Uchwała wraz z załącznikami

Transkrypt

UCHWAŁA NR 170/XXIX/05
RADY GMINY PIĄTNICA
z dnia 28 sierpnia 2005 roku
w sprawie uchwalenia Programu ochrony środowiska oraz Gminnego planu gospodarki
odpadami dla Gminy Piątnica
Na podstawie art.18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późniejszymi zmianami1), art. 18 ust. 1 ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi
zmianami2) oraz art. 14 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62,
poz. 628 z późniejszymi zmianami3) Rada Gminy uchwala co następuje:
§ 1. Uchwala się „Program ochrony środowiska oraz Gminny plan gospodarki odpadami
dla Gminy Piątnica” stanowiące zał. Nr 1 i 2 do niniejszej uchwały.
§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.
§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Przewodniczący Rady
Dariusz Kossakowski
1
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy ogłoszone zostały w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62,
poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568
oraz z 2004 r. Nr 102 poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203.
2
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz.
676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz.1271, Nr 233, poz. 1957, z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717 i 721, Nr
162, poz. 1568, Nr 175, poz. 1693, Nr 190, poz. 1865, Nr 217, poz. 2124, z 2004 r. Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz.
464, Nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. 875, Nr 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1263, Nr 273, poz. 2703,
Nr 281, poz. 2784, z 2005 r. Nr 25, poz. 202, Nr 62, poz. 552, Nr 113, poz. 954, Nr 130, poz. 1087 i Nr 132, poz.
1110.
3
Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199,
poz. 1671, z 2003 r. Nr 7, poz. 78, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1208, Nr 191, poz. 1956, z 2005 r. Nr
25, poz. 202, Nr 90, poz. 758 i Nr 130, poz. 1087.
2005-08-29 11:13
ZałącznikNr 1 do UCHWAŁY NR 170/XXIX/05
z dnia 28 sierpnia 2005 roku
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY
PIĄTNICA
2
SPIS TREŚCI
WSTĘP ............................................................................................................................................. 3
ROZDZIAŁ I
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ....................................................................... 5
1.1. KLIMAT GMINY ........................................................................................................................ 5
1.2. BUDOWA GEOLOGICZNA .......................................................................................................... 6
1.3. WARUNKI GLEBOWE ................................................................................................................ 7
1.4. WODY PODZIEMNE ................................................................................................................. 10
1.5. WODY POWIERZCHNIOWE ...................................................................................................... 18
1.6. SIEĆ WODOCIĄGOWO – KANALIZACYJNA .............................................................................. 22
1.6.1. Sieć wodociągowa........................................................................................................... 22
1.6.2. Sieć kanalizacyjna........................................................................................................... 26
1.7. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................................................... 27
1.8. ŚRODOWISKO AKUSTYCZNE .................................................................................................. 33
1.9. LASY ...................................................................................................................................... 36
1.10. ROZWÓJ TURYSTYKI I ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO JAKO STRATEGICZNE
KIERUNKI ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO .......................................................... 37
1.11. EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................................................................... 44
1.12. ZAGROŻENIA POWAŻNYMI AWARIAMI ................................................................................ 45
ROZDZIAŁ II
ANALIZA SWOT ..................................................................................................................... 48
ROZDZIAŁ III
CELE I PRIORYTETY WYNIKAJĄCE Z ZEWNĘTRZNYCH UWARUNKOWAŃ .... 50
3.1. PROGRAM OCHRONY WÓD PODZIEMNYCH I POWIERZCHNIOWYCH ...................................... 50
3.2. PROGRAM OCHRONY POWIETRZA .......................................................................................... 54
3.3. PROGRAM OCHRONY PRZED HAŁASEM .................................................................................. 59
3.4. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI ............................................................................................. 60
3.5. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO.......................................................................... 62
3.6. PROGRAM ROZWOJU I REKREACJI ZGODNIE Z II POLITYKĄ EKOLOGICZNĄ PAŃSTWA ......... 65
3.7. EDUKACJA EKOLOGICZNA ..................................................................................................... 67
ROZDZIAŁ IV
INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU .................................................................... 78
4.1. PRAWNE INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU .................................................................. 78
4.2. INSTRUMENTY ODDZIAŁYWANIA SPOŁECZNEGO................................................................... 78
4.3. INSTRUMENTY EKONOMICZNE ............................................................................................... 80
4.4. INSTRUMENTY FINANSOWE ................................................................................................... 81
4.4.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej................................... 81
4.4.2. Fundacja EKOFUNDUSZ .............................................................................................. 82
4.4.3. Fundusz Spójności .......................................................................................................... 86
4.4.4. Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej ISPA................................................. 87
4.4.5. Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich – SAPARD . 87
4.4.6. Dotacje Banku Światowego ............................................................................................ 89
4.4.7. Fundusze strukturalne..................................................................................................... 90
ROZDZIAŁ V
MONITORING GMINNEGO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ..................... 97
WYKORZYSTANE MATERIAŁY............................................................................................. 99
3
Wstęp
Podstawę formalno – prawną Programu Ochrony Środowiska gminy
Piątnica stanowi ustawa Prawo ochrony środowiska z dn. 27.04.2001 r. na
mocy, której zarząd gminy sporządza gminny program ochrony środowiska
w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Jednocześnie gminny
program ochrony środowiska powinien być spójny i zsynchronizowany ze
strategią zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego gminy, ze
studium
uwarunkowań
gminy,
uwzględniać
i
kierunków
wytyczne
zagospodarowania
z
powiatowego
przestrzennego
programu
ochrony
środowiska.
W Powiatowym Programie Ochrony Środowiska sporządzonym przez
Przedsiębiorstwo Projektowo – Wdrożeniowe „Czyste Powietrze” Sp. z o.o.
wskazano konieczność ujęcia działań z zakresu:
1) edukacji ekologicznej,
2) ochrony powietrza atmosferycznego,
3) identyfikacji
terenów
komunikacyjnym
i
zagrożonych
PEM,
a
ponadnormatywnym
także
działań
hałasem
zabezpieczających
i
zmniejszających ich uciążliwość,
4) poprawy stanu gospodarki wodno – ściekowej,
5) ochrony
powierzchni
ziemi
i
gleb
poprzez
realizację
zadań
wynikających z Planów gospodarki odpadami,
6) szerokiej ochrony środowiska przyrodniczego,
7) rozwoju turystyki,
8) ochrony przeciwpożarowej,
Gminny
Program
Ochrony
Środowiska
dla
gminy
Piątnica
szczegółowo uwzględnia zadania wynikające z Powiatowego Programu
Ochrony Środowiska.
Biorąc pod uwagę całokształt wytycznych i przepisów na podstawie
których
został
sporządzony
Gminny
Program
Ochrony
Środowiska
oczywistym jest, że ma on służyć w celu zrównoważonego rozwoju gminy,
który w minimalnym stopniu będzie zagrażał środowisku naturalnemu.
4
Zawarte
są
tu
też
kierunki
działań,
które
będą
eliminowały
zanieczyszczenie środowiska, przy względnie najlepszej dostępnej technice
z punktu widzenia możliwości ekonomicznych gminy.
W przypadku gminy Piątnica jest to tym ważniejsze, iż głównym
kierunkiem rozwoju ze względu na lokalne uwarunkowania jest rozwój
turystyki, ekologicznej żywności, co w przypadku gminy ekologicznie
zdewastowanej jest niemożliwe. Kolejnym zadaniem niniejszego programu
jest ubieganie się o środki na dofinansowanie inwestycji w gminie,
pochodzące
z
krajowych
funduszy
celowych
(np.
Fundusz
Ochrony
Środowiska, Fundusz Leśny), jak i Funduszy Strukturalnych pochodzących
z Unii Europejskiej, których Polska po dn. 1.05.2004 r. wraz z Hiszpanią
będzie największym benificjentem.
Przy sporządzaniu programu przeprowadzono konsultacje społeczne
zarówno wśród mieszkańców gminy, którzy mogli swobodnie wypowiedzieć
się na temat nurtujących ich problemów związanych z ochroną środowiska,
przy współdziałaniu zakładów przemysłowych i usługowych na terenie
gminy, przedsiębiorstw zajmujących się gospodarką komunalną gminy itd.
Jednocześnie chcielibyśmy podziękować za współpracę następującym
instytucjom i urzędom, bez których przygotowanie programu byłoby
niemożliwe:
1. Urzędowi Marszałkowskiemu Wydział Ochrony Środowiska.
2. Urzędowi Wojewódzkiemu, Wydział Ochrony Środowiska.
3. Pracownikom Urzędu Gminy w Piątnicy.
4. Pracownikom Krajowych Dróg Publicznych i Autostrad w Białymstoku.
5. Pracownikom Nadleśnictwa Łomża.
6. Pracownikom Zakładu OSM Piątnica.
5
Rozdział I
Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Piątnica położna jest we wschodniej części woj. Podlaskiego
w powiecie łomżyńskim. Sąsiaduje z gminami: od strony północy - Mały
Płock, Stawiski, Jedwabne, od wschodu Wizna, od południa i zachodu –
miasto Łomża i gmina Łomża.
Obszar gminy obejmuje powierzchnię 21869 ha, zamieszkiwaną przez
10751 mieszkańców, rozproszonych w 45 miejscowościach.
Gęstość zaludnienia wynosi 50 osób/km 2 i jest wyższa niż średnia
gęstość zaludnienia w powiecie.
Jednocześnie należy nadmienić, że Piątnica jest gminą rolniczą,
położoną na obszarze funkcjonalnym Zielonych Płuc Polski oraz na
obszarze o walorach przyrodniczych, krajobrazowych i kulturalnych (w tym
występowanie rzeki Narwi, tereny łomżyńskiego Parku Krajobrazowego
Doliny Narwi wraz ze strefą ochronną Obszaru Chronionego Krajobrazem
Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi, Rezerwatu „Kalinowo” oraz
zabytkowego zespołu fortów ziemno – betonowych).
1.1. Klimat gminy
Gmina Piątnica leży w dzielnicy klimatycznej zwanej regionem
mazurskim. Średnia roczna temperatura powietrza jest niska w porównaniu
do większości terenów Polski i wynosi 6,2 0 C, przy czym w lipcu osiąga
zaledwie 17,0 0 C, a w styczniu – 6,3 0 C.
Okres wegetacji trwa tutaj 200 dni i rozpoczyna się około 10
kwietnia, a kończy ok. 25 października.
Średnia wilgotność wynosi około 82%, największa przypada na
miesiące: październik – marzec – ok. 90%, a najniższe na czerwiec ok.
70%.
Na terenie gminy notuje się 102 dni pochmurne.
Na obszar ten spada średnio rocznie około 600 mm opadów.
6
Dni z burzą notuje się około 22, głównie w sierpniu, a pokrywa
śniegowa zalega przeciętnie 96 dni i obserwowana jest już od listopada do
kwietnia z maksimum przypadającym na styczeń.
Głównym kierunkiem wiatrów jest północny – zachód i zachód,
najrzadziej północny – wschód i północ.
1.2. Budowa geologiczna
W granicach gminy znajduje się kilka udokumentowanych złóż
kruszywa naturalnego, piasków, piasków ze żwirem oraz torfów. Są to
obszary o różnym stopniu rozpoznawania geologicznego.
Tabela 1
Wykaz udokumentowanych złóż torfów w gminie
Lp.
Nazwa złoża
Kategorie
udokumento
wania
Zasoby
Rodzaj
kopalin
75,6
tys. ton
151,0
tys. ton
Kruszywo
naturalne
Kruszywo
naturalne
-
Kruszywo
naturalne
Kategoria C 2
Kruszywo
naturalne
piaski ze
żwirem
piaski
drobne
Kruszywo
naturalne
Zasoby
szacunkowe
Zasoby
szacunkowe
1.
Elżbiecin I
2.
Piątnica
Włościańska
3.
Nowe Bożejewo
(Taraskowo)
4.
Czarnocin
5.
Dobrzyjałowo
7,3 mln m 3
6.
Dobrzyjałowo
36 mln m 3
7.
Murawy
60,0 tys.
ton
65,5 tys.
ton
Uwagi
Kategoria C 1
Kategoria C 2
8.
Dolina Narwi Koło
Krzewa
773 tys.
ton
Torfy
Zasoby
bilansowe
9.
Kisielnica
537 tys.
ton
Torfy
Zasoby
bilansowe
Teren leży
w gminie
Piątnica
Teren
położony w
granicach
parku
krajobrazowego
7
10.
Rejon wsi
Droznowa
Niewodowa i
Rakowa Czachy
Kruszywo
naturalne
Teren
położony w
Zasoby
gminach
perspektywi
parku
czne
krajobrazowego
Źródło: „Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego
gminy Piątnicy”
1.3. Warunki glebowe
Tabela 2
Klasyfikacje bonitacyjne gleb
Klasy gleb
Grunty orne, sady
Użytki zielone
ha
%
ha
%
II
1
0
-
-
III
-
-
109
3,5
III a
105
0,8
-
III b
810
6,3
-
IV
-
-
IV a
2510
19,5
IV b
3437
26,7
V
3563
27,8
VI
2276
17,7
VI z
152
1,2
946
1473
528
57
30,4
47,3
17,0
1,8
8
Tabela 3
Użytkowanie gruntów na terenie gminy
Ogółem
Wyszczególnienie
Udział %
w ha
Powierzchnia ogólna
21869
100,0
Użytki rolne
16102
73,6
Lasy
4147
19,0
Wody
256
1,2
Użytki kopalne
25
0,1
Tereny komunikacyjne
570
2,6
Tereny osiedlowe
491
2,2
Tereny różne
70
0,3
Nieużytki
208
1,0
Źródło: Strategia rozwoju gminy Piątnica do 2015 roku
Na terenie gminy Piątnica nigdy nie były przeprowadzane badania na
zawartość metali ciężkich w glebie. Co roku jest publikowana przez
Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska
w
Białymstoku
lista
najbardziej uciążliwych przedsiębiorstw w województwie.
Na liście najbardziej uciążliwych znajduje się Okręgowa Spółdzielnia
Mleczarska w Piątnicy.
Na terenie zakładu były wykonywane badania gleby na zawartość
metali ciężkich w glebie. Wyniki badań gleby z dn. 16.12.2003 r.
Fosfor ogólny
-
81 mg P 2 O 5 /100 g
Chrom ogólny
-
8,0 mg Cr/kg s.m.
Cynk
-
41,1 mg Zn/kg s.m.
Kadm
-
0,6 mg Cd/kg s.m.
Miedź
-
8,3 mg Cn/kg s.m.
Nikiel
-
6,9 mg Ni/kg s.m.
9
Ołów
-
28,1 mg Pb/kg s.m.
Rtęć
-
0,09 mg hg/kg s.m.
Jak wynika z powyższego badania gleba na terenie Okręgowej
Spółdzielni Mleczarskiej w Piątnicy nie posiada przekroczonych wartości
metali ciężkich. W związku z powyższym profil zakładu nie oddziałuje
negatywnie na glebę.
W związku z wytwarzaniem przez zakład osadów ściekowych i ich
rolniczym wykorzystaniem, zostały również przeprowadzone przez firmę
EKOM badania gleby przeznaczonej do nawożenia osadami ściekowymi.
Wyniki analiz wartości nawozowych oraz odczyn uśrednionej, próby
glebowej
przeznaczonej
do
nawożenia
osadami
ustabilizowanymi
z
zakładowej oczyszczalni Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Piątnicy.
Azot ogólny
-
1,8 g/kg
-
% s.m. – 0,18
-
36,0 g/kg s.m.
-
16,5 % s.m.
Potas
-
1,03 g/kg
Odczyn
-
7,29 pH
Fosfor ogólny
Były to badania przeprowadzone jedynie przez OSM w Piątnicy.
Gmina natomiast nigdy nie przeprowadzała badań na zawartość metali
ciężkich ani pod kątem wartości pokarmowych w glebach na terenie
Piątnicy.
10
1.4. Wody podziemne
Zapotrzebowanie ludności w wodę pitną i celów gospodarskich oparte
jest o międzymorenowy poziom wód występujących pod kompleksem glin o
dobrej izolacyjności na głębokości:
1) Wodociąg „Dobrzyjałowo”
SW – 1 – 54 m
Q = 69 m 3 /h
SW – 2 – 56 m
Q = 61 m 3 /h przy s = 8,3 m
s = 8,8 m
2) Wodociąg Piątnica
Q = 87,0 m 3 /h przy depresji s = 15,0 m
SW – 2 – 69,0 m i Sw - 3
3) Wodociąg Drozdowo
SW – 1 – 104,0 m
SW – 2 – 111,5 m
Zasoby eksploatacyjne wynoszą Q = 108,0 m 3 /h przy s = 19,9 m.
4) Wodociąg Jeziorko
SW – 1 – 125,0 m
SW – 2 – 125,0 m
Zasoby eksploatacyjne ujęcia wynoszą Q = 29,0 m 3 /h przy s = 9,6 m.
Wszystkie
studnie
zlokalizowane
na
terenie
gminy
posiadają
wyznaczone strefy ochrony bezpośredniej o szerokości 8 – 10 m od zarysu
urządzeń oraz ogrodzone są siatką.
