Audyt wewnętrzny a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny

Audyt wewnętrzny a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Wpisany przez Ludmiła Lipiec-Warzecha
Nowe regulacje prawne
Katalog karalnych naruszeń dyscypliny finansów publicznych, określony w art. 5-18
ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 1114 z późn. zm.) z dniem 1 stycznia 2010 r.
zostanie wzbogacony m.in. o nieprawidłowości w zakresie audytu wewnętrznego w
jednostce sektora finansów publicznych. Za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych uznawane będzie zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w
jednostce sektora finansów publicznych do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudniania
audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą (art. 18 a u.o.n.d.f.p.).
Zaniechanie powyższe stanowi delikt finansowy od dnia 1 stycznia 2010 r.
Artykuł 18a został dodany do ustawy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o
finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241). Regulacje dotyczące audytu wewnętrznego
w jednostkach sektora finansów publicznych, których naruszenie skutkuje odpowiedzialnością
dyscyplinarną, zawiera dział VI ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.
U. Nr 157, poz. 1240).
Audyt wewnętrzny definiowany jest jako działalność niezależna i obiektywna, której celem jest
wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań
przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze. Ocena ta dotyczy w
szczególności adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w dziale
administracji rządowej lub jednostce.
1/4
Audyt wewnętrzny a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Wpisany przez Ludmiła Lipiec-Warzecha
Do prowadzenia audytu wewnętrznego zobowiązane nie są wszystkie jednostki sektora
finansów publicznych, a jedynie wymienione w ustawie o finansach publicznych. W zależności
od rodzaju jednostki lub wielkości jej planowanych przychodów lub kosztów audyt wewnętrzny
może mieć charakter obligatoryjny albo fakultatywny. Zgodnie z art. 274 u.f.p. audyt
wewnętrzny prowadzi się w:
- Kancelarii Prezesa Rady Ministrów;
- ministerstwach;
- urzędach wojewódzkich;
- izbach celnych;
- izbach skarbowych;
- Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, w tym w zarządzanych przez niego funduszach;
- Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w tym w funduszach zarządzanych przez
Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Narodowym Funduszu Zdrowia.
- państwowych jednostkach budżetowych, jeżeli kwota ujętych w planie finansowym
dochodów lub kwota wydatków przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł;
- uczelniach publicznych, jeżeli kwota ujętych w planie rzeczowo-finansowym przychodów
lub kosztów przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł;
- samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej, które nie zostały utworzone
przez jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli kwota ujętych w planie finansowym
przychodów lub kosztów przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł;
- agencjach wykonawczych, jeżeli kwota ujętych w planie finansowym przychodów lub
kosztów przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł;
- państwowych funduszach celowych, jeżeli kwota ujętych w planie finansowym
przychodów lub kosztów przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł.
- w jednostkach samorządu terytorialnego, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki
samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów
przekroczyła wysokość 40.000 tys. zł.
Audyt wewnętrzny prowadzi się również w jednostkach sektora finansów publicznych, których
kierownicy podejmą decyzję o prowadzeniu audytu wewnętrznego, a także w jednostkach w
dziale wskazanym przez właściwego ministra kierującego działem. Wskazując jednostkę
zobowiązaną minister określa termin rozpoczęcia prowadzenia audytu wewnętrznego.
2/4
Audyt wewnętrzny a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Wpisany przez Ludmiła Lipiec-Warzecha
Audyt wewnętrzny prowadzi audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo - pod pewnymi
warunkami - usługodawca niezatrudniony w jednostce (art. 275 u.f.p.).
Audytorem wewnętrznym może być osoba, która legitymuje się odpowiednim, wskazanym w
ustawie o finansach publicznych, obywatelstwem, ma pełną zdolność do czynności prawnych
oraz korzysta z pełni praw publicznych, nie była karana za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe, posiada wyższe wykształcenie oraz odpowiednie kwalifikacje do
przeprowadzania audytu wewnętrznego.
Prawo do prowadzenia audytu wewnętrznego dają następujące, alternatywnie wskazane
kwalifikacje:
1. posiadanie jednego z certyfikatów: Certified Internal Auditor (CIA), Certified Government
Auditing Professional (CGAP), Certified Information Systems Auditor (CISA), Association of
Chartered Certified Accountants (ACCA), Certified Fraud Examiner (CFE), Certification in
Control Self Assessment (CCSA), Certified Financial Services Auditor (CFSA) lub Chartered
Financial Analyst (CFA),
2. zdanie, w latach 2003-2006, z wynikiem pozytywnym egzaminu na audytora
wewnętrznego przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Finansów,
3. posiadanie uprawnień biegłego rewidenta,
4. dwuletnia praktyka w zakresie audytu wewnętrznego i legitymowanie się dyplomem
ukończenia studiów podyplomowych w zakresie audytu wewnętrznego, wydanym przez
jednostkę organizacyjną, która w dniu wydania dyplomu była uprawniona, zgodnie z odrębnymi
ustawami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych lub prawnych.
Nowelizacja przepisów o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych nie
objęła kwestii proceduralnych związanych w szczególności z zawiadomieniem o naruszeniu
dyscypliny finansów publicznych. Audytor wewnętrzny nie został wymieniony wśród podmiotów
3/4
Audyt wewnętrzny a odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Wpisany przez Ludmiła Lipiec-Warzecha
uprawnionych do składania takiego zawiadomienia rzecznikowi dyscypliny finansów
publicznych (art. 93 u.o.n.d.f.p.) 1 . W katalogu naruszeń dyscypliny finansowej brak jest również
deliktu polegającego na niewykonaniu lub niewłaściwym wykonywaniu obowiązków w zakresie
audytu wewnętrznego (podczas gdy naruszenia dyscypliny polegające na nieprawidłowościach
w sprawowaniu kontroli zarządczej zostały do ustawy wpisane).
1. L. Lipiec-Warzecha, Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów
publicznych. Komentarz
, Warszawa Wolters Kluwer 2008, s. 626.
4/4