Wykład 10

MAGMATYZM PŁYT KONTYNENTALNYCH
KONTYNENTALNE STREFY RYFTOWE
RYFTY AKTYWNE:
- Zazwyczaj nad rejonami wyniesionej astenosfery –
„hot spot”
- Szeroka strefa ścienienia litosfery
- Głęboka deformacja plastyczna
- Wulkanizm bazaltowy
RYFTY PASYWNE
- Działanie tylko ekstensji. Osady?
- Wąska strefa ścienienia litosfery
- Brak wulkanizmu
RYFTY SYMETRYCZNE (np. S Rów Górnego Renu).
RYFTY ASYMETRYCZNE (np. Basin and Range)
Basin and Range
geology.isu.edu
geoscience.wisc.edu
Basin and Range
Yoder i Tilley
Bazalt + restyt perydotytowy = pierwotny płaszcz
Skład płaszcza w różnych ciśnieniach i temperaturach
Skład stopu eutektycznego w różnych ciśnieniach
- Niski stopień wytopienia
W HP
- Źródło bogate w CO2
- Ksenolity skał płaszcza
- Obszary śródpłytowe
(OIB i kontynentalne)
Yoder i Tilley
- Wysoki stopień wytopienia
W LP - ekstencja
- Źródło bogate w H2O
- Brak ksenolitów skał
płaszcza
- Obszary ryftowe,
frakcjonacja magm
alkalicznych
WULKANIZM W STREFIE RYFTOWEJ
Seria alkaliczna
Seria toleitowa
RYFT WSCHODNIOAFRYKAŃSKI
LIP
WULKANIZM STREF RYFTOWYCH
1. Wulkanizm zaczął się na N
2. Im młodsze magmy tym bogatsze w SiO2
3. Wulkanizm wcześniej na skrzydle
wschodnim
4. Na skrzydłach wschodnich magmy
mieszane
Gregory Rift
MORZE CZERWONE
SKAŁY (ULTRA)ALKALICZNE
KARBONATYTY I SKAŁY STOWARZYSZONE
Zaw. kalcytu pow. 90%:
- sovit(e) – gruboziarnisty
- alvikit(e) – drobnoziarnisty
Zaw. kalcytu 90-50%:
-dolomitowo-kalcytowy karbonatyt
Zaw. kalcytu 50-40%:
- kalcytowo-dolomitowy karbonatyt
Zaw. dolomitu pow. 90%:
-Beforsyt (beforsite)
Pon. 10% węglanów – ijolit węglanonośny (ijolit: ne+cpx)
10- 50% węglanów – ijolit węglanowy (karbonatytowy)
CWN-nefelinit cobeitowo-wollastonitowy
Klaudius & Keller, 2006
INTRUZJE PIERŚCIENIOWE (FENITY)
Ne sjenit
ijolit (meltigit-urtyt)
sovit
beforsyt (
Dajki alnoitowe
carb syderytowy)
1 GPa, 1200°C
Martin et al., 2013
1,7 GPa, 1220°C
KAMAFUGITY
Uganda (Toro-Ankole Volcanic Province)
Maficzna lub ultramaficzna wylewna skała
ultrapotasowa
Ol+Mel+Le+Kal
Ryfty kontynentalne, środowiska
postkolizyjne
LAMPROITY
Ultramaficzna, maficzna lub pośrednia
Wulkaniczna i hipabysalna skała ultrapotasowa
Zmienny skład mineralny
Brak Pl, Mel, Kal
Zawiera ksenolity płaszcza i diamenty
środowiska postorogeniczne
LAMPROFIRY
Zróżnicowany skład:
Cechy charakterystyczne:
- Wyarźne warstwowanie wewnątrz żyły (przepływ stopu)
- Kropelki stopu krzemianowego lub karbonatytowego
- Pustki, fazy hydrotermalne (Kal, Zeol itp.)
- Zmienny stopień zwietrzenia
KIMBERLITY
KIMBERLITY
Schmincke, 2004