Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu
Transkrypt
Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu
Załącznik do uchwały Rady Powiatu Kłodzkiego Nr III/54/2010 z dn. 30 grudnia 2010 r. Zarząd Powiatu Kłodzkiego 57-300 Kłodzko, ul. Okrzei 1 RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KŁODZKIEGO ZA LATA 2008 – 2009 Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Kłodzko, grudzień 2010 2 z 100 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI......................................................................................................................................................... 2 I WSTĘP .............................................................................................................................................................. 4 II CELE I ZADANIA PLANOWANE DO ROKU 2015.................................................................................. 5 1. WPROWADZENIE.............................................................................................................................................. 5 2. SYSTEM TRANSPORTOWY ................................................................................................................................ 6 2.1. Wykaz zadań inwestycyjnych do realizacji przez Starostwo Powiatowe (Zarząd Dróg Powiatowych) oraz przedsięwzięć przewidzianych do realizacji przez jednostki administracji państwowej wyższego szczebla:......................................................................................................................................................... 6 2.2 Wykaz potrzeb inwestycyjnych w gminach: ............................................................................................ 6 3. PRZEMYSŁ I AWARIE PRZEMYSŁOWE ............................................................................................................. 10 3.1. Cele średniookresowe i kierunki działań do 2015 roku:....................................................................... 10 3.2. Zakłady przemysłowe stanowiące największe zagrożenia dla środowiska: .......................................... 10 3.3. Awarie przemysłowe ............................................................................................................................. 10 3.4. Kierunki działań (według hierarchii ważności): ................................................................................... 10 4. ROLNICTWO ................................................................................................................................................... 11 4.1. Główne zagrożenia środowiska: ........................................................................................................... 11 4.2. Kierunki działań minimalizujących zagrożenia (według hierarchii ważności):.................................... 11 4.3. Cele średniookresowe (według hierarchii ważności): .......................................................................... 11 4.4. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji przez Starostwo Powiatowe:............................................ 11 4.5. Zadania do realizacji przez gminy. ....................................................................................................... 12 5. GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA ................................................................................................................. 13 5.1. Ochrona wód podziemnych................................................................................................................... 13 5.2. Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych. ................. 13 5.3. Poprawa jakości wód powierzchniowych poprzez porządkowanie gospodarki ściekowej: .................. 13 6. OCHRONA PRZED POWODZIĄ. ........................................................................................................................ 14 6.1. Cel średnioterminowy i kierunki działań do 2015 roku:....................................................................... 14 6.2. Główne zagrożenia: .............................................................................................................................. 14 6.3. Kierunki działań: .................................................................................................................................. 14 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA ............................................................................................................................. 15 7.1. Cele średniookresowe i kierunki działań: ............................................................................................. 15 7.2. Program Informacyjno-Edukacyjny...................................................................................................... 15 7.3. Współpraca z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi (POE).................................................... 16 8. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO .................................................................................................. 17 8.1. Kryteria oceny stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ..................................................... 17 8.2. Warunki klimatyczne i jakość powietrza ............................................................................................... 18 8.3. Cele średniookresowe i kierunki działań do 2015 roku ........................................................................ 19 9. TURYSTYKA I REKREACJA.............................................................................................................................. 22 9.1. Powiat kłodzki jako subregion wypoczynkowy, turystyczny i uzdrowiskowy o wysokim standardzie usług............................................................................................................................................................. 22 9.2. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu................................................... 22 9.3. Poprawa wizerunku powiatu w kraju i za granicą................................................................................ 22 9.4. Rozwój współpracy z regionami przygranicznymi. ............................................................................... 22 III SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ ........................................................................................... 23 1. GOSPODARKA ZASOBAMI NATURALNYMI ...................................................................................................... 25 1.1. Surowce skalne ..................................................................................................................................... 25 1.2. Wody lecznicze ...................................................................................................................................... 27 1.3. Zasoby wód powierzchniowych............................................................................................................. 28 1.4. Energia odnawialna – małe elektrownie wodne ................................................................................... 32 1.5. Gospodarka zasobami naturalnymi w gminach powiatu kłodzkiego .................................................... 34 2. ROZBUDOWA SYSTEMU TRANSPORTOWEGO.................................................................................................. 37 2.1. Realizacja zadań przez Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu w 2008 r.: .......................... 37 2.2. Realizacja zadań przez Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu w 2009 r.: ......................... 37 2.3. Inwestycje i roboty utrzymaniowe zrealizowane w latach 2008-2009 na Drogach Krajowych na terenie powiatu kłodzkiego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. ................................ 37 3 z 100 2.4. Inwestycje i roboty utrzymaniowe zrealizowane w latach 2008 – 2009 na drogach powiatowych na terenie powiatu kłodzkiego przez Zarząd Dróg Powiatowych w Kłodzku. .................................................. 38 2.5. Droga Śródsudecka............................................................................................................................... 41 2.6. Transport kolejowy. .............................................................................................................................. 42 2.7. Inwestycje drogowe zrealizowane przez gminy powiatu kłodzkiego. .................................................... 43 3. PRZEMYSŁ I AWARIE PRZEMYSŁOWE. ............................................................................................................ 50 3.1. Pozwolenia zintegrowane. .................................................................................................................... 50 3.2. Awarie przemysłowe ............................................................................................................................. 50 3.3. Aktualizacja tras przewozu substancji niebezpiecznych. ...................................................................... 51 4. ROZWÓJ ROLNICTWA ..................................................................................................................................... 52 4.1. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych..................................................................................................... 52 4.2. Realizacja zadań z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych w 2008 r. .............................. 53 4.3. Realizacja zadań z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych w 2009 r. ............................... 54 4.4. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku w ramach dofinansowania działań z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej........................................... 55 4.5. Szkolenie rolników w zakresie stosowania kodeksu dobrych praktyk rolniczych oraz rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. ..................................................................................................................... 56 4.6. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Gminy dotyczące odbudowy i budowy dróg transportu rolnego oraz szlaków turystycznych i rowerowych oraz powołanie użytków ekologicznych..................................... 61 5. GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA ............................................................................................................... 64 5.1. Ochrona jakości wód podziemnych – zaopatrzenie w wodę ................................................................. 64 5.2. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Starostwo Powiatowe w zakresie ochrony wód powierzchniowych – odprowadzanie ścieków. ........................................................................................................................... 65 5.3. Przedsięwzięcia zrealizowane w latach 2008-2009 przez poszczególne gminy powiatu kłodzkiego w dziedzinie gospodarki wodnej:..................................................................................................................... 65 6. OCHRONA PRZED POWODZIĄ. ........................................................................................................................ 70 7. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU. ........................................................................................................... 72 7.1. Natura 2000 .......................................................................................................................................... 72 7.2 Stan inwentaryzacji zasobów i walorów przyrodniczych w gminie oraz gminny rejestr obiektów i obszarów cennych przyrodniczo. ................................................................................................................. 73 7.3 Popularyzacja wiedzy krajoznawczej i przyrodniczej przez gminy........................................................ 76 7.4. Stan inwentaryzacji zasobów i walorów przyrodniczych w gminie....................................................... 78 7.5. Ochrona lasów. ..................................................................................................................................... 79 7.6. Zadania realizowane przez Wydział Ochrony Środowiska w zakresie gospodarki leśnej. ................... 80 7.7. Sporządzanie przez Nadleśnictwa planów zalesiania gruntów rolnych – realizacja ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. .................................................................................................... 82 7.6. Wykonana przez nadleśnictwa przebudowa lasów w kierunku zgodnym z siedliskiem......................... 82 7.6.1. Nadleśnictwo Bardo........................................................................................................................... 82 7.7. Umacnianie prze Nadleśnictwa ochronnych funkcji lasów................................................................... 85 8. OCHRONA GLEB I POWIERZCHNI ZIEMI ........................................................................................................... 87 8.1. Likwidacja mogilników na terenie powiatu kłodzkiego. ....................................................................... 87 8.2. Likwidacja azbestu................................................................................................................................ 87 9. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO .................................................................................................. 89 9.1. Charakterystyka ogólna. ....................................................................................................................... 89 9.2. Przebieg zmian zanieczyszczenia powietrza ......................................................................................... 89 9.3. Wyniki badań jakości powietrza. .......................................................................................................... 93 9.4. Wykorzystanie energii odnawialnej ...................................................................................................... 94 9.5. Likwidacja niskiej emisji poprzez modernizacje kotłowni lokalnych .................................................... 95 10. EDUKACJA EKOLOGICZNA ........................................................................................................................... 98 10.1. Powiatowe Konkursy Ekologiczne ...................................................................................................... 98 10.2. Konkursy ekologiczne innych jednostek: ............................................................................................ 98 10.3. Akcja „Sprzątanie świata”.................................................................................................................. 98 10.4. Dofinansowanie zakupów materiałów i pomocy naukowych dla szkół i pracowni związanych z ochroną środowiska:.................................................................................................................................... 98 10.5. Druk i kolportaż materiałów reklamowych związanych z propagowaniem wśród społeczeństwa właściwej postawy ekologicznej................................................................................................................... 98 11. TURYSTYKA I REKREACJA............................................................................................................................ 99 4 z 100 I Wstęp Przedmiotem opracowania jest „Raport z realizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu kłodzkiego za lata 2008 - 2009”. Niniejszy dokument opracowany został przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Kłodzku. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U.2001.25.150), w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, nakłada na samorządy obowiązek opracowania programów ochrony środowiska (Plany gospodarki odpadami stanowią osobny dokument). Zgodnie z wymaganiami Program określa cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe. Program obejmuje zadania w cyklu 4-letnim, z tym że w perspektywie obejmują one kolejne 4 lata. Z wykonania programu organ wykonawczy powiatu sporządza co dwa lata raporty, które przedkłada do zaopiniowania radzie powiatu. Punktem odniesienia był stan środowiska przedstawiony w „Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu kłodzkiego na lata 2009 – 2011”, przyjętym Uchwałą nr XXVI/362/2008 Rady Powiatu Kłodzkiego z dnia 27 listopada 2008 roku. Za cel strategiczny programu przyjęto „Wzrost standardów życia mieszkańców powiatu z poszanowaniem wielokulturowego dziedzictwa, środowiska naturalnego i wykorzystaniem walorów turystycznych i uzdrowiskowych.” W charakterystyce poszczególnych komponentów środowiska zrezygnowano ze szczegółowego opisu obecnego stanu środowiska, koncentrując się na przedstawieniu danych statystycznych i liczbowych, omówieniu działań i czynników, mających wpływ na środowisko w okresie sprawozdawczym oraz przedstawieniu trendów zmian i oceny aktualnego stanu środowiska. W niniejszym opracowaniu nie ujęto gospodarki odpadami, ponieważ będzie to tematem oddzielnego sprawozdania. Ustawa Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2008.25.150) stawia przed Powiatem wymóg opracowania Planu gospodarki odpadami – PGO, który jest opracowywany zgodnie z ustawą o odpadach (Dz.U.2007.39.251). Zgodnie z tą ustawą Zarząd Powiatu składa co 2 lata Radzie Powiatu sprawozdanie z realizacji PGO (art. 14.13), które ocenia i podsumowuje krótkoterminowy (2-letni) plan działania z oceną stopnia wykonania szczegółowych zadań. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.2005.175.1458), sprawozdania z realizacji PGO obejmują okres dwóch lat kalendarzowych według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres, zwany dalej „okresem sprawozdawczym” (art. 14.12b). Sprawozdanie opracowane w roku 2009 obejmowało lata 2007 – 2008 i zostało zatwierdzone uchwałą Rady Powiatu nr XLI/542/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. Sprawozdanie obejmujące okres od roku 2009 do 2010 zostanie opracowane w roku 2011. Odniesie się ono między innymi do następujących zagadnień: – – – – aktualnie czynne składowiska odpadów, działania realizowane na zamkniętych składowiskach, realizacja Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w Ścinawce Dolnej, budowa stacji przeładunkowych odpadów. 5 z 100 II CELE I ZADANIA PLANOWANE DO ROKU 2015 1. Wprowadzenie Jak określono w poprzedniej Aktualizacji programu ochrony środowiska dla powiatu kłodzkiego najważniejszym czynnikiem wpływającym na stan środowiska naturalnego Ziemi Kłodzkiej jest rozwój społeczny i gospodarczy. Przedstawiając ten proces perspektywicznie, w relacji do środowiska, wzięto pod uwagę następujące dziedziny rozwoju: • • • • • • • • • • Gospodarka zasobami naturalnymi. Rozbudowa systemu transportowego. Przemysł i awarie przemysłowe. Rozwój rolnictwa. Gospodarka wodno-ściekowa. Zagrożenie powodziowe. Ochrona przyrody i krajobrazu, lasy. Ochrona gleb i powierzchni ziemi. Ochrona powietrza atmosferycznego. Edukacja ekologiczna i inne działania edukacyjne. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju przedstawiono średnioterminowe cele zintegrowane z ochroną środowiska. Opracowując poniższy rozdział wykorzystano propozycje zawarte w Strategii rozwoju powiatu kłodzkiego na lata 2008 – 2015, powiatowym WPI i innych dokumentach planistycznych województwa, powiatu i poszczególnych gmin, uzupełnione przez zespół autorski. 6 z 100 2. System transportowy 2.1. Wykaz zadań inwestycyjnych do realizacji przez Starostwo Powiatowe (Zarząd Dróg Powiatowych) oraz przedsięwzięć przewidzianych do realizacji przez jednostki administracji państwowej wyższego szczebla: – Przebudowa drogi powiatowej nr 3242D ul. Wolności w Szczytnej – Przebudowa drogi powiatowej nr 3276D Poręba – Poniatów – Droga Środsudecka – Przebudowa drogi powiatowej nr 3243D Słoszów – Kulin – Gołaczów - Dańczów – Droga Śródsudecka – Przebudowa drogi powiatowej nr 3299D Jeleniów – Jerzykowice – Droga Śródsudecka – Modernizacja drogi powiatowej nr 3335D Radków – Tłumaczów – Droga Śródsudecka – Modernizacja drogi powiatowej nr 3356D Nowa Ruda – Jugów – Sokolec – Droga Śródsudecka – Budowa ścieżki rowerowej na trasie Kłodzko – Wielisław – Polanica Zdrój – Przebudowa mostu w ciągu drogi powiatowej nr 3235D w Długopolu Zdroju (km 6+569) – Przebudowa dróg powiatowych 3255D Bolesławów – Kamienica, 3230D Bolesławów – Stronie Śląskie – dojazd do drogi Śródsudeckiej. – Modernizacja drogi powiatowej nr 3296D Kocioł – Taszów – Przebudowa dróg powiatowych w ciągu drogi Śródsudeckiej - II Etap, odcinek wschodni – – – – – – – – – – Remont drogi powiatowej nr 3281D Gorzanów – Topolice. Droga Śródsudecka - transgraniczne powiązania na pograniczu kłodzko - orlickim. Budowa transgranicznej ścieżki rowerowej na pograniczu kłodzko - orlickim. Projekt European Development Corridor III "Via Regia". Budowa obwodnicy Nowej Rudy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 381- etap II. Budowa obwodnicy Nowej Rudy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 381- etap III. Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 388 Wambierzyce – Polanica Zdrój. Przebudowa obiektów mostowych w ciągu drogi wojewódzkiej nr 389 w km 13+884, 17+486, 17+974 na odcinku Zieleniec – Mostowice. Przebudowa mostu w ciagu drogi wojewódzkiej nr 392 km 25+634 w m. Stronie Śląskie Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 387 Kudowa Zdrój – Karłów. 2.2 Wykaz potrzeb inwestycyjnych w gminach: BYSTRZYCA KŁODZKA: – Odbudowa drogi ; Stary Waliszów; – Odbudowa drogi; Stara Bystrzyca; – Budowa obwodnicy między drogą krajową nr 33 – ul. Unii Lubelskiej; – Remont ul. Słonecznej; Długopole Zdrój; – Remont drogi nr 598, 601, 582/2, 556; Pławnica; – Remont drogi nr 116; Długopole Dolne; 7 z 100 – Odbudowa drogi lokalnej; Mielnik; – Przebudowa drogi – łącznika pomiędzy ul. Świerczewskiego i ul. Strażacką; – Przebudowa ul. Sadowej; Długopole Zdrój; – Odbudowa drogi – ul. Nadrzeczna; Gorzanów; – Odbudowa drogi nr 119674 D do Kolonii Szychów; Stara Łomnica; – Odbudowa drogi; Szczawina; – Budowa dworca autobusowego i parkingów; Bystrzyca Kłodzka; – Odbudowa kładki – ul. Floriańska; Bystrzyca Kłodzka; – Budowa drogi – II etap; Spalona; – Budowa drogi; Szklarka. DUSZNIKI ZDROJ: – – – Budowa dróg na Miejskiej Górce: Modernizacja ul. Zdrojowej: Zagospodarowanie Placu Warszawy. KŁODZKO GMINA MIEJSKA: Budowa infrastruktury technicznej ulic Bukowej i Wierzbowej w Kłodzku: Przygotowanie niezbędnej dokumentacji technicznej oraz wykonanie niezbędnych prac przygotowawczych dla przedsięwzięcia „Kłodzka Kolej Gondolowa”: – Przebudowa ulicy Zajęczej: – Wykonanie chodnika ul. Kromera: – Poprawa dostępności do centrów aktywności gospodarczej Kłodzka – budowa parkingów, modernizacja mostu, budowa drogi dojazdowej i skrzyżowania o ruchu okrężnym. – – KUDOWA ZDRÓJ: – Remont drogi Polna – Główna: – Polsko-czeskie połączenia drogowe dla ruchu pieszego, rowerowego oraz samochodowego na Pograniczu Kłodzkim. LĄDEK ZDRÓJ: – – – – – – – – – Przebudowa ul. Kopernika; Budowa drogi okrężnej ul. Niezapominajek; Parking pl. Curie Skłodowskiej; Droga 119809D Aleja Marzeń – Zamkowa; Trzebieszowice droga od drogi powiatowej nr 3258 do drogi wojewódzkiej 392. Radochów droga na kolonie; Konradów droga dz. 433, 453, 457, 474 (do zabudowań p.Lesickiego); Radochów droga dz. 455, 458 (do zabudowy p.Stocha, jaskini); Skrzynka droga dz. 253 (do zabudowań p.Jastrzębskiego); 8 z 100 – – – Skrzynka droga (do zabudowań p.Szczepańskiego); Budowa parkingu ul. Śnieżna/Ogrodowa; Budowa zatok parkingowych przy ulicy Ogrodowej. LEWIN KŁODZKI – Rozbudowa mostu na rzece Klikawa w Jeleniowie. MIĘDZYLESIE: – Odbudowa drogi cz.dz.182 w Pisarach; – Odbudowa drogi nr 283, cz.281 w Kamieńczyku; – Odbudowa drogi nr cz.137 w Różance; – Dokumentacja kosztorysowa na odbudowę drog transportu rolnego; – Dokumentacja na remont drogi dz. Nr 197 dr Długopole Górne do Domaszkowa dz. Nr 884 dr (od p.Cymborskich do Lipy) 600 m; – Dokumentacja na remont drogi Goworów - dz. Nr 192 dr. 223 dr. Szklarnia dz. Nr 37; – Dokumentacja projektowo-kosztorysowa dróg miejskich; – Dokumentacja drogi osiedlowej nr 863 w Domaszkowie; – Odbudowa drogowego obiektu mostowego zniszczonego przez powódź w ciągu drogi gminnej na działce nr 85 w Goworowie – potok Goworówka; – Odbudowa drogowego obiektu mostowego zniszczonego przez powódź w ciągu drogi gminnej na działce nr 76 w Goworowie – potok Goworówka. NOWA RUDA GMINA MIEJSKA – Przebudowa ul. Ogrodowej oraz Demokratów. POLANICA ZDRÓJ – Obwodnica wschodnia miasta Polanicy-Zdroju; – Przebudowa i modernizacja ul. Parkowej- etap II; – Przebudowa i modernizacja ul. Bystrzyckiej, Rybnej i Spacerowej; – Budowa drogi w ul. Wybickiego; – Przebudowa ulicy Marii Dąbrowskiej w Polanicy Zdroju; – Budowa drogi w ul. Sportowej/Okrzei. RADKÓW – – – Ulepszanie infrastruktury komunikacyjnej Bożanov – Radków; Remont i modernizacja drogi ul. Wiejska w Wambierzycach; Remont mostu w ciągu ulicy Leśnej w Radkowie. STRONIE ŚLĄSKIE – Modernizacja drogi gminnej we wsi Stronie; 9 z 100 – Modernizacja mostów w Nowej Morawie. SZCZYTNA – Budowa drogi gminnej łączącej ulicę Wolności (droga powiatowa) z ulicą Borowina (droga krajowa nr 8) w Szczytnej. 10 z 100 3. Przemysł i awarie przemysłowe 3.1. Cele średniookresowe i kierunki działań do 2015 roku: 3.1.1. Wspieranie powstawania małych i średnich podmiotów gospodarczych nieuciążliwych dla środowiska. 3.1.2. Kontrola zakładów przemysłowych, których działalność ujemnie wpływa na środowisko zlokalizowanych, w pobliżu jednostek osadniczych. 3.1.3. Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i środowiska z tytułu poważnych awarii przemysłowych. 3.2. Zakłady przemysłowe stanowiące największe zagrożenia dla środowiska: 3.2.1. Kopalnia Surowców Skalnych „Świerki” Sp. z o.o. z siedzibą w Świerkach. 3.2.2. Kopalnia Gabra „Słupiec” w Nowej Rudzie – Słupcu. 3.2.3. Fabryka Armatury Przemysłowej „ZETKAMA” S.A. w Ścinawce Średniej. 3.2.5. Huta Szkła „SUDETY” w Szczytnej – obecny właściciel MINEX CEI S.A. 3.3. Awarie przemysłowe Generalnie obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głownie na prowadzącym zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku wystąpienia awarii oraz na organach Państwowej Straży Pożarnej, a także wojewodzie. Szczegółowy opis obowiązków podaje ustawa Prawo ochrony środowiska (art. 243 - 269). Awarie techniczne i chemiczne zwłaszcza w czasie transportu występując na dużą skalę mogą być przyczyną wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. 3.4. Kierunki działań (według hierarchii ważności): 3.4.1. Większa aktywność zakładów na rzecz ochrony środowiska. 3.4.1. Sporządzenie planów operacyjno-ratowniczych dla terenów otaczających niektóre zakłady. 3.4.1. Rozwój przemysłu przyjaznego środowisku. 3.4.1. Restrukturyzacja przemysłu. 3.4.1. Właściwe gospodarowanie terenami przemysłowymi. 3.4.1. Aktualizacja tras przewozu substancji niebezpiecznych. 3.4.1. Uświadomienie społeczeństwa jak należy zachować się w sytuacji wystąpienia awarii przemysłowej lub zagrożenia w wyniku transportu materiałów niebezpiecznych. 11 z 100 4. Rolnictwo 4.1. Główne zagrożenia środowiska: 4.1.1. Nie zadawalający stan gleb i użytków zielonych. 4.1.2. Niewłaściwe użytkowanie gruntów podatnych na erozję wodną i wietrzną. 4.1.3. Chemizacja i intensyfikacja rolnictwa. 4.1.4. Zły stan techniczny oraz brak systemu melioracji pól. 4.1.5. Zanieczyszczenia obszarowe. 4.2. Kierunki działań minimalizujących zagrożenia (według hierarchii ważności): 4.2.1. Wykorzystanie pomocy Unii Europejskiej, np. w ramach „Obszarów o Niekorzystnych Warunkach Gospodarowania”. 4.2.2. Poprawa struktury jakościowej, wartości przyrodniczej i gospodarczej użytków rolnych, 4.2.3. Rozwój infrastruktury technicznej. 4.2.4. Rozwój rolnictwa ekologicznego. 4.2.5. Modernizacja i budowa systemów melioracyjnych pól. 4.2.6. Edukacji rolników, w tym wdrażanie „Kodeksu dobrych praktyk rolniczych” (działanie połączone z zagadnieniem „Ochrona gleb”). 4.2.7. Selektywne powiększanie gospodarstw i koncentracja ziemi. 4.2.8. Umiarkowana intensyfikacja produkcji. 4.2.9. Zrównoważone nawożenie. 4.2.10. Zrównoważony pobór wody do celów nawadniania i produkcji rolnej. 4.3. Cele średniookresowe (według hierarchii ważności): 4.3.1. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w oparciu o istniejące zasoby ludzkie, społeczne, przyrodnicze, historyczne, kulturowe, infrastrukturalne i wiedzę. 4.3.2. Racjonalne kształtowanie przestrzeni rolniczej z uwzględnieniem uwarunkowań środowiska. 4.3.3. Rozwój rolnictwa ekologicznego poprawa konkurencyjności gospodarki rolno – żywnościowej. 4.4. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji przez Starostwo Powiatowe: W myśl Strategii rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa w powiecie kłodzkim na lata 2004 – 2013, planowane są następujące priorytetowe działania: 4.4.1. W ramach wspierania zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich: – – – Różnicowanie działalności w celu zapewnienia alternatywnych źródeł dochodów. Zachowanie walorów przyrodniczo – krajobrazowych obszarów wiejskich. Poprawa infrastruktury społecznej. 12 z 100 – – Rozbudowa infrastruktury technicznej. Rozwój zasobów ludzkich poprzez realizację programów „Odnowa wsi i zachowanie dziedzictwa kulturowego” oraz Leader+. 