Na terenie stref ochrony bezpośredniej zabronione jest użytkowanie
gruntów do celów nie związanych z eksploatacja ujęć wody należy zatem
zapewnić:
-
odprowadzenie wód opadowych w taki sposób, aby nie przedostawały
się do urządzeń służących do poboru wody
-
zagospodarowanie terenów zielenią
-
szczelne
odprowadzenie
sanitarnych.
poza
granice
stref
ścieków
z
urządzeń
11
Ujęcie w Dobrzyjałowie jako jedyne ujęcie w gminie posiada strefę
ochrony pośredniej o promieniu 700 m.
W obrębie strefy ze względu na możliwość pogorszenia jakości wody
wprowadzono ograniczenie w użytkowanie gruntów i korzystania z wód w
zakresie:
-
wprowadzenia ścieków do zieleni
-
stosowania środków ochrony roślin I – II klasy toksyczności
-
składowania nieczystości i odpadów stałych poza zorganizowanymi i
odpowiednio zabezpieczonymi punktami
-
lokalizowania magazynów punktów ropopochodnych i innych substancji
chemicznych niebezpiecznych dla środowiska
-
lokalizowania cmentarzy i grzebowisk zwierząt
-
lokalizowanie ferm chowu zwierząt.
Pozostałe ujęcia wody na cele publiczne z uwagi na sprzyjające
warunki
hydrogeologiczne
(występowanie
w
podłożu
glin
i
iłów
izolujących dostatecznie warstwę wodonośną) nie posiadają wyznaczonych
stref ochrony pośredniej.
12
Tabela 4
Wyniki badań wody z dn. 01.09.2003 r.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Ołów
Kadm
Jednostka
pomiaru
NTU
mg/lPt
PH
Miejsce pobrania próbki
Woda z sieci
Woda podana
Szkoła
do sieci
Podstawowa
w Dobrzyjałowie
0,17
0,15
poniżej 5
poniżej 5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,7
7,8
µ /c m 20 0 C
427,7
445,1
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
mg/l
mg/l
poniżej 0,26
poniżej 0,016
23,8
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
-
poniżej 0,26
poniżej 0,016
20,7
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
poniżej 0,1
poniżej 0,001
Badania mikrobiologiczne wody
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nazwa oznaczenia
Liczba ko lon ii b ak ter ii agar 22 0 C w 1
c m 3 wod y po 72 godz.
Liczba ko lon ii b ak ter ii agar 37 0 C w 1
c m 3 wod y po 24 godz.
Liczba bak ter ie grup y co li w 100 cm 3
wod y
L i c zb a b ak te r i i Es che r ic h ia co l i lu b
b ak ter ii grup y co li typ k a łow y 100 cm 3
wod y
Liczba paciorkowców kałowych
w 100 cm 3 wody
Liczba clostridiów redukujących
siarczany w 100 cm 3 wody
Miejsce pobrania wody
Woda z sieci
Woda podana
Szkoła
do sieci Podstawowa
hydrofornia
w Dobrzyjałowie
0
0
0
0
0
0
0
-
0
-
-
Źródło: Wyniki badań wody przeprowadzonych 2004.06.11 przez
Państwowy Powiatowy Inspektorat Sanitarny w Łomży.
13
Wyniki badań wody z wodociągu w Dobrzyjałowie
przeprowadzone 2004.02.27
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Jednostka
masy
mg/l
mg/lPt
PH
Z sieci –
Z sieci - Szkoła
Szkoła
Podstawowa
Podstwowa
w Dobrzyjałowie w Kisielnicy –
łazienka
łazienka
poniżej 0,7
poniżej 0,7
poniżej 5
poniżej 5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,8
7,8
µ /c m 20 0 C
438,9
441,3
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
poniżej 0,26
poniżej 0,016
5,4
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
poniżej 0,26
poniżej 0,016
22,2
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
Wyniki badań bakteriologicznych
Lp.
Nazwa oznaczenia
Rodzaj próbki
1.
2.
3.
4.
5.
Liczba kolonii bakterii agar 22
0
C w 1 cm 3 wody po 72 godz.
0
Liczba bakterie grupy coli w 100
cm 3 wody
Liczba bakterii Escherichia coli
lub bakterii grupy coli typ
kałowy 100 cm 3 wody
w 100 cm 3 wody
Woda z sieci
Woda podana
Szkoła
do sieci Podstawowa
hydrofornia
w Dobrzyjałowie
Woda przeznaczona
do spożycia przez
ludzi pochodząca z
ujęcia podziemnego
Woda przeznaczona do
spożycia przez ludzi
pochodząca z ujęcia
podziemnego
-
-
0
0
0
0
0
0
-
-
14
Wyniki badań fizykochemicznych i mikrobiologicznych wody
pobieranej z wodociągu Piątnica - badania z dn. 2004.04.07.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Chlor wodny
Jednostka
masy
NTU
mg/lPt
PH
Woda z sicei
Woda z sieci
Szkoła
Piekarnia
Podstwowa ul. Krótka
_________
0,28
0,73
5
5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,3
7,3
µ /c m 20 0 C
250,3
432,3
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
mg/l Cl 2
poniżej 0,26
0,064
3,75
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
-
poniżej 0,26
poniżej 0,016
3,97
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
-
Wyniki badań mikrobiologicznych wody
Lp.
Nazwa oznaczenia
1.
0
0
cm 3 wody
w 100 cm 3 wody
2.
3.
4.
5.
6.
Hydrofornia
Piekarnia
podawsana
Piątnica
do sieci
ul. Krótka
-
-
0
0
0
0
0
0
-
-
-
-
15
pobieranej z ujęcia wody Piątnica z dn. 2004.07.12
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Ołów
Kadm
Jednostka
masy
NTU
mg/lPt
PH
Hydrofornia
Piekarnia
podawana z
Piątnica
sieci
ul. Krótka
0,45
0,290,73
5
5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,4
7,4
µS/cm 20 0 C
373,1
385,9
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
mg/l
mg/l
poniżej 0,26
0,097
3,5
poniżej 0,1
0,011
-
poniżej 0,26
poniżej 0,016
3,1
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
0,018
poniżej 0,0006
Lp.
Nazwa oznaczenia
1.
0
0
cm 3 wody
w 100 cm 3 wody
2.
3.
4.
5.
6.
Hydrofornia
Piekarnia
podawana
Piątnica
do sieci
ul. Krótka
-
2
0
0
0
0
0
0
-
-
-
-
16
z wodociągu w Jeziorku z dn. 2004.05.19
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Ołów
Kadm
Jednostka
masy
mg/l
mg/lPt
PH
Woda z sieci
Woda
Szkoła
podawana
Podstwowa
do sieci
w Drozdowie
poniżej 0,7
poniżej 0,7
5
5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,4
7,8
µS/cm 20 0 C
411,5
397,4
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
mg/l
mg/l
poniżej 0,26
0,052
2,3
poniżej 0,1
0,015
-
poniżej 0,26
poniżej 0,016
6,6
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
0,021
0,0015
Lp.
Nazwa oznaczenia
1.
0
0
cm 3 wody
w 100 cm 3 wody
2.
3.
4.
5.
6.
Woda z sieci
Woda
Szkoła
podawana
Podstawowa
do sieci
w Drozdowie
-
0
0
0
0
0
0
0
-
0
-
-
17
Wyniki badań fizykochemicznych z dn. 2004.07.12
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12
13.
Oznaczenie
Mętność
Barwa
Zapach
Smak
Odczyn
Przewodność
właściwa
Amoniak
Azotyny
Azotany
Żelazo
Mangan
Ołów
Kadm
Jednostka
masy
NTU
mg/lPt
PH
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno –
Hydrofornia
Handlowe
„Eximia”
Jeziorko
0,23
0,30
5
5
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
akceptowalny
7,4
7,4
µS/cm 20 0 C
344,4
340,0
mg/
mg/l
mg/l
mg/l Fe
mg/l Mn
mg/l
mg/l
poniżej 0,26
poniżej 0,016
2,4
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
-
poniżej 0,26
poniżej 0,016
1,9
poniżej 0,1
poniżej 0,0045
0,023
poniżej 0,0007
Lp.
Nazwa oznaczenia
1.
0
0
cm 3 wody
w 100 cm 3 wody
2.
3.
4.
5.
6.
Przedsiębiorstwo
Produkcyjno –
Hydrofornia
Handlowe
„Eximia”
Jeziorko
-
0
0
0
0
0
0
0
-
0
-
-
18
Największy podmiot gospodarczy na terenie gminy OSM – Piątnica
posiada własne ujęcie wody.
Zgodnie z decyzją z dn. 09.01.2004 r. wydaną przez Starostwo
Powiatowe w Łomży woda pobierana jest z 3 studni głębinowych o
głębokościach:
SW – 1B – 185,0 m
SW – 2 – 136,0 m
SW – 3 – 160,4 m
Wszystkie studnie zlokalizowane są na terenie OSM – Piątnica
Zasoby eksploatacyjne studni SW – 1B, Q = 35 m 3 /h przy depresji s =
10,51 m przy pracy ciągłej, przy pracy okresowej Q e = 60 m 3 /h przy s =
18,0 m SW – 2.
SW – 3 pracują z wydajnością 35,0 m 3 /h tj. po ok. 17,5 m 3 /h każda.
Ogólnie woda z ujęć wody gminy Piątnica charakteryzuje się dobrą
jakością i spełnia wszystkie wymagania określone w rozporządzeniu
Ministra Zdrowia z dn. 19.11.2002 r. w sprawie wymagań dotyczących
jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203 poz.
1718) pod względem bakteriologicznym i fizykochemicznym.
1.5. Wody powierzchniowe
Sieć wodną gminy Piątnica stanowią rzeki Narew, Łojewek i Penza.
Największym ciekiem wodnym na terenie gminy jest rzeka Narew.
Narew jest prawostronnym dopływem Wisły I rzędu o powierzchni
zlewni 75175,2 km 2 . Długość całkowita rzeki wynosi 484 km, w tym
długość odcinka płynącego na terenie Polski 454 km. Rzeka bierze
początek na terenie Białorusi na bagnach wschodniego skraju Puszczy
Białowieskiej. Zlewnie górnej Narwi stanowią tereny stosunkowo słabo
uprzemysłowione o charakterze typowo rolniczym oraz duże obszary leśne.
Przy granicy białoruskiej zlokalizowano zbiornik zaporowy Siemianówka,
pełniący funkcje rekreacyjną.
Na terenie województwa podlaskiego rzeka przepływa przez teren
Narwiańskiego Parku Narodowego o powierzchni 7350 ha. Obejmuje on
19
dolinę Narwi od miejscowości Suraż do Rzędzian i jest osobliwością
przyrodnicza zwana „Polską Amazonką” w Europie Środkowej.
Poniżej Parku Narew płynie zachodnią częścią Niziny Północno –
Podlaskiej, która pod względem morfologicznym tworzą od północy
Wysoczyzny Kolneńska, od południa Wysoczyzna Mazowiecka, natomiast
środek
zajmuje
Kotlina
Biebrzańska,
która
w
kierunku
zachodnim
przechodzi w wąską, przełomowa Dolina Narwi.
Rzeka
początkowo
wykorzystując
w
kierunku
obniżenie
zachodnim.
Kotliny
Poniżej
Biebrzańskiej,
ujścia
Biebrzy
płynie
zmienia
kierunek na południowo – zachodni, a następnie poniżej Jabłonki na
północno – zachodni, wkraczając pod Łomżę w przełomowy odcinek doliny
Narwi, rozciągając się poniżej basenu Wizny poniżej Pniewem i Łomżą
objęte jest ochrona w ramach Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny
Narwi (powierzchnia 7500 ha).
Koryto rzeki poniżej Biebrzy jest nieuregulowane, poniżej Łomży
pełne płycizn i przegłebień, z występującymi
dolinie starorzeczami i
czynnymi odnogami.
Ważniejszymi dopływami tej części zlewni są: Biebrza, Gać z
Jabłonką i Pisa.
20
Tabela 5
Jakość wód powierzchniowych rzeki Narew
Rok
ba dań
Po ło że n i e
stanowiska
2001
W mie śc i e
Km
b i egu
r ze k i
203,6
U zasa dn ie ni e
wybo ru
stanowiska
Okr eś len ie
Rodzaj
sieci
P
P ią tn ica
K la sa wg
W ska źn i ki
ba dań
k wa lif ikuj ąc e
III
mian o co li
III
mian o co li
III
mian o co li
s t an u c z ys toś c i
r zek i pow yże j
ujś c i a ścieków
z Ło mż y
1999
W mie śc i e
203,6
P
Okr eś len ie
P ią tn ica
r zek i pon iż ej
z Ło mż y
2002
W mie śc i e
203,6
P
Okr eś len ie
P ią tn ica
c h lorof il „a”
r zek i pow yże j
z Ło mż y
Źródło: „Raport o stanie środowiska województwa podlaskiego”
www.WIOS.bialystok.pl
Jak wynika z zestawienia większych źródeł zanieczyszczeń rzeki
Narew
na
terenie
gminy
Piątnica
istnieją
dwa
poważne
źródła
zanieczyszczenia rzeki Narew. Są to: Zespół Szkół Średnich i Zawodowych
w Marianowie i Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy.
Podczas
oczyszczalni
przeprowadzania
Zespołu
Szkół
kontroli
Średnich
i
wykazano,
Zawodowych
że
w
ścieki
z
Marianowie
(oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna) mają podwyższoną wartość
stężenia BZT 5 i fosforu ogólnego. Oczyszczalnia wymaga modernizacji, a
zakład płaci kary. Natomiast na Okręgowa Spółdzielnię Mleczarską w
Piątnicy nałożono
odprowadzanych
pochładniczych.
kary
do
za
przekroczenia
środowiska
wód
stężeń
związków
gruntowych
w
azotu
w
ściekach
21
Jak wynika z opracowania WIOŚ „Stan środowiska województwa
podlaskiego” Narew na odcinku powyżej Łomży cechowała się pod
względem parametrów fizykochemicznych i biologicznych dobrą jakością
wód. Tylko obniżone wartości miano coli typu kałowego wpłynęły na ocenę
roczną klasyfikując wody rzeki w tym przekroju do III klasy czystości.
Także w tym profilu zanotowało trzykrotnie w ciągu roku (maj, lipiec,
sierpień)
bardzo
wysokie,
ponadnormatywne
stężenie
chlorofilu
„a”.
Notowano również podwyższone wartości manganu.
Rzeka Łojewek płynąca przez teren gminy Piątnica niesie na całej
swej długości wody III klasy (stan na rok 1998, kiedy to po raz ostatni były
przeprowadzane badania stanu czystości rzeki).
Zgodnie z Zarządzeniem Prezesa Centralnego Urzędu Gospodarki
Wodnej
z
1972
r.
w
sprawie
docelowego
stanu
czystości
wód
powierzchniowych płynących Polski dla wód Narwi, Łajewka, Penza
zakłada się uzyskanie docelowo II klasy czystości.
Jak wynika z raportu WIOŚ w latach 1998 – 2003 nie były
przeprowadzane badania czystości rzeki Penza, dlatego trudno określić stan
jej czystości. W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego
gminy
Piątnica”
stan
czystości
rzeki
Penza
został
zakwalifikowany jako NON czyli rzeka niosąca wody pozaklasowe.
Na stan wód powierzchniowych wpływa zapewne brak zbiorczego
odprowadzania
ścieków
z
terenu
gminy
lub
brak
przydomowych
oczyszczalni ścieków na terenach kolonijnych. Gmina Piątnica, jest gmina
na terenie, której występują liczne podmioty gospodarcze, w tym jeden z
największych zakładów mleczarstwa w Polsce, OSM Piątnica.
Dlatego ważnym jest zaprowadzenie na terenie gminy zbiorczej sieci
kanalizacyjnej.
22
1.6. Sieć wodociągowo – kanalizacyjna
1.6.1. Sieć wodociągowa
Zapotrzebowanie ludności w wodę na terenie gminy Piątnica odbywa
się z następujących ujęć: Piątnica, Drozdowo, Jeziorko, Dobrzyjałowo oraz
Błażejowo - gmina Wizna.
Zakładowe
ujęcie
wody
posiada
natomiast
największy
zakład
produkcyjny OSM Piątnica.
Ujęcie wody Piątnica
Ujęcie wody stanowią 2 studnie głębinowe
SW – 2 – studnia podstawowa o głębokości 69,0 m przy s = 15,0 m
SW – 3 – studnia rezerwowa o głębokości 78,0 m przy s = 15,0 m
Do poboru, pomiaru i uzdatniania wody służą:
-
3 pompy głębinowe
-
3 zbiorniki filtracyjne Ø 1600 mm FERROTEX
-
2 zawory klapowe typ 2011 – K1
-
1 aerator A – 1200
-
1 zbiornik sprężonego powietrza ZP 15/1000
-
2 sprężarki powietrza AB 25 – 380
-
6 zaworów elektromagnetycznych membranowych ASCO typ 23824
VDC
-
1 sterownik elektroniczny typ SUW – 4F
-
1 zestaw do dezynfekcji podchlorynem sodowym
-
1 wodomierz
Z ujęcia wody korzysta 2215 osób. Rzeczywista wydajność urządzeń
do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 211 m 3 /d. Potencjalna wydajność
urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody to 250 m 3 /d.
23
Obiekt posiada pozwolenie wodnoprawne ważne do 31 lipca 2013
roku.
Pobór wody dokonywany jest z dwóch studni głębinowych SW – 1 o
głębokości 104,0 m oraz SW – 2 o głębokości 111,5 m.
