Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem

Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa
Wpisany przez Krzysztof Dziekoński
W trudnych czasach szczególne znaczenie mają ryzyko kredytowe i ryzyko płynności - obszary
wiążące się z realnym przepływem pieniądza.
Jednym z nowszych elementów sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z
MSSF, wprowadzonym w 2007 roku przez MSSF 7, jest obowiązek dokonywania ujawnień
dotyczących m.in. zarządzania ryzykiem finansowym przez jednostkę.
Wymóg ten jest niejednokrotnie traktowany przez jednostki jako dodatkowy obciążenie w
procesie sporządzania sprawozdań finansowych, nie wnoszące istotnej wartości dla odbiorców.
Jednak w obecnej sytuacji rynkowej ujawnienia dotyczące ryzyka finansowego oraz sposobu
zarządzania tym ryzykiem, jako jedna z niewielu części sprawozdania finansowego, na
podstawie której można dokonać pewnej prospektywnej oceny kondycji finansowej jednostki,
nabiera szczególnego znaczenia.
W teorii spotykamy się z wieloma rodzajami ryzyka, na które narażone są przedsiębiorstwa w
ramach prowadzenia działalności. Można wymienić na przykład ryzyko walutowe, ryzyko stóp
procentowych, ryzyko cen towarów, ryzyko kredytowe, ryzyko operacyjne, ryzyko płynności,
ryzyko prawne, ryzyko podatkowe. W praktyce jednak szczególnego znaczenia w obecnych
trudnych czasach nabierają dwa rodzaje ryzyka, tj. ryzyko kredytowe oraz ryzyko płynności,
czyli obszary wiążące się z realnym przepływem pieniądza.
1/3
Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa
Wpisany przez Krzysztof Dziekoński
Ryzyko kredytowe rozumiane jest jako ryzyko niedotrzymania warunków przez drugą stronę
kontraktu, szczególnie w zakresie dokonania zapłaty oraz jej terminu. Z kolei ryzyko płynności
(wypłacalności) rozumiane jest zasadniczo jako możliwość (lub brak) regulowania przez
podmiot w terminie swoich zobowiązań. Oba ryzyka są ze sobą bardzo silnie powiązane, brak
otrzymania terminowej płatności od swoich odbiorców może powodować problemy z płynnością
(wypłacalnością) jednostki, w najgorszym scenariuszu może prowadzić nawet do upadłości.
Trochę inaczej (szerzej) rozpatrywane są te ryzyka z punktu widzenia instytucji finansowych,
np. banków.
Istotnym elementem zarządzania ryzykiem jest komunikacja z tzw. interesariuszami.
Zarządzanie ryzykiem to nie tylko wewnętrzna sprawa przedsiębiorstwa (czyli zarządu, rady
nadzorczej, komitetu ds. audytu), proces ten wymaga włączenia wszystkich pracowników, a
ponadto dotyczy również całego otoczenia zewnętrznego, w tym organów nadzorujących,
akcjonariuszy, kredytodawców, wierzycieli, klientów. Profesjonalne otoczenie wyżej ceni (w tym
również wycenia) jednostki, w których funkcjonuje właściwy proces zarządzania ryzykiem. Tak więc w sytuacji, kiedy budowanie wartości firmy jest jednym z najistotniejszych celów
przedsiębiorstw, a otoczenie rynkowe tak trudne jak obecnie (zarówno pod kątem znalezienia
wypłacalnych klientów, jak również w kontekście pozyskania nowego finansowania
zewnętrznego lub chociażby utrzymania na obecnym poziomie) istotną, praktyczną rolę
zaczyna odgrywać kwestia realnego zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie. Należy również
dodać, iż zarządzanie ryzykiem nie jest procesem statycznym, wobec zmieniającego się
otoczenia i warunków należy cały czas przeglądać i definiować na nowo cele i sposoby
zarządzania ryzykiem finansowym.
Rolą rady nadzorczej, w tym komitetu ds. audytu, staje się więc „motywowanie" zarządu do
wdrażania procesu zarządzania ryzykiem jako nieodłącznego elementu zarządzania w
przedsiębiorstwie, aby poprzez ocenę obecnie stosowanych zasad zarządzania ryzykiem
finansowym jednostki wprowadzały coraz lepsze (bardziej właściwe w obecnej sytuacji)
procedury i zasady identyfikacji, pomiaru oraz zarządzania tym ryzykiem, stosownie do
trudnych czasów, w których przychodzi funkcjonować przedsiębiorstwom.
2/3
Rola Rady Nadzorczej w procesie zarządzania ryzykiem finansowym przedsiębiorstwa
Wpisany przez Krzysztof Dziekoński
Ponadto rada nadzorcza powinna wymagać, aby w sprawozdaniach finansowych znalazły się
rzetelne i kompletne informacje w zakresie narażenia jednostki na ryzyko finansowe oraz
zarządzania tym ryzykiem, zgodnie z wymaganiami MSSF 7. Powinno się również w ramach
np. audytu wewnętrznego lub lepiej - poprzez zlecenie zewnętrznym specjalistom - rozważyć
dokonanie audytu w zakresie monitorowania i zarządzania ryzykiem finansowym; w przypadku
zidentyfikowania jakichkolwiek luk lub słabości w tym obszarze niezwłocznie powinno się podjąć
działania w celu ich wyeliminowania.
Warto również zwrócić uwagę na rosnącą odpowiedzialność wobec członków rad nadzorczych,
a szczególnie członków komitetów ds. audytu, za jakość sprawozdawczości finansowej spółek.
Istotnym elementem zapewniającym prawidłowość raportowanych wyników jest system
zarządzania ryzykiem finansowym w przedsiębiorstwach, jako jeden z elementów zapobiegania
problemom firm, w tym np. w obszarze złych należności lub też problemów z płynnością.
3/3