Systemy GIS wykorzystywane w epidemiologii na przykładzie ptasiej

Transkrypt

CENTRUM REAGOWANIA EPIDEMIOLOGICZNEGO SZ RP
KONFERENCJA NAUKOWA
SŁUŻBY MUNDUROWE W EPIDEMIOLOGII „EPIMILIATRIS”
Systemy Informacji Geograficznej (GIS)
wykorzystywane w epidemiologii na
przykładzie ptasiej grypy
mjr mgr inż. Przemysław ROMELCZYK
płk dr Artur ZDROJEWSKI
CRE SZ RP Warszawa
CRE SZ RP Warszawa
tel. 226892540, e-mail: [email protected]
tel. 226892652, email: [email protected]
http://www.cresz.wp.mil.pl
ADENDA
Wstęp.
OD HIPOKRATESA DO SNOWA
Zdrowie publiczne, epidemiologia i GIS
Jednostanowiskowe Narzędzia Gis Stosowane w Epidemiologii.
HealthMapper
EpiInfo
SigEpi
ARC GIS
Platformy GIS w Organizacjach Opieki Zdrowotnej a nadzór nad grypą.
GIS w WHO
GIS w CDC
GIS w PAHO
HealthMap
GIS w ECDC
Podsumowanie
2
Wstęp.
OD HIPOKRATESA DO SNOWA
Hipokrates - rozprawa Powietrze, wody, miejsca, wyjątkowo
trafnie uwypukla powiązania pomiędzy stanem zdrowia ludzi a
czynnikami środowiskowymi w miejscu ich życia.
„epidemeion” (odwiedzać ludzi) „epidemia”
„endemeion” (przebywać wśród ludzi) „endemia”
Ustawa wprowadzona w VI wieku
naszej ery przez cesarza bizantyjskiego
Justyniana, nakazująca izolować ludzi,
którzy przybyli z terenów ogarniętych
epidemią dżumy.
Portret Hipokratesa
http://pl.wikipedia.org
Justinian Mozaika Ravenna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Justynian_I_Wielki
Wstęp - John SNOW
Dr. John Snow prekursorem
medycyna geograficznej,
„śmierć i rozpacz ogarnęła Londyn.
W rejonie Soho, kiedy prawie 600
ludzi zmarło na cholerę w ciągu 10
dni, ...”
Snow był w stanie
pokazać, że jedno ujęcie wody było
przyczyną większości chorób.
Używając map pokazał
rozmieszczenie ujęć wody i miejsca
gdzie ludzie umierali na cholerę, ...
Żródło:
ESRI Press – Laura Lang
GIS for Health Organizations
Przemieszczanie się ludzi jako zjawiska sprzyjające
transmisji chorób
Zdrowie publiczne to nauka i kompleksowe postępowanie
zmierzające do zachowania i umacniania zdrowia ludności w wymiarze
makrospołecznym i lokalnym. Podstawą tego działania jest:
 naukowe rozpoznanie zdrowia i potrzeb zdrowotnych zbiorowości
 inicjowanie i organizowanie skoordynowanych wysiłków w celu osiągnięcia
optymalnej sytuacji zdrowotnej poprzez:
•
•
•
•
•
•
kształtowanie zdrowego stylu życia,
realizację programów promocji zdrowia,
zapobieganie zakaźnym i niezakaźnym chorobom o znaczeniu społecznym,
kontrolę wpływających na zdrowie czynników ekologicznych,
tworzenie sprzyjających zdrowiu warunków bytowania, pracy i nauki
zapewnienie powszechnego i równomiernego dostępu do opieki medycznej
Epidemiologia ( gr. epi-na, demos-lud, logos-nauka) to nauka i
dział medycyny praktycznej zajmujący się badaniem występowania i
szerzenia się chorób oraz różnorodnych stanów patologicznych w populacji
ludzi i zwierząt, badaniem czynników i warunków wpływających na ich
powstawanie i rozmieszczenie, a także metodami ich zwalczania i
zapobiegania lub eliminacji.
Geographic
Information
System
(GIS-
System
Informacji
Geograficznej) jest to wielodyscyplinarny system zawierające w sobie
rozwiązania z zakresu geografii, nauk informatycznych, społecznych,
planistycznych i wielu innych. Jest to technologia zawierająca unikatowe i
wartościowe aplikacje użyteczne w procesie podejmowania decyzji,
