PROGRAM PROFILAKTYKI - Zespół Szkolno

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
ZESPOŁU SZKOLNO-PRZEDSZKOLNEGO
W CHRZANOWICACH
1
Prawna podstawa opracowania szkolnego Programu Profilaktyki:
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie
zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności
wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania
narkomanii.
2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia w sprawie
udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach.
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lipca 2011r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych
szkołach i placówkach.
4. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 lutego 2007r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznych przedszkoli oraz
publicznych szkół.
6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r.
w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród
dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem .
8. Ustawa z dnia 7 września 1991r.o systemie oświaty z późniejszymi zmianami.
9. Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989r.
10. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
2
WSTĘP
Wymogi współczesności narzucają konieczność bacznego przyjrzenia się
gnębiącym społeczeństwo problemom, które przenoszą się na życie szkoły.
Dostrzeżenie w odpowiednim momencie niebezpieczeństw oraz zapobieganie im
stanowi naczelny obowiązek nowoczesnej pedagogiki.
Analiza sytuacji, z którymi stykają się pedagodzy w procesie wychowawczym,
pozwala sformułować twierdzenie, że jedno z priorytetowych zagadnień stanowi
problem agresji. Przyczynami tego zjawiska zajmują się socjolodzy monitorujący
społeczeństwo, jednak z cała pewnością można stwierdzić, że jednym z głównych
impulsów agresji są przemiany, jakim podlega społeczeństwo, przemiany, za którymi
wielu nie nadąża, co budzi stres i frustracje.
Jednym z naczelnych działań pedagogiki jest stymulowanie procesów
wychowawczych oraz przygotowanie planu działań zapobiegającym niewłaściwym
tendencjom i zjawiskom.
Celem nadrzędnym SzPP jest wykształcenie w uczniach umiejętności radzenia
sobie z trudnościami współczesnej rzeczywistości oraz zapobiegania, ograniczania
i likwidowania źródeł patologii, niedostosowania społecznego i dyskryminacji.
Program kierowany jest do uczniów klas I-VI, wychowanków oddziałów
przedszkolnych, rodziców, nauczycieli oraz pracowników niepedagogicznych.
Program realizują przede wszystkim nauczyciele, wychowawcy we współdziałaniu
z dyrekcją szkoły, pedagogiem szkolnym, przy pomocy rodziców oraz pracowników
niepedagogicznych. Zadania realizuje się na wszystkich zajęciach lekcyjnych,
wychowawczych, także w czasie nieobowiązkowych zajęć pozalekcyjnych kół
przedmiotowych, organizacji szkolnych, kół artystycznych. Istotnym czynnikiem
wspierającym SzPP jest Samorząd Szkolny i jego działalność samorządowa.
Mocne strony szkoły:
- bogate tradycje szkoły,
- kulturotwórcza rola szkoły w środowisku,
- integracja środowiska szkolnego,
- nauka na jedną zmianę,
- dobrze wyposażone pracownie przedmiotowe,
- bogata oferta zajęć pozalekcyjnych,
- internet bezprzewodowy w szkole.
Słabe strony szkoły i środowiska :
- rodziny dysfunkcyjne,
- wyjazdy rodziców poza granice kraju w celach zarobkowych,
- brak sali gimnastycznej,
- skromna oferta miejsc kulturalnego spędzania wolnego czasu dla uczniów
w środowisku.
3
Diagnozowanie zakresu potrzeb i problemów uczniów:
Diagnozy potrzeb i problemów dokonano:
- analizując dokumenty szkolne (dzienniki lekcyjne i zajęć pozalekcyjnych, protokoły
Rad Pedagogicznych);
- analizując wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów i rodziców
naszej szkoły, wyniki ogólnopolskiej diagnozy zawartej w Rządowym programie na
lata 2014/2016 ,,Bezpieczna i przyjazna szkoła'';
- prowadząc obserwację zachowania uczniów w szkole i na terenie wokół szkoły;
- analizując uwagi rodziców pod adresem szkoły zgłaszane na zebraniach
z wychowawcami klas oraz na spotkaniach Rady Rodziców.
