestrem zabytków Wśród układów i obiektów zabytkowych zlokalizowanych na terenie miasta 66 jest objętych ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków (zgodnie z wykazem w tabeli 10, rozdział VI). Do najcenniejszych elementów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną prawną ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 210 należą układy urbanistyczne Starego Miasta, śródmiejski i Mościc, zespół dworsko – parkowy w Gumniskach, dworcowy zespół urbanistyczny, ruiny zamku Tarnowskich, a także pozostałe elementy zabytkowe – kamienice, obiekty sakralne, obiekty użyteczności publicznej, dworki, cmentarze czy parki. W odniesieniu do powyższych elementów objętych ochroną prawną obowiązuje priorytet wymagań konserwatorskich: uzyskanie pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dla działań inwestycyjnych w obiektach i na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i wykonywanie zamierzeń i działań inwestycyjnych zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, które Wojewódzki Konserwator Zabytków może wystawić na wniosek właściciela zabytku (zwłaszcza w przypadku prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, wykonywania robót budowlanych w zabytku oraz jego otoczeniu, dokonywania podziału nieruchomości, zmiany przeznaczenia obiektu, a także umieszczania na nim urządzeń technicznych, tablic, reklam, nośników informacji wizualnej), trwałe zachowanie historycznej formy urbanistycznej i architektonicznej oraz rewaloryzacja otoczenia zabytków zgodnie z historycznym zagospodarowaniem, w przypadku remontów przebudowy, zmian sposobu zagospodarowania i użytkowania należy zachować zabytkowy wystrój elewacji i wyposażenia wnętrz, utrzymać gabaryty i historyczne rozplanowanie wnętrz, stosować tradycyjne materiały budowalne o wysokiej jakości. Zasady ochrony dla zabytkowych układów i zespołów urbanistycznych: - staromiejski układ urbanistyczny (nr wpisu do rejestru A-130 z dnia 24.09.1934) układ urbanistyczny XVIII - XIX w. (nr wpisu do rejestru A-86 z dnia 12.04.1976) układ urbanistyczny osiedla Mościce (nr wpisu do rejestru A-208 z dnia 17.12.1978) dworcowy zespół urbanistyczny (nr wpisu do rejestru A-80 z dnia 3.11.1975) dla obszaru staromiejskiego bezwzględne zachowanie i rewaloryzacja zabytkowego układu urbanistycznego, w tym zachowanie parametrów zabudowy, układu placów i ulic z zachowaniem ich przebiegu, linii rozgraniczających, linii zabudowy, podziałów parcelacyjnych oraz układu zieleni, wskazane są działania mające na celu ustanowienie pomnika historii, dla pozostałych obszarów zachowanie i rewaloryzacja zabytkowego układu/zespołu urbanistycznego wraz z kompozycją przestrzenną – osie urbanistyczne, powiązania widokowe, zespoły zabudowy i układy zieleni, zachowanie układu przestrzennego i układu zieleni, kształtujących sylwetę miasta historycznego – Starego Miasta i Śródmieścia, obserwowanej zwłaszcza z Góry Św. Marcina, wzdłuż ciągów komunikacyjnych – ul. Krakowskiej, Lwowskiej, z wzniesienia Grabówki, uczytelnienie i wyeksponowanie w strukturze przestrzennej wzajemnych powiązań rynku, placów i ulic, ze szczególnym uwzględnieniem powiązań Rynku Starego Miasta z Placem Katedralnym, Placem Rybnym, Placem Bema, Placem Sienkiewicza, Placem Dworcowym oraz ulicami Krakowską i Lwowską, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 211 zachowanie i rewaloryzacja obiektów zabytkowych kształtujących pierzeje ulic i placów, dopuszczenie uzupełniania układu urbanistycznego w uzasadnionych przypadkach, w oparciu o wyniki analiz historycznych i widokowych – gabaryty, wysokość, rozwiązania architektoniczne, dostosowanie gabarytów nowej zabudowy do istniejącego sąsiedztwa, utrzymanie i uzupełnianie układów zieleni oraz zachowanie i konserwacja zabytkowych elementów zagospodarowania – nawierzchnie, posadzki, mała architektura, zieleń, zakaz lokalizowania obiektów i urządzeń wysokich i wysokościowych konkurujących z istniejącymi dominantami zlokalizowanymi w układach zabytkowych. Zasady ochrony dla zabytkowego zespołu pałacowo – parkowego w Gumniskach (nr wpisu do rejestru A-55 z dnia 19.11.1968): zachowanie założenia, historycznych osi kompozycyjnych i powiązań widokowych, zachowanie zabytkowej kompozycji układów zieleni, utrzymanie jednej własności obejmującej zespół, zachowanie zabudowy zabytkowej z dopuszczeniem uzupełnienia układu przestrzennego w uzasadnionych przypadkach w oparciu o wyniki analiz historycznych i widokowych – gabaryty, wysokość, rozwiązania architektoniczne, pielęgnacja i konserwacja zieleni. Zasady ochrony dla zabytkowych parków i cmentarzy: - park Strzelecki (nr wpisu do rejestru A-81 z dnia 13.12.1975) Stary Cmentarz (nr wpisu do rejestru A-127 z dnia 11.06.1977) cmentarz żydowski (nr wpisu do rejestru A-22 z dnia 28.09.1976) cmentarz wojenny (nr wpisu do rejestru A-54/M z dnia 5.05.2006) zachowanie założenia, historycznych osi kompozycyjnych i powiązań widokowych, zachowanie zabytkowej kompozycji układów zieleni, pielęgnacja i konserwacja zieleni, zachowanie i konserwacja zabytków architektury (w tym Mauzoleum gen. Józefa Bema), sztuki sakralnej i nagrobnej. Zasady ochrony dla zabytkowych ruin zamku Tarnowskich (nr wpisu do rejestru A-119 z dnia 25.10.1976): zapobieganie dalszej dewastacji ruin zamku, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 212 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO restauracja pozostałości po zabytkowej budowli w celu uczytelnienia założenia, likwidacja zieleni zagrażającej zabytkowi oraz ograniczającej powiązania widokowe z miastem w celu zapewnienia ekspozycji zamku, a także rozległą panoramę miasta roztaczającą się z okolic ruin. Zasady ochrony dla zabytkowych obiektów użyteczności publicznej, obiektów sakralnych, dworków, kamienic, obiektu techniki i miejsca historycznego, wymienionych w tabeli 10, rozdział VI (nr wpisu do rejestru zgodnie z wykazem): zachowanie i konserwacja formy architektonicznej i stylistycznej obiektów pojedynczych oraz tworzących zespoły zabudowy przy zachowaniu wszystkim elementów zabytkowych, rewaloryzacja otoczenia obiektu zabytkowego zgodnie z historycznym zagospodarowaniem, dopuszczenie adaptacji obiektu do nowego zagospodarowania przy zachowaniu zabytkowej kompozycji obiektu oraz układu i wystroju wnętrz. Strefy ochrony konserwatorskiej Celem ochrony obszaru zabytkowego objętego strefami ochrony konserwatorskiej powinno być zachowanie, utrzymanie i uczytelnienie oryginalnych historycznych struktur przestrzennych. Prowadzone działania powinny dążyć do modernizacji i adaptacji obiektów i obszarów zabytkowych, natomiast wprowadzanie nowych obiektów powinno nastąpić na zasadzie kontynuacji cech i utrzymania wartości historycznej przestrzeni. Celem ochrony konserwatorskiej ekspozycji jest zachowanie historycznych panoram oraz zapewnienie ekspozycji zabytkowych struktur z dopuszczeniem zagospodarowania niepowodującego zagrożeń dla zachowania lub poprawy stanu przestrzeni w granicach stref ochrony konserwatorskiej. Planowane zagospodarowanie w strefie wymaga opracowania analiz widokowych przesądzających o dopuszczalnych działaniach oraz określających warunki zagospodarowania. Obiekty ujęte w ewidencji zabytków Wśród obiektów zabytkowych zlokalizowanych w Tarnowie ponad 800 obiektów ujętych jest w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (wykaz nr 1). Obiekty te oznaczane są symbolem graficznym na rysunku zmiany studium nr 2d i wskazane są do objęcia ochroną w planach miejscowych. Należy jednakże zauważyć, iż obiekty figurujące ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków mogą mieć różny stan zachowania – mogły zostać poddane przebudowie, rozbudowie, nadbudowie, a także stracić wartościowe elementy zabytkowe. Część z nich, dotyczy to zwłaszcza zabudowy dawnych wsi Klikowa, Krzyż, Rzędzin) ze względu na zły stan techniczny mogła zastać rozebrana. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 213 Ponadto do objęcia ochroną w planie miejscowym, a na dalszym etapie ochroną prawną, proponuje się obszary i obiekty, które dzięki swojej wartości zabytkowej i historycznej stanowią fizjonomii miasta: - układ urbanistyczny Pl. Świętego Ducha, ob. Plac gen. J. Bema, wykształcony w XV w. - układ urbanistyczny Placu Drzewnego, wytyczony w 1784 r. - układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych z lat 20. XX w. zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali - alejowe ukształtowanie ul. Piłsudskiego, 1884 r. - fortyfikacje miejskie - kościół parafialny p.w. Świętego Krzyża i Świętego Filipa Neri przy ul. Piłsudskiego z końca XIX w. - kościół parafialny p.w. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krzyżu z lat 1909 – 1910 - zespół Szpitala Miejskiego przy ul. Szpitalnej z lat 1861 – 1912 - Wielkie Schody - schody w ciągu ul. Basztowej - most kolejowy na Białej Tarnowskiej, - strażnica na lewym brzegu rz. Białej przy moście kolejowym - dawny zespół młyna Szancerów przy ul. Kołłątaja - budynek administracyjny dawnego browaru Sanguszków przy ul. Krakowskiej - zespół obiektów stadniny koni w Klikowej z lat 20-tych XX w. - zespół budynków zlokalizowanych przy ul. Taras 4 i Targowa 12 - mur obronny przy klasztorze oo. bernardynów (od ul. Franciszkańskiej) - Bima - pozostałość po renesansowej synagodze - osiedle urzędnicze z lat 20-tych XX w. w Mościcach - zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy ul. Owsianej. Ochroną w prawie miejscowym powinny być objęte również kapliczki, krzyże i figury zlokalizowane w Tarnowie (wykaz obiektów w rozdziale VI zmiany studium). Z uwagi na fakt, że wykaz obiektów objętych ewidencją zabytków jest zestawieniem otwartym, zmiana studium dopuszcza korekty w ramach wykazu obiektów będących bądź wskazanych do wpisania do miejskiej ewidencji zabytków oraz na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Tarnowa. Ponieważ Tarnów charakteryzuje się bardzo wysokimi walorami w zakresie dziedzictwa kulturowego w skali regionu, a także licznym zasobem substancji zabytkowej (łącznie ponad 1000 obiektów) niezwykle pilne jest stworzenie miejskiej ewidencji zabytków wraz z programem opieki nad zabytkami. Działania te miałyby na celu weryfikację stanu zachowania zabytkowych zasobów Tarnowa oraz, co najważniejsze, ułatwić właściwe utrzymanie i gospodarowanie zabytkami, wykorzystanie ich na potrzeby społeczne, gospodarcze, mieszkaniowe i edukacyjne. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 214 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Wskazane elementy zabytkowe, ujęte w ewidencji zabytków oraz wymienione powyżej, należy uwzględniać w planach miejscowych, które określać powinny zasady ich ochrony. Ogólne zasady ich ochrony kształtują się następująco: zachowanie obszarów i obiektów z możliwością rozbudowy, nadbudowy, przebudowy, zmiany sposobu użytkowania obiektów na zasadach określonych w planach miejscowych, uzgadnianie zamierzeń inwestycyjnych w zakresie rozbudowy, nadbudowy, przebudowy oraz rozbiórki obiektów z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który na wniosek właściciela może przedstawić zalecenia konserwatorskie, usunięcie w miarę możliwości obiektów, bądź ich części, stanowiących substandardowe lub dysharmonijne elementy, ochrona zieleni towarzyszącej obiektom zabytkowym. Dobra kultury współczesnej Wśród współczesnych obiektów architektury wskazuje się do ochrony w planie miejscowym następujące obiekty i układy zabudowy miejskiej: - kościół parafialny p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej z lat 1957 – 1960, - budynek dworca kolejowego w Mościcach, - osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach. Ponadto zgodnie z wojewódzkim programem opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2010 – 2013 w Tarnowie zlokalizowane są 3 pomniki stanowiące dobra kultury współczesnej: - pomnik gen. Józefa Bema, ul. Wałowa, - pomnik pierwszego transportu do Oświęcimia, pl. Więźniów Oświęcimia, - pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu, ul. Narutowicza. Ustala się ochronę wartości kulturowych obszarów i obiektów stanowiących dobra kultury współczesnej poprzez uwzględnianie w zagospodarowaniu przestrzennym, w tym zwłaszcza w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, następujących zasad: zachowanie istotnych parametrów układu urbanistycznego, uzupełnianie kompozycji układu w oparciu o wyniki analiz wartości kulturowych i analiz przestrzennych, wskazanie w planie miejscowym warunków i zakres ochrony układów i obiektów w zakresie gabarytów, dopuszczalnych przekształceń przestrzennych, ograniczenie dowolności w stosowaniu rozwiązań materiałowych, kolorystyki, a także wprowadzania reklam. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 215 Parki kulturowe Zmiana studium wskazuje możliwość utworzenia parku kulturowego na obszarze Starego Miasta w celu ochrony najcenniejszych w Tarnowie elementów zabytkowych. Utworzenie parku kulturowego, a także co się z tym wiąże przyjęcie planu miejscowego dla tego obszaru, umożliwiłoby stworzenie przyjaznej przestrzeni publicznej, stanowiącej wizytówkę miasta. Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. 162 poz. 1568) park kulturowy może bowiem regulować zasady prowadzenia działalności usługowej, sposobu korzystania z zabytków nieruchomych, a także umieszczania tablic i reklam. Zasady ochrony zasobów archeologicznych Na terenie miasta zlokalizowanych jest 85 stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych w dwóch wyznaczonych strefach ochrony archeologicznej: A – strefa systematycznych badań archeologicznych, obejmująca zespół lokacyjnego centrum Tarnowa w granicy fortyfikacji miejskich, zespół dawnego klasztoru Bernardynów, teren nieistniejącego zespołu szpitala z kościołem p.w. Św. Ducha oraz nieistniejącego kościoła p.w. Św. Anny w obrębie dawnego przedmieścia Burek, część zespołu dworsko – parkowego w Gumniskach obejmującą domniemany gródek wójtowski, teren ruin zamku na Górze Św. Marcina. B – strefa obserwacji archeologicznej, obejmująca historyczne przedmieście Burek, historyczne przedmieście Małe (rejon ul. Lwowskiej), teren folwarku w Chyszowie, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Dąbrówki Infułackiej, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Klikowej i terenu dawnego folwarku w Klikowej, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Krzyża, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Rzędzina w wyłączeniem nasypu kolejowego, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Strusiny, teren dawnego folwarku w Świerczkowie, centrum osadnicze w obrębie Zabłocia pomiędzy Wątokiem w ul. Konarskiego, a także otoczenie kościołów NMP na Burku oraz p.w. Św. Trójcy na Terlikówce. Ocena ich wartości poznawczej na podstawie rejestracji powierzchniowej, a bez wnikania w struktury nawarstwień, nie daje podstaw do oceny ich wartości. Obszary zajmowane przez zabytki archeologiczne dostępne są do celów inwestycyjnych, pod warunkiem wykonania badań archeologicznych, niezbędnych w celu ochrony zabytku. Ochronę zasobów archeologicznych należy prowadzić zgodnie z ustaleniami zawartymi w przepisach odrębnych, w tym ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Postulowane jest objęcie reliktów archeologicznych dwóch renesansowych bastionów i podziemnego korytarza z I poł. XVI w. zlokalizowanych w obrębie placu Morawskiego. Podczas działań inwestycyjnych ingerujących w strefy obserwacji archeologicznej należy powiadamiać Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wszelkich zamierzonych pracach ziemnych już przed ich rozpoczęciem, a także przeprowadzać je pod nadzorem archeologicznym. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 216 XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO W przypadku stwierdzenia obecności cennych obiektów archeologicznych należy przeprowadzić badania archeologiczne. Wytyczne dotyczące zasad ochrony dziedzictwa kulturowego w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego Ochronę zasobów dziedzictwa kulturowego w planach miejscowych należy uwzględniać w zależności od potrzeb poprzez: uściślenie granic obszarów ochrony dziedzictwa kulturowego zgodnie z formami ochrony, wskazanie do ochrony elementów zabytkowych wraz z określeniem zasad ich zachowania bądź rozwoju. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 217 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Polityka transportowa Głównym celem polityki transportowej Tarnowa realizowanej zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju jest usprawnienie i rozwój systemu transportowego zapewniającego warunki dla sprawnego przemieszczania osób i towarów przy ograniczeniu uciążliwości dla środowiska. Warunkiem osiągania celu głównego jest realizacja celów szczegółowych: 1. ograniczenie wzrostu udziału transportu indywidualnego w ogólnym bilansie transportowym miasta na korzyść zwiększającego się udziału transportu zbiorowego 2. zwiększanie atrakcyjnosci transportu zbiorowego 3. poprawa bezpieczeństwa ruch drogowego 4. zmniejszanie negatywnego oddziaływania transportu na warunki życia mieszkańców 5. usprawnienie systemu zarządzania drogami i ruchem drogowym Zagadnienia komunikacji pokazano na rysunku zmiany studium nr 2e. Układ drogowy Funkcjonowanie sprawnego układu drogowo-ulicznego na terenie miasta pozwoli na sprawne rozprowadzenie ruchu na terenie miasta zarówno z miejskich generatorów ruchu, jak również ze źródeł zewnętrznych. Dotyczy to głównie wprowadzenie zewnętrznych potoków ruchu na teren miasta. Stworzenie czytelnego i hierarchicznego układu drogowego pozwoli zapewnić: sprawne powiązanie z trasami zewnętrznymi (autostradą A4, drogą krajową 94, d. 4, drogą krajową nr 73), wyprowadzenie ruchu tranzytowego na najbardziej obciążonych relacjach wschódzachód i zachód-północ na zewnątrz miasta, stworzenie dogodnych powiązań komunikacyjnych dla transportu ciężkiego obsługującego tereny aktywizacji gospodarczej, w tym głównie Zakłady Azotowe, usprawnienie powiązań wewnętrznych omijających obszar śródmiejski, sprawną obsługę terenów zainwestowanych, bezpośrednią obsługę otaczającego zagospodarowania, możliwość prowadzenia dróg rowerowych. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 218 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Rysunek 44. Kierunkowy układ drogowy Tarnowa powiązania zewnętrzne Powiązania Tarnowa z siecią dróg międzynarodowych i krajowych zapewniać będą związane bezpośrednio z obszarem miasta trasy stanowiące obwodnicę zewnętrzną: od zachodu i północy – autostrada A4 z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż), od południa – droga krajowa 94 (d. 4) w klasie drogi głównej ruchu przyspieszonego (GP) z węzłami Krakowska, Tuchowska i Lwowska, od wschodu – projektowane przełożenie drogi krajowej nr 73 w klasie drogi głównej ruchu przyspieszonego (GP), Na etapie sporządzania zmiany studium rozpatrywane są trzy warianty przebiegu planowanej trasy. Za zdecydowanie najbardziej korzystny dla miasta należy uznać rozpatrywany wariant III dla odcinka poniżej węzła Tarnów Północ (Krzyż), który nie ingeruje w zwartość tkanki miejskiej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 219 projektowana droga klasy GP łącząca węzły Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Krakowska stanowiąca połączenie autostrady A4 i drogi krajowej 94 (d. 4) od strony zachodniej i domknięcie obwodnicy zewnętrznej. Realizacja tej drogi stanowi ponadto optymalne rozwiązanie problemu transportu niebezpiecznych ładunków z Zakładów Azotowych w Mościach, obecnie transport ten odbywa się przez mościckie osiedla mieszkaniowe. Przebieg łącznicy wskazany jest w obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, posiada zarezerwowany korytarz w obowiązujących dokumentach planistycznych miasta oraz gmin sąsiednich, a także stanowi relatywnie krótki odcinek drogi do realizacji, pozwalający na obsługę komunikacyjną Zakładów Azotowych i terenów aktywności gospodarczej położonych w strefach AGI i AGII, sąsiadujących z węzłem autostradowym Tarnów Zachód (Wierzchosławice). Ostateczny przebieg planowanej trasy, a także miejsce przekroczenia przez drogę linii kolejowej Kraków – Rzeszów, należy ustalić w oparciu o szczegółowe opracowania drogowe – koncepcje programowo-przestrzenne przebiegu trasy z programem funkcjonalnoużytkowym drogi. główne powiązania wewnętrzne W związku z brakiem możliwości wytyczenia zachodniego i południowego odcinka obwodnicy wewnętrznej wzdłuż linii kolejowych Tarnów – Szczucin oraz Kraków – Rzeszów, wskazanych w poprzedniej edycji studium, realizację obwodowych połączeń wewnętrznych pełnić będą ulice: od zachodu: ciąg ulic Krakowska – Czerwona – Czerwonych Klonów, w klasie drogi zbiorczej (Z), od północy: ciąg ulic Witosa – Kwiatkowskiego – Czysta – Wyszyńskiego –Elektryczna – Spokojna – Błonie, w klasie drogi głównej (G), Dopuszcza się zaprojektowanie przebiegu drogi w klasie drogi głównej (G) – łączącej rondo przy ul. Chemicznej i ul. Kwiatkowskiego z ul. Wyszyńskiego (po północnej stronie Zakładów Azotowych). Przebieg drogi powinien być określony w oparciu o szczegółowe koncepcje programowo-przestrzenne wraz z programem funkcjonalno-użytkowym drogi, przy założeniu, że arteria nie będzie przecinać obszaru Natura 2000 Dolny Dunajec. od wschodu: ciąg ulic Jana Pawła II – Słoneczna, w klasie drogi głównej (G), od południa: projektowana ulica wzdłuż linii kolejowej Kraków - Rzeszów na odcinku ul. Słoneczna/Lwowska – ul. Tuchowska w klasie drogi głównej (G), ul. Tuchowska w klasie drogi głównej (G), projektowana ulica łącząca ul. Krakowską i Tuchowską w klasie drogi zbiorczej (Z). ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 220 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Pozostałą część układu podstawowego stanowią istniejące i projektowane ulice w klasie drogi głównej (G): istniejące ulice: Witosa, Kwiatkowskiego, Niedomicka, Mroźna – Sadowa – Aleja Piaskowa, Jana Pawła II (odc. od węzła Tarnów Północ do ul. Błonie), Lwowska, Tuchowska, Krakowska (odc. Czerwona – węzeł Krakowska), projektowane przedłużenie ulicy Błonie do planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73. oraz ulice w krasie drogi zbiorczej, istniejące i projektowane, związane z obsługą nowych terenów inwestycyjnych i powiązaniem ich z istniejącym układem komunikacyjnym. Zmiana studium zakłada wytyczenie następujących nowych powiązań drogowych w klasie drogi zbiorczej (Z): połączenie ulic Wyszyńskiego i Szujskiego/Mościckiego, powiązanie ul. Tuchowskiej z Krakowską, dalej poprzez ul. Warsztatową z ul. Mościckiego i ul. Czystą, połączenie ulic Starodąbrowskiej i Jana Pawła II, dalej z ulicą Orkana, powiązanie ul. Czystej z Mroźną poprzez przedłużenie jej w stronę północną do ul. Zagumnie, Klikowskiej, dalej wzdłuż Rowu Klikowskiego do skrzyżowania ul. Mroźnej z ul. Niedomicką. Istotną rolę w zapewnieniu powiązań pomiędzy częściami miasta rozdzielonego liniami kolejowymi Kraków – Tarnów – Rzeszów i Tarnów – Leluchów (granica państwa) będzie miała przebudowa istniejących i budowa nowych (bezkolizyjnych) skrzyżowań układu drogowego z torami kolejowymi. Ma to związek z przeprowadzaną modernizacją linii kolejowej Kraków – Rzeszów, a przyczynić się powinno do zmniejszenia natężenia ruchu, poprawy bezpieczeństwa, zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i kosztów eksploatacyjnych. Dotyczy to istniejących przecięć torów linii Kraków - Rzeszów z ulicami: ul. Zbylitowska – budowa wiaduktu drogowego, ul. Warsztatowa – przebudowa wiaduktu kolejowego, ul. Tarnowskich – budowa wiaduktu drogowego, ul. Gumniska – przebudowa wiaduktu kolejowego, oraz projektowanych przecięć torów linii kolejowej z ulicami: projektowanym przełożeniem drogi krajowej nr 73, projektowaną ulicą zbiorczą we wschodniej części miasta, łączącą ulice Lwowską i Orkana, ulicą lokalną na przedłużeniu ul. Wita Stwosza, 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 221 projektowaną ulicą zbiorczą pomiędzy ulicami Krakowską i Tuchowską (przecięcie z linią Tarnów – Leluchów). Przebieg powiązań lokalnych (drogi w klasie lokalnej i dojazdowej) należy kształtować na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wskazane na rysunkach zmiany studium „pozostałe drogi” są elementem informacyjnym, ilustrującym charakter tkanki miejskiej w poszczególnych rejonach Tarnowa i nie należy ich traktować jako ustalenie zmiany studium, którego plan miejscowy nie może naruszać. obsługa obszaru centrum strefy ruchu uspokojonego i pieszego W obszarze śródmiejskim należy dążyć do tworzenia stref ruchu uspokojonego z ograniczeniem ruchu pojazdów indywidualnych i zakazem ruchu ciężarowego, natomiast w obszarze historycznego centrum do całkowitej eliminacji ruchu zmotoryzowanego i dopuszczeniem wyłącznie ruchu pieszego i rowerowego. W strefie ruchu uspokojonego w centrum zainteresowania są uczestnicy najbardziej narażeni na ewentualnie kolizje tj. piesi i rowerzyści. Dzieje się to po przez wymuszenie na kierowcach zwiększonej uwagi na to co dzieje się na drodze i ograniczenie prędkości pojazdów. Na terenie strefy ruchu uspokojonego obowiązuje zazwyczaj ograniczenie prędkości do 30 km/h, jednakże na drogach, z których korzystają pojazdy komunikacji miejskiej, prędkość ta może zostać podniesiona, np. do 40 km/h. Oprócz ograniczenia prędkości dodatkowymi możliwymi do zastosowania elementami są na przykład progi zwalniające, zmiana organizacji ruchu (skrzyżowania równorzędne) czy likwidacja zatok autobusowych. Prowadzi to do zmiany sposobu jazdy, co pozwala uzyskać nadrzędne cele, którym jest wzrost bezpieczeństwa w aspekcie ruchu drogowego oraz przyjaznej przestrzeni publicznej w aspekcie urbanistycznym. Dodatkowo wprowadzenie strefy ruchu uspokojonego stwarza możliwość rezygnacji z kosztochłonnych i przestarzałych rozwiązań komunikacyjnych na terenach śródmiejskich (np. budowa przejść podziemnych dla pieszych). drogi rowerowe Tarnów dysponuje dość dobrze rozwiniętym systemem dróg i tras rowerowych (ok. 60 km), a udział podróży rowerem w podziale zadań przewozowych wynosi ponad 15% (wskaźnik gęstości sieci – 0,52 km/1000 mieszkańców). ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 222 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Rysunek 45. Kierunkowy układ ścieżek i tras rowerowych Dalszy rozwój systemu dróg rowerowych powinien być ukierunkowany na: tworzenie nowych i uzupełnianie brakujących odcinków tras istniejących w celu stworzenia spójnego systemu, budowie dróg niezależnych od układu drogowego, przystosowanie ulic w strefie ruchu uspokojonego do ruchu rowerowego, pieszych i pojazdów, tworzenie stref ruchu pieszego i rowerowego zamkniętych dla samochodów, utworzenie sieci parkingów rowerowych w rejonach węzłów przesiadkowych oraz w rejonach koncentracji usług. Transport zbiorowy Podstawową kwestią w zakresie usprawnienia systemu transportu zbiorowego w Tarnowie oraz regionie tarnowskim powinny być działania zmierzające do rozwoju zintegro- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 223 wanego systemu komunikacji zbiorowej. Efektywna sieć miejskich linii autobusowych, przystanki pociągów lub szynobusów prowadzących ruch lokalny, a także indywidualny ruch samochodowy bądź rowerowy spotykać się powinny w zintegrowanych węzłach przesiadkowych, które pozwolą na sprawne przemieszczanie się po terenie miasta. Rysunek 46. Kierunkowy układ komunikacji zbiorowej Sieć zintegrowanych węzłów przesiadkowych wyznaczona została w oparciu o lokalizację proponowanych parkingów strategicznych, stacji i przystanków kolejowych, wyznaczonych centrów lokalnych oraz układu komunikacyjnego. Proponuje się ukształtowanie systemu złożonego z sześciu węzłów przesiadkowych: na trasie linii kolejowej Kraków – Rzeszów: dworzec główny, dworzec Lwowska, dworzec Mościce, a także przy trasach wjazdowych do miasta: Mościce – rejon skrzyżowania Witosa / Chemiczna, Krzyż – w sąsiedztwie węzła autostradowego, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 224 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Rzędzin – w sąsiedztwie węzła Lwowska, łączącego drogę krajową 94 (d. 4) i planowane przełożenie drogi krajowej nr 73. Rysunek nr 47 ilustruje schematyczny kierunkowy układ komunikacji zbiorowej wraz z lokalizacją proponowanych węzłów przesiadkowych. komunikacja autobusowa Podstawę komunikacji zbiorowej w Tarnowie stanowi komunikacja autobusowa zarówno publiczna jak i prywatna. Zgodnie z polityką transportową opartą na zasadach zrównoważonego rozwoju transport zbiorowy powinien odgrywać priorytetową rolę w systemie transportowym miasta. Rozwój i poprawa standardów funkcjonowania miejskiej komunikacji autobusowej powinien być realizowany w następujących kierunkach: wprowadzanie w miarę możliwości wydzielonych pasów dla autobusów na odcinkach ulic obciążonych dużym ruchem pasażerskim, stosowanie zasad organizacji ruchu i priorytetów dla komunikacji autobusowej, sukcesywna wymiana taboru na mniej energochłonny, spełniający aktualne normy emisji zanieczyszczeń oraz dostosowany do korzystania przez osoby niepełnosprawne. Dotyczy to również elementów zagospodarowania dworca autobusowego oraz głównych węzłów przesiadkowych komunikacji zbiorowej, projektowanie na nowych terenach przekrojów ulic zapewniających możliwość rozwoju komunikacji autobusowej, integracja komunikacji autobusowej z innymi środkami transportu zbiorowego przy zastosowaniu wspólnej taryfy przewozowej z wykorzystaniem Tarnowskiej Karty Miejskiej. Komunikację autobusową dalekobieżną i regionalną obsługuje dworzec autobusowy zlokalizowany przy stacji kolejowej Tarnów Główny. komunikacja kolejowa System komunikacji kolejowej opiera się na funkcjonującej linii kolejowej nr 91 Kraków – Tarnów – Rzeszów oraz linii nr 96 Tarnów – Leluchów (granica państwa). Przewidywana modernizacja linii nr 91 zgodnie z umową AGTC polegać będzie na przystosowaniu do prędkości szlakowej 160 km/h na istniejącej trasie. Linia kolejowa nr 115 Tarnów – Szczucin jest obecnie linią pozbawioną znaczenia, nie prowadzi ruchu pasażerskiego. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 225 Ze względu na wielkość miasta rola komunikacji kolejowej w podróżach wewnątrzmiejskich jest znikoma. Nie mniej jednak znaczenie dojazdów koleją w skali regionalnej i podmiejskiej może wzrastać. W związku z tym postuluje się podniesienie standardu obsługi dojazdów regionalnych i podmiejskich komunikacją kolejową poprzez: realizację stacji Lwowska we wschodniej części miasta, realizację parkingów typu „Parkuj i Jedź” związanych z obsługą podróżujących koleją przy istniejącej stacji Tarnów Główny, Mościce oraz projektowanej stacji Lwowska, Parkingi te powinny być również wyposażone w urządzenia umożliwiające pozostawienie roweru. Rozwój miasta, pojawienie się atrakcyjnych celów ruchu, wzrastająca rola transportu zbiorowego, aktywizacja gospodarcza miejscowości położonych przy linii kolejowej nr 115, wreszcie potencjalna możliwość połączenia jej z siecią kolejową (budowa odcinka Żabno – Busko) przemawiają za tym, że linia nr 115 powinna być zachowana. Miejsca parkingowe parkingi strategiczne Zmiana studium określa sieć strategicznych parkingów zlokalizowanych obsługujących mieszkańców i przyjezdnych: parkingi strategiczne typu Parkuj i Jedź, zlokalizowane na obrzeżach miasta, pozwalające na ograniczenie ruchu indywidulanego po drogach wewnętrznego układu komunikacyjnego: Parkuj i Jedź Mościce – rejon skrzyżowania Witosa / Chemiczna, Parkuj i Jedź Krzyż – w sąsiedztwie węzła autostradowego Tarnów Północ (Krzyż), Parkuj i Jedź Rzędzin – w sąsiedztwie węzła Lwowska, łączącego drogę krajową 94 (d. 4) i planowane przełożenie drogi krajowej nr 73, parkingi strategiczne typu Parkuj i Jedź, zlokalizowane w sąsiedztwie stacji i przystanków kolejowych, związane z obsługą podróżujących koleją: Parkuj i Jedź Tarnów Główny, Parkuj i Jedź Mościce, Parkuj i Jedź Lwowska, parkingi strategiczne typu Parkuj i Idź, zlokalizowane na obrzeżu obwodnicy śródmiejskiej, pozwalające znacząco ograniczyć ruch indywidualny ze ścisłego centrum miasta: Parkuj i Idź Krakowska / Narutowicza, Parkuj i Jedź Szkotnik. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 226 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ Rozmieszczenie parkingów strategicznych wskazane na rysunkach zmiany studium stanowi lokalizację orientacyjną. O dokładnej lokalizacji parkingów decydować należy na etapie sporządzania planów miejscowych. Realizacja poszczególnych parkingów, a także ich wielkość i charakter zagospodarowania, powinny być związane z funkcjami określonymi powyżej oraz z natężeniem ruchu, które ulegać będzie modyfikacji po realizacji kolejnych odcinków planowanych dróg, projektowanego przeznaczenia terenu bądź inwestycji z zakresu komunikacji zbiorowej. strefy zróżnicowanych warunków obsługi komunikacyjnej i parkowania pojazdów Uprzywilejowanie komunikacji zbiorowej, zwiększające się zatłoczenie ulic obszarów centralnych oraz ogromny popyt na miejsca parkingowe powodują, że niezbędny jest podział miasta na obszary różniące się: poziomem uprzywilejowania transportu publicznego, stopniem ograniczenia ruchu samochodów osobowych i ciężarowych, wymaganiami dotyczącymi liczby miejsc postojowych. Charakterystyka stref przedstawia się następująco: Tabela 14. Wskaźniki parkingowe rodzaj strefy strefa centralna strefa śródmiejska strefa miejska strefa peryferyjna 2014 charakterystyka • maksymalne ograniczenie dostępności dla samochodów • transport zbiorowy jako podstawowy środek przewozowy • wskaźniki parkingowe: 2 o 5 m.p./ 1000 m powierzchni użytkowej podstawowej (max) o 1 m.p./ 1 mieszkanie (lub mniej) • ograniczenie dostępności dla samochodów • priorytet transportu zbiorowego • wskaźniki parkingowe: 2 o 10 - 20 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej o 1 m.p./ 1 mieszkanie(lub mniej) • częściowe utrudnienia dla samochodów • transport zbiorowy konkurujący z samochodem • wskaźniki parkingowe: 2 o 25 – 35 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej o 1 m.p./ 1 mieszkanie • pełna swoboda korzystania z samochodu • transport zbiorowy uzupełniający komunikację indywidualną • wskaźniki parkingowe: 2 o 30 - 60 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej o 1 m.p./ 1 mieszkanie (min) ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ 227 Rysunek 47. Strefy parkowania Dla poszczególnych stref konieczne jest opracowanie szczegółowych norm parkingowych uwzględniających również miejsca postojowe dla rowerów. Program parkingowy powinien być realizowany na terenie działek własnych inwestycji. Ograniczenie dostępności układu ulicznego w obszarze śródmiejskim poprzez limitowanie podaży miejsc parkingowych pozwoli na uporządkowanie parkowania w pasach ulic stwarzając warunki dla podnoszenia standardów komunikacji zbiorowej, rowerowej oraz zapewnienie przestrzeni publicznej dla ruchu pieszego. Przewidywane działania to: monitorowanie oraz analiza możliwości rozszerzenia strefy płatnego parkowania, uporządkowanie parkowania w liniach rozgraniczających ulic w klasach L i Z oraz ograniczenie możliwości parkowania wzdłuż ulic klasy G, ograniczenie możliwości parkowania poza wyznaczonymi miejscami, porządkowanie parkowania w strefie zabudowy wysokiej, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 228 XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ uzupełniania i zachowania w miarę możliwości istniejącej zielenie na terenach przeznaczonych pod lokalizację nowych miejsc postojowych, W celu poprawy bilansu parkingowego centralnych rejonu miasta na styku strefy śródmiejskiej i miejskiej przewidziano lokalizację parkingów typu Parkuj i Idź. Lokalizacja parkingów uwzględnia główne potoki ruchu na terenie miasta oraz ma zapewnić odciążenie strefy śródmiejskiej i w powiązaniu z ograniczeniem dostępności dla ruchu indywidualnego w tej strefie, prowadzić do wytworzenia dobrze skomunikowanej przyjaznej przestrzeni publicznej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 229 XVII. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Określona w zmianie studium koncepcja rozwoju Tarnowa nie narusza zasad istniejącego systemu zaopatrzenia miasta w podstawowe media ani urządzenia infrastruktury technicznej. Poprawa stanu istniejącej infrastruktury oraz jej rozbudowa to istotny czynnik prawidłowo rozwijającego się obszaru miasta. Dobry dostęp do mediów to również podstawa w zabieganiu o poprawę warunków życia mieszkańców. Zwartość proponowanej w zmianie studium struktury przestrzennej Tarnowa, rozmieszczenie nowo projektowanych zespołów mieszkaniowych i usługowych oraz zakładane ograniczenie rozproszenia budownictwa indywidualnego, pozwalają na oszczędne i racjonalne dozbrojenie miasta w sposób ewolucyjny, umożliwiający kontynuację zaprogramowanych już lub będących w trakcie realizacji, zadań inwestycyjnych. Może to znacznie przyspieszyć proces uruchomienia nowych terenów rozwojowych i ułatwić ich wyposażenie w niezbędną infrastrukturę bez poważniejszych zakłóceń w funkcjonowaniu miasta. W zmianie studium uwzględnione zostało utworzenie stref aktywności gospodarczej. Zostaną zrealizowane inwestycje ułatwiające komunikację z tymi obszarami, a także zostaną one wyposażone w kompleksowe uzbrojenie terenu. W tym przypadku rozbudowa infrastruktury ma wpłynąć korzystnie na atrakcyjność obszarów do prowadzenia działalności gospodarczej i inwestowania. Rozbudowa Strefy Aktywności Gospodarczej w Tarnowie zakłada powiększenie obecnie istniejącej Strefy Aktywności Gospodarczej „Mechaniczne”. Obok działań ukierunkowanych na poprawę dostępu do terenu Strefy (tj. droga publiczna wraz z towarzyszącą infrastrukturą na odcinku łączącym ulicę Kochanowskiego z rondem w miejscu połączenia z ulicami Mościckiego i Czystą) zbudowana ma być kanalizacja deszczowa wraz z uzbrojeniami, kanalizacja sanitarna oraz sieć wodociągowa. Układ przestrzenny rozbudowywanej sieci uzbrojenia pokazano na rysunku zmiany studium nr 2f. Zaopatrzenie w wodę Obecnie sieć wodociągowa obejmuje swoim zasięgiem niemal 100 % odbiorców. Wraz z rozbudową poszczególnych dzielnic rozbudowywana jest sieć wodociągowa. Politykę rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę w dostosowaniu do prognozowanej liczby mieszkańców i rozbudowy przestrzennej miasta określonej w zmianie studium oparto o niżej wymienione założenia. Przewidywane jest dalsze wykorzystywanie istniejących ujęć wody bazujących na zasobach rzeki Dunajec. Bazują na niej wszystkie istniejące ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych – infiltracyjnych w Zbylitowskiej Górze, Kępie Bogumiłowickiej i Świercz- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 230 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ kowie. Zakłady Azotowe wykorzystywać mogą własne ujęcie, należy jednakże rozważyć połączenie systemów wodociągowych Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S.A. i Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. dla zwiększenia potencjału oraz bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę. Ujęcia wód w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze posiadają strefę ochronną ustanowioną Rozporządzeniem Nr 25/2012 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 21 grudnia 2012 r. Ponadto Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. odwierciły 9 studni i wykonały 1 studnię drenażową na terenie miejscowości Zbylitowska Góra i Kępa Bogumiłowicka (ujęcie typu infiltracyjnego Zbylitowska Góra), ujęcie to posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne, zostało ujęte we wniosku o wyznaczenie strefy ochrony pośredniej (wspólna strefa dla ujęć wód podziemnych typu infiltracyjnego Zbylitowska Góra i Kępa Bogumiłowicka). Ujęcie wody podziemnej Zbylitowska Góra obecnie nie jest jeszcze eksploatowane, jego włączenie do eksploatacji planowane jest w przyszłości. Włączenie do eksploatacji ujęcia wód podziemnych w Zbylitowskiej Górze nie będzie się wiązało z wyłączeniem bądź ograniczeniem eksploatacji ujęcia wody powierzchniowej w Zbylitowskiej Górze. Źródłem wody dla mieszkańców, zakładów użyteczności publicznej, usług i zakładów przemysłowych w rejonach zwartej zabudowy jest wodociąg komunalny „Tarnów”. Pracuje on jako wodociąg grupowy i zasila również obszar gmin: Tarnów, Skrzyszów, Wierzchosławice (tylko m. Kępa Bogumiłowicka), Ryglice, Pleśna, Pilzno, Lisia Góra, Żabno, Dąbrowa Tarnowska i Olesno. Przy analizie zapotrzebowania na wodę należy rozgraniczyć zużycie wody w różnych sektorach. Występuje różne zapotrzebowanie wody dla mieszkalnictwa niskiego, wysokiego, przemysłu, usług, a także zużycie wody na utrzymanie zieleni, mycie ulic. Należy również brać pod uwagę zużycie wody na potrzeby własne wodociągu oraz jej utratę w wyniku nieszczelności sieci. Wydajność ujęć wody Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w pełni pokrywa zapotrzebowanie obecne i perspektywiczne. W zakresie wyposażenia w sieć wodociągową nowo urbanizowanych terenów miasta będzie wymagać niewielkich zmian w prowadzeniu nowych ciągów magistralnych oraz uzbrojenia w sieć rozdzielczą, opartą o istniejący układ magistralny Dla pozostałych obszarów Tarnowa przyjęte dotychczas kierunki rozbudowy i porządkowania magistralnego układu sieci wodociągowej nie tracą aktualności. Aktualne pozostaje również wiązanie wodociągów wiejskich oraz połączenie systemów wodociągowych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. z innymi operatorami dla pełniejszego zabezpieczenia bezpieczeństwa dostawy wody. W związku z zapewnieniem możliwości intensywnego czerpania wody dla celów bezpieczeństwa przeciwpożarowego należy stosować stosowne przepisy szczególne. Ponadto zmiana studium tudium proponuje lokalizację hydrantów intensywnego czerpania wody co ce- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 231 lów przeciwpożarowych: ul. Nowodąbrowska – łącznik z autostradą A4, ul. Jana Pawła, ul. Lwowska w obrębie Szpitala Wojewódzkiego im. Świętego Łukasza, ul. Tuchowska w obrębie obiektów magazynowo – handlowych, ul. Elektryczna w obrębie przedsiębiorstwa Tamel S.A., ul. Kryształowa w obrębie hal magazynowych, ul. Czysta w obrębie obiektów produkcyjno – magazynowych, ul. Kochanowskiego w obrębie przedsiębiorstwa Zakłady Mechaniczne S.A. oraz ul. Kwiatkowskiego w obrębie Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S. A. Odprowadzenie ścieków i wód opadowych Przyjęta w zmianie studium rozbudowa miasta nie wprowadza zmian w prowadzoną dotychczas gospodarkę ściekami. Miasto jest wyposażone w wysokosprawną oczyszczalnie ścieków, stopień skanalizowania to ok. 99%. Właścicielem oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej (ogólnospławnej i sanitarnej) są Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o., do sieci tej trafiają ścieki komunalne oraz przemysłowe. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków z terenów miasta jest rzeka Biała Tarnowska. Centralna część miasta wyposażona jest w kanalizację ogólnospławną, na pozostałych terenach istnieje kanalizacja rozdzielcza sanitarna. Niektóre osiedla (osiedle Nauczycielskie, Zabłocie, osiedle Koszyckie) wyposażone są w system kanalizacji opadowej. Należy dążyć do sukcesywnej rozbudowy kanalizacji na terenie miasta w ramach modernizacji dróg, w obszarach nowo zagospodarowywanych oraz obszarach podmiejskich. Szczególną analizą przy zagospodarowywaniu nowych terenów, a także wykonywaniu inwestycji wielkopowierzchniowych należy objąć kwestię odprowadzania wód opadowych. Na terenach zurbanizowanych występuje szybki wzrost powierzchni tzw. szczelnych tj. drogi, parkingi, dachy itp. Tylko niewielka część wód zasila zasoby wód podziemnych, natomiast większość jest zbierana i odprowadzana do sieci kanalizacyjnych. Występuje zbyt szybki odpływ wód opadowych systemami kanalizacyjnymi do naturalnych odbiorników. W wyniku szybko postępującej urbanizacji następuje wzrost ilości wód opadowych, które należy zebrać i odprowadzić do odbiornika. W Tarnowie występują dwa rodzaje kanalizacji – ogólnospławna i rozdzielcza sanitarna. W Polsce w przeszłości przeważała kanalizacja ogólnospławna. W takich systemach często jednak dochodzi do przeciążenia sieci w wyniku gwałtownych opadów. Woda opadowa spływa zbyt szybko, co powoduje przepełnianie naturalnych odbiorników, a z drugiej strony niedostatecznej infiltracji wód deszczowych do gruntu i jego wysuszania. Wadą tego systemu jest również stosowanie dużych średnic przewodów, co generuje duże koszty jego budowy. Zaletą jest natomiast odbiór ścieków jednym kanałem. Natomiast w częściach miasta gdzie występuje tylko kanalizacja sanitarna pojawiają się problemy z odprowadzeniem wód deszczowych. Wydzielone zlewnie wody deszczowej na terenie miasta Tarnów warunkują kierunki rozbudowy systemów kanalizacji opadowej są różne dla poszczególnych zlewni i występujących w nich odbiorników. Przewiduje się dalsze wykorzystanie głównych odbiorników wód desz- ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 232 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ czowych takich jak rowy, kolektory zbiorcze, koryta rzek. Dla usprawnienia działania systemu kanalizacji deszczowej wykorzystywane są przepompownie zlokalizowane na końcowych odcinkach głównych odbiorników wód deszczowych przed ujściem do rzeki Biała i Dunajec w tym: 1. 2. 3. 4. Przepompownia oczyszczalni ścieków (ul. Czysta), Przepompownia odcieków ze składowiska odpadów azotowych „Nad Białą”, Przepompownia kolektora opadowego w Mościcach, ul. Kwiatkowskiego, Przepompownia wody opadowej kolektora ścieków opadowych ZAT S.A. (Rów EF + A0) ul. Chemiczna, 5. Przepompownia ścieków opadowych w Strefie Aktywności Gospodarczej SAG (Zakłady Mechaniczne) Planowana jest budowa kolejnych przepompowni pozwalających na sprawne odwadnianie głównych odbiorników wód deszczowych: 1. 2. 3. 4. 5. Przepompownia na potoku Klikowskim w Bobrownikach Wielkich, przepompownia na końcu rowu Chyszowskiego (przy oczyszczalni ścieków TW), Przepompownia na Starym Wątoku (ul. Św. Katarzyny), Przepompownia na potoku Bródka, Przepompownia na rowie Świerczkowskim. Centralna część Tarnowa odwadniana będzie przez istniejące kolektory ściekowe i systemy kanalizacji deszczowej. Sieć kanalizacji opadowej można rozbudowywać przez wykorzystanie istniejących przelewów burzowych odprowadzających nadmiar wody do Wątoku i Białej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 233 Rysunek 48. Zlewnie wód opadowych na terenie Tarnowa Powyższy rysunek ilustruje schemat kierunkowego systemu kanalizacji deszczowej na terenie miasta. Zasadnicze podejście do zagadnień zagospodarowania wód opadowych powinno być ukierunkowane, oprócz budowy wydajnej sieci kanalizacyjnej mogącej przyjąć opady po ulewnym deszczu, przede wszystkim na miejscowym zagospodarowaniu tych wód, poprzez odprowadzenie wód opadowych do gruntu, możliwie blisko miejsca ich opadu. Należy dążyć do poprawy bilansu wodnego i odwrócenia proporcji, tak aby większość wód opadowych zasilała wody podziemne, a tylko mała część trafiała do odbiorników sieci kanalizacyjnych. Takie rozwiązanie przynosi liczne korzyści ekologiczne oraz może wpłynąć na ograniczenia budowy sieci kanalizacyjnej. Aby gospodarować wodami opadowymi zgodnie z prawem należy odwoływać się do wiedzy, doświadczeń i badań gromadzonych na temat ilości i jakości wód opadowych z rożnych zlewni. Posiadając takie informacje należy wykonać stosowne obliczenia, które umożliwią dobór urządzeń służących do gospodarowania wodami. Urządzenia te może podzielić na gromadzące, transportujące, podczyszczające lub oczyszczające, rozsączające lub retencjonujące, służące do magazynowania i powtórnego wykorzystania. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 234 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Dla poszczególnych obszarów specjalistyczne firmy proponują szereg rozwiązań z zakresu wykorzystania nowoczesnych systemów i technologii. W zależności od warunków wodno-gruntowych można rozważyć rozsączanie lub retencję wód opadowych. Rozwiązaniami technicznymi dla gospodarowania wodami opadowymi, wskazanymi do zastosowań na terenie miasta Tarnowa są wymienione poniżej. Kanalizacja deszczowa – składająca się z urządzeń służących do zbierania i odprowadzania wody deszczowej. Do urządzeń ujmujących wody opadowe należą: muldy podłużne – w postaci odpowiednio ukształtowanych koryt podłużnych wzdłuż jezdni lub parkingów. Ze względu na materiał wykonania dzielą się na: trawiaste, brukowe lub z elementów prefabrykowanych, rowy odwadniające – jedno z najczęściej stosowanych urządzeń do odwadniania pasa drogowego. Szerokość rowu trapezowego powinna wynosić około 0,4 m, a głębokość maksymalna w zależności od rodzaju gruntu: 0,7 m dla gruntów przepuszczalnych i 1,2 m dla gruntów nieprzepuszczalnych, rynny odwadniające – służące do zbierania i odprowadzenia wód deszczowych do wpustów ulicznych. Wśród nich najczęściej stosowane są rynny przykrawężnikowe oraz skrzynkowe, krawężniki odwadniające – to krawężniki z wydrążonym wnętrzem i otworami dopływowymi wody deszczowej, pełniące rolę kanałów odwadniających. Dopływ wody deszczowej odbywa się na całej długości krawężnika, co chroni przed powstawaniem kałuż na jezdniach, wpusty deszczowe – łączą system odwodnienia powierzchniowego i system podziemnego odprowadzenia wód deszczowych. Mogą posiadać osadniki, w których cząstki zanieczyszczeń opadają na dno, skąd po nagromadzeniu są usuwane. Do podziemnego odprowadzenia wód opadowych służą przewody zamknięte, wykonane z różnych materiałów i w różnej klasie nośności. Należy projektować wydajne sieci kanalizacyjne, które będą w stanie przyjąć opady po ulewnym deszczu. Stosowanie systemów rozsączania i retencji umożliwi stosowanie mniejszych średnic kanałów deszczowych. Dla eliminacji przepływów szczytowych, w celu optymalnej pracy filtrów, urządzeń rozsączających, separatorów piasku i oleju i zapobiegania wypłukiwania zanieczyszczeń stosuje się regulatory przepływu i odpływu. Dają one precyzyjną kontrolę przepływu wody deszczowej. Urządzeniami do oczyszczania i podczyszczania wód deszczowych stosowanych w kanalizacji oprócz osadników są również: separatory piasku, separatory substancji lekkich, filtry gruntowe, koryta filtracyjne, a także pasaże roślinne i stawy sedymentacyjne. Systemy infiltracyjne: Nawiewierzchnie nieumocnione i perforowane – powierzchnie wykonane z materiałów sypkich takich jak: żwir, pospółka, kamień łamany i inne, jak również powierzchnie zielone są powszechnie stosowanym prostym sposobem odprowadzenia wód opadowych do gruntu. Wadą jest stosunkowo niewielka zdolność retencyjna i znaczne zapotrzebowanie na 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 235 powierzchnię. Dla powierzchni typu parking, droga dojazdowa, podwórze itp. wskazane jest stosowanie okładzin perforowanych taikch jak płyty betonowe, bruki betonowe lub kamienne. W otworach należy stosować materiały o wysokim współczynniku filtracji, który z powodzeniem może odprowadzić znaczne ilości wody deszczowej. Skrzynie retencyjno-rozsączające – woda deszczowa jest szybko zbierana w układy skrzynek wykonanych z polipropylenowych płyt kratownicowych, umieszczonych w gruncie, po czym zostaje odprowadzona wskutek wsiąkania w otaczający grunt. Mają właściwości retencjonujące, zapewniają większą, bezpośrednią powierzchnię przechowywania i wolniejszy odpływ wody w porównaniu do konwencjonalnego układu rurociągów. W przypadku problemu z nadmiarem wód opadowych jest to dobre rozwiązanie wspomagające ich szybki odbiór. Odciążają sieć kanalizacyjną. Rowy chłonne – znajdują zastosowanie w odwadnianiu dróg o małym natężeniu ruchu drogowego i stosunkowo niskim zanieczyszczeniu. Tworzy je podłużna niecka o przekroju trójkątnym lub trapezowym. Skarpy usypane są z humusu obsianego trawą. Dno rowu jest wykonane jest najczęściej z mieszaniny torfu i piasku. Pod nim znajduje się warstwa o wysokim współczynniku wodoprzepuszczalności, z której woda odpływa do warstwy gruntu rodzimego. W przypadku gruntów miejscowych o małym współczynniku filtracji w warstwie chłonnej umieszcza się dreny, które odprowadzają wodę deszczową do odbiornika. Niecki i zbiorniki chłonne – zagłębienie terenowe służące do krótkotrwałej retencji, która umożliwia infiltrację wody deszczowej do gruntu. Zbiorniki są większą odmianą niecek. Dno tworzy grunt ożywiony (najczęściej torf) porośnięty mieszanką traw. Punktowe układy retencyjno-rozsączające – należą do nich studnie chłonne. Studnie chłonne wykonane są z elementów prefabrykowanych. Posiadają „otwarte” dno, przez które następuje odpływ zgromadzonej wody do gruntu. Można stosować zespoły połączonych ze sobą studni. Ze względu na konieczność ochrony wód podziemnych, dno powinno znajdować się co najmniej 1,5 m powyżej poziomu zwierciadła wód gruntowych. Zbiorniki retencyjne i bezodpływowe – umożliwią spowolnienie odpływu wód deszczowych, przez co zjawisko przyjmuje mniej gwałtowny charakter. Woda deszczowa dopływa do zbiornika przewodem podziemnym lub korytarzem powierzchniowym. W celu zabezpieczenia przed przepełnieniem powinny posiadać przelew awaryjny. Lokalizacja zbiornika retencyjnego powinna być uzasadniona oceną przepustowości sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, analizą wpływu zrzutów ścieków na jakość wód odbiornika oraz lokalnymi warunkami fizjograficznymi, zagospodarowaniem i uzbrojeniem terenu przeznaczonego pod budowę zbiornika. Należy wybierać lokalizację przede wszystkim: poza obszarami o intensywnej zabudowie, niekolidującą z układami komunikacyjnymi i siecią uzbrojenia podziemnego, niewymagającą wywłaszczeń i na gruntach o niskiej klasie, w miejscach, gdzie można wykorzystać lokalne, naturalne zagłębienia lub zaadaptowanie zbiorników naturalnych, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 236 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ w miejscach systemu kanalizacyjnego, gdzie istnieje możliwość wykorzystania objętości retencyjnej sieci kanalizacyjnej doprowadzającej wody deszczowe, na obszarach, gdzie nie zachodzi obawa niekorzystnego wpływu gromadzonych w zbiorniku ścieków na jakość ujmowanych wód gruntowych. Rozporządzenie MŚ z dnia 24 lipca 2006 r. definiuje sytuacje, w których wody opadowe są uważane za ścieki oraz kiedy i jak należy je oczyszczać. Dla tych wód wyróżnia się dwa typy powierzchni zanieczyszczonych: tereny przemysłowe, składowe, bazy transportowe, porty, lotniska, miasta, budowle kolejowe, drogi krajowe, powiatowe i wojewódzkie klasy G, a także tereny parkingów o powierzchni powyżej 0,1 ha, w ilości, jaka powstaje z opadów o natężeniu min. 15/s/ha, z zanieczyszczonej powierzchni szczelnej obiektów magazynowania i dystrybucji paliw, w ilości jaka powstaje z opadów o częstości występowania jeden raz w roku i czasie trwania 15 minut, lecz w ilości nie mniejszej niż powstająca z opadów o natężeniu 77l/s/ha. Zanieczyszczone wody opadowe i roztopowe pochodzące z ww. powierzchni ujęte w szczelne systemy kanalizacyjne - przed wprowadzeniem do wód lub ziemi, nie powinny zawierać substancji zanieczyszczających w ilościach większych niż 100 mg/l dla zawiesin ogólnych oraz 15 mg/l węglowodorów ropopochodnych. Wody opadowe lub roztopowe, które pochodzą z innych powierzchni lub w ilościach większych od wymienionych powyżej – mogą być odprowadzane do środowiska bez oczyszczania. W wypadku spływów deszczowych większych od ww. wymagań, omijających urządzenia podczyszczające i kierowanych do odbiornika bez oczyszczenia, należy pamiętać o bardzo ważnym dodatkowym wymaganiu zabezpieczenia urządzeń podczyszczających przed przeciążeniem hydraulicznym. Wymagany stopień oczyszczania ścieków opadowych oraz sprawności stosowanych urządzeń podczyszczających zależy od rzeczywistego poziomu zanieczyszczeń w ściekach pochodzących z konkretnej zlewni. Aby gospodarować wodami opadowymi zgodnie z prawem (ww. Rozporządzeniem) należy również odwoływać się do wiedzy, doświadczeń i badań gromadzonych na temat ilości i jakości wód opadowych z rożnych zlewni. Posiadając takie informacje należy wykonać stosowne obliczenia, które umożliwią dobór urządzeń podczyszczających ścieki opadowe. Dla miasta Tarnowa wskazane jest opracowanie koncepcji przebudowy i rozbudowy sieci kanalizacji na rzecz systemu rozdzielczego. Należy przeprowadzić analizę możliwości lokalizacji zbiorników retencyjnych dla wód opadowych, a także wziąć pod uwagę zastosowanie 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 237 nowoczesnych rozwiązań technicznych w zakresie systemów retencyjno – rozsączających. Przy planowanych działaniach w zakresie gospodarki wodami opadowymi należy dążyć do miejscowego zagospodarowania tych wód przy możliwie dużym wykorzystaniu zjawiska infiltracji. Istotnym problemem dla oczyszczalni jest utylizacja osadów powstających w wyniku procesu oczyszczania ścieków. Dotychczas Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. zrealizowały instalację odwodnienia i osuszania osadów ściekowych. Osady ustabilizowane mogą być usuwane z oczyszczalni lub wykorzystywane np. w celach: wykorzystania rolniczego, składowania, poddania ich obróbce termicznej, kompostowania. Ponadto, na terenie miasta planowana jest budowa instalacji termicznej utylizacji osadów ściekowych – realizowana przez Tarnowskie Wodociągi Sp. z o.o. w latach 2013- 2014. Termiczne przekształcanie osadów ściekowych budzi liczne emocje i protesty społeczne, lecz wydaje się nie do uniknięcia w przypadku osadów pochodzących z oczyszczalni ścieków z dużych miast. Należy dążyć do podjęcia działań zmierzających do zmniejszenia stężeń odprowadzanych zanieczyszczeń. W dużej mierze wymaga to uporządkowania gospodarki ściekowej zakładów przemysłowych znajdujących się obecnie na terenie miasta, a szczególnie dotyczy to zlokalizowanej w środku miasta PKP – Lokomotywowni, terenów Zakładów Mechanicznych. Wszystkie nowo projektowane obszary zainwestowania określone zmianą studium, znajdują się w zasięgu zlewni głównych systemów kanalizacyjnych i jest możliwa dalsza rozbudowywanie sieci kanalizacyjnej względem istniejących przewodów. Ciepłownictwo Pokrycie potrzeb cieplnych nowego zainwestowania przewiduje się częściowo w oparciu o miejski system ciepłowniczy oraz w oparciu o indywidualne źródła ciepła zasilane z energii gazu ziemnego, oleju opałowego lub energii elektrycznej. Określenie szczegółowego podziału ogrzewania na każde z mediów (gazowe czy sieć cieplna) aktualnie nie jest możliwe i będzie uzależnione od decyzji poszczególnych inwestorów, a wybór optymalnego systemu ogrzewania dla poszczególnych obszarów i rodzajów zabudowy zależeć będzie od ich lokalizacji i w stosunku do istniejących sieci cieplnych i gazowych, kolejności realizacji i wynikłego w efekcie zakresu inwestycji dla każdego z mediów. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 238 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ W rozwoju ciepłownictwa zmierzać będzie się do likwidacji kotłowni opalanych paliwem stałym poprzez podłączenie do miejskiego systemu ciepłowniczego zasilanego z ciepłowni Piaskówka lub poprzez zamianę na kotłownie opalane paliwami ekologicznymi. W rozwoju kierunkowym planuje się funkcjonowanie trzech podstawowych źródeł ciepła: rozbudowanej elektrociepłowni Piaskówka, spalarni odpadów komunalnych, elektrociepłowni Zakładów Azotowych pracujących na wspólną sieć zasilającą miasto. W koncepcji kierunkowego rozwoju Tarnowa przewiduje się rozwój terenów produkcyjnych, dla zapewnienia potrzeb cieplnych i technologicznych obiektów zlokalizowanych w obrębie miasta proponuje się zasilanie w oparciu o dotychczasowe źródła z przeprowadzeniem niezbędnej modernizacji systemu. Wprawdzie w związku z przewidywaną w zmianie studium rozbudową miasta wzrośnie zapotrzebowanie na energię elektryczną, ale potrzeby te, szacowane na około 20 MW, mogą być pokryte bez większych przeszkód z istniejących podstawowych urządzeń zasilających, bez konieczności budowy nowych. Wielkości te mogą być ponadto rekompensowane zmniejszającym się zapotrzebowaniem na energię elektryczną w przemyśle. Dodatkowym zabezpieczeniem w dostarczaniu energii elektrycznej dla rozbudowywanego miasta będzie w przyszłości budowa skojarzonego źródła energii cieplnej i elektrycznej na terenie ciepłowni Piaskówka. Rozwój i modernizacja miejskiego systemu ciepłowniczego winna służyć poszerzeniu obszaru zasilania, zwiększeniu sprawności systemu oraz zapewnieniu niezawodności dostawy ciepła. Termiczna utylizacja odpadów Projektowana lokalizacja termicznej utylizacji odpadów wymaga szczególnej analizy ekonomicznej. Należy opracować analizę możliwości odbioru energii przez system ciepłowniczy w Tarnowie. Lokalizacja zakładu ma duży wpływ na koszty inwestycji, które wiążą się w dużej mierze z wykupem gruntów pod budowę projektowanych przewodów sieci. Przy obliczeniach wydajności cieplnej spalarni konieczna jest wiedza o ilości odpadów przeznaczonych do spalenia w ciągu roku. Założono, że energia cieplna wytwarzana będzie w skojarzeniu z energią elektryczną, która będzie wykorzystywana również na potrzeby własne zakładu. Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) zlokalizowany będzie przy ulicy Cmentarnej w Tarnowie w rejonie składowiska odpadów w Krzyżu. ZTPOK spalał będzie docelowo 170 000 Mg/rok paliwa. Ilość odpadów komunalnych kierowanych do prze- 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 239 twarzania wyniesie ok. 153 000 Mg/rok plus osady ściekowe 65 000 Mg/rok o zawartości 20% s.m. Osady przed spaleniem będą poddawane procesowi suszenia. W skład regionu który obsługiwała będzie spalarnia wejdą gminy powiatu tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, bocheńskiego oraz miasto Tarnów co obejmuje populację ok. 564 000 osób. W spalarni znajdować się będą dwie linie termicznego przekształcania odpadów o wydajności 22,7 Mg/h każda. Moc cieplna zakładu wyniesie ok. 54 MW moc elektryczna ok. 9 MW. Ilość dostarczanego do sieci ciepła ok. 576 000 GJ/rok, produkcja energii elektrycznej ok. 60 000 MWh/rok. Spalarnia zostanie podłączona do tarnowskiego systemu ciepłowniczego prawdopodobnie siecią o średnicy DN 350. Planowane miejsce wpięcia znajdować się będzie w pobliżu skrzyżowania ul. Westerplatte oraz ul. Marynarki Wojennej lub bezpośrednio do elektrociepłowni Piaskówka. Na etapie opracowywania zmiany studium projekt znajduje się w fazie oczekiwania na wydanie decyzji środowiskowej. Zakłada się, że realizowany obiekt będzie mniejszy. Zakład mógłby produkować ilość ciepła w wielkości ok 48 TJ/miesiąc. Po podłączeniu go do systemu ciepłowni Piaskówka stanowiłoby to znaczne odciążenie od potrzeb zaopatrzenia jej w dotychczasowymi paliwami. Elektroenergetyka W przyjętym kierunku rozwoju systemu elektroenergetycznego, z wyjątkiem odcinkowych korekt przebiegu linii napowietrznych, związanych głównie z nowym układem komunikacyjnym miasta (w tym autostrady) nie przewiduje się większych zmian. Wyjątek stanowi konieczność lokalizacji stacji 110/Sn w wykonaniu małogabarytowym, dla której przewiduje się lokalizację w pobliżu śródmieścia miasta. Wzrost zapotrzebowania na moc elektryczną ponad obecne zapotrzebowanie pokrywany będzie w perspektywie planu z rezerw istniejącego podsystemu. Dla linii elektroenergetycznych wysokich napięć obowiązują następujące strefy techniczne o ograniczonym użytkowaniu, w zasięgu których nie należy lokalizować budynków mieszkalnych, obiektów przeznaczonych na pobyt stały ludzi, zieleni wysokiej): dla linii 220 kV strefa techniczna o szerokości 25 m licząc od osi linii w obie strony, dla linii 110 kV strefa techniczna o szerokości 15 m licząc od osi linii w obie strony. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 240 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Gazownictwo Tarnów ma korzystne warunki zaopatrzenia w gaz z uwagi na przebiegające przez jego terytorium magistralne gazociągi wysokiego ciśnienia. Zapewnia to pokrycie niezbędnych potrzeb związanych z kierunkowym rozwojem miasta oraz dostarczenie gazu nowym odbiorcom w oparciu o istniejący system gazowniczy, jego modernizację i rozbudowę. Generalne zasady rozbudowy systemu oparto na następujących założeniach: głównymi źródłami zasilania Tarnowa w gaz będzie gazociąg wysokoprężny Ø400 przebiegający przez teren miasta oraz istniejące i projektowane stacje redukcyjne I stopnia, system gazowy miasta dosilany będzie z istniejących i projektowanych stacji redukcyjnych I stopnia zlokalizowanych poza obszarem miasta, na terenach gmin sąsiadujących, rezerwy przepustowości istniejących stacji redukcyjnych I stopnia oraz dosył gazu z projektowanych stacji pozwolą na dostawę zwiększonych jego ilości niezbędnych dla zaspokojenia potrzeb kierunkowych, istniejący i projektowany system głównych gazociągów średnioprężnych powiązany będzie z sieciami gmin sąsiednich (Lisia Góra, Tarnów), przebiegający przez teren miasta system gazociągów pozostawi się bez zmian z dopuszczeniem (dla uzyskania korzystnych efektów zagospodarowania przestrzennego) korekt odcinkowych), dla obiektów Ośrodka Kopalń Gazu Tarnów (Kopalnie Tarnów I i II) tj. odwiertów eksploatacyjnych gazu oraz gazociągów wysokoprężnych z odwiertów będących w gestii Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa Sanockiego Zakładu Nafty i Gazu, utrzymuje się określone przepisami strefy ochronne – od odwiertów gazowych czynnych strefa wolna od zabudowy powinna wynosić 50 m, a od odwiertów gazowych zlikwidowanych 5 m. Konieczne jest zachowanie odległości od 4-15 m po obu stronach gazociągów kopalnianych od podstawowych obrysów obiektów terenowych. Sposób dystrybucji gazu w noworealizowanej zabudowie na terenie miasta uzależniony będzie od jej lokalizacji i rodzaju zabudowy. Generalnie założyć można że obiekty budowane w zasięgu sieci istniejących zasilane będą z tychże sieci średniego lub niskiego ciśnienia zakładając ewentualną konieczność odcinkowej przebudowy istniejących gazociągów. Można również przyjąć, że zabudowa wielorodzinna przewidywana w niniejszej zmianie studium zasilana będzie poprzez stacje redukcyjne II stopnia i sieci niskoprężne, a zabudowa jednorodzinna bezpośrednio z sieci średnioprężnych. Lokalizację ewentualnych dodatkowych stacji redukcyjnych II stopnia przewiduje się na terenach nowych osiedli w sąsiedztwie sieci średniego ciśnienia bez szczegółowego ich uściślenia. Ilość i lokalizacja tych obiektów uzależniona będzie od warunków określonych przez zarządcę sieci oraz kolejności realizacji zabudowy i elementów sieciowych i będzie każdorazowo wkomponowywana w zagospodarowanie osiedli. Określenie przepustowości projektowanych stacji redukcyjnych I i II stopnia oraz średnic głównych gazociągów magistralnych wymaga opracowania