4.4.2. W ramach poprawy konkurencyjności rolnictwa: – – – – Poprawa efektywności i dochodowości gospodarstw rolnych poprzez ich modernizację i zmianę struktur rolnych. Wzmocnienie rozwoju instytucjonalnego. Wzmocnienie znaczenia i udziału rolników na rynku produktów rolnych. Wspieranie wyrobu produktów tradycyjnych i regionalnych. 4.5. Zadania do realizacji przez gminy. Szczegółowego wykazu zadań gmin nie przytacza się, ponieważ większość gmin nie określiła konkretnych zadań inwestycyjnych z zakresu rolnictwa w dostępnych dokumentach planistycznych. 13 z 100 5. Gospodarka wodno-ściekowa Cel średniookresowy i kierunki działań do 2015 roku w gospodarce wodno-ściekowej (według hierarchii ważności): 5.1. Ochrona wód podziemnych – – – – – – Rozbudowa i modernizacja systemów dystrybucji wody (sukcesywna wymiana i renowacja wyeksploatowanych odcinków sieci wodociągowej; wymiana istniejącej sieci wodociągowej zbudowanej z rur azbestowo-cementowych na rury PCV). Modernizacja i rozbudowa stacji uzdatniania wody w celu dostosowania jakości wody do picia do standardów UE. Połączenie (tzw. spięcie) istniejących gminnych (rejonowych) ujęć wody w celu wykorzystania dyspozycyjnych rezerw zasobów wody i poprawy jakości i równomierności dostaw wody. Ustalenie normatywnych wskaźników zużycia wody w gospodarce komunalnej stymulujących jej oszczędzanie. Wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą, w tym eliminowanie nieuzasadnionego wykorzystania wód podziemnych do celów przemysłowych. Minimalizacja strat wody na przesyle wody wodociągowej. 5.2. Zapewnienie dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości dla wszystkich mieszkańców powiatu, w ilościach zabezpieczających bieżące potrzeby oraz rozwój jednostek osadniczych. – Wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania zasobami wodnymi na obszarze powiatu. – Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego ujęć wodnych. – Inwentaryzacja i kontrola stanu formalno prawnego ujęć. – Wprowadzanie odpowiednich zapisów do planów zagospodarowania przestrzennego chroniących obszary szczególnie wrażliwe przed zainwestowaniem. – Monitoring studni gospodarskich (wykorzystywanych często po wybudowaniu sieci wodociągowej jako szamba) i ich prawidłowa likwidacja. – Wprowadzenie zintegrowanego systemu zarządzania zasobami wodnymi na obszarze powiatu. 5.3. Poprawa jakości wód powierzchniowych poprzez porządkowanie gospodarki ściekowej: – – – – – – – Budowa systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków (oczyszczalni lokalnych i sieci kanalizacyjnej). Optymalizacja wykorzystania istniejących oczyszczalni. Promowanie pro środowiskowych zasad uprawy, chowu i produkcji. Zintensyfikowanie kontroli miejsc nielegalnych odprowadzeń ścieków do wód powierzchniowych (w tym kontrola stanu technicznego szamb). Usprawnienie systemów asenizacji indywidualnej w miejscach nie objętych zasięgiem sieci kanalizacyjnej - budowa oczyszczalni przyzagrodowych w tych miejscach. Budowa sieci kanalizacji deszczowej w miejscowościach, w których jej brak. Racjonalne dawkowanie i przestrzeganie agrometeorologicznych terminów stosowania nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. 14 z 100 6. Ochrona przed powodzią. 6.1. Cel średnioterminowy i kierunki działań do 2015 roku: – Zmniejszenie zagrożenia powodziowego na obszarze powiatu, – Racjonalne wykorzystanie i zwiększenie zasobów wodnych w zlewniach, – Odbudowa zdewastowanych obiektów małej retencji, – Kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych wraz z wytypowaniem odcinków do rekonstrukcji i modernizacji, Analiza przebiegu powodzi historycznych, jak również powodzi z lat 1997-1998 jednoznacznie udowadniają, że obszar ziemi kłodzkiej narażony jest na gwałtowne, katastrofalne w skutkach wezbrania potoków i rzek. 6.2. Główne zagrożenia: – Lekceważenie małej retencji. – – – – Wycinka lasów. Szybki odpływ wód opadowych z terenów zurbanizowanych. Opóźnienia w realizacji „Programu dla Odry-2006”. Brak funduszy na bieżące utrzymanie cieków wodnych. 6.3. Kierunki działań: – – – – – – – – – – – – – – zbudowania systemu biernego i czynnego zabezpieczenia przeciwpowodziowego, prewencyjne zagospodarowania przestrzenne oraz renaturyzacja ekosystemów współpraca z instytucjami szczebla wojewódzkiego w zakresie stworzenia systemu informacji o gospodarce wodnej województwa dolnośląskiego ocena stanu urządzeń melioracyjnych opracowanie programu naprawy i monitoringu wałów bieżąca konserwacja cieków powierzchniowych, wałów i urządzeń hydrotechnicznych ochrony przeciwpowodziowej kontrolowanie i regulowanie liczebności zwierząt przyczyniających się do niszczenia wałów przeciwpowodziowych ujecie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych odtworzenie melioracji terenów rolnych zwiększenie zdolności retencyjnej zlewni poprzez mała retencje zbiornikowa, zalesienia, właściwe zabiegi agrotechniczne i melioracyjne minimalizacja wykorzystania wód podziemnych z ujęć własnych i wody wodociągowej do celów przemysłowych. 15 z 100 7. Edukacja ekologiczna 7.1. Cele średniookresowe i kierunki działań: Zapewnienie maksymalnej ochrony środowiska, oszczędnego gospodarowania i korzystania z jego zasobów poprzez wykształcenie u mieszkańców postawy przyjaznej środowisku. Aby w sposób właściwy realizować politykę ochrony środowiska konieczne jest włączenie się do tego zadania społeczności lokalnych. Związane to będzie ze zmianą podejścia do spraw rozwoju gospodarczego, przewartościowaniem hierarchii potrzeb i zrozumienia czym jest dla człowieka przyroda i środowisko, w którym przebywa. Dlatego już wśród dzieci i młodzieży koniecznym staje się wprowadzanie edukacji ekologicznej. Edukacja ekologiczna realizowana na terenie powiatu powinna obejmować również osoby dorosłe. Działalność edukacyjna powinna objąć następujące formy działania: – teoretyczno – praktyczne: szkolna edukacja ekologiczna, – poznawcze: czynny udział w kształtowaniu środowiska, wycieczki krajoznawcze, – popularyzacyjne: imprezy, festyny, konkursy. 7.2. Program Informacyjno-Edukacyjny Założenia Programu Informacyjno-Edukacyjnego określają potrzeby oraz formy i sposoby działań edukacyjnych dostosowane do potrzeb informacyjnych powiatu i całej społeczności oraz harmonogram działań współgrających z harmonogramem Programu Ochrony Środowiska. Wyznaczone cele edukacyjne powinny się koncentrować na następujących zagadnieniach: 7.2.1. W gospodarce wodno – ściekowej: – zwiększenie liczby mieszkańców obejmowanych systemem kanalizacyjnym oraz budową przydomowych oczyszczalni ścieków; – użytkowanie szamb zgodnie z wymogami ochrony środowiska; – stosowanie dobrych praktyk rolniczych na terenie gospodarstw rolnych i użytkach rolnych; – zwiększenie udziału ludności w podnoszeniu jakości urządzeń melioracyjnych, małej retencji, stosowaniu właściwych zabiegów agrotechnicznych i zalesień. 7.2.2. W ochronie powietrza i ochronie przed hałasem: – zwiększaniu liczby mieszkańców wprowadzających termomodernizację oraz wykorzystanie w budynkach jednorodzinnych gazu i oleju jako źródeł energii cieplnej, – stosowanie przez mieszkańców racjonalnego zużycia energii w gospodarstwach domowych, – zwiększeniu zastosowania energii ze źródeł odnawialnych, – zmniejszanie emisji spalin przez użytkowników pojazdów indywidualnych, – promowanie transportu rowerowego wśród mieszkańców i turystów, – zwiększenie udziału mieszkańców w zakresie wprowadzenia pasów zieleni, – izolacyjnej i ekranów akustycznych. 16 z 100 7.2.3. W ochronie zasobów przyrody i zasobów leśnych – wzrost wiedzy mieszkańców o zasobach przyrodniczych powiatu, – akceptacja mieszkańców dla istniejących i wprowadzanych form ochrony przyrody, – eliminowanie takich sposobów użytkowania zasobów przyrodniczych, które powodują ich degradację i zanik, – promocja właściwego użytkowania zasobów leśnych wśród właścicieli prywatnych . 7.2.4. W ochronie gleb i kopalin: – zwiększenie udziału gospodarstw rolnych stosujących Dobrą Praktykę Rolniczą, – ochrona biologicznego potencjału gleb poprzez stosowanie działań rolno-środowiskowych i rolnictwa ekologicznego, – zapobieganie dzikiej eksploatacji kopalin przez mieszkańców na obszarach nieudokumentowanych. 7.3. Współpraca z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi (POE) Organizacje pozarządowe coraz częściej biorą udział w pracach nad programami ochrony środowiska, a przede wszystkim w działaniach związanych z edukacją i informacją ekologiczną. Oczekuje się, że organizacje ekologiczne, w oparciu o własne siły, wykażą inicjatywę ukierunkowaną na mieszkańców i placówki edukacyjne, takie jak szkoły podstawowe, gimnazjalne ponadgimnazjalne, aby rozszerzyć edukację ekologiczną nastawioną na podniesienie świadomości ekologicznej oraz wdrożyć projekty pilotażowe i specjalne programy realizowane w ścisłej współpracy z samorządem wojewódzkim, powiatowym i samorządami gminnymi. 17 z 100 8. Ochrona powietrza atmosferycznego Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej oraz przepisami Prawa ochrony środowiska, głównym celem działań w zakresie ochrony powietrza jest utrzymanie jakości powietrza w rejonach, gdzie jest ona dobra i jej poprawa w pozostałych rejonach. Wymaga to prowadzenia stałej oceny jakości powietrza na całym terytorium kraju w sposób ujednolicony, porównywalny do metod stosowanych w krajach członkowskich UE. 8.1. Kryteria oceny stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów: – ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, – ustanowionych ze względu na ochronę roślin. Podstawę oceny jakości powietrza stanowią określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska (Dz.U.2008.47.281) poziomy substancji w powietrzu: dopuszczalne, docelowe, celów długoterminowych i alarmowe. W niektórych przypadkach w w/w rozporządzeniu określono dozwoloną liczbę przekroczeń określonego poziomu, a także terminy, w których określony poziom powinien zostać osiągnięty. Wartości poszczególnych poziomów substancji w powietrzu zostały zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin. Poziom zanieczyszczenia powietrza na terenach pozamiejskich uzależniony jest w dużym stopniu od napływu zanieczyszczeń z dużych zakładów energetycznych i przemysłowych zlokalizowanych zarówno na terenie kraju, jak i poza jego granicami. Zanieczyszczenia emitowane z wysokich kominów, są przenoszone z masami powietrza na duże odległości i rozpraszane na znacznym obszarze, przyczyniając się do wzrostu zanieczyszczeń w rejonach oddalonych od źródeł emisji. Stacje pomiarowe, spełniające wymagania lokalizacji w odniesieniu do ochrony ekosystemów, są to tzw. stacje tła, kontrolujące poziom zanieczyszczenia powietrza poza bezpośrednim oddziaływaniem lokalnych źródeł emisji. Podstawowym zadaniem stacji „ekosystemowych” jest określenie stopnia narażenia roślin na zanieczyszczenia powietrza oraz dostarczanie informacji o ich transgranicznym przepływie. Tabela 1. Poziomy dopuszczalne do oceny jakości powietrza dla terenu kraju. Substancja Benzen Dwutlenek azotu Tlenki azotu /d Dwutlenek siarki Okres uśredniania wyników pomiarów rok kalendarzowy jedna godzina rok kalendarzowy rok kalendarzowy jedna godzina 24 godziny Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [μg/m3] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym Margines tolerancji w 2009 r. [μg/m3] Poziom dopuszczalny + margines tolerancji [µg/m3] Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych 5 /a 200 /a 40 /a 30 /b 350 /a 125 /a – 18 razy – – 24 razy 3 razy 1 10 2 0 0 0 6 210 42 30 350 125 2010 r. 2010 r. 2010 r. 2003 r. 2005 r. 2005 r. 18 z 100 Substancja Ołów Pył zaw. PM10 Tlenek węgla Okres uśredniania wyników pomiarów rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 1 X do 31 III) rok kalendarzowy 24 godziny rok kalendarzowy 8 godzin /c Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [μg/m3] Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym Margines tolerancji w 2009 r. [μg/m3] Poziom dopuszczalny + margines tolerancji [µg/m3] Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych 20 /b – 0 20 2003 r. 0,5 /a 50 /a 40 /a 10000 /a /c – 35 razy – – 0 0 0 0 0,5 50 40 10000 2005 r. 2005 r. 2005 r. 2005 r. a/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi b/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin c/ maksymalna średnia 8-godzinna, spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich 1-godzinnych w ciągu doby d/ suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu Tabela 2. Poziomy dopuszczalne do oceny jakości powietrza na obszarach ochrony uzdrowiskowej. Substancja Benzen Dwutlenek azotu Dwutlenek siarki Ołów Pył zaw. PM10 Tlenek węgla Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [μg/m3] rok kalendarzowy jedna godzina rok kalendarzowy jedna godzina 24 godziny rok kalendarzowy 24 godziny rok kalendarzowy 8 godzin 4 200 35 350 125 0,5 50 40 5000 Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym – – – – – – 35 – – Tabela 3. Poziomy docelowe. Substancja Arsen Benzo(a)piren Kadm Nikiel Ozon Okres uśredniania wyników pomiarów Poziom docelowy substancji w powietrzu rok kalendarzowy rok kalendarzowy rok kalendarzowy rok kalendarzowy 8 godzin okres wegetacyjny (1 V – 31 VII) 6 /a ng/m3 1 /a ng/m3 5 /a ng/m3 20 /a ng/m3 120 /a µg/m3 18000 /b /d μg/m3·h Dopuszczalna częstość przekraczania poziomu dopuszczalnego w roku kalendarzowym – – – – 25 dni /c – Termin osiągnięcia docelowego poziomu substancji w powietrzu 2013 r. 2013 r. 2013 r. 2013 r. 2010 r. 2010 r. a/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi b/ poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin c/ liczba dni z przekroczeniami poziomu docelowego w roku kalendarzowym, uśredniona w ciągu ostatnich 3 lat. W przypadku braku danych pomiarowych z 3 lat dotrzymanie dopuszczalnej częstości przekroczeń sprawdza się na podstawie danych pomiarowych z co najmniej jednego roku d/ wyrażony jako współczynnik AOT 40 – wartość uśredniona dla pięciu kolejnych lat (w przypadku braku danych pomiarowych z 5 lat dotrzymanie poziomu docelowego sprawdza się na podstawie danych pomiarowych z co najmniej 3 lat). 8.2. Warunki klimatyczne i jakość powietrza Klimat na terenie powiatu kształtują masy powietrza, które napływają znad Atlantyku. Obszar gminy należy do regionu klimatycznego, zwanego regionem kłodzkim sudeckiej dzielnicy klimatycznej. Najniższe temperatury notuje się w Górach Bystrzyckich (roczna 4,9oC), najwyższe na przedpolu Gór Opawskich (powyżej 8oC). Wiosna (średnia temperatura dobowa powyżej 5oC), lato (okres średnich temperatur powyżej 15oC). Pierwsze opady śniegu są notowane w masywie Śnieżnika – najczęściej około 1 października. Opady roczne, w zależności od miejsca wahają się od ok. 600 mm w Kotlinie do powyżej 900 mm w górach. Na ogół panuje tu ciepła i słoneczna pogoda, a liczba dni pogodnych sięga 50. Jest to spowodowane otoczeniem Kotliny górami o wysokościach 700 – 800 m. 19 z 100 8.3. Cele średniookresowe i kierunki działań do 2015 roku 8.3.1. Cele średniookresowe (według hierarchii ważności): – Spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza na terenie całego powiatu, – Opracowanie programu ochrony powietrza ze względu na ochronę zdrowia oraz ochronę roślin, celem poprawy klasy wynikowej jakości powietrza w strefie kłodzkiej. W krajach Unii Europejskiej kompleksową regulację w tej dziedzinie stanowi tzw. dyrektywa ramowa w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza w otoczeniu - 96/62/EC. Określa ona podstawowe ramy prawne, w tym ujednolicone metody i kryteria oceny jakości powietrza i jest uzupełniana licznymi pochodnymi aktami prawnymi. Z kolei „utrzymanie obecnej jakości powietrza” jest zgodne z celem zdefiniowanym w dokumencie „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 - 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 - 2010” (poprawa stanu zanieczyszczenia powietrza oraz uzyskanie norm emisyjnych, wymaganych przez przepisy Unii Europejskiej). 8.3.2. Emisja niska Na terenach wiejskich, gdzie względy ekonomiczne ograniczają rozwój gazyfikacji i sieci ciepłowniczej, w znaczącym stopniu wykorzystywane powinny być lokalne zasoby energii odnawialnej (energia z biomasy) i wprowadzane takie źródła energii jak gaz i olej. Poza emisją zanieczyszczeń typowych przy spalaniu tradycyjnych paliw, duży problem stanowi spalanie w paleniskach domowych i lokalnych kotłowniach materiałów takich jak opakowania z powłoką aluminiową, butelki PET, powodujących emisję substancji specyficznych do powietrza. Docelowo system zaopatrzenia ludności gmin powiatu w ciepło ma być oparty o centralizację systemu ciepłowniczego, wykorzystanie lokalnych źródeł i zasobów paliw (w tym biopaliw) oraz podłączenie jak największej liczby mieszkańców do sieci ciepłowniczej. 8.3.2.1. W ramach systemu ciepłowniczego w szczególności należy: – podejmować działania modernizacyjne związane ze zmniejszeniem strat ciepła na przesyle (wymiana rurociągów); – popierać działania modernizacyjne w zakresie instalacji oczyszczania spalin; – rozszerzyć rynki zbytu ciepła poprzez pozyskanie nowych odbiorców; – kontynuować termomodernizację budynków (docieplenia ścian, wymiana okien); – promować i popierać działania związane z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. 8.3.2.2. Kierunki działań (według hierarchii ważności): – Poprawa dotychczasowej jakości powietrza; – Wprowadzanie w budynkach jednorodzinnych gazu i oleju jako źródeł energii cieplnej, – Edukacja społeczeństwa między innymi w zakresie zagrożeń wynikających ze spalania odpadów, racjonalnego wykorzystania energii; – Dalsza modernizacja i budowa lokalnych systemów cieplnych celem przyłączenia do sieci c.o. nowych odbiorców; 20 z 100 – Propagowanie wykorzystania w energetyce lokalnej paliw ekologicznych (odnawialnych źródeł energii) np. biomasy, – Termomodernizacja budynków i wprowadzanie ekonomicznych regulacji zużycia energii cieplnej; – Docelowa gazyfikacja poszczególnych miejscowości. 8.3.3. Emisja komunikacyjna Emisja ze źródeł komunikacyjnych stanowi rosnące zagrożenie zwłaszcza w rejonach gdzie drogi wojewódzkie (lub krajowe) przebiegają przez centra miejscowości. Zmniejszenie emisji komunikacyjnej będzie następować poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszarów miast, zmniejszenie ruchu samochodowego lokalnego i działania dotyczące zmniejszenia emisji zanieczyszczeń wraz ze spalinami. Kierunki działań (według hierarchii ważności): – ograniczenie ruchu docelowego na terenie największych miejscowości oraz na obszarach najcenniejszych przyrodniczo (również ochrona korytarzy ekologicznych), – egzekwowanie reżimów emisji spalin przez użytkowników pojazdów – edukacja ekologiczna mieszkańców nt. proekologicznych zachowań w zakresie korzystania ze środków transportu. 8.3.4. Emisja przemysłowa Zasady dążenia do zapobiegania i zmniejszania zanieczyszczenia powietrza spowodowanego emisją z zakładów przemysłowych zostały określone w dyrektywie Rady 84/360/EWG. Dyrektywa ta realizuje zasadę prewencji i regułę ostrożności, uzupełniając ją koncepcją BATNEEC (najlepsza dająca się zastosować technologia nie wymagającą nadmiernych kosztów). Najnowszy sposób rozumienia tej koncepcji jest zawarty w dyrektywie Rady nr 96/61/EWG z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń (IPPC). W prawie wspólnotowym wymagania dotyczące jakości urządzeń ochronnych powiązane są ściśle z problematyką dopuszczalnej emisji – emisja jest dopuszczalna, gdy nie można jej zlikwidować lub ograniczyć mimo zastosowania najlepszej dostępnej techniki (BAT / Best Available Techniques.) Kierunki działań (według hierarchii ważności): – instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstałych w procesach technologicznych oraz poprawa sprawności obecnie funkcjonujących urządzeń; – ograniczenie wpływu emisji odorów; – wypełnianie przez podmioty obowiązków wynikających w przepisów prawnych; – wprowadzanie i wdrożenie zintegrowanych pozwoleń w zakładach znajdujących się na liście instalacji IPPC; – wdrażanie nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku (BAT), – modernizacja procesów technologicznych (hermetyzacja i automatyzacja); – wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (ISO 14000), 21 z 100 – podejmowanie dobrowolnych działań na rzecz „czystszej” i bardziej przyjaznej środowisku produkcji. 8.3.5. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji W poszczególnych gminach przewiduje się realizację następujących przedsięwzięć (zadanie; lata realizacji; koszt całkowity): BYSTRZYCA KŁODZKA (lata 2004 – 2013): – sieć gazowa – ul. Ludowa; Bystrzyca Kłodzka; LEWIN KŁODZKI: – modernizacja i termomodernizacja obiektu Zespołu Szkolno–Przedszkolnego i Gimnazjum w Lewinie Kłodzkim: 2007 – 2009; MIĘDZYLESIE – zakup i montaż pieca c.o. w budynku Straży Pożarnej w Międzylesiu: 2008; – remont instalacji c.o. - Biblioteka w Międzylesiu: 2008; NOWA RUDA GMINA MIEJSKA – gazyfikacja miasta Nowa Ruda - etap II: 2001 – 2020; – termomodernizacja obiektów edukacyjnych: 2008 – 2009; POLANICA ZDRÓJ – modernizacja i termomodernizacja obiektów oświaty: 2009 – 2010; RADKOW: – budowa kanalizacji sanitarnej w Karłowie: 2009 – 2010; – budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami dla miasta Radkowa. Etap, VI, VII, VIII: 2011; – budowa kanalizacji sanitarnej wraz z przyłączami dla miasta Radkowa. Etap, IX, X.: 2012. 8.3.6. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji przez Starostwo Powiatowe: – zakup wyposażenia dla Specjalistycznego Ośrodka Szkolno–Wychowawczego w Długopolu Zdroju, z zakresu wykorzystania źródeł energii odnawialnej, – dotacja na monitoring imisji zanieczyszczeń powietrza dla powiatu kłodzkiego dla WIOŚ, – dotacja na program „Odnawialne źródła energii”, – dotacja na program „Usuwanie azbestu”, – montaż i zakup kotła c.o. gaz. dla DPS w Nowej Rudzie, – modernizacja kotłowni ZSP w Nowej Rudzie. 22 z 100 9. Turystyka i rekreacja Cele średniookresowe i kierunki działań do 2015 roku: 9.1. Powiat kłodzki jako subregion wypoczynkowy, turystyczny i uzdrowiskowy o wysokim standardzie usług. 9.2. Turystyka i wypoczynek jako podstawowy dział gospodarki powiatu. 9.3. Poprawa wizerunku powiatu w kraju i za granicą. 9.4. Rozwój współpracy z regionami przygranicznymi. 23 z 100 III Sprawozdanie z realizacji zadań W niniejszej części przedstawiono realizację zadań związanych z ochroną środowiska jakie wykonano na terenie powiatu kłodzkiego w latach 2008 – 2009. W sprawozdaniu opierano się na harmonogramie określonym w „Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla powiatu kłodzkiego na lata 2008 – 2011” opracowanym w sierpniu 2008 r. Zrezygnowano jednak ze szczegółowego odnoszenia się do konkretnych zadań wpisanych w harmonogramie lecz wyszczególniono jakie przedsięwzięcia zostały zrealizowane w poszczególnych kategoriach tematycznych. Zadania stricte ekologiczne, wykonane przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku, były najczęściej finansowane z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Inne zadania (gmin) finansowano z budżetów gmin i innych środków pozyskanych z zewnątrz. Strukturę wydatków PFOŚiGW za lata 2008 – 2009 przedstawiono w tabeli i na wykresach. Wydatki PFOŚiGW w latach 2008 – 2009: Poz. Dział Wydatki w zł. Struktura wydatków 2008 1 Edukacja ekologiczna 44.632,59 zł 9,1% 2 Ochrona zasobów przyrody 64.019,01 zł 13,0% 3 Gospodarka odpadami 49.800,00 zł 10,1% 4 Ochrona powietrza atmosferycznego 271.945,27 zł 55,2% 5 Gospodarka ściekowa 52.000,00 zł 10,6% 6 Ochrona wód 10.000,00 zł 2,0% Razem 492.396,87 zł 2009 1 Edukacja ekologiczna 48.708,65 zł 9,7% 2 Ochrona zasobów przyrody 17.205,08 zł 3,4% 3 Gospodarka odpadami 65.233,20 zł 13,0% 4 Ochrona powietrza atmosferycznego 354.353,35 zł 70,8% 5 Gospodarka ściekowa 14.788,22 zł 3,0% Razem 500.288,50 zł Ogółem: 992.685,37 zł 24 z 100 Struktura wydatków PFOŚiGW w latach 2008 i 2009: Gospodarka ściekowa; 10,6% Ochrona wód; 2,0% Edukacja ekologiczna; 9,1% Ochrona zasobów przyrody; 13,0% Gospodarka odpadami; 10,1% Ochrona powietrza atmosferycznego; 55,2% Struktura wydatków PFOŚiGW w roku 2008 Gospodarka ściekowa; 3,0% Edukacja ekologiczna; 9,7% Ochrona zasobów przyrody; 3,4% Gospodarka odpadami; 13,0% Ochrona powietrza atmosferycznego ; 70,8% Struktura wydatków PFOŚiGW w roku 2009 25 z 100 1. Gospodarka zasobami naturalnymi Zestawienia tabelaryczne poniżej obrazują gospodarkę zasobami naturalnymi w Powiecie Kłodzkim w okresie sprawozdawczym 2007-2008. 1.1. Surowce skalne 1.1.1. Surowce dla budownictwa, drogownictwa i kolejnictwa Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 – bazalt surowiec nazwa złoża gmina 2007 2008 Zasoby Wydobycie dochód gmin Zasoby Wydobycie [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] [tys. Mg] Lutynia gmina Lądek-Zdrój 2 535 23 12 834 2 395 139 dochód gmin [zł] 79 230 Bazalt Lutynia II gmina Lądek-Zdrój ---------------- Lądek Orłowice gmina Lądek-Zdrój 113 ------113 ---- RAZEM ---- ---- 79 230 2 648 23 12 834 2 508 139 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 – gabro Surowiec nazwa złoża Gmina 2007 2008 zasoby wydobycie dochód gmin zasoby wydobycie dochód gmin [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] Dębówka miasto Nowa gmina Nowa Ruda Ruda 184 300 ---------184 300 ---------- Gabro Słupiec Dębówka gmina Nowa Ruda Ścinawka Dolna miasto Nowa Ruda 153 788 1428,291 758 443 1 064 ------1 064 ------- 4 265 185 639 1069,662 584 035 RAZEM gmina Kłodzko ---- 339 152 1 428 762 707 371 003 1 070 584 035 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - melafir nazwa złoża gmina 2007 2008 zasoby wydobycie dochód gmin zasoby wydobycie dochód gmin [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] Świerki Tłumaczów gmina Nowa Ruda 32 185 796 453 091 30 741 759 430 680 gmina Radków 5 553 ------5 553 ------- Tłumaczów Południe gmina Radków 3 793 ------3 793 ------- Tłumaczów Wschód gmina Radków 20 748 1 570 20 749 ------- Tłumaczów Gardzień gmina Radków 39 988 ------23 856 ------- Włodzicka Góra gmina Nowa Ruda 0 ---------------- RAZEM 102 267 796 453 661 84 692 759 441 464 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - granity i granodioryty 2007 2008 Surowiec nazwa złoża Gmina zasoby [tys. Mg.] wydobycie [tys. Mg] dochód gmin [zł] zasoby [tys. Mg.] wydobycie [tys. Mg] dochód gmin [zł] Granit Kudowa Chologierki gmina Kudowa-Zdrój 257 ------257 ------- RAZEM 257 ------257 ------- granodioryt Rogówka Zamczysko gmina Kłodzko gmina Kłodzko 30 405 12 344 ------------30 405 12 344 ------------- RAZEM 42 749 ------42 749 ------- Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - amfibolity Surowiec nazwa złoża Gmina 2007 2008 zasoby wydobycie dochód gmin zasoby Amfibolit [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] Gniewoszów gmina Międzylesie 74 ------74 Kłodzko Zagórze gmina Kłodzko ------------- RAZEM 74 ------74 26 z 100 Surowiec nazwa złoża Gmina wydobycie dochód gmin Amfibolit Gniewoszów gmina Międzylesie ------- [tys. Mg] [zł] RAZEM Kłodzko Zagórze gmina Kłodzko ------- ------- Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 – gnejsy Surowiec nazwa złoża Gmina Gnejs Zasoby wydobycie dochód gmin Zasoby wydobycie dochód gmin 2007 2008 Goworów gmina Międzylesie 102 ------102 ------- [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] RAZEM Nowa Wieś gmina Międzylesie 1 462 10,29 5 802 1 443 8,44 4 860 1 564 10 5 802 1 545 8 4 860 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 – marmury surowiec Marmur Kletno IV nazwa złoża gmina Stronie Śląskie 4 370 gmina 2007 2008 zasoby wydobycie dochód gmin zasoby wydobycie dochód gmin [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] [tys. Mg.] [tys. Mg] [zł] Łysak Mielnik gmina Kłodzko gmina Kłodzko Rogóżka Romanowo Górne Romanowo Waliszów Romanowo Waliszów Płd Różanka gmina Bystrzyca Kł. gmina Bystrzyca Kł. gmina Bystrzyca Kł. gmina Międzylesie 3 401 7,98 3 639 3 394 7,59 3 552 7 568 Stronie Śląskie Wieś gmina Stronie Śląskie 336 ------- ------- 7 568 336 ------- ------- 31 105 1 399 gmina Stronie Śląskie 8 442 132 037 63 539 ------- ------- ------- ------- ------- ------- 4 370 31 105 1 399 8 442 132 037 63 539 ------- ------- ------- ------- ------- ------- RAZEM 252 197 8 3 639 252 190 8 3 552 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - marmury dolomityczne Biała i Zielona Marianna gmina Stronie Śląskie nazwa złoża gmina 2007 2008 zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód gmin [zł] zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód gmin [zł] Nowy Waliszów Nowy Waliszów soczewka C Nowy Waliszów soczewka D Ołdrzychowice Romanowo Podgórze Słupiec Wapniarka Żelazno I gmina Bystrzyca Kł. gmina Bystrzyca Kł. gmina Bystrzyca Kł. gmina Kłodzko gmina DusznikiZdrój gmina Kłodzko gmina Kłodzko gmina Kłodzko 6 576 1,00 1 956 6 575 2 090 2 087 471 ------- ------- ------- 2 090 2 087 471 ------- ------- ------- ------- 44 283 369,00 721 764 43 786 497,00 993 006 70 80 485 12 630 ------- ------- ------- 70 80 485 12 630 11 701 108,00 211 248 11 701 ------- ------- ------- ------- RAZEM 160 393 478 934 968 167 836 497 993 006 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - łupki łyszczykowe i szarogłazy 2007 2008 Surowiec nazwa złoża Gmina Zasoby [tys. Mg.] Wydobycie [tys. Mg] dochód gmin [zł] Zasoby [tys. Mg.] Wydobycie [tys. Mg] dochód gmin [zł] łupek łyszczykowy Jawornica gmina Lewin 969 4,35 2 897 963 1,00 684 Szarogłaz Młynów gmina Kłodzko 2 374 19,00 8 892 11 911 44,00 21 120 RAZEM 969 4 2 897 963 1 684 RAZEM 2 374 19 8 892 11 911 44 21 120 Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - piaskowce surowiec 2007 2008 Piaskowiec nazwa złoża Bieganów Bobrowniki Długopole Radków Radków II gmina gmina Nowa Ruda gmina Szczytna gmina Międzylesie gmina Radków gmina Radków 7 782 0,82 326 7 781 0,62 252 1 ------1 ------- 5 087 5,32 2 105 5 082 5,02 2 048 21 127 10,00 3 960 21 116 10,00 4 080 709 ------709 ------- zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód gmin [zł] zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód gmin [zł] Słupiec I Słupiec Kościelec pole A miasto Nowa Ruda Słupiec I Słupiec Kościelec pole B miasto Nowa Ruda 250 ------250 ------- 2 987 ------2 987 ------- Szczytna Śląska Szczytna Zamek Wolany Złotno gmina Szczytna gmina Szczytna gmina Szczytna gmina Szczytna 4 087 ------4 087 ------- 2 845 ------2 845 ------- 1 862 ------1 862 ------- 1 200 ------1 200 ------- RAZEM 47 937 16 6 391 47 920 16 6 380 27 z 100 1.1.2. Surowce dla przemysłu chemicznego Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - wapienie krystaliczne, wapienie, margle surowiec nazwa złoża gmina zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód [zł] gmin zasoby [tys.Mg.] wydobycie [tys.Mg] dochód [zł] gmin 2007 2008 margiel Stara Bystrzyca gmina Bystrzyca Kł. RAZEM 1 709 ---- 1 709 ---- wapień Szczytna Śląska II Łączna gmina Kłodzko 1 632 ---- wapień krystaliczny Piotrowice Piotrowice Południe Północ RAZEM RAZEM gmina gmina gmina Bystrzyca Bystrzyca Szczytna Kł. Kł. 403 ---- 2 035 ---- 1 587 ---- 3 033 ---- wapienie Duszniki Zdrój gmina DusznikiZdrój 4 620 ---- Gołogłowy Lutynia gmina Kłodzko gmina LądekZdrój 263 ---- 86 ---- 1 126 ---- RAZEM 1 475 ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- 1 709 ---- 1 709 ---- 1 632 ---- 403 ---- 2 035 ---- 1 587 ---- 3 033 ---- 4 620 ---- 1 126 ---- 263 ---- 86 ---- 1 475 ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- 1.1.3. Kruszywa naturalne i ceramika budowlana Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - kruszywa naturalne surowiec 2007 2008 Gorzuchów kruszywa naturalne Kłodzko Kudowa Ustronie Brzozowe II nazwa złoża Bierkowice gmina gmina Kłodzko gmina Kłodzko gmina Kłodzko gmina Kłodzko miasto Kłodzko miasto Kłodzko 9 399 ---- 6 649 ---- 3 246 149,00 1 829 ---- 273 ---- 0 ---- zasoby wydobycie dochód gmin zasoby wydobycie dochód gmin [tys.Mg.] [tys.Mg] Bierkowice II Kłodzko Ustronie I Bierkowice I Kudowa Słone Ścinawka Dolna Ścinawka Dolna I Ścinawka Dolna II Ścinawka Dolna Wschód gmina KudowaZdrój gmina KudowaZdrój gmina Radków gmina Radków gmina Radków gmina Radków 377 ---- 25 16,22 4 231 ---- 530 139,00 0 ---- 88 7,02 26 647 311 RAZEM [zł] ---- ---- 40 230 ---- ---- ---- ---- 4 378 ---- 37 530 ---- 1 895 84 033 [tys.Mg.] [tys.Mg] 9 399 ---- 6 649 ---- 3 010 208,00 1 509 140,00 273 ---- 337 ---- 377 ---- 22 2,40 3 181 ---- 445 75,00 240 ---- 88 4,04 25 530 429 [zł] ---- ---- 57 408 38 640 ---- ---- ---- 662 ---- 20 700 ---- 1 115 118 525 1.1.4. Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - ceramika budowlana surowiec 2007 2008 ceramika budowlana nazwa złoża Leszczyna Słupiec Ścinawka Dolna gmina gmina Kłodzko 1 110 11,56 13 805 1 093 11,46 14 296 miasto Słupiec 87 ------87 ------- gmina Radków 460 ------460 ------- zasoby wydobycie dochód zasoby wydobycie dochód [tys.Mg.] [tys.m3] [zł] [tys.Mg.] [tys.m3] [zł] Ścinawka Średnia gmina Radków 1 759 ------1 759 ------- RAZEM 3 416 12 13 805 3 399 11 14 296 1.2. Wody lecznicze Wyjątkowość powiatu kłodzkiego pod względem występowania wód mineralnych i leczniczych o różnorodnym typie hydrochemicznym, niech potwierdza fakt, że niektóre z nich są unikalne w skali kraju. W granicach powiatu Kłodzkiego występują wody podziemne uznane za lecznicze i mineralne: 1.2.1. Polanica-Zdrój – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3 – Ca, - zasoby eksploatacyjne 46,42 m3/h; pobór 380 328 m3/rok, 1.2.2. Długopole-Zdrój – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3 - Ca - Mg - Na, Fe, Rn oraz wody Fe, Rn, - zasoby eksploatacyjne 1,95 m3/h; pobór 12 821 m3/rok, 1.2.3. Szczawina – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3 - Ca - Mg - Na, Fe oraz wody Fe, Rn, zasoby eksploatacyjne 3,4 m3/h; pobór 4 067 m3/rok, 28 z 100 1.2.4. Kudowa-Zdrój -szczawy i wody kwasowęglowe: HCO3 - Na - Ca, Fe, As, S; HCO3 - Na - Ca, Fe, As, S, B; HCO3 - Na – Ca, - zasoby eksploatacyjne 17,7 m3/h; pobór 33 200 m3/rok, 1.2.5. Jeleniów – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3 - Ca - Na, Fe, As, - zasoby eksploatacyjne 11,40 m3/h; pobór 44 798 m3/rok, 1.2.6. Duszniki-Zdrój – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3 - Ca - Na - Mg, Fe; HCO3 - Ca - Mg; HCO3 - Ca - Na; HCO3 - Ca - Na – Mg, zasoby eksploatacyjne 107,48 m3/h; pobór 321 805 m3/rok, 1.2.7. Lądek-Zdrój – wody termalne S, F, Rn, zasoby eksploatacyjne 59,85 m3/h; pobór 342 631 m3/rok, 1.2.8. Rejon Gorzanowa – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3-Ca-Na - zasoby eksploatacyjne 30,06 m3/h; pobór brak, 1.2.9. Rejon Starego Wielisławia – szczawy i wody kwasowęglowe HCO3-Ca-Na - zasoby eksploatacyjne 65,57 m3/h; pobór brak. W szeregu miejscowości Ziemi Kłodzkiej, a przede wszystkim w Kotlinie Kłodzkiej, występują ponadto wody potencjalnie lecznicze. Są to głównie szczawy i wody kwasowęglowe stwierdzone m.in.: w Szalejowie Górnym, Starym Wielisławiu Dolnym (k. Polanicy), w Gorzanowie i w Bystrzycy Kłodzkiej. W Górach Bystrzyckich znajdują się szczawy: w Nowej Łomnicy i Nowej Bystrzycy oraz w Szczawinie. Zestawienie bilansu zasobów 2007-2008 - wody lecznicze surowiec wody lecznicze Długop oleZdrój gmina Bystrzy ca Kł. nazwa złoża Gmina 2007 2008 Zasoby eksploatacyjne pobór dochód Zasoby eksploatacyjne pobór dochód DusznikiZdrój Gorzanów Jeleniów KudowaZdrój LądekZdrój PolanicaStary Szczawina Zdrój Wielisław gmina DusznikiZdrój gmina Bystrzyca Kł. gmina Lewin gmina KudowaZdrój gmina LądekZdrój gmina PolanicaZdrój gmina Kłodzko gmina Bystrzyca Kł. RAZEM [m3/h] 2 107 30 11 18 60 53 66 3 350 [m /rok] [zł] 16659 11 895 320627 228 927 0 55188 39 404 43924 31 362 345506 246 691 382605 273 180 0 4805 3 431 1 169 314 834 890 3 [m3/h] 2 107 30 11 18 60 46 66 3 344 [m3/rok] [zł] 12821 9 385 321805 235 561 0,00 44798 32 792 33200 24 303 342631 250 806 380328 278 400 0 4067 2 977 1 139 651 834 225 1.3. Zasoby wód powierzchniowych Powiat kłodzki prawie w całości należy do dorzecza Odry i zlewiska Morza Bałtyckiego, jedynie 4% do zlewiska Morza Czarnego oraz częściowo do Morza Północnego. Dorzecze Odry tworzy sieć rzek: Nysa Kłodzka wraz ze Ścinawką, Bystrzycą, Bystrzycą Dusznicką i Białą Lądecką. Sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta, jednak jej wodne zasoby dyspozycyjne są niewielkie. Podstawowe parametry ujęć wód podziemnych i powierzchniowych Lp miejscowość gmina użytkownik zasoby ekspl. m 3/ h pobór m3/d depresja dm3/s m stratygrafia warstwy wodonośnej Rodzaj ujęcia Poziom - Powierzchniowe 1 Błażejowice Górne Kudowa Zdrój Kudowa ZWIK 3,5 2 3 Błażejowice Dolne Kudowa Zdrój Kudowa ZWIK 7,7 2,0 drenażowe 4 studnie zbiorcze w pobliżu potoku TRZEMESZNA brzegowe z potoku TRZEMOSZNA - 6 studni 29 z 100 Lp miejscowość gmina użytkownik zasoby ekspl. m 3/ h pobór m3/d depresja dm3/s m stratygrafia warstwy wodonośnej Rodzaj ujęcia 4 Bolesławów Stronie Śląskie Stronie ZWIK 103,7 ujęcie źródliskowe 5 Długopole Zdrój Międzylesie Zakład Rolny 102,0 powierzchniowe z potoku JEDLNIK 6 Duszniki Zdrój pobór wody źródlanej Jugów 385,0 8 Jugów Nowa Ruda MERA ELWRO Wrocław Nowa Ruda ZWIK Nadleśnictwo Jugów 30,9 7 Duszniki Zdrój Nowa Ruda ujęcie drenażowe powierzchniowe z potoku WYSCHNIĘTY STRUMIEŃ powierzchniowe z potoku KAMIENICA ujęcie drenażowe 9 Kamienica 10 Kamieńczyk Stronie Śląskie Międzylesie 11 Karłów Radków Kudowa ZWIK 12 Karłów Radków Zbiornik Retencyjny PN Gór Stołowych 13 14 Krosnowice Krosnowice Kłodzko Kłodzko Kłodzko ZWIK PGR Lądek Zdrój Lądek Zdrój Stronie ZWIK 110,6 stacja narciarska 385,0 Międzylesie ZWIK 43,2 19,5 drenażowe 26 studni zasilanych z drenów lub wody źródlanej powierzchniowe z potoku CZERWONA WODA 8,0 7,6 11,5 80,0 15 16 20,0 350,0 1 000,0 17 450,0 18 Lewin Lewin Urząd Gminy 19 Ławica Kłodzko MEW Łabicz 20 21 22 Ławica Kłodzko AZM Świdnica Ołdrzychowice Kłodzko 23 Ostra Góra Radków 24 Międzygórze Międzylesie 25 Nowa Ruda Nowa Ruda Nowa Ruda ZWIK 6 000,0 26 Polanica Zdrój PolanicaZdrój Polanica ZWIK / ujęcie DĘBOWA 240,0 27 Polanica Zdrój PolanicaZdrój Polanica ZWIK / ujęcie POLNA 700,0 3 studnie głębinowe 28 Polanica Zdrój PolanicaZdrój 500,0 3 grupy studni kopanych 29 Polanica Zdrój PolanicaZdrój 100,0 9 studni kopanych 30 Polanica Zdrój PolanicaZdrój 400,0 studnia infiltracyjna 2 studnie drenażowe 31 Polanica Zdrój 500,0 powierzchniowe z potoku ROGOZINIEC 32 Pokrzywno 33 Radków Radków 34 Radków Radków 35 Różanka Międzylesie PolanicaZdrój PolanicaZdrój LECH ZPL ośrodek wypoczynkowy WSO WL Schronisko na Śnieżniku Polanica ZWIK / ujęcie STARA SOKOŁÓWKA Polanica ZWIK / ujęcie PIASTOWSKA Polanica ZWIK / ujęcie SREBRNE ŹRÓDŁO, BARBARA Nowa Sokołówka MZK Polanica 265,0 studnia 2 studnia kopana powierzchniowe z potoku PRZYRWA ujęcie ALEJA MARZEŃ studnie drenażowe i infiltracyjne ujecie BRZREZINKA powierzchniowe z potoku KLIKAWA powierzchniowe z rzeki NYSA KŁODZKA 2 studnie kopane kopana studnia s1 kopana studnia s2 9 000,0 16,4 6,5 6,0 10,0 5,4 21,1 5,5 Lasy Państwowe 10,0 ZUP Radków Leśna 240,0 ZUP Radków Wodospady osiedle mieszkaniowe PGR/ AZM Świdnica ujęcia drenażowe 360,0 10,6 powierzchniowe ze strefy źródliska potoku bez nazwy 5 ujęć powierzchniowych z potoku POŚNA 1 ujęcie źródliskowe w zlewni KOZI POTOK 6 studni kopanych 6+ system drenażowy płytkie wody gruntowe źródlane i powierzchniowe płytkie wody gruntowe źródlane i powierzchniowe ujecie wód podziemnych 30 z 100 Lp miejscowość gmina użytkownik zasoby ekspl. m 3/ h 36 Sienna 37 Starkówek 38 Stronie Śląskie 39 Stronie Śląskie 40 Szklarka Stronie Śląskie Bystrzyca Kłodzka Stronie Śląskie Stronie Śląskie Międzylesie pensjonat Polanica ZWIK pobór m3/d depresja dm3/s m stratygrafia warstwy wodonośnej Rodzaj ujęcia powierzchniowe z potoku CZARNA WODA 27,5 350,0 st Bs 4 Bs 6 Zarząd Miasta i Gminy powierzchniowe z potoku MORAWA infiltracyjne z potoku PIOTRÓWKA 50,0 ZKB KAMBUD 15,3 Lasy Państwowe 15,0 powierzchniowe z rzeki BYSTRZYCA DUSZNICKA za pośrednictwem jazu i ujęcia w korycie młynówki rz. BD 41 Szalejów Dolny Kłodzko CHSP Syntetyka 42 Szczytna Szczytna Szczytna ZGKIM / Góra Św Anny 43 Szczytna Szczytna 44 Szczytna Szczytna 45 Szczytna Szczytna 46 Szczytna Szczytna SUDETY CRYSTAL WORKS 300,0 47 Wambierzyce Radków Radków ZGUP 774,0 48 Wielisław Dolny EDO 334,0 49 Witów Lewin UG 195,0 ujęcie drenażowe 50 Wolibórz Nowa Ruda ZWIK 535,0 51 Zieleniec AGAL Ziemczonek 40,0 52 Zieleniec OKSRiT 23,0 53 Zieleniec Kłodzko Bystrzyca Kłodzka Nowa Ruda Duszniki Zdrój Duszniki Zdrój Duszniki Zdrój powierzchniowe z potoku KAMIENNY POTOK wody podziemne i powierzchniowe st 4 ujęcie drenażowe powierzchniowe z potoku bez nazwy drenażowe ze studnia zbiorczą i zbiornikiem wyrównawczym powierzchniowe z potoku BYSTRZYCA DUSZNICKA 54 Żelazno Kłodzko Szczytna ZGKIM / Góra Wołowa Ośrodek Wypoczynkowy Lasów Państwowych dom pomocy społecznej ZAMEK 200,0 6,3 ujęcie drenażowe 4,2 ujęcie drenażowe 30,0 wody powierzchniowe 39,9 wody podziemne ZBGGKiM Duszniki / POD ZIELEŃCEM 2 160,0 dom wypoczynkowy BOBREK 6,0 studnia kopana Poziom – K 55 56 57 58 59 60 61 19,0 14,8 12,0 12,0 12,0 13,4 28,0 7,5 K K Kłodzko ZWIK 130,0 14,0 K MONDI PACKAKING BZWP 50,0 1,8 K2 Bystrzyca ZWIK 80,0 10,4 K2 Fabryka Mebli 16,0 1,8 K2 Gminna Spółdzielnia 12,6 0,8 K2 Szpital 11,0 3,5 K2 Osrodek Wypoczynkowy 1,8 15,5 K2 Darnków Kudowa – Zdrój Kudowa ZWIK 29,1 Międzylesie Międzylesie Międzylesie Międzylesie stacja PKP Międzylesie ZWIK Szalejów Górny Kłodzko Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Kudowa Zdrój K Poziom - K 2 62 63 64 65 66 67 Czeremna S1 S2 S3 S4 st 2 31 z 100 Lp 68 miejscowość Domaszków 69 Duszniki Zdrój 70 Gorzanów 71 Gorzanów 73 Gorzanów 74 gmina użytkownik m 3/ h 127,0 Międzylesie Duszniki – Zdrój Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka zasoby ekspl. Duszniki Zdrój ZWIK ujęcie WAPIENNIKI pobór m3/d dm3/s depresja m 9,0 500,0 stratygrafia warstwy wodonośnej Rodzaj ujęcia K2 K2 6 studni drenażowych 160,0 7,5 K2 Minerals s.c. 22,5 7,5 K2 samo wypływ Bystrzyca Kłodzka ujęcie ZŁOTA KACZKA / Samopomoc Chłopska Bystrzyca 17,0 0,0 K2 samo wypływ Gorzanów Bystrzyca Kłodzka rozlewnia wód 7,6 14,0 K2 Jeleniów Lewin ZUK S.A. Rozlewnia Wód 3,7 K2 Jodłów Międzylesie schronisko 11,9 4,0 15,9 Karłów Radków Kudowa ZWIK 5,1 13,4 K2 K2 Pr 80 Karłów Radków Ośrodek wypoczynkowy 2,6 14,1 K2 81 82 Karłów Krosnowice Energetyka Cieplna LECH Wych 7,0 4,0 28,8 35,4 K2 K2 83 Kudowa Radków Kłodzko Kudowa – Zdrój Hotel Polonia 5,0 1,6 K2 150,0 30,0 K2 75 76 77 78 79 84 Łężyce Szczytna 85 Młoty Bystrzyca Kłodzka 86 Młoty 87 Młoty 88 Pasterka Radków 89 Polanica Zdrój Polanica – Zdrój Polanica Zdrój 90 91 Polanica Zdrój 92 Poręba 93 Stara Bystrzyca 94 Starkówek 95 96 97 Sokołówka Stary Wielisław Szczytna 98 Wilkanów Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Nowa Ruda Kłodzko Szczytna Bystrzyca Kłodzka Duszniki Zdrój ZWIK Bystrzyca ZWIK Duży i Mały basen Bystrzyca ZWIK Zamkowa Kopa Bystrzyca ZWIK Sztolnie Ośrodek Wypoczynkowy 29,0 pobór ze źródła źródełko wody powierzchniowej 5 studni głębinowych studnia kopana 1 008,0 K2 ujęcie źródliskowe 576,0 K2 ujęcie źródliskowe 1 730,0 K2 ujęcie źródliskowe 4,0 0,8 K2 Polanica ZWIK 36,0 4,2 K2 ZUK S.A. Rozlewnia Wód PIENIAWA Józefa 1 i2 6,6 K2 14,8 Bystrzyca ZWIK 34,0 22,2 K2 Bystrzyca ZWIK 50,0 13,1 K2 Bystrzyca ZWIK 45,3 9,9 K2 Polanica ZWIK Kłodzko ZWIK Szczytna ZGKIM 100,0 15,0 58,8 40,0 24,0 13,0 K2 K2 K2 Szkoła podstawowa 2,0 5,4 K2 Kłodzko ZWIK 15,0 studnia kopana woda podziemna dla potrzeb techniczno sanatoryjnych s1 i s2 st Bs 1 Poziom - C 2 99 Jaszkowa Górna Kłodzko 100 101 Międzylesie Międzylesie 102 Żelazno Kłodzko Międzylesie ZWIK ośrodek wypoczynkowy 8,0 19,0 40,0 52,0 C2 1,7 4,2 Q, C2 C2 S1 S2 st 1 i st 2 studnie kopane Poziom –Pz 103 Krajanów 104 Przygórze 105 Sienna Nowa Ruda Nowa Ruda Stronie Śląskie Nowa Ruda ZWIK Nowa Ruda ZWIK Stacja Przekaźnikowa 26,9 400,0 Pz Pz ujęcie źródliskowe ujęcie drenażowe 112,3 Pz ujęcie źródliskowe 32 z 100 Lp miejscowość gmina użytkownik zasoby ekspl. m 3/ h 106 Sokolec Nowa Ruda 107 Trzebieszowice Lądek Zdrój Nowa Ruda ZWIK pobór m3/d 2 270,0 depresja dm3/s m stratygrafia warstwy wodonośnej 43,2 Rodzaj ujęcia Pz ujęcie drenażowe Pz ujecie źródliskowe Poziom - Pz / Q 108 109 Krosnowice 110 Kłodzko Piekarnia 21,7 10,3 10,0 11,5 Pz/Q s1 s2 s3 111 Duszniki Zdrój Duszniki – Zdrój Ośrodek Szkoleniowy Piechoty Górskiej 3,3 2,0 Pr/Q S1 - S6 112 Boguszyn Kłodzko Stacja paliw 1,2 18,0 Q 113 Kłodzko Kłodzko Kłodzko ZWIK 1 260,0 7,0 Q Poziom –Q 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 Kłodzko Kłodzko Szpital Kłodzko Kłodzko Kłodzko Kłodzko CESPOKL PKP Krosnowice Kłodzko PLAN Invest 125 Kudowa Kudowa – Zdrój Zakon Sióstr Niepokalanek 126 Ołdrzychowice Kłodzko Kłodzko ZWIK 127 Podzamek 128 Kłodzko dom pomocy społecznej 1,4 1,0 1,8 1,4 1,4 1,0 0,8 36,8 4,1 Q 80,0 Q Q 30,0 2,4 4,5 1,5 11,3 0,6 1,4 Q Q 175,0 Q 1,5 3,1 8,4 wody podziemne 22 studnie w tym st I II V studnie kopane SI SII SIII ST KOP I ST KOP II ST KOP 15 studnia drenażowa 7 studni kopanych st 2 st 1 st 2 Q zespół studni kopanych i drenażowych st 1 st 2 1.4. Energia odnawialna – małe elektrownie wodne Górski spad wód zbyt szybko odprowadza wodę ku terenom niżej położonym i tylko budowa większej ilości zbiorników retencyjnych może zapobiec klęskom powodziowym, jakie zaistniały wielokrotnie (ostatnio w latach 1997 – 99 oraz 2009). Energia wód powierzchniowych stanowi jedno ze źródeł pozyskiwania czystej energii odnawialnej. Na rzekach i potokach na terenie powiatu Kłodzkiego funkcjonuje 18 elektrowni wodnych których łączna moc zainstalowanych turbin wynosi 1.799,46 kW. Zestawienie działających elektrowni wodnych na terenie Powiatu Kłodzkiego lp miejscowość rzeka/potok kilometraż 1 Ścinawka Średnia potok Pośna km 1+000 2 Ścinawka Dolna rzeka Ścinawka km 13+200 3 Kłodzko ul. Zagórze 2 rzeka Bystrzyca Dusznicka km 2+200 4 Ołdrzychowice Kłodzkie rzeka Biała Lądecka km 8+415 5 Stara Bystrzyca potok Bystrzyca km 3+380 ilość turbin 1 2 1 2 1 1 2 1 2 moc turbin 14,41 kW 17,35 kW 25,74 kW 37,95 kW 68,75 kW 22,06 kW rodzaj turbin typ Francisa typ Francisa typ Francisa z roku 1935 typ Francisa z roku 1935 typ Francisa typ Francisa z roku 1907 typ Francisa z roku 1907 typ Francisa typ Francisa przełyk 3,30 m3/s 0,38 m3/s 3,30 m3/s 1,43 m3/s 1,30 m3/s 2,30 m3/s 0,32 m3/s 0,58 m3/s 33 z 100 lp rzeka/potok kilometraż rzeka Nysa Kłodzka km 149+740 rzeka Nysa Kłodzka km 128+550 10 Piszkowice 11 Szalejów Dolny 12 Krosnowice kanał Młynówka rzeka Nysa Kłodzka kanał Młynówka rzeka Nysa Kłodzka rzeka Ścinawka rzeka Bystrzyca Dusznicka rzeka Biała Lądecka km 0+500 km 136+240 km 1+050 km 136+240 km 5+540 km 8+400 km 3+078 13 Młynów rzeka Nysa Kłodzka km 125+365 14 Ścinawka Dolna rzeka Ścinawka km 10+930 15 Nowa Bystrzyca potok Bystrzyca km 5+950 16 Gorzanów rzeka Nysa Kłodzka km 144+160 17 Międzygórze dopływ bez nazwy do potoku Wilczka 18 Ołdrzychowice Kłodzkie rzeka Biała Lądecka 6 7 miejscowość Bystrzyca Kłodzka Zakład Energetyczny Wałbrzych S.A. ŁawicaZakład Energetyczny Wałbrzych S.A. 8 Kłodzko ul. Daszyńskiego 9 Kłodzko ul. Zofii Stryjeńskiej Razem km 10+040 ilość turbin 1 2 1 2 1 2 1 2 1 1 moc turbin rodzaj turbin 134,00 kW 366,00 kW typ Francisa z roku 1924 typ Francisa z roku 1924 turbina z roku 1923 turbina z roku 1923 typ Francisa typ Francisa typ Francisa typ Francisa typ Francisa z roku 1936 typ Francisa 250,00 kW 66,00 kW 66,00 kW 37,60 kW 44,10 kW 44,10 kW 22,00 kW 1 2 1 2 1 2 3 1 2 216,00 kW 108,00 kW 30,00 kW 40,00 kW typ Francisa typ Francisa typ Francisa typ Francisa typ Kaplana typ Kaplana typ Kaplana typ Francisa typ Francisa 1 9,10 kW typ Ecowatt 1 2 45,00 kW 45,00 kW typ Kaplana typ Kaplana 46 1799,46 kW 55,00 kW 35,30 kW przełyk 2,20 m3/s 4,00 m3/s 4,20 m3/s 4,20 m3/s 3,00 m3/s 3,50 m3/s 4,10 m3/s 1,21 m3/s 9,00 m3/s 4,50 m3/s 3,30 m3/s 0,84 m3/s 4,50 m3/s 1,80 m3/s 1,80 m3/s 34 z 100 1.5. Gospodarka zasobami naturalnymi w gminach powiatu kłodzkiego Dolny Śląsk, a w tym i powiat kłodzki stanowi surowcowe zaplecze kraju zasobne w magmowe i metamorficzne kamienie łamane i bloczne a także jest znaczącym dostawcą kruszyw naturalnych i innych ważnych dla gospodarki unikalnych surowców skalnych (gabra, gnejsy, marmury, melafiry, bazalty, surowce skaleniowe i inne). Udział wydobycia surowców skalnych i bocznych w Powiecie Kłodzkim na tle Województwa Dolnośląskiego oraz Polski. Corocznie obserwuje się dynamiczny wzrost wydobycie skał magmowych i metamorficznych co jest związane bezpośrednio z koniunkturą na rynku materiałów budowlanych i drogowych. Udział wydobycia skał magmowych i metamorficznych na Dolnym Śląsku w ogólnej produkcji kraju wynosi rocznie ok. 90% a w tym udział wydobycia w Powiecie Kłodzkim wynosi 14%. Powiat Kłodzki wykazuje znaczną nadwyżkę produkcji nad zużyciem wewnętrznym. Wydobycie piasków i żwirów, ze względu na opłacalność transportu, jest ściślej powiązane z zapotrzebowaniem lokalnych rynków materiałów budowlanych. Intensyfikacja działalności górniczej przyczynia się znacząco do wzrostu ruchu ciężarowego, transportującego urobek, na drogach Powiatu Kłodzkiego, a co za tym idzie drastycznego pogorszenia stanu technicznego dróg, zwiększenia uciążliwości dla okolicznych mieszkańców oraz zmniejszenia bezpieczeństwa innych użytkowników dróg. Poniższa tabela obrazuje dochody poszczególnych gmin pochodzące z części im należnej (60%) opłaty eksploatacyjnej wnoszonej przez zakłady wydobywcze w okresie od 2002 roku do 2009 roku. Przy czym dane z 2002 roku są niepełne z uwagi na brak uaktualnionego Bilansu zasobów za ten okres. 35 z 100 Dochód gmin pochodzący z opłat eksploatacyjnych gmina Bystrzyca Kł surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem gmina Duszniki-Zdrój surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 3 639 zł 15 325 zł - zł 18 964 zł 2007 - zł 137 356 zł - zł 137 356 zł 2008 32 309 zł 12 362 zł - zł 15 914 zł 2008 - zł 141 337 zł - zł 141 337 zł gmina Kłodzko surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 995 475 zł - zł - zł 995 939 zł 2008 1 094 093 zł - zł - zł 1 124 470 zł miasto Kłodzko surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 - zł - zł 5 724 zł 5 724 zł 2008 - gmina Kudowa-Zdrój surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja razem 2007 4 378 zł 18 817 zł 659 zł 23 854 zł 2008 662 zł 14 582 zł - zł 15 243 zł gmina Lewin surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 2 897 zł 23 643 zł - zł 26 540 zł 2008 684 zł 19 675 zł - zł 20 359 zł gmina Lądek-Zdrój surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 12 834 zł 148 015 zł - zł 160 849 zł 2008 79 230 zł 150 484 zł - zł 229 714 zł gmina Międzylesie surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 7 907 zł - zł - zł 7 907 zł 2008 6 908 zł - zł - zł 6 908 zł gmina Nowa Ruda surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 1 208 166 zł - zł - zł 1 212 431 zł 2008 1 025 752 zł - zł - zł 1 025 752 zł miasto Nowa Ruda surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 8 530 zł - zł - zł 4 265 zł gmina Polanica-Zdrój surowce skalne wody lecznicze 2007 - zł 163 908 zł 2008 - zł zł zł zł zł zł zł zł 2008 - zł 167 040 zł 36 z 100 nielegalna eksploatacja Razem - zł 163 908 zł - zł 167 040 zł gmina Radków surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 43 955 zł - zł - zł 43 955 zł 2008 25 895 zł - zł - zł 25 895 zł gmina Stronie Śląskie surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 2 420 zł - zł - zł 1 956 zł 2008 1 620 zł - zł - zł - zł gmina Szczytna surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 - 2008 - powiat kłodzki surowce skalne wody lecznicze nielegalna eksploatacja Razem 2007 2 290 201 zł 507 064 zł 6 383 zł 2 803 648 zł zł zł zł zł zł zł zł zł 2008 2 267 153 zł 505 480 zł - zł 2 772 633 zł 37 z 100 2. Rozbudowa systemu transportowego 2.1. Realizacja zadań przez Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu w 2008 r.: 2.1.1. Przebudowa trzech mostów na odcinku Zieleniec – Mostowice (w ciągu drogi wojewódzkiej nr 389) – koszt: 3.124.540,71 zł. 2.2. Realizacja zadań przez Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei we Wrocławiu w 2009 r.: 2.2.1. Remont drogi i chodników w ciągu drogi wojewódzkiej nr 381 w Ludwikowicach Kłodzkich. 2.2.2. Most w Stroniu Śląskim. 2.2.3. Opracowanie dokumentacji na remonty mostów w Międzylesiu, Nowej Rudzie. 2.2.4. Budowa II etapu obwodnicy Nowej Rudy (usunięcie kolizji z linią energetyczną). 2.2.5. Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 392 na odcinku Idzików -DK 33. 2.2.6. Przebudowa mostu w Bystrzycy Kłodzkiej (DW 388). 2.2.7. Budowa ciągu pieszo-rowerowego w Strachocinie – Stronie Śląskie (DW 392). W ramach zawartego porozumienia i otrzymanej dotacji gmina Kudowa Zdrój wykonywała zadania z zakresu letniego i zimowego utrzymania dróg wojewódzkich. Ponadto dotację na przebudowę infrastruktury przyznano również dla gminy Nowa Ruda. Po powodzi która miała miejsce latem 2009 Województwo Dolnośląskie otrzymało z budżetu Państwa dotację celową. Na usuwanie skutków powodzi wydano 364.629,03 zł. Środki zostały przeznaczone na: – – – remont pobocza drogi wojewódzkiej nr 381 w Gołogłowych, remont muru oporowego w Ratnie Górnym (DW 387), naprawę pobocza drogi w Ścinawce Górnej (DW 387). 2.3. Inwestycje i roboty utrzymaniowe zrealizowane w latach 2008-2009 na Drogach Krajowych na terenie powiatu kłodzkiego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Realizacja zadań przez GDDKiA w 2008 r.: – – – – – – remont skrzyżowania i przebudowa wysepek na drodze nr 8 w Kłodzku (od 37,140 km) – 828 tys. zł; przebudowa skrzyżowania (budowa lewoskrętu) na drodze nr 8 w Szczytnej (od 21,952 km) – 500 tys. zł; przebudowa skrzyżowania (budowa lewoskrętu) na drodze nr 8 w Dusznikach Zdroju (od 16,800 km) – 1.310 zł; malowanie poręczy i remont chodnika na drodze nr 8 w Kłodzku (estakada; od 38,413 km) – 1,300 km; odnowa nawierzchni na drodze nr 8 Kłodzko – Boguszyn (od 40,000 do 43,200 km) – 4.520 zł; remont nawierzchni z kostki granitowej na drodze nr 33 Międzylesie (Plac Wolności) – 320 zł; 38 z 100 prace utrzymaniowe na drogach i mostach w tym: remonty cząstkowe, utrzymanie zieleni, oznakowanie poziome i pionowe, poprawa bezpieczeństwa, utrzymanie odwodnienia, utrzymanie czystości i prace remontowe na mostach i przepustach – 4.150 zł. – Realizacja zadań przez GDDKiA w 2009 r.: remont muru oporowego + roboty towarzyszące Nadodrze nr 8 w Szczytnej (od 19,800 do 19,900 km) – 477 zł; – remont chodnika i wymiana poręczy ochronnych na drodze nr 33 w Kłodzku (od 1,540 do 2,127km) – 1.000 zł; – rozbudowa Drogi Krajowej nr 46 Kłodzko – Podzamek – Kolonia Gaj (od 1,705 do 7,810 km) – 13.800 zł; – prace utrzymaniowe na drogach i mostach w tym: remonty cząstkowe, utrzymanie zieleni, oznakowanie poziome i pionowe, poprawa bezpieczeństwa, utrzymanie odwodnienia, utrzymanie czystości i prace remontowe na mostach i przepustach – 3.643 zł. – 2.4. Inwestycje i roboty utrzymaniowe zrealizowane w latach 2008 – 2009 na drogach powiatowych na terenie powiatu kłodzkiego przez Zarząd Dróg Powiatowych w Kłodzku. ROK 2008 Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego Przebudowa mostu w ciągu drogi powiatowej nr 3235D w Długopolu Zdrój wraz z dojazdami: 1. - przebudowa mostu - 499.317,21 zł - dojazdy do mostu - 533.279,93 zł - nadzór inwestycyjny- 6.222,00 zł Planowane wydatki na zadanie w 2008 roku (zł) Źródło finansowania Kwota wydatku Środki własne ogółem Inne źródła finansowania (budżet ZDP) 1.038.819,14 533.819,14 Ministerstwo Infrastruktury 505 000,00 173.850,00 86.925,00 Gmina Stronie Śląskie 86 925,00 Przebudowa drogi powiatowej nr 3242D ul. Wolności w Szczytnej: - umowa podstawowa oraz roboty dodatkowe 681.997,95 zł 3. - wykonanie kanalizacji deszczowej 40.260,00 zł - nadzór inwestycyjny - 5.000,00 zł 727.257,95 511.977,95 Gmina Szczytna 215.280,00 4. Remont drogi powiatowej nr 3281D Gorzanów -Topolice 389.755,60 191.899,60 Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych 197.856,00 26.068,96 26.068,96 x 100.000,00 15.000,00 Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej 2007-2013 – Republika Czeska-Rzeczpospolita Polska 85.000,00 Likwidacja szkód powodziowych: - Remont drogi powiatowej nr 3279D, odcinek przez wieś Żelazno, km 2+314 do 7. 5+000, powódź 2007 r. – 658.922,00 zł - nadzór inwestycyjny - 4.500,00 zł 663.422,00 163.422,00 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji 500.000,00 Likwidacja szkód powodziowych: - Remont drogi powiatowej nr 3269D przez wieś Goworów, powódź – sierpień 8. 2006 r. – 990.815,68 zł - nadzór inwestycyjny - 7.500,00 zł 998.315,68 248.315,68 Ministerstwo spraw Wewnętrznych i Administracji 750.000,00 Remont odcinka drogi powiatowej nr 3356D – ul Pułkownika Józefa Sokola w Nowej Rudzie: - umowa podstawowa oraz roboty dodatkowe – 601.999,00 zł. 9. - opracowanie projektu wykonawczego wzmocnienia istniejącego mostu drogowego w ciągu w/w drogi – 21.350,00 zł. - nadzór inwestycyjny – 6.000,00 zł. 629.349,99 29.349,99 Zarząd Województwa Dolnośląskiego 600.000,00 2. 5. 6. Przebudowa dróg powiatowych: 3255D Bolesławów - Kamienica, 3230D Bolesławów - Stronie Śl. .- Dojazd do Drogi Śródsudeckiej – projekt budowlany Przebudowa drogi powiatowej nr 3296D Kocioł – Taszów : - sporządzenie raportu oddziaływania na środowisko projektowanej inwestycji do pozyskania środków unijnych - 12.200,00 zł - ułożenie nowej nawierzchni o powierzchni 120 m2 - 13.868,96 zł Przebudowa dróg powiatowych w ciągu drogi Śródsudeckiej – II etap, odcinek wschodni 39 z 100 Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego Remont odcinków dróg powiatowych eksploatowanych przy realizacji robót – Modernizacja układu torowego i elektryfikacja linii kolejowej CE-59 na odcinku Międzylesie-Granica państwa-Remont dróg powiatowych nr 3233D, 3234D i 3274D. Remont drogi powiatowej nr 3236D w Bystrzycy Kłodzkiej ul. Wojska Polskiego, od skrzyżowania z ul. J. Słowackiego do skrzyżowania z ul. S. Okrzei : 13. - wykonanie zadania – 597.877,72 zł - projekt budowlany – 27.084,00 zł 10. OGÓŁEM Planowane wydatki na zadanie w 2008 roku (zł) Źródło finansowania Kwota wydatku Środki własne ogółem Inne źródła finansowania (budżet ZDP) 598.764,21 208.364,21 PKPS.A. 95.200,00 SKANSKA S.A. 195.200,00 624.961,72 326.022,86 Gmina Bystrzyca Kł. 298.938,86 5.970.565,25 234.165,39 3.629.399,86 Zrealizowano 10,736 km odcinków dróg powiatowych. ROK 2009 Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego Remont drogi powiatowej nr 3229D Stronie Śląskie Bielice odcinek przez wieś Bielice – likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego – powódź 2007 r.: - wykonanie zadania – 570.428,08 zł - nadzór inwestycyjny – 5.000,00 zł Remont mostu kamiennego sklepionego przy drodze powiatowej nr 3278D Gorzanów-Zabłocie w Gorzanowie – powódź 2006 r: - umowa podstawowa - 145 853,45 zł - roboty dodatkowe - 16 433,40 zł „Remont obiektów mostowych w ciągu drogi powiatowej nr 3227D w miejscowości Jaszkowa Dolna w km 2+409, 4+690, 6+419 oraz miejscowości Rogówek w km 14+406 i 14+536 -likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok. „Remont drogi powiatowej nr 3258D Skrzynka-Trzebieszowice – odtworzenie korpusu drogowego, koparko ładowarką oraz samochodem samowyładowczym w ilości 438 m3 - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. „Remont drogi powiatowej nr 3279D w miejscowości Żelazno -Krosnowice – odtworzenie korpusu drogowego, koparko ładowarką oraz samochodem samowyładowczym w ilości 910 m3 - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. „Remont drogi powiatowej nr 3145D w miejscowości Wojciechowice – odtworzenie korpusu drogowego, koparko ładowarką oraz samochodem samowyładowczym w ilości 525 m3 - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 r”. Planowane wydatki na zadanie w 2009 roku (zł) Źródło finansowania Kwota wydatku Środki własne ogółem Inne źródła finansowania (budżet ZDP) 575.428,08 119.086,08 M.S.W.i A. 456.342,00 162.286,85 45.604,85 M.S.W.i A. 116.682,00 52.765,81 x M.S.W.i A. 52.765,81 50.764,20 x M.S.W.i A. 50.764,20 49.959,00 x M.S.W.i A. 49.959,00 60.847,50 x M.S.W.i A. 60.847,50 „Remont mostu w miejscowości Niwa w ciągu drogi powiatowej nr 3305D w km 7. 2+119 - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok. 46.531,00 x M.S.W.i A. 46.531,00 „Remont muru oporowego przy drodze powiatowej nr 3329D w km 8+4198. 8+430, strona prawa w miejscowości Ścinawka Dolna - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok. 54.065,03 x M.S.W.i A. 54.065,03 66.154,50 x M.S.W.i A. 66.154,50 54.820,70 x M.S.W.i A. 54.820,70 1.705.298,85 10.000,00 M.S.W.i A. 1.695.298,85 66.185,00 x M.S.W.i A. 66.185,00 1. 2. 3. 4. 5. 6. „Remont drogi powiatowej nr 3227D na odcinku Jaszkowa Dolna - Jaszkowa Górna – odtworzenie korpusu drogowego, koparko ładowarką oraz samochodem 9. samowyładowczym w ilości 455 m3 wraz z kopaniem rowu przydrożnego w ilości 1000 mb - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. „Remont drogi powiatowej nr 3251D w miejscowości Wrzosówka – odtworzenie korpusu drogowego, koparko ładowarką oraz samochodem samowyładowczym w 10. ilości 473 m3 - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009r. Odbudowa drogi powiatowej nr 3227D Kłodzko 11. Droszków - Ołdrzychowice – I etap ”. - wykonanie zadania - 1 695 298,85 zł - nadzór inwestycyjny - 10 000,00 „Remont drogi powiatowej nr 3258D Skrzynka-Trzebieszowice – wyrównanie 12. tłuczniem oraz powierzchniowe utrwalenie grysami i emulsją - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. 40 z 100 Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 rok. Odbudowa stalowego mostu drogowego na rzece Bystrzyca 13. Dusznicka w ciągu drogi powiatowej nr 3238D i ulicy Korczaka w Kłodzku”: - wykonanie zadania – 1.032.648,30 zł - projekt budowlany – 65.758,00 zł „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009r. Odbudowa drogi powiatowej nr 3145D Dzbanów Laskówka - Wojciechowice – Kłodzko” I etap : 14. - projekt budowlany – 22.570,00 zł. - wykonanie zadania – 534.021,45 zł. - nadzór inwestorski – 5.000,00 zł. „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 rok. Odbudowa kanalizacji deszczowej droga powiatowa nr 3145D 15. Dzbanów-Laskówka-Wojciechowice-Klodzko, ul. Śląska w Kłodzku”: - wykonanie zadania – 299.546,16 zł - nadzór inwestycyjny – 3.500,00 zł Planowane wydatki na zadanie w 2009 roku (zł) Źródło finansowania Kwota wydatku Środki własne ogółem Inne źródła finansowania (budżet ZDP) 1.098.406,30 65.758,00 M.S.W.i A. 1.032.648,30 561.591,45 27.570,00 M.S.W.i A. 534.021,45 303.046,16 3.500,00 65.148,00 x M.S.W.i A. 65.148,00 614.000,11 4.000,00 M.S.W.i A. 610.000,11 50.131,99 5.500,00 M.S.W.i A. 44.631,99 „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego 19. powódź 2009 rok. Odbudowa murów oporowych w ciągu drogi powiatowej nr 3356D – Jugów”. 94.324,30 x M.S.W.i A. 94.324,30 „Odbudowa drogi powiatowej nr 3227D Kłodzko - Droszków - Ołdrzychowice 20. przywrócenie przejezdności drogi - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok.”. 507.922,94 x M.S.W.i A. 507.922,94 21. „Remont mostu - droga powiatowa nr 3284D w Wójtowicach - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. 62.599,81 x M.S.W.i A. 62.599,81 „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego 22. powódź 2009 rok. Odbudowa drogi powiatowej nr 3226D Wojbórz – Ścinawica – Kłodzko – I etap – ul. Kościuszki w Kłodzku odbudowa infrastruktury przejścia podziemnego”. 240.994,43 x M.S.W.i A. 240.994,43 23. „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 rok. Odbudowa rowów przy drogach powiatowych”. 222.637,80 x M.S.W.i A. 222.637,80 „Odbudowa muru oporowego w ciągu drogi powiatowej nr 3305D - Niwa 24. likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 rok. 63.912,47 x M.S.W.i A. 63.912,47 ‘Remont mostu przy drodze powiatowej nr 3278D w miejscowości Zabłocie25. likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 r.” 59.963,00 9.963,00 Powiat Giżycki i Powiat Limanowski 50.000,00 „Przebudowa przepustu i odwodnienia w miejscowości Krosnowice - likwidacja 26. szkód powodziowych na drogach Powiatowych powiatu kłodzkiego – powódź 2009” 23.790,00 23.790,00 x 27. Remont nawierzchni odcinka drogi powiatowej nr 3145D w m. Wojciechowice – likwidacja szkód powodziowych – powódź 2006 r. 40.301,48 40.301,48 x „Kompleksowa modernizacja ul. Wolności w Szczytnej wraz z budową deptaka 28. oraz budową łącznika z drogą krajową nr 8”: - studium wykonalności projektu – 24.400,00 zł. - wykonanie zadania w 2009 r. – 1.005.600,00 zł. 1.036.050,00 518.025,00 Środki UE 518.025,00 16. „Remont mostu - droga powiatowa nr 3324D w Bożkowie - likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok”. „Likwidacja szkód powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego powódź 2009 rok. Odbudowa drogi powiatowej nr 3238D Kłodzko – Krosnowice – 17. Gorzanów – Stara Łomnica, ul. Korczaka i ul. Wielisławska w Kłodzku” - wykonanie zadania w 2009 r. – 610.000,11 zł - nadzór inwestycyjny – 4.000,00 zł „Odbudowa drogi powiatowej nr 3257D - od drogi wojewódzkiej 392 - Konradów Marcinków - Kamienna - etap I - naprawa odwodnienia - likwidacja szkód 18. powodziowych na drogach powiatowych powiatu kłodzkiego - powódź 2009 rok: - wartość zadania – 44.631,99 zł - operat wodnoprawny – 5.500,00 zł M.S.W.i A. 299.546,16 41 z 100 Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego Planowane wydatki na zadanie w 2009 roku (zł) Źródło finansowania Kwota wydatku Środki własne ogółem Inne źródła finansowania (budżet ZDP) - nadzór archeologiczny – 3.000,00 zł. - nadzór inwestycyjny – 3.050,00 zł. Przebudowa drogi powiatowej nr 3226D ul. Noworudzka i ul. Kościuszki w Kłodzku: 29. - projekt budowlany - 63,440,00 zł - wykonanie zadania: w 2009 r. – 394,371,25 zł, w 2010 r. – 54,987,11zł 512.798,36 112.798,36 Urząd Miasta w Kłodzku 400.000,00 30. Remont schodów przejścia podziemnego 65.656,39 65.656,39 x „Przebudowa drogi powiatowej nr 3312D od skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 31. 381 w Nowej Rudzie-Słupcu do skrzyżowania z drogą wojewódzką nr 386 w Ścinawce Średniej” – projekt budowlany 146.400,00 146.400,00 x 33. „Remont przepustu w drodze powiatowej i gminnej w miejscowości Stara Bystrzyca – droga powiatowa nr 3236D” 23.655,19 10.000,00 Gmina Bystrzyca Kłodzka 13.655,19 Remont drogi powiatowej nr 3236D ul. Wojska Polskiego w Bystrzycy Kłodzkiej: 34. - umowa podstawowa oraz roboty dodatkowe – 344.719,65 zł - nadzór inwestycyjny – 5.000,00 zł 349.719,65 175.418,90 Gmina Bystrzyca Kł 174.300,75 Przebudowa drogi powiatowej nr 3236D i drogi gminnej nr 11971D - ul. Okrzei w 35. Bystrzycy Kłodzkiej”: - mapa do celów projektowych – 3.050,00 zł - dokumentacja budowlana – 56.852,00 zł 59.902,00 x Gmina Bystrzyca Kłodzka 59.902,00 259.051,62 69.525,62 D.U.W. Wydział Infrastruktury 129.526,00 Gmina Nowa Ruda 60.000,00 9.407.109,97 1.452.897,68 7.954.212,29 36. Remont chodnika z poszerzeniem jezdni przy drodze powiatowej nr 3356D ul. Główna w m. Jugów OGÓŁEM Zrealizowano 35,447 km odcinków dróg powiatowych. 2.5. Droga Śródsudecka. Utworzenie jednolitej trasy o walorach turystycznych, biegnącej przez obszar Sudetów, ujęto w „Strategii rozwoju województwa dolnośląskiego do 2020 roku” zapisując jako cel: “uruchomienie – przy współudziale czeskich partnerów – Sudeckiej drogi turystycznej, jako głównej osi systemu usług rekreacyjnych w regionie” oraz „wdrożenie nowego modelu mobilnej rekreacji w Sudetach”. Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu opracowało Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Drogi Śródsudeckiej, które zostało przyjęte dnia 17 czerwca 2003 r. przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego. Droga Śródsudecka jest ofertą mobilnej turystyki adresowaną turystów krajowych i zagranicznych, umożliwiającą poznanie walorów przyrodniczych i kulturowych szerszego pasma terytorium. Nawiązuje swym przebiegiem do głównego grzbietu Sudetów. Oferta gwarantuje określony standard techniczny drogi – jej wyposażenie w parkingi, miejsca widokowe, łatwą dostępność do szerokiego programu usług dla turystów samochodowych (informacja, obsługa techniczna, gastronomia, baza noclegowa, wypożyczalnie sprzętu turystycznego itd.), oraz łatwą dostępność atrakcji przyrodniczych i kulturowych – samochodem. Droga Śródsudecka umożliwia skorzystanie z bogatej oferty aktywnych form uprawiania turystyki (wędrówkowej, rowerowej, narciarskiej, konnej itp.). 42 z 100 Przyjęte studium uszczegółowia trasę drogi oraz wprowadza całkowity przebieg po stronie polskiej z powiązaniami transgranicznymi z równolegle prowadzoną trasą drogi po stronie czeskiej. W chwili obecnej trwają prace nad opracowaniem przebiegu drogi po stronie czeskiej w ramach prac nad „Studium zagospodarowania przestrzennego pogranicza polsko-czeskiego”. Idea Drogi Śródsudeckiej, wraz z powiązanymi przedsięwzięciami na obszarze powiatu kłodzkiego, jest realizowana w ramach programu „Pro turystyczna Aktywizacja Polskiej Części Euroregionu Glacensis w Paśmie Drogi Śródsudeckiej”. Droga Śródsudecka w powiecie kłodzkim – zadanie zostało zawieszone w latach 2008 – 2009. 2.6. Transport kolejowy. Transport kolejowy posiada wiele zalet w porównaniu z transportem drogowym. Wyróżniają go m.in.: mniejsze zużycie energii, mniejsza emisja zanieczyszczeń, większe bezpieczeństwo. Linia C-E 59, o długości 492 km, jest bardzo ważnym elementem ciągu komunikacyjnego zarówno na krajowej jak i europejskiej mapie kolejowej. Łączy kraje skandynawskie i nadbałtyckie z Europą Środkową i Południową. Dodatkowo stanowi odgałęzienie dla ruchu pasażerskiego. W strategię rozwoju transportu kolejowego PKP PLK S.A. jako zarządcy odpowiedzialnego za utrzymanie i rozwój infrastruktury kolejowej w Polsce, wpisuje się projekt modernizacji linii C-E 59 na odcinku Międzylesie – Wrocław – Kostrzyn – Szczecin. Dla linii kolejowej 276 Wrocław Główny – Międzylesie zostało opracowane Studium Wykonalności. Modernizacja planowana jest na lata 20142020. W ramach Studium Wykonalności przyjęto następujące parametry modernizacyjne linii: V=120 km/h, nacisk na oś 221 kN w torze na szlaku, nacisk na oś 245 o współczynniku k=+2 na obiektach inżynierskich. Obecnie trwa postępowanie w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego na „Modernizacji linii kolejowej C-E59 Wrocław Główny – Międzylesie”. Prace modernizacyjne na linii kolejowej C-E 59 będą zmierzać do ograniczenia hałasu poprzez wykorzystanie materiałów wyciszających. Linia C-E 59 przebiega przez wiele obszarów chronionych związanych z programem Natura 2000. Nie niszczy jednak siedlisk gatunków chronionych roślin i zwierząt. Projekt inwestycji przygotowany jest pod tym kątem niezwykle starannie. Pod uwagę brane są środki zapobiegawcze i łagodzące oddziaływanie linii C-E 59 na stan środowiska naturalnego. Wszystko to pozwoli na prowadzenie w przyszłości zrównoważonego rozwoju gospodarczego, przy możliwie jak największej minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne wzdłuż trasy. Modernizacja linii kolejowej C-E 59- zakończono I etap opracowania dokumentacji przedprojektowej, wykonane studia wykonalności uwzględniły wnioski powiatu kłodzkiego zakładające zmianę funkcji przystanku Kłodzko Miasto na stację węzłowo-przesiadkową zintegrowaną z dworcem autobusowym oraz zwiększenia prędkości pociągów pasażerskich do 160 km/godz. Zadanie będzie realizowane w perspektywie finansowej 2013 – 2020. 43 z 100 Rezultatem będzie doraźne poprawienie płynności i prędkości przejazdu na odcinku jednotorowym Strzelin – Kamieniec ze środków własnych spółki. To działanie ma do planowanej modernizacji tej linii nie dopuścić do spowolnień na relacji Kłodzko – Wrocław Główny. Instytut Rozwoju i Promocji Kolei od roku 2008 realizuje działania promocyjne związane z transportem kolejowym na linii przebiegającej przez terytorium powiatu kłodzkiego, ze szczególnym uwzględnieniem pociągu „Kamieńczyk” w relacjach Poznań Gł. – Szklarska Poręba i Kudowa-Zdrój, w ramach porozumienia „Deklaracja sudecka – pociągiem w Sudety”. W ramach współpracy zostały wydane materiały promocyjne (ulotki) dotyczące w/w połączenia. Jednak w związku brakiem środków finansowych Zarząd Powiatu podjął decyzję o zaprzestaniu kontynuacji współpracy z IriPK. 2.7. Inwestycje drogowe zrealizowane przez gminy powiatu kłodzkiego. 2.7.1. Bystrzyca Kłodzka Rok 2008 – – – – – – – – – – Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 832 w miejscowości Wilkanów – zniszczonego w wyniku intensywnych opadów deszczu. Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 90 w miejscowości Młoty k/pos. Nr 17 – zniszczonego w wyniku intensywnych opadów deszczu. Remont drogi gminnej nr 119676D w ciągu ulicy Nadrzecznej, położonej na dz. nr 991,1065,1001,1037/2,1052/1 w miejscowości Gorzanów, zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu – etap II i III. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego, położonej na dz. Nr 108/2 w miejscowości Międzygórze, zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego położonej na dz. Nr 46 w kier. Pos. Nr 37-54/1 w Lasówce zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu. Remont ul. Asnyka, droga gminna nr 1196701D w Bystrzyca Kłodzkiej. Remont chodnika w ciągu ul. Konopnickiej , dz. Nr 474- strona prawa I i II etap i strona lewa w Bystrzycy Kłodzkiej. Remont ulicy Ludowej, droga gminna nr 119701D w Bystrzyca Kłodzkiej. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 569 zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu w miejscowości Stara Łomnica. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 164,165,955,832 zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu w miejscowości Wilkanów – I etap. – Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego w miejscowości Nowa Łomnica dz. Nr 199/2 zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu. – Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 49/k/pos. Nr 5 w Topolinach – zniszczonego przez intensywne opady deszczu. – Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 112 koło posesji nr 13 w miejscowości Młoty. – Remont przepustu drogowego w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 70/5 w Mostowicach. – Remont mostu ( przyczółka mostowego) w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego k/pos. Nr 65 w miejscowości Pławica. – Remont chodnika w ciągu ulicy Konopnickiej dz. Nr 474 – strona prawa k/deleżków w Bystrzycy Kłodzkiej. 44 z 100 Remont części chodnika dz. Nr 110 w kier. Cmentarza Komunalnego w Bystrzycy Kłodzkiej. Remont kładki w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 49/2 k/pos. Nr 13 w Długopolu Dolnym. – Remont przepustu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego w kier. Pos. Nr 61 w Lasówce. – Remont przepustów w Nowym Waliszowie koło pos. Nr 19,61,62,87,27,64. – Remonty przepustów w Starej Łomnicy przy pos. Nr 20-26, 28,30,74,75,76. – Remont przepustu w Starym Waliszowie k/transformatora. – Remont przepustów w kier. Pos. Nr 162a w Wilkanowie. – – Rok 2009 – – – – – – – – – – – – – – – – Remont drogi wewnętrznej – dz. Nr 1092,1093,1142 – łącznik ulicy Norwida i Górnej w Bystrzycy Kłodzkiej. 121 mb. Remont drogi gminnej dz. Nr 264 zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu w Ponikowie. 377,6 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu – dz. Nr 555 w Pławnicy. 249 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu – dz. Nr 199/2 w m. Nowa Łomnica – etap II. 285,5 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 86 w kier. Pos. Nr 67-69 w m. Długopole Dolne – zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu. 495 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego ulica Kłodzka od skrzyżowania z drogą powiatową nr 3278D w kier. Pos. Nr 48 dz. Nr 229/2 i 260 wraz z zabezpieczeniem pobocza koło pos. Nr 13 zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu i powodzi w m. Gorzanów. 1025 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego w kier. Pos. Nr 18,28,38 i mostu kolejowego dz. Nr 229/2,223- I etap, zniszczonej w wyniku nadmiernych opadów deszczu i powodzi w m. Zabłocie. 913 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 165 od drogi wojewódzkiej nr 388 w kier. Pos. 24,27,29,30 w m. Starówek, zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu i powodzi. 906 mb. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 909,1038 od drogi powiatowej nr 3266D w kier. Pos. Nr 152 w Starym Waliszowie – zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu i powodzi. 672 mb. Remont mostu w kier. Pos. Nr 34,35 przy drodze wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 939 w m. Stary Waliszów zniszczonego w wyniku intensywnych opadów deszczu – powódź 1997r. Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 42/5 w kier. Pos. Nr 6 ul. Sanatoryjna w m. Międzygórze zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu. 55 mb. Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 621 i 622 w m. Idzików. Remont drogi gminnej nr 119732D ul. Kolejowej położonej na dz. Nr 118 – zniszczonej w wyniku intensywnych opadów deszczu w m. Długopole Zdrój. 88,8 mb. Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 119/2 w miejscowości Kaminna – zniszczonego w wyniku intensywnych opadów deszczu Remont mostu w ciągu drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 702/2/k/tartaku w m. Idzików – zniszczonego w wyniku intensywnych opadów deszczu Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 567/2 w m. Stara Łomnica. 87 mb. Remont kładki pieszej na potoku Wilczka przy drodze wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 900 k/pos. Nr 54 w Wilkanowie. 45 z 100 Remont drogi wewnętrznej transportu rolnego dz. Nr 61 w kierunku ogródków działkowych w Bystrzycy Kłodzkiej. 100mb. – Remont wjazdu i bramy głównej cmentarza komunalnego przy ul. Świerczewskiego dz. Nr 679 w Bystrzycy Kłodzkiej. – Remont chodnika przy placu gminnym na dz. Nr 1093/1,1093/3, ul. Górna w Bystrzycy Kłodzkiej. – Remont chodnika oraz utwierdzanie placu gminnego w rejonie deleżaków przy ul. Konopnickiej w Bystrzycy Kłodzkiej. – Remont przepustu w m. Idzików, Długopole Dolne, N. Bystrzyca, Stary Waliszów, Poręba, Zalesie, Wyszki, Kamienna, Mielnik, Długopole Dolne, Wilkanów. – 2.7.2. Duszniki Zdrój – W 2009 roku zrealizowano budowę dróg w rejonie ulicy Miejska Górka o długości 800 m. 2.7.3. Miasto Kłodzko Rok 2008: – – – – – – – – Wykonanie chodnika w ul. Kromera (dokumentacja) - w ramach realizacji zadania wykonano dokumentację projektową budowy chodnika. Planuje się wykonać jednostronny chodnik w ul. Kromera. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 11.590,00 zł. Modernizacja sięgacza ulicy Łużyckiej (zaplecze przystanku) - wykonano dokumentację projektową. Planuje się wykonać utwardzenie nawierzchni sięgacza kostką betonową wraz z wykonaniem oświetlenia ulicznego. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 26.230,00 zł. Remont dojazdu (zaplecze ul. Lutyckiej 19a) - wykonano dokumentację projektową. Planuje się wykonać utwardzenie nawierzchni dojazdu. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 22.326,00 zł. Modernizacja odcinka chodnika ul. Okrzei - zadanie zrealizowane. w ramach realizacji zadania wykonano dokumentację projektową modernizacji chodnika w ul. Okrzei. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 18.910,00 zł. Wykonanie nawierzchni utwardzonej sięgacza ul. Browarnej - w ramach realizacji zadania wykonano dokumentację projektową. Planuje się wykonać utwardzenie nawierzchni sięgacza kostką kamienną. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 6.832,00 zł Wykonanie zatoki autobusowej w ul. Zamiejskiej - zadanie zrealizowane. w ramach realizacji zadania wykonano dokumentację projektową zatoki autobusowej. Miejsce lokalizacji zatoki przy Zespole Szkół Integracyjnych. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 6.100,00 zł. Wykonanie chodnika ul. Okrzei – Krakusa - zadanie zrealizowane w ramach realizacji zadania wykonano odcinek chodnika w ul. Krakusa oraz przy dojściu do budynku przy ul. Okrzei. Zakres prac: budowa nawierzchni z kostki betonowej, przełożenie płytek betonowych wzdłuż krawężnika, ułożenie nowego krawężnika betonowego oraz nowe obrzeża betonowe. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 38.646,31 zł. Poprawa dostępności do centrów aktywności gospodarczej Kłodzka - budowa parkingów, modernizacja mostu XV – lecia, ul. Kolejowej, ul. Dworcowej, ul. Nadrzecznej oraz budowa i remont dróg dojazdowych przy Fortecznym Parku Kulturowym, budowa drogi dojazdowej, skrzyżowanie o ruchu okrężnym w ul. Dusznickiej i Objazdowej - W ramach realizacji zadania wykonano: ekspertyzę o stanie technicznym muru oporowego zlokalizowanego przy ul. Nadrzecznej 4, projekt modernizacji muru oporowego zlokalizowanego przy ul. Nadrzecznej 4, ekspertyzę budowlaną dotyczącą wpływu oddziaływania obciążeń związanych z ruchem kołowym odbywającym się w ciągu ul. Nadrzecznej na budynek mieszkalny zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie muru 46 z 100 oporowego, mapę do celów projektowych dla inwestycji polegającej na budowie skrzyżowania o ruchu okrężnym ul. Dusznickiej i Objazdowej. Opracowanie dokumentacji projektowej w toku. Rozpisano przetarg na wykonanie dokumentacji przetargowej remontu i przebudowy ul. Kolejowej, Nadrzecznej, Objazdowej. Źródło finansowania: budżet własny Gminy. Poniesione nakłady: 14.215,60 zł. ROK 2009: – – – – – – – – – – Podniesienie konkurencyjności regionu Ziemi Kłodzkiej poprzez poprawę jakości gminnych dróg łączących lokalne centra aktywności gospodarczej w mieście Kłodzku z siecią dróg krajowych W ramach realizacji zadania zakończono przebudowę skrzyżowania na skrzyżowanie o ruchu okrężnym z odcinkami dojazdowymi ulic: Dusznickiej i Objazdowej w Kłodzku. W trakcie realizacji pozostają zadania: przebudowa ul. Nadrzecznej, przebudowa ul. Objazdowej z terminem realizacji na lipiec 2010 roku oraz przebudowa Mostu XV-lecia wraz z ul. Dworcową i Kolejową z terminem realizacji na listopad 2010 roku. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 – 2013. Poniesione nakłady: 3.305.337,58 zł. Budowa parkingu przy Zespole Szkół Integracyjnych W ramach realizacji zadania zmodernizowano plac o powierzchni 147 m2 kostką brukową betonową grubości 6 cm. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 59.704,41 zł. Budowa chodnika w ulicy Rataja. W ramach realizacji zadania wykonano nawierzchnię chodnika z kostki betonowej gr. 6 cm - 361,2m2 na podbudowie z tłucznia kamiennego. Wykonano również oświetlenie: 10 latarni jako słupy stalowe ocynkowane sześciokątne 10 szt. h=8 m (SO8), oprawy SGS 104. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 118.593,61 zł Przebudowa ul. Zajęczej w Kłodzku - w ramach zadania zostanie wykonana przebudowa 500 mb ul. Zajęczej od ul. Objazdowej do drogi krajowej nr 8, zostanie wybudowana kanalizacja deszczowa, ścieżka rowerowa oraz chodnik. Termin realizacji: 30 kwiecień 2010 r. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Wartość inwestycji: 1.236.187,07 zł. Modernizacja sięgacza ulicy Łużyckiej (zaplecze przystanku) - wykonano nową konstrukcję, nową nawierzchnię sięgacza z kostki kamiennej 340 m2 oraz z kostki betonowej 1283 m2; wybudowano sieć kanalizacji deszczowej długości 144 m; wykonano oświetlenie uliczne w ilości siedmiu lamp. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 493.425,29 zł. Modernizacja ulicy Lisiej - wykonano modernizację 2031 mb ulicy Lisiej - nowa nawierzchnia ścieralna oraz podbudowa. W ramach zadania wykonano również zjazdy do posesji oraz elementy odwodnienia - przepusty i rów przydrożny. Uzyskano dofinansowanie ze środków Agencji Nieruchomości Rolnych w wysokości 299.000,00 zł. Poniesione nakłady: 581.301,20 zł. Modernizacja odcinka chodnika ulicy Okrzei - Zadanie zrealizowane. W ramach realizacji zadania wykonano nową nawierzchnię chodnika wraz z wyrównaniem podbudowy na odcinku od ul. Kościuszki do pl, Chopina - 1810 m2 z kostki betonowej gr. 6 cm oraz przebudowano zjazdy z kostki kamiennej - 365 m2. Źródło finansowania: budżet własny Gminy. Poniesione nakłady: 318.905,89 zł. Budowa parkingu przy ul. Św. Wojciecha – zadanie zrealizowane. Wykonano nową nawierzchnię z warstwy ścieralnej gr. 4 cm na odcinku 233 mb ulicy Św. Wojciecha; powstało 78 miejsc parkowania prostopadłego o nawierzchni z kostki betonowej gr. 8 cm – 1006 m2, wykonano nawierzchnię chodników z kostki betonowej gr. 8 cm o powierzchni 1500 m2 chodnika wraz z podbudową. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 449.687,89 zł. Budowa chodnika w ciągu ulicy Dusznickiej w Kłodzku – zadanie zrealizowane. Wykonano nowe odcinki chodników w ciągu ul. Dusznickiej z kostki betonowej o powierzchni 135,9 m2 i długości 76,5 m. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 48.140,27 zł. Wymiana nawierzchni chodnika w ciągu ul. Spółdzielczej od skrzyżowania z ul. Wiosenną do skrzyżowania z ul. Jana Pawła II. Zadanie zrealizowane. W ramach realizacji zadania wykonano nową nawierzchnię z mieszanki mineralno – bitumicznej asfaltowej o grubości 3 cm i powierzchni 882 m2. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 55.425,36 zł. 47 z 100 – Wykonanie nawierzchni utwardzonej sięgacza ul. Browarnej - w ramach realizacji zadania wykonano nawierzchnię utwardzoną przedmiotowego sięgacza z kostki kamiennej. Źródło finansowania: budżet własny Gminy Poniesione nakłady: 118.713,87 zł. Remonty dróg Remonty dróg gminnych. Zadanie zrealizowane od 01.01. – 31.12.2009 r. Wartość: 832.767,23 zł. w tym: – remonty cząstkowe nawierzchni ulic, placów i chodników gminnych – 671.736,07 zł. – remonty cząstkowe nawierzchni bitumicznych i tłuczniowych – 533.259,31 zł. – remonty cząstkowe nawierzchni kostkowych i betonowych – 138.476,76 zł. – oznakowanie dróg gminnych, bieżące utrzymanie oznakowania pionowego i poziomego – 114.658,35 zł. – remont mostu nad potokiem Jodłownik – 26.762,90 zł. – w wyniku katastrofalnych opadów w dniach 26 - 27.06.09 został zniszczony most nad potokiem Jodłownik przy ul. Mariańskiej w Kłodzku. W dniu 12.08.09 Gmina Miejska Kłodzko zawarła umowę z Jednostką Wojskową Nr 2697 z Brzegu na roboty saperskie związane z odbudową mostu, natomiast materiał, półfabrykaty i dostawa obciążała Gminę Miejską Kłodzko. – remont nawierzchni placu – Przedszkole nr 4: 46.909,00 zł. – w ramach realizacji zadania wykonano 445 m2 nawierzchni z kostki betonowej na placu Przedszkola nr 4, wzmocniono istniejącą podbudowę oraz włączono rury spustowe do istniejącej kanalizacji deszczowej. – remont nawierzchni dojazdu do garaży i kotłowni ul. Wojciecha – 57.134,00 zł. – w ramach realizacji zadania dokonano wymiany 990 m2 nawierzchni bitumicznej. 2.7.4. Kudowa Zdrój Budowa ścieżki rowerowej przy ul. Słone 1,31 mb i przy ul. Brzozowie 0,310 mb Wartość inwestycji : 3.409.854 zł wkład UE : 2.898.376 zł. – Budowa ścieżki rowerowej przy ul. Słone za rzeką – 0, 574 mb Wartość inwestycji: 800.952 zł wkład UE: 680.809 zł – Modernizacja ul. Polnej i Głównej – 405 mb, W całości ze środków gminy: 578.184 zł. – Modernizacja ul. Jasnej – 310 mb; W całości ze środków gminy: 584.200 zł. – 2.7.5. Lądek-Zdrój W latach 2008 – 2009 wykonanych zostało szereg odbudowy i remontów dróg gminnych i mostów, częściowo dofinansowanych ze środków MSWiA na usuwanie skutków powodzi i dróg transportu rolnego dofinansowanych z TFGR i dróg leśnych. Łącznie odbudowano 9,5 km Lądek Zdrój ul. Zamkowa, Spacerowa, Gerberów, Górzysta, al. Marzeń, Leśna, Storczyków, Niezapominajek, wieś Skrzynka, Lutynia, Sadochów, Trzebieszowice, na łączną wartość 4.1 mln zł. oraz 3 mosty i kładki/ Skrzynka, Sadochów i Lądek Zdrój na łączną wartość 750 tys. zł. w ramach robót publicznych wyremontowano i odbudowano 2,5 km. szlaków turystycznych. 48 z 100 2.7.6. Lewin Kłodzki Rok 2009 – Budowa dwóch dróg do Jerzykowic Małych i Krzyżanowa. 2.7.7. Międzylesie. Rok 2008 Remont drogi gminnej Nr 019956D w Dolniku w km 0+000 – 0+687 na działkach nr 89, 90, 108cz. uszkodzonej podczas powodzi. Koszty realizacji : 365.264,56 Budżet Gminy: 90.264,56 Dotacja Budżetu Państwa: 275.000,00 zł. – Odbudowa obiektu mostowego na działce nr 298 w Kamieńczyku na potoku Kamienna – uszkodzonego podczas powodzi Koszty realizacji: 169.580,00 Budżet Gminy: 69.580,00 Dotacja Budżetu Państwa: 100.000,00 zł. – Remont drogi gminnej Nr 019974D w Potoczku – kontynuacja w km 0+330 - 0+476 na działce nr 38cz. - uszkodzonej podczas powodzi Koszty realizacji: 166.185,62 Budżet Gminy: 41.185,62 Dotacja Budżetu Państwa: 125.000,00 zł. – Odbudowa dwóch drogowych obiektów mostowych zniszczonych przez powódź w ciągu dróg gminnych na działkach nr 76 i 85 w Goworowie – Potok Goworówka. Koszty realizacji: 228.931,19 Budżet Gminy: 45.931,19 Dotacja Budżetu Państwa: 183.000,00 zł. – Rok 2009 Remont dróg gminnych na dz. nr 72, 115 w Jodłowie w km 0+000 - 0+335 i na dz. nr 74/20, 74/23, 74/27 w Goworowie w km 0+000 – 0+513 - uszkodzonych podczas nawałnicy burzowej Koszty realizacji : 467.487,85 Budżet Gminy: 99.987,85 Dotacja Budżetu Państwa: 367.500,00 zł. – Remont drogi w km 0+000 – 0+457,10 łączącej ulice B. Chrobrego z Sobieskiego w Międzylesiu – zniszczonej w nawałnicach czerwiec – lipiec 2009. Koszty realizacji: 472.321,00 Dotacja Budżetu Państwa : 472.321,00 zł. – Remont drogi gminnej w Pisarach – kontynuacja w km 0+000 - 0+057 na działce nr 123, nr 138 uszkodzonej w czasie nawałnicy burzowej Koszty realizacji : 40.699,99 Budżet Gminy: 8.199,99 Dotacja Budżetu Państwa : 40.699,99 zł. – 2.7.8. Gmina Nowa Ruda. Rok 2008 W miejscowościach: Wolibórz, Świerki, Ludwikowice, Jugów wykonano remonty z modernizacją nawierzchni i odwodnienia 2,54 km dróg gminnych Koszty realizacji : 914,6 tys. zł. Budżet Gminy: 296,8 tys. zł Dotacja Budżetu Państwa: 617,8 tys. zł. – Wykonano remonty z modernizacją dwóch mostów w Krajanowie i Czerwieńczycach. Koszty realizacji: 110,62 tys. zł. – Rok 2009 – Wykonano remont z modernizacją nawierzchni i odwodnienia drogę gminną o długości 290 mb w Dzikowcu Kolonii. Koszty realizacji: 33,9 tys. zł. Budżet Gminy: 33,9 tys. zł. 49 z 100 2.7.9. Polanica Zdrój. Budowa drogi w ul.Staffa w Polanicy-Zdroju (budowa drogi osiedlowej wraz z miejscami postojowymi o nawierzchni asfaltowej, chodnik – 0,650 km, jezdnia – 0,340 km, miejsca postojowe – 38) Koszty realizacji: 216,016 tys. zł. – Budowa drogi osiedlowej w ul. Gałczyńskiego w Polanicy-Zdroju (chodnik – 0,065 km, jezdnia – 0,290 km) Koszty realizacji: 216,016 tys. zł. – Realizacja trasy „DZIECIAK”, długość trasy 6 km. Trasa „DZIECIAK” powstała z myślą o rodzicach, a przebieg jej został dostosowany do możliwości przejazdu wózkami dziecięcymi. – 2.7.10. Szczytna. – Gmina Szczytna w roku 2008 wybudowała 270 metrowy odcinek drogi łączący ulicę Wolności z drogą krajowa nr 8, oraz współfinansowała przebudowę skrzyżowania wyżej wymienionego odcinka drogi z drogą krajową nr 8. 50 z 100 3. Przemysł i awarie przemysłowe. 3.1. Pozwolenia zintegrowane. Według obowiązującego Prawa ochrony środowiska prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej działalności, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości, wymaga pozwolenia zintegrowanego. Działalność zakładów przemysłowych, zlokalizowanych na terenie powiatu kłodzkiego, może wywierać znaczny negatywny wpływ na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego, w tym szczególnie na gleby i krajobraz, czystość powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i jakość wód podziemnych oraz na poziom hałasu i drgań w środowisku. Aktualnie pozwolenia zintegrowanego posiadają wszystkie funkcjonujące i zobligowane do tego prawem zakłady przemysłowe zlokalizowane na ternie powiatu kłodzkiego: 3.1.1. Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej Sp. z o.o., 57-340 Duszniki Zdrój, ul. Świerczewskiego 14 – instalacja powierzchniowej obróbki metali – pozwolenie zintegrowane: decyzja Wojewody Dolnośląskiego, nr 134/2007 z dnia 23.10.2007 roku. 3.1.2. ZETKAMA Spółka Akcyjna 57-410 Ścinawka Średnia, ul. 3 Maja 12 – instalacja do odlewu metali żelaznych (z rozporządzenia ponad 20 ton) – pozwolenie zintegrowane: decyzja Wojewody Dolnośląskiego nr PZ 139/2007 z dnia 30.10.2007 r., znak sprawy SR.II.6619/W157/5/2007. 3.1.3. Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o. 50-413 Wrocław, ul. Walońska 3–5 – ciepłownia przy ulicy Wielisławskiej w Kłodzku – pozwolenie zintegrowane: decyzja Starosty Kłodzkiego, nr 2/2008 z dnia 31.10.2008 r. 3.1.4. Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego „DACH-BUD” Sp. z o.o. 53-342 Wrocław, ul. Komandorska 53H – Cegielnia „Leszczyna” w Kłodzku przy ulicy Zajęczej – pozwolenie zintegrowane: decyzja Starosty Kłodzkiego, nr 2/2007 z dnia 3.10.2007 r. 3.1.5. Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Apis” Spółka jawna, Henryk Andrzej Fijałkowski, Piotr Bloch, 87-860 Chodecz, ul. Kaliska 11 – instalacja do produkcji papieru i tektury – pozwolenie zintegrowane: decyzja Starosty Kłodzkiego nr 3/2007 z dnia 5.12.2007 roku. 3.1.6. CIEPŁOWNICTWO Sp. z o.o., 57-402 Nowa Ruda, ul. Kłodzka 31/33 – instalacja do energetycznego spalania paliw o mocy nominalnej ponad 50 MW – pozwolenie zintegrowane: decyzja Starosty Kłodzkiego, nr 1/2008 z dnia 19.02.2008 r. 3.2. Awarie przemysłowe Obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głównie na prowadzącym zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku wystąpienia awarii, oraz na Państwowej Straży Pożarnej. Na terenie naszego powiatu zlokalizowane są następujące podmioty zakwalifikowane do zakładów zwiększonego i dużego ryzyka: – HSK Violetta w Stroniu Śląskim, 51 z 100 – Zakład Produkcyjny Pianki Poliuretanowej – Orion II w Nowej Rudzie, – Ekstra Gaz w Nowej Rudzie – Słupcu, – MINEX CEI S.A. Huta Szkła „SUDETY” w Szczytnej. Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Kłodzku przeprowadziła w latach 2008 - 2009 następujące akcje związane z awariami przemysłowymi. – 16.04.2008 r. – Ludwikowice Kłodzkie ul. Fabryczna – rozlana substancja ropopochodna, – 15.06.2008 r. – Ludwikowice Kłodzkie ul. Fabryczna – wyczuwalny zapach nieznanej substancji z otworu w ścianie mogilnika, – Ludwikowice Kłodzkie – wybicie otworu w ścianie mogielnika i rozbicie butelki z substancją chemiczną (owadobójczą „METOX") przez nieznanych sprawców, – 13.08.2008 r. – Duszniki Zdrój, droga nr 8 – rozszczelnienie cysterny z kwasem solnym, – 05.09.2008 r. – Jeleniów, rzeka Klikawa – przedostanie się ścieków z kanalizacji przemysłowej, – 09.09.2008 r. – Jeleniów, rzeka Klikawa – przedostanie się ścieków z kanalizacji przemysłowej, – 01.02.2009 r. – Międzylesie, ul. Kolejowa – rozszczelnienie cysterny kolejowej do przewozu amoniaku, – 05.04.2009 r. – Nowa Ruda, ul. Strzelecka – porzucenie otwartego pojemnika z powłoką izolacyjną do izolacji fundamentów budynków. – Ponadto szereg zdarzeń z rozlanymi substancjami ropopochodnymi na drogach powiatu kłodzkiego. W latach 2008 – 2009 na terenie powiatu kłodzkiego, Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Kłodzku nie odnotowała awarii przemysłowych w zakładach pracy. 3.3. Aktualizacja tras przewozu substancji niebezpiecznych. 5.3.1. Drogowe trasy przewozu substancji niebezpiecznych: – Kudowa Słone – Kłodzko – Wrocław, – Kłodzko – Opole. 5.3.2. Kolejowe trasy przewozu substancji niebezpiecznych – Wrocław – Kłodzko – Międzylesie. W związku z wejściem Polski z dniem 21 grudnia 2007 r. do strefy „Schengen” i zaniechaniem kontroli na przejściach granicznych Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Kłodzku nie otrzymuje informacji z przejść granicznych dot. rodzaju oraz ilości materiałów niebezpiecznych wwożonych na teren kraju. 52 z 100 4. Rozwój rolnictwa 4.1. Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych W wyniku procesów urbanizacji, rozwoju różnych gałęzi przemysłu, usług oraz infrastruktury sukcesywnie zmniejsza się areał gruntów użytkowanych rolniczo. Zmianom sposobu użytkowania podlegają nie tylko nieużytki i grunty najsłabsze, ale również te o wysokiej przydatności rolniczej. Zjawisko wyłączania gruntów z produkcji nasila się w ostatnich latach. Wiąże się to ze wzrostem aktywności inwestycyjnej, głównie dzięki napływowi kapitału zagranicznego, w tym ze środków Unii Europejskiej. Grunty rolne poza funkcją produkcyjną mają ogromne znaczenie turystyczne i ekologiczne. Wymienione cechy wywierają istotny wpływ na wyznaczanie racjonalnych kierunków gospodarowania tymi gruntami oraz ich ochrony. Prawna ochrona gruntów rolnych pomyślana została jako wyodrębniona ochrona kompleksowa powiązana z planowaniem przestrzennym, której celem jest ochrona ziemi jako czynnika produkcji. Zasady wyłączania tych gruntów z produkcji określa ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz.U.2004.121.1266 z późn. zm.). Do realizacji celów ustawy służy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych stanowiący odrębny rodzaj funduszu celowego, który funkcjonuje na podstawie ustawy z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych oraz rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 27 października 1998 roku w sprawie regulaminu funkcjonowania Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych (Dz.U.1998.139.903). Stanowi kontynuację funduszu powoływanego przez poprzednie przepisy o ochronie i rekultywacji gruntów. Celem jego powołania było podejmowanie działań służących ochronie, rekultywacji i poprawie jakości gruntów. Środki Funduszu terenowego przeznacza się na ochronę, rekultywację i poprawę jakości gruntów rolnych oraz wypłatę odszkodowań przewidzianych ustawą, a w szczególności na: – Rekultywację na cele rolnicze gruntów, które utraciły lub zmniejszyły wartość użytkową wskutek działalności nie ustalonych osób. – Rolnicze zagospodarowanie gruntów zrekultywowanych. – Użyźnianie gleb o niskiej wartości produkcyjnej, ulepszanie rzeźby terenu i struktury przestrzennej gleb, usuwanie kamieni i odkrzaczanie. – Przeciwdziałanie erozji gleb na gruntach rolnych, w tym zwrot kosztów zakupu nasion i sadzonek, utrzymania w stanie sprawności technicznej urządzeń przeciwerozyjnych, oraz wypłatę odszkodowań przewidzianych ustawą. – Budowę i renowację zbiorników wodnych służących małej retencji. – Budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych. – Wdrażanie i upowszechnianie wyników prac naukowo - badawczych związanych z ochroną gruntów rolnych. Wykonywanie zastępczych obowiązków określonych w ustawie. – Wykonywanie badań płodów rolnych uzyskiwanych w strefach ochronnych, oraz niezbędnych dokumentacji i ekspertyz z zakresu ochrony gruntów rolnych. 53 z 100 – Rekultywację nieużytków i użyźnianie gleb na potrzeby nowo zakładanych pracowniczych ogrodów działkowych. – Zakup sprzętu pomiarowego i informatycznego oraz oprogramowania niezbędnego do zakładania i aktualizacji operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw ochrony gruntów rolnych, do wysokości 5% rocznych dochodów Funduszu. Środki Funduszu terenowego powinny być w pierwszej kolejności przeznaczane na wykonywanie odpowiednich prac na obszarze tych gmin, w których powstają dochody Funduszu oraz istnieją warunki uzyskania wzrostu produkcji rolniczej, rekompensującej straty poniesione w wyniku zmniejszenia obszaru gruntów rolnych. Pierwszeństwo w uzyskiwaniu środków Funduszu terenowego na dofinansowanie prac wymienionych wyżej w pkt 3 – 5 powinni mieć ci właściciele gruntów, którzy zapewnią największy udział własny w kosztach tych prac oraz najwyższą efektywność projektowanych przedsięwzięć. 4.2. Realizacja zadań z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych w 2008 r. Podstawowe zasady podziału środków Funduszu są ustalane przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego oraz nakreślone w Strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich – Uchwała Nr XXXV/583/2001 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 25 maja 2001 roku w sprawie strategii Rozwoju Obszarów Wiejskich Województwa Dolnośląskiego, a także w programie Rolno Spożywczym Województwa Dolnośląskiego uchwalonym również Uchwała Sejmiku. Bezpośrednią obsługą Funduszu Terenowego zajmuje się Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu pod nadzorem merytorycznym Wydziału Geodezji i Kartografii Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Funkcjonowanie FOGR należy rozpatrywać niemniej w kontekście zależności finansowo - organizacyjnych istniejących między samorządem województwa, władzami powiatowymi i Funduszem centralnym, a także beneficjentami Funduszu, będącymi ostatecznymi odbiorcami jego środków, ale i często generującymi jego przychód. Zgodnie z uchwałą nr 1048/111/07 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 grudnia 2007 roku w sprawie regulaminu funkcjonowania Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych Województwa Dolnośląskiego w 2008 roku pozyskano środki finansowe na odbudowę dróg dojazdowych do gruntów rolnych na terenie powiatu o długości 15,505 km na łączną kwotę wg poniższego zestawienia: – – – – – – – – – Gmina Stronie Śląskie Gmina Nowa Ruda Gmina Radków Gmina Międzylesie Gmina Bystrzyca Kłodzka Gmina Lądek Zdrój Gmina Szczytna Gmina Kłodzko Powiat Kłodzko 335.520,00 zł, 112.147,00 zł, 408.154,00 zł, 107.280,00 zł, 443.232,00 zł, 86.976,00 zł, 163.200,00 zł, 565.188,00 zł, 197.856,00 zł. Na budowę zbiornika małej retencji wodnej realizowaną przez osobę fizyczną pozyskano dofinansowanie w wysokości 16.000 zł. 54 z 100 Ze środków funduszu zakupiono sprzęt komputerowy i oprogramowanie niezbędne do prowadzenia spraw związanych z ochroną gruntów rolnych, na kwotę 39.220,40 zł. Ponadto została zabezpieczona kwota w wysokości 40.000,00 zł na badania skażenia gleb na terenie powiatu Kłodzko, która jest prowadzona zgodnie z procedurą o zamówieniach publicznych i została rozliczona do 30 listopada 2009 roku. 4.3. Realizacja zadań z Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych w 2009 r. Z dniem 1 stycznia 2009r. weszła w życie ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych l leśnych (Dz.U.2008.237.1657 z późn. zm.). Głównym celem nowelizacji ustawy było skrócenie procedury przeznaczania na cele inwestycyjne wszystkich gruntów rolnych stanowiących użytki rolne położonych w granicach administracyjnych miast oraz gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas IV-VI położonych na obszarach wiejskich, poprzez rezygnację z uzyskiwania zgód Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi lub Marszałka Województwa na zmianę przeznaczenia w/w gruntów rolnych na cele nierolnicze, a także zwolnienie z obowiązku uiszczania należności i opłat rocznych z tytułu ich wyłączenia. Wprowadzona nowelizacja zmniejszyła wpływy środków pieniężnych na Fundusz Ochrony Gruntów o około 40% w skali roku, a ponadto nie ma obecnie podstaw prawnych, umożliwiających wydatkowanie środków Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych na dofinansowanie zadań wymienionych w art. 25 ust. 1 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, w odniesieniu do gruntów rolnych stanowiących użytki rolne, położonych w granicach administracyjnych miast. Zgodnie z Uchwałą Nr XXXIV/529/09 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 29 stycznia 2009 roku w oparciu o wytyczne zawarte w Regulaminie Funkcjonowania Terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych Województwa Dolnośląskiego w 2009 roku pozyskano środki finansowe na odbudowę dróg dojazdowych do gruntów rolnych na terenie powiatu o długości 11,510 km na łączną kwotę 2.429.985,00 zł. wg poniższego zestawienia: – Gmina Stronie Śląskie – Gmina Nowa Ruda – Gmina Radków – Gmina Międzylesie 1 obiekt na kwotę 1 obiekt na kwotę 1 obiekt na kwotę 2 obiekty na kwotę 108.720,00 zł. 142.776,00 zł. 604.800,00 zł. 103.680,00 zł. – Gmina Bystrzyca Kł. – Gmina Lądek Zdrój – Gmina Szczytna – Gmina Kłodzko – Gmina Lewin Kł. 2 obiekty na kwotę 1 obiekt na kwotę 1 obiekt na kwotę 2 obiekty na kwotę 2 obiekty na kwotę 492.480,00 zł. 57.600,00 zł. 137.520,00 zł. 510.105,00 zł. 272.304,00 zł. Na budowę dwóch zbiorników małej retencji wodnej realizowane przez osoby fizyczne pozyskano dofinansowanie w wysokości 37.440 zł. (zbiornik Wolibórz - 21.440 zł., zbiornik Mostowice 16.000 zł. o łącznej powierzchni lustra wody 1,79 ha). Składając wnioski o dofinansowanie zadań rekultywacyjnych musimy pamiętać, że wydatki funduszu celowego jakim jest FOGR mogą być dokonywane tylko w ramach posiadanych środków finansowych 55 z 100 obejmujących bieżące publicznoprawnym. przychody pochodzące głównie ze świadczeń o charakterze 4.4. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku w ramach dofinansowania działań z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 4.4.1.Wspomaganie działań Społecznej Straży Rybackiej oraz Państwowej Straży Rybackiej w zakresie ochrony szlachetnych gatunków ryb. W 2008 roku : – Udzielenie Społecznej Straży Rybackiej Powiatu Kłodzkiego dotacji w wysokości 2.000,00 zł na zakup paliwa służącego do przeprowadzania kontroli oraz na zakup odzieży ochronnej. – Przeniesienie posterunku Państwowej Straży Rybackiej z pomieszczenia przy ulicy Połabskiej nr 5 w Kłodzku (gdzie z PFOŚiGW były pokrywane koszty ogrzewania) do budynku warsztatowego zlokalizowanego na terenie Kłodzkiej Szkoły Przedsiębiorczości przy ulicy Szkolnej nr 8 (bez kosztów). – Doposażenie Strażników Państwowej Straży Rybackiej w specjalistyczne latarki wraz z osprzętem. Koszt latarek 600,00 zł. W 2009 roku: – Udzielenie Społecznej Straży Rybackiej Powiatu dotacji w wysokości 2.000,00 zł na zakup paliwa służącego do przeprowadzania kontroli oraz na zakup odzieży ochronnej. 4.4.2. Dotacja dla kół łowieckich na realizację zadania pn. „Introdukcja drobnej zwierzyny łownej” – konieczność ze względu na zmniejszające się pogłowie dzikiej zwierzyny drobnej: – 2008 rok z budżetu PFOŚiGW przekazano dotację dla dwóch kół łowieckich na rozbudowanie populacji zwierzyny drobnej tj. bażanta, kuropatwy i zająca w kwocie 10.000 zł. – 2009 rok z budżetu PFOŚiGW przekazano dotację dla dwóch kół łowieckich na rozbudowanie populacji zwierzyny drobnej tj. bażanta, kuropatwy i zająca w kwocie 10.000 zł. 4.4.3. Dotacja dla Dolnośląskiej Izby Rolniczej na atestację opryskiwaczy. – Udzielenie w 2008 roku Dolnośląskiej Izbie Rolniczej z/s we Wrocławiu, ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotacji w wysokości 1.920,00 zł. na zadanie pn. „Atestacja opryskiwaczy”, w ramach którego przebadano 32 sztuki opryskiwaczy należących do rolników z powiatu kłodzkiego. 4.4.4. Dotacja dla rolników w ramach “Programu poprawy zasobności gleb użytkowanych rolniczo na terenie powiatu kłodzkiego”: – w 2009 roku w ramach Programu zostało zrealizowanych i rozliczonych 16 umów na łączną kwotę 2.206,04 zł. 56 z 100 4.5. Szkolenie rolników w zakresie stosowania kodeksu dobrych praktyk rolniczych oraz rolnictwa ekologicznego i agroturystyki. Pracownicy Powiatowego Zespołu Doradców i Ośrodka Szkolno-Wypoczynkowego w Paszkowie realizowali zadania zaplanowane w ramach Programu Pracy Doradczej DODR na lata 2008 i 2009, które odpowiadają zadaniom zawartym w Programie Ochrony Środowiska dla powiatu kłodzkiego. 4.5.1.Szkolenia z zakresu Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych 2008 Tematyka szkoleń Ilość Dobra Praktyka Rolnicza Cross-Compliance * Razem 3 3 Ilość uczestników 44 44 2009 Razem Ilość Ilość uczestników Ilość Ilość uczestników 56 56 680 680 3 56 59 44 680 724 Od 01.01.2009 Zasada wzajemnej zgodności (Cross-Compliance) zastąpiła wymogi zawarte w Dobrej Praktyce Rolniczej. Ponadto, prócz szkoleń doradcy PZD Kłodzko udzielali także porad bezpośrednich o tematyce z tego zakresu: Dobra Praktyka Rolnicza: 843 w 2008 r. i 196 w 2009 r. Cross-Compliance: 685 w 2008 r. i 1382 w 2009 r. 4.5.2. Szkolenia z zakresu rolnictwa ekologicznego i agroturystyki 2008 Tematyka szkoleń Ilość Ekologia i ochrona środowiska Rozwój agroturystyki Razem 8 4 12 Ilość uczestników 73 90 163 2009 Ilość 4 12 16 Ilość uczestników 38 125 163 Ilość 12 16 28 Razem Ilość uczestników 111 215 326 Prócz powyższych szkoleń doradcy PZD Kłodzko udzielali także porad bezpośrednich o tematyce z tego zakresu: Ekologia i ochrona środowiska: 447 w 2008 r. i 380 w 2009 r. Rozwój agroturystyki: 328 w 2008 r. i 172 w 2009 r. Pracownicy PZD Kłodzko opiekują się 23 gospodarstwami agroturystycznymi, które jednocześnie realizują program rolnictwa ekologicznego. Gospodarstwa te w ramach usług agroturystycznych oferują swym klientom produkty ekologiczne. 4.5.3. Działania informacyjno-edukacyjne Działania w tym zakresie realizuje głównie Ośrodek Szkolno-Wypoczynkowy w Paszkowie będący jednostka organizacyjną Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu. Prowadzi on doradztwo bezpośrednie oraz doświadczalnictwo w zakresie użytkowania metodami ekologicznymi winnicy, sadu, trwałych użytków zielonych i upraw ziół, a także organizuje szkolenia i demonstracje 57 z 100 dotyczące zagadnień ochrony środowiska, odnawialnych źródeł energii nie tylko dla rolników powiatu kłodzkiego ale i całego województwa. W latach 2008/2009 OSW Paszków jako demonstracyjne gospodarstwo ekologiczne zrealizowało dla FAO/ONZ projekt pod nazwą „Górska łąka sudecka” jako przykład rewitalizacji użytków zielonych w Sudetach metodą bezorkową przyjazną środowisku. Metoda ta jest obecnie propagowana jako sposób na przywrócenie produktywności łąk sudeckich a w ośrodku łąka ta służy do celów szkoleniowych. Na terenie OSW w Paszkowie działa jedyna czynna na terenie powiatu hydrobotaniczna oczyszczalnia ścieków, monitorowana poprzez stałą kontrolę Instytutu Budownictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Ośrodek Paszkowie jest miejscem szkoleń dla gospodarstw ekologicznych realizujących programy rolno-środowiskowe, organizuje także seminaria, w których uczestniczy corocznie około 900 zainteresowanych. 4.5.4. Realizacja Programu rolno-środowiskowego. Program rolno-środowiskowy jest wyjątkowo skutecznie propagowany przez pracowników Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu. Opiekę nad gospodarstwami realizującymi Program rolno-środowiskowy w powiecie kłodzkim, prócz doradców rolno-środowiskowych będących pracownikami PZD Kłodzko sprawuje także 11 doradców na stałe zatrudnionych w innych jednostkach organizacyjnych DODR we Wrocławiu. Pięcioletnie zobowiązania rolno-środowiskowe w ramach PROW 2004 – 2006 i PROW 2007 – 2013 na terenie powiatu kłodzkiego realizuje następująca ilość gospodarstw: – – – – – – – od roku 2004 – 48 od roku 2005 – 91 od roku 2006 – 126 od roku 2007 – 95 od roku 2008 – 191 od roku 2009 – 235 od roku 2010 – 289. Pracownicy PZD Kłodzko zorganizowali i przeprowadzili w latach 2008 – 2009 łącznie 29 szkoleń dla 367 uczestników, z czego w roku 2008 – 14 szkoleń dla 193 uczestników, a w roku 2009 – 15 szkoleń dla 174 uczestników. Prócz szkoleń pracownicy PZD Kłodzko udzielili w 2008 roku 942 porady bezpośrednie dotyczące działalności rolno-środowiskowej, a w 2009 roku tych porad udzielono 820. Powyższe działania z wyjątkiem rewitalizacji łąki w OSW Paszków były realizowane jako działania statutowe Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu i finansowane w ramach dotacji Wojewody Dolnośląskiego. Rewitalizację użytku zielonego finansowało FAO/ONZ w ramach projektu pod nazwą „Górska łąka sudecka”. 4.5.5. Składanie wniosków o płatność w ramach ONW. W Powiatowym Biurze Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Ilość wniosków o przyznanie pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) złożonych w roku 2008 oraz w roku 2009 wynosi około 3.600 wniosków w każdym roku. 58 z 100 W Biurze Powiatowym ARiMR w ramach kampanii 2008 złożono 384 wnioski rolno-środowiskowe; w ramach kampanii 2009 złożono 472 wnioski rolno-środowiskowe. 4.5.6. Realizacja programu LEADER+ w poszczególnych gminach powiatu kłodzkiego. LEADER+ jako europejski program wsparcia dla społeczności wiejskich, które stawiają na partnerstwo wspiera te społeczności wiejskie, które starają się poprawić jakość życia i sytuację ekonomiczną w swojej “Małej ojczyźnie” wspólnym wysiłkiem i zgodną współpracą. Instytucją zarządzającą jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi / Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich, natomiast Instytucją wdrażającą Fundacja programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA. Działania LEADER+ : – wsparcie działalności Lokalnej Grupy Działania na rzecz realizacji strategii; – promocja obszarów wiejskich; – mobilizacja ludności do wzięcia aktywnego udziału w procesie rozwoju obszarów wiejskich – upowszechnianie i wymiana informacji o inicjatywach związanych z aktywizacją ludności na obszarach wiejskich. 4.5.7. Realizacja działań LEADER+ w poszczególnych gminach powiatu kłodzkiego: Gmina Bystrzyca Kłodzka Koncepcje zagospodarowania terenów publicznych na wsiach (Długopole Zdrój, Stara Łomnica, Topolice, Gorzanów, Nowy Waliszów, Stary Waliszów). – Odpust Św. Antoniego (Gorzanów). – Piknik pod Pasterskimi Skałami (Idzików). – Centrum Artystyczne (Nowa Bystrzyca). – Ścieżka dydaktyczna wokół Wapniarki. – Gorzanowska Izba Regionalna (Gorzanów). – Gmina Kłodzko – – – – Ogrzewanie na paliwo ekologiczne (Ołdrzychowice). Inkubator kuchenny w Krosnowicach. Szlaki rowerowe w Gminie Kłodzko. Kort tenisowy i trybuna na boisku (Jaszkowa Dolna). Gmina Lądek Zdrój Gospodarka odpadami i ewidencja substancji szkodliwych – oprogramowanie dla Gminy. Koncepcje zagospodarowania terenów publicznych na wsiach (Kąty Bystrzyckie, Konradów, Lutynia, Orłowiec, Radochów, Trzebieszowice, Wójtówka). – Wsparcie lokalnych imprez w Wójtówce i Lutyni. – I Dożynki Turystyczne w Konradowie. – Centrum Wspierania Wiejskiej Przedsiębiorczości w Lutyni. – Inkubator kuchenny (Lutynia). – Sieć tras turystycznych w Gminie Lądek Zdrój. – Ekomuzeum wsi Ziemi Kłodzkiej (Kąty Bystrzyckie, Konradów, Lutynia, Orłowiec, Wójtówka). – – 59 z 100 Gmina Lewin Kłodzki – Rewitalizacja rynku w Lewinie Kłodzkim. Gmina Międzylesie – – – Ekomuzeum w Lesicy. Koncepcje zagospodarowania terenów publicznych na wsiach (Długopole Górne, Różanka, Roztoki, Domaszków, Goworów). Szlaki turystyczne w Gminie Międzylesie. Gmina Nowa Ruda – – – – – – – – Mapa atrakcji – Góry Sowie. Centrum Spotkań Młodzieży (Ludwikowice Kłodzkie).. Odrestaurowanie kościoła ewangelickiego (Ludwikowice Kłodzkie). Naśnieżanie stoku w Sokolcu. Strona internetowa. Wieża widokowa w Świerkach. Imprezy lokalne w Sokolcu i Włodowicach. Szkoła w Jugowie. Gmina Radków – – Inwentaryzacja kapliczek w Wambierzycach. Dom Ludowy w Ścinawce Dolnej. – – Boisko w Tłumaczowie. Park Dworski w Ścinawce Średniej. Gmina Stronie Śląskie – – – – – – – Ekomuzeum w Kletnie i Nowym Gierałtowie. Drewniana wiata. Parking na Bielicach. Promocja rękodzieła. Ser Gierałtella. Przewodnik rowerowy po Masywie Śnieżnika. Szkolenia językowe. Gmina Szczytna – – – – – – Projekt Ekomuzeum (Studzienno/Chocieszów, Niwa/Wolany). Przystanek Turystyczny. Koncepcje zagospodarowania terenów publicznych na wsiach (Wolany, Niwa). Projekt adaptacji stawu w Złotnie. Feta Agroturystyczna w Szczytnej. Trasy rowerowe i punkty widokowe. 60 z 100 4.5.8. Przedsięwzięcia realizowane przez Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa Starostwa Powiatowego w Kłodzku. 2008 rok: – Zorganizowanie „IV Prezentacje Zespołów Ludowych Ziem Pogranicznych RÓŻA KŁODZKA” z udziałem zespołu czeskiego „Barunka” oraz bułgarskiego „Balkan Folk Acoustic” - 29.06.2008 r. Pstrążna. Koszty poniesione przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku: 7.990,45 zł koszty organizacyjne, 3.000,00 zł. przeznaczono na nagrody finansowe dla zespołów ludowych. – Zorganizowanie „Sowiogórskich Dożynek Powiatowych” - 07.09.2008 r. Bożków. Koszty poniesione przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku: 10.000,00 zł koszty organizacyjne, 5.900,00 zł. przeznaczono na nagrody finansowe dla delegacji gmin za udział w Konkursie Na Najładniejszy Wieniec Dożynkowy. – Przeprowadzenie IV Edycji Powiatowego Konkursu „Najlepsze inicjatywy społeczności lokalnych”, w ramach którego dofinansowano ze środków budżetu 22 przedsięwzięcia, mające na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, na łączną kwotę 29.985,32 zł. – Przeprowadzenie Programu wykorzystania zasobów naturalnych w powiecie kłodzkim na cele energetyki odnawialnej „Czysta Energia”, w ramach którego ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowano 81 inwestycji. Łączna kwota udzielonych dotacji 90.315,00 zł. 2009 rok: – Zorganizowanie jubileuszowych „V Prezentacji Zespołów Ludowych Ziem Pogranicznych RÓŻA KŁODZKA” z udziałem zespołu ukraińskiego „Dżerelce” - 05.07.2009 r. Pstrążna. Koszty poniesione przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku: 9.981,71 zł koszty organizacyjne, 3.000,00 zł przeznaczono na nagrody finansowe dla zespołów ludowych, 500,00 zł. przeznaczono na zakup nagrody rzeczowej. – Zorganizowanie „Dożynek Powiatowych 2009” - 06.09.2009 r. stadion w Kłodzku. Koszty poniesione przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku: 10.550,00 zł przekazano Kłodzkiemu Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji na pokrycie części kosztów imprezy, 149,88 zł przeznaczono na zakup kwiatów służących do przyozdobienia ołtarza w Kościele Podwyższenia Krzyża Świętego, 7.400,00 zł przeznaczono na nagrody finansowe dla delegacji gmin za udział w Konkursie Na Najładniejszy Wieniec Dożynkowy. – Przeprowadzenie V Edycji Powiatowego Konkursu „Najlepsze inicjatywy społeczności lokalnych”, w ramach którego dofinansowano ze środków budżetu 16 przedsięwzięcia, mające na celu poprawę jakości życia na obszarach wiejskich, na łączną kwotę 28.734,18 zł. 61 z 100 4.6. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Gminy dotyczące odbudowy i budowy dróg transportu rolnego oraz szlaków turystycznych i rowerowych oraz powołanie użytków ekologicznych. Bystrzyca Kłodzka 2008 rok: – „Utworzenie systemu tras spacerowych, rowerowych i biegowych oraz zagospodarowanie turystyczne i sportowo – rekreacyjne założenia parkowo – leśnego Góry Parkowej w Bystrzycy Kłodzkiej”. Obecnie Gmina Bystrzyca Kłodzka posiada dokumentację projektowo – kosztorysową oraz uzyskała zgody na realizację w/w inwestycji. – Ze względu na brak środków finansowych inwestycje czekają na realizację w przyszłości. – Źródło finansowania: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, budżet Gminy 2009 rok: – Udział Gminy Bystrzyca Kłodzka w projekcie pn. „Transgraniczny Szlak Królewny Marianny Orańskiej – etap II (oznakowanie i promocja szlaku)”. Partnerem wiodącym projektu jest Powiat Ząbkowicki, a Gmina Bystrzyca Kłodzka jest jednym z 11 członków ww. przedsięwzięcia. Koszt realizacji: 6.630,72 € (wkład Gminy). Źródło finansowania: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, budżet Gminy. Użytki ekologiczne – Na terenie gminy parki spacerowo – wypoczynkowe zajmują powierzchnię 10,2 ha, zieleńce 0,4 ha, żywopłoty 555 mb. – W 2009 r. przeprowadzono prace związane z wycinką drzew (wierzby, olchy, jesiony, czeremchy) rosnących na działce gminnej nr 34 obręb Zacisze graniczącej z korytem rzeki Nysa Kłodzka w związku z zagrożeniem dla ludzi i ruchu drogowego, także stwarzania realnego niebezpieczeństwa powalenia się do koryta rzeki i stworzenia zatoru, szczególnie w czasie przepływu wód powodziowych. – Ponadto corocznie prowadzi się prace pielęgnacyjne koron drzew stwarzających zagrożenie dla ludzi i mienia. Międzylesie 2008 rok: – Remont drogi transportu rolnego w Pisarach na dz. nr cz.182 o dł. 210 mb. Koszt realizacji: 102.260,42 zł., budżet Gminy: 72.020,42 zł., Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: 30.240,00 zł. – Remont drogi transportu rolnego w Kamieńczyku na dz. nr cz.281, 283 o dł. 535 mb. koszt realizacji: 274.533,62 zł., budżet Gminy: 197.493,62 zł., Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: 77.040,00 zł. 62 z 100 2009 rok: – Remont drogi transportu rolnego w Długopolu Górnym na dz. nr 141 o dł. 174 mb. koszt realizacji: 127.035,69 zł., Budżet Gminy: 88.155,69 zł., Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: 38.880,00 zł. – Remont drogi transportu rolnego w Nowej Wsi na dz. nr cz.213 o dł. 300 mb, koszt realizacji: 171.952,11 zł., budżet Gminy: 107.152,11 zł., Terenowy Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych: 64.800,00 zł. Polanica Zdrój Utrzymywanie i urządzanie na terenie gminy terenów zielonych, zadrzewień i zakrzewień realizowane jest na bieżąco w ramach budżetu gminy, zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Prowadzone są prace pielęgnacyjno-sanitarne zieleni niskiej i wysokiej, usuwane są drzewa i krzewy stwarzające zagrożenie lub chore i nie rokujące szans na przeżycie. W zamian dokonywane są nasadzenia rekompensujące straty w przyrodzie. W chwili obecnej realizowany jest projekt pn. przebudowa Parku Zdrojowego w Polanicy Zdroju wraz z dostosowaniem do potrzeb osób niepełnosprawnych. Projekt obejmuje część parku, tzn. Park Szachowy, Park Różaneczników, Park Józefa i Muszlę Koncertową. Przedmiotem inwestycji jest w szczególności: – budowa pawilonu w Parku Szachowym, pow. zabudowy ok. 190 m2, – budowa altany w Parku Różaneczników, pow. zabudowy ok. 18 m2, – przebudowa i rozbudowa Muszli Koncertowej, pow. zabudowy ok. 140 m2, – budowa obiektów małej architektury (fontanny, rzeźby, altany, ścieżki spacerowe, pawilony, plansze do gry, itp.), – wykonanie nowych nawierzchni utwardzonych na istniejących i projektowanych placach, alejach, ścieżkach parkowych, ścieżkach rowerowych i chodnikach na obrzeżach parku, – likwidacja niepożądanej zieleni oraz nowe nasadzenia drzew, krzewów i bylin, – wymiana i uzupełnienie oświetlenia parkowego, wykonanie podświetlenia, wykonanie monitoringu, – wykonanie instalacji elektrycznych wewnętrznych w pawilonie szachowym i muszli koncertowej, – wykonanie instalacji wodnej do nawadniania zieleni niskiej oraz fontann, – wykonanie kanalizacji deszczowej do odwadniania części nawierzchni utwardzonych i do odprowadzania nadmiaru wody z przelewów fontann, – wykonanie przyłączy wodociągowo-kanalizacyjnych i energetycznych, – budowa rurociągu wody mineralnej do źródełka w altanie. 63 z 100 W ramach inwestycji zaprojektowano szereg nowych nasadzeń drzew, krzewów i bylin, w tym nasadzenia z krzewów ozdobnie kwitnących o wybitnych walorach estetycznych i planistycznych, w części nawiązując do istniejącej roślinności. Projektowane rabaty stylistycznie nawiązują do rabat XIX w. Średni wskaźnik zieleni na terenie projektowanych parków wynosi 79,4 %. Planowane inwestycje obejmujące tereny zielone to: – wykonanie trasy spacerowej Corso wzdłuż rzeki Bystrzycy Dusznickiej w Polanicy-Zdroju, – budowa ścieżek edukacji ekologicznej na terenie Parku Leśnego w Polanicy-Zdroju, – zagospodarowanie terenu „Wzgórza Marii” – budowa dróg rowerowych, tras spacerowych i dróg leśnych między ulicami Kłodzką, Owczą, Mariańską i Berylową. Stronie Śląskie – wyremontowano 5 mostów, oraz 8 km dróg. Szczytna – W roku 2008 Gmina Szczytna przebudowała 1380 metrowy odcinek drogi transportu rolnego łączący miejscowości Wolany i Niwa, – natomiast w roku 2009 Gmina Szczytna przebudowała kilometrowy odcinek drogi transportu rolnego w miejscowości Łężyce. Przebudowa polegała na ułożeniu nawierzchni bitumicznej na w/w drogach. 64 z 100 5. Gospodarka wodno - ściekowa Jakość środowiska jest jednym z istotnych czynników decydujących o zdrowiu człowieka. W programie Działań UE w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2001 – 2010, gdzie wśród czterech priorytetowych obszarów działań wymienione jest „Środowisko i zdrowie”. Cel strategiczny sformułowano jako „osiągnięcie takiej jakości środowiska, w którym poziomy zanieczyszczeń spowodowanych przez człowieka nie prowadzą do znaczącego wpływu na zdrowie człowieka lub jego zagrożenia”. Do najważniejszych elementów środowiska mających wpływ na zdrowie należą: – – – wody, powietrze atmosferyczne, gleby. Wśród uciążliwości środowiskowych należy wymienić: – – hałas, odpady komunalne i przemysłowe. Większość unijnych standardów, którym Polska musi sprostać w Unii Europejskiej, dotyczy jakości środowiska. Zadania z tego zakresu należą do najistotniejszych i najbardziej kosztownych, ponieważ obejmują tak ważne dziedziny jak ochrona zasobów wodnych, ochrona powietrza atmosferycznego, gospodarowanie odpadami. Do nich odnosi się również wiele przyjętych przez Polskę zobowiązań międzynarodowych wynikających z podpisanych konwencji i protokołów do konwencji oraz ustaw i rozporządzeń przyjętych w ostatnich latach dostosowujących polskie prawo do wymogów UE. 5.1. Ochrona jakości wód podziemnych – zaopatrzenie w wodę Do celów pitnych w powiecie kłodzkim pobierana jest woda podziemna z poziomów wodonośnych: – czwartorzędowych o zasobach 3.999,13 m3/h w okolicach Barda i Kłodzka, – trzeciorzędowych o zasobach 3.712,38 m3/h występujące w dolinie zachodniej Nysy Kłodzkiej, – kredowych o zasobach 1.443,6 m3/h w obrębie Rowu Nysy Kłodzkiej i Niecki Batorowa, krystalicznego podłoża o zasobach 174,96 m3/h występujące w okolicach Śnieżnika i Lądka Zdroju. W powiecie są znaczne zasoby wód podziemnych, jednak za wyjątkiem Kłodzka, podstawą zaopatrzenia w wodę pitną są głównie ujęcia wód powierzchniowych. Zwiększenie skuteczności ochrony wód podziemnych ma na celu zmniejszenie przenikania zanieczyszczeń z powierzchni ziemi do warstw wodonośnych. Duże znaczenie będzie mieć zapewnienie właściwej ochrony wód w strefach szczególnie wrażliwych, a więc tam, gdzie podatność na ich zanieczyszczenie jest największa. Do osiągnięcia tego celu konieczne jest uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego gmin wszelkich informacji bieżących oraz prognoz dotyczących oddziaływania na środowisko wodne projektowanej zabudowy i wszelkich obiektów, a także obszarów funkcjonalnych na terenie powiatu. Sporządzenie na ich podstawie projektów stref ochronnych, a następnie odpowiednie ich wdrożenie da możliwość sprawowania dostatecznej kontroli nad procesami migracji zanieczyszczeń i tym samym ograniczy degradację wód. Głównymi czynnikami, które powinny być brane pod uwagę są parametry hydrogeologiczne, takie jak głębokość występowania zwierciadła wód podziemnych, litologia i zdolności 65 z 100 filtracyjne warstwy wodonośnej, rodzaj i miąższość warstwy glebowej, topografia, a także dane na temat istniejących już obiektów mogących zagrażać jakości wód (magazyny substancji niebezpiecznych i trasy ich przewozu, składowiska odpadów, stacje paliw) oraz urządzeń lub miejsc związanych z pozyskiwaniem wody (ujęcia), a także zbiorników i cieków powierzchniowych. Istotnym źródłem zanieczyszczenia zwłaszcza wód podziemnych jest przedostawanie się zanieczyszczeń z nieszczelnych szamb, ścieki przedostające się z nieszczelnej kanalizacji, bądź zanieczyszczenia migrujące ze składowisk odpadów oraz jako skutki zdarzeń awaryjnych. Działania podejmowane w ramach kierunków wskazanych powyżej, zwłaszcza w części dotyczącej ochrony wód podziemnych, będą skutkowały poprawą jakości wody ujmowanej do celów pitnych. Udostępnienie wody dobrej jakości mieszkańcom zależeć będzie od stanu technicznego istniejącej sieci wodociągowej i wydajności, jak też sprawności stacji uzdatniania wody. Zadania związane z gospodarką wodną realizowane są przede wszystkim przez gminy i jednostki im podległe. Dziedzina ta nie leży w bezpośredniej gestii Starostwa Powiatowego. 5.2. Przedsięwzięcia zrealizowane przez Starostwo Powiatowe w zakresie ochrony wód powierzchniowych – odprowadzanie ścieków. 2008 – Przyłączenie do kanalizacji- Dom Pomocy Społecznej w Bystrzycy Kłodzkiej: uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w jednostce organizacyjnej powiatu kłodzkiego – 30.000 zł; – Przyłącze do kanalizacji sanitarnej - Dom Pomocy Społecznej w Nowej Rudzie: uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w jednostce organizacyjnej powiatu kłodzkiego – 22.000 zł. 2009 Prace związane z wykonaniem przyłącza kanalizacyjnego i studzienek kanalizacyjnych oraz założenie pompy pływakowej z podłączeniem do kanalizacji z budynku Starostwa Powiatowego, Oddział Zamiejscowy w Bystrzycy Kłodzkiej – 12.300 zł. – Podłączenie do kanalizacji sanitarnej budynku w Nowej Rudzie użytkowanego przez Wydział Geodezji, Kartografii, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami Oddziału Zamiejscowego w Nowej Rudzie – 2.488,22 zł. – 5.3. Przedsięwzięcia zrealizowane w latach 2008-2009 przez poszczególne gminy powiatu kłodzkiego w dziedzinie gospodarki wodnej: Bystrzyca Kłodzka W latach 2008 i 2009 rozpoczęto prace projektowe związane ze skanalizowaniem Długopola Zdroju, Długopola Dolnego, Starego Osiedla w Bystrzycy Kłodzkiej oraz Międzygórza. – W styczniu 2009 r. rozpoczęto inwestycję spięcia wodociągów Gorzanowa i Szklarki, która po zakończeniu zwiększy całkowitą długość wodociągu na terenie Gminy o około 2,5 km. – 66 z 100 Gmina Miejska Kłodzko – – – – – – – W 2008 r. Gmina Miejska Kłodzko wykonała przyłącze wodociągowe do cmentarza komunalnego o łącznej długości 330 m. Koszt wykonania zadania wyniósł 47.578,48,- zł W 2008 r. spółka „Wodociągi Kłodzkie” zmodernizowała (wymieniła) na terenie miasta Kłodzka łącznie 922 m sieci i przyłączy wodociągowych, w tym sieci rozdzielczej 445 mb i 447 mb przyłączy na łączną kwotę 369.158 zł, sfinansowaną ze środków własnych Spółki. Ze środków obrotowych Spółka wykupiła w 2008 r. od inwestorów prywatnych nowo wybudowane sieci wodociągowe dołączone do systemu wodociągowego miasta o długości 710 m i wartości 59.954 zł. W 2009 r. Gmina Miejska Kłodzko wykonała 1081,3 m kanalizacji sanitarnej, 384,1 m przyłączy kanalizacyjnych oraz 825 m sieci wodociągowej na łączną kwotę 770.643,24 zł. W 2009 r. spółka „Wodociągi Kłodzkie” zmodernizowała (wymieniła) łącznie 1.009 m sieci i przyłączy wodociągowych, w tym sieci rozdzielczej 162 mb i 847 mb przyłączy na łączną kwotę 359.107 zł, sfinansowaną ze środków własnych Spółki. Ze środków obrotowych Spółka wykupiła w 2009 r. od inwestorów prywatnych nowo wybudowane sieci wodociągowe dołączone do systemu wodociągowego miasta o długości 394 m i wartości 42.228 zł. W ramach modernizacji i rozbudowy gospodarki osadowej oczyszczalni ścieków w 2008 r. rozpoczęto przygotowanie, a w 2009 r. realizację budowy centralnej, słonecznej suszarni osadów ściekowych. Wykonana inwestycja spowoduje ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów oraz wykorzystanie energii odnawialnej do procesu suszenia osadów. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 6.327.082 zł. Gmina Wiejska Kłodzko – W styczniu 2008 roku oddano do użytku wodociąg w Wojciechowicach o dł. 12,96 km. – W 2008 roku rozpoczęto realizację zadania pn. sieć kanalizacyjna w: Jaszkowej Dolnej, Jaszkowej Górnej, Krosnowicach, Ołdrzychowicach Kł., Wojborzu i w Żelażnie. – W 2009 roku rozpoczęto budowę kanalizacji w Boguszynie o długości ok. 1 km (oddano do użytku w 2010). W 2010 roku budowany jest trzeci etap kanalizacji wsi Krosnowice (koniec robót 2011 r.), a także Ołdrzychowice oraz Żelazno, o łącznej długości ok. 25,6 km. – W 2009 rozpoczęto realizację budowy sieci wodociągowej we wsiach Droszków, Stary Wielisław i Mikowice. Łączna długość wyniesie ok. 50 km. Kudowa - Zdrój W roku 2008 wykonano 0,4 km sieci kanalizacyjnej, całkowity koszt realizacji inwestycji wyniósł 230 tys. zł., w roku 2009 - 0,4 km, za 244 tys. zł. W roku 2008 wykonano 0,6 km sieci wodociągowej, całkowity koszt realizacji inwestycji wyniósł 821 tys. zł., w roku 2009 – 0,7 km, za 1.022 mln zł. W latach 2008 - 2009 rozpoczęła się przebudowa istniejącej stacji uzdatniania wody w Dańczowie. Całkowity koszt zadania 3.600.000,00 zł, dofinansowanie z UE – RPO: 50%. 67 z 100 Lądek - Zdrój W roku 2009 rozpoczęto modernizację ujęć wody dla Lądka Zdroju tj. ujęcia; Aleja Marzeń, Karpno i Brzezinka polegającą na wybudowaniu nowych studni, zbiorników o rozbudowy sieci rozdzielczej oraz budowy przepompowni wody na ujęciu Al. Marzeń. Miasto i Gmina Międzylesie W mieście Międzylesie w latach 2008 – 2009 zrealizowano sieć kanalizacji sanitarnej o długości 7.543 mb. Wartość inwestycji – 2.788.503,01 zł. Inwestycję sfinansowano ze środków własnych gminy, dotacji w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz pożyczki długoterminowej i krótkoterminowej udzielonej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Oddział w Wałbrzychu. Gmina Miejska Nowa Ruda W 2008 r. wykonano 759,15 m kanalizacji sanitarnej. Wartość brutto wyniosła 530.701,59 zł. Gmina Wiejska Nowa Ruda – – – – – W roku 2008 oddano do eksploatacji 8.034 mb kanalizacji sanitarnej we Włodowicach, 4.035 mb w miejscowości Przygórze, na które wydatkowano w 2008 roku 3.740,5 tys zł. (204,4 tys. zł. Gmina Nowa Ruda, 1.066,6 tys. zł. z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i 2.469,5 tys. zł. z środków Unii Europejskiej). W 2008 roku oddano do eksploatacji 3 826,4 mb sieci wodociągowej w miejscowości Bartnica, na którą w 2008 roku wydatkowano 259,1 tys. zł. (82,5 tys. zł. – środki Gminy Nowa Ruda, 84,8 tys. – zł. z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i 91,8 tys. zł. – ze środków Unii Europejskiej. Konserwacja urządzeń melioracji szczegółowych na terenie Gminy Nowa Ruda wykonywana jest przez Rejonowy Związek Spółek Wodnych w Nowej Rudzie. W 2008 roku RZSW w Nowej Rudzie wykonał konserwację 3.455 mb rowów melioracyjnych oraz drenażu na powierzchni 2 ha na łączną wartość 53,9 tys. zł. (z tego 30 tys. zł. środki własne Gminy, a pozostałe RZSW). W 2009 roku RZSW w Nowej Rudzie wykonał konserwację 2.419 mb rowów melioracyjnych 5 przepustów oraz drenażu na powierzchni 1,5 ha na łączną wartość 51,3 tys. zł. (z tego 30 tys. zł. środki własne Gminy, a pozostałe RZSW). Polanica Zdrój W 2009 roku zrealizowano kanalizację zbiorczą grawitacyjną w ul. Opalowej (dł. 0,2 km), wartość zadania ok. 10 tys. zł. (10 km). – Modernizacja sieci kanalizacyjnej w ul. Zdrojowej (dł. 0,1 km), wartość zadania ok. 5 tys. zł. – Budowa wodociągu w ul. Piastowskiej do ul. Dębowej, sieć wodociągowa z rur PE 100 PN 10 ∅ 160 mm: 0,546 km, wartość zadania: 181.935 tys. zł. – Budowa sieci wodociągowej w ul. Opalowej (dł. 0,2 km), wartość zadania: ok. 10 tys. zł. – 68 z 100 – – – – – Wykonano remont komory zbiornika wody pitnej Stara Sokołówka (izolacja i uszczelnienie powierzchni pionowych i poziomych zbiornika, pow. 396,4 m2), wartość zadania: 152.391 tys. zł. Wykonano system monitorowania i sterowania układem wodociągowym miasta Polanica Zdrój (montaż opomiarowania wraz z montażem czujników i przetworników pomiarowych, wykonanie nowych instalacji, szafek sterowniczych na obiektach wodociągowych z zastosowaniem modułów telemetrycznych GPRS, montaż stanowiska komputerowego na terenie oczyszczalni ścieków z tablicą synoptyczną, oprogramowanie wszystkich sterowników w dyspozytorni, opracowanie aplikacji wizualizacji oraz wdrożenie systemu do eksploatacji), wartość zadania: 364.703 tys. zł. Wdrożenie systemu umożliwiło zdalne sterowanie i kontrolę pracy urządzeń układu wodociągowego oraz monitorowanie pomiarów, a także dokumentowanie pracy systemu z jednego miejsca (dyspozytorni). Oprócz wizualizacji na komputerze w pomieszczeniu dyspozytora umieszczona jest tablica synoptyczna z układem wodociągowym miasta, odzwierciedlającym stan poszczególnych obiektów z wynikami pomiarowymi włącznie. Realizacja zadania ma na celu zapewnienie prawidłowej eksploatacji gospodarki wodnej, Monitorowanie pracy urządzeń wodociągowych i zdalne ich sterowanie, co w konsekwencji prowadzi do zwiększenia efektywności procesu produkcji wody, a przez to również zmniejszenia strat w procesie technologicznym produkcji wody, zmniejszenia zużycie energii elektrycznej oraz zwiększenia niezawodności systemu dostaw wody do celów komunalnych i gospodarczych wodociągu zaopatrującego w wodę mieszkańców i odbiorców na terenie gminy Polanica Zdrój. Miasto i Gmina Radków – – W roku 2009 wykonano 0,422 km sieci kanalizacyjnej. W roku 2009 wykonano 0,418 km sieci wodociągowej. Melioracje wodne szczegółowe wykonywane na terenie Miasta i Gminy Radków polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby, ułatwienie jej uprawy oraz na ochronie użytków rolnych przed powodziami. W roku 2008 wykonano przez Miejsko-Gminną Spółkę Wodną „Radków” następujące prace melioracyjne: • rowy - 4.228 mb, • dreny – 2,5 ha, wartość zadania – 74.069,00 zł. – Wykonane w ramach robót publicznych: • rowy – 2.200 mb, wartość – 30.800,00 zł. – W roku 2009 wykonano przez Miejsko-Gminną Spółkę Wodną „Radków” następujące prace melioracyjne: • rowy – 4.015 mb, • dreny – 2 ha, wartość zadania 51.832,00 zł. – • Wykonane w ramach robót publicznych: rowy – 4.000 mb, wartość 45.000,00 zł. Koszty poniesione przez gminę – 2.000 zł. 69 z 100 Stronie Śląskie W latach 2008 - 2009 wykonano 2 km sieci wodociągowo kanalizacyjnej ze Stronia Śląskiego do Starej Morawy. Całkowity koszt inwestycji w rozbiciu na poszczególne źródła finansowania to: – środki własne 318 tys. zł, – pożyczka z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 1.320 tys. zł – oraz dotacja 376 tys. zł. W ramach tej inwestycji wykonano jedną przepompownię ścieków. Podsumowanie. Zgodnie z art. 155a ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U.05.239.2019 ze zmianami) obowiązek badań i oceny jakości wód powierzchniowych prowadzony jest w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Delegatura w Wałbrzychu, wyznaczył lokalizacje punktów pomiarowo-kontrolnych na terenie poszczególnych jednolitych części wód. Monitoring jakości rzek na terenie powiatu kłodzkiego wg. danych zestawionych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Delegatura w Wałbrzychu, prowadzony był w 2008r. w 11 punktach pomiarowo-kontrolnych, zlokalizowanych na 8 ciekach (Wojewódzkiej Bazy Danych AQUA). W 2008 r. na terenie powiatu kłodzkiego, na rzekach, na których rozmieszczone zostały punkty pomiarowo kontrolne najwyższą wymaganą czystość miała rzeka Nysa Kłodzka i Orlica (II rzędowość). Natomiast rzeki Biała Lądecka, Bystrzyca Dusznicka, Ścinawka, Klikawa i Jodłownik posiadają III rzędowość, a potok Bożkowski IV. Na obszarze powiatu istnieje dobrze rozbudowana sieć hydrograficzna rzek i potoków o stosunkowo dużych zasobach wód zasilających rzekę Nysę Kłodzką i jej dopływy znacznymi ilościami czystej wody, co stwarza możliwość odprowadzania do nich ścieków (pod warunkiem ich właściwego oczyszczenia) bez zakłócania równowagi biologicznej odbiornika. Na terenach wiejskich wykonywane są lokalne przydomowe oczyszczalnie ścieków, co ma wpływ na poprawę jakości wód powierzchniowych niejednokrotnie nawet w zanieczyszczanych strefach źródliskowych potoków. Rzeka Nysa Kłodzka z dopływami tj. rzeka Bystrzycą, Białą Lądecką, Bystrzycą Dusznicką i Ścinawką jest głównym dopływem Odry i posiada największe zasoby wodne w województwie dolnośląskim. Wymienione główne rzeki powiatu pozostają od kilku lat w zadowalającej III klasie czystości wód. Górskie rzeki i potoki przepływające przez obszary o mniejszej ilości źródeł zanieczyszczeń mają wody lepszej jakości i są wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę pitną i stanowią jednocześnie środowisko życia ryb. 70 z 100 6. Ochrona przed powodzią. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 lipca 2001 roku uchwalił Ustawę o ustanowieniu wieloletniego programu rządowego pn: „Program dla Odry – 2006” będącą podstawą prawną do jego realizacji w okresie następnych 15 lat. Program jest realizowany przez Radę Ministrów za pośrednictwem Pełnomocnika Rządu do spraw „Programu dla Odry – 2006”. Celem strategicznym Programu jest wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju terenu całego dorzecza Odry oraz poszanowaniem bogatych na tym obszarze zasobów przyrody i stanu środowiska. Aby ten cel osiągnąć należy doprowadzić do pełnej odbudowy zniszczeń powodziowych i zrealizować nowy, bardziej skuteczny program ochrony przeciwpowodziowej. Dla powiatu kłodzkiego najistotniejsze są działania mające na celu osłonę miejscowości położonych w dolinach górskich rzek i potoków w tym miasta Kłodzka. Konieczny jest rozbudowany system infrastruktury powodziowej polegający głównie na retencjonowaniu przepływów w suchych zbiornikach przeciwpowodziowych dla małych zlewni oraz większych zbiornikach o stałym piętrzeniu posiadających pojemność przeciwpowodziową. Przyjęty w 2001 roku „Program dla Odry 2006” zakładał realizację 29 zbiorników retencyjnych w Kotlinie Kłodzkiej o projektowanej pojemności powodziowej 99,48 mln m3. Przyjęte w 2004 roku „Studium ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej ze szczególnym uwzględnieniem ochrony miasta Kłodzka” przedstawia koncepcje szeregu inwestycji z zakresu biernej i czynnej ochrony przeciwpowodziowej oraz początkowo zakładało realizację 9 suchych zbiorników przeciwpowodziowych: – zbiornik „Goszów” na rzece Biała Lądecka, – zbiornik „Bolesławów” na Morawie, – zbiornik „Szalejów Górny” na Bystrzycy Dusznickiej, – zbiornik „Boboszów” na rzece Nysa Kłodzka, – zbiornik „Roztoki Bystrzyckie” na Goworówce, – zbiornik „Nagocice” na rzece Nysa Kłodzka, – zbiornik „Krosnowice” na Dunie, – zbiornik „Tłumaczów” na rzece Ścinawce, – zbiornik „Sarny” na Włodzicy, jednak w chwili obecnej do realizacji na terenie powiatu kłodzkiego przyjęto wykonanie 4 suchych zbiorników przeciwpowodziowych o łącznej pojemności 11,6 mln m3. Aktualnie planowane nakłady na realizację „Programu dla Odry – 2006” w latach 2010 – 2015 dla zadania „Ochrona przed powodzią Kotliny Kłodzkiej ze szczególnym uwzględnieniem miasta Kłodzko wynoszą (w tys. zł): 1.023.305, w tym: – – – zbiornik „Boboszów” na rzece Nysie Kłodzkiej – całość zadania 29.071; zbiornik „Roztoki Bystrzyckie” na potoku Goworówka – 42.877; zbiornik „Krosnowice” na potoku Duna - 23.997; 71 z 100 – – zbiornik „Szalejów” na rzece Bystrzycy Dusznickiej – 71.564; oraz na zadanie pn. zwiększenie przepustowości rzeki Nysy Kłodzkiej i jej dopływów przewidziano 855.796. W związku z powyższym należy ocenic negatywnie realizację inwestycji na terenie powiatu kłodzkiego w ramach „Programu dla Odry - 2006”, który już na etapie projektowania nie spełnia oczekiwań powiatu. Liczba planowanych zbiorników zmniejszyła się z 29 do 4, a zakładana pojemność powodziowa z planowanej 99,48 mln m3 obniżyła się do 11,6 mln m3. Jako powiat oczekujemy od „Programu dla Odry – 2006” jak najszybszej realizacji inwestycji w zakresie systemu ochrony czynnej przed powodzią. Dotychczasowa realizacja „Programu” wskazuje, że przyjęte w 2001 roku założenia i prognozy były trafne, chociaż zarówno nie udało się zapewnić przyjętego poziomu finansowania zadań, harmonogramu realizacji, jak i udziału poszczególnych źródeł finansowania. W roku 2009 Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Programu dla Odry – 2006 wykonało opracowanie pn. „Program dla Odry – 2006 – aktualizacja (projekt)”. W ramach aktualizacji Programu dokonano korekty scenariusza finansowania. Aby nastąpił znaczący wzrost bezpieczeństwa przeciwpowodziowego należy doprowadzić do pełnej odbudowy zniszczeń powodziowych oraz zrealizować nowy, bardziej skuteczny program ochrony przeciwpowodziowej. Reasumując: realizowane zgodnie z harmonogramami przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu inwestycje i roboty utrzymaniowe na rzekach i potokach nie są wystarczające w stosunku do potrzeb. Należy stwierdzić, że roboty realizowane są miejscowo i na obecną chwile nie mają znaczącego wpływu na poprawę bezpieczeństwa powodziowego mieszkańców powiatu kłodzkiego. 72 z 100 7. Ochrona przyrody i krajobrazu. 7.1. Natura 2000 Ostoje Natura 2000 to sieć obszarów chronionych, tworzona na mocy prawa europejskiego (Dyrektywy 79/403/EEC zwanej dziś Dyrektywą Ptasią, w skrócie DP oraz Dyrektywy 92/43/EEC, czyli Dyrektywy Siedliskowej – DS). Obszary te stworzyć mają docelowo Europejską Sieć Ekologiczną Obszarów Chronionych, której celem jest zachowanie wszystkich zagrożonych i najbardziej reprezentatywnych dla naszego kontynentu siedlisk przyrodniczych wraz z towarzyszącą im fauną i florą. Obszary wchodzące w skład sieci są bardzo zróżnicowane. Mogą obejmować już istniejące tereny chronione (parki narodowe, rezerwaty, parki krajobrazowe) jak i obszary w ogóle nie planowane do objęcia ochroną (np. obszary o zróżnicowanym krajobrazie rolniczym i dużej różnorodności gatunkowej). Istotne dla ich wyznaczenia jest obecność określonych typów siedlisk przyrodniczych, których listę zawiera załącznik I Dyrektywy Siedliskowej, określonej grupy gatunków zwierząt i roślin wyszczególnionych w załączniku II tejże Dyrektywy, lub też ptaków wymienionych w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Wyróżniamy dwa typy obszarów Natura 2000. SACs ( Special Areas of Conservation czyli Obszary Specjalnej Ochrony) to ostoje tworzone dla ochrony siedlisk lub gatunków wymienionych w załącznikach oraz II Dyrektywy Siedliskowej. SPAs (Special Protection Areas, a po polsku Specjalne Obszary Ochrony) to ostoje Natura 2000, które mają być ( lub są już w krajach Wspólnoty) utworzone ze względu na występowanie w nich gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Obszary SAC i SPA są od siebie niezależne – w niektórych przypadkach ich granice mogą się pokrywać, lub być nawet identyczne. Obszary Natura 2000 na terenie powiatu kłodzkiego 7.1.1. SOO (Specjalne Obszary Ochrony) – – – – – – – – – – – – – – – – – PLH020004 Góry Stołowe, Typ Ostoi K PLH20039 Grodczyn i Homole koło Dusznik, Typ Ostoi G PLH020010 Piekielna Dolina koło Polanicy, Typ Ostoi B PLH020014 Torfowisko pod Zieleńcem, Typ Ostoi B PLH020008 Kościół w Konradowie, Typ Ostoi B PLH020043 Przełom Nysy Kłodzkiej koło Morzyszowa, Typ Ostoi B PLH020060 Góry Orlickie, Typ Ostoi K PLH020061 Dzika Orlica, Typ Ostoi B PLH020062 Góry Bardzkie, Typ Ostoi E PLH020033 Czarne Urwisko koło Lutyni, Typ Ostoi B PLH020071 Ostoja Nietoperzy Gór Sowich, Typ Ostoi E PLH020035 Biała Lądecka, Typ Ostoi B PLH020070 Sztolnia w Młotach, Typ Ostoi B PLH020019 Pasmo Krowiarki, Typ Ostoi E PLH020016 Góry Bialskie i Grupa Śnieżnika, Typ Ostoi E PLH020083 Dolina Bystrzycy Łomnickiej (obszar proponowany), Typ Ostoi B PLH020096 Góry Złote (obszar proponowany), Typ Ostoi B. 73 z 100 7.1.2. OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) – PLHB020006 GÓRY STOŁOWE, Typ Ostoi J 7.2 Stan inwentaryzacji zasobów i walorów przyrodniczych w gminie oraz gminny rejestr obiektów i obszarów cennych przyrodniczo. Bystrzyca Kłodzka W latach 2008 - 2009 nie przeprowadzono inwentaryzacji lasów w Gminie. Gmina posiada opracowanie pt. ,,Uproszczony Plan Urządzenia Lasów Komunalnych na okres od 01.01. 2006 r. do 31.12.2015 r.”. Gmina Bystrzyca Kłodzka w marcu 2010 roku zleciła firmie Fulica opracowanie inwentaryzacji przyrodniczej dla Gminy Bystrzyca Kłodzka. Opracowanie będzie obejmowało siedliska z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej do Natury 2000, gatunki roślin i zwierząt z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej Natura 2000, gatunki ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, zagrożone rzadkie gatunki roślin i zwierząt z Polskich Czerwonych Ksiąg. Gmina Bystrzyca Kłodzka uchwałą nr XXIX/272/08 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 29 sierpnia 2008 r. przyjęła opracowanie „ocena aktualności studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Bystrzyca Kłodzka i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bystrzyca Kłodzka. W powyższej dokumentacji zwarte są elementy analizy proponowanych form ochrony przyrody podlegających szczególnej uwadze w sposobie nadania statutu prawnego jej ochronie. Kłodzko Zieleń miejską na terenie Kłodzka stanowią 3 parki spacerowo – wypoczynkowe o łącznej powierzchni 18,6 ha, 9 zieleńców o łącznej powierzchni 6,5 ha, zieleń uliczna (2,3 ha) oraz tereny zieleni osiedlowej (19,5 ha). W roku 2008 Gmina Miejska ze środków własnych wydatkowała na utrzymanie zieleni miejskiej kwotę 614 750,87 zł. Wydatkowana kwota obejmowała kosztu usług związanych z utrzymywaniem zieleni śródmiejskiej, parków spacerowo – wypoczynkowych i zieleńców miejskich oraz prac pielęgnacyjnych w drzewostanach. Ponadto zakupiono m.in. donice na rośliny na tereny miejskie, ławki parkowe oraz materiały do nasadzeń ozdobnych. W roku 2009 r. na utrzymanie zieleni miejskiej wydatkowano kwotę 704 282,48 zł. Zakres prac obejmował: pielęgnację i utrzymanie w czystości zieleni śródmiejskiej w tym terenów parkowych, zakup kwietników i roślin na tereny komunalne, zakup ławek, usługi usunięcia drzew oraz cięcia pielęgnacyjne i techniczne drzew a także wykonanie inwentaryzacji dendrologicznej drzewostanu. Na terenie Gminy Miejskiej Kłodzko nie ma obszarów chronionych w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Z form ochrony przyrody na terenie miasta występują pomniki przyrody wymienione poniżej: – Kłodzko, park miejski, na trawniku przy ul. Daszyńskiego, obok schodów Kłodzko Tulipanowiec amerykański (Lilriodendron tulipifera) o obw. 200 cm, rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494), 74 z 100 – Kłodzko, park miejski, przy ul. Armii Krajowej, w bezpośrednim sąsiedztwie jezdni Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior) o obw. 424 cm, rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494), – Kłodzko, park miejski, ul. Daszyńskiego, na skarpie przy rzece Młynówka, obok mostka na trawniku Topola czarna (Populus nigra) o obw. 505 cm, rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494. – Kłodzko, park miejski, ul. Daszyńskiego na trawniku przy murze klasztoru Ojców Franciszkanów Topola biała (Populus alba) o obw. 340 cm, rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494), – Kłodzko, na posesji prywatnej ul. Rajska 5, teren zaśmiecony, obok drzewa składowane są betonowe płyty, Cis pospolity (Taxus baccata) o obw. 220 cm, rozporządzenie nr 11 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 8 sierpnia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dol.Nr 221 z dnia 19 sierpnia 2008 r. poz. 2494), W celu popularyzacji walorów historycznych, krajoznawczych a także przyrodniczych miasta Kłodzka zostały wyznaczone cztery trasy turystyczne. Każda z tras umożliwia poznanie wielu kłodzkich zabytków i tajemnic. Są to : – – – – Podziemna Trasa Turystyczna Niebieska Trasa Turystyczna Zielona Trasa Turystyczna Czerwona Trasa Turystyczna Ponadto w ramach projektu zostały zakupione kioski multimedialne, które pozwolą łatwo dotrzeć turystom krajowym i zagranicznym do przygotowanych informacji dotyczących miejskich zabytków i atrakcji turystycznych. Dokładne informacje na temat przebiegu tras wraz z mapami oraz wykazem zabytków znajdują się na stronie www.citywalk.info. W celu popularyzacji wiedzy przyrodniczej wśród społeczeństwa w latach 2008-2009 Gmina Miejska Kłodzko organizowała konkursy ekologiczne dla uczniów szkół podstawowych w ramach edukacji ekologicznej oraz zakupiła dla szkół i przedszkoli zestawy edukacyjne dotyczące ekologii i ochrony przyrody. Na terenie Gminy Miejskiej nie zostały powołane użytki ekologiczne w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Kudowa Zdrój Gmina Kudowa Zdrój posiada rejestr obiektów ustanowionych jako pomniki przyrody. Na terenie gminy określone są granice otuliny i sam teren PNGS. W tejże gminie istnieją ścieżki dydaktyczno – turystyczne na terenie PNGS. Lądek Zdrój Gmina Lądek Zdrój posiada Inwentaryzację przyrodniczą wykonaną przez firmę Fulica – Jankowski Wojciech, Wrocław 2002 r. Aktualnie wszystkie zasoby i walory przyrodnicze oraz te, które ochroną 75 z 100 należy objąć (na podstawie w/w inwentaryzacji) zostały uwzględnione w opracowywanym projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Lądek Zdrój wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Wykonawcą studium jest firma Regioplan z Wrocławia (aktualnie w trakcie uzgodnień i opiniowania). Na tworzenie i przebieg granic niektórych obszarów gmina nie ma kompletnie żadnego wpływu – przykład: obszary Natura 2000 (tworzone „poza” gminą, odgórnie, zgłoszone przez Rząd Polski poprzez Ministerstwo Środowiska do Komisji Europejskiej pomimo negatywnych opinii Rady Miejskiej). Natomiast na terenie gminy są wyznaczone granice i miejsca obszarów podległych ochronie t.j.; – Śnieżnicki Park Krajobrazowy i jego otuliny – pomniki przyrody, – granice lasów ochronnych uzdrowiskowych, – granice obszaru ochrony wód, – granice obszaru ochrony krajobrazu, – granice obszarów ochrony uzdrowiska A, B, C, – granice obszaru A i B ochrony konserwatorskiej i stanowiska archeologiczne. Z całej powierzchni gminy zaledwie 7,5 ha położonych we wsi Skrzynka nie jest objęta żadną formą ochrony. Lewin Kłodzki Rejestr obszarów i obiektów cennych przyrodniczo zawiera się w inwentaryzacji przyrodniczej. Międzylesie Gmina posiada rejestr obiektów zawarty w Inwentaryzacji Przyrodniczej. W obowiązującym Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Międzylesie określono: – Obszar Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich, – Śnieżnicki Park Krajobrazowy i jego otulinę. Na terenie Gminy Międzylesie istnieje ścieżka dydaktyczno-turystyczna dot. popularyzacji przyrody (teren Nadleśnictwa Międzylesie – rejon Trójmorskiego Wierchu). Polanica Zdrój Zasoby i walory przyrodnicze w gminie objęte zostały „Inwentaryzacją przyrodniczą województwa dolnośląskiego – miasto Polanica Zdrój, istniejące i projektowane pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej, stanowiska dokumentacyjne oraz nie wpisane do rejestru zabytków „Parki podworskie, stare cmentarze i aleje”, Wrocław 2002 r. Ponadto teren Parku Zdrojowego w Polanicy Zdroju, wpisany do rejestru zabytków pod nr 1344/Wł decyzją z dnia 17.07.1991 r., objęty został inwentaryzacją pn. „Gospodarka drzewostanem na terenie Parku Zdrojowego w Polanicy Zdroju”, wrzesień 2006 r. Na terenie miasta istnieje miejska trasa turystyczna, na której zlokalizowano tablice z informacjami na temat lokalnej przyrody 76 z 100 Szczytna Gmina posiada opracowaną na zlecenie Wojewody Dolnośląskiego „Inwentaryzację przyrodniczą gminy Szczytna”. Ponadto na terenie gminy ochrona rzadkich gatunków roślin i zwierząt, cennych przyrodniczo zespołów roślinnych oraz obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej objęta jest w ramach: – Parku Narodowego Gór Stołowych wraz z jego otuliną, – rezerwatu przyrody ”Torfowisko pod Zieleńcem”, – siedem obszarów Natura 2000, – Obszaru Chronionego Krajobrazu Gór Bystrzyckich i Orlickich, – sześć pomników przyrody. Obszary podlegających ochronie z uwagi na występujące rzadkie gatunki roślin i zwierząt, cennych przyrodniczo zespołów roślinnych ulegają modyfikacji (obszary Natura 2000). Na terenie gminy znajdują się dwie ścieżki dydaktyczno – przyrodnicze: – na terenie rezerwatu przyrody ,,Torfowisko pod Zieleńcem” - wykonana przez Nadleśnictwo Zdroje w Szczytnej, – na terenie Gór Stołowych ,,Niknąca łąka” wykonana przez Park Narodowy Gór Stołowych. 7.3 Popularyzacja wiedzy krajoznawczej i przyrodniczej przez gminy 7.3.1. Ścieżki Dydaktyczne 7.3.1.1. Nadleśnictwa w Bystrzycy Kłodzkiej: – ścieżka edukacyjna w Wyszkach „Doliną Tocznej” (okolice tzw. „rykowiska”), na rykowisku postawiono ławki i wyznaczono miejsca palenia ognisk, – ścieżka edukacyjna „Wokół Wapniarki” (okolice Kaplicy św. Antoniego w Gorzanowie) i wiata turystyczna przy kaplicy, – wieża widokowa na Wapniarce (leży na trasie w/w ścieżki edukacyjnej), – ścieżka edukacyjna w Młotach „Łowiectwo i mała retencja” (okolice miejscowości Młoty, na terenie leśnym), – ścieżka edukacyjna Ośrodka Wypoczynkowego pod Dębem w Wójtowicach (okolice Wójtowic, na terenie lasów Nadleśnictwa, wykonana wspólnie z ośrodkiem), – ścieżka edukacyjna w Długopolu Zdroju „Leśny Zdrój” (okolice Długopola Zdroju) i wiaty na polanie rekreacyjnej, – trasy narciarstwa biegowego w porozumieniu z Gminą Bystrzyca Kłodzka. 7.3.1.2. Nadleśnictwa Międzylesie w Międzygórzu: pierwsza pętla wychodzi z Międzygórza (początek koło fontanny przed wodospadem) i przechodzi bezpośrednio przez Wodospad Wilczki - trasa o długości około 1 km, – druga pętla wychodzi z Międzygórza koło kościoła pw. św. Krzyża, następnie prowadzi do Czarciej Skałki skąd schodzimy do Wodospadu Wilczki, a wychodzimy koło DW „Nad Wodospadem”. Trasa mierzy około 3 km, – 77 z 100 – trzecia pętla wychodzi z Międzygórza koło kościoła pw. św. Krzyża, następnie prowadzi do zapory przeciwpowodziowej i dalej do Gospodarstwa Szkółkarskiego, położonego na peryferiach Międzygórza, powrót drogą asfaltową do miejsca wyjścia. Trasa mierzy około 7 km. 7.3.1.3. Bystrzyca Kłodzka Gmina popularyzuje wiedzę krajoznawczą i przyrodniczą wśród lokalnego społeczeństwa poprzez: – – – – – – – – – – – – – Stworzenie pozytywnego wizerunku miasta i gminy jako kierunku wyjazdów turystycznych, przełamywanie dawnych stereotypów poprzez: rozszerzanie kontaktów z gminami turystycznymi i przemysłowymi, rozszerzanie współpracy z zagranicą ze względu na przygraniczne położenie miasta i gminy, dostarczanie organizatorom turystyki informacji o stanie infrastruktury turystycznej, atrakcjach i walorach miasta i gminy, pozyskiwanie inwestorów poprzez zachęcanie ich do współpracy i do inwestowania, pozyskiwanie informacji o działalności inwestycyjnej, turystycznej i kulturalnej na terenie miasta i gminy, wspieranie kontaktów handlowych branży turystycznej. wypracowanie najważniejszych dla regionu marek turystycznych (produktów markowych) i ich promocja: w przypadku uzdrowisk promocja poprzez naturalne surowce lecznicze, a także konkretną ofertę usług uzdrowiskowych oraz współpracę z Zespołem Uzdrowisk Kłodzkich i Uzdrowiskiem Lądek – Długopole w zakresie wydania wspólnych materiałów promujących uzdrowiska Ziemi Kłodzkiej, a także wspólnej promocji na targach turystycznych w kraju, w przypadku turystyki propagowanie i zachęcanie do tworzenia gospodarstw agroturystycznych w ramach programów pomocowych i współpracy z Dolnośląskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego o/Kłodzko, usprawnienie działania Punktu Informacji Turystycznej, opracowanie jednolitego systemu tablic informacji turystycznych na terenie miasta i gminy. Szkolenie i kształcenie kadr dla turystyki m.in. w zakresie programów pomocowych Unii Europejskiej. Współpraca z makroregionami turystycznymi w zakresie sprzedaży usług turystycznych. Rozbudowa infrastruktury technicznej wspomagającej rozwój turystyki i rekreacji poprzez m.in.: • zagospodarowanie Międzygórza oraz Spalonej jako ośrodków sportów zimowych gminy oraz ośrodków wypoczynkowo - rekreacyjnych, • budowę drogi na Czarną Górę i połączenie Międzygórza z Ośrodkiem Narciarskim na Czarnej Górze, • modernizację obiektów rekreacyjnych jak np. parku miejskiego, • opracowanie koncepcji zagospodarowania Masywu Śnieżnika, • tworzenie i utrzymanie infrastruktury komunalnej, turystycznej i usługowej, • przyciągnięcie większej liczby mieszkańców odwiedzających region górski w okresie letnim poprzez stworzenie warunków do rekreacji oraz specjalistycznych form aktywności takich jak: kolarstwo górskie, sporty lotnicze, tenis ziemny, golf, • określenie możliwości i opracowanie programu rozwoju lecznictwa uzdrowiskowo – sanatoryjnego jako oferty dla gości z zagranicy, • stworzenie stałej i atrakcyjnej oferty turystycznej na wszystkie cztery pory roku, • rozwój lecznictwa uzdrowiskowo – sanatoryjnego o podwyższonym standardzie usług dla gości z zagranicy. 78 z 100 7.3.1.3. Kłodzko W celu popularyzacji walorów historycznych, krajoznawczych a także przyrodniczych miasta Kłodzka zostały wyznaczone cztery trasy turystyczne. Każda z tras umożliwia poznanie wielu kłodzkich zabytków i tajemnic. Są to : – – – – Podziemna Trasa Turystyczna Niebieska Trasa Turystyczna Zielona Trasa Turystyczna Czerwona Trasa Turystyczna Ponadto w ramach projektu zostały zakupione kioski multimedialne, które pozwolą łatwo dotrzeć turystom krajowym i zagranicznym do przygotowanych informacji dotyczących miejskich zabytków i atrakcji turystycznych. Dokładne informacje na temat przebiegu tras wraz z mapami oraz wykazem zabytków znajdują się na stronie www.citywalk.info. W celu popularyzacji wiedzy przyrodniczej wśród społeczeństwa w latach 2008 – 2009 Gmina Miejska Kłodzko organizowała konkursy ekologiczne dla uczniów szkół podstawowych w ramach edukacji ekologicznej oraz zakupiła dla szkół i przedszkoli zestawy edukacyjne dotyczące ekologii i ochrony przyrody. 7.3.1.4. Szczytna Gmina wydaje foldery turystyczne, w których opisane są atrakcje turystyczno – przyrodnicze, a także na stronie internetowej zamieszczane są filmy promocyjne o gminie, w tym popularyzujące wiedzę krajoznawczą i przyrodniczą. W najbliższym okresie nie przewiduje się powołanie użytków ekologicznych. Na terenie gminy znajdują się dwie ścieżki dydaktyczno – przyrodnicze: – na terenie rezerwatu przyrody, „Torfowisko pod Zieleńcem” – wykonana przez Nadleśnictwo „Zdroje” w Szczytnej, – na terenie Gór Stołowych „Niknąca łąka” wykonana przez Park Narodowy Gór Stołowych. 7.4. Stan inwentaryzacji zasobów i walorów przyrodniczych w gminie. 7.4.1. Miasto Kłodzko Inwentaryzacja przyrodnicza dla miasta Kłodzka została była przeprowadzona w 2002 r przez firmę Fulica – Wojciech Jankowski na zlecenie Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu. Z przeprowadzonych badań wynika, że na terenie miasta Kłodzka występuje 20 gatunków ssaków, z których 9 podlega ochronie gatunkowej. Stwierdzono zimowanie 9 gatunków nietoperzy, w tym 2 wymienionych w II i IV Załączniku Dyrektywy Siedliskowej – nocek duży i mopek. Ponadto na terenie miasta stwierdzono występowanie 79 gatunków ptaków, w tym 76 lęgowych oraz 3 uznane za nielęgowe. Wśród ptaków lęgowych 75 gatunków objętych jest ochroną gatunkową a 4 podlegają 79 z 100 ochronie częściowej jako ptaki łowne. Trzy gatunki znajdują się w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Płazy reprezentowane są na terenie miasta Kłodzka przez 6 gatunków, z których najcenniejsze to salamandra plamista i rzekotka drzewna. Na terenie miasta stwierdzono 10 gatunków ryb w tym 1 chroniony – strzelbę potokową. W roku 2009 została wykonana na zlecenie Gminy Miejskiej Kłodzko inwentaryzacja dendrologiczna parków miejskich i wybranych alei, która zawiera tabelaryczny wykaz drzew i krzewów wg nazwy – polskiej i łacińskiej, gatunku, wieku, wysokości i obwodu pni drzew, stan zdrowotny pnia i korony, ogólną ocenę stanu zdrowotnego wraz zaleceniami pielęgnacyjnymi. 7.4.2. Lądek-Zdrój. Gmina Lądek Zdrój posiada Inwentaryzację przyrodniczą wykonaną przez firmę Fulica – Jankowski Wojciech, Wrocław 2002 r. Aktualnie wszystkie zasoby i walory przyrodnicze oraz te, które ochroną należy objąć (na podstawie w/w inwentaryzacji) zostały uwzględnione w opracowywanym projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Lądek Zdrój wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. Wykonawcą studium jest firma Regioplan z Wrocławia (aktualnie w trakcie uzgodnień i opiniowania). 7.5. Ochrona lasów. Lasy są jedną z dominujących form użytkowania powierzchni terenu w powiecie kłodzkim. Zwiększanie lesistości kraju jest jednym z ważniejszych elementów polityki leśnej państwa. Konsekwentna realizacja celów tej polityki powinna zapewnić zwiększenie lesistości kraju do 30% w roku 2020 i 33% po roku 2050. Globalne i lokalne przemiany środowiska są jednym z istotnych powodów konieczności rozwinięcia szerokiego programu zalesień w Polsce. Do najważniejszych kierunków działań minimalizujących zagrożenia należą: – – – – – Przebudowa lasów w kierunku zgodnym z siedliskiem; Zwiększenie powierzchni leśnej w powiecie, bez zajmowania cennych ekosystemów nieleśnych; Zwiększanie naturalnej i właściwej dla siedliska bioróżnorodności; Ochrona cennych lasów łęgowych i stwarzanie warunków do ich regeneracji; Współpraca z leśnikami przy opracowywaniu programów i prowadzeniu działań związanych z turystyką i rekreacją, oraz innymi ważnymi przedsięwzięciami mającymi wpływ na ochronę przyrody i krajobrazu; Na terenie powiatu kłodzkiego zlokalizowane są nadleśnictwa : – – – – – – Jugów, Bardo Śl., Zdroje, Bystrzyca Kłodzka, Lądek Zdrój, Międzylesie. Nadleśnictwa czynią wysiłki w celu poprawy stanu środowiska leśnego w tym: 80 z 100 – Prace glebowo-siedliskowe, na podstawie których zostanie przeprowadzona nowoczesna inwentaryzacja urządzeniowa badająca stan lasu i stopień zgodności biocenozy z biotopem, – budowę zbiorników małej retencji dzięki czemu nastąpi podniesienie poziomu wody gruntowej zgodnie z siedliskowym typem lasu i ograniczenie procesów erozyjnych, – przebudowę litych drzewostanów świerkowych na drzewostany mieszane (bukowe), – udoskonaloną ogniskowo – kompleksową metodę biologicznej ochrony lasu poprzez wprowadzenie punktowego urozmaicenia struktury sztucznych ekosystemów, – zakładanie stref ekotonowych w celu utworzenia strefy przejściowej, łagodzącej skutki wzajemnego oddziaływania, na granicy las – pole. Zasadne są zalesienia ze względów ekologicznych: poprawa struktury gatunkowej, funkcje ochronne, powiązania kompleksów, ograniczające uciążliwe oddziaływania. Konieczność zwiększenia lesistości wynika z nierównomiernego rozmieszczenia lasów w powiecie. Zalesienia w obszarach łąk śródpolnych i nieużytków stanowiących bazę dla różnorodności biologicznej nie są wskazane. Celowe jest stopniowe nadawanie statusów ochronnych lasom w korytarzach ekologicznych. 7.6. Zadania realizowane przez Wydział Ochrony Środowiska w zakresie gospodarki leśnej. W kompetencji Starostwa Powiatowego w Kłodzku znajdują się lasy nie stanowiące własności Skarbu państwa osób prawnych i fizycznych o łącznej powierzchni 4660 ha, w tym powierzchnia 1913 ha stanowiąca własność osób fizycznych, spółdzielni i związków wyznaniowych została przez Starostę powierzona w nadzór 6-ciu nadleśnictwom z terenu powiatu. Nad pozostałymi lasami o powierzchni 2747 ha, w tym 2596 ha stanowiących mienie komunalne gmin nadzór pełni Starosta. Większość nadzorowanych lasów zaliczana jest do I strefy zagrożenia przemysłowego; tylko znikoma część jest w II-ej strefie. W ramach zadań realizowanych przez Starostwo Powiatowe w zakresie gospodarki leśnej w lasach o pow. do 10 ha w latach 2008 - 2009 zrealizowano następujące prace: w 2008 r. opracowano inwentaryzację stanu lasów dla lasów osób fizycznych w gminie Bystrzyca Kłodzka – o łącznej pow. 489,47 ha, w 2009 r. opracowano uproszczony plan urządzania lasu dla lasów komunalnych w gminie Duszniki Zdrój – o łącznej pow. 156,15 ha, Dokumentacja dotycząca gminy Bystrzyca Kłodzka w całości finansowana była ze środków Starostwa Powiatowego. Natomiast gminy miejskiej Duszniki Zdrój w gestii Starostwa pozostało około 52 ha powierzchni leśnych. Aktualnie prawie wszystkie lasy nie stanowiące własności Skarbu Państwa posiadają opracowane inwentaryzacje stanu lasów bądź uproszczone plany urządzania lasów (na większość pow. leśnych opracowano dokumentacje w latach wcześniejszych). Do opracowania zostały niewielkie powierzchnie lasów należące do związków wyznaniowych i spółek. Poniżej przedstawiono charakterystykę wydatków na zadania realizowane przez Powiat Kłodzki. 81 z 100 Rok 2008 Gospodarka leśna: 292.452,21 zł., w tym: – wypłata ekwiwalentu za prowadzenie upraw leśnych: 261.410,61 zł. – opracowanie inwentaryzacji stanu lasów: 29.991,60 zł. – przekwalifikowanie zalesionego gruntu: 1.050,00 zł. Nadzór nad gospodarką leśną: 50.223,18 zł., w tym: – koszty nadzoru nad lasami nie stanowiącymi własności SP.: 46.493,12 zł. – zakup materiałów: 3.730,06 zł. Z budżetu PFOŚiGW przekazano dotację dla dwóch kół łowieckich na odbudowanie populacji zwierzyny drobnej tj. bażanta, kuropatwy i zająca w kwocie 10.000 zł. Rok 2009 Gospodarka leśna: 277.934,01 zł., w tym: – wypłata ekwiwalentu za prowadzenie upraw leśnych: 272.244,01 zł. – opracowanie inwentaryzacji stanu lasów: 1.890,00 zł. – przekwalifikowanie zalesionego gruntu: 3.800,00 zł. Nadzór nad gospodarką leśną: 49.439,92 zł., w tym: – koszty nadzoru nad lasami nie stanowiącymi własności SP.: 48.445,86 zł. – zakup materiałów: 994,06 zł. Z budżetu PFOŚiGW przekazano dotację dla dwóch kół łowieckich na odbudowanie populacji zwierzyny drobnej tj. bażanta, kuropatwy i zająca w kwocie 10.000 zł. Bażant szlachetny „Phasianus colchicus” Kuropatwa „Perdix perdix” Zając szarak „Lepsus europaeus” 82 z 100 7.7. Sporządzanie przez Nadleśnictwa planów zalesiania gruntów rolnych – realizacja ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Nadleśnictwo Bardo – 2008 r.: 4 plany, w tym Kłodzko - 1 plan – 2009 r.: 0 plany, w tym Kłodzko – 0 plan Koszt realizacji: 1.440,00 zł., 360,00 zł Nadleśnictwo Bystrzyca Kłodzka W latach 2008 i 2009 nie sporządzano planów zalesień gruntów prywatnych. Nadleśnictwo Jugów – 2008 r.: brak – 2009 r. 2 plany: na powierzchni 1,33 ha – 1200 zł. Nadleśnictwo Lądek Zdrój Lp. Rok zalesienia Imię i nazwisko Numer działki Obręb ewidencyjny Powierzchnia działki [ha] Powierzchnia zalesienia [ha] Koszt realizacji zadania [zł] źródło: Budżet Państwa 1 2008 Andrzej Szymański 622 Trzebieszowice 2,14 2,14 880,00 2 2008 Andrzej Szymański 623 Trzebieszowice 2,21 1,85 880,00 3 2009 Bolesław Krzyżak 844/1 Trzebieszowice 9,83 1,21 880,00 Nadleśnictwo Międzylesie W latach 2008 – 2009 Nadleśnictwo nie sporządzało planów zalesienia gruntów rolnych (brak wniosków od rolników). Nadleśnictwo Zdroje Nie sporządzało w latach 2008 – 2009 planów zalesienia gruntów rolnych w ramach PROW 7.6. Wykonana przez nadleśnictwa przebudowa lasów w kierunku zgodnym z siedliskiem. 7.6.1. Nadleśnictwo Bardo Przebudowa lasu w kierunku zgodnym z siedliskiem: 2008 r. Odnowienie halizn Odnowienie II pietra 3,33 ha 2,40 ha - 22.870 zł., w tym Kłodzko 19.701 zł., w tym Kłodzko 2,53 ha 0 - 17.535 zł. 0 83 z 100 Odnowienie luk Przebudowa zrębów Przebudowa odn. luk Przebudowa odn. złóż Razem: 0,50 ha 5,56 ha 5,75 ha 26,94 ha 44,48 ha 1.081 zł., w tym Kłodzko - 29.832 zł., w tym Kłodzko - 23.032 zł., w tym Kłodzko - 166.370 zł., w tym Kłodzko - 272.886 zł. 0 0 1,79 ha 1,99 ha 6,31 ha - 0 0 9.500 zł. 11.247 zł. 38.282 zł. 1,75 ha 5,49 ha 27,41 ha 34,65 ha - 13.666 zł., w tym Kłodzko - 31.522 zł., w tym Kłodzko - 171.115 zł., w tym Kłodzko - 216.303 zł. 0 2,29 ha 2,93 ha 5,22 ha - 0 14.726 zł. 19.402 zł. 34.128 zł 2009 r. Odnowienie II pietra Odnowienie luk Odnowienie złożone Razem: 7.6.2. Nadleśnictwo Bystrzyca Kłodzka W latach 2008 i 2009 przebudowano odpowiednio 41,09 ha za kwotę 208515,80 zł i 91,21 ha za kwotę 185809,37 zł. Przedmiotowe prace obejmowały melioracje agrotechniczne, przygotowanie gleby do sadzenia, sadzenie, koszt posadzonych drzewek. Wszystkie w prace finansowane były ze środków własnych Lasów Państwowych. 7.6.3. Nadleśnictwo Jugów W latach 2008 i 2009 przebudowano drzewostany (powierzchnie pohuraganowe, restytucja jodły) odpowiednio 68,03 ha na kwotę 437,80 tys zł (155,00 Fundusz lesny 282,80 tys zł koszty własne) i 87,74 ha na kwotę 386,14 tys zł (174,00 fundusz leśny i 212,14 koszty własne). 7.6.4. Nadleśnictwo Lądek Zdrój Lp. Rok Powierzchnia przebudowy [ha] Koszt realizacji zadania [zł] 1 2008 67,91 328 857,42 Źródło finansowania Środki własne: 178 857,42 zł Budżet państwa: 150 000,00 zł Środki własne: 191 081,58 zł 2 2009 70,36 326 281,58 NFOŚiGW: 35 200,00 zł Fundusz Leśny 100 000,00 zł 7.6.5. Nadleśnictwo Międzylesie W roku 2008 przebudowie drzewostanów poddano powierzchnie 50,00 ha i wydatkowano na ten cel 300.000,00 zł z Budżetu Państwa. W 2009 r. przebudowano 41,85 ha drzewostanów i wydano 278.038,95 zł ze środków własnych. 7.6.6. Nadleśnictwo Zdroje Nadleśnictwo Zdroje zarówno w latach 2008 – 2009 jak i w całym okresie obowiązywania PUL dostosowywało skład gatunkowy nowo zakładanych upraw do siedlisk określanych na podstawie 84 z 100 opracowanego przez Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Brzegu w 1998 r „Operatu glebowo – siedliskowego”. Własna produkcja szkółkarska umożliwiała nam w minionym okresie realizację zwiększenia w prowadzonych odnowieniach udziału gatunków liściastych kształtując się na poziomie 67% liczby wysadzonych sadzonek. Udział gatunkowy w odnowieniach/zalesieniach wykonanych w latach 2008 – 2009 – – – – – – – – – – – – Dbs; Bk; Jd; Jrz; Js; Jw; Lp; Md; Ol; pozostałe liściaste: So; Św; 0,15% 57,77% 16,69% 0,81% 0,80% 2,44% 0,58% 3,22% 2,72% 1,20% 1,87% 11,8%. W prowadzonych odnowieniach, zalesieniach, zgodnie z wszelkimi zaleceniami nie wprowadza się gatunków obcego pochodzenia. Wykonuje się podsadzenia w ramach różnych działań z uwagi na ich pozytywną rolę produkcyjną i biocenotyczną (np. rodzimych gatunków dzikich drzew owocujących, w celu poprawy warunków żerowych, osłonowych i termicznych dla fauny). W celach przebudowy stosuje się rębnie złożone dążąc do stworzenia d-stanów wielopiętrowych i wielogatunkowych preferując w odnowieniach istniejące odnowienie naturalne. Na terenie Nadleśnictwa 47% powierzchni objęte jest siecią Natura 2000 jako Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO). Zidentyfikowanych jako siedliska podlegające ochronie jest 2280 ha w tym 660 ha siedlisk priorytetowych wymagających odrębnego gospodarowania. Zgodnie z wymogami FSC w Nadleśnictwie Zdroje oprócz lasów w rezerwacie przyrody i wyłączonych drzewostanach nasiennych, wytypowano 232 ha lasów referencyjnych, czyli lasów o szczególnych walorach przyrodniczych, co stanowi 5,1% ogólnej powierzchni leśnej wyłącznej z użytkowania dla wybranych fragmentów lasu. W latach 2008 – 2009 wykonano w Nadleśnictwie zadania odnowieniowe w rozmiarach i kosztach określonych. Realizacja zadań odnowieniowych za lata 2008 – 2009 Rok wykonanych zadań Powierzchnia odnowienia w ha Koszt wykonanych odnowień w tys. W tym udział środków obcych Źródło finansowania Sztuczne Naturalne 2008 76 70 457,1 0 -------- 2009 66 22 389,3 0 -------- 85 z 100 7.7. Umacnianie prze Nadleśnictwa ochronnych funkcji lasów. 7.7.1. Nadleśnictwo Bardo. Nadleśnictwo Bardo Śląskie posiada lasy ochronne na powierzchni: 12.185,43 ha w tym 6.077,15 ha 5.081,55 ha 1.026,73 ha co stanowi glebochronne wodochronne pozostałe 98 % 50 % 42 % 8% Kłodzko Kłodzko Kłodzko Kłodzko 2.433,34 ha 1.225,18 ha 1.158,12 ha 50,04 ha Całość prowadzonych prac w Nadleśnictwie Bardo Śląskie służy umacnianiu ochronnych funkcji lasu. Gospodarka prowadzona jest systemem przerębowym, a to znaczy, że na wszystkich powierzchniach jest las, zmienia się tylko jego wiek, a to służy dalszemu trwaniu w dobrej kondycji i zachowaniu pełnej bioróżnorodności. Wszystkie zadania z hodowli i ochrony lasu służą umacnianiu funkcji glebochronnych i wodoochronnych. Koszty: 2008 r. Hodowla lasu 825.908,68 zł. Kłodzko 137.651,45 Ochrona lasu 252.999,50 zł. Kłodzko 42.166,58 Ochrona p-poż. 37.976,24 zł. Kłodzko 6.329,37 Razem: 1.126.884,42 zł Kłodzko 186.147,40 2009 r. 866.107,83 zł Kłodzko 144.351,30 393.871,24 zł Kłodzko 65.645,21 16.331,74 zł Kłodzko 2.721,96 1.276.310,81 zł Kłodzko 212.718,47 7.7.2. Nadleśnictwo Bystrzyca Kłodzka W przypadku umacniania funkcji ochronnych lasów (glebochronnych i wodochronnych) wykonano następujące prace: – w roku 2009 wykonano odbudowę czterech zbiorników małej retencji przy współ udziale Klubu Przyrodników za kwotę 123.700 zł (w tym środki nadleśnictwa 7.500 zł, środki Klubu Przyrodników 116.200 zł) – w latach 2008 i 2009 utrzymywano urządzenia zapobiegające erozji dróg i szlaków zrywkowych oraz spowalniające spływ wód opadowych za kwotę odpowiednio: 18.764,10 zł i 18.598,36 zł. 7.7.3. Nadleśnictwo Jugów Umacnianie ochronnych funkcji lasów (glebochronnych, wodochronnych): – to zadanie jest ściśle związane z wykonaniem zadań określonych w punkcie 2. – przebudowa drzewostanów zgodnie z siedliskiem, szybkie odnawianie powierzchni pohuraganowych oraz uszkodzonych z innych przyczyn, a jednocześnie stosowanie przy pozyskaniu drewna rębni stopniowych i przerębowych zamiast cięć zupełnych, pozostawianie na powierzchniach drzew przestojów – taki sposób prowadzenia gospodarki leśnej umacnia ochronne funkcje lasów, – trudno dla tego punktu określić koszty wykonania zadań, gdyż składa się na nie wiele kosztów prowadzenia zrównoważonej gospodarki leśnej, jaką prowadzimy na podstawie Planu Urządzenia Lasu z korektami wprowadzanymi w przypadku zaistnienia wyjątkowych zjawisk przyrodniczych, takich jak: powodzie, huragany, susze, itp. 86 z 100 7.7.4.Nadleśnictwo Lądek Zdrój Wykonanie zbiornika małej retencji w Leśnictwie Czernica. Rok budowy: 2009, powierzchnia: 0,02 ha. Koszt realizacji zadania: 30.020,40 zł Źródło finansowania: środki własne: 2.000,00 zł; Ekofundusz: 28.020,40 zł 7.7.5. Nadleśnictwo Międzylesie Umacnianie ochronnych funkcji lasu: – 2008 r. na utrzymanie obiektów retencji wydatkowano 24.482,10 zł ze środków własnych, melioracje agrotechniczne obejmowały 16,76 ha na kwotę 18.652,83 zł ze środków własnych, – 2009 r. na utrzymanie obiektów retencji wydatkowano 21.782,60 zł ze środków własnych, melioracje agrotechniczne obejmowały 35,32 ha na kwotę 25.318,80 zł ze środków własnych. 7.7.6. Nadleśnictwo „Zdroje” Nadleśnictwo Zdroje realizując postanowienia FOREST STEWARDSHIP COUNCIL (Rady Dobrej Gospodarki Leśnej), nie stosuje środków chemicznych w strefie bezpośrednio przylegającej do źródeł i ujęć wody, w lasach łęgowych, na torfach i siedliskach bagiennych. Pozostawia na gruntach przeznaczonych do zalesiania trwałych i okresowych oczek wodnych, bagien, mokradeł, drzew, remiz śródpolnych, jako ostoi życia biologicznego i ważnych elementów krajobrazu. Na powierzchniach użytkowanych rębniami częściowymi preferuje się naturalne metody odnowienia lasu, w cięciach uprzątających pozostawia kępy drzew do naturalnego rozpadu. Dąży się do utrzymania trwałości szaty roślinnej. Celem uniknięcia erozji gleby stosowana zrywka drewna odbywa się po wyznaczanych w tym celu szlakach zrywkowych, w okresach kiedy warunki atmosferyczne nie pogłębiają szkód powodowanych tą czynnością. Prowadzone są też prace związane z wdrożeniem programu małej retencji wodnej w celu przywrócenia korzystnego zaopatrzenia lasów w wodę a przede wszystkim przeciwdziałając skutkom odpływu wód gruntowych z terenów górskich. Powierzchnia lasów nadleśnictwa to w 100% lasy spełniających funkcje ochronne w tym w 93% to lasy wodochronne. 87 z 100 8. Ochrona gleb i powierzchni ziemi 8.1. Likwidacja mogilników na terenie powiatu kłodzkiego. 8.1.1. Przedsięwzięcia przewidziane do realizacji przez Starostwo Powiatowe w związku z planowaną likwidacją mogilników na terenie powiatu kłodzkiego. Opracowana na zlecenie Wojewody, przy wsparciu finansowym WFOŚiGW we Wrocławiu, „Dokumentacja techniczna likwidacji 7 mogilników zlokalizowanych na terenie województwa dolnośląskiego” wykazała, że na terenie powiatu kłodzkiego znajdują się 3 mogilniki: – – – Ludwikowice I (Fabryczna), Ludwikowice II (las), Poręba. Według najnowszych danych zgromadzono w nich łącznie 142 Mg odpadów w postaci przeterminowanych i nie zużytych środków ochrony roślin, opakowań po nich oraz innych chemikaliów. Likwidacja tych obiektów wymagać będzie unieszkodliwienia 176 Mg odpadów zanieczyszczonych tymi pestycydami. Wielkości te nie obejmują zidentyfikowanych w trakcie badawczych prac polowych mogilnika w Bożkowie, który objęty został odrębnym postępowaniem. 