planowania i zarządzania w wielu dziedzinach życia włącznie z opieką
zdrowotną i zdrowiem publicznym
Historyczne wykorzystanie mapy do zobrazowania rozprzestrzeniania się cholery na
terenach Polski z 1851 r. Treścią mapy jest obserwacja rozprzestrzeniania się azjatyckiej
odmiany cholery od marca do lipca 1831 r. Obserwacje zostały wykonane przez francuskiego
lekarza Alexandre Brierre de Boismont.
GIS w Służbie Zdrowia i Epidemiologii
Wiele chorób jest powiązanych z określonym położeniem.
Przykłady epidemii chorób związanych z lokalizacją:
- CHOLERA na obszarach o niskim poziomie czystości źródeł wód,
- MALARIA w miejscach występowania wektora (komar),
- KZM, BORELIOZA
- GRYPA, SARS
GIS umożliwia:
• detekcję,
• monitoring,
• reakcje na epidemie chorób.
GIS w Służbie Zdrowia i Epidemiologii
Stan zdrowia określonej populacji odzwierciedla
zależności zachodzące pomiędzy cechami charakteryzującymi
daną populację a środowiskiem.
Użycie systemów GIS-u
jako narzędzia ułatwiającego
i zwiększającego możliwości:
- analityczne,
- zarządzania,
- monitorowania,
- podejmowania decyzji.
GIS in Public Health
Technical Assessment GISC Management and Implementation
October 27, 2005
Zastosowanie
SŁUŻBA ZDROWIA
- SZPIATALE I SYTEMY ZDROWIA
- PUBLICZNA SŁUŻBA ZDROWIA
ZASOBY NATURALNE
- ROLNICTWO
- OCHRONA ŚRODOWISKA
- LEŚNICTWO
- WODOCIĄGI I KANALIZACJA
BIZNES
KOMUNIKACJA
OBRONNOŚĆ
TRANSPORT
- LOGISTYKA
- SYSTEMY TRANSPORTOWE I SIECI
EDUKACJA
ENERGETYKA
ADMINISTRACJA RZĄDOWA
Na całym świecie wiele różnych organizacji, instytucji używa systemów
GIS np. WHO, CDC, UN itd. , a ich liczba ciągle rośnie.
CO TO JEST GIS ?
GIS jest systemem przeznaczonym do:
- zbierania,
- przechowywania,
- weryfikowania,
- integrowania,
- manipulowania,
- analizowania,
- wizualizacji danych,
które są przestrzennie odniesione do powierzchni Ziemi1.
1
– Handling Geographic Information: The Chorley Report. Department of the Environment (UK). London 1987.
Źródło:
http://www.imagis.pl
KOMPONETY GIS-u
OPROGRAMOWANIE
(SOFTWARE)
GIS to system złożony ze sprzętu,
oprogramowania, danych,
DANE
zespołu ludzi, odpowiedniej organizacji
SPRZĘT
(DATA)
i określonych zasad - służący zbieraniu,
(HARDWARE)
przechowywaniu, analizowaniu
i rozpowszechnianiu informacji.
LUDZIE
METODY
(PEOPLE)
(METHODS)
CO TO JEST GIS ?
OBIEKT
GIS
przechowuje
informacje o otaczającym
nas świecie jako zbiór
tematycznych warstw.
KLIENCI
BUDYNKI
OBIEKT
OBIEKT
WARSTWA
DROGI
WARSTWA
ŚWIAT RZECZYWISTY
CO TO JEST GIS ?
GIS TO NIE MAPA, GIS TO BAZA DANYCH !!!
GIS integruje operacje bazodanowe takie jak zapytania czy
operacje statystyczne z możliwością obserwacji zmian tych danych w
przestrzeni i czasie.
PODSTAWOWE FUNKCJE SYSTEMÓW GIS
PODSTAWOWE FUNKCJE SYSTEMÓW GIS TO:
•
•
•
•
•
wprowadzanie danych,
generalizacja danych,
przechowywanie danych,
zarządzanie danych,
analizy i prezentacje danych.
PRZYKŁADOWE FUNKCJE ANALIZ PRZESTRZENNYCH:
 graficzna klasyfikacja danych, mapa tematyczna, rozkolorowanie (ang. Choropleth mapping),
 buforowanie (ang. buffering) – wyznaczenie wokół obiektu strefy o określonej wielkości,
 analizy sieciowe – sieć połączonych obiektów liniowych do analiz i symulacji rozpływu
określonego medium,
 obliczanie powierzchni i długości,
 wizualizacja,
 geokodowanie.
Dlaczego GIS?
Konwencjonalny sposób monitorowania epidemii jest
bardzo mało czytelny, czekanie na wyniki analiz trwa zbyt