Wodociąg Drozdowo
Do poboru i magazynowania, uzdatniania i pomiaru wody służą
następujące urządzenia:
-
2 pompy głębinowe
-
2 zbiorniki wyrównawcze o pojemności 100 m 3 każdy
-
2 zbiorniki hydroforowe o pojemności 3500 l każdy
-
3 odżielażacze o średnicy 1500 mm
-
1 chlorator C – 52
-
1 sprężarka
-
2 wodomierze.
Z ujęcia wody korzysta 1700 osób. Rzeczywista wydajność urządzeń
do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 322 m 3 /d, wydajność potencjalna
to 846 m 3 /d.
Decyzją Starostwa Powiatowego w Łomży z dn. 13.07.2001 r.
udzielono pozwolenie wodnoprawne na eksploatacje urządzeń i pobór wód
podziemnych dla ujęcia wody Drozdowo ważne do 31.07.2006 r.
Wodociąg Jeziorko
Ujęcie wody stanowią studnie głębinowe SW – 1 i SW – 2.
Studnia SW – 1 o głębokości 125,0 m
Studnia SW – 2 o głębokości 125,0 m
Zasoby eksploatacyjne wynoszą Q e = 29,0 m 2 /h przy s = 9,6 m.
Do poboru, uzdatniania, magazynowania i pomiaru wody służą
następujące urządzenia:
-
2 pompy głębinowe
24
-
3 odżelażacze
-
3 odmanganiacze
-
2 zbiorniki hydroforowe
-
wodomierz.
Ujęcie posiada udzielone przez Starostwo Powiatowe w Łomży
pozwolenie wodnoprawne ważne do 31.01.2008 r.
Wydajność rzeczywista urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody
dla wodociągu Jeziorko wynosi 215 m 3 /d, wydajność potencjalna to 440
m 3 /d. Do wodociągu podłączonych jest 1480 osób.
Wodociąg Dobrzyjałowo
Woda do tego wodociągu pobierana jest z dwóch studni:
SW – 1 o głębokości 54 m przy wydajności Q = 69 m 3 /h przy s = 6,8 m
SW – 2 o głębokości 56 m przy wydajności Q = 61 m 3 /h przy s = 6,3 m
Do wodociągu podłączonych jest 3100 osób, wydajność rzeczywista
urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody wynosi 280 m 3 /d. Wydajność
potencjalna istniejących urządzeń do ujmowania i uzdatniania wody wynosi
340 m 3 /d.
Ujęcie
posiada
udzielone
pozwolenie
wodnoprawne
ważne
do
30.06.2005 r.
Znaczna grupa mieszkańców gminy 1490 osób korzysta natomiast z
sieci wodociągowej Bożejewo położonego na terenie gminy Wizna.
Ogólnie 80% mieszkańców gminy podłączonych do wodociągów
zbiorczych.
Dodatkowym ujęciem jest ujęcie zakładowe OSM w Piątnicy.
Ujęcie składa się z następujących studni:
SW – 1B – 185,0 m
SW – 2 – 136,0 m
SW – 3 – 160 m
25
Urządzeniami do poboru wody są:
-
3 pompy głębinowe
-
1 zbiornik wyrównawczy o pojemności 5 cm 3
-
3 pompy obiegowe wody
-
4 odżielażacze Ø 1400 mm każdy
-
1 aerator Ø 400 mm i wysokości czynne 600 mm
-
sieci sprężonego powietrza
-
1 wymiennik jonitowy AQ/WJ-001
-
1 magnetyzer
-
1 chlorotor C – 52
-
4 wodomierze.
Ujęcie wody posiada pozwolenie wodnoprawne wydane decyzja z
03.01.2004 r. wydana przez Starostwo Powiatowe w Łomży.
Jak
wynika
ze
zbiorczego
zestawienia
poboru
wody
w
roku
2002/2003 mieszkańcy gminy pobrali następujące ilości wody.
Tabela 6
Ilość pobranej wody w latach 2002 – 2003
na terenie gminy Piątnica
Lata
2002
Ilość
pobranej
wody
266762
Ilość wg metody uzdatniania
a
b
c
120096
135366
11300
2003
246791
246791
Objaśnienia:
Metoda uzdatniania wody
b – stosowanie odzielaziacza i utleniacza
c – stosowanie odmanganiania
d
e
26
1.6.2. Sieć kanalizacyjna
Na terenie gminy dopiero zaczyna się rozbudowywać zbiorcza sieć
kanalizacyjna. Na dzień 30.06.2004 r. na terenie gminy było 81 przyłączy
kanalizacyjnych.
Odprowadzenie ścieków odbywa się do szamb lub przydomowych
oczyszczalni ścieków, dlatego trudno jest oszacować ilość wytworzonych
na terenie gminy ścieków.
Jak wynika ze zbiorczego zestawienia ilości wytwarzanych ścieków
na terenie gminy zakłady przemysłowe wytworzyły 36242 m 3 ścieków w
roku 2003 i 36560 m 3 ścieków w roku 2002. Ścieki te niosły ze sobą
następujący ładunek substancji:
-
w roku 2002
zawiesiny ogólne
-
14470,904 kg
BZT 5
-
3462,57 kg
CHZT – Cr
-
18735,942 kg
chlorki
-
23550,791 kg
Zakład OSM Piątnica emituje następujące ilości zanieczyszczeń w
ściekach:
Tabela 7
Wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach
Nazwa wskaźnika
Wartość
Jednostka
mg O 2 /dm 3
BZT 5
-
1386,6 mg O 2 /dm 3
CHZT – Cr
-
2055,8
mg/dm 3
Zawiesina ogólna
-
408,4
mg/dm 3
Azot ogólny
-
58,2
mg N/dm 3
Fosfor ogólny
-
27,49
mg P/dm 3
27
Tabela 8
Ścieki oczyszczone posiadają następujące
wskaźniki zanieczyszczeń
Nazwa wskaźnika
Wartość
Jednostka
BZT 5
-
16,7mg O 2 /dm 3
CHZT
-
97,4 mg/dm 3
mg/dm 3
zawiesina
-
24,35
mg/dm 3
Zakładowa
oczyszczalnia
jest
mg O 2 /dm 3
oczyszczalnią
mechaniczno
–
biologiczną, wytwarzającą dobowo 677 m 3 /dobę, z czego oczyszczonych
ścieków jest 572 m 3 /dobę.
Zgodnie z Decyzją Starostwa Powiatowego w Łomży wody opadowe
odprowadzane są natomiast do cieku bez nazwy i dalej do rzeki Narew.
Dobowo ilość wód opadowych nie może przekroczyć 71 m 3 /dobe. Do cieku
bez nazwy odprowadzane są również wody pochłodnicze. Ich ilość nie
może przekraczać 200 m 3 /dobę.
W
roku
technologicznych,
2002
zakład
natomiast
w
wytworzył
roku
2003
2290.000
209.000
m3
ścieków
m3
ścieków
technologicznych, ścieków pochłodniczych wytworzył 44.000 m 3 /rok 2002 i
w 2003 47.000 m 3 /rok.
1.7. Powietrze atmosferyczne
Głównymi źródłami zanieczyszczeń do powietrza są ciepłownie
miejskie (kotłownie), zakłady przemysłowe oraz rozproszone, indywidualne
źródła ogrzewania, a także zanieczyszczenia komunikacyjne. Do substancji
mających
największy
udział
w
emisji
zanieczyszczeń
pochodzących
głównie z procesów spalania energetycznego, należą: dwutlenek węgla,
tlenek węgla, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu i pyły.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska co roku publikuje listę
największych emitorów zanieczyszczeń do powietrza w województwie.
28
Na liście tej znajduje się OSM Piątnica. Jak wynika z wykazu
większych źródeł emisji OSM Piątnica emituje:
SO 2 – 4 Mg/rok
NO 2 – 6 Mg/rok
Zakład nie emituje natomiast ponadnormatywnych ilości CO 2 i CO.
Pomimo wszystko głównym źródłem zanieczyszczeń na terenie gminy
są
zanieczyszczenia
pyłowe
pochodzące
z
procesów
energetycznego
spalania paliw stałych, głównie węgla kamiennego, koksu i drewna.
Dodatkowo na terenie gminy Piątnica źródłem zanieczyszczeń jest
ruch kołowy, głównie na drogach krajowych nr 61 i 64.
Na terenie gminy 75% energii cieplnej uzyskana jest na bazie węgla
kamiennego, 10% stanowi energia uzyskiwana ze spalania gazu, a 15% ze
spalania oleju opałowego.
Na terenie gminy brak jest odnawialnych źródeł energii, natomiast z gazu
sieciowego korzysta 0,9% mieszkańców.
Jak wynika z zestawienia źródeł energii na terenie gminy w ostatnich
5 latach, zostały dokonane następujące inwestycje zainstalowania nowych
źródeł energii.
1) Szkoła Podstawowa w Piątnicy – wymieniono źródło energii z węgla na
olej opałowy.
2) Szkoła
Podstawowa
w
Olszynach
-
wymieniono
ogrzewanie
z
węglowego na olej opałowy.
W tym samym czasie, czyli w latach 2000 – 2003 dokonano też
modernizacji budynków będących pod zarządem gminy.
1) Szkoła Podstawowa w Dobrzyjałowie - w roku 2000 docieplono
budynek szkoły oraz wykonano elewację.
2) Szkoła Podstawowa w Rakowie - w 2003 r. wykonano docieplenie
budynku oraz wykonano elewację.
29
Tabela 9
Rodzaje systemów ogrzewania budynków podmiotów
gospodarczych na terenie gminy Piątnica
Lp.
1.
Nazwa jednostki
Bank Spółdzielczy, Piątnica, ul.
Stawiskowa 30
2.
Urząd Gminy w Piątnicy
3.
Stacja Doświadczalna Oceny
Odmian w Marianowie
Rodzaj Paliwa
Roczne zużycie
Węgiel kamienny,
15, Mg
olej opałowy
8,11
Węgiel kamienny
23,33 Mg
Olej opałowy
2,523 Mg
4.
Szkoła Podstawowa w Jeziorku
Węgiel kamienny
4,03 Mg
5.
Szkoła Podstawowa w Żelechach
Węgiel kamienny
31,73 Mg
6.
Szkoła Podstawowa w Rakowie
Olej opałowy
4,655 Mg
Węgiel kamienny,
4,6 Mg
olej opałowy
3,001 Mg
Boginie
7.
Szkoła Podstawowa w Olszynach
8.
Szkoła Podstawowa w Kisielnicy
Węgiel kamienny
21,55 Mg
9.
Szkoła Podstawowa w Drozdowie
Węgiel kamienny
3,0 Mg
Olej opałowy
23,25922 Mg
Olej opałowy
92,27 Mg
Olej opałowy
19,7356 Mg
Olej opałowy
1,918 Mg
Olej opałowy
83,618
Olej opałowy
5,113 Mg
Olej opałowy
7,91 Mg
10. Stacja Hodowli i Unasieniania
Zwierząt Sp. z o.o.
11. Zakład Piekarniczo – Cukierniczy
L. Kosakowski i K. Karwowski
Sp. J.
12. PPH EXIMA AGRICULTURE
2000
13. Instalatorstwo Sanitarne J.C.O. J.
Zając
14. Zakład Piekarniczo – Cukierniczy
Export – Import Kulesza
15. Stacja Paliw S.C. Brzózka
Brzózka Kisielnica
16. POLMO Sp. z o.o. Piątnica
30
17. PPH Alustic S. Mroczkowski
Olej opałowy
2,47 Mg
Olej opałowy
5,808 Mg
19. Szkoła Podstawowa w Piątnicy
Olej opałowy
55,53 Mg
20. Alustic Piątnica
Olej opałowy
5,487 Mg
Górki Sypniewo
18. Zakład Usługowo – Produkcyjne
„ELTOM” S.C. K. I T. Tomczyk
Elżbiecin
Źródło: Na podstawie informacji uzyskanych w Urzędzie Marszałkowskim
woj. podlaskiego
Jak wynika z informacji uzyskanych w Urzędzie Marszałkowskim
woj. podlaskiego w latach 2002 – 2003 wyemitowano następujące ilości
substancji do atmosfery.
Tabela 10
Szacunkowy unos substancji do atmosfery
w latach 2002 – 2003 na terenie gminy Piątnica
Lata
SO 2
NO 2
CO
CO 2
Pył
2002
8,6388
2,351406
6,2456158
880,21706
0,5440817
2003
9,0947217
2,4872584
6,4585
929,15742
0,570874
Źródło: Obliczenia własne na podstawie informacji uzyskanych
w Urzędzie Marszałkowskim woj. podlaskiego
Na terenie gminy badania jakości powietrza były przeprowadzane
jedynie na terenie OSM Piątnica, ze względu na umieszczenie zakładu na
liście najbardziej uciążliwych w województwie podlaskim.
31
Tabela 11
Wyniki badań wykonanych 20.11.2003 r. na terenie
zakładu OSM Piątnica
Lp.
Zanieczyszczenie
Stężenie [mg/m 3 ]
Pomiarowe
Dopuszczalne
1.
Pył
26
50
2.
Dwutlenek siarki
68
850
3.
Tlenki azotu
194
400
4.
Tlenek węgla
4
150
Źródło: Wyniki badań przeprowadzonych przez WJOŚ na terenie zakładu
OSM Piątnica
Jak wynika z rocznego zestawienia zużycia paliw OSM Piątnica w
roku 2003 na cele opałowe zużyto 944,2 Mg oleju opałowego przez co
wyemitowano następujący ładunek zanieczyszczeń:
-
pył – 2 Mg
-
SO 2 – 4 Mg
-
NO 2 – 6 Mg
-
CO – 1 Mg
-
CO 2 – 1891 Mg
Jak wynika z decyzji Starostwa Powiatowego w Łomży z dn.
25.04.2004 r. na terenie Zakładu usytuowane są 3 kotły.
Emisje dopuszczalne dla kotła k 1 , emitora E 1
kotła k 2 , emitora E 2
kotła k 3 , emitora E 3
32
Tabela 12
Emisje dopuszczalne
Kocioł
Zanieczyszczenie
K1
SO 2
436
Pył
100
NO 2
400
CO
50
SO 2
436
NO 2
400
CO
50
Pył
100
SO 2
436
NO 2
400
CO
50
Pył
100
K2
K3
mg/m 3
Kolejnym źródłem zanieczyszczeń powietrza na terenie gminy jest
ruch kołowy na drogach krajowych nr 61 i 64
Dla dróg tych nie został opracowany Raport oddziaływania na
środowisko, w związku z tym brak jest symulacji komputerowej unosu
substancji
do
atmosfery.
Na
przedmiotowym
przeprowadzane badania poziomu zanieczyszczeń.
terenie
nie
były
też
33
1.8. Środowisko akustyczne
Hałas
Największe
zagrożenie
hałasem
stwarza
hałas
komunikacyjny
szczególnie jeżeli wśród ogólnej liczby pojazdów dużą część stanowią
samochody ciężarowe. Dotyczy to dróg krajowych, po których przewożone
są towary od granicy do granicy państwa. Hałas powoduje również
wzmożony przewóz towarowy i osobowy koleją.
Drugim zasadniczym źródłem hałasu jest działanie dużych zakładów
przemysłowych i usługowych. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U.
62, poz. 627) nakłada na Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
obowiązek ochrony stanu akustycznego środowiska i obserwację zmian w
ramach państwowego minitoringu środowiska.
Badania zostały przeprowadzone w dużych miastach województwa
podlaskiego, gdzie istnieją drogi krajowe, głównie tranzytowe oraz w
małych miejscowościach leżących przy trasach komunikacyjnych i drogach
pozamiejskich przebiegających przez tereny wypoczynkowe.
34
Tabela 13
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powodowanego
przez poszczególne grupy źródeł hałasu z wyłączeniem hałasu
powodowanego przez linie elektroenergetyczne oraz starty,
lądowania i przeloty statków powietrznych (wg załącznika do
rozporządzenia MOŚZNiL z 13.05.1998 r., Dz. U. Nr 66,
poz. 436)
Lp.
1.
2.
3.
4.
Przeznaczenie terenu
a) Obszary A ochrony
uzdrowiskowej
b) Tereny szpitali poza miastem
a)
Tereny wypoczynkowo –
rekreacyjne poza miastem
b)
Tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej
c)
Tereny zabudowy związanej
ze stały m lub wielogodzinny m
pobytem dzieci i młodzieży
a) Tereny zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej
innej niż zamieszkania
zbiorowego
b)
Tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej
z usługami rzemieślniczy mi
c) Tereny zabudowy zagrodowej
Tereny w strefie śródmiejskiej
miast powyżej 100 ty s.
Mieszkańców ze zwartą zabudową
mieszkaniową i koncentracją
obiektów administracyjny ch,
handlowych, usługowych.
Dopuszczalny poziom hałasu wyrażony
równoważonym poziomem dźwięku A
w dB
Pozostałe obiekty
Drogi lub linie
i grupy źródeł
kolejowe
hałasu
pora dnia –
przedział
czasu
odniesienia
równy
8 godzinom
pora nocy –
przedział
czasu
odniesienia
równy
8 godzinom
pora dnia przedział
czasu
odniesienia
równy 8
najmniej
korzystnym
godzinom
pora nocy –
przedział
czasu
odniesienia
równy 1
najmniej
korzystnej
godzinie
nocy
50
40
45
35
55
45
45
40
60
50
50
40
65
55
55
45
35
Na terenie gminy Piątnica nie były przeprowadzane badania poziomu
hałasu PEM poza natężeniem hałasu na terenie OSM Piątnica. Co prawda
przez teren gminy przebiegają drogi krajowe nr 61 i 64, lecz zarządca drogi
krajowej
Krajowy
Zarząd
Dróg
i
Autostrad
nie
posiada
„Raportu
oddziaływania na środowisko”, w którym zawarta byłaby symulacja
komputerowa poziomu hałasu na trasie dróg 61 i 64 w granicach gminy
Piątnica.
