Scenariusz lekcji interdyscyplinarnej

Krystyna Leszczyńska
Gimnazjum nr 48
w Krakowie
os. Kolorowe 29
Scenariusz lekcji interdyscyplinarnej
„Historia książki rękopiśmiennej”; klasa II gimnazjum
Temat : Poznanie historii pisma i książki.
Treści kształcenia i wychowania:
- Zapoznanie uczniów z historią książki i rozwoju pisma
- Przypomnienie zasad korzystania z Internetu (wpisywanie adresu strony, korzystanie
z linków)
- Wyszukiwanie i segregacja informacji, czytanie ze zrozumieniem tekstu
Cele dydaktyczne i wychowawcze:
- umiejętność współpracy w grupach
- doskonalenie techniki korzystania z informacji internetowych
- umiejętność sporządzania i posługiwania się notatkami
Pomoce dydaktyczne : pliki na stronach internetowych: www.wsp.krakow.pl - nasze strony
www.republika.pl/mojeksiazki; Encyklopedia wiedzy o książce, wyd. Ossolineum 1971,
Encyklopedia PWN
Metody i formy realizacji: instruktaż nauczyciela, samodzielna praca w grupach
Przebieg zajęć:
- Uczniowie pracują po 2 przy komputerach korzystając z poleceń podanych na
kartkach.
- Przygotowują notatki do otrzymanych pytań
- Prezentują wiadomości pozostałym grupom
- Nauczyciel uzupełnia wiedzę i prezentuje wzory pisma z „Encyklopedii wiedzy
o książce”
- Uczniowie zapoznają się z testem, który wypełnią w domu
Polecenia dla uczniów:
Grupa I - Korzystając z informacji umieszczonych na stronach internetowych
www.wsp.krakow.pl; www.republika.pl/mojeksiazki; odpowiedz na pytania:
Jak nazywało się pismo w starożytnym Egipcie i co stanowiło materiał pisarski?
Do czego stosowano papirus?
Jak powstawał materiał do pisania?
Jak wyglądała książka w starożytnym Egipcie?
Grupa II - Korzystając z informacji umieszczonych na stronach internetowych
www.wsp.krakow.pl; www.republika.pl/mojeksiazki; odpowiedz na pytania:
Jak nazywało się pismo i na czym pisali Sumerowie?
Jak powstawał pergamin i gdzie stosowano ten materiał pisarski?
Wymień najsłynniejsze biblioteki starożytne.
Co to był kodeks?
1
Grupa III - Korzystając z informacji umieszczonych na stronach internetowych
www.wsp.krakow.pl; www.republika.pl/mojeksiazki; odpowiedz na pytania:
Jakiego rodzaju pismem jest pismo greckie i łacińskie? Jak nazywa się wytworne pismo
łacińskie?
Jakie były początki papieru i jak go wytwarzano?
Jak nazywano mnichów przepisujących i ilustrujących książki w Średniowieczu?
Na czym polegał wynalazek Gutenberga i jak nazywano pierwsze książki drukowane?
Zadanie domowe:
Uczniowie uzupełniają tekst:
Powstanie pisma
Najstarsze pismo to pismo egipskie. Powstało ok. 3 tys. lat p.n.e. Były to ..............................
czyli obrazki zastępujące początkowo jeden wyraz później sylabę lub spółgłoskę. Malowano
je na .................................. oraz na ............................. cienką trzcinką ściętą ukośnie.
Pismo obrazkowe rozwinęło się również w Ameryce Południowej (Aztekowie, Majowie)
W państwie Sumerów w starożytnej Mezopotamii powstało pismo.......................... wyciskane
trzcinką na glinianych tabliczkach. Początkowo ok. 2000 znaków, później 600. Pismem takim
posługiwali się również Babilończycy.
W starożytnej Grecji posługiwano się pismem ......................................, takim pismem była też
łacina, która przez wiele wieków była jedynym językiem w Średniowieczu posiadającym
pismo.
Wraz z rzymską armią alfabet łaciński rozprzestrzenił się po całej Europie.
Najwytworniejszym pismem była ............................. Do szybkiego pisania używano jednak
kursywy.
Materiały pisarskie
Najstarsza forma książki to tzw. papirusy egipskie. Stosowano je również w Grecji, Azji
Mniejszej, Turcji, Rzymie. Książki wykonywano pierwotnie w postaci ............................. Do
pisania używano łodyg sitowia i rurek trzcinowych.
Wcześniej Grecy i Rzymianie pisali rylcem na płytkach złotych, srebrnych lub miedzianych
pokrytych woskiem.
W Azji Mniejszej używano wyprawionej skóry zwierząt domowych (pergamin). Pisano na
niej dwustronnie i szybko zastosowano formę kodeksu, czyli kształt dzisiejszej książki. Do
pisania używano zaostrzonych piór ptaków.
Papier – wynalazek Chińczyków, wytwarzano go z ................................... Do Europy papier
dotarł tzw. jedwabnym szlakiem. Pierwsza papiernia powstała w XII wieku. W Ameryce
Środkowej plemiona Majów wyrabiały papier z łyka i kory dzikiego figowca.
Najsławniejsze biblioteki:
................................................- w Azji Mniejszej
................................................- w Egipcie
Książki średniowieczne:
Nosiły nazwę – manuskryptu. Powstawały w klasztorach, przepisywaniem zajmowali się
..............................., a ilustrowaniem .................................
Okładki często zdobiono złotem i kością słoniową.
1440 rok – narodziny książki drukowanej, czcionki wycinane z drzewa – Gutenberg
Pierwsza książka odbita metalowymi czcionkami – to „Biblia Gutenberga”
Książki drukowane przed 1500 rokiem to ..................................................
2
Odpowiedzi do testu:
hieroglify, kamieniach, papirusie, klinowe, alfabetycznym, kapitała, zwojów, włókien
roślinnych i szmat lnianych , Pergamon, Aleksandryjska, kopiści, iluminatorzy, inkunabuły
Uwaga:
Dużą trudność stanowi przeprowadzenie lekcji w zbyt dużych klasach w stosunku do ilości
komputerów w pracowni. Stosuję tutaj różne rozwiązania. Staram się wejść na lekcje w czasie
nieobecności nauczyciela informatyki, lub wspólnie z nim prowadzę zajęcia. Czasami dzielę
klasę na dwie grupy jeżeli polonista ma dwie kolejne lekcje i wymieniamy się uczniami.
3