podsumowanie pilotażu - The Microfinance Centre
Transkrypt
podsumowanie pilotażu - The Microfinance Centre
Moje mieszkanie - moja odpowiedzialność Ocena pilotażu programu Poniższy tekst stanowi podsumowanie oceny pilotażowej fazy programu Moje mieszkanie - moja odpowiedzialność,, prowadzonego przez Fundację Microfinance Centre w partnerstwie z Fundacją Habitat for Humanity Poland i Młodzieżowym Ośrodkiem Wychowawczym Księży Orionistów, realizowanym w ramach programu Obywatele dla Demokracji,, finansowanego z Funduszy EOG. -----> Więcej o projekcie oraz jego wynikach można przeczytać na stronie www.mfc.org.pl/mojdom. Celem pilotażu było wypracowanie i przetestowanie przetestowanie materiałów edukacyjnych, które następnie zostały udostępnione kolejnym ośrodkom MOW. Pilotaż był prowadzony w ośrodku MOW Księży Orionistów, w fili w Aninie, w okresie od listopada 2015r. do marca 2016r. Wzięła w nim udział grupa 10 usamodzielniających się wychowanków MOW Anin oraz 3 wychowawców,, którzy przeprowadzili 11 warsztatów oraz spotkania indywidualne i grupowe pomiędzy warsztatami, mające na celu sprawdzanie i wsparcie realizacji zadań - prac domowych. W okresie od lutego do kwietnia 2016 r. kolejnych 3 wychowawców pracowało z grupą 5 wychowanków, bazując już na pierwszych doświadczeniach kolegów1. Program edukacyjny Program edukacyjny to seria warsztatów i zadań do wykonania pomiędzy warsztatami, skupiający się wokół czterech głównych modułów tematycznych: zarządzanie finansami osobistymi, żywienie, zarządzanie mediami w domu i produkty instytucji finansowych. fina Przez cały program uczestnicy u pracują w zespołach - w zależności od osiąganych wyników, otrzymują wynagrodzenie - sztuczne pieniądze, które mogą zamienić na nagrody lub oszczędzać, po to, by na koniec programu wymienić je na jeszcze większe nagrody. 1 Grupa ta wzięła udział w warsztatach, z wyłączeniem zajęć pomiędzy warsztatami. Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. Schemat programu edukacyjnego Moje mieszkanie - moja odpowiedzialność Wprowadzenie do programu 1,5h WIZJA ZASADY Wprowadzanie dobrych praktyk oszczędzania Zarządzanie finansami osobistymi 3h FUNDUSZE NA WYDATKI NIESPODZIEWANE WYDATKI Jednodniowy jadłospis 2h Moduł 2: żywienie Moduł 1: finanse Moje osobiste dochody i wydatki 4h BUDŻET RACJONALIZACJA WYDATKÓW Sprawdzenie cen w sklepach Przygotowanie planu żywienia ośrodka 1,5h Zjadacze energii w domu 3h ZUŻYCIE ENERGII PRZEZ URZĄDZENIA Audyt energetyczny ośrodka 1h Oszczędzanie energii 3h ILE MOGĘ OSZCZĘDZIĆ? JAK OSZCZĘDZAĆ? Realizacja jadłospisów i ocena Moduł 4: produkty bankowe Moduł 3: Media w domu Wprowadzanie dobrych praktyk oszczędzania Oszczędzanie energii w ośrodku 1h Produkty bankowe 3h NA CO ZWRACAĆ UWAGĘ? RANKING OFERT Analiza ofert bankowych 1h Mądre pożyczanie 3h NIEBEZPIECZEŃSTWA DŁUGU ZASADY NA ILE KREDYTU MNIE STAĆ? KOSZT KREDYTU Analiza ofert pożyczkowych 1h Zakończenie programu, czyli wielka fiesta 1,5h Ogólna satysfakcja Ogólnie, uczestnicy warsztatów byli zadowoleni z programu, widząc jego przydatność i chętnie polecają go kolejnym grupom jako przydatne zajęcia. Nie ma jednoznaczności w tym, które tematy były szczególnie atrakcyjnie - różni uczestnicy byli zainteresowani innymi tematami. "Przyznam, że na początku podchodziłem sceptycznie - że to będzie jeszcze jedno szkolenie, które nic im [wychowankom] nie da. Teraz widzę, że to miało sens i jest potrzebne. Jestem w szoku, że aż tyle nie wiedzą. Forma zajęć sprawia, że byłem z nimi blisko; że mogą sami pracować, myśleć, i wykazać się własną