Nie były też przeprowadzane badania pomiaru hałasu. Obecnie droga
61 jest przebudowywana, ciężki ruch samochodowy przeniesiony jest więc
na drogę krajową nr 8.
Dyrekcja Zarządu Dróg i Autostrad rozważa również możliwość
przeniesienia ciężkiego ruchu samochodowego na drogę krajową nr 8
również po przebudowie drogi krajowej nr 61.
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy
Zakład należy do podmiotów uciążliwych dla środowiska, który musi
posiadać
pozwolenie
zintegrowane
w
związku
z
tym
Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska przeprowadzał na terenie zakładu pomiary
poziomu hałasu.
Wyniki pomiarów elementarnych w porze nocnej
Poziom hałasu
40,1 dB
40,2 dB
Punkt pomiarowy 1
39,5 dB
Średnie natężenie hałasu 40,3 dB
40,3 dB
Punkt pomiarowy 2
40,3 dB
40,0 dB
39,7 dB
40,1 dB
Średnie natężenie hałasu 40,3 dB
36
Wyniki badań z 24.10.2003 r.
Dział serwatki
L
Punkt 3
Punkt 2
PEM
L
max
L
min
leg
37,6
45,1
40,2
39,7
44,2
39,5
Odległość od
37,5
43,3
40,3
źródła 200 m
35,1
44,6
37,7
40,3
40,3
38,1
40,0
40,0
35,0
39,7
39,7
44,9
49,1
40,1
–
elektromagnetyczne
promieniowanie
niejonizujące
generowane jest przez urządzenia elektromagnetyczne typu linii i stacji
transformatowych lub genaratorów telefonii komórkowej.
Dla
każdego
z
takich
obiektów
opracowany
jest
„Raport
oddziaływania na środowisko”, w których dokładnie wyznaczone są strefy
ochronne, których należy przestrzegać przy budowaniu tego typu obiektów.
1.9. Lasy
Lasy gminy Piątnica należą do Nadleśnictwa Łomża. Stanową jeden z
ważniejszych zasobów naturalnych gminy. Ogólnie lasy i zadrzewienia
zajmują
4297
ha
czyli
20%
areału
gminy.
Gospodarka
rolna
jest
ograniczona ze względu na mało korzystną strukturę wiekową i małe
zróżnicowanie gatunkowe drzewostanów oraz małą odporność siedlisk
leśnych państwowych, gospodarka polega na bilansowaniu zrębów z
odnowieniami.
W lasach prywatnych natomiast rola ogranicza się do pozyskiwania
drewna na potrzeby budownictwa indywidualnego i na opał.
Na
terenie
gminy
odnowienia i zalesienia.
Piątnica
miały
miejsce
następujące
zręby,
37
Tabela 15
Zręby, odnowienia i zalesienia na terenie gminy Łomża w
granicach gminy Piątnica w latach 2002 - 2003
Lata
Zręby
Odnowienia
2002
7,68 ha
3,33 ha
2004
7,5 ha
12,28 ha
Zalesienia
4,07 ha
0 ha
Źródło: Informacje uzyskane w Urzędzie Marszałkowskim woj. podlaskiego
Ogólnie na terenie gminy 2/3 ogólnej powierzchni stanowią lasy
prywatne. Lasy Nadleśnictwa Łomża występują głównie w okolicach wsi:
Wiktorzyn, Jeziorko, Drozdowo, Elżbiecin.
W obrębie Nadleśnictwa Łomża występują następujące lasy uznane
jako ochronne:
•
lasy wodochronne (8 ha siedlisk wilgotnych),
•
lasy położone w odległości do 10 km od miast powyżej 50 tys.
mieszkańców.
1.10. Rozwój turystyki i rolnictwa ekologicznego jako
strategiczne kierunki rozwoju województwa
podlaskiego
Jak
wynika
ze
„Studium
uwarunkowań
kierunków
rozwoju
przestrzennego gminy Piątnica”. Część obszaru gminy położona jest na
terenie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi i jego strefie
ochronnej oraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i
Doliny Dolnej Narwi.
Na terenie gminy zlokalizowany jest ścisły rezerwat przyrody
„Kalinowo”.
Ważnym elementem środowiska przyrodniczego jest przepływająca w
południowej jej części rzeka Narew z rozległą pradoliną.
38
Jednostka wyróżnia się wysokimi walorami krajobrazu naturalnego –
wysokie wzniesienia i rozległa dolina Narwi, malownicze zbocza, duża
lesistość, bogactwo roślinności oraz zabudowa wkomponowana w naturalne
środowisko w większości o wartościach kulturowych.
Przez
teren
gminy
przebiegają
również
następujące
szlaki
turystyczne:
•
szlak pieszy „Chwały Oręża Polskiego” – niebieski – na trasie
Nowogród – Łomża – Piątnica – Bronowo – Drozdowo – Wizna – Góra
Strękowa – Zajki;
•
szlak pieszy żółty na tracie Łomża – Drozdowo – Wizna;
•
szlak samochodowy na trasie Łomża – Drozdowo – Wizna – Jeżewo –
Białystok;
•
szlak wodny Narwi
Rezerwat przyrody „Kalinowo”
Został utworzony w 1972 roku na powierzchni 1,45 ha, a następnie
powiększony w 1989 roku do 69,8 ha. Rezerwat obejmuje kompleks
należący do Nadleśnictwa Łomża położony na południowym zboczu doliny
Narwi pomiędzy Kalinowem i Drozdowem. Celem ochrony jest zachowane
w stanie naturalnym wielogatunkowego lasu liściastego z zespołami grądu
częściowego i grądu typowego oraz dąbrowy świetlistej z rzadkimi
roślinami
tworzącymi murawy kserotermiczne. Na terenie rezerwatu
występuje 6 gatunków podlegających ochronie prawnej: lilia złotogłów,
naparstnica zwyczajna, zawilec wielokwiatowy, rojnik pospolity, gnieździk
leśny i podkolan biały.
Na terenie rezerwatu występują liczne zakazy związanych z ochroną
przyrody”
•
Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi
Łomżyński
Park
Krajobrazowy
Doliny
Narwi
obejmuje
tereny
położone w dolinie Narwi na odcinku od Bronowa do Łomży wraz ze strefą
krawędziową w obrębie gmin: Łomża, Piątnica i Wizna na powierzchni
około 500 ha.
39
Celem
Parku
wyróżniających
wyginięciem
jest
się
ochrona
zlewowych
występowaniem
gatunków
roślin
i
wielu
zwierząt
terenów
rzadkich
oraz
doliny
i
Narwi,
zagrożonych
unikalnych
wartości
krajobrazowych. Walory przyrodnicze i krajobrazowe stanowią również
warunki
do
prowadzenia
działalności
naukowej
i
dydaktycznej
oraz
turystyki kwalifikowanej, a stan czystości środowiska do upowszechniania
rozwoju rolnictwa ekologicznego.
Na terenie gminy Piątnica granica parku krajobrazowego przebiega
od mostu na Narwi w Piątnicy Poduchowskiej, wzdłuż drogi krajowej nr 64
Piątnica – Jeżewo, dalej wzdłuż drogi Piątnica Bronowo obejmując grunty
rolne i leśne położone w strefie krawędziowej oraz dno doliny Narwi w
następujących
wsiach:
Piątnica
Włościańska,
Kalinowo,
Drozdowo,
Niewadowo, Rakowo Czechy, Rakowo Bagienne, Krzewo Stare, Kossaki i
dalej w kierunku Bronowa w gminie Wizna.
Wokół Parku utworzono strefę ochronną zwaną otuliną o powierzchni
11500 ha, której granicę w gminie Piątnica wyznacza most na Narwi, droga
krajowa nr 64 oraz droga Wiktorzyn – Żelechy – Truszki i dalej w kierunki
wsi Janczewo w gminie Wizna.
Dla Parku i jego otuliny sporządzono plan ochrony zatwierdzony
rozporządzeniem Wojewody Podlaskiego z dn. 27.04.1999 r.
W granicach Parku i jego otuliny wyróżniono 4 strefy ochrony
walorów przyrodniczych:
•
Strefę P I ochrony ścisłej, do której zaliczono istniejące i projektowany
rezerwat przyrody oraz stanowiska lęgowe ptaków drapieżnych.
•
Strefę P II ochrony całkowitej obejmującą zalewane dno doliny Narwi w
granicach
parku,
strefą
krawędziową
parku
z
istniejącymi
lub
projektowanymi mniejszymi formami ochrony: użytkami ekologicznymi,
ziołoroślinami,
szuwarami,
olsami,
lasami
grupy
I,
miejscami
obserwacji żółwia błotnego.
•
Strefę P III z wysoczyznową częścią parku, dolinową częścią otuliny i
korytarzami ekologicznymi.
•
Strefę P IV, w skład której wchodzi wysoczyzna część otuliny.
40
Obszar chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny
Dolnej Narwi.
Południowo – zachodnia część gminy położona jest w Obszarze
Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi. W
skład
obszaru
wchodzą
następujące
wsie:
Piątnica
Poduchowska,
Czarnocin, Penza, Drożęcin Stary, Nagórki, Drożęcin Lubiejowo. Celem
ochrony na tym terenie jest zachowanie wyróżniających się krajobrazowo
terenów o różnych typach ekosystemów.
Na terenie gminy występują też użytki ekologiczne. Są to:
•
stanowisko
roślinności
murawowej
i
ksreotermicznej
ze
skalicą
ziarenkowatą występujące na powierzchni 9,74 ha na południe od
zabudowań wsi Niewodowo,
•
bogate gatunkowo zbiorowiska murawowe występujące na wschód od
Drozdowa i na północ od Niewodowa na powierzchni 22,7 ha,
•
koryto Narwicy oraz zespoły roślinności wodnej i bagiennej położone na
prawym brzegu Narwicy na odcinku od Kalinowa do Niewiadowa na
powierzchni 116,1 ha,
•
starorzecza Narwi z zespołami roślinności wodnej.
Na terenie gminy występują również liczne zabytki kultury, które
mogą również być wykorzystywane jako atut pod kątem turystycznego
zagospodarowania gminy.
Wykaz obiektów zabytkowych
Dobrzyjałowo
1. Zespół kościoła par. p.w. św. Stanisława:
•
kościół, murowany, 1860 r.,
nr rej. A- 59
•
plebania, murowana, 1885 r.,
nr rej. A-125
•
ogrodzenie z bramą, murowane, koniec XIX wieku.
nr rej. A- 59
2. Cmentarz rzymskokatolicki, I połowa XIX wieku.
nr rej. A- 296
3. Kaplica cmentarna, murowana, 1869 r.
nr rej. A- 124
41
Drozdowo
1. Zespół kościoła par. p.w. św. Jakuba:
•
kościół, murowany, 1869-70,
nr rej. A-104
•
ogrodzenie z bramą, murowane, 1895 r.,
nr rej. A-104
•
plebania, murowana, 1895 r.
nr rej. A- 106
2. Cmentarz rzymskokatolicki, ok. 1809 r.
nr rej. A- 306
3. Kaplica grobowa Lutosławskich, murowana, 1870 r.
nr rej. A-105
4. Zespół dworsko-parkowy:
•
dwór, murowany, 2 połowa XVIII wieku, 1895 r.
nr rej. A- 47
•
park krajobrazowy, 2 ćwiartka XIX wieku.
nr rej. A-222
5. Park górny, 2 połowa XIX wieku.
nr rej. A- 48
Osada wczesnośredniowieczna
nr rej. A-490
Kisielnica
1. Pozostałość zespołu dworskiego:
nr rej. A-173
•
Oficyna, murowana, 2 ćwiartka XIX wieku,
nr rej. A-173
•
Czworak, murowany, początek XX wieku,
nr rej. A-173
•
Spichlerz, murowany, 3 ćwiartka XIX wieku,
nr rej. A-173
•
Park, początek XX wieku.
nr rej. A-173
2. Cmentarz wojenny z I wojny światowej.
nr rej. A- 277
3. Mogiła zbiorowa z I wojny światowej
nr rej. A-276
Piątnica
1. Zespół kościoła par.p.w. Przemienienia Pańskiego:
•
kościół, murowany, 1914 r,
•
plebania, murowana, 1880 r.
nr rej. A-516
nr rej. A-281
2. Cmentarz rzymskokatolicki, początek XIX wieku.
nr rej. A- 325
3. Zespół fortów ziemno-betonowych, 1882-1914 r.,
nr rej. A- 37
42
Rakowo Czachy
1. Osada wczesnośredniowieczna
nr rej. A - 484
Gmina Piątnica ze względu na swój rolniczy charakter powinna być
zagospodarowana pod kątem rozwoju agroturystyki.
Na terenie gminy powinny powstać gospodarstwa agroturystyczne w
pobliżu obszarów leśnych oraz w pobliżu rzeki Narwi.
Gospodarstwa agroturystyczne powinne być nastawione na rozwój
turystyki weekendowej, świątecznej, pobytowej oraz kwalifikowanej (np.:
wędkarstwo, jeździectwo, spływy kajakowe itd.).
Obecnie na terenie gminy Piątnica na bazę turystyczną składają się:
•
gospodarstwo agroturystyczne K. I M. Rydel w kol. Olszyny.
Gospodarstwo położone w pobliżu Narwiańskiego Parku Narodowego,
wokół otaczają obfitują w jagody i grzyby. Możliwość wędkowania w
pobliskiej Narwi i Biebrzy. Przed domem znajduje się duży ogród oraz
miejsce na ognisko i plac zabaw dla dzieci. Gospodarstwo dysponuje 5
pokojami
dwuosobowymi.
2
łazienki,
oddzielnie
Wc,
przejazdy
bezpłatnie grill, dostęp do lodówki, kuchni, tv, sat, video. Bar,
restauracja 8 km. sklepy 1,5 km. rzeka 8 km. żywność ekologiczna,
gospodyni oferuje świeże ciasta sporządzane z produktów pochodzących
z własnego gospodarstwa.
•
kompleks gastronomiczno – hotelarski Baranowski w Piątnicy,
•
motel „Zacisze” w Piatnicy,
•
bar gastronomiczny „Willi” w Kalinowie,
•
bar gastronomiczny „Konrad” w Drozdowie,
•
bar gastronomiczny „Milano” w Jeziorku,
•
bar gastronomiczny „Bors” w Kiesielnicy,
•
mini bar gastronomiczny w Marianowie,
•
bar gastronomiczny „Paradise” w Rakowo Bagnie,
•
bar gastronomiczny w Kisielncy,
•
bar gastronomiczny „Amigo” w Krzewie.
43
Jest to więc baza turystyczna niewystarczająca w stosunku do potrzeb
i możliwości rozwojowych pod kątem zagospodarowania turystycznego
gminy.
Na terenie gmin brak jest również gospodarstw ekologicznych.
Niechęć do tworzenia gospodarstw agroturystycznych spowodowana
jest
najprawdopodobniej
obawą
rolników
przed
ewentualnym
niepowodzeniem przedsięwzięcia.
Argumentem w kierunku rozwoju rolnictwa ekologiczne jest brak
rozwiniętego przemysłu na przedmiotowym terenie, rolniczy charakter
gminy
z
glebowe
dominacją
oraz
rolnictwa
stosunkowo
ekstensywnego,
niewielkie
umiarkowane
zanieczyszczenie
warunki
powietrza
atmosferycznego. Są to więc warunki niezbędne do prowadzenia rolnictwa
ekologicznego zgodnie z Ustawą o Rolnictwie Ekologicznym (Dz. U. Nr 38,
poz. 452 z dn. 16.03.2001 r.). Ustawa ukierunkowuje warunki i metody
przetwórstwa
gospodarstw
rolnych
chcących
prowadzić
gospodarstwa
ekologiczne.
Natomiast Ustawa z dn. 26.11.98 r. o Finansach Publicznych (Dz. U.
Nr 155 z 2003, Nr 15, poz. 148 z późn. zm.) normują zagadnienia dotacji
dla gospodarstw ekologicznych oraz gospodarstw realizujących program
przestawienia gospodarstwa rolnego na produkcję metodami ekologicznymi.
Należy nadmienić, że tego rodzaju produkcja wymaga dużej wiedzy
w
zakresie
metod
produkcji
oraz
dużych
wkładów
pracy,
która
niejednokrotnie wykonywana jest ręcznie.
Wymaga to aktywizacji społeczeństwa gminnego w zakresie rozwoju
tego rodzaju produkcji. Koniecznym jest więc stworzenie Gminnego
Centrum
Przedsiębiorczości,
które
pomogłoby
rolnikom
w
tworzeniu
gospodarstw ekologicznych.
Doradztwo dotyczyłoby:
-
metod produkcji i norm jakie powinny spełniać gospodarstwa
ekologiczne zgodnie z Ustawą o rolnictwie ekologicznym,
-
pomocy w pozyskiwaniu alternatywnych lub dodatkowych źródeł
dochodu w rolnictwie i na obszarach wiejskich,
44
-
wszystkich formalności dotyczących rozwoju małych i średnich
przedsiębiorstw,
-
możliwości utworzenia wspólnych przedsięwzięć ekologicznych
oraz organizacji rolniczych grup producenckich,
-
promocja lokalnych produktów rolnych ( uczestnictwo w targach
artykułów
spożywczych rolnych), organizowanie lokalnych i
ogólnopolskich imprez oraz uczestnictwo w nich,
-
stworzenia
poszukiwanie
i
i
promocji
gminnego
tworzenie
nowych
„produktu
rynków
zbytu
lokalnego”,
produktów
rolnych.