szczegółowej koncepcji gazowniczej obejmującej układ 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 241 miasta oraz gmin sąsiednich. W związku z planowanymi przyrostami poboru gazu w pozostałych rejonach miasta należy się liczyć z modernizacją istniejących sieci średniego, a głównie niskiego ciśnienia np. rozbudowa sieci średnioprężnych na terenie Zbylitowskiej Góry, niskoprężnych w rejonie Dąbrówki Infułackiej, modernizacja układu sieci w rejonie Klikowej poprzez zmniejszenie zasięgu sieci niskoprężnej i przestawienie części odbiorców na średnie ciśnienie. Dla gazociągów obowiązują strefy techniczne o ograniczonym użytkowaniu i o szerokościach zgodnych z przepisami odrębnymi – Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 4 czerwca 2013 r.). Odnawialne źródła energii, w tym źródła wytwarzające energię o mocy przekraczającej 100 kW Przy planowaniu skutecznej strategii osiągnięcia zrównoważonego rozwoju należy promować wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Dopuszcza się lokalizowanie potencjalnych źródeł energii odnawialnej w postaci elektrowni wiatrowych, geotermii i elektrowni solarnych za wyjątkiem obszarów Natura 2000 i rezerwatów przyrody. Przydatne jest rozpowszechnianie informacji na temat korzystnych warunków solarnych, wietrznych i pozyskania w wód termalnych w regionie. Zgodnie z Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miasta Tarnowa (opracowanie z 2011 r.), planowano budowę 22 elektrowni wodnych na Dunajcu pomiędzy zbiornikiem w Czchowie i ujściem do Wisły na północ od Tarnowa. Obecnie realizacja inwestycji w tym zakresie została zatrzymana – rozwój elektrowni wodnych jest ograniczony warunkami prawnymi, lokalizacyjnymi, wymogami terenowymi i geomorfologicznymi oraz potencjałem kapitałowym inwestora. Najwięcej funduszy pochłania budowa obiektów hydrotechnicznych piętrzących wodę (jaz, zapora). Na terenie Zielonego Parku Przemysłowego „Kryształowa” przy ul. Traktorowej w Tarnowie planowana jest inwestycja pn. „Farma fotowoltaiczna o mocy 1,5 MW w Tarnowie”. Ma ona działać na zasadzie konwersji energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Energia z paneli fotowoltaicznych spływa do przetwornic, które zamieniają prąd stały na zmienny a następnie przez transformator – rozdzielnie przesyłany jest do sieci energetycznej. Cała energia wyprodukowana przez farmę jest sprzedawana do sieci ogólnej. Na terenie miasta planowane są ponadto farmy fotowoltaiczne w rejonie ulicy Gliniańskiej i Czystej (w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków), w obrębie osadników przy ul. Czajki i ul. Czystej. Dopuszczalna maksymalna powierzchnia poszczególnych planowanych inwestycji to 5 ha. W związku z niewielkim zasięgiem oddziaływania tego rodzaju inwestycji granice stref ochronnych pokrywają się z zasięgiem terenów, na których dopuszczona jest realizacja farm we wskazanych lokalizacjach na terenach produkcyjno – usługowych PU. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 242 XVII. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Na terenie miasta nie przewiduje się lokalizacji elektrowni wiatrowych. Planowana jest ponadto budowa zakładu termicznej utylizacji odpadów. Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) zlokalizowany będzie przy ulicy Cmentarnej w Tarnowie w rejonie składowiska odpadów w Krzyżu. Założono, że energia cieplna wytwarzana będzie w skojarzeniu z energią elektryczną, która będzie wykorzystywana również na potrzeby własne zakładu. ZTPOK spalał będzie docelowo 170 000 Mg/rok paliwa. Ilość odpadów komunalnych kierowanych do przetwarzania wyniesie ok. 153 000 Mg/rok plus osady ściekowe 65 000 Mg/rok o zawartości 20% s.m. W spalarni znajdować się będą dwie linie termicznego przekształcania odpadów o wydajności 22,7 Mg/h każda. Moc cieplna zakładu wyniesie ok. 54 MW moc elektryczna ok. 9 MW. Ilość dostarczanego do sieci ciepła ok. 576 000 GJ/rok, produkcja energii elektrycznej ok. 60 000 MWh/rok. Telekomunikacja W zakresie infrastruktury komunikacyjnej należy dążyć do pokrycia całego obszaru miasta siecią telekomunikacyjną kablową / radiową, spełniającą wymogi współczesnej teletransmisji cyfrowej i warunki ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO 243 XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym dla Tarnowa określone są w następujących dokumentach: Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju (KPZK) - określająca inwestycje strategiczne z punktu widzenia spójności terytorialnej i przestrzennej kraju, przyjęte przez Ministra Rozwoju Regionalnego, w uzgodnieniu z innymi ministrami i programami Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego (PZPWM) - określający inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, uwzględnione w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwych ministrów; - określający zadania o znaczeniu ponadlokalnym, uwzględnione w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwych ministrów lub Sejmik Województwa; Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 – 2013 (MRPO) - określający indykatywny wykaz indywidualnych projektów kluczowych dla MRPO Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 – 2013 (POIiŚ) - określający indykatywną listę projektów indywidualnych - określający indykatywną listę projektów rezerwowych Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego - określa długoterminowe cele rozwoju i docelową wizję rozwoju - wskazuje obszary działania w celu osiągnięcia docelowej wizji inne dokumenty programowe i strategie (np. zarządców infrastruktury) Tabela 15. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym inwestycja Budowa autostrady A4, odcinek Kraków - Tarnów, odcinek węzeł Szarów – węzeł "Krzyż" Budowa odcinków autostrady A4, będącej częścią transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, łączącej zachodnią granicę państwa z Niemcami z południowo-wschodnią granicą państwa z Ukrainą. Projekt ma strategiczny charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", trzecim celem horyzontalnym NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt oraz instytucja odpowiedzialna za realizację (GDDKiA) kwalifikują się do POIiŚ w ramach tego priorytetu. dokument POIiŚ – lista podstawowa ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 244 XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO inwestycja Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu w znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także SRK i NSRO w zakresie długości wybudowanych odcinków autostrad. Projekt ważny z punktu widzenia EURO 2012, jego realizacja oraz innych odcinków A4 zapewni połączenie autostradowe z Ukrainą. Budowa autostrady A4, odcinek Tarnów - Rzeszów, odcinek węzeł "Krzyż" - węzeł "Rzeszów Wschód" wraz z odcinkiem drogi ekspresowej S19 w. Rzeszów Zachód - w. Świlcza Budowa odcinków autostrady A4, będącej częścią transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, łączącej zachodnią granicę państwa z Niemcami z południowowschodnią granicą państwa z Ukrainą. Projekt ma strategiczny charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", trzecim celem horyzontalnym NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt oraz instytucja odpowiedzialna za realizację (GDDKiA) kwalifikują się do POIiŚ w ramach tego priorytetu. Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu w znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także SRK i NSRO w zakresie długości wybudowanych odcinków autostrad. Projekt ważny z punktu widzenia EURO 2012, jego realizacja oraz innych odcinków A4 zapewni połączenie autostradowe z Ukrainą. Modernizacja linii kolejowej E 30/C-E 30, odcinek Kraków - Rzeszów, etap III Modernizacja linii kolejowej pomiędzy Krakowem a Rzeszowem. Projekt ma strategiczny charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", trzecim celem horyzontalnym NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu w znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także SRK i NSRO w zakresie długości zmodernizowanych odcinków linii kolejowych. Zakup taboru kolejowego do obsługi połączeń międzywojewódzkich realizowanych przez województwa: małopolskie, podkarpackie, śląskie i świętokrzyskie Przedmiotem projektu jest zakup 19 sztuk EZT do obsługi połączeń międzywojewódzkich. Zadanie jest wspólnym przedsięwzięciem województw: małopolskiego, podkarpackiego, śląskiego i świętokrzyskiego. Modernizacja 68 wagonów pasażerskich Projekt obejmuje modernizację 68 sztuk wagonów pasażerskich, które będą użytkowane do realizowania połączeń pasażerskich w relacji Szczecin-Poznań- Wrocław-Przemyśl. Zmodernizowane wagony będą dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych i do przewozu rowerów. Realizacja projektu przyczyni się do usprawnienia połączeń międzyregionalnych, poprawy komfortu podróżowania, skrócenia czasu podróży oraz zwiększenie mobilności osób niepełnosprawnych. Rozbudowa Kampusu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie dla potrzeb tworzonej Akademii Tarnowskiej Centrum Kształcenia Budowlanego w Zespole Szkół Budowlanych w Tarnowie 2014 dokument POIiŚ – lista podstawowa POIiŚ – lista podstawowa, KPZP, SRWM, plany PKP PLK POIiŚ – lista podstawowa POIiŚ – lista podstawowa MRPO MRPO ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO inwestycja Budowa połączenia autostrady A4 (węzeł Krzyż) z drogą krajową nr 73 Modernizacja linii kolejowej nr 96 Tarnów – Leluchów na odcinku Tarnów - Stróże Tarnów (obwodnica śródmiejska wzdłuż linii kolejowej nr 91 Kraków - Przemyśl) Tarnów (połączenie węzła Lwowska z węzłem Krzyż) Tarnów (połączenie węzła Krakowska z węzłem Wierzchosławice) Modernizacja drogi 94 (d. 4) Kraków – Tarnów – granica województwa podkarpackiego, na odcinku alternatywnym dla autostrady płatnej i budowa obwodnic w miejscowościach Wojnicz i Łapczyca Modernizacja drogi nr 73 Kielce – Tarnów, modernizacja na całym przebiegu w granicach województwa, budowa obejścia Dąbrowy Tarnowskiej Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej, budowa linii światłowodowych w ramach modernizacji linii kolejowej E-30 245 dokument MRPO MRPO PZP WM PZP WM PZP WM PZP WM, SRWM, KPZP, strategia GDDKiA PZP WM, SRWM, KPZP, strategia GDDKiA strategia PKP Do inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym określonych niniejszej zmianie studium zaliczyć należy również planowane farmy fotowoltaiczne oraz planowaną spalarnię odpadów, obsługującą obszar, w którego skład wejdą gminy powiatu tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, bocheńskiego oraz miasto Tarnów. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym Wieloletni Plan inwestycyjny Miasta Tarnów na lata 2008-2013 określa inwestycje finansowane lub współfinansowane z budżetu miasta. Tabela 16. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym inwestycja Przebudowa Placu Handlowego Burek Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej Gminy Miasta Tarnowa Rozbudowa i zwiększenie dostępności do sieci szerokopasmowych systemu EDUNET w Tarnowie Platforma zintegrowanych e-usług dla mieszkańców Tarnowa z elementami Karty Mieszkańca Budowa nowego budynku przedszkola publicznego nr 8 przy ul. Olszynowej w Tarnowie Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – rewitalizacja przestrzeni publicznej placu Rybnego i Bimy Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – renowacja murów miejskich wraz z pracami ziemnymi w podwórkach przy istniejącym murze pierzei południowej Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – zagospodarowanie południowej pierzei Rynku Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – opracowanie i wykonanie ścieżki edukacyjno - historycznej w centrum miasta okres realizacji 2010-2012 2007-2013 2009-2012 2008-2012 2009-2012 2009-2011 2009-2011 2009-2011 2010-2011 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 246 XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO inwestycja Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – promocja projektu Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – modernizacja ul. Krakowskiej Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i urbanistycznej centrum miasta – rozwiązanie problemów komunikacyjnych w centrum miasta – remont pl. Sobieskiego wraz ze skrzyżowaniami ul. Katedralnej, Wałowej i Targowej Budowa Centrum Administracji Budowa zintegrowanego systemu informacji przestrzennej wspomagającego zarządzania Gminą Miasta Tarnowa Modernizacja obiektów użyteczności publicznej w Tarnowie – zwiększenie efektywności energetycznej Modernizacja przedszkoli publicznych w Tarnowie – zwiększenie efektywności cieplnej Budowa Strefy Aktywności Gospodarczej w Tarnowie – etap I Rewaloryzacja budynku Bractwa Strzeleckiego w Tarnowie wraz z otoczeniem i adaptacja na potrzeby Galerii Miejskiej Rozbudowa ul. Spokojnej na odcinku od ul. Nowodąbrowskiej do ul. Krzyskiej Budowa domu dla bezdomnych okres realizacji 2010-2012 2010-2012 2011 2009-2014 2010-2012 2008-2012 2008-2012 2010-2012 2010-2013 2011-2012 2010-2013 Określa się, że inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym służące zaspokojeniu potrzeb przede wszystkim mieszkańców Tarnowa mogą być lokalizowane na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji lokalizacyjnych podejmowanych zgodnie z procedurą określoną w aktualnych przepisach prawa, a w tym na terenach mieszkaniowych i usługowych, na terenach przemysłowo-usługowych, na terenach obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej oraz na terenach otwartych w formie: obiektów usług publicznych, o ile prowadzona w nich działalność nie powoduje znacznego oddziaływania na środowisko, urządzeń infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, zgodnie z przyjętymi programami rozwiązań tych urządzeń, terenów usług sportu i rekreacji, terenów zieleni urządzonej, cmentarzy, inne cele publiczne określone na zasadzie przepisów odrębnych. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 247 XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2 000 m2: nowe tereny UC, stanowiące obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2: teren przy ulicy Błonie, teren przy ul. Hodowlanej. obszary przestrzeni publicznej: zmiana studium nie wyznacza obszarów przestrzeni publicznej, obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości: zmiana studium nie wyznacza obszarów wymagających scaleń i podziału nieruchomości. Rysunek 49. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązkowe i wskazane do opracowania ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 248 XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Obszary, dla których wskazane jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wraz z proponowaną kolejnością sporządzania: obszary, dla których wskazane jest sporządzenie planu w pierwszej kolejności I. obszar objęty strefą przekształceń, związany z koniecznością regeneracji urbanistycznej, II. obszar południowej strefy rekreacyjnej jako kluczowy teren rekreacyjny Tarnowa wraz z wyznaczeniem terenów z zakazem zabudowy na zasadach określonych w zmianie studium, obszary, dla których wskazane jest sporządzenie planu w dalszej kolejności III. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej we wschodniej części miasta – część północna, IV. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej we wschodniej części miasta – część południowa, V. obszar obejmujący centralną strefę rekreacyjną, związaną z planowanymi inwestycjami w zakresie sportu i rekreacji, kultury, nauki, VI. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej w Klikowej, VII. obszar obejmujący tereny osiedla Nauczycielskiego, VIII. obszar obejmujący zabudowę mieszkaniową w Rzędzinie, IX. obszar usługowy w rejonie ulicy Hodowlanej, X. obszar objęty strefą aktywności gospodarczej Krzyż, XI. obszar położony w północnej części osiedla Krzyż, obejmujący tereny rekreacyjne Stawów Krzyskich wraz z wyznaczeniem terenów z zakazem zabudowy na zasadach określonych w zmianie studium, XII. obszar położony w północnej części osiedla Krzyż, obejmujący rozbudowywane zespoły zabudowy mieszkaniowej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 249 XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ Rolnicza przestrzeń produkcyjna Z uwagi na fakt, iż rolnicza przestrzeń produkcyjna na obszarze Tarnowa nie ma szczególnego znaczenia w gospodarce miasta, a znaczna część gruntów rolnych jest odłogowana, struktura własnościowa gruntów rolnych jest bardzo rozdrobniona, a sąsiedztwo terenów przemysłowych powoduje silne ich zanieczyszczenie, nie przewiduje się rozwoju działalności rolniczej w mieście. Zmiana studium wyznacza następujące kierunki w zakresie obszarów rolnych: Stopniowe przekształcanie terenów rolniczych na tereny zieleni otwartej ZO i tereny zieleni rekreacyjnej ZR, o zasadach zagospodarowania określonych w zmianie studium. Ochrona przed zabudową terenów otwartych, mających istotne znaczenie przyrodnicze i krajobrazowe w systemie przyrodniczym miasta, poprzez niedopuszczenie do rozpraszania zabudowy. Dopuszczenie na terenach zieleni otwartej ZO wykorzystania rolniczego na zasadzie wysoko wyspecjalizowanej produkcji roślinnej (rośliny ozdobne, zioła, szkółki leśne) przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej jakości produkcji. Grunty rolne mogą być przeznaczone pod zalesienia pod warunkiem, iż nie będzie to negatywnie wpływało na stosunki wodne. Leśna przestrzeń produkcyjna Udział terenów leśnych w powierzchni miasta jest niewielki (3,6% w 2010 r. dane GUS). W celu ukształtowania systemu przyrodniczego miasta opartego na najcenniejszych elementach o wartości przyrodniczej wskazuje się następujące zasady: Całkowita ochrona przez zmianą przeznaczenia zwartych obszarów leśnych: rezerwat leśny Debrza, las na Górze św. Marcina, Lipie, lasy w Krzyżu, Sośnina w Mościcach, las w Zbylitowskiej Górze i tereny leśne w okolicy składowiska odpadów komunalnych, ul. Elektrycznej, Giełdowej i Wyszyńskiego, a także parków miejskich o leśnym charakterze. Dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4 i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 250 XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także w Rzędzinie w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73. W przypadku konieczności zmiany przeznaczenia części zwartego kompleksu leśnego na cele nieleśne w przypadku realizacji dróg lub urządzeń infrastruktury technicznej postuluje się przyjmowanie rozwiązań projektowych jak najmniej ingerujących w zwartości kompleksów leśnych i ich najcenniejsze elementy. Gospodarka leśna na terenach Lasów Państwowych opierać się powinna o planu urządzenia lasu z uwzględnieniem statusu ochronności lasów oraz występowania w ich obrębie wartości przyrodniczych podlegające ochronie prawnej (rezerwat Debrza). Możliwość wykorzystania terenów leśnych na cele rekreacji – w szczególności terenów na Górze Św. Marcina, przede wszystkim poprzez wytyczanie ścieżek pieszych i rowerowych, wyznaczanie miejsc piknikowych i rejonów lokalizacji urządzeń terenowych bez konieczności zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne przy zachowaniu przepisów odrębnych. Dopuszczenie zmiany przeznaczenia rozdrobnionych gruntów leśnych na cele nieleśne, stanowiące własność prywatną lub Skarbu Państwa, jedynie w uzasadnionych przypadkach i w trybie sporządzania planu miejscowego po uzyskaniu zgody właściwego organu. W zmianie studium wskazuje się obszar wymagający zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne w trybie sporządzania planu miejscowego po uzyskaniu zgody właściwego organu na terenie PU w strefie AG II w rejonie ul. Giełdowej / Hodowlanej. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBIEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH 251 XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi Zgodnie z Prawem wodnym (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r., Dz.U.2012.145 j.t. ze zm.) na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią zabrania się wykonywania robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe. Dla obszarów szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy, nakazy, ograniczenia i dopuszczenia wynikające z przepisów szczególnych dotyczących ochrony przed powodzią. Zasięg obszarów szczególnego zagrożenia powodzią został określony w operacie sporządzonym dla Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie dla rzeki Dunajec oraz Biała Tarnowska. W 2008 r. sporządzone zostało „Opracowanie koncepcji na budowę wałów przeciwpowodziowych rzeki Biała w gm. Bobowa, Ciężkowice, Gromnik, Tuchów, Pleśna, Tarnów, m. Tarnów”, które proponuje budowę dwóch fragmentów wałów przeciwpowodziowych dla wód rzeki Białej. Mają one stanowić uzupełnienie obwałowania rzeki na odcinku przebiegającym przez miasto. Planowane wały, oznaczone symbolem graficznym na rysunkach zmiany studium, to: wał przeciwpowodziowy prawobrzeżny o długości ok. 700 m, chroniący część ogródków działkowych zlokalizowanych pomiędzy torami kolejowymi a ujściowym odcinkiem Wątoka, wał przeciwpowodziowy lewobrzeżny o długości ok. 1500 m, chroniący osiedle Koszyce. Ponadto wskazano teren poniżej ujścia potoku Wątok do rzeki Białej jako obszar sugerowanej lokalnej ochrony przeciwpowodziowej (przykładowo dla realizacji suchych polderów). Dopuszcza się korekty w przebiegu projektowanych wałów przeciwpowodziowych i proponowanych lokalizacji suchych polderów, wskazanych na rysunku zmiany studium symbolem graficznym, w uzasadnionych przypadkach, w wyniku aktualizacji dokumentów związanych z ochroną przeciwpowodziową, a także po uzgodnieniu z właściwymi instytucjami w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Rysunek 28 oraz rysunek 51 ilustrują charakterystykę zagrożenia powodziowego na terenie miasta. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 252 XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBIEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH Rysunek 50. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwanie się mas ziemnych Obszarem narażonym na niebezpieczeństwo powodzi są również tereny położone wzdłuż Wątoka, w którym często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Rzeka nie jest obwałowana, na wysokości Starego Miasta uregulowano brzeg oraz urządzone zostały ciągi piesze. W 2011 r. sporządzono opracowanie pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia powodziowego potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”, które analizuje istniejące zagrożenie powodziowe na terenie zlewni Wątoka oraz określa możliwości jego obniżenia poprzez zaproponowane działania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. W celu skutecznej ochrony zaproponowane następujące działania należy wdrażać kompleksowo (wymieniono tylko działania wskazane do realizacji na terenie Gminy Miasta Tarnowa): • • • 2014 miejscowe podniesienie brzegów – Wątok: ujście Strusinki, ul. Grunwaldzka, ul. Do Huty, Strusinka: ul. Tuchowska, ul. Ostrogskich, ul. Zamkowa, ul. Zgody, urządzenie suchych polderów – prawy brzeg, pętla kolejowa (teren ZP w rejonie ul. Wita Stwosza), przebudowa mostu kolejowego – ul. Spytki z Melsztyna, ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBIEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH • • • • • • 253 usypanie wału / podniesienie rzędnej istniejącej drogi – lewy brzeg, pętla kolejowa, ul. Spytki z Melsztyna, budowa murków zabezpieczających lub parkanów eliminujących zagrożenie powodziowe – ul. Tuchowska, cmentarz przy ul. Tuchowskiej, ul. Wodna obniżenie dna koryta Strusinki – ul. Tuchowska, al. Tarnowskich, udrożnienie przepustów, oczyszczenie koryta – na całej długości, umocnienie skarpy, wzmocnienie krawędzi drogi, zabezpieczenie drogi i skarp przed podmywaniem – Małochlebówka (in. Mrozówka), realizacja „Koncepcji zabudowy i ochrony przeciwpowodziowej potoku Wątok na odcinku od mostu przy ul. Dąbrowskiego do kładki przy ul. Kossaka. Obszary narażone na niebezpieczeństwo osuwania się mas zie mnych Na terenach zagrożonych ruchami masowymi, zlokalizowanych na stokach Góry Św. Marcina wskazuje się obszar ochrony stoku na całej jego długości wraz z terenami położonymi w rejonie korony i dolnej krawędzi stoku. Zasięg obszaru wkreślony na rysunki zmiany studium jest zgodny z materiałami Państwowego Instytutu Geologicznego. Na obszarze tym wskazuje się konieczność stosowania rozwiązań technicznych zapewniających stabilność zboczy, wprowadza się odprowadzania na zbocza skarpy wód opadowych i roztopowych ujętych w system kanalizacyjny, a także wskazuje się obowiązek zachowania, pielęgnacji i uzupełniania roślinności ograniczającej erozję zboczy oraz utrzymującej ich stabilność. Dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy w ramach wyznaczonych terenów U i US (w tym teren ruin zamku Tarnowskich), oraz lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych terenów jedynie w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych, itp. Obszar narażony na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemnych powinien być wyznaczony w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w oparciu o szczegółowe dane ekofizjograficzne. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 254 XXIV.OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI XXII. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI Do obszarów wymagających przekształceń zaliczono teren po południowej stronie dworca kolejowego w Tarnowie. Obszar ten, objęty odrębną strefą polityki przestrzennej (strefa przekształceń P), wymaga szczególnych zmian w zakresie funkcjonalnym i przestrzennym, zmierzających do poprawy ładu przestrzennego, bardziej efektywnego wykorzystania walorów ekonomicznych przestrzeni oraz powiązania go z tkanką miejską. Ponadto obszarem wymagającym przekształceń jest rejon dworca kolejowego w Mościcach, gdzie wskazano rozwój centrum lokalnego dla zachodniej dzielnicy miasta, wraz terenem położnym po wschodniej stronie ulicy Czerwonych Klonów, wskazanym do rozwoju usług. Kierunki działań w obrębie tych obszarów wskazane zostały w ustaleniach zmiany studium dotyczących stref polityki przestrzennej. Wskazane obszary wymagające rehabilitacji to rejony zabudowy mieszkaniowej, które wymagają zmian sposobu zagospodarowania, polegających na przywróceniu im prawidłowego funkcjonowania, w tym prawidłowego powiązania go z otoczeniem i podniesieniu standardu zabudowy. Rehabilitacją powinno się objąć obszary wysokiej zabudowy mieszkaniowej, ujęte w wielkoskalowej strefie polityki przestrzennej oraz osiedla wykształcone na układzie dawnych wsi, przede wszystkim Klikowa, Rzędzin i Gumniska. Priorytetem w zakresie działań rehabilitacyjnych powinno być uczytelnienie układu komunikacyjnego, poprawa stanu technicznego i podniesienie standardu zabudowy, a także wzbogacenie tych obszarów zielenią urządzoną i usługami, w szczególności usługami społecznymi. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XXII. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI 255 Rysunek 51. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji, rekultywacji Rekultywacją w kierunku rekreacyjnym powinny zostać objęte obszary zdegradowane i przekształcone przez działalność człowieka – osadniki w rejonie ul. Czajki i Czystej oraz wyrobiska powstałe w wyniku wydobycia kopalin – w rejonie ulicy Pomarańczowej w Krzyżu oraz ulicy Tuchowskiej. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja w kierunku leśnym, rolniczym, polegająca na przywróceniu wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zdegradowanym, pozwala na wykorzystanie wartości użytkowych terenu, początkowo na funkcje rekreacyjne, docelowo jako atrakcyjny teren inwestycyjny. ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 256 XXII. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH XXIII. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH Na obszarze miasta zlokalizowane są tereny zamknięte, które wyłączone zostały z opracowania. Przy ul. Dąbrowskiego 10 znajduje się kompleks wojskowy K-3517 (na działce ewid. nr 176/6, obr. 253, Zabłocie). Ponadto tereny zamknięte stanowią tereny kolejowe w ciągu linii E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, linii nr 96 Tarnów – Leluchów oraz nr 115 Tarnów – Szczucin. Rysunek 52. Tereny zamknięte 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW STUDIUM 257 XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW ZMIANY STUDIUM Treść tekstu i rysunku zmiany studium wyraża kierunki polityki przestrzennej Tarnowa, nie jest jednak ścisłym przesądzeniem o granicach zainwestowania i użytkowania terenów. W stosunku do zmiany studium przyjmuje się następującą interpretację: ostateczne ustalenie przebiegu granic terenów powinno być dokonywane w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, decyzjach o warunkach zabudowy lub decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego; w zmianie studium przedstawiono zgeneralizowany obraz użytkowania każdego z terenów, tzn. że określone na rysunkach przeznaczenie terenu oznacza funkcję dominującą (a nie wyłączną) i może być uzupełnione innymi funkcjami, które jednak nie mogą być przeciwstawne funkcji dominującej i pogarszać warunków jej funkcjonowania; podane parametry i wskaźniki dotyczące zagospodarowania trenów mają charakter orientacyjny i podlegają uszczegółowieniu na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, zmiana studium dopuszcza uszczegółowienie w planie miejscowym określonych parametrów i wskaźników maksymalnie o 30%; w przypadku, gdy wskaźniki określone w obowiązujących planach miejscowych są inne, niż wskazane w zmianie studium, dopuszcza się ich utrzymanie na poziomie określonym w planie; w konkretnych warunkach usytuowanie budynków musi spełniać przede wszystkim ustalenia prawa odnoszące się do minimalnych odległości od granic działek sąsiednich, komunikacji, elementów uzbrojenia infrastruktury technicznej; dla terenów, których istniejące zagospodarowanie przekracza określone w zmianie studium parametry i wskaźniki, ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego mogą ustalać je zgodnie ze stanem istniejącym pod warunkiem, iż nie narusza to przepisów odrębnych oraz pozostałych ustaleń zmiany studium, w szczególności ustaleń dotyczących celów i kierunków zagospodarowania przestrzennego określonych w polityce przestrzennej miasta; układ komunikacyjny wskazany na rysunku zmiany studium ma przebieg orientacyjny i nie obejmuje w pełni lokalnego układu komunikacyjnego, o dokładnej lokalizacji i technicznych rozwiązaniach projektowych dróg stanowić będzie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzja ZRID (Zezwolenia Realizacji Inwestycji Drogowej), projekt budowlany; ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA 2014 258 XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW W STUDIUM strefy ochronne od urządzeń i obiektów infrastruktury technicznej stanowią element informacyjny, dopuszcza się zmiany w uzasadnionych przypadkach i zgodnie z przepisami odrębnymi; dla terenów z istniejącą zabudową zlokalizowaną w strefach technicznych napowietrznych linii elektroenergetycznych 220 kV i 110 kV oraz gazociągów wysokoprężnych, dla których obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, utrzymuje się przeznaczenie terenu wynikające z planu miejscowego; uznaje się, że zmiana studium stanowić będzie podstawę do określenia ewentualnej niezbędnej aktualizacji programów infrastruktury technicznej miasta; istotne jest koordynowanie polityki przestrzennej w odniesieniu do graniczących z Tarnowem gmin celem zapobieżenia przeznaczania terenów na cele, które mogłyby wywrzeć negatywny wpływ na zlokalizowane funkcje w mieście; uznaje się za istotny czynny udział przedstawicieli samorządu miasta w tworzeniu i opiniowaniu opracowań typu „strategia rozwoju województwa”, „plan zagospodarowania przestrzennego województwa”, „programy inwestycyjne”, „plany związane z dziedzictwem kulturowym” itp., wywierającymi wpływ na rozwój Tarnowa i jej zagospodarowania przestrzennego. 2014 ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA TARNOWA Spis rysunków RYSUNEK 1. GŁÓWNE CECHY POLSKIEJ PRZESTRZENI 2030 WSKAZANE W KONCEPCJI PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU .............................................................................................................................................................. 14 RYSUNEK 2. ZAGADNIENIA TRANSPORTU W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ...... 18 RYSUNEK 3. ZAGADNIENIA SFERY EKOLOGICZNEJ W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 19 RYSUNEK 4. ZAGADNIENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 20 RYSUNEK 5. ZAGADNIENIA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ........ 21 RYSUNEK 6. ZAGADNIENIA SPOŁECZNE W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ......... 21 RYSUNEK 7. ZAGADNIENIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 22 RYSUNEK 8. STRUKTURA WŁASNOŚCI GRUNTÓW (STAN NA LISTOPAD 2011) ......................................................................... 30 RYSUNEK 9. TARNÓW NA TLE PODZIAŁU ADMINISTRACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO .............................................. 31 RYSUNEK 10. GMINY SĄSIADUJĄCE Z TARNOWEM ............................................................................................................ 