wiedzą - to podnosi ich poczucie własnej wartości." Wychowawca Zajęcia są atrakcyjne dla uczestników, bo dotykają życiowych, praktycznych tematów. Uczestnicy mają świadomość, że w ich domach rodzinnych nie funkcjonują dobre praktyki. Dla wielu z nich perspektywa powrotu do domu i konieczność wsparcia nieradzących sobie z finansami i utrzymaniem domu rodziców była dodatkową motywacją do aktywności. Chłopcy czuli się docenieni, bo zostali potraktowani jak dorośli. Przemawiała do nich podkreślana perspektywa tego, że zaraz będą "na swoim", będą zakładać rodziny, będą ojcami - uświadomienie sobie tego wyzwalało w nich optymizm i chęć przygotowania się. Uczestnikom najbardziej podobały się praktyczne porady dotyczące sposobów na oszczędzanie pieniędzy i gospodarowanie zasobami, takie jak oszczędzanie na prądzie w przypadku lodówki, dzielenie na porcje i mrożenie jedzenia, robienie zdjęć lodówki przed pójściem pój do sklepu (swoista lista zakupów). "Mieszkam sam, więc potrzebuję mieć plan działania - zaplanować na tydzień do przodu, ile i co mam kupić - żeby nie rozrzucać pieniędzy. To jest kontrola wydatków." Zajęcia były prowadzone przez wychowawców. Program, choć wymagający czasowo i prowadzony jako dodatkowe zajęcia (poza ustalonym programem edukacyjno-wychowawczym), edukacyjno sprawił Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. Uczestnik wychowawcom dużo frajdy. Największą satysfakcją satysfakcją było zainteresowanie uczestników i aktywna praca. Momenty dzielenia się doświadczeniem własnych uczestników otwierały na relacje i zbliżały. Metody pracy Uczestnicy bardzo doceniali różnorodność stosowanych metod: pracę w zespołach, praktyczne ćwiczenia nia jak wykorzystanie demo serwisu internetowego banku, czy obliczanie kosztów zużycia energii przez telewizor. Ćwiczenia wymagające porządkowania kolorowych kartek, puzzle czy wypisywanie pomysłów na flipcharcie angażowały uczestników intelektualnie i fizycznie. fi Zróżnicowanie rozwoju intelektualnego sprawia, że wielu uczestników ma problem z zadaniami matematycznymi - w takich wypadkach lepiej skoncentrować się na pokazaniu, gdzie mogą znaleźć wsparcie w podjęciu decyzji. Dodatkowo, uczestnicy potrzebują powtórzeń i podsumowań. Dynamika warsztatów, jako przeciwieństwo wykładów, sprawiała, że każde zajęcia były swoistą przygodą także dla prowadzących. Nawet krótkie pogadanki były formą dialogu. Pomimo dynamizmu, materiały są tak skonstruowane, że wychowawcom wychowawcom bez dużego przygotowania łatwo było realizować materiał - każde kolejna część warsztatu wynika logicznie z poprzedniej. W momentach ograniczeń czasowych łatwo jest także wybrać najważniejsze rzeczy i nadal prowadzić interaktywne zajęcia. Czynniki sukcesu Ważnym elementem, na który zwracali uwagę uczestnicy, była postawa prowadzących zajęcia. Przede wszystkim wychowawcy stworzyli luźną i wesołą atmosferę. Jednocześnie istotnie na wychowanków wpłynęło dzielenie się własnym doświadczeniem wychowawców: zarówno wno mądrymi decyzjami jak i popełnionymi błędami, dzięki czemu warsztaty nabierały większej autentyczności. Słuchanie realnych historii sprawiało, że uczestnicy łatwiej osiągali cele edukacyjne programu. System sztucznych pieniędzy - nazwanych przez grupę pilotażową Kopiejekami, został dobrze oceniony jako motywujący do działania, szczególnie dla zadań wykonywanych pomiędzy warsztatami. Pomimo możliwości natychmiastowej wymiany Kopiejek na nagrody, uczestnicy odłożyli gratyfikację na zakończenie programu, dzięki czemu korzystali z "oprocentowania" swoich oszczędzonych