1.11. Edukacja ekologiczna
Jedyną formą edukacji ekologicznej na terenie gminy jest udział
młodzieży w rokrocznie organizowanej przez Starostwo Powiatowe w
Łomży akcji „Sprzątanie świata”. Uczniowie ze szkół z terenu miasta i
gminy Piątnica zbierają selektywnie odpady – puszki aluminiowe, butelki
PET, tekstylne.
Poza tym, brak jest na terenie gminy rozpowszechnionej edukacji
ekologicznej szczególnie wśród dorosłych.
Jak wynika ze sprawozdania z udziału w akcji „Sprzątanie Świata –
Polska 2003” w akcji wzięło udział 1374 uczniów z terenu gminy Piątnica
oraz 136 osób powyżej 25 roku życia.
Zebrano
57,5
m3
odpadów
zmieszanych
z
terenu
obiektu
Zabytkowego „Forty”, lasów, okolic cmentarzy oraz Łomżyńskiego Parku
Krajobrazowego Doliny Narwi. Gmina bierze udział w akcji od 1998 roku.
45
1.12. Zagrożenia poważnymi awariami
Na terenie gminy Piątnica istnieje możliwość występowania powodzi.
Do terenów zalewowych zalicza się użytkowane rolniczo łąki i
pastwiska w dolinie Narwi. W większości przypadków cykliczne zalewy
wiosenne nie powodują większych strat gospodarczych z uwagi na fakt, że
są to tereny wykorzystywane jako ekstensywne użytki zielone bądź
nieużytki. W sporadycznych przypadkach podtopieniom ulega zabudowa
gospodarcza zlokalizowana zbyt blisko brzegów Narwi.
Na
terenie
gminy
powołana
jest
ochotnicza
drużyna
ochrony
przeciwpowodziowej.
Ramowy regulamin
Ochotniczych drużyn ochrony przeciwpowodziowej
Na postawie § 4 pkt. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11
marca 1977 r., w sprawie ochrony przed powodzią (Dz.U. nr 10, poz. 39).
Główny
Komitet
ramowego
Przeciwpowodziowy
regulaminu
ochotniczych
ustala
drużyn
następujące
wytyczne
ratowniczych
ochrony
przeciwpowodziowej:
1. Podstawy prawne powołania ochotniczych drużyn ratowniczych
Ochotnicze drużyny ratownicze ochrony przeciwpowodziowej są
powołane i działają w oparciu o przepisy:
1. Art. 73 ustawy z dnia 24.X.1974 r. – Prawo wodne (Dz.U. nr 38,
poz. 230).
2. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11.03.1977 r. w sprawie
ochrony przed powodzią (Dz.U. nr 10, poz. 39).
3. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11.03.1977 r., w sprawie
świadczeń dla osób, które uległy wypadkom przy wykonywaniu
bezpośredniej ochrony przed powodzią (Dz.U. nr 10, poz. 40).
4. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11.03.1977 r., w sprawie
zasad
usprawiedliwienia
zwolnień
od
pracy
osób
nieobecności
biorących
w
pracy
udział
ochronie przed powodzią (Dz.U. nr 10, poz. 41).
w
i
udzielania
bezpośredniej
46
2. Organizacja ochotniczych drużyn
1. Na
czele
ochotniczej
drużyny
ratowniczej
stoi
komendant,
powołany przez wójta gminy na okres 3 lat.
2. Komendant
ochotniczej
bezpośrednio
drużyny
przewodniczącemu
ratowniczej
podlega
gminnego
komitetu
przeciwpowodziowego, którym z urzędu jest wójt gminy.
3. Do ochotniczej drużyny ratowniczej mogą być przyjmowane
osoby, które ukończyły 18 lat i stan ich zdrowia pozwala na
wykonywanie
czynności
związanych
z
przygotowaniem
i
udziałem w bezpośredniej ochronie przed powodzią.
4. Ochotnicze drużyny ratownicze powinny być zorganizowane
spośród mieszkańców wsi znajdujących się na zagrożonych
powodzią terenach.
5. Najmniejszą jednostką organizacyjną w drużynie ratowniczej jest
sekcja. Dwie lub trzy sekcje tworzą drużynę.
W ramach drużyny mogą być powoływane posterunki, patrole lub
zespoły
przeznaczone
do
wykonywania
określonych
zadań,
zwłaszcza do obsługi urządzeń i sprzętu.
3. Zakres działania
Do zadań ochotniczej drużyny ratowniczej należy w szczególności:
1. Udział w zapobieganiu i zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych
powodzi.
2. Udział
w
akcjach
ratowniczych
i
niesienia
pomocy
ludności
dotkniętej powodzią, a zwłaszcza podczas ewakuacji z terenów
bezpośrednio zagrożonych oraz zabezpieczenia jej mienia.
3. Wykonywanie prac związanych z umocowaniem i zabezpieczaniem
wałów przeciwpowodziowych, mostów i innych budowli.
4. Czuwanie
nad
stanem
urządzeń
zabezpieczających
i
sprzętu
służącego ochronie przed powodzią ora obsługą tego sprzętu.
4. Wyposażenie
1. Wyposażenie ochotniczej drużyny ratowniczej w sprzęt techniczno
– ratowniczy ustala się stosowanie do potrzeb związanych z
47
realizacją ustalonych dla tej drużyny zadań, z uwzględnieniem
posiadanego
w
najbliższym
magazynie
przeciwpowodziowym
sprzętu, materiałów i środków ochronnych.
2. Transport, maszyny i ciężki sprzęt mechaniczny niezbędny dla
działań profilaktycznych i ochronnych w akcjach ratowniczych
zabezpieczają gminne komitety przeciwpowodziowe.
5. Wskazówki
1. Szczegółową organizacją, skład osobowy, zakres działania i
wyposażenie
ochotniczych
przeciwpowodziowej
ustala
drużyn
ratowniczych
wojewoda
na
ochrony
wniosek
wójtów
zainteresowanych gmin.
2. Wojewódzkie
komitety
przeciwpowodziowe
zapewniają
przeszkolenia komendantów i członków drużyn ratowniczych w
zakresie podstawowych działań i prac ochrony przed powodzią w
dostosowaniu do lokalnych potrzeb.
W celu eliminacji zagrożenia powodziowego należy wykluczyć z
zabudowy
terenów
położonych
w
dolinach
rzek
i
cieków
wodnych
znajdujących się w zasięgu cyklicznych zalewów i dostosowania zabudowy
wsi do naturalnych warunków fizjograficznych.
48
Rozdział II
Analiza SWOT
Atuty rozwojowe
•
naturalne uwarunkowania sprzyjające produkcji zdrowej żywności,
•
stopniowa rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie gminy,
•
dość dobre warunki glebowe,
•
korzystne do rozwoju turystyki, agroturystyki położenie gminy,
•
brak
uciążliwego
przemysłu
co
sprzyja
tworzeniu
gospodarstw
ekologicznych,
•
obecność na terenie gminy dwóch ważnych dróg krajowych nr 61 i 64
•
istnienie na terenie gminy składowiska odpadów, co umożliwia sprawne
wdrażanie racjonalnej gospodarki odpadami,
•
możliwość produkcji alternatywnych źródeł energii (np.: biomasy) na
glebach gorszej jakości,
Słabe strony
•
niski poziom skanalizowania gminy, co wpływa negatywnie na stan
środowiska przyrodniczego gminy,
•
zbyt słabo rozwinięty system selektywnej zbiórki odpadów „u źródła”,
•
zbyt słabo rozwinięte zaplecze do rozwoju turystyki i agroturystyki,
•
wciąż
zbyt
duża
liczba
kotłów
węglowych,
szczególnie
w
gospodarstwach indywidualnych w stosunku do kotłów opalanych na
alternatywne źródła energii – np.: biomasę, olej,
•
niepełny zakres monitoringu (jakości gleb, emisji zanieczyszczeń do
powietrza).
49
Szanse – czynniki zewnętrzne
•
program pomocy dla rolników w zalesieniu najsłabszych gleb
•
istnienie ustawy wspierającej rozwój rolnictwa ekologicznego
•
możliwość skorzystania z pomocy finansowej na cele środowiska
(Fundusz Spójności, NFOŚiGW, WFOŚiGW, fundusze Strukturalne)
•
istnienie ustawy wspierającej termodernizację budynków oraz źródeł i
sieci cieplnych.
Zagrożenia
•
brak skutecznych przepisów z zakresu budownictwa i zagospodarowania
przestrzennego, zabezpieczających środowisko przed degradacją oraz
przez
intensywną
niezabudowanych.
zabudową
atrakcyjnych
obszarów
dotychczas
50
Rozdział III
Cele i priorytety wynikające z zewnętrznych
uwarunkowań
3.1. Program ochrony wód podziemnych
i powierzchniowych
W świetle II Polityki Ekologicznej Państwa poprawa stanu jakości
wód ochrony zasobów wodnych przejawia się poprzez:
1. Racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych.
2. Zapobieganie
zanieczyszczeniom
wód
podziemnych
i
powierzchniowych.
3. Przywrócenie
wodom
powierzchniowym
i
podziemnym
właściwego stanu ekologicznego.
Powyższym celom służą w skali kraju i województwa :
1. Złagodzenie deficytów czystej wody zwłaszcza w aglomeracjach
miejskich.
2. Realizacja
zlewniowych
programów
budowy
i
modernizacji
systemu oczyszczalni ścieków.
3. Reforma systemu zarządzania wodą, w tym urealnienie opłat za
korzystanie z wody.
4. Podjęcie realizacji programu intensywnego zalesiania obszarów
wododziałowych, wododziałowych terenów nieprzydatnych dla
rolnictwa.
5. Ograniczenie ilości nie oczyszczonych ścieków komunalnych i
przemysłowych kierowanych do wód, a także zwiększenie udziału
wysokoefektywnych metod oczyszczania ścieków.
6. Ograniczenie wykorzystania wód podziemnych przez przemysł do
niezbędnych potrzeb.
51
7. Zlikwidowanie deficytów wody w miastach oraz zapewnienie
wody
odpowiednich
parametrach
sanitarnych
dla
celów
konsumpcyjnych produkcyjnych na wsi.
8. Poprawa jakości wód podziemnych i powierzchniowych poprzez
ograniczenie
odpływu
powierzchniowych
oraz
ścieków
socjalno-bytowych
poprawa
i
ochrona
do
wód
jakości
wód
podziemnych.
CEL STRATEGICZNY
1. Poprawa jakości wód powierzchniowych.
2. Ochrona przed zanieczyszczeniami wód podziemnych.
Priorytet:
1. Podniesienie jakości wód powierzchniowych.
2. Ochrona wód gruntowych przed zanieczyszczeniami sanitarnymi i
przemysłowymi.
Działania średniookresowe do roku 2007
1) Przeprowadzenie dokładnej inwentaryzacji „dzikich” wysypisk śmieci.
Zorganizowaną zbiórkę odpadów należy objąć 100% mieszkańców
gminy.
Jednocześnie
przeprowadzić
z
szeroką
inwentaryzacją
akcję
„dzikich”
edukacyjną
w
wysypisk
zakresie
należy
racjonalnej
gospodarki odpadami na terenie gminy. Mieszkańcy gminy muszą
zdawać sobie sprawę z faktu, że „dzikie” wysypiska są jednym z
powodów złej jakości wody do picia.
Jak wynika z Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami na terenie
gminy Piątnica istnieje 10 miejsc nielegalnego składowania odpadów, w
których zdeponowanych jest 20 Mg odpadów. W związku z powyższym
należy wysypiska te uporządkować i nie dopuszczać do dalszego tworzenia
tego rodzaju wysypisk.
Należy podnieść stopień zwodociągowania gminy do poziomu 100%.
W tym celu gmina planuje budowę sieci wodociągowej we wsi Olszyny,
budowę sieci wodociągowej we wsi Drozdowo oraz przebudowę wodociągu
52
w Piątnicy, jak również budowę sieci wodociągowo – kanalizacyjnej w
Czarnocinie.
Dzięki tym inwestycjom 100% mieszkańców gminy będzie miało
nieograniczony dostęp do wody, o jakości spełniającej kryteria niezbędne
dla wody przydatnej do spożycia.
Rozbudowując sieć wodociągową koniecznym jest rozbudowa sieci
wodociągowej, by nie dopuścić do nadmiernego zanieczyszczenia wód
gruntowych i powierzchniowych. Z ekologicznego punktu widzenia budowa
scentralizowanej kanalizacji jest priorytetem w gminie dla miejscowości, w
których zlokalizowane są, lub będą, zakłady obsługi ludności generujące
znaczne ilości ścieków sanitarnych w skali lokalnej np.: zlewnia mleka,
szkoła, ośrodek zdrowia, ośrodki wypoczynkowe. Na terenach zabudowy
kolonijnej i we wsiach o dużym rozproszeniu zabudowy należy zamontować
przydomowe oczyszczalnie ścieków.
Na
terenie
gminy
Piątnica
w
roku
2004
zostanie
zakończona
inwestycja budowy kanalizacji sanitarnej w Piątnicy Poduchowskiej z
budową przepompowni i połączeniem kanałów tłocznych do miejskiej
oczyszczalni ścieków w Łomży.
Wybudowana zostanie również kanalizacja sanitarna wraz z siecią
wodociągową we wsi Czarnocin.
II etapem skanalizowania gminy będzie budowa sieci kanalizacyjnej
z połączeniami w miejscowości Piątnica na ul. Sadowej, Fortecznej i części
ul. Ogrodowej i Wesołej. Etap III to budowa kanalizacji sanitarnej w
Piątnicy
Poduchowskiej
na
ul.
Wesołej
(część),
Ogrodowej (część), Nowej, Fortecznej (część),
Nowoprojektowanej,
Północnej, 33 Pułku
Piechoty, Polnej, Zielonej, Łąkowej, Stawiskowej (część) i pozostała część
Piątnicy.
Ten etap skanalizowania gminy zakończony będzie w roku 2005.
W roku 2006 zakończona natomiast zostanie budowa kanalizacji sanitarnej
we wsiach Piątnica Włościańska i Kalinowo.
53
Ścieki sanitarne będą transportowane do głównej przepompowni
ścieków P1 zlokalizowanej przy rzece Narew, skąd za pomocą rurociągu
tłocznego pod rzeką Narew będą przekazywane do oczyszczalni miejskiej.
W
dalszej
kolejności
skanalizowane
będą
następujące
wsie:
Drozdowo, Rakowo Czachy, Rakowo Boginie, Niewiadowo, Krzewo (ze
względu na wielkość wsi, zwartość zabudowy i lokalizację ich na obszarze
łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi) oraz Dobrzyjałowo,
Jeziorko, Olszyny, Kisielnica, Kownary i Budy Czarnockie (z uwagi na
wielkość wsi i zwartość zabudowy).
Obszary o zabudowie rozproszonej kolonijnej, gdzie nieracjonalna
wydaje się budowa systemów scentralizowanych, zostanie skanalizowana
indywidualnymi przyzagrodowymi oczyszczalniami ścieków.
Na dzień sporządzania gminnego Programu Ochrony Środowiska brak
jest projektu wykonania przyzagrodowych oczyszczalni ścieków. Proponuje
się więc oczyszczalnie typu Ecolo – Chief, które są oczyszczalniami
biologicznymi do oczyszczania ścieków bytowo – gospodarczych. Przyjęta
technologia daje 95 – 97% redukcji ładunku zanieczyszczeń dostających się
bezpośrednio do gleby, wód podziemnych i powierzchniowych.
Na dzień dzisiejszy odprowadzenie ścieków we wsiach odbywa się do
zbiorników bezodpływowych, które często są nieszczelne. Powoduje to
zagrożenie dla ujęć wody znajdujących się na terenie gminy i będących
źródłem wody pitnej. Gromadzone ścieki są niejednokrotnie wywożone na
użytki rolne i tam wylewane. Powoduje to znaczne zanieczyszczenie
środowiska.
Ważna
jest
również
edukacja
ekologiczna
w
kierunku
przechowywania nawozów sztucznych i oborników na nieprzepuszczalnych
płytach ze ścianami bocznymi oraz gnojowicy w szczelnych zbiornikach
celem zabezpieczenia wycieków agresywnych zanieczyszczeń do gruntu i
przedostania się do wód gruntowych i podziemnych.
54
Działania długookresowe do roku 2014
1) Kontynuacja zadań średniookresowych
2) Dalszy monitoring jakości wód podziemnych i powierzchniowych.
3.2. Program ochrony powietrza
W celu poprawy jakości powietrza należy:
1) Ograniczyć emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych oraz jej
skutków pochodzących w szczególności z urządzeń energetyki cieplnej,
przemysłu,
składowisk
odpadów
komunalnych
oraz
związanych
z
ruchem komunikacyjnym poprzez:
•
instalowanie urządzeń eliminujących emisję zanieczyszczeń lub
ograniczających ją do poziomu normatywnego
•
stosowanie
proekologicznych
nośników
energii,
w
tym
szczególnie ze źródeł odnawialnych
•
ustalenie
stref
ograniczonego
użytkowania
na
obszarach
przekroczenia norm zanieczyszczeń
2) Uchwalenie dopuszczalnego poziomu niektórych substancji określonych
przepisami w planach miejscowych i ich egzekwowaniu, zwłaszcza w
odniesieniu do Narwiańskiego Parku Narodowego, Łomżyńskiego Parku
Krajobrazowego oraz terenów mieszkaniowych.