8.1.2. Monitoring stanu mogilników prowadzony na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w latach 2008-2009 prowadził na zlecenie Starostwa Kłodzkiego badanie gleb obszarów wokół wybranych terenów, na których znajdują się mogilniki ze szczególnym uwzględnieniem badań w kierunku możliwości skażenia wód powierzchniowych: – – – – Bożków, Ludwikowice Kłodzkie I, Ludwikowice Kłodzkie II, Poręba. Na ten cel wyasygnowano kwotę 20 000 z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Z otrzymanej „Oceny stopnia zanieczyszczenia gleb wokół mogilników (magazynów przeterminowanych pestycydów) zlokalizowanych na terenie powiatu kłodzkiego, w 2008 roku wynika, że w analizowanych próbach gleb pobranych wokół mogilników nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych badanych pestycydów chloroorganicznych. 8.2. Likwidacja azbestu 8.2.1. Wprowadzenie W Polsce od wielu lat stosowano i używano wyrobów zawierających azbest, a największa ilość wyrobów azbestowych została wykorzystana do produkcji wyrobów budowlanych, głównie do płyt cementowoazbestowych (płyty faliste, płyty karo, płyty acekolowe) do pokryć dachowych (popularnie zwanych eternitem) i elewacyjnych budynków mieszkalnych i przemysłowych. 88 z 100 Prawidłowe postępowanie na terenie powiatu i gmin wchodzących w jego skład z wyrobami zawierającymi azbest powinno być zaplanowane w sposób szczególny tj. w formie opracowanego dokumentu – planu usuwania wyrobów zawierających azbest. Z powodu olbrzymiej skali problemu, 19 czerwca 1997 r., Sejm przyjął Rezolucję (MP.1997.38.373), w której wezwał Radę Ministrów do opracowania stosownego programu wycofywania azbestu z gospodarki oraz ustawę o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. W odpowiedzi, 14 maja 2002 r., Rada Ministrów zaakceptowała dokument „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. Ponieważ usuwanie wyrobów zawierających azbest jest procesem nader trudnym, długotrwałym i kosztownym założono 30 letni okres realizacji programu (tj. rozpoczęcie w 2002 r., zakończenie dopiero w 2032 r.). Program ów ma być elementem Krajowego planu gospodarki odpadami oraz ochrony środowiska na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Wykonano Raport z realizacji w latach 2003 – 2007 „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, stosowanych na terytorium Polski” przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002 r. Raport został przyjęty przez Radę Ministrów 4 marca 2008 r. W sprawie azbestu obowiązuje Uchwała Nr 122/2009 Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2009 r., w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032”. Program likwidacji azbestu powstał w wyniku realizacji wycofywania azbestu z gospodarki i realizacji ustawy w zakresie stosowanych wyrobów zawierających azbest oraz odpowiednich przepisów wykonawczych do tej ustawy, jak również konieczności oczyszczania kraju z azbestu. Program likwidacji azbestu na terenie powiatu kłodzkiego został opracowany w celu pobudzenia zainteresowania problematyką azbestu a ostatecznie całkowitej likwidacji materiałów zawierających azbest z terenu powiatu kłodzkiego. Osiągnięcie zakładanego efektu jest możliwe wyłącznie poprzez realizację zadań polegających na likwidacji (i utylizacji) azbestu i zastępowanie go innymi bezpiecznymi materiałami budowlanymi. Wszystkie działania, podejmowane przez Starostwo Kłodzkie, mają na celu wyeliminowanie z otoczenia azbestu są motywowane troską o zdrowie mieszkańców i licznie odwiedzających Ziemię Kłodzką turystów i kuracjuszy. Program jest realizowany na terenie powiatu od dwóch lat. 8.2.2. Wsparcie finansowe ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej projektów związanych z realizacją programu likwidacji azbestu na terenie powiatu kłodzkiego. Na realizację Programu usuwania azbestu w powiecie kłodzkim w 2008 roku z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczono środki finansowe w wysokości 40.000, 00 zł. W ramach powyższego programu zostało przygotowane 10 umów, z czego zrealizowano 9 przedsięwzięć, zgodnie z zawartymi umowami na łączną kwotę 35.800,00 zł. Na realizację „Programu usuwania azbestu w powiecie kłodzkim” w 2009 roku z Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczono środki finansowe w wysokości 50.000, 00 zł. W ramach powyższego programu zostało przygotowane 12 umów. Zrealizowano 11 przedsięwzięć zgodnie z zawartymi umowami na łączną kwotę 49.983,20 zł. 89 z 100 9. Ochrona powietrza atmosferycznego 9.1. Charakterystyka ogólna. Rozkład wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza na danym obszarze jest ściśle uzależniony od stopnia jego uprzemysłowienia oraz rodzaju spalanych paliw. Na terenie całego Powiatu największym problemem jest niska emisja z lokalnych źródeł i palenisk domowych oraz zanieczyszczenia komunikacyjne. Wyraźny udział w emisji pyłów mają kamieniołomy i zakłady przeróbki kamienia. Zgodnie z danymi uzyskanymi z GUS, emisja zanieczyszczeń gazowych z zakładów przemysłowych na terenie powiatu kłodzkiego spadła w okresie od 2007 do 2008 r. o około 11%, natomiast emisja zanieczyszczeń pyłowych wzrosła o 5%. Zmiany wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza z zakładów przemysłowych w latach 2007 – 2008 przedstawia poniższa tabela. Tabela 1. Emisja zanieczyszczeń do powietrza z zakładów przemysłowych w powiecie kłodzkim (wg GUS), w latach 2007 – 2008 (brak danych GUS za 2009 rok). j. m. 2007 2008 zmiana t/r t/r 162 133 170 144 +4,94% +8,27% Emisja zanieczyszczeń pyłowych Ogółem ze spalania paliw Emisja zanieczyszczeń gazowych 66.396 Ogółem t/r 74.226 221 dwutlenek siarki t/r 236 Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji Pyłowe Gazowe t/r t/r 89,0 1,6 88,1 0,7 -10,55% -6,36% -1,01% -56,25% 9.2. Przebieg zmian zanieczyszczenia powietrza Stan zanieczyszczenia powietrza jest jednym z najbardziej zmiennych stanów środowiska. W znaczącym stopniu zależy od wielkości chwilowych emisji ze źródeł zlokalizowanych na danym terenie oraz od wielkości transgranicznej migracji zanieczyszczeń. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze determinowane jest warunkami meteorologicznymi, w tym intensywnością turbulencji wywołanej czynnikami mechanicznymi i termicznymi oraz własnościami fizyczno – chemicznymi atmosfery. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu dokonuje corocznej oceny jakości powietrza w województwie dolnośląskim. Celem oceny jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń na obszarze wyznaczonych stref i dokonanie klasyfikacji w oparciu o przyjęte kryteria – dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz poziom dopuszczalny powiększony o margines 90 z 100 tolerancji, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów. Klasyfikacja jest podstawą do podjęcia decyzji o potrzebie działań na rzecz poprawy jakości powietrza w strefie (opracowanie programów ochrony powietrza). Oceny dokonuje się uwzględnieniem dwóch kryteriów: – – ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, ustanowionych ze względu na ochronę roślin. Lista zanieczyszczeń uwzględnionych w ocenie rocznej dokonywanej pod kątem spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia obejmuje: – – – – – – benzen C6H6, dwutlenek azotu NO2, dwutlenek siarki SO2, ołów Pb, tlenek węgla CO, ozon O3, – pył zawieszony PM10. Do zanieczyszczeń uwzględnionych w ocenie rocznej dokonywanej pod kątem spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony roślin zalicza się: – dwutlenek siarki SO2, – dwutlenek siarki SO2, – tlenki azotu NOx, – ozon O3. Na przestrzeni analizowanego okresu czasu, badania jakości powietrza prowadzone były przez WIOŚ we Wrocławiu w 14 punktach, w oparciu o stacje pomiarowe: stałe i pasywne. Poniżej przedstawione zostały wyniki badań wszystkich wspomnianych stacji w omawianym okresie, przy czym wyniki uzyskane w roku 2007 traktowane były jako stan wyjściowy. Lokalizację stacji w roku 2007 oraz w roku 2009 (po likwidacji części punktów pomiarowych) przedstawiono na rysunku nr 1. poniżej. 91 z 100 Rysunek 1. Punkty pomiarowe monitoringu na terenie powiatu kłodzkiego w roku 2007. Rysunek 2. Punkty pomiarowe monitoringu na terenie powiatu kłodzkiego w roku 2009. Wyniki badań imisji wybranych zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w powiecie kłodzkim, prowadzonych w latach 2007 – 2009, przedstawiono w poniższych tabelach. Każdego roku badano stężenia następujących wskaźników: dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego PM10, oraz 92 z 100 ołowiu kadmu i niklu w pyle zawieszonym. Na stacji pomiarowej na Czarnej Górze przeprowadzano pomiary stężenia ozonu ze względu na ochronę roślin. W czerwcu 2009 roku zlikwidowano stację pomiarową na Czarnej Górze, przenosząc ją do Kłodzka na ul. Szkolną. Tabela 2. Wyniki pomiarów emisji zanieczyszczeń na terenie powiatu kłodzkiego w latach 2007 – 2009, na stałych stacjach pomiarowych. μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 μg/m 3 Percentyl 99,7 Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego Stężenia 1-godzinowe Stężenie maksymalne Liczba przypadków powyżej poziomu dopuszczalnego/alar mowego Percentyl 99,2 Stężenie maksymalne Średnia w sezonie pozagrzewczym Średnia w sezonie grzewczym Średnia roczna Lokalizacja Zanieczyszczenie Stężenia 24-godzinowe 3 μg/m 143,0 84,0 86,9 66,4 0 0 μg/m 3 2007 Nowa Ruda ul. Srebrna Czarna Góra SO2 NO2 PM10 Pb Cd Ni SO2 NO2 NOx O3 12,6 15,5 51,9 0,018 1,1 3,3 5,8 5,2 6,1 78,1 19,2 19,6 63,7 0,024 1,8 4,9 6,1 7,2 8,3 63,2 5,9 11,2 40,9 0,015 0,7 2,5 5,6 2,1 2,9 92,7 SO2 NO2 PM10 Pb Cd SO2 NOx O3 15,3 15,1 60,2 0,024 0,5 5,1 5,7 85,3 23,4 20,7 82,7 0,027 0,5 5,6 4,0 72,5 7,0 9,3 35,3 0,020 0,5 4,9 6,5 91,1 SO2 NO2 PM10 Pb Cd Ni SO2 PM10 NO2 17,0 14,9 60,1 0,026 0,6 3,2 5,9 27,8 18,6 29,2 19,9 84,0 0,034 0,8 3,0 9,6 34,6 22,0 5,9 9,8 32,9 0,019 0,5 3,4 3,0 21,6 16,3 75,4 48,9 0 191,0 91,6 124 13,9 13,6 0 37,0 38,0 23,0 28,0 0 0 58,4 53,9 0 174,0 93,0 92,0 65,0 0 0 267,0 132,5 125 112,7 85,5 0 352,0 109,0 171,3 71,0 1 0 327,0 140,0 107/13 28,3 144,9 23,6 46,9 0 15 84,0 44,0 0 85,0 71,3 0 2008 Nowa Ruda ul. Srebrna Czarna Góra 2009 Nowa Ruda ul. Srebrna Kłodzko, ul. Szkolna Kolor czerwony i pogrubiona czcionka oznacza przekroczenia wartości kryterialnych. 93 z 100 9.3. Wyniki badań jakości powietrza. 9.3.1. Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, prowadzone w 2008 r. na terenie powiatu kłodzkiego wykazały: 9.3.1.1. Ze względu ochronę zdrowia ludzi (Nowa Ruda ul. Srebrna, badania na terenie uzdrowisk i większych miejscowości powiatu kłodzkiego przy wykorzystaniu metody pasywnej): – dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu oraz ołowiu i kadmu, – przekroczenie o 50% dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej, – ponadnormatywny poziom 24-godzinowych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej (125 przypadki przekroczeń wobec dopuszczalnych 35); 9.3.1.2. Ze względu na ochronę roślin (stacja pomiarów automatycznych na Czarnej Górze): – dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenku siarki oraz tlenków azotu, – przekroczenie obowiązujących norm dla ozonu – zarówno średniej liczby dni powyżej poziomu dopuszczalnego w latach 2006 – 2008 jak i współczynnika AOT 40 w latach 2004 – 2008. 9.3.2. Wyniki badań jakości powietrza, prowadzonych ze względu na ochronę zdrowia ludzi, prowadzone w 2009 r. na terenie powiatu kłodzkiego wykazały: – dobrą i bardzo dobrą jakość powietrza w odniesieniu do norm obowiązujących dla dwutlenków siarki i azotu oraz ołowiu, niklu i kadmu w pyle zawieszonym PM 10, – przekroczenie o 50% dopuszczalnego stężenia średniorocznego pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej, – ponadnormatywny poziom 24-godzinowych stężeń pyłu zawieszonego PM10 w Nowej Rudzie na ul. Srebrnej (107 przypadków przekroczeń wobec dopuszczalnych 35). W sezonie grzewczym stwierdzano stężenia wyższe od wartości alarmowej, – brak przekroczeń dopuszczalnych stężeń w Kłodzku, jednakże badania były prowadzone jedynie przez pół roku, co jest ważne szczególnie w przypadku stężeń l-godzinnych i 24godzinowych, określających ilość przekroczeń określonych wartości w ciągu roku. Tak więc dopiero od 2010 r. zostaną uzyskane wyniki pozwalające na pierwszą pełną ocenę poziomu zanieczyszczenia powietrza w tym mieście. 94 z 100 9.4. Wykorzystanie energii odnawialnej 9.4.1. Strategia krajowa Średni wskaźnik produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Unii Europejskiej wynosi 5,8% w ogólnej produkcji energii. Dla Polski wskaźnik ten wynosi 2,8%. W strukturze źródeł energii odnawialnej dominuje energia z biomasy, następnie energia wodna i pozostałe źródła. Polityka ekologiczna państwa zakłada do 2010 roku co najmniej podwojenie w stosunku do 2000 roku wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Jest to zgodne z polityką Unii Europejskiej. „Strategia rozwoju energetyki odnawialnej” (przyjęta przez Sejm RP 23.08.2001 roku) zakłada osiągnięcie 7,5 % udziału energii odnawialnej w bilansie zużycia energii pierwotnej w roku 2010. Przewiduje się, że dominujący wpływ będzie miało wykorzystanie biomasy (drewno, odpady drzewne, biogaz), a następnie energetyka wiatrowa, słoneczna i geotermalna. 9.4.2. Wykorzystanie energii odnawialnej w powiecie kłodzkim Na terenie powiatu kłodzkiego możliwe jest uzyskiwanie energii odnawialnej w rodzajach: 9.4.2.1. ELEKTROWNIE WODNE – po roku 1949 doprowadzono do zamknięcia, a następnie dekapitalizacji dużej liczby małych zakładów wodnych, których odtworzenie w większości przypadków jest już niemożliwe lub niecelowe. W wielu miejscach do dzisiaj znajdują się budowle hydrotechniczne pozostałości po infrastrukturze technicznej dawnych siłowni. Możliwa jest realizacja obiektów – mikroenergetyki wodnej – obiekty o mocy do 50 kW i – minienergetyki wodnej – obiekty o mocy 50 kW do 1 MW, jako elektrowni z naturalnym dopływem wody spiętrzonej budowlami wodnymi. 9.4.2.2. ENERGIA SŁONECZNA prywatni inwestorzy wykonują we własnym zakresie ogniwa fotoelektryczne dla potrzeb gospodarstw domowych. Tendencja ta jest zdecydowanie wzrostowa i powinna być szeroko propagowana. 9.4.2.3. ENERGIA GEOTERMALNA na terenie powiatu istnieją korzystne warunki geologiczne, lecz obecnie brak realizacji poza wstępnymi badaniami. W perspektywie roku 2020 istnieje bezwzględna konieczność wdrożenia. 9.4.2.4. ENERGIA WIATRU w powiecie kłodzkim brak jest korzystnych warunków związanych z wykorzystaniem energii wiatru, jednak możliwa jest budowa szeregu lokalnych farm energetycznych wykorzystujących ten nośnik energii. 9.4.2.5. SPALANIE BIOMASY w powiecie kłodzkim zasadnym z wielu względów wydaje się sposób wykorzystania energii tkwiącej w biomasie. Pozwoli to na zagospodarowanie gruntów niewykorzystywanych rolniczo, jak również spowoduje zmniejszenie kosztów w gospodarstwach rolnych. W przyszłości rośliny energetyczne będzie się uprawić na olbrzymich specjalistycznych plantacjach. Starostwo Powiatowe w Kłodzku opracowało program wykorzystania zasobów naturalnych w powiecie kłodzkim na cele energetyki odnawialnej „Czysta Energia” wspierający finansowo (z wykorzystaniem środków z PFOŚiGW) działania służące poprawie stanu środowiska naturalnego na ziemi kłodzkiej poprzez wykorzystanie biomasy i energii słonecznej. 95 z 100 9.4.3. Wsparcie finansowe ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej projektów związanych z wykorzystaniem energii odnawialnej. W roku 2008 przeprowadzono działania w celu wykorzystania zasobów naturalnych w powiecie kłodzkim na cele energetyki odnawialnej, realizując program „Czysta Energia”, w ramach którego ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowano 81 inwestycji. Łączna kwota udzielonych dotacji 90.315,00 zł. 9.5. Likwidacja niskiej emisji poprzez modernizacje kotłowni lokalnych 9.5.1. Starostwo Powiatowe w Kłodzku Starostwo w swoich jednostkach organizacyjnych i podległych obiektach, ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, sfinansowało szereg inwestycji związanych z likwidacją niskiej emisji. W roku 2008: – zakup i montaż kotła c.o. gazowego dla DPS w Nowej Rudzie na kwotę: 47.392,88 zł., – modernizacja kotłowni ZSP w Nowej Rudzie na kwotę: 129.237,39 zł. W roku 2009: – termomodernizacja budynków ZSO w: Kłodzku, Kudowie Zdr. i w Nowej Rudzie na łączną kwotę:191.773,41 zł., – zmiana systemu ogrzewania nieruchomości przy ul. Piłsudskiego w Nowej Rudzie na kwotę: 119.329,94 zł. – wpięcie do układu centralnego ogrzewania ZSP Nr 1 budynku E w Kłodzku na kwotę: 33.250,00 zł. 9.5.2. Gminy powiatu kłodzkiego (dane niepełne). Bystrzyca Kłodzka W latach 2008 – 2009 na terenie szkół były przeprowadzane następujące remonty termomodernizacyjne: – wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w Szkole Podstawowej w Starym Waliszowie, – wymiana pieca c.o. w Szkole Podstawowej w Gorzanowie, – przedszkole nr 2 w Bystrzycy Kłodzkiej - remont dachu w budynku przy ul. Wojska Polskiego, remont instalacji c.o., remont kotłowni: wymiana pieców, czopuchów, instalacji elektrycznej, pomieszczeń kuchennych na łączna kwotę 167.653,- zł. – w Szkole Podstawowej w Długopolu Dolnym – wymiana drzwi wejściowych do budynku oraz do pracowni szkolnej, remont komina i pomieszczeń przyległych, remonty dekarskie, strychu, zabezpieczenie stropu na łączną kwotę 30.430,- zł. 96 z 100 Kudowa Zdrój Na terenie Gminy Kudowa Zdrój wszystkie zbiorcze kotłownie w budynkach komunalnych ogrzewane są paliwem ekologicznym. Lądek Zdrój W obowiązujących od 2004 roku planach zagospodarowania przestrzennego dla terenu całej gminy istnieje wymóg stosowania systemu ogrzewania obiektów wyłącznie na paliwo ekologiczne. Tak więc wszystkie nowo powstające czy też modernizowane obiekty muszą ten wymóg spełnić. Na terenie Lądka Zdroju prawie całość zabudowy sanatoryjnej, usługowej, pensjonatowej posiada kotłownie zmodernizowane na paliwo ekologiczne w tym głównie na paliwo gazowe. Węglem lub koksem nadal opalane są stare budynki mieszkalne, gospodarcze i usługowe na terenach wiejskich, nie poddane dotychczas procesom remontowym, oraz część starej, nie remontowanej dotychczas zabudowy mieszkaniowej w tym głównie wielomieszkaniowej na terenie miasta. Przy czym liczba tych mieszkań stale spada. Co raz więcej właścicieli, najemców decyduje się na system etażowego ogrzewania centralnego opalanego gazem, czy też drewnem – kominki lub piece na gaz drzewny. Brak zainteresowania ze strony mieszkańców działaniami spółek wodnych. Niska świadomość społeczna i zauważalne bierne wyczekiwanie na załatwienie tej problematyki przez gminę. Od roku 2008 gmina przeprowadza w ramach umowy z WFOŚiGW kompleksową termomodernizację wszystkich szkół na terenie gminy tj. liceum ogólnokształcącego, gimnazjum i dwóch szkół podstawowych. Łączna wartość zadań w tym zakresie to 7,1 mln. zł. W roku 2010 zakończone zostaną zadania na obiekcie LO, gimnazjum i szkoły podstawowej w Lądku Zdroju. Remontu wymaga przedszkole gminne. Jednak z uwagi na stan techniczny i układ funkcjonalny/ obiekt ochroną konserwatorską/ aktualnie rozważny jest wariant budowy nowego przedszkola i wówczas sprzedaż obiektu po byłym przedszkolu. W roku 2010 zakończone zostaną zadania na obiekcie L.O, gimnazjum i szkoły podstawowej w Lądku Zdroju. Lewin Kłodzki W latach 2008 - 2009 nie modernizowano kotłowni węglowych. Planowana jest termomodernizacja Zespołu Szkół – Przedszkolnych w Lewinie Kłodzkim. Polanica Zdrój W latach 2008 - 2009 nie przeprowadzono modernizacji i termomodernizacji obiektów edukacyjnych. Radków W latach 2008 - 2009 nie zmodernizowano kotłowni w placówkach oświatowych z opalania węglem lub koksem na paliwo ekologiczne. Stronie Śląskie W latach 2008 - 2009 nie modernizowano żadnych kotłowni, zostały zmodernizowane wcześniej. 97 z 100 Szczytna W tych latach nie były wykonywane modernizacje kotłowni opalanych węglem lub koksem na paliwo ekologiczne. Nowa Ruda W latach 2008 – 2009 kotłownie nie były modernizowane. W 2009 roku wykonano modernizację kotłowni Przedszkola w Dzikowcu z węglowej na olejową, wartość robót 14,4 tys. zł – środki własne. 98 z 100 10. Edukacja ekologiczna W ramach edukacji ekologicznej były organizowane i wspierane ze środków Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej następujące działania: 10.1. Powiatowe Konkursy Ekologiczne Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa dorocznie organizuje Powiatowe Konkursy Ekologiczne dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych w powiecie kłodzkim, mające na celu propagowaniu wiedzy i świadomości ekologicznej wśród młodego pokolenia. W 2008 roku finał VII Edycji Powiatowego Konkursu Ekologiczno-Przyrodniczego rozegrano w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych przy ul. Bohaterów Getta 6 w Kłodzku. Również w 2009 roku finał VIII Edycji Powiatowego Konkursu Ekologiczno-Przyrodniczego odbył się w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych przy ul. Bohaterów Getta 6 w Kłodzku. Zwycięzcom wręczono cenne nagrody. Udział licznego grona młodzieży w eliminacjach szkolnych, półfinale i finale Konkursów zaktywizował szkolną społeczność do działań na rzecz ochrony środowiska. Bardzo często wyróżnienie w konkursie staje się także czynnikiem mobilizującym do dalszego rozwijania zainteresowań i wyboru zawodu w tej dziedzinie. 10.2. Konkursy ekologiczne innych jednostek: Firma Noworudzkie Usługi Komunalne w Nowej Rudzie otrzymały na zakup nagród w organizowanych konkursach dla młodzieży kwoty: – w roku 2008 – 4.000,00 zł., – w roku 2009 – 4 247,00 zł. 10.3. Akcja „Sprzątanie świata” Starostwo Powiatowe w Kłodzku wspiera ogólnopolską Akcję „Sprzątanie świata” dofinansowując wnioski gmin i organizacji biorących bezpośrednio udział w Akcji; tak więc wykorzystano na ten cel: – w roku 2008 kwotę: 4.953,20 zł., – w roku 2009 kwotę: 3.415.98 zł. 10.4. Dofinansowanie zakupów materiałów i pomocy naukowych dla szkół i pracowni związanych z ochroną środowiska: – w roku 2008 kwotę: 10.995,00 zł., – w roku 2009 kwotę: 9.093,00 zł. 10.5. Druk i kolportaż materiałów reklamowych związanych z propagowaniem wśród społeczeństwa właściwej postawy ekologicznej. – w roku 2009 kwotę: 31.952,13 zł. 99 z 100 11. Turystyka i rekreacja. Turystyka pozostaje w ścisłej zależności od walorów środowiska przyrodniczego, którego najcenniejsze i najbardziej zagrożone fragmenty objęte są na terenie powiatu różnymi formami prawnej ochrony. Na terenie ziemi kłodzkiej znajdują się: Park Narodowy Gór Stołowych, dwa parki krajobrazowe, jedenaście rezerwatów, trzy obszary chronionego krajobrazu, piętnaście Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO) wyznaczone na podstawie Dyrektywy Siedliskowej i jeden Obszar Specjalnej Ochrony ptaków sieci Natura 2000 oraz liczne pojedyncze pomniki przyrody. Presja intensywnej turystyki stwarza liczne zagrożenia biologiczne, chemiczne i fizyczne, które moją powodować trwałe niekorzystne przekształcenia cennych przyrodniczo środowisk oraz szczególnie chronionych stref uzdrowiskowych. Do najczęstszych zagrożeń należą: – rozwój infrastruktury technicznej nie spełniającej wymogów ochrony środowiska, – wzrastająca liczna turystów, szczególnie zmotoryzowanych, powodująca wzrost zanieczyszczenia spalinami i hałasem, – zanieczyszczanie, zaśmiecanie i niszczenie ekosystemów o dużych walorach przyrodniczych, – „dzikie zagospodarowywanie” obszarów cennych przyrodniczo, – kłusownictwo. Realizacja zadań przez Starostwo Powiatowe w Kłodzku z zakresu turystyki i rekreacji w latach 2008 – 2009: udział w 20 różnych imprezach targowych; „II Forum Turystyczne” – odbyło się 27 czerwca 2008 r. w Lądku Zdroju. Głównym organizatorem przedsięwzięcia była Grupa Reklamowa „Halo” z Lądka Zdroju. Tematem wiodącym Forum był rozwój międzynarodowych i krajowych partnerstw jednostek samorządu terytorialnego mających na celu wsparcie ruchu turystycznego. – Festiwal Kuchni Hrabstwa Kłodzkiego – odbyło się 14 sierpnia 2008r. w Kłodzku. Pomysłodawca Festiwalu był Teo Vafidis – Ekspert i Doradca Kulinarny, Członek Kapituły Szefów Kuchni, wieloletni przyjaciel powiatu kłodzkiego. Impreza miała charakter pokazu kulinarnego, przybliżyła mieszkańcom oraz turystom smaki i klimaty Hrabstwa Kłodzkiego. – Obchody Jubileuszu 550-lecia Hrabstwa Kłodzkiego: 26 stycznia 2009r. - uroczysta inauguracja obchodów Jubileuszu 550-lecia Hrabstwa Kłodzkiego. Uroczystość miała miejsce w Kościele pw. Matki Bożej Różańcowej w Kłodzku, w trakcie uroczystej Sesji Rady Powiatu Kłodzkiego, 24 czerwca 2009r. - uroczysta wspólna Sesja Rady Powiatu Kłodzkiego oraz Rady Miasta Kłodzka, w której miały miejsce wystąpienia: Podr. Ondřeja Feldmana z Instytutu Nauk Historycznych Uniwersytetu Hradec Králove, prof. dr hab. Arno Herziga z Uniwersytetu w Hamburgu, prof. dr hab. Marka Bojarskiego – Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, przedstawiciela Bractwa Świętego Stanisława w Siedlcach: • 24 czerwca 2009 r. – defilady ulicami miasta Kłodzka z udziałem reprezentantów gmin powiatu kłodzkiego, szkół artystycznych., zespołów ludowych itp., • 14 sierpnia 2009 r. – Biesiada u Hrabiny i Hrabiego na twierdzy Kłodzkiej, • 15 sierpnia 2009 r. – „Smaki Hrabstwa Kłodzkiego – Gotuj z Teo Vafidisem” oraz uroczystość ogłoszenia Matki Boskiej Wambierzyckiej Królowej Rodzin Patronką Ziemi Kłodzkiej, • 15 – 16 października 2009 r. – polsko-czeska konferencja naukowa „Hrabstwo Kłodzkie na tle historii regionu i Europy Środkowej”; – „Infotour po ziemi kłodzkiej” - Powiat Kłodzki w latach 2008 – 2009 we współpracy z Dolnośląską Organizacją Turystyczną współorganizowali kilka pobytów dziennikarzy oraz przedstawicieli mediów m.in. z Rosji, Ukrainy, Holandii, Hiszpanii, Szwecji, Norwegii itp. na ziemi kłodzkiej. Jednakże głównym koordynatorem tej formy promocji jest Dolnośląska Organizacja Turystyczna, która głównie angażuje z tego tytułu środki finansowe. – 100 z 100 – – – – – – – – – – Promocja uzdrowisk kłodzkich - m.in. poprzez wspólny udział z podmiotami uzdrowiskowymi na targach turystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem rynku niemieckiego oraz kolportaż materiałów promocyjnych przedsiębiorstw uzdrowiskowych na targach, w których Powiat Kłodzki był jedynym reprezentantem regionu. Prezentacja w Parlamencie Europejskim - w 2008 roku rozpoczęto prace nad realizacją promocyjnej prezentacji ziemi kłodzkiej na deskach Parlamentu Europejskiego. Z uwagi na rangę wydarzenia i jego rozpiętość, przygotowania zajęły kilka miesięcy i w roku 2009 zostały uwieńczone inspirującą prezentacją walorów ziemi kłodzkiej. Koszt wyniósł ok. 90.000 zł. Promocja ziemi kłodzkiej w telewizji Polsat Play - w dniach 25 – 27 listopada 2008 r. na terenie powiatu kłodzkiego realizowano zdjęcia do jednego z odcinków programu kulinarnokrajoznawczego, realizowanego dla telewizji Polsat Play pt. „Nie Na Żarty”. Jest to autorski program Teo Vafidisa, eksperta i doradcy kulinarnego, znanego wszystkim z programu „Europa da się lubić”. Konwent Powiatów Województwa Dolnośląskiego w Zieleńcu - w dniach 9 – 10 grudnia 2008 r. w Hotelu „VITAL & SPA RESORT SZAROTKA” na terenie Zieleńca. Obrady Konwentu zdominowały tematy z zakresu ochrony zdrowia i oświaty. Jubileusz 10-lecia Powiatu Kłodzkiego – 14 marca 2009 r. w Teatrze Zdrojowym w Kudowie Zdroju odbyła się prezentacja najważniejszych inwestycji oraz działań podejmowanych w trakcie 10 – cio letniej kadencji Powiatu Kłodzkiego. Projekt Cyklo – Glacensis – głównym celem i zadaniem jest daleko idąca promocja pogranicza polsko-czeskiego. Przedsięwzięcie ma służyć rozwojowi turystyki rowerowej i turystycznej aktywizacji tego regionu. Rajd ma formułę zlotu gwiaździstego - z 10 miast czeskich i 8 polskich wyruszyły grupy turystów rowerowych i atrakcyjnymi trasami docierali do miejsc docelowych. W 2008 roku miejscem zakończenia rajdu był Ośrodek Sportu i Rekreacji w Polanicy Zdroju. Całkowity koszt zrealizowanego projektu wyniósł 18.830,16 zł, a wsparcie z EFRR wynosiło 16.005,64 zł. W 2009 roku nie uzyskano środków z UE na realizację w/w projektu. Jedynie z budżetu powiatu pozyskano kwotę 4.000 zł na zakup koszulek i identyfikatorów oraz materiały promocyjne związane z rajdem. Projekt „Paszporty Hrabstwa Kłodzkiego – otwarta droga na polsko-czeskie pogranicze” – w marcu 2009 r. powiat kłodzki podpisał umowę ze Stowarzyszeniem Gmin Polskich Euroregionu Glacensis na realizację ww. przedsięwzięcia na łączną kwotę 32.000 €. Projekt zakłada m.in. druk paszportów Hrabstwa Kłodzkiego polskiej i czeskiej wersji językowej. Wydane materiały promocyjne w 2008 r.: – informator turystyczny (10.000,00 zł), dodruk pakietów turystycznych (8.000,00 zł), torby promocyjne(11.000,00 zł), kubki i klipy z nadrukiem promocyjnym i herbem powiatu oraz okazjonalne zestawy świeczek. Wydane materiały promocyjne w 2009 r. – mapa edukacyjna prezentująca obszary chronione na ziemi kłodzkiej (5.000 sztuk), folder prezentujący wydarzenia kulturalne w powiecie kłodzkim (1.000 sztuk), mapy z atrakcjami turystycznymi powiatu kłodzkiego (2.000 sztuk), kalendarze promocyjne (1.000 sztuk) oraz program Jubileuszu 550-lecia Hrabstwa Kłodzkiego. Ponadto w związku z realizacją przedsięwzięć m.in. prezentacja w Parlamencie Europejskim w Brukseli, 10-leciem powiatu kłodzkiego, 550-leciem Hrabstwa Kłodzkiego wykonane zostały następujące gadżety promocyjne: długopisy, świeczki, klipy, szklanki kryształowe z promocyjnym nadrukiem, zapałki promocyjne, torby z herbem powiatu, pamiątkowe medale Hrabstwa Kłodzkiego.