Kopiejek. Najtrudniejsze tematy Do najtrudniejszych zadań w programie należało przygotowanie jadłospisów dla ośrodka oraz oszczędzanie energii (zadania wykonywane pomiędzy warsztatmi). warsztatmi) To pierwsze rwsze ze względu na niedoprecyzowane od początku i zmieniające się wytyczne co do dziennych kosztów i potrzeb ośrodka. Jednocześnie jednak uczestnicy wiele się nauczyli (więcej poniżej). W przypadku oszczędzania wody i prądu wyzwaniem było włączenie innych mieszkańców ośrodka w oszczędzanie - brak realnego wpływu na praktyki innych wychowanków (nie biorących udziału w Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. projekcie) podcinał odcinał motywację uczestników. Najchętniej Najchętniej widzieliby oni kolegów partycypujących w odpowiedzialności finansowej za ograniczenie zużycia prądu i wody. Również prowadzenie audytu energetycznego było wyzwaniem, ze względu na czasochłonność poszukiwania zastępczych urządzeń. Rezultaty Najważniejszym efektem programu jest to, że uczestnicy uczestnicy zdecydowanie rozumieją, że to ich odpowiedzialnością lnością jest kontrolowanie wydatków i że są w stanie to robić, jeśli tylko zechcą. Oszczędzanie i jego różne aspekty było tematem najobfitszych przemyśleń i zastosowań w życiu uczestników. Wdrożone praktyki to: • • • • • • • • "Sprawdzałem, ile kosztuje bułka tarta. Niby mało, ale bardziej mi się opłaca zbierać suchy chleb i zetrzeć na tarce wtedy nie wydaję wcale". Odkładanie dkładanie większej ilości pieniędzy do koperty - w depozyt u opiekuna; Notowanie otowanie wydatków w notesie: "wiem, na co ile wydałem"; Wydawanie mniej na papierosy i słodycze (w tym częściowo przez ograniczenie konsumpcji) - według wychowawców, w ośrodku Uczestnik zapanowała prawdziwa moda na rzucanie palenia; Prowadzenie kopert: na wydatki codzienne, na wydatki w ważne i niespodziewane, oraz trzymanie się wyznaczonego wyz limitu; Założenie koperty na większe wydatki (np. na prezenty na święta, wakacje); Ładowanie telefonu w szkole w ramach ramach oszczędności (wątpliwa praktyka pod kątem uczciwości); "Lane kluski są nieco Zakręcanie akręcanie kaloryfera przy otwartym oknie, gaszenie światła przy skromniejszym, ale wychodzeniu z pokoju; sycącym posiłkiem dzięki temu następnego Racjonalizacja pożyczania: "jeśli "j pożyczam od kogoś, to wtedy, dnia budżet pozwala na kiedy oczekuję przychodu, i wiem, że będę mógł oddać". schabowe." Pomimo, że temat żywienia był wskazywany jako najmniej atrakcyjny, to uczestnicy wymieniali wiele wspólnych odkryć: • • • Uczestnik urealnienie wiedzy o kosztach jedzenia; jedzenia konieczność odpowiedniego planowania posiłków ze względu na odpowiedni limit budżetu; konieczność poświęcenia czasu i uwagi na sprawdzenie, które "Ktoś chce Ci dać pożyczkę produkty ile kosztują. Produkty bankowe: W tym module uczestnicy ewidentnie uczyli się od siebie - aktywnie wymieniali się doświadczeniem na temat posiadanych kont, kart debetowych i systemów zabezpieczeń. na dowód - przecież nie ma żadnej gwarancji, że spłacisz. To co się za tym kryje?" - chłopcy przyznają rację. Wychowawca • • Jak ak czytać oferty bankowe i gdzie szukać "haczyków" podchwytliwych warunków umów; Pożyczanie anie ma swoje koszty, i opłaca się to robić tylko wtedy, jeśli Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. • inwestujemy w cośś (np. edukację, pracę, itp.). Najlepiej jednak unikać pożyczania ania w instytucjach finansowych; Kredyt brać w tej walucie, w której się zarabia. zarabia W temacie o mediach odkryciem było to, że nie zawsze najlepsza klasa energetyczna