3)
Uwzględnienie
wyników
monitoringu
powietrza
w
procesach
sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
oraz podejmowania decyzji dotyczących realizacji zagospodarowania.
CEL STRATEGICZNY
1) Ograniczenie zanieczyszczeń powietrza ze wszystkich źródeł.
Zgodnie
z
PPOŚ
dla
powiatu
łomżyńskiego
cel
ten
będzie
realizowany przez:
•
Zmniejszenie zużycia energii na potrzeby produkcyjne i bytowe ludności
•
Ograniczenie emisji „u źródła” w energetyce
•
Ograniczenie zanieczyszczeń komunikacyjnych powietrza.
55
Czynnikami negatywnie wpływającymi na jakość powietrza na terenie
gminy Piątnica są:
1) Zła jakość dróg gminnych,
2) Istnienie drogi krajowej nr 61 i 64,
3) Źródła niskiej emisji zanieczyszczeń.
Działania średniookresowe do 2007
W najbliższym czasie planowane są następujące inwestycje mające na
celu poprawę nawierzchni dróg.
1) rozbudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej na
trasie Dobrzyjałowo – Kownary,
2) przebudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej
przez wieś Elżbiecin (od drogi krajowej nr 64 Piątnica – Białystok do
drogi wojewódzkiej),
przez wieś Krzewo pod górę do drogi powiatowej,
4) przebudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej we
wsi Drożęcin – Lubiejowo od drogi powiatowej Piątnica – Chludnie,
przez wieś Nowy Cydzyn w kierunku do drogi Stary Cydzyn – Jeziorko
oraz za wsią Nowy Cydzyn do drogi powiatowej Górki
Sypniewo –
Dobrzyjałowo,
Truszki – Kosaki,
7) przebudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej we
wsi Żelechy do drogi krajowej nr 64 Piątnica – Białystok,
8)
przebudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej
we wsi Kisielnica do stadniny),
9)
przebudowa drogi gminnej wraz z ułożeniem nawierzchni asfaltowej
przez wieś Wyrzyki na odcinku 300 m,
56
przez wieś Dobrzyjałowo oraz do cmentarza,
we wsi Drozdowo (ul. Kraska),
przez wieś Zabawka od drogi wojewódzkiej Piątnica – Jedwabne do
drogi krajowej nr 64 Piątnica – Jeżewo,
Marianowo – Budy Czarnockie,
we wsi Elżbiecin do drogi wojewódzkiej Piątnica – Jedwabne,
we wsi Kalinowo do drogi krajowej nr 64 Piątnica – Jeżewo,
16) przebudowa drogi gminnej równoległej do drogi powiatowej we wsi
Piątnica Włościańska.
Przebudowa dróg spowoduje:
- właściwą organizację ruchu poprzez wyrównanie nawierzchni drogi i
brak nierówności poprzecznych, sprzyjać będzie ciągłości ruchu,
jazdy
z
jednakową
prędkością
optymalną
(wyeliminowane
zatrzymywania się i zwolnienia przed nierównościami jezdni) i w
efekcie
wyeliminowanie
miejscowych
emisji
tlenku
węgla,
węglowodorów alifatycznych, zadymienia,
- sposobem
nieinwestycyjnym
ograniczającym
emisje
i
imisję
zanieczyszczeń jest prędkość jazdy. Zmniejszenie prędkości z 90
km/h do 50 km/h w terenach zabudowanych powoduje niższą emisje
spalin.
17)
Należy przeprowadzić sukcesywną zmianę ogrzewania z węglowego
na alternatywne źródło energii tj. olej opałowy, gaz ziemny, biomasa.
57
Działanie to powinno być przeprowadzone dwuetapowo:
Etap I - Sukcesywna zmiana systemów grzewczych w budynkach będących
pod zarządem gminy.
Etap II - Intensywna edukacja ekologiczna na temat konieczności zmiany
systemów ogrzewania w gospodarstwach indywidualnych. Należy
mieszkańcom gminy uświadamiać korzyści wynikające ze zmian
kotłów
z
węglowego
np.:
na
biomasę.
Jednocześnie
należy
zachęcać ich do uprawy np.: wierzby energetycznej na gruntach
gorszej jakości.
Argumentami przemawiającym za uprawą wierzby energetycznej są:
•
nasilenie prac związanych z uprawą wierzby przypada na okres
zimowy, który w rolnictwie jest tzw. okresem bezruchu,
•
niskie nakłady pracy ludzkiej,
•
wysoka produktywność,
•
możliwość wykorzystania dużych powierzchni gleb do uprawy,
•
możliwość zastosowania standardowych maszyn do uprawy gleby i
z drobnymi adaptacjami do zbiory biomasy,
•
uprawa wierzby rozwiązuje częściowo problem zaopatrywania wsi
w energię cieplną,
•
przyszłościowo nieograniczony rynek,
•
ograniczenie bezrobocia poprzez tworzenie nowych miejsc pracy
w przemyśle przetwarzającym i wykorzystującym biomasę.
Uprawa wierzby energetycznej przynosi pewne korzyści. Są to:
-
dla rolników uprawiających: bezpłatny opał, zyski ze sprzedaży
sadzonek oraz stały pewny dochód ze sprzedaży wierzby jako
paliwa;
-
dla środowiska: czyste paliwo, które w trakcie wzrostu pochłania
CO 2
oraz
możliwość
utylizacji
odpadów
ściekowych
plantacjach zgodnie z prawem ochrony środowiska.
na
58
Równocześnie
z
wymianą
ogrzewania
należy
przeprowadzić
termodernizację budynków. Termodernizację, w budynkach będących pod
zarządem gminy należy rozpocząć od budynków będących w złym stanie
technicznym, w których przeprowadzono zmianę systemu ogrzewania z
węglowego na alternatywne źródła energii.
Gmina planuje jednocześnie w latach 2004 – 2006 budowę nowego
budynku gminy. Spowoduje to niższe koszty eksploatacji budynku, który
jednocześnie będzie mógł pomieścić niezbędną do obsługi ludności liczby
pracowników.
1)
Kontynuacja
działań
rozpoczętych
oraz
średniookresowych
rozpoczynanie
(kontynuacja
nowych
inwestycji
inwestycji
w
zakresie
ochrony powietrza).
2)
W
dalszej
perspektywie
gmina
zamiesza
wdrożyć
opracowaną
koncepcję gazyfikacji gminy.
Koncepcja ta zakłada III etapowe zgazociągowanie gminy:
I etap – Piątnica Poduchowska, Piątnica Włościańska, Kalinowo,
Drozdowo, Niewadowo, Rakowo Boginie, Rakowo Czachy,
Czarnocin,
Marianowo,
Budy
Czarnockie,
Stary
Cydzyń,
Kisielnica, Nowy Cydzyń, Górki Sypniewo.
II etap – Stare Krzewo, Nowe Krzewo, Kossaki, Rządkowo, Jeziorko, Górki
Szewkowo, Dobrzyjałowo, Motyka, Budy Mikołajka, Wyłudzin,
Olszyny.
III etap – Elżbiecin, Zabawka, Kolonia Kalinowo, Wyrzyki, Kobylin, Pęza,
Stary Cydzyn, Nagórki, Drożęcin Lubiejowo, Kolonie Olszyny,
Wiktarzyn, Zelechy, Truszki, Murawy.
59
3.3. Program ochrony przed hałasem
Na terenie gminy Piątnica występują punktowe źródła hałasu, są to:
•
punktowo, zakłady produkcyjne, szczególnie OSM Piatnica,
•
ruch na drogach krajowych nr 61 i 64,
•
zła jakość nawierzchni dróg gminnych.
Priorytet:
1) Poprawa stanu środowiska akustycznego gminy.
1)
Tworzenie
zadrzewień
wzdłuż
dróg
celem
ograniczenia
hałasu
drogowego.
2)
Zmniejszenie oddziaływania źródeł hałasu przemysłowego poprzez
zabezpieczenia techniczne i zmiany technologiczne.
3)
Po przebudowie nawierzchni dróg poprawa stanu środowiska nastąpi
dzięki:
•
zmianie nawierzchni, braku kolein i ubytków, przez co samochody nie
będą musiały np. hamować, w dalszej perspektywie czasowej dzięki
postępowi
techniczno-technologicznemu
przemysłu
samochodowego
oraz lepszych rodzajów nawierzchni drogowych – wartość hałasu
zmniejszy emisję do otoczenia o 1 dB co pięć lat na pojazd.
4)
Opracowanie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. W
dokumencie tym powinny znaleźć się dopuszczalne natężenia hałasu
dla terenów każdego rodzaju.
5)
Określenie zasad i warunków lokalizacji nowej zabudowy, szczególnie
w stosunku do dróg krajowych i wojewódzkich, linii kolejowych, a
także linii energetycznych wysokich napięć.
6)
Wyznaczenie i zachowanie odpowiednich stref ochronnych dla linii
WN, stacji elektroenergetycznych wysokich napięć
7)
Inwentaryzacja
i
monitoring
województwa podlaskiego.
WIOŚ
źródeł
PEM
na
terenie
60
1. Kontynuacja działań średniookresowych.
2. Sporządzenie przez Starostwo Powiatowe w Łomży mapy akustycznej
powiatu zgodnie z Ustawą prawo ochrony środowiska.
3. Dalszy monitoring warunków akustycznych i PEM na terenie gminy.
3.4. Ochrona powierzchni Ziemi
Podstawowym czynnikiem degradującym powierzchnię ziemi była
dotychczas
niekontrolowana
znacznej
dewastacji
leśnych.
Eksploatacja
uległo
eksploatacja
kilkanaście
prowadzona
kopalin,
hektarów
była
w
wyniku
użytków
dorywczo,
bez
której
rolnych
i
rozpoznania
geologicznego złóż i planów rekultywacji pozostałych wyrobisk.
Drugim
czynnikiem
degradacji
gleb
jest
źle
zorganizowana
gospodarka odpadami.
1. Likwidacja źródeł zanieczyszczenia powierzchni ziemi powinna odbywać
się poprzez:
•
likwidację nielegalnych wysypisk odpadów,
•
dostosowanie
komunalnych
wysypisk
odpadów
do
wymogów
przepisów sanitarnych z priorytetem obszarów chronionych,
•
stosowanie
środków
technicznych
zmniejszających
ilość
emitowanych zanieczyszczeń.
2. Ograniczenie niekorzystnych skutków przemysłowej eksploatacji złóż
mineralnych,
poprzez
stosowanie
odpowiedniej
technologii
i
rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych.
3. Ochrona gleb przed erozją wietrzną i wodną oraz niekorzystnymi
zmianami
stosunków
wodnych,
przez
zalesienia,
zadrzewiania
i
odpowiednie zabiegi agroturystyczne na obszarach gruntów ornych i
zapewnienie właściwej realizacji i funkcjonowania systemów melioracji
wodnych.
61
4. Ochrona wartościowych gatunków rolnych przed nieuzasadnionym
przeznaczeniem
na
cele
nierolnicze
w
miejscowych
planach
zagospodarowania przestrzennego.
CEL STRATEGICZNY
•
Ochrona powierzchni ziemi przez odpowiednią, zgodną z Ustawą o
odpadach - gospodarkę odpadami.
•
Odpowiednie zagospodarowanie wyrobisk po wydobyciu surowców
mieszanych.
Priorytet:
1) Uruchomienie selektywnej zbiórki odpadów.
2) Ochrona powierzchni Ziemi przez odpowiednie zagospodarowanie
wyrobisk po wydobyciu surowców mineralnych.
3) Prowadzenie
racjonalnej
eksploatacji
złóż
mineralnych
z
zachowaniem wymogów Prawo geologiczne i górnicze.
Działanie średniookresowe do roku 2007
1. Należy przeprowadzić badania gleby w Stacji Rolniczo-Chemicznej i
stosować się do zaleceń specjalistów w zakresie nawożenia i eksploatacji
gleb. Prócz wytycznych otrzymanych ze Stacji Rolniczo-Chemicznej
mieszkańcy gminy powinni być przeszkoleni w zakresie właściwego
wykorzystania gleb i skutków ich złego eksploatowania.
2. Nadal należy ulepszać gospodarkę odpadami, która w gminie nie jest
zorganizowana zgodnie z Ustawą o odpadach. Zorganizowaną obsługę w
zakresie
wywozu
odpadów należy
objąć
100%
mieszkańców
oraz
wprowadzić selektywną zbiórkę odpadów.
W celu realizacji tego zadania należy przeprowadzić akcję informacyjno
-
edukacyjną
zarówno
wśród
młodzieży
jak
i
dorosłych
(np.
:
organizowanie konkursów promujących selektywną zbiórkę odpadów,
spotkania z mieszkańcami wsi, dalsze przeprowadzanie akcji „Sprzątanie
Świata”.
3. Dalsza inwentaryzacja „dzikich” wysypisk odpadów. Zlokalizowane
„dzikie” składowiska odpadów należy uprzątnąć, a tereny, które tego
wymagają zrekultywować. By uniknąć powtórnego tworzenia „dzikich”
62
składowisk
odpadów
należy
w
porozumieniu
ze
Strażą
Leśną
kontrolować stan czystości lasów i karać tworzących je mieszkańców
gminy.
4.
Rozpoczęcie
mineralnych
wydobywa
rekultywacji
lub
się
wyrobisk
zamykanie
surowce
i
po
wydobywaniu
rekultywacja
słabej
jakości.
wyrobisk,
Tereny
surowców
z
których
wyrobiskowe
po
rekultywacji należy nawozić, a następnie zagospodarować, najlepiej w
kierunku leśnym.
Działania długookresowe do 2011
1) Kontynuacja działań średniookresowych
2) Dalszy minitoring gleb
3) Wdrażanie prawidłowej gospodarki odpadami.
3.5. Ochrona środowiska przyrodniczego
Celem ochrony przyrody jest zachowanie cennych ekosystemów tj.
zapewnienie im trwałości poprzez utrzymanie warunków w jakich systemy
funkcjonują. Zmiana jednego z czynników (np. sposób użytkowania
ekosystemu przez człowieka, zmiana klimatu itd.) powoduje destrukcje
pierwotnego układu ekologicznego.
Szczególnie narażone na przekształcenie są lasy oraz półnaturalne
układy ekologiczne, ukształtowane w wyniku działalności człowieka (np.
łąki, pastwiska, strumienie, rzeki, torfowiska, uprawy).
Lasy są składnikiem wielu obiektów i obszarów chronionych Parków
Narodowych i rezerwatów przyrody. Lasy silnie przekształcone przez
człowieka
można
unaturalniać
wykorzystując
spontaniczne
procesy
dynamiki roślinności bądź zabiegi hodowlane. Sposoby renaturalizacji
ekosystemów
leśnych
mogą
być
realizowane
poprzez
unaturalnienie
struktury lasu (dotyczy układów mało zniekształconych) przebudowę
drzewostanów o zniekształconych składach gatunkowych, zakrzewienie
gruntów rolnych i połąkowych.
Półnaturalne układy ekologiczne (łąki, murawy, pastwiska) ukształtowane
w wyniku gospodarki człowieka często obfitują w rzadkie gatunki flory i
63
fauny. Żyzne łąki świeże i wilgotne po zaprzestaniu koszenia ulegają
szybkim przemianom. Po kilku latach w ich miejscu wykształcają się
zbiorowiska zdominowane przez jeden lub kilka gatunków, a po nich
wkraczają krzewy i drzewa. Dlatego konieczne są: wypas, koszenie,
nawożenie.
Wypas jak udowodniono jest dobrą metodą powstrzymania spontanicznej
sukcesji wtórnej (lub jej hamowanie) oraz wielu gatunków łąkowych,
pastwiskowych runowych.
Niezwykle ważny jest rytm koszenia (liczba pokosów), pora koszenia
oraz usuwanie bądź pozostawienie skoszonej biomasy. Koszenie stosuje się
w celu utrzymania półnaturalnych układów ekologicznych. Jest skutecznym
narzędziem
powstrzymującym
sukcesje,
przeciwdziała
wkraczaniu
gatunków drzewiastych i krzewiastych do zbiorowisk nieleśnych.
Bardzo specyficznym elementem przyrody na terenach intensywnie
użytkowych rolniczo są układy ekologicznie związane z prowadzonymi
przez człowieka uprawami rolnymi. Ich istnienie jest ściśle związane z
utrzymaniem ekstensywnych i względnie prymitywnych sposobów uprawy.
Torfowiska – są układami przyrodniczymi zdeterminowanymi przez
wodę. Ochronę takich układów realizuje się poprzez ochronę złoża
torfowego, ochronę procesu torfotwórczego i ochronę unikatowej przyrody
żywej
torfowiska.
Zagrożeniami
są
odwadnianie
i
melioracje
w
bezpośrednim sąsiedztwie. Renaturalizacja torfowiska jest możliwa gdy
degradacja układu została zahamowana we wczesnych etapach.
Rzeki – są szczególnie narażone na zanieczyszczenia wód. Mają one
zdolność samooczyszczania wód, w którym szczególną rolę pełni roślinność
cieków.