długo, żadna tabelka z danymi nie jest w stanie przekazać
tak dużo informacji jak obraz.
Ta przewaga jest powodem, dla którego wybieramy GIS.
Jednostanowiskowe Narzędzia Gis Stosowane w
Epidemiologii
HealthMapper
HealthMapper
WYKORZYSTANIE PROGRAMU Epi/Info
 CDC,
EpiInfo / EpiMap
 składa się z kilku programów /modułów/,
 narzędzie do analizy danych epidemiologicznych
i przedstawiania wyników w postaci map /tematycznych/,
 darmowy.
MAKE VIEW
Tworzenie formularzy i
kwestionariuszy /ankiet/
CREATE MAPS / EpiMap
ENTER DATA
Tworzenie map tematycznych na podstawie
gromadzonych danych.
Wprowadzanie danych do bazy
danych
CREATE REPORTS / Epi Report
Tworzenie raportów.
ANALYZE DATA
Przeprowadzanie rozszerzonej
analizy danych.
SIGEpi
SIGEpi
 Pan American Health
Organization /PAHO/,
 duże możliwości analityczne,
 znaczna liczba funkcji GIS,
GIS W SŁUŻBIE ZDROWIA I EPIDEMIOLOGII
Oprogramowanie
komercyjne
PODSUMOWANIE
MOŻLIWOŚCI GIS
WSPARCIE
TECHNICZNE
HealthMapper
EpiInfo / EpiMap
SIGEpi
WHO
CDC
PAHO
ograniczone
ograniczone
tak
brak
ograniczone
brak
Ponadto na rynku dostępne są również produkty, firm
tworzących oprogramowanie dedykowane – jako pakiety
/rozszerzenia/ do programów komercyjnych.
Możliwości GIS –
bardzo duże,
Rozszerzenia
/ pakiety / do
określonych zadań,
Wsparcie
techniczne.
OPROGRAMOWANIE KOMERYCJNE
ARC GIS firmy ESRI
REAGOWANIA EPIDEMIOLOGICZNEGO SZ RP
Obserwacja przypadków wCENTRUM
przestrzeni
i czasie
TRASY
PRZELOTÓW
PTACTWA
PRZYPADKI U ZWIERZĄT
PRZYPADKI U LUDZI
Strefa ochronna 3 km
Platformy GIS w Organizacjach Opieki Zdrowotnej a nadzór nad
grypą.
Narzędzia GIS w CDC
•
•
•
Obecnie w ramach CDC są przygotowane poniższe internetowe aplikacje GIS:
WONDER Online Databases;
The National Environmental Public Health Tracking Network;
NCEH-ATSDR Web Maps.
Narzędzia GIS w PAHO
HealthMap
HealthMap jest to platforma internetową gromadząca informacje o
występowaniu ognisk zachorowań prowadzona na bazie Boston Children's
Hospital od 2006 roku. Dane te są selekcjonowane i nadawane są im atrybuty
przestrzenne (przywiązanie do terenu). Zasilanie odbywa się z potwierdzonych
źródeł takich jak: ProMED Mail, WHO, EuroSurveillance i wielu innych.
Nadzór nad grypą w ECDC
W ramach prowadzonej przez Europejskie Centrum Kontroli i Nadzoru nad Chorobami
(ECDC) działalności publikowane są cykliczne opracowania przeprowadzone za pomocą
systemu GIS
Podsumowanie
Wykorzystanie GIS w epidemiologii i zdrowia publicznego w dalszym
ciągu pozostaje obszarem gdzie zobrazowanie przestrzenne dopiero jest
implementowane. Większość organizacji nadzorujących globalnie, regionalnie i
lokalnie stan zdrowia prowadzi ciągły rozwój możliwości stosowanych aplikacji
do geografii medycznej. Przechodząc z aplikacji jednostanowiskowych do
wysublimowanych rozwiązań internetowych dających bezpośrednio przez
Internet możliwość tworzenia interaktywnych map, przebiegów czasowych i
zapytań. Jak pokazały przytoczone przykłady stosowanie tego typu aplikacji
przy nadzorze nad grypą jest niezbędne i sprawia, że odbiorca łatwiej
zinterpretuje informację obrazkową niż zawiłe zestawienia w tabelach czy też
publikacjach.
DZIĘKUJĘ
ZA
UWAGĘ

Systemy GIS wykorzystywane w epidemiologii na przykładzie ptasiej

Transkrypt

Podobne dokumenty

Systemy Informacji Geograficznej Gis Wseiz Pl