Problemy wynikające z przeprowadzonej diagnozy:
- przemoc rówieśnicza,
- niepowodzenia szkolne, spóźnienia,
- zagrożenia związane z piciem alkoholu, paleniem papierosów i zażywaniem
narkotyków i dopalaczy.
Problemy objęte badaniami ankietowymi w bieżącym roku szkolnym:
- bezpieczeństwo uczniów w szkole,
- zainteresowania uczniów,
- książki i czytelnictwo.
Cel główny:
Zwiększenie skuteczności działań profilaktycznych, informacyjnych
i edukacyjnych wśród uczniów ich rodziców (opiekunów) oraz nauczycieli
i pracowników szkoły na rzecz bezpieczeństwa i tworzenia przyjaznego
środowiska w szkole.
Program będzie wdrażany i ewaluowany w cyklu rocznym w wyłonionych
obszarach:
1. Ograniczanie agresji i przemocy.
2. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym.
3. Kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu,
a w szczególności zdrowiu psychicznemu.
4. Zapobieganie zachowaniom przestępczym i dyskryminacji.
4
OGRANICZENIE AGRESJI I PRZEMOCY
I. Zadania szkoły w tym obszarze:
1. Diagnoza zjawiska agresji i przemocy.
2. Prowadzenie działań edukacyjnych:
 z uczniami,
 z nauczycielami,
 z rodzicami,
 z pracownikami niepedagogicznymi szkoły.
3. Modyfikowanie aktów prawnych funkcjonujących w szkole (Statut szkoły,
regulaminy).
4. Tworzenie warunków materialnych do realizacji zadania.
5. Współpraca z instytucjami wspierającymi pracę szkoły.
6. Monitorowanie i ewaluacja.
II. Treść działań:
Ad.1. Diagnoza zjawiska agresji i przemocy
Przygotowanie arkusza obserwacji zjawiska agresji i przemocy.
Dokonanie analizy dokumentów.
Opracowanie i przeprowadzenie ankiety.
Analiza, wnioski, raport.
Ad.2. Edukacja
Sposoby rozwiązywania konfliktów.
Zasady i normy prawne akceptowane w klasie.
Istota uczuć i emocji – sposoby ich wyrażania.
Kształtowanie umiejętności empatii.
Agresja, przemoc i ich następstwa prawne - udział klas I - III
w programie ,,Szkoła bez przemocy”.
F. Umiejętność odmawiania, radzenia sobie z presją rówieśniczą i medialną
(reklamy, telewizja, publikacje).
G. Tworzenie zasad i norm przeciw przemocy, radzenie sobie z cudzym
gniewem, proszenie o pomoc.
H. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych.
A.
B.
C.
D.
E.
Ad.3. Modyfikacja aktów prawnych korekty w statucie itp.
Ad.4. Gromadzenie księgozbioru o tematyce agresji i przemocy. Przeznaczenie
środków na dokształcenie nauczycieli w powyższym zakresie.
Sfinansowanie ze środków Rady Rodziców warsztatów dla rodziców ww
tematyce.
5
Ad.5. Instytucje wspierające pracę szkoły:
Policja – interwencje, informacja, prelekcje, pogadanki, udział policjanta w realizacji
programu „Bezpieczna szkoła”,
PPP – diagnoza, terapia, doradztwo, program profilaktyczny: „Debata”,
„Cukierki”.
Sąd Rodzinny i nieletnich (kurator zawodowy i społeczny) - informacje na
temat orzecznictwa sądu w sprawie, szybkie orzecznictwo.
PCPR – współpraca dotycząca funkcjonowania rodzin.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Zespół Interdyscyplinarny – informacje,
współdziałanie, uświadamianie, wspieranie rodzin.
Ad.6. Monitorowanie i ewaluacja.
1. Okresowa obserwacja.
2. Monitorowanie bieżące.
3. Ankiety.
PRZECIWDZIAŁANIE NIEPOWODZENIM SZKOLNYM
I. ZADANIA SZKOŁY:
1.
2.
3.
4.
5.
Diagnoza niepowodzeń.