Celem ochrony rzek jest utrzymanie procesów kształtujących te
ekosystemy:
-
należy utrzymać ciągłość procesów rozwoju linii koryta rzecznego
-
należy utrzymać ciągłość procesów kształtujących morfologię dna
i brzegów rzeki,
-
należy zachować reżim morfologiczny rzeki,
64
-
należy utrzymać strukturę szaty roślinnej w korycie rzeki i na
dnie doliny rzecznej,
-
należy chronić zespoły fauny rzecznej i gatunki o znaczeniu
kluczowym w tych ekosystemach.
Priorytet:
Ochrona obszarów i obiektów przyrodniczych znajdujących się na
terenie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi, co przyczyni
się do wzrostu zainteresowania turystycznego gminą.
Działania krótkookresowe do roku 2007:
1) Zalesienie gruntów porolnych w celu uzyskania 30% zalesienia gminy
do roku 2023.
Na
terenie
gminy
Piątnica,
do
roku
2007
Plan
Urządzania
Lasów
Nadleśnictwa Łomża przewiduje:
Lata
Zręby
Odnowienia
Zalesienia
2004
5,05 ha
2,90 ha
-
2005
0 ha
5,06 ha
-
2006
2,64 ha
-
-
2007
0,58 ha
2,64 ha
-
Zwiększenie stopnia zalesienia powinno być wzmożone szczególnie
na terenach objętych ochroną przyrody (teren parku i strefy ochronne,
zbocza dolin rzecznych itp.).
2) Ochrona
lasów
i
podejmowanie
skutecznej
walki
z
zagrożeniami
chorobotwórczymi lasów.
3) Zwiększenie
udziału
lasów
ochronnych
(glebochronnych,
wodochronnych) zwłaszcza na obszarach prawnej ochrony przyrody.
4) Ochrona ekosystemów rzecznych i łąkowych:
•
poprzez rozwiązanie problemów gospodarki wodno - ściekowej na
terenie gminy. Problem ten został opisany w rozdziale I
65
•
utrzymanie dotychczasowych sposobów użytkowania jako ciągów
naturalnej zieleni łęgowo – pastwiskowych z lokalnym skupiskiem
wysokiej zieleni łęgowej.
5) Kształtowanie ekologicznej funkcji gminy poprzez zachowanie ciągłego
przestrzennego
systemem
systemu
regionalnym
przestrzenne
powiązań
i
przyrodniczych
krajowym,
podporządkowane
w
którym
będzie
połączonego
z
zagospodarowanie
podstawowej
funkcji
ekologicznej.
6) Zwiększenie zasięgu przestrzennego obszarów prawnie chronionych
poprzez objęcie ochroną doliny rzeki Łojewek w rezerwat przyrody lub
obszaru
chronionego
krajobrazu,
we
współpracy
z
gminą
Wizna,
poddanie ochronie prawnej innych małych form przyrody w tym
zespołów przyrodniczo – krajobrazowych stanowisk dokumentacyjnych.
1) Kontynuacja działań średniookresowych,
2) Pełne zalesienie nieprzydatnych gruntów porolnych w celu osiągnięcia
30% zalesienia terenu.
3.6. Program rozwoju i rekreacji zgodnie
z II Polityką ekologiczną państwa
Zgodnie
Gospodarczego
ze
Strategią
województwa
Zrównoważonego
podlaskiego,
Rozwoju
strategicznymi
Społeczno
-
kierunkami
rozwoju województwa podlaskiego jest rozwój turystyki, rekreacji i
rolnictwa ekologicznego.
Priorytet:
1)
Wytworzenie
atrakcyjnej
i
konkurencyjnej
oferty
produktu
turystycznego i jej skuteczna promocja na rynku krajowym.
2) Poprawa stanu środowiska przyrodniczego.
3) Rozwój rolnictwa ekologicznego.
66
1) Stworzenie bazy do wypoczynku sezonowego dzieci i młodzieży oraz
świątecznego i weekendowego dla rodzin.
2) Należy przeprowadzać edukacje ekologiczną w kierunku nakłaniania
mieszkańców gminy do tworzenia gospodarstw agroturystycznych.
Przedsiębiorcy prowadzący kwatery agroturystyczne powinni zrzeszać
się w związki promujące produkt lokalny - np. mleko, warzywa, wyroby
mięsne, sery.
3) Rozwój turystyki edukacyjnej i naukowo - badawczej.
Na obszarze gminy możnaby wytyczyć ścieżki dydaktyczne do nauki
przyrody wśród młodzieży.
W związku z tym konieczna jest współpraca między pracownikami
gminy, nauczycielami szkół.
4) Upowszechnienie sprawdzonych sposobów rozwijania turystyki.
5)
Ułatwienie
realizacji
inwestycji
związanych
z
obsługą
ruchu
turystycznego.
6) Zapobieganie
niewłaściwemu
zagospodarowaniu
i
zabudowaniu
obszarów atrakcyjnych pod względem turystycznym, przez sukcesywne
sporządzanie
miejscowych
planów
gospodarowania
przestrzennego
obszarów przewidzianych do rozwoju turystyki.
7) Prowadzenie akcji promocyjnej na rzecz organizacji wypoczynku na
terenach
wiejskich,
najatrakcyjniej
położonych.
W
ramach
akcji
należałoby drukować ulotki i foldery informacyjne o korzyściach jakie
rocznie mógłby czerpać rolnik prowadząc działalność agroturystyczną.
Powinny się tam znajdować wskazówki i doradztwo z zakresu, „jak
rozpocząć
działalność",
działalności
i
jakie
są
„skąd
pozyskać
ustawowe
fundusze
preferencje
na
przy
rozpoczęcie
tego
rodzaju
działalności”.
8) Dbałość o stworzenie wizerunku gminy atrakcyjnej z rekreacyjnego
punktu widzenia. W tym celu gmina planuje:
-
budowę podjazdów przy drodze dojazdowej do nowego miostu,
67
-
rozbudowa oświetlenia ulicznego we wsiach Elżbiecin (3 lampy),
Zabawka (5 lamp), Truszki (3 lampy), Górki Sypniewo (przy
drodze krajowej nr 61), Budy Czarnowskie (przy drodze krajowej
nr 61), Nowy Cydzyn (3 lampy) i Jeziorko (1 lampa),
-
budowa oświetlenia ulicznego na ul. Jedwabieńskiej w Piątnicy (w
stronę byłego SKR) wraz z oświetleniem skrzyżowania drogi
krajowej i wojewódzkiej,
-
budowa oświetlenia ulicznego w Piatnicy do Marianowa.
Działania długookresowedo roku 2011
1) Kontynuacja działań krótkookresowych.
3.7. Edukacja ekologiczna
Celem edukacji ekologicznej jest wykształcenie jak najliczniejszej
rzeszy osób, które staną się opiekunami, konserwatorami i obrońcami
wartości przyrodniczych kulturowych, stanowiących o niepowtarzalnym
bogactwie regionu.
Aby to osiągnąć, należy rozwijać kontakt między dziećmi, młodzieżą,
a także osobami dorosłymi a przyrodą i środowiskiem naturalnym, i przy
okazji kształtować świadomość ekologiczną. Według wytycznych Unii
Europejskiej niezbędne jest podjęcie powszechnej edukacji ekologicznej
wśród społeczności rolniczej. Edukacja taka powinna obejmować zarówno
programy szkolne, jak również oświatę pozaszkolną. Powinna też być
związana z dostarczonymi środkami produkcji do rolnictwa.
Priorytet:
1) Podniesienie lokalnej świadomości ekologicznej.
Działania krótkookresowe do roku 2007
1) Współpraca
ze
szkołami
podstawowymi
i
ponadpodstawowymi
zakresie rozwoju edukacji ekologicznej:
•
próby nauczania różnych przedmiotów w terenie
w
68
Tabela 16
Proponowane kierunki edukacji ekologicznej
w szkołach gminy Piątnica
ZAKRES TREŚCI
PROCEDURY OSIĄGANIA
CELÓW
OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA
KORELACJA: PRZEDMIOT
INNE ŚCIEŻKI EKOLOGICZNE
Treść nauczania:
Przyczyny i
skutki niepożądanych zmian w
atmosferze, biosferze,
hydrosferze i litosferze
Stosunek człowieka do przyrody
na różnych etapach jego rozwoju.
Odnawialne i nieodnawialne
zasoby przyrody wykorzystywane
przez człowieka od momentu jego
pojawienia się.
Wpływ działalności gospodarczej
człowieka na stan środowiska na
przestrzeni wieków.
Pojecie wydolności środowiska
przyrodniczego.
Uczeń:
- przedstawia zasoby przyrody
biotycznej i abiotycznej,
wskazując na te, które są
zaliczane do zasobów
odnawialnych i te, które są
nieodnawialnych;
-
-
dyskusja nad stosunkiem
człowieka do przyrody na różnych
etapach jego rozwoju (drzewko
decyzyjne);
-
analiza planszy ilustrującej
sposoby zaspakajania
podstawowych potrzeb życiowych
człowieka na przestrzeni wieków;
-
przestawienie dwóch wizji –
harmonijnego życia człowieka z
przyrodą - era ekologiczna oraz
wizji zagrożeń – era przemysłowa.
- ocenia działalność człowieka w
środowisku na różnych etapach
jego rozwoju;
- podaje przykłady w jaki sposób
tempo rozwoju kultury przy
czynią się do zmian w
środowisku;
projekcja fragmentu filmu na
temat rozwoju społecznego i
historycznego człowieka;
Przedmioty:
- historia
- biologia
- język polski
Korelacja:
- ścieżka filozoficzna
"Koncepcja człowieka jako osoby, a
wiec istoty rozumnej, Jaki jest sens
życia ludzkiego."
- kultura polska na tle tradycji
śródziemnomorskiej
- określa zagrożenia ekologiczne
XXI wieku w skali lokalnej i
globalnej;
- wskazuje i wyjaśnia, iż
przekroczenie bariery
wydolności środowiska może
doprowadzić- do zagrożeń w
skali lokalnej i globalnej.
Źródła i rodzaje zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego.
Składniki powietrza i substancje
zanieczyszczające. Rodzaje i źródła
zanieczyszczeń powietrza. Krótka
charakterystyka. Główne emitory
zanieczyszczeń w moim mieście.
- analiza diagramu kołowego składu
powietrza atmosferycznego, danych
- określa cechy czystego powietrza
tabelarycznych;
ze wskazaniem jego naturalnych
składników;
- burza mózgów – źródła
- wymienia rodzaje zanieczyszczeń zanieczyszczeń powietrza
atmosferycznego;
powietrza pochodzenia
Uczeń:
naturalnego i antropogenicznego;
- wskazuje główne
antropogeniczne źródła emisji
zanieczyszczeń powietrza w
Polsce;
- charakteryzuje główne
zanieczyszczenia gazowe i
pyłowe powietrza;
- dokonuje analizy planu miasta
pod kątem lokalizacji emitorów
zanieczyszczeń powietrza;
„Elementy historii i geografii świata
starożytnego."
Przedmioty:
- biologia
- geografia
- chemia
- analiza schematu ukazującego
rodzaje zanieczyszczeń gazowych i
pyłowych;
- opis wyjaśniający charakter
poszczególnych zanieczyszczeń
powietrza;
- zlokalizuje przy pomocy wywiadu
środowiskowego źródła
zanieczyszczeń powietrza
najbliższej okolicy; praca z planem
miasta;
- fizyka
- język angielski
Korelacja:
- edukacja regionalna
"Położenie i zróżnicowanie
przestrzenne elementów środowiska
geograficznego regionu."
- edukacja czytelnicza i medialna
69
ZAKRES TREŚCI
Stan zanieczyszczenia powietrza
Polsce.
Wpływ przemysłu rodzimego na
stan środowiska przyrodniczego
danego obszaru Polski. Stopień
zanieczyszczenia powietrza
najbliższej okolicy, metody
badawcze - skala porostowa,
natężenie ruchu ulicznego, analiza
danych statystycznych
Uczeń:
- omawia wpływ niektórych gałęzi
przemysłu silnie
oddziaływujących na stan
atmosfery na przykładzie GOP-u;
- interpretuje dane oraz zna różne
sposoby ich przedstawiania
graficznego;
- organizuje i dokonuje pomiarów
stopnia zanieczyszczenia
powietrza najbliższej okolicy
(skala porostowa, natężenie ruchu
ulicznego);
- potrafi wybrać- sposób zapisu i
prezentacji wyników, analizuje je,
wyciąga właściwe wnioski;
CELÓW
- dyskusja nad zmianami
zachodzącymi w atmosferze na
obszarach silnie
uprzemysłowionych - burza
mózgów;
- analiza porównawcza wielkości
określających stopień
zanieczyszczenia atmosfery na
obszarach o różnym wskaźniku
zaludnienia;
- wykonanie doświadczenia badające
zapylenie powietrza w najbliższym
terenie (skala porostowa, natężenie
ruchu ulicznego i opracowanie
uzyskanych wyników w postaci
postem;
Dokumenty gromadzone w
bibliotece szkolnej i ich wartość
informacyjna."
Przedmioty:
- geografia
- biologia
- chemia
Korelacja:
„Położenie i zróżnicowanie
geograficznego regionu."
- edukacja europejskia
- właściwie odczytuje i interpretuje
dane statystyczne.
Zjawiska związane z
zanieczyszczeniem atmosfery.
Kwaśne deszcze, dziura ozonowa,
efekt cieplarniany, smog przyczyny, mechanizm
powstawania, skutki.
Uczeń:
- wyjaśnia pojęcia kwaśne deszcze,
dziura ozonowa, efekt
cieplarniany, smog;
- ilustruje w sposób graficzny i
omówi mechanizm powstawania
kwaśnych deszczy, efektu
cieplarnianego, dziury ozonowej,
smogu;
- przewiduje skutki w środowisku
wywołane zmianami
spowodowanymi opadem
kwaśnych deszczy, zmianami
klimatycznymi, niszczeniem
warstwy ozonowej.
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na
zdrowie człowieka, rośliny,
zwierzęta i inne elementy
środowiska.
Schorzenia układu oddechowego
człowieka wywołane przez
zanieczyszczenia powietrza.
Sytuacje szczególnie uciążliwe dla
zdrowia człowieka. Zbiorowiska
roślinne jako zielone płuca. Wpływ
tlenków węgla i azotu na rośliny i
nieożywione elementy środowiska
przyrodniczego.
Uczeń:
- wymienia schorzenia układu
oddechowego wywołane przez
zanieczyszczenia pyłowe i
gazowe;
- przedstawia za pomocą modelu
sposób przenikania pyłów i gazów
do pęcherzyków płucnych;
- wskazuje zawody szczególnie
uciążliwe dla zdrowia człowieka;
- określa zbiorowiska roślinne jako
zielone płuca-filtr powietrza;
- wymieni przykłady schorzeń
układu oddechowego
powodowanych
zanieczyszczeniami powietrza;
- dokonuje analizy składu atmosfery
pod kątem zawartości
zanieczyszczeń gazowych
wpływających negatywnie na
wzrost i rozwój roślin i zwierząt
bada doświadczalnie wpływ
dwutlenku węgla i tlenków azotu
na rośliny;
- analizuje uzyskane wyniki i w
oparciu o posiadaną wiedze,
zabiera udział w dyskusji;
- przewiduje elekt nadmiernej
emisji zanieczyszczeń gazowych
do atmosfery na nieożywione
elementy środowiska
przyrodniczego;
- opis wyjaśniający mechanizm
powstawania efektu cieplarnianego,
kwaśnych deszczy, dziury
ozonowej, smogu - schemat;
„Proces integracji Polski z UE.
Negocjacje. Bezpieczeństwo
europejskie. Grupa Wyszehradzka.”
Przedmioty:
- chemia
- wykonanie doświadczenia
ukazującego powstawanie
kwaśnych deszczy;
- wizja Ziemi po podniesieniu się
temperatury powietrza i zmianach
klimatycznych - plakat;
- geografia
- język angielski
Korelacja:
- projekcja fragmentu filmu
„Powstawanie dziury ozonowej” i
jej wpływ na środowisko
przyrodnicze;
- burza mózgów - schorzenia układu
oddechowego wywołane przez
zanieczyszczenia pyłowe i gazowe;
„Dokumenty gromadzone w
informacyjna.”
- modelowanie - przenikanie pyłów i
gazów do pęcherzyków płucnych;
Przedmioty:
- dyskusja z uwzględnieniem
schematu ukazującego rodzaje
zanieczyszczeń atmosfery pod
kątem ich wpływu na organizmy
roślinne i zwierzęce i nieożywione
elementy środowiska
przyrodniczego;
- zaplanowanie i przeprowadzenie
doświadczenia ukazującego wpływ
nadmiernej ilości dwutlenku węgla
i tlenków azotu na wzrost nasion
rzeżuchy;
- graficzne opracowanie wyników i
wyciągniecie właściwych
wniosków;
- biologia
- chemia
Korelacja:
-
edukacja prozdrowotna
„Higiena otoczenia.”
70
ZAKRES TREŚCI
Zapobieganie zanieczyszczeniom
powietrza.
Źródła zanieczyszczeń powietrza w
regionie, sposoby zmniejszania ich
szkodliwości i likwidacji.
Plan działań poprawy stanu
atmosfery w regionie.