32 RYSUNEK 11. LOKALIZACJA TARNOWA W UKŁADZIE KOMUNIKACYJNYM REGIONU.................................................................... 33 RYSUNEK 12. PODZIAŁ TARNOWA NA OSIEDLA ................................................................................................................. 38 RYSUNEK 13. STRUKTURA PRZESTRZENNA MIASTA – STAN OBECNY....................................................................................... 46 RYSUNEK 14. ZASIĘG I STRUKTURA ZABUDOWY W TARNOWIE ............................................................................................. 47 RYSUNEK 15. NAJCENNIEJSZE OBSZARY ZIELENI NA TERENIE MIASTA ..................................................................................... 54 RYSUNEK 16. OBSZARY WSKAZANE DO INGERENCJI I PRZEKSZTAŁCEŃ .................................................................................... 56 RYSUNEK 17. ROZMIESZCZENIE USŁUG OŚWIATY O CHARAKTERZE PUBLICZNYM I NIEPUBLICZNYM ............................................... 58 RYSUNEK 18. ROZMIESZCZENIE USŁUG ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ O CHARAKTERZE PUBLICZNYM I NIEPUBLICZNYM ................... 60 RYSUNEK 19. ROZMIESZCZENIE USŁUG KULTURY, SPORTU I REKREACJI ................................................................................... 61 RYSUNEK 20. UKŁAD PRZESTRZENI PUBLICZNYCH .............................................................................................................. 62 RYSUNEK 21. SUBURBANIZACJA - OBSZAR WPŁYWU TARNOWA ........................................................................................... 64 RYSUNEK 22. STUDIA GMIN OŚCIENNYCH ........................................................................................................................ 66 RYSUNEK 23. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W TARNOWIE ........................................................ 67 RYSUNEK 24. ZŁOŻA KOPALIN ORAZ TERENY I OBSZARY GÓRNICZE WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA .......................................... 74 RYSUNEK 25. UKŁAD TERENÓW ZIELENI MIEJSKIEJ ............................................................................................................. 79 RYSUNEK 26. LOKALIZACJA PARKÓW W TARNOWIE ........................................................................................................... 81 RYSUNEK 27. FORMY OCHRONY PRZYRODY WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA I W BEZPOŚREDNIM SĄSIEDZTWIE ........................... 82 RYSUNEK 28. ZAGROŻENIE POWODZIOWE WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA ........................................................................ 89 RYSUNEK 29. ZABYTKOWE UKŁADY I OBSZARY NA TERENIE MIASTA ....................................................................................... 94 RYSUNEK 30. ZABYTKI NA OBSZARZE CENTRUM MIASTA ................................................................................................... 100 RYSUNEK 31. UKŁAD DROGOWY MIASTA W PODZIALE NA KATEGORIE DRÓG ......................................................................... 105 RYSUNEK 32. STREFA PŁATNEGO PARKOWANIA WYTYCZONA W CENTRUM TARNOWA ............................................................ 108 RYSUNEK 33. SCHEMAT PUBLICZNEJ KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ.......................................................................................... 109 RYSUNEK 34. SYSTEM ŚCIEŻEK I SZLAKÓW ROWEROWYCH W TARNOWIE.............................................................................. 111 RYSUNEK 35. SIECI WODNE I KANALIZACYJNE ................................................................................................................. 115 RYSUNEK 36. SIECI ENERGETYCZNE .............................................................................................................................. 118 RYSUNEK 37. KIERUNKOWA STRUKTURA PRZESTRZENNA MIASTA ....................................................................................... 147 RYSUNEK 38. STREFY POLITYKI PRZESTRZENNEJ............................................................................................................... 150 RYSUNEK 39. UKŁAD OBSZARÓW CENTRALNYCH ............................................................................................................. 192 RYSUNEK 40. ROZMIESZCZENIE TERENÓW WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH .......................................... 194 RYSUNEK 41. KIERUNKOWA STRUKTURA TERENÓW USŁUGOWYCH ..................................................................................... 195 RYSUNEK 42. KIERUNKOWA STRUKTURA TERENÓW ZIELENI............................................................................................... 195 RYSUNEK 43. KIERUNKOWY SYSTEM PRZYRODNICZY TARNOWA ......................................................................................... 199 RYSUNEK 44. KIERUNKOWY UKŁAD DROGOWY TARNOWA ................................................................................................ 218 RYSUNEK 45. KIERUNKOWY UKŁAD ŚCIEŻEK I TRAS ROWEROWYCH...................................................................................... 222 RYSUNEK 46. KIERUNKOWY UKŁAD KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ ........................................................................................... 223 RYSUNEK 47. STREFY PARKOWANIA ............................................................................................................................. 227 RYSUNEK 48. ZLEWNIE WÓD OPADOWYCH NA TERENIE TARNOWA ..................................................................................... 233 RYSUNEK 49. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBOWIĄZKOWE I WSKAZANE DO OPRACOWANIA ......... 247 RYSUNEK 50. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIE SIĘ MAS ZIEMNYCH ..................................... 252 RYSUNEK 51. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI........................................................... 255 RYSUNEK 52. TERENY ZAMKNIĘTE ................................................................................................................................ 256 Spis tabel TABELA 1. ANALIZA SWOT (STRATEGIA ROZWOJU MIASTA – TARNÓW 2020) .................................................................... 25 TABELA 2. ZMIANY POWIERZCHNI MIASTA ....................................................................................................................... 36 TABELA 3. LICZBA LUDNOŚCI W TARNOWIE ...................................................................................................................... 37 TABELA 4. LICZBA MIESZKAŃCÓW POSZCZEGÓLNYCH OSIEDLI MIASTA.................................................................................... 38 TABELA 5. MIGRACJE W TARNOWIE ............................................................................................................................... 39 TABELA 6. WYKAZ MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO............................................................... 67 TABELA 7. WYKAZ ZŁÓŻ KOPALIN ................................................................................................................................... 73 TABELA 8. WYKAZ TERENÓW I OBSZARÓW GÓRNICZYCH ..................................................................................................... 73 TABELA 9. WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY NA TERENIE MIASTA TARNOWA (STAN WG DANYCH URZĘDU MIASTA TARNOWA Z 2011 R.) ......................................................................................................................................................... 83 TABELA 10. OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW .................................................................................................... 97 TABELA 11. PARAMETRY I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA TERENU ................................................................................. 183 TABELA 12. ZALECANE WSKAŹNIKI URBANISTYCZNE DLA USŁUG OŚWIATY............................................................................. 189 TABELA 13. WSKAŹNIKI DOSTĘPNOŚCI DO TERENÓW ZIELENI ............................................................................................. 190 TABELA 14. WSKAŹNIKI PARKINGOWE .......................................................................................................................... 226 TABELA 15. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ...................................................................... 243 TABELA 16. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM................................................................................ 245 Spis wykazów WYKAZ 1. OBIEKTY UJĘTE W EWIDENCJI WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW ....................................................... 261 Wykaz 1. Obiekty ujęte w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków 1 willa "Janina" Al. Solidarności 17 Al. Solidarności 18 Al. Solidarności 21a Al. Solidarności 23 Al. Solidarności 27 1904 2 szkoła X1X/XX 3 dom 4 dom 5 dom 6 dom Bandrowskiego 3 pocz. XX 7 dom Bandrowskiego 6 pocz. XX 8 Dom Westwalewicza 4 Pocz.XX 9 Dom Westwalewicza 6 Pocz.XX 10 Dom Westwalewicza 8 XIX/XX 11 baszta Basztowa 4 1 poł. XV1 12 willa Batorego 13 1982 X1X/XX X1X/XX 38 pakowania Braci Saków Brama Pilźnieńska 3 Brama Pilźnieńska 4 Brama Pilźnieńska 5 I poł. XIX 39 dom 40 dom 41 dom 42 dom Bratkowa 1 l.30 XX 43 dom Brodzińskiego 1/Wałowa 24 1897 44 willa Brodzińskiego 14 1900 45 dom Brodzińskiego 15 pocz. XX 46 dom Brodzińskiego 17 1910 47 dom Brodzińskiego 18 1911 48 dom Brodzińskiego 19 pocz. XX 49 dom Brodzińskiego 20 pocz. XX 50 dom Brodzińskiego 21 pocz. XX 51 dom Brodzińskiego 22 1903 52 willa Brodzińskiego 23 l.30 XX 53 dom Brodzińskiego 24 1912 X1X/XX 2 poł. X1X k. XV111 XV111/X1X 13 dom Batorego 14 Pocz. XX 14 dom Batorego 3 1920 15 dom Batorego 5 1930 16 mury miejskie Bernardyńska 1 poł XIX 54 willa Brodzińskiego 29 k. X1X 17 dom Bernardyńska 1 2 poł X1X 55 dom Brodzińskiego 3 1913 18 dom Bernardyńska 10 k. X1X 56 dom Brodzińskiego 30 pocz. XX 19 dom Bernardyńska 11 pocz. X1X 57 dom Brodzińskiego 32 pocz. XX 20 dom Bernardyńska 12 3 ćw. X1X 58 willa Brodzińskiego 39 1928 21 dom Bernardyńska 14 3 ćw. X1X 59 dom Brodzińskiego 6 1895 22 dom Bernardyńska 15 1893 60 dom Brodzińskiego 9 1903 23 dom Bernardyńska 19 1823 61 dom Bukowa 12 1937 24 dom Bernardyńska 2 1948 62 dom Bukowa 13 l.30 XX 25 dom Bernardyńska 20 XV111/X1X 63 dom Bukowa 17 A l.30 XX 26 dom Bernardyńska 21 pocz. XX 64 kapliczka Dąbrowskiego poł. X1X 27 dom Bernardyńska 25 X1X/XX 65 dom Dąbrowskiego 18 pocz. XX 28 dom Bernardyńska 28 poł. X1X 66 dom Bernardyńska 3 1poł. X1X Dąbrowskiego 27,29,31 X1X/XX 29 budynek sądu 30 dom Bernardyńska 4 2 poł X1X 67 dom Dąbrowskiego 3 XV111/X1X 31 dom Bernardyńska 7 1poł. X1X 68 dom Dąbrowskiego 32 pocz. XX 32 dom Bernardyńska 8 2 poł X1X 69 willa "Janka" Drużbackiej 10 pocz. XX 33 dom Bernardyńska 9 1poł. X1X 70 dom Drużbackiej 9 pocz. XX 34 kaplica Braci Saków l poł. X1X 71 dom Ducha 9 1 poł. X1X 35 czworaki Braci Saków 14 1912 72 dom Ducha 10 poł. X1X 36 czworaki II Braci Saków 8 1922-23 73 dom Ducha 11 XV111/X1X 37 czworaki I Braci Saków 8 1922-23 74 dom Ducha 7 pocz. X1X 75 Dom Dworcowa 3 Pocz. XX 115 dom Grottgera 3 pocz. XX 76 Dom Dworcowa 5 Pocz. XX 116 dom Grottgera 30 pocz. XX 77 dom Franciszkańska 10 X1X/XX 117 dom Grottgera 32 pocz. XX 78 dom Franciszkańska 12 2 poł. X1X 118 dom Grottgera 33 pocz. XX 79 dom Franciszkańska 3 1935 119 dom Grottgera 4/6 X1X/XX 80 dom Franciszkańska 4 pocz. XX 120 piec, suszarnia, wyrobnia Gruszkowa pocz. XX 81 dom Franciszkańska 5 1935 82 dom Franciszkańska 6 2 poł. X1X 121 dom Gruszkowa 3 1939 83 dom Franciszkańska 7 1935 122 oficyna Gumniska XV111/X1X 84 dom Gen. J. Bema 1 1 poł. X1X 123 stajnia II Gumniska 2 poł. X1X 85 Dom Gen. J. Bema 11 Pocz. XX 124 stodoła I Gumniska 1 poł. X1X 86 dom Gen. J. Bema 12 poł. X1X 125 stodoła II Gumniska 1 poł. X1X 87 Klasztor /kościół Gen J. Bema 13 X1X/XX 126 dom ogrodnika Gumniska 1 poł. X1X 88 dom Gen. J. Bema 14 poł. X1X 127 obora Gumniska 1 poł. X1X 89 dom Gen. J. Bema 16 X1X/XX 128 spichlerz Gumniska 1 poł. X1X 90 dom Gen. J. Bema 18 2 poł X1X 129 pompownia Gumniska 1 poł. X1X 91 dom Gen. J. Bema 20 2 poł X1X 92 dom Gen. J. Bema 31 pocz. X1X 130 kapliczka Gumniska pocz. XX 93 dom Gierymskich 8 pocz. XX 131 dom Gumniska 10 2 poł. X1X dom Gumniska 8 pocz. XX dom Gierymskich 8/Krzyska 123A 132 94 1904 133 Pałacyk Gumniska 30 2 poł. X1X 95 dom Goldhammera 13 X1X/XX 134 dom Jabłoniowa 5 l.20 XX 96 dom Goldhammera 2 X1X/XX 135 dom Jabłoniowa 7 l.30 XX 97 dom Goldhammera 3 1904 136 dom Jaracza 4 pocz. XX 98 dom Goldhammera 4 1901 137 dom Jesionowa 9 l.20 XX 99 dom Goldhammera 5 X1X/XX 138 dom Jeżynowa 4 ok.1931 100 dom Goldhammera 6 1896 139 dom Jodłowa 10 ok.1910 101 dom Goldhammera 7 1892 140 dom Jodłowa 14 ok.1914 102 dom Goldhammera 8 1896 141 dom Jodłowa 15 l.30 XX 103 dom Goldhammera 9 1905-1907 142 dom Jodłowa 24 l.20 XX 104 dom Gołębia 11 l.20 XX 143 dom Kaczkowskiego 4 X1X/XX 105 dom Gołębia 4 l.30 XX 144 dom Kaczkowskiego 5 pocz. XX 106 dom Gołębia 7 l.20 XX 145 dom Kaczkowskiego 6 X1X/XX 107 dom Grochowa 3 1899 146 baszta Kapitulna XV 108 dom Grochowa 5 1900 147 dom Kapitulna 10 1800 109 dom Grottgera 16 l poł XX 148 dom Kapitulna 11 XV111/X1X 110 willa Grottgera 17 pocz. XX 149 dom Kapitulna 2 po 1814 111 willa Grottgera 25 pocz. XX 150 dom Kapitulna 3 1 poł X1X 112 willa Grottgera 26 pocz. XX 151 dom Kapitulna 4 XV111 113 willa Grottgera 27 pocz. XX 152 dom Kapitulna 6 XV111 114 dom Grottgera 29 pocz. XX 153 dom Kapitulna 7 1 poł X1X 154 dom Kapitulna 8 XV111/X1X 195 dom Klikowska 240a l.30 XX 155 dom Kapitulna 9 XV111/X1X 196 stodoła Klikowska 241 pocz. XX 156 dom Katedralna 1 1 poł X1X 197 dom Klikowska 242a pocz. XX 157 dom Katedralna 2 X1X 3 ćw. 198 dom Klikowska 243 1888 158 dom Klasztorna 7 X1X/XX 199 obora Klikowska 243 l.20 XX 159 dom Klikowska 157a 1912 200 dom Klikowska 244a l.30 XX 160 dom Klikowska 160 l.30 XX 201 dom Klikowska 245 1933 161 dom Klikowska 163 l.30 XX 202 dom Klikowska 246 1939 162 dom Klikowska 169 1914 203 dom Klikowska 246a 1920 163 dom Klikowska 173 ok.1925 204 dom Klikowska 247 ok.,1920 164 dom Klikowska 175 1938 205 stodoła Klikowska 247 ok.1920 165 dom Klikowska 178 pocz. XX 206 obora Klikowska 247 ok.1920 166 dom Klikowska 181 1928 207 dom Klikowska 250 1935 167 dom Klikowska 184 l.30 XX 208 dom Klikowska 261 l.20 XX 168 dom Klikowska 187a 1901 209 dom Klikowska 262 1925 169 obora Klikowska 187a pocz. XX 210 dom Klikowska 276 1921 170 dom Klikowska 191 k. X1X 211 dom Klikowska 294 1930 171 dom Klikowska 195 1922 212 dom Klikowska 299 1895 172 dom Klikowska 199 l.30 XX 213 dom Klikowska 303 l.20 XX 173 dom Klikowska 203 l.30 XX 214 dom Klikowska 305 1927 174 dom Klikowska 204 1934 215 dom Klikowska 309 k. X1X 175 dom Klikowska 206 1939 216 Dom Klikowska 321 1890 176 dom Klikowska 207 1887 217 dom Klikowska 109 l.30 XX 177 dom Klikowska 209 l.20 XX 218 dom Klikowska 111a ok.1928 178 dom Klikowska 211 l.30 XX 219 dom Klikowska 115 l.30 XX 179 dom Klikowska 212 pocz. XX 220 dom Klikowska 121 l.30 XX 180 dom Klikowska 214 ok.1928 221 dom Klikowska 122 1937 181 dom Klikowska 216 ok.1928 222 dom Klikowska 124 l.20 XX 182 dom Klikowska 221b l.30 XX 223 dom Klikowska 125 1931 183 dom Klikowska 223 1880 224 dom Klikowska 138 l.20 XX 184 dom Klikowska 223a 1927 225 dom Klikowska 139 1932 185 dom Klikowska 224 l.20 XX 226 dom Klikowska 145 1937 186 dom Klikowska 224a l.30 XX 227 stodoła Klikowska 147 ok.1920 187 dom Klikowska 224c l.30 XX 228 dom Klikowska 154 1937 188 dom Klikowska 226 l.20 XX 229 dom Klikowska 155 1938 189 dom Klikowska 229 l.30 XX 230 dom Klikowska 160a 1930 190 dom Klikowska 231a l.30 XX 231 dom Klikowska 166a l.30 XX 191 dom Klikowska 233 1885 232 dom Klikowska 170 ok.1915 192 dom Klikowska 234 1896 233 dom Klikowska 174 ok.1900 193 dom Klikowska 235 1917 234 dom Klikowska 180 1934 194 dom Klikowska 239 1904 235 dom Klikowska 182 l.30 XX 236 stodołą Klikowska 187a l.20 XX 277 dom Krakowska 31 X1X/XX 237 Dom Klikowska 187a 1901 278 dom Krakowska 32 pocz. XX 238 Obora Klikowska 187a Pocz. XX 279 dom Krakowska 32a pocz. XX 239 dom Klikowska 188a 1935 280 dom Krakowska 33 X1X/XX 240 dom Klikowska 189 1880 281 dom Krakowska 34 pocz. XX 241 dom Klikowska 200 l.20 XX 282 dom Krakowska 35 k. X1X 242 dom