Edukacja nauczycieli, uczniów, rodziców.
Współpraca z instytucjami wspierającymi.
Warunki materialne do realizacji zadań.
Monitorowanie, ewaluacja.
Ad.1.
 Przygotowanie arkuszy obserwacji
 Analiza i wnioski
 Raport
Ad.2.
DOTYCZY UCZNIÓW
 Sformułowanie problemu: Co to znaczy się uczyć?, Co to znaczy
obowiązek szkolny?.
 Nauczanie, jak się uczyć/ na poziomie każdego przedmiotu/.
 Kształtowanie umiejętności planowania pracy.
 Wdrażanie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji.
6
 Podejmowanie decyzji, przewidywanie skutków ponoszenie
konsekwencji.
 Wykorzystywanie wiedzy w praktyce.
 Nazywanie uczuć i emocji oraz radzenie sobie z tymi emocjami.
 Radzenie sobie ze stresem.
 Motywowanie do nauki (uświadomić, co to jest motywacja i jaka jest
jej rola).
 Pomoc koleżeńska i jej rola w budowaniu poczucia wartości.
 Umiejętność sygnalizowania trudności i proszenia o pomoc.
 Kształtowanie poczucia odpowiedzialności, uświadomienie roli
odpowiedzialności.
 Dobieranie zadań do możliwości.
DOTYCZY NAUCZYCIELI




Umiejętność diagnozowania,
Zrozumienie potrzeb uczniów,
Różnicowanie zadań stawianych uczniom,
Stosowanie metod aktywizujących nauczaniu i wychowaniu.
DOTYCZY RODZICÓW
 Zapoznanie z prawami, z obowiązkami rodziców zakresie realizacji
zadań,
 Umiejętność stwarzania warunków do pracy ucznia w domu,
 Rola zainteresowań wynikami nauczania, a powodzenia szkolne,
 Znajomość potrzeb dziecka – organizacja czasu pracy,
 Pomoc rodziców dzieciom z trudnościami – planowanie działań.
Rozwój zainteresowań dzieci.
Ad.3.
 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna – opiniowanie i doradztwo,
 Świetlica – pomoc w nauce, wsparcie emocjonalne, rozwijanie
zainteresowań,
 Gminna Biblioteka Publiczna – edukacja, rozwój zainteresowań
„Czytanie łączy pokolenia”,
 Parafia, Parafialny Oddział Akcji Katolickiej – rozwój zainteresowań
„Koło liturgiczne”, dofinansowanie wypoczynku.
Ad.4.
7
 Stworzenie własnych zasobów bibliotecznych na ww tematy;
zaplanowanie wydatków szkolenia,
 Zgromadzenie środków i materiałów dydaktycznych do realizacji
zadań,
 Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne,
 Zajęcia wyrównawcze,
 Gimnastyka korekcyjna.
Ad.5.
 Prowadzenie zajęć z wyraźnie określonymi celami i bieżące
sprawdzenie osiągnięć,
 Śródroczne testy, różnorodne sprawdziany
 Dobór różnorodnych form ćwiczeń sprawdzających,
 Klasyfikacja roczna: testy i sprawdziany
 Analiza dokumentacji.
KSZTAŁTOWANIE ZACHOWAŃ SPRZYJAJĄCYCH ZDROWIU,
A W SZCZEGÓLNOŚCI ZDROWIU PSYCHICZNEMU
I. Zadania szkoły w tym obszarze:
1. Diagnoza zjawisk zagrażających zdrowiu.
2. Prowadzenie działań edukacyjnych uczniów, nauczycieli, rodziców oraz
pracowników niepedagogicznych.
3. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę (PPP, Policja, Opieką
Społeczną, Służbą Zdrowia, Komisją Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie itp.).
4. Tworzenie warunków materialnych do realizacji zadań.
5. Monitorowanie i ewaluacja.
Ad.1. Przygotowanie arkuszy obserwacji i ankiety, przeprowadzenie badań oraz ich
analiza, wnioski do pracy.
Ad.2. Edukacja uczniów:
 Wyrabianie nawyków higienicznych- udział w programie ,, Czysty
ząbek '',
 Poznanie następstw niedożywiania i nadwagi,
 Poznanie wpływu środków odurzających na organizm dziecka,
 Poznanie zasad zdrowego odżywiania się,
 Radzenie sobie ze stresem i niepowodzeniami szkolnymi,
8
 Propagowanie zdrowego stylu życia (aktywne spędzanie czasu
wolnego),
 Kształtowanie umiejętności asertywnego zachowania się w różnych
sytuacjach,
 Poznanie instytucji, które mogą pomóc w trudnych sytuacjach,
 Wyrabianie umiejętności proszenia o pomoc,
 Organizowanie i planowanie czasu (równowaga między wypoczynkiem,
nauką i pracą),
 Uświadamianie pojęcia zdrowia psychicznego sposobów jego
zachowania.
Ad.3.
 PPP (prelekcje przeprowadzenie badań psychologicznych
pedagogicznych, udzielenie wskazówek nauczycielom i rodzicom,
warsztaty, terapia),
 POLICJA (interwencje, spotkania, prelekcje, konkursy),
 OPIEKA SPOŁECZNA (dofinansowanie posiłków dla uczniów, pomoc
materialna i rzeczowa),
 SŁUŻBA ZDROWIA (spotkania, prelekcje, konkursy, badania
profilaktyczne, fluoryzacja, lakierowanie zębów),
 POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE (pomoc rodzinom
dysfunkcyjnym, niewydolnym wychowawczo, ubogim),
 PARAFIA, PARAFIALNY ODDZIAŁ AKCJI KATOLICKIEJ
(dofinansowanie wypoczynku, pomoc materialna i rzeczowa),
 RADA RODZICÓW (gromadzenie środków finansowych),
 Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (pomoc materialna
i rzeczowa, dofinansowanie festynów, wyjazdów na basen, zabaw
choinkowych).
Ad.4.
 Właściwe wyposażenie gabinetu pielęgniarki szkolnej.
 Pozyskiwanie środków finansowych na organizowanie szkoleń i
warsztatów.
 Gromadzenie publikacji materiałów przybliżających problematykę
zdrowia a w szczególności zdrowia psychicznego.
Ad.5.
 Monitorowanie bieżące poprzez okresowe obserwacje,
 Analiza dokumentów.
9
ZAPOBIEGANIE ZACHOWANIOM PRZESTĘPCZYM
I DYSKRYMINACJI
I. Zadania szkoły w tym obszarze
1. Diagnoza niepokojących zachowań (ucieczki, kradzieże, spóźnienia, absencja,
itp.).
2. Prowadzenie edukacji uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników
niepedagogicznych szkoły.
3. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę.
4. Tworzenie warunków do realizacji zadań.
5. Ewaluacja i monitorowanie.
Ad.1.
1. Przygotowanie arkuszy obserwacji oraz ankiet, badanie uczniów klas IV – VI i ich
rodziców,
2. Analiza dokumentów – bieżąca,
3. Przeprowadzenie badań, analiza, wnioski, raport.
Ad.2.
EDUKACJA UCZNIÓW
1. Kształtowanie umiejętności dokonywania samooceny swoich możliwości,
mocnych stron,
2. Wyrabianie umiejętności podejmowania decyzji, przewidywania i skutków
i ponoszenie konsekwencji,
3. Kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji
rówieśniczych oraz relacji uczniów, nauczycieli, rodziców,
4. Uświadomienie norm i zasad postępowania w relacjach: w szkole, w klasie – ich
rola,
5. Zwiększanie świadomości uczniów na temat powstawania, funkcjonowania,
przejawów i skutków dyskryminacji oraz narzędzi ich zwalczania,
6. Zapoznanie z prawami i obowiązkami uczniów,
7. Wskazywanie roli i znaczenia wartości w życiu człowieka,
8. Wyrabianie empatii,
9. Integrowanie środowiska szkoły, w tym uczniów z niepełnosprawnościami,
przewlekle chorych, odmiennych kulturowo,
10. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania, nazywania uczuć,
11. Rozbudzanie zainteresowań, uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych,
12. Systematyczne podnoszenie wiedzy uczniów na temat środków odurzających,
substancji psychoaktywnych, zagrożeniach płynących z internetu: cyberprzemoc,
hejting, trolling, nadmiernego korzystania z urządzeń elektronicznych –
fonoholizm (pogadanki, prelekcje),
10
EDUKACJA NAUCZYCIELI
1. Poznawanie metod aktywnej pracy z rodzicami.
2. Systematyczne podnoszenie wiedzy nauczycieli na temat rozpoznawania objawów
używania środków odurzających, substancji psychoaktywnych, zagrożeniach
płynących z internetu: cyberprzemoc, hejting, trolling, nadmiernego korzystania
z urządzeń elektronicznych – fonoholizm (szkolenia, warsztaty nt. uzależnień,
cyberprzemocy, jąkania),
EDUKACJA RODZICÓW
1. Rozwijanie zainteresowań dziecka,
2. Uświadamianie opiekunom i rodzicom związku zainteresowania dzieckiem,
a zapobieganiem zachowaniom przestępczym.
3. Modelowanie postaw rodziców, stylu wychowania oraz zapoznawanie
z obowiązkami prawami i obowiązkami rodziców,
4. Systematyczne podnoszenie wiedzy rodziców na temat rozpoznawania objawów
używania środków odurzających, substancji psychoaktywnych, zagrożeniach
płynących z internetu: cyberprzemoc, hejting, trolling, nadmiernego korzystania
z urządzeń elektronicznych – fonoholizm, aktywny udział rodziców w terapii
logopedycznej z dzieckiem (prelekcje podczas zebrań z rodzicami),
Ad.3.
1. PPP (prelekcje, przeprowadzenie badań psychologicznych i pedagogicznych,
udzielanie wskazówek nauczycielom i rodzicom, warsztaty, terapia),
2. POLICJA (spotkania, prelekcje, konkursy),
3. OPIEKA SPOŁECZNA (dofinansowanie posiłków dla uczniów, pomoc materialna
i rzeczowa),
4. SŁUŻBA ZDROWIA (spotkania, prelekcje, konkursy, badania
profilaktyczne),
5. POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE (pomoc rodzinom
dysfunkcyjnym, niewydolnym wychowawczo, ubogim),
6. PARAFIA, PARAFIALNY ODDZIAŁ AKCJI KATOLICKIEJ (dofinansowanie
wypoczynku, pomoc materialna i rzeczowa),
7. RADA RODZICÓW (gromadzenie środków finansowych),
8. Kurator Sądowy, Asystent Rodziny – wspomaganie rodzin niewydolnych
wychowawczo.
Ad.4. Pozyskiwanie, zapewnianie środków finansowych na organizację szkoleń dla
nauczycieli, rodziców i uczniów, zakupienie fachowej literatury, zapewnienie
środków na prowadzenie zajęć pozalekcyjnych.
Ad.5. Ewaluacja i monitorowanie: analiza dokumentacji, ankiety.
11
SPODZIEWANE EFEKTY:
1. Podwyższanie wyników w nauce.
2. Umiejętność dokonywania właściwych wyborów w trudnych sytuacjach
życiowych.
3. Świadomy udział uczniów w różnych formach spędzania czasu wolnego.
4. Rozwój pasji i zainteresowań uczniów, lepsza współpraca w zespole,
uwrażliwienie na potrzeby innych.
5. Wzrost bezpieczeństwa na terenie szkoły.
6. Zapewnienie różnorodnej pomocy potrzebującym.
7. Lepsze relacje między uczniami - nauczycielami - rodzicami.
8. Większa świadomość zagrożeń wynikających z uzależnienia od papierosów,
alkoholu, narkotyków telefonu, korzystania i internetu.
9. Wykształcenie umiejętności wśród uczniów radzenia sobie z uzależnieniem i
skutecznego szukania pomocy.
10. Zwrócenie większej uwagi uczniów na dbałość o swoje zdrowie i podejmowanie
środków zaradczych w sytuacjach zagrożenia.
11. Brak przejawów dyskryminacji w środowisku szkolnym.
12