Uczeń:
- analizuje źródła zanieczyszczeń
powietrza na terenie miasta;
- wskazuje drogi wiodące do
poprawy stanu czystości powietrza;
- proponuje sposoby likwidacji
przyczyn zanieczyszczeń powietrza
powstałych w różnych sektorach
gospodarki; pozyskuje i gromadzi
informacją o środowisku miasta w
którym mieszka;
- odczytuje i interpretuje tabele,
wykresy ilustrujące źródła i
rodzaje zanieczyszczeń gazowych
na terenie miasta;
CELÓW
- debata ekspertów ds. środowiska –
„Plan ochrony atmosfery w
regionie", efektem której jest
napisanie planu działań;
- praca z materiałem źródłowym
wydanym przez urząd miasta
odnośnie stanu atmosfer) i
zakładów szczególnie uciążliwych;
- opracowanie planu działań
poprawy stanu atmosfery na
terenie miasta (technika
metaplanu);
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
Korelacja:
geograficznego regionu.”
- przedstawia swoje stanowisko,
uzasadni swoje poglądy.
Zasoby wodne na Ziemi.
Uczeń:
Rola wody w przyrodzie i jej obieg.
- określa role wody w przyrodzie i
życiu człowieka;
Zasoby wódy i zapotrzebowanie na
nią na świecie, w Polsce, w regionie. - omawia obieg wody w przyrodzie;
- wskazuje na wodę jako jeden z
głównych czynników
decydujących o rozmieszczeniu
ludności na Ziemi;
- porównuje zasoby wody w Polsce i
na świecie, wyciąga wnioski;
- Prezentacja fragmentu filmu „Zasoby wody na świecie”
„Formy komunikatorów
medialnych.”
- Demonstracja - przy pomocy
menzurek i wody zasobów
wodnych na Ziemi; przy pomocy
pojemnika z wodą przykrytego
szybką mechanizmu obiegu wody
w przyrodzie;
Przedmioty:
- Omówienie roli wody przy
pomocy śniegowej kuli;
- analizuje zapotrzebowanie na wodę
w Polsce i na świecie;
- dyskusja „Woda jako czynnik
wpływający na rozmieszczenia
ludności”;
- planuje i przeprowadza
doświadczenie okazujące obieg
wódy w przyrodzie;
- praca z globusem, atlasami,
rocznikiem statystycznym;
- biologia
- chemia
- geografia
Korelacja:
informacyjna."
- posługuje się sprawnie mapą i
rocznikiem, odczyta, zinterpretuje
mapy tematyczne, dane
statystyczne;
- rysuje, analizuje wykresy i
diagramy;
- ocenia zasoby wody na świecie i w
Polsce w oparciu o
zapotrzebowanie ludności na wodę.
Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń
wód.
Przyczyny i rodzaje zanieczyszczeń
wód naturalnych. Krótka
charakterystyka.
Uczeń:
- wskazuje przyczyny
zanieczyszczeń wód naturalnych;
- wymienia substancje
zanieczyszczające wody (metale
ciężkie, nawozy sztuczne,
związki organiczne);
- podaje rodzaje zanieczyszczeń
wód (fizjologiczne, biologiczne,
organiczne);
- określa źródła ścieków:
kwaśnych, zasadowych,
powodujących zasolenie wódy;
- stosuje zasady pracy w grupie;
- opracowuje graficznie sposób
przedstawienia opracowanych
wiadomości;
- odczytuje mapy tematyczne,
zinterpretuje dane geograficzne;
- dyskusja przy wykorzystaniu
metapłanu „Stan czystości wód
naturalnych – źródła i rodzaje
zanieczyszczeń”;
- omówienie plakatu, przedstawienie
wniosków końcowych, zestawienie
efektów pracy poszczególnych
zespołów;
- praca z atlasem – „Atlas zagrożeń i
ochrony środowiska
geograficznego Polski”;
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
71
ZAKRES TREŚCI
Objawy i skutki zanieczyszczeń
wód.
Cechy wody zdatnej do picia.
Nazwanie i wykrywanie substancji
zanieczyszczających.
Badania właściwości chemicznobiologicznych wody pitnej.
Krótka charakterystyka
poszczególnych parametrów.
Uczeń:
- wymienia cechy wody zdatnej do
picia;
- wykrywa w sposób
doświadczalny zanieczyszczenia
znajdujące się w wodzie (jony
ołowiu (II), jony żelaza (III),
jony manganu, jony azotanowe
(V) jony fosforanowe (V);
- ustala właściwości wód
kwaśnych i ich wpływ na rozwój
życia;
- określa zależności miedzy pH
wody a zakwaszeniem;
CELÓW
- Omówienie cech wody zdatnej do
picia z wykorzystaniem jej analizy
chemiczno-biologicznej;
- Przeprowadzenie doświadczenia na
wykrywanie w wodzie jonów
metali i niemetali;
- analiza tabel ukazujących
występowanie organizmów
żywych w wodach o różnym
stopniu zakwaszenia;
- dyskusja – „Konsekwencje
zakłócenia równowagi biologicznej
wód”;
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
Korelacja:
- wskazuje bakteryjne
zanieczyszczenia wód, jako
źródło epidemii; mierzi,
właściwości chemicznobiologiczne wód;
- dokonuje oceny wody z kranu i
dowolnie wybranej wody
mineralnej;
- planuje i przeprowadzi
doświadczenia, przedstawia
wyniki, właściwie je
zinterpretuje i wyciągnie
odpowiednie wnioski;
- analizuje dane tabelaryczne.
Ocena stanu czystości wód
powierzchniowych w najbliższej
okolicy.
Klasyfikacja czystości wód
powierzchniowych.
Stan czystości wód w regionie.
Badania chemiczno – biologiczne
wody w pobliskim zbiorniki
wodnym.
Źródła zanieczyszczeń zbiorników
wodnych w regionie.
Uczeń:
- dokonuje charakterystyki
trzystopniowej klasyfikacji
czystości wód powierzchniowych
w Polsce; przedstawia aktualne
dane dotyczące stanu czystości
wód w swoim regionie;
- analiza schematu
przedstawiającego podział wód ze
względy na stopień czystości z
uwzględnieniem parametrów
obrazujących cechy fizyczne,
chemiczne i biologiczne
poszczególnych klas wód;
- bada odczyn wody i
przeprowadzi obserwację
przejawów życia w najbliższym
zbiorniku wodnym, zanalizuje
uzyskane wyników;
- analiza danych Urzędu Miasta
dotyczących stopnia
zanieczyszczenia wód
powierzchniowych naszego
województwa;
- posługuje się sprzętem
laboratoryjnym i skalą pH;
- obserwacja świata organicznego w
badanej rzece i zbadanie pH wody;
- przeprowadza analizy źródeł
zanieczyszczeń badanej rzeki i
określi klaso czystości jej wód;
- praca z planem miasta –
poszukiwanie źródeł
zanieczyszczeń badanej rzeki;
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
Korelacja:
informacyjna.”
- proponuje sposoby postępowania
zmierzające do ochrony wód w
swoim otoczeniu i na Ziemi;
- wykorzystuje plan miasta –
wskazuje źródła zanieczyszczeń
badanej rzeki;
Wpływ gospodarki człowieka na
degradacją gruntów. Źródła
zanieczyszczeń gleb.
Charakterystyka substancji
zanieczyszczających oraz ich wpływ
na stan gleby.
Uczeń:
- wymienia źródła zanieczyszczeń
gleb (odpady przemysłowe i
komunalne, gazy i pyły
emitowane przez zakłady
przemysłowych, komunikacje i
rolnictwo);
- wylicza substancje
zanieczyszczające glebę (zw.
organiczne, metale ciężkie,
azotany);
- określa następstwa eksploatacji
surowców mineralnych na
morfologie terenu;
- wyjaśnia wpływ składowisk
odpadów przemysłowych i
komunalnych oraz dzikich
wysypisk śmieci na skażenie
gruntów,
- analizuje i interpretuje dane
liczbowe, wykresy, mapy.
- Praca techniką „635” – zebranie
wiadomości na temat przyczyn
degradacji gleb;
- wymiana wiadomości
opracowanych przez poszczególne
grupy, dojście do wspólnych
przemyśleń i wyłonienie
najistotniejszych informacji;
- wykorzystanie wykresów i map
ukazujących degradacje i
rekultywacje gruntów, zużycie
nawozów sztucznych i
zakwaszenie gleb, lokalizacje
wysypisk komunalnych i
przemysłowych w poszczególnych
województwach Polski, udział
poszczególnych grup odpadów i
ich wzrost w ostatnich latach
(Atlas zagrożeń i ochrony
środowiska);
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
72
ZAKRES TREŚCI
Objawy i skutki degradacji gleb,
sposoby zapobiegania.
Przemysłowa działalność człowieka
a degradacja gleby.
Sposoby przywrócenia wartości
użytkowej zdegradowanym glebom.
Uczeń:
- wyjaśnia skutki działalności
człowieka na stan warstwy
glebowej, zmiany hydrologiczne,
zmiany warunków siedliskowych
dla roślin i zwierząt, możliwości
wykorzystania przez rolnictwo;
- wyjaśnia wpływ skażenia
gruntów na jakość- wody pitnej;
- określa stopień zanieczyszczenia
gleby związkami ołowiu,
węglanami;
CELÓW
- dyskusja panelowa „Wpływ
działalności człowieka na
zanieczyszczenie gleb i sposoby
jej ochrony";
- dokonanie pomiarów próbki gleby
pod względem stopnia
zakwaszenia, zawartości
związków ołowiu i węglanów;
- praca z atlasem geograficznym i
rocznikiem statystycznym;
Przedmioty:
- biologia
- chemia
- geografia
Korelacja:
informacyjna”
- przewiduje następstwa zmian
wywołanych w litosferze na
funkcjonowanie roślin i
zwierząt;
- podaje przykłady przywrócenia
wartości użytkowej
zdegradowanym glebom;
Treść nauczania:
Różnorodność biologiczna
(gatunkowa, genetyczna oraz
ekosystemów) - znaczenie jej
ochrony
Zachowanie różnorodności
biologicznej.
Pojecie różnorodności biologicznej.
Przyczyny jej zanikania i
konieczność ochrony. Znaczenie dla
całego ekosystemu w tym dla
człowieka.
Uczeń:
- wyjaśnia pój ecie różnorodności
biologicznej obejmującej
różnorodność- gatunkową,
genetyczną i ekosystemów;
- analizuje przyczyny zanikania
gatunków;
- ukazuje konieczność zachowania
różnorodności gatunkowe;
- podaje przykłady roli jaką
spełniały zwierzęta w religiach
pierwotnych - Aztekowie,
Olmekowie, Grecy, Rzymianie,
Egipcjanie, Hindusi;
- Zapoznanie się z wynikami badań
różnorodności gatunkowej
prowadzonej przez naukowców
na całym świecie i w Polsce;
Przedmioty:
- Ćwiczenia - ocena różnorodności
gatunkowej;
Korelacja:
- Obserwacja i liczenie gatunków;
- biologia
- historia
- kultura europejska na tle
tradycji śródziemne morskiej
- dyskusja z wykorzystaniem
metaplanu – „Różnorodność
gatunkowa organizmów jest
zagrożona";
„Chronologia starożytności,
elementy historii świata
starożytnego, wybrane zagadnienia z
życia codziennego Greków,
Rzymian.”
- praca z mapą – lokalizacja
obszarów chronionych na świecie
i w Polsce – parki narodowe;
Przedmioty:
- określa działania UNESCO na
polu zachowania różnorodności
gatunkowej;
- projektuje swoje działania na
rzecz ochrony bogactwa
gatunkowego organizmów
zamieszkujących Ziemie;
- korzysta z różnych źródeł
informacji biologicznej;
- przytacza argumenty podczas
dyskusji, wykorzystuje zdobyte
wiadomości.
Ochrona przyrody w Polsce i na
świecie.
Prawne podstawy ochrony przyrody.
Rys historyczny. Obszary chronione
w Polsce i na świecie.
Mój region - obszary przyrodniczo
cenne.
Uczeń:
- przedstawia prawne podstawy
ochrony przyrody i środowiska;
- ukazuje sposoby ochrony
przyrody na przestrzeni dziejów;
- wymienia formami ochrony
przyrody;
- lokalizuje na mapie obszary
chronione na świecie, w Polsce i
na terenie województwa
podlaskiego;
- planuje i sporządzi przewodnik
ukazujący piękno i
niepowtarzalność- przyrody
województwa podlaskiego;
- stosuje w praktyce podstawowe
pojęcia z zakresu form ochrony
przyrody;
ukazującego ochronę przyrody w
danym regionie (przykład
Zielonych Płuc Polski i ich
znaczenia dla regionu) oraz na
świecie;
- stworzenie przewodnika po
obszarach przyrodniczo cennych
danego regionu;
- biologia
- geografia
- sztuka
Korelacja:
- edukacja europejska
„Tradycje ochrony środowiska na
ziemiach polskich.”
73
ZAKRES TREŚCI
Inżynieria genetyczna.
Współczesna technologia
genetyczna i jej badania oraz ich
wpływ na obraz świata
organicznego.
CELÓW
- debata – „Technologia genetyczna
– rozwiązanie kieski głodu, czy
- wyjaśnia wpływ badań
„żywa bomba”;
naukowców z zakresu
technologii genetycznej na cechy - przedstawienie za pomocą
schematu mechanizmu zmian
dziedziczne roślin i zwierząt;
genetycznych "chromosomy jak
- analizuje skutki ingerencji
książki, łańcuchy DNA - zdaniami,
człowieka w kod genetyczny
cząsteczki DNA - literami";
organizmów;
Uczeń:
„Formy komunikatorów
medialnych.”
Przedmioty:
- biologia
- przewiduje następstwa reakcji
przyrody na „obce” organizmy;
- określa, czy zmienione cechy
dziedziczne zwierząt mogą być
niebezpieczne dlatego, który je
zjada.
Różnorodność organizmów a
warunki środowiska naturalnego.
Biomy na kuli ziemskiej. Krótka
charakter) styka Strefowość świata
organicznego - przyczyny i
konsekwencje.
Przykłady ingerencji człowieka na
świat roślin i zwierząt. Wypieranie
gatunków rodzimych przez gatunki
obce.
Uczeń:
- wymienia strefy roślinności na
kuli ziemskiej;
- wylicza przykłady
charakterystycznego składu
gatunkowego poszczególnych
stref roślinnych;
- wyjaśnia przyczyny strefowości
świata organicznego na Ziemi;
- podaje przykłady ingerencji
człowieka na stan flor) i fauny
w poszczególnych krajach;
- podaje przykłady zagrożenia
rodzimych gatunków zwierząt
przez przybyłe gatunki obce.
Formacje drzewiaste, jako główne
formacje roślinne naszego
województwa.
Rodzaje lasów, skład gatunkowy.
Cechy charakterystyczne – pokrój
drzew, blaszka liściowa pospolitych
drzew występujących w regionie,
miejscu zamieszkania. Znaczenie
lasów w zapobieganiu powodziom.
Uczeń:
- wymienia rodzaje lasów
występujących w regionie,
miejscu zamieszkania;
- charakteryzuje ich skład
gatunkowy;
- ukazuje rolę lasów w życiu i
gospodarce człowieka;
- rozpoznaje pospolite gatunki
drzew i krzewów lasów
mieszanych i iglastych polski
północno-wschodniej;
- posługuje się kluczem do
oznaczania roślin;
- obrazuje za pomocą modelu
funkcje lasu w walce z powodzią
- praca z mapami tematycznymi mapa krajobrazowa świata;
- wykorzystanie różnych źródeł
informacji geograficznej do opisu
poszczególnych biomów kuli
ziemskiej z uwzględnieniem
charakterystycznej fauny i flory,
dyskusja panelowa na tetnat
ingerencji człowieka –
antropopresja (Sahara, basen M.
Śródziemnego, Azja, Ameryka);
Przedmioty:
- biologia
- geografia
- historia
Korelacja:
śródziemno morskiej
starożytnego”
- spotkanie z przyrodnikiem –
prezentacja mechanizmu wypinania
gatunków rodzimych na
przykładzie norki, raka, wiewiórki
amerykańskiej;
- praca z geograficznym atlasem
Polski – analiza zmian lesistości
obszarów Polski na przestrzeni
wieków;
informacyjna.”
- wykorzystanie zdjęć- oraz okazów
naturalnych (liści) pospolitych
drzew lasów Polski północnowschodniej w celu ich
rozpoznawania i podania istotnych
cech;
- burza mózgów – „Znaczenie lasów,
zagrożenia i konieczność- ochrony;
- modelowanie - ukazanie znaczenia
lasów w walce z powodzią;
Przedmioty:
- biologia
- geografia
- historia
- język angielski
Korelacja:
„Polska na tle Europy” – obrona
cywilna "Ochrona przed skutkami
powodzi.”
74
ZAKRES TREŚCI
CELÓW
Treść nauczania:
Żywność –oddziaływanie
produkcji żywności na
środowisko.
Zanieczyszczenia żywności i ich
wpływ na zdrowie człowieka.
Substancje zanieczyszczające
żywność- ich pochodzenie.
Wykrywanie substancji szkodliwych
w żywności i ich wpływu na zdrowie
człowieka.
Sposoby przeciwdziałania
chemizacji żywności.
Skład chemiczny żywności.
Żywność produkowana metodami
ekologicznymi.
Uczeń:
- określa jakimi substancjami może
być- zanieczyszczona żywność- i
w jaki sposób może wpływać- na
zdrