„Kryzys demograficzny w województwie śląskim – stan, prognozy i

„Kryzys demograficzny
w województwie śląskim – stan,
prognozy i skala konsekwencji”
Prof. UE dr hab. Andrzej Rączaszek
Kierownik Katedry Polityki Społecznej i Gospodarczej
Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach
Struktura wystąpienia:
•
Wprowadzenie – długotrwałość procesów demograficznych
•
Zmiany demograficzne w Polsce w okresie transformacji
•
Tendencje demograficzne w województwie katowickim
•
Przemiany demograficzne w województwie śląskim
•
Konsekwencje zmian demograficznych na życie społeczne
i gospodarcze
Demografia:
•
•
Nauka o ludności (opis ludności); w 1855 r. francuski badacz
Achille Guillard w tytule swojej pracy użył po raz pierwszy
terminu DEMOGRAFIA. Z języka greckiego demos oznacza lud,
grapho piszę. Przedmiot nazwano DEMOGRAFIĄ i zajmuje się
opisywaniem ludności.
Podstawowym źródłem informacji o ludności są Spisy
Powszechne Ludności. Spis polega na policzeniu w jednym
dniu (w krótkim okresie) całej ludności kraju. Spisy
przeprowadza się najczęściej co 10 lat. W Polsce pierwszy spis
odbył się w 1931 r., natomiast wiosną 2011 r. odbył się
ostatni NSP w Polsce.
Tablica nr 1. Ludność w Polsce w latach 1989-2010
Tablica nr 2. Ruch naturalny ludności w Polsce
w latach 1989-2010
Tablica nr 3. Ruch naturalny ludności w Polsce
w latach 1989-2010
Wykres nr 1. Ruch naturalny ludności
w Polsce w latach 1989-2010
600
500
400
300
w tys.
małŜeństwa
przyrost naturalny
urodzenia
200
100
-100
lata
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
1991
1990
1989
0
Tablica nr 4. Miasta w Polsce
Tablica nr 5. Miasta w latach 1990-2010
* zmiany administracyjne
Demografia regionalna:
Tablica nr 6. Województwo katowickie
Demografia regionalna:
Tablica nr 7. Województwo śląskie
Tablica nr 8. Migracje w Polsce w tys.
Determinanty stopy płodności:
czynniki demograficzne
czynniki biologiczne
(płodność biologiczna)
czynniki psychologiczne
(chęć posiadania potomstwa)
Tablica nr 9. Zastępowalność pokoleń w Polsce
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do
Celów Statystycznych (NTS)
Z dniem 13 lipca 2000 r. została wprowadzona Rozporządzeniem Rady Ministrów Nomenklatura
Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) (Dz. U. Nr 58 poz. 685), która została
opracowana na podstawie obowiązującej w krajach Unii Europejskiej (Nomenclature of territorial
Units for Statistics (NUTS). Nomenklatura NUTS ma zastosowanie przy zbieraniu, przetwarzaniu i
udostępnianiu danych statystycznych regionalnych w krajach Unii Europejskiej. Stanowi podstawę
regionalnych rachunków ekonomicznych, regionalnej statystyki rolnictwa i innych dziedzin statystyki
regionalnej. W szczególności jest niezbędna do przeprowadzenia porównań rozwoju społecznogospodarczego regionów i podjęcia działań w celu opracowania programów rozwoju regionalnego.
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (NTS) dzieli obszar kraju na jednostki
terytorialne powiązane hierarchicznie na pięciu poziomach, z czego poszczególne poziomy obejmują
swym zasięgiem:
POZIOM 1
POZIOM 2
POZIOM 3
POZIOM 4
POZIOM 5
- obszar całego państwa
- województwa (regiony)
- podregiony (grupy powiatów)
- powiaty
- gminy
Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów
Statystycznych (NTS)
Dotychczas dane statystyczne dotyczące województwa śląskiego były prezentowane na poziomach
2,4 i 5.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 marca 2002 r. (Dz. U. 2002, nr 34, poz. 311)
zmieniającym rozporządzenie (wydzielające na terenie woj. śląskiego trzy podregiony – północno
śląski, centralny śląski i południowo śląski) w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek
Terytorialnych do Celów Statystycznych POZIOM 3 NTS dzieli województwo śląskie na:
Podregion częstochowski
Podregion bielsko-bialski
Podregion centralny śląski
Podregion rybnicko-jastrzębski
Rozporządzenie Rady Ministrów z 14 listopada 2007 r. wyodrębniło 66 podregionów, w tym w
województwie śląskim 8.
Dz. U. z 2007 r., Nr 214, Poz. 1573.
Rocznik Statystyczny Województw 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 746.
Nowe podregiony to: bytomski – 1575 km2 powierzchni, gliwicki – 878 km2, katowicki – 380 km2,
sosnowiecki – 1800 km2, tyski – 944 km2, bielski – 2354 km2, częstochowski – 3050 km2 i rybnicki –
1353 km2.
Dziękuję za uwagę