Klikowska 203a 1934 283 dom Krakowska 38 pocz. XX 243 dom Klikowska 4 1920 284 dom Krakowska 4 ok.1910 244 dom Kołłątaja 10 ok. 1925 285 dom Krakowska 47\49 pocz. XX 245 dom Kołłątaja 14 X1X/XX 286 dom Krakowska 5 ok.1860 246 dom Kołłątaja 3 1912 287 dom Krakowska 53 pocz. XX 247 dom Kołłątaja 9 k. X1X 288 dom Krakowska 6 poł. X1X 248 dom Konarskiego 17 X1X/XX 289 dom Krakowska 7 ok.1910 249 dom Konarskiego 4 pocz. XX 290 Plebania Krakowska 41 Pocz. XX 250 dom Konarskiego 9 ok.1925 291 dom Krasińskiego 11 pocz. XX 251 dom Konopna 6 ok.1910 292 dom Krasińskiego 12 1930 252 dom Kopernika 6 1910 293 dom Krasińskiego 14 1930 253 dom Kopernika 7 1871 294 dom Krasińskiego 16 pocz. XX 254 dom Kościuszki 9 pocz. XX 295 dom Krasińskiego 17 pocz. XX 255 kapliczka Krakowska l poł. X1X 296 dom Krasińskiego 18 pocz. XX 256 dom Krakowska 1 poł. X1X 297 Dom Krasińskiego 19 1911 257 spichlerz Krakowska 10 k. XV111 298 dom Krasińskiego 20 X1X/XX 258 dom Krakowska 11 pocz. XX 299 dom Krasińskiego 21 ok.1925 259 dom Krakowska 12 1850-60 300 dom Krasińskiego 22 X1X/XX 260 dom Krakowska 13 pocz. XX 301 dom Krasińskiego 23 ok.1923 261 dom Krakowska 14 X1X/XX 302 Krasińskiego 24 1855 262 dom Krakowska 15 pocz. XX pałac młodzieży 303 dom Krasińskiego 24a l poł. X1X 263 dom Krakowska 16 pocz. XX 304 dom Krasińskiego 27 2 poł. X1X 264 dom Krakowska 17 pocz. XX X1X/XX pocz. XX Krasińskiego 29 Krakowska 18 Dom dom 305 265 X1X/XX pocz. XX Krasińskiego 3 Krakowska 19 dom dom 306 266 267 dom Krakowska 20 pocz. XX 307 dom Krasińskiego 33 pocz. XX 268 dom Krakowska 22 pocz. XX 308 Dom Krasińskiego 37 X1x/XX 309 dom Krasińskiego 4 2 poł. X1X 269 dom Krakowska 23 1 poł X1X 310 dom Krasińskiego 41 pocz. XX 270 dom Krakowska 24 poł. X1X pocz. XX ok.1930 Krasińskiego 44 Krakowska 25 dom dom 311 271 pocz. XX pocz. XX Krasińskiego 5 Krakowska 26 oficyna dom 312 272 273 dom Krakowska 27 pocz. XX 313 dom Krasińskiego 50 pocz. XX 274 dom Krakowska 29 1906 314 dom Krasińskiego 51 1846 X1X/XX 1910-14 Krasińskiego 52 Krakowska 3 dom dom 315 275 1 poł X1X pocz. XX Krasińskiego 6 Krakowska 30 dom dom 316 276 317 kościółklasztor Krasińskiego 7 poł. X1X 318 kościółklasztor Krasińskiego 9 poł. X1X 319 dom Krótka 4 320 dom 321 356 dom Krzyska 67 1930 357 dom Krzyska 74 ok.1928 358 dom Krzyska 75 ok.1920 2 poł. X1X 359 dom Krzyska 80 l.20 XX Krótka 6 poł. X1X 360 dom Krzyska 82 po 1915 przedszkole Krzyska l.30 XX 361 dom Krzyska 86 ok.1920 322 dom Krzyska 102a pocz. XX 362 dom Krzyska 87 l.20 XX 323 dom Krzyska 104a k. X1X 363 dom Krzyska 88 X1X/XX 364 dom Krzyska 90 l.20 XX 365 dom Krzyska 91 pocz. XX 366 dom Krzyska 93 pocz. XX 367 dom Krzyska 99 ok.,1920 368 dom Legionów 18 1920-25 369 dom Legionów 21 przed 1914 370 dom Legionów 22 ok.1920 371 dom Legionów 24 ok.1920 372 dom Legionów 26 ok.1920 373 dom Legionów 30 1903 374 dom Legionów 31 1905 375 dom Legionów 36 X1X/XX 376 willa Legionów 37 pocz. XX 377 dom Legionów 4 1908 378 dom Lwowska 10 pocz. XX 379 dom Lwowska 114 pocz. XX 380 dom Lwowska 12 k. X1X 381 dom Lwowska 13 k. X1X 382 dom Lwowska 15 1904 383 dom Lwowska 19 XV111/X1X 384 dom Lwowska 2 XV111/X1X 385 dom Lwowska 20 ok.1920 386 dom Lwowska 21 X1X/XX 387 dom Lwowska 3 pocz. XX 388 dom Lwowska 30 1907 389 dom Lwowska 34 1912 390 dom Lwowska 4 1898 391 dom Lwowska 5 3 ćw. X1X 392 dom Lwowska 6 pocz. X1X 393 dom Lwowska 7 XV111/X1X 394 dom Lwowska 8 pocz. XX 395 dom Lwowska 9 2 poł. X1X 396 dom Malczewskiego 3 pocz. XX 324 dom Krzyska 115 1883 325 obora Krzyska 118 Pocz. XX 326 dom Krzyska 119 1885 327 dom Krzyska 119B ok.1910 328 dom Krzyska 128 l.30 XX 329 dom Krzyska 129 l.20 XX 330 dom Krzyska 130 l.20 XX 331 stodoła Krzyska 137B l.20 XX 332 stajnia Krzyska 139 1929 333 dom Krzyska 141 pocz. XX 334 dom Krzyska 148 pocz. XX 335 dom Krzyska 149 ok.1920 336 dom Krzyska 161 l.20 XX 337 dom Krzyska 165 l.20 XX 338 dom Krzyska 167 l.20 XX 339 dom Krzyska 173 X1X/XX 340 dom Krzyska 184 X1X/XX 341 dom Krzyska 194 X1X/XX 342 dom Krzyska 20 l.30 XX 343 dom Krzyska 3 ok.1926 344 dom Krzyska 31 1939 345 dom Krzyska 32 1938 346 dom Krzyska 34 pocz. XX 347 dom Krzyska 40 pocz. XX 348 dom Krzyska 44 ok.1933 349 dom Krzyska 46 l.30 XX 350 dom Krzyska 48 ok.1933 351 dom Krzyska 49 pocz. XX 352 dom Krzyska 50 ok.1938 353 dom Krzyska 57 l.30 XX 354 dom Krzyska 57A l.30 XX 355 dom Krzyska 6 1928 397 dom Malczewskiego 8 pocz. XX 438 dom Mościckiego 9 2 poł. X1X 398 dom Matejki 11 pocz. XX 439 dom Muzyczna 20 ok.1934 399 dom Matejki 12 X1X/XX 440 dom Muzyczna 9 l.30 XX 400 dom Matejki 15 pocz. XX 441 Stary cmentarz – kaplica Narutowicza XVIII/XIX 401 dom Matejki 16 pocz. XX 402 dom Matejki 17 X1X/XX 442 dom Narutowicza 19 pocz. XX 403 dom Matejki 5 pocz. XX 443 dom Narutowicza 23 pocz. XX 404 dom Matejki 9 pocz. XX 444 dom Narutowicza 32 pocz. XX 405 dom Mickiewicza 1 k. X1X 445 Dom Narutowicza 37 Pocz. XX 406 dom Mickiewicza 15 X1X/XX 446 dom Narutowicza 42 pocz. XX 407 dom Mickiewicza 16 1895 447 dom Niedomicka 1 1914 408 dom Mickiewicza 2 1908 448 dom Niedomicka 14 ok.1920 409 dom Mickiewicza 23 pocz. XX 449 dom Niedomicka 15 ok.1930 410 dom Mickiewicza 25 pocz. XX 450 dom Niedomicka 8 ok.1920 411 dom Mickiewicza 4 1893-95 412 dom Mickiewicza 6 1889-90 413 dom Mickiewicza 7 X1X/XX 414 dom Mickiewicza 9 k. X1X 451 dom 452 dom Niezapominajek 10 Niezapominajek 17 1927 ok.1938 453 dom Niezapominajek 7 1929 454 wodociąg zbiornik Nowodąbrowska 1910 455 wodociągbrama Nowodąbrowska 1910 456 wodociągbrama Nowodąbrowska 1910 457 dom 458 dom 459 dom 460 dom 461 dom 415 Dom Mickiewicza 10 Pocz. XX 416 Dom Miętowa 4 1937 417 Dom Miętowa 10 1928 418 dom Migdałowa 7 l.30 XX 419 Dom Migdałowa I.20 XX 420 dom Modrzewiowa 21 l.20 XX 421 dom Morelowa 11 k. X1X 422 dom Morelowa 8 1936 423 dom Mościckiego 1 X1X/XX 424 dom Mościckiego 12 X1X/XX 425 dom Mościckiego 13 pocz. XX 426 dom Mościckiego 14 2 poł. X1X 462 dom 427 dom Mościckiego 18 2 poł. X1X 463 dom 428 dom Mościckiego 2 X1X/XX 464 dom 429 dom Mościckiego 20 poł. X1X 430 dom Mościckiego 23 k. X1X 465 dom 431 dom Mościckiego 24 pocz. XX 466 dom 432 dom Mościckiego 35 X1X/XX 467 dom 433 dom Mościckiego 4 X1X/XX 434 dom Mościckiego 5 k. X1X 468 dom 435 dom Mościckiego 52 1906 469 dom 436 dom Mościckiego 6 l poł. X1X 470 dom 437 dom Mościckiego 7 k. X1X 471 dom Al. MB Fatimskiej 1 Al. MB Fatimskiej 5 Al. MB Fatimskiej 11 Al. MB Fatimskiej 13 Al. MB Fatimskiej 16 Al. MB Fatimskiej 36 Al. MB Fatimskiej 38 Nowodąbrowska 46 Nowodąbrowska 50 Nowodąbrowska 50 Al. MB Fatimskiej 71 Al. MB Fatimskiej 87 Al. MB Fatimskiej 95 Al. MB Fatimskiej 97 Al. MB Fatimskiej Pocz. XX Pocz. XX Pocz. XX Pocz. XX Ok. 1911 I.20 XX Ok. 1925 I.30 XX ok. 1930 1939 I.30 XX I.30 XX Pocz. XX Po 1902 1939 99 507 dom Panny Marii 15 X1X/XX 508 dom Panny Marii 3 X1X/XX 509 dom 510 dom 511 dom 512 dom 472 dom Nowodąbrowska 101 1922 473 Dom Nowodąbrowska 123 1937 474 kapliczka Nowodąbrowska 143 X1X/XX dom Nowodąbrowska 129 1938-39 476 dom Nowodąbrowska 131 1938 513 dom 477 dom Nowodąbrowska 133 ok.1930 514 dom Plac Katedralny 4 XV11/XV111 478 dom Nowodąbrowska 143 1925-26 515 Dom Plac Katedralny 5 Pocz. XIX 516 dom Plac Katedralny 6 XV1 479 Dom 517 dom Plac Kazimierza W. 1 2 poł. X1X 518 dom Plac Kazimierza W. 3 ok. 1900 519 dom Plac Kazimierza W. 3a 1892 475 480 dom Nowodąbrowska 143 Nowodąbrowska 46 Nowodąbrowska 50 Nowodąbrowska 50 1925-26 l.30 XX ok.1930 Plac Gen. J. Bema 1 Plac Gen. J. Bema 4 Plac Gen. J. Bema 6 Plac Gen. J. Bema 7 Plac Gen. J. Bema 8 poł. X1X pocz. X1X l poł. X1X XV111-X1X 2 poł X1X 481 dom 482 dom 483 dom Nowy Świat 10 X1X/XX 520 dom Plac Kazimierza W. 4 przed 1796 484 dom Nowy Świat 12 X1X/XX 521 dom Plac Kościuszki 1 pocz. XX 485 dom Nowy Świat 13 pocz. XX 522 dom Plac Kościuszki 2 poł. X1X 486 dom Nowy Świat 19 pocz. XX 523 dom Plac Kościuszki 3 poł. X1X 487 dom Nowy Świat 26 k. X1X 524 bima Plac Rybny XV11 488 dom Nowy Świat 28 pocz. XX 525 dom Plac Rybny 1 poł. X1X 489 willa Nowy Świat 30 pocz. XX 526 dom Plac Rybny 2 XV11,X1X 490 dom Nowy Świat 34 pocz. XX 527 dom Porzeczkowa 10 l.20 XX 491 willa Nowy Świat 38 X1X/XX 528 dom Porzeczkowa 5 1930 492 dom Nowy Świat 39 ok.1920 529 Dom willa Nowy Świat 40 pocz. XX Porzeczkowa obok 17 I.20 XX 493 494 dom Nowy Świat 42 ok.1920 530 dom Porzeczkowa 9 1933 531 dom Powroźnicza 2 pocz. XX 532 dom Powroźnicza 3 pocz. XX 533 dom Powstańców Wwy 24 pocz. XX 534 dom Powstańców Wwy 26 ok.l9l4 1939 495 dom Nowy Świat 45 ok.1920 496 kaplica Nowy Świat 46 pocz. XX 497 dom Nowy Świat 48 pocz. XX 498 dom Ogrodnicza 11 1919 499 obora Ogrodnicza 11 1919 500 dom Orzechowa 1 l.20 XX 535 dom Powstańców Wwy 4 X1X/XX 501 dom Orzechowa 10 1922-24 536 Dom Przesmyk 5 Pocz. XX 502 dom Orzechowa 2 l.20 XX 537 Pszenna 3 1370 503 dom Orzechowa 4a 1929 kościół i klasztor 504 dom Orzechowa 5 ok.1910 538 dom Pułaskiego 14 pocz. XX 505 dom Panny Marii 1 1920 539 dom Pułaskiego 16 pocz. XX 506 dom Panny Marii 11 pocz. XX 540 dom Pułaskiego 18 pocz. XX 541 dom Rejtana 1 X1X/XX 542 dom Rejtana 10 pocz. XX 583 dom Słowackiego 6 pocz. XX 543 willa Rejtana 12 1905 584 Dom Słowackiego 5 1888 544 dom Rejtana 13 pocz. XX 585 Dom 545 dom Rejtana 14 pocz. XX 586 Dom 546 dom Rejtana 15 pocz. XX 547 dom Rejtana 16 1928 587 Dom 548 willa Rejtana 17 pocz. XX 588 dom Sowińskiego 10 k. X1X 549 willa Rejtana 5 pocz. XX 589 dom Sowińskiego 16 pocz. XX 550 willa Rejtana 7 pocz. XX 590 dom Sowińskiego 18 pocz. XX 551 willa Rogoyskiego 13 1908 591 dom Sowińskiego 2 X1X/XX 552 willa Rogoyskiego 7 X1X/XX 592 dom Sowińskiego 24 X1X/XX 553 dom Rogoyskiego 9 pocz. XX 593 dom Sowińskiego 4 pocz. XX 554 Dom Rogowskiego 30 1913 594 dom Sowińskiego 8 ok.1920 dom Spokojna 31 1920 Plac Sobieskiego 3 Plac Sobieskiego 4 Plac Sobieskiego 5 1903 XIX/XX Poł. XIX 555 dom Rynek 11 XV1 595 556 dom Rynek 18 XV1 596 dom Stalowa 3 l.20 XX 557 dom Rynek 2 XV1-XV11 597 dom Starowolskiego 2/2a ok.1925 558 Dom Rynek 3 XVI 598 dom Starowolskiego 4 pocz. XX 559 Dom Rynek 4 I poł. XIX 599 willa Starowolskiego 6 pocz. XX 560 dom Rynek 23 2 poł. XV1 600 dom Staszica 4 pocz. XX 561 dom Rynek 5 XV1 601 dom Stokrotek 16 1935 562 dom Rynek 6 XV1-XV11 602 dom Stokrotek 20 1925 563 dom Rynek 7 pocz. XV1 603 dom Stokrotek 4 l.20 XX 564 Dom Rynek 22 XVI-XVII 604 dom Stokrotek 8 l.30 XX 565 Dom Rynek 24 XVI-XVII 605 WYKAZ 18 STYCZNIA BRAK ULICY 566 dom Sadowa 13b ok.1930 606 Dom Szeroka 1 Pocz. XX 567 dom Sadowa 16a 1880 607 dom Szeroka 3 pocz. XX 568 Dom Sadowa 18a I.80 XIX 608 dom Szeroka 5 pocz. XX 569 dom Sadowa 21 l.20 XX 609 dom Szeroka 7 pocz. XX 570 dom Sadowa 22 l.20 XX 610 dom Szeroka 9 pocz. XX 571 dom Sadowa 26a l.20 XX 611 dom Szewska 3 l poł. X1X 572 dom Sadowa 7 l.20 XX 612 dom Szklana 7 pocz. XX 573 dom Sienna 6 pocz. XX 613 dom Szklana 7a/9a 1904 574 dom Św. Anny 1 1898 614 dom Szkotnik 1 1907 575 dom Św. Anny 5 2 poł XIX 615 dom Szopena 11 X1X/XX 576 dom Św. Anny 9 XIX/XX 616 dom Szopena 15 pocz. XX 577 dom Św. Anny 10 XIX/XX 617 dom Szopena 4 pocz. XX 578 dom Św. Anny 12 1912 618 dom Szopena 7 1910 579 dom Słowackiego 12 pocz. XX 619 dom Szopena 8 pocz. XX 580 dom Słowackiego 13 pocz. XX 620 dom Szpitalna 16 pocz. XX 581 dom Słowackiego 19 pocz. XX 621 dom Szpitalna 38 l.30 XX 582 dom Słowackiego 3 k. X1X 622 dom Szpitalna 41 1928 623 dom Szpitalna 46 l.30 XX 664 dom Wałowa 1 pocz. XX 624 dom Szpitalna 49 1912 665 dom Wałowa 11 2 poł. X1X 625 dom Szpitalna 59 l.20 XX 666 dom Wałowa 12 1912 626 Dom Świerkowa 3 I.20 XX 667 dom Wałowa 13 2 poł. X1X 627 Dom Świerkowa 10 I.20 XX 668 dom Wałowa 14 pocz. XX 628 Dom Świerkowa 14 I.20 XX 669 dom Wałowa 15 pocz. XX 629 dom św. Anny 1 1898 670 dom Wałowa 16 X1X/XX 630 dom św. Anny 10 X1X/XX 671 dom Wałowa 17 X1X/XX 631 dom św. Anny 12 1912 672 dom Wałowa 18 l poł. X1X 632 dom św. Anny 5 2 poł. X1X 673 dom Wałowa 19 X1X/XX 633 dom św. Anny 9 X1X/XX 674 dom Wałowa 2 ok.1900 634 dom Taras 5 pocz. X1X 675 dom Wałowa 20 l poł. X1X 635 dom Taras 5a pocz. X1X 676 dom Wałowa 21 X1X/XX 636 dom Targowa 10 1848-1877 677 dom Wałowa 22 X1X/XX 637 dom Targowa 12 k. X1X 678 dom Wałowa 23 X1X/XX 638 dom Targowa 14 1814-1848 679 dom Wałowa 24 X1X/XX 639 dom Targowa 4 pocz. XX 680 dom Wałowa 25 X1X/XX 640 dom Targowa 5 l920 681 dom Wałowa 27 X1X/XX 641 dom Targowa 8 1814-1848 682 dom Wałowa 28 1898 642 dom Targowa 9 XV111-X1X 683 dom Wałowa 29 X1X/XX 643 dom Targowa 6 pocz. XX 684 dom Wałowa 30 X1X/XX 644 kapliczka Tuchowska 1798 685 dom Wałowa 31 X1X/XX 645 kapliczka Tuchowska l poł. X1X 686 dom Wałowa 32 X1X/XX 646 Kaplica Tuchowska 4 Poł. XIX 687 dom Wałowa 33 X1X/XX 647 dom Tulipanowa 6 1893 688 dom Wałowa 34 X1X 648 dom Ujejskiego 12 X1X/XX 689 dom Wałowa 37 X1X/XX 649 dom Ujejskiego 14 X1X/XX 690 dom Wałowa 39 X1X/XX 650 dom Ujejskiego 16 X1X/XX 691 dom Wałowa 4 XV111/X1X 651 dom Ujejskiego 7 X1X/XX 692 dom Wałowa 41 X1X/XX 652 dom Ujejskiego 9 pocz. XX 693 dom Wałowa 43 X1X/XX 653 dom Urszulańska 3 X1X/XX 694 dom Wałowa 47 XX 654 dom Urszulańska 5 X1X/XX 695 dom Wałowa 5 poł. X1X 655 dom Urszulańska 6 pocz. XX 696 dom Wałowa 6 2 poł. X1X 656 dom Urszulańska 7/9 2 pol. X1X 697 dom Wałowa 8 2 poł. X1X 657 dom Urszulańska 8 X1X/XX 698 dom Wałowa 9 X1X/XX 658 dom Urszulańska 9 pocz. XX 699 dom Waryńskiego 6 pocz. XX 659 dom Urszulańska 10 1920-25 700 dom Waryńskiego 7 pocz. XX 660 dom Urszulańska 11 pocz. XX 701 dom Waryńskiego 9 1900 661 dom Urszulańska 13 pocz. XX 702 dom Warzywna 3/3a 2 poł. X1X 662 dom Urszulańska15 ok.1920 703 dom Wąska 1 X1X 663 willa Urszulańska18 pocz. XX 704 dom Wekslarska 1 l poł. X1X 705 dom Wekslarska 11 XV1-1 poł. X1X 706 dom Wekslarska 13 2 poł. XV1 707 dom Wekslarska 15 2 poł. XV1 708 dom Wekslarska 17 XV111 709 dom Wekslarska 3 1 poł. X1X 710 dom Wekslarska 5 2 poł. XV1 711 dom Wekslarska 6 2 poł. XV1 712 dom Wekslarska 7 l poł. X1X 713 dom Wekslarska 9 l poł. X1X 714 dom Westwalewicza 4 pocz. XX 715 dom Westwalewicza 6 pocz .XX 716 dom Westwalewicza 8 X1X/XX 717 dom Widok 103 l.20 XX 718 dom Widok 105 719 dom 720 745 dom Widok 86 1937 746 dom Widok 87 pocz. XX 747 dom Widok 93 l.20 XX 748 dom Widok 98 l.20 XX 749 dom Wielkie Schody 1 750 dom Wielkie Schody 3 pocz. XV11 751 dom Wielkie Schody 4 pocz. X1X 752 dom Wielkie Schody 5 XV111 753 dom Wielkie Schody 7 XV-pocz. X1X 754 dom Wielkie Schody 9 XV1-k. XV111 755 budynek gospodarczy Wiśniowa 44 l.20 XX 756 dom Wiśniowa 75 ok.1925 757 leśniczówka Wiśniowa 88 l.30 XX l.20 XX 758 Stajnia Wiśniowa 89 I.30 XX Widok 111 l.20 XX 759 dom Wojtarowicza 1 pocz. XX dom Widok 113 l.20 XX 760 dom Wojtarowicza 13 pocz. XX 721 dom Widok 119 ok.1912 761 dom Wojtarowicza 18 pocz. XX 722 dom Widok 121 ok.1924 762 dom Wojtarowicza 20 pocz. XX 723 dom Widok 32 1926 763 dom Wojtarowicza 21 pocz. XX 724 dom Widok 35 l.30 XX 764 dom Wojtarowicza 22 pocz. XX 725 dom Widok 36 1907 765 dom Wojtarowicza 23 pocz. XX 726 dom Widok 37 l.30 XX 766 dom Wojtarowicza 24 pocz. XX 727 Dom Widok 39 1936 767 dom Wojtarowicza 26 pocz. XX 728 dom Widok 40 ok.1900 768 dom Wojtarowicza 27 pocz. XX 729 dom Widok 42 ok.1920 769 dom Wojtarowicza 28 pocz. XX 730 dom Widok 44 ok.1910 770 dom Wojtarowicza 4 pocz. XX 731 dom Widok 45 pocz. XX 771 dom Wojtarowicza 6 pocz. XX 732 dom Widok 54 pocz. XX 772 dom Zagumie 37 1933 733 dom Widok 58 ok.1935 773 dom Zagumie 51a l.20 XX 734 dom Widok 61 pocz. XX 774 dom Zagumie 55 1932 735 dom Widok 62 l.30 XX 775 dom Zagumie 59 ok.1925 736 dom Widok 63 pocz. XX 776 dom Zagumie 61 ok.1920 737 dom Widok 64 l.30 XX 777 dom Zagumie 63 ok.1920 738 dom Widok 72 l.30 XX 778 dom Zagumie 69 ok.1890 739 dom Widok 74 ok.1930 779 dom Zagumie 76 l.30 XX 740 dom Widok 75 pocz. XX 780 dom Zagumie 79 ok.1910 741 dom Widok 76 i 78 ok.1930 781 dom Zagumie 83a 1938 742 dom Widok 79 l.20 XX 782 dom Zagumie 85a l.30 XX 743 dom Widok 80 ok.1930 783 dom Zagumie 85b l.20 XX 744 dom Widok 81 l.30 XX 784 dom Zagumie 87a l.30 XX 785 dom Zagumie 93 pocz. XX 802 dom Żydowska 15 poł. X1X 786 dom Zakątna 11 1.poł. X1X 803 dom Żydowska 16 2 poł. XV1 787 dom Zakątna 19 1.poł. X1X 804 dom Żydowska 17 XV1/XV11 788 dom Zakątna 3 k. XV111 805 dom Żydowska 18 XV1 789 dom Zakątna 5 ok.1870 806 dom Żydowska 19 2 poł. X1X 790 dom Zakątna 9 1 poł. X1X 807 dom Żydowska 2 XV1 791 Dom Ziemniaczana 12 1926 808 dom Żydowska 21 XV1 792 Dom Ziołowa 4 I.30 XX 809 dom Żydowska 22 poł. X1X 793 dom Ziołowa 6 l.30 XX 810 dom Żydowska 3 ok. poł. X1X 794 Dom Żurawinowa 4a I.20 XX 811 dom Żydowska 4 XV11/XV111 795 dom Żurawinowa 14a pocz. XX 796 dom Żurawinowa 22 ok.1929 812 dom Żydowska 5 XV1/XV11 XV1 l.20 XX Żydowska 6 Żurawia 14 dom dom 813 797 798 dom Żurawia 4 1908 814 dom Żydowska 7 poł. X1X 799 dom Żydowska 11 2 poł. XV1 815 dom Żydowska 8 XV1 816 dom Żydowska 9 XV1 800 dom Żydowska 12 XV1/XV11 801 dom Żydowska 13 2 poł. XV1