daje największe oszczędności. Kluczem była umiejętność policzenia, ile kosztuje zużycie prądu porównywanych poró urządzeń w ćwiczeniu. Uczestnicy byli zadziwieni również tym, że posiadając mieszkanie na własność, trzeba płacić dodatkowo czynsz. "Dowiedziałem się, po co te dwa przyciski w toalecie - do tej pory zawsze wciskałem oba na raz" Wychowanek Dla większości, nowością była większość proponowanych dobrych praktyk. Wyzwania prowadzących Ostatecznie program przyjął formę prawie dwudziestu godzin zajęć; zajęć; część z tego czasu to kontynuowanie indywidualnej pracy z uczestnikami pomiędzy głównymi warsztatami. Trudnością było znalezienie czasu na takie dodatkowe zajęcia w dość zajętym rozkładzie roku szkolnego ośrodka. ośrodk Jednocześnie, ponieważ warsztaty nie były od początku roku wpisane w program ośrodka, często uzgodnione wcześniej terminy kolidowały z innymi zajęciami. Ponieważ część uczestników pierwszej grupy w Aninie było maturzystami, więc często o prym w ich czasie czasie walczyły korepetycje. Wywoływało to o zamieszanie i napięcie, zarówno wśród wychowanków, jak i wychowawców. Rozwiązaniem (już postanowionym) jest włączenie tego programu dla nowej grupy w całościowy program ośrodka od początku roku szkolnego oraz ustalenie ustalenie stałych, nieprzesuwalnych terminów. W ciągu jednego roku szkolnego mogą być dwie edycje: dla maturzystów po maturze, a dla uczniów innych szkół, odchodzących z ośrodka po zakończeniu roku szkolnego, przez cały okres. W Aninie każdy moduł był prowadzony przez przez tego samego wychowawcę, jednak już różne moduły prowadzone były przez różnych. Pomimo nowego tematu, nowy wychowawca musiał sprawdzać pracę domową z poprzedniego modułu - co okazało się trudne ze względu na brak wiedzy, co się wydarzyło na zajęciach w poprzednim module. module. Zdecydowanie lepszy rozwiązaniem jest, jeśli te same osoby prowadzą cały program: mogą efektywniej nawiązywać do poprzednich zajęć i śledzić wykonywanie prac domowych na przestrzeni programu. Tzw. prace domowe - czyli działania wykonywane wykonyw pomiędzy zajęciami wymagają szczególnej uwagi wychowawcy - niezbędne jest częste kontrolowanie postępów i zachęcanie uczestników. Chociaż wydaje się to zajęciem żmudnym i niewdzięcznym (ciągłe przypominanie się o wyniki pracy) - z perspektywy czasu i efektów fektów jest to skuteczne. Uczestnicy mieli duży problem z grupowymi pracami domowymi - w każdym zespole znajdowała się osoba mniej chętna do pracy niż pozostali członkowie. Lepiej jest przeprogramować przeprogramow prace domowe na indywidualne - dużo łatwiej jest je wyegzekwować wy i sprawiedliwie ocenić. Sugestie poprawy programu Zarówno uczestnicy jak i prowadzący mieli wiele pomysłów, jak można jeszcze bardziej usprawnić program edukacyjny. Moduł finansów osobistych: Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. Na bieżąco w Internecie pojawiają się nowe filmiki do wykorzystania w programie, które z odpowiednim komentarzem prowadzącego dostarczają kolejnych pomysłów na oszczędzanie, np. "5 sposobów jak przeżyć dzień za 5zł". Moduł produktów finansowych: Matematyczne ćwiczenia są dość trudne dla części uczestników. W module o produktach bankowych warto jest dodać więcej ćwiczeń na obliczanie zdolności kredytowej czy porównywanie dwóch ofert, po to, aby uczestnicy mogli bardziej przećwiczyć. Moduł żywienia: Główna zmiana w module dotyczyła zadania przygotowania jadłospisu jadłospisu dla ośrodka: uczestnicy zamiast tygodniowego, przygotowali dwudniowy jadłospis dla 20-30 20 30 osób, co i tak było wyzwaniem i zajęciem czasochłonnym. Ponieważ chłopcy uczyli się na błędach - drugi dzień jest potrzebny na wdrożenie poprawek w życie. Uczestnikom nikom podobały się konkretne porady jak radzić sobie w kuchni, np. jak zmierzyć proporcje składników na zrobienie kopytek bez używania wagi. Można dodać też proste przepisy, szczególnie przepisy na potrawy z resztek. Zamiast wizyty w sklepie czy posiłkowania posiłkowania się Internetem, w ćwiczeniach można używać gazetek sklepowych z produktami i ich cenami. Ciekawym zastosowanym ćwiczeniem było porównanie kosztów zrobienia spagetti z dwóch różnych sklepów. Uczestnicy na podstawie informacji z gazetek sklepowych porównali porównali ceny składników (makaron, sos, mięso, przyprawy) - różnica na jednym obiedzie wynosiła nawet 10 zł. Pomnożona przez 30 obiadów miesięcznie, wynosiła już 300 zł - taka miesięczna kwota robi wrażenie na uczestnikach, pokazując, że dobrze jest zadbać nawet o rozsądne wydawanie drobnych kwot. Moduł media w domu: • • • • • Wg. uczestników, logiczniejszym miejscem dla tego modułu jest czas pomiędzy modułem o finansach osobistych a żywieniem - sugerowana kolejność to: finanse osobiste, media, żywienie, produkty bankowe) bankowe Wymieszać mieszać tematy mówienia o sprzęcie i o praktykach oszczędzania: jeśli mówimy o pralkach, to jak prać, żeby oszczędzać? Jeśli mówimy o żarówkach, to jak używać, żeby oszczędzać? Jeszcze eszcze więcej praktyk, jak działać, działać żeby oszczędzać. Dodać treść dotyczącą ogrzewania grzewania w domach jednorodzinnych (piece (piece gazowe, ekogroszek, węgiel, piece gazowe) - z uwzględnieniem wpływu na środowisko. Dodać sposoby izolacji domu (razem z pokazem konkretnych materiałów). Dodatkowo, modułowi brakuje perspektywy ekologicznej - elementy ty związane z ochroną środowiska zostały włączone, jednak główne przesłanie to racjonalizacja kosztów. W przyszłości warto poszerzyć materiał o przesłanie długoterminowego dbania o środowisko. Warto też jeszcze więcej powiedzieć o działaniu reklamy i marki (zarówno przy produktach bankowych jak i przy urządzeniach RTV/AGD RTV w module Media) - uczestnicy nadal mają problem z identyfikowaniem stosunku marki do jakości i wynikających implikacji cenowych. Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG. Każdy moduł warto zakończyć broszurką zbierającą najważniejsze najważniejsze informacje, podsumowującą materiał - do rozdania uczestnikom. W przyszłości, zajęcia w programie powinny mieć ustalony dzień w tygodniu tygodniu i stałą godzinę trwania. Mieszkańcy ośrodka w Aninie preferują prefer weekend, kiedy nie ma innych zajęć. Według wychowawców, w przypadku tych uczestników, którzy obejmą mieszkania treningowe, warto jest zrobić ewaluację stanu wiedzy i praktyk po 3 miesiącach od samodzielnego zamieszkania. W zależności od wyników, można przypomnieć i odświeżyć elementy warsztatów, dopasowane już do nowej rzeczywistości. Tematy na przyszłość Uczestnicy i prowadzący wymieniali kolejne tematy, jakie chcieliby widzieć w kolejnych warsztatach: warsztat • • • • • • • Remont mieszkania: jak zrobić tanio i co można zrobić własnymi siłami a do czego potrzebni są fachowcy; jak robić hydraulikę i inne drobne prace? Jak tanio urządzić mieszkanie: gdzie kupić meble, co jest priorytetem? Jak pomnażać swoje pieniądze: jak działa giełda, inne fundusze? Ubezpieczenia Umowy z pracodawcą i rozliczanie się z podatków Jak założyć firmę / działalność gospodarczą? Jak załatwiać sprawy urzędowe? Projekt jest realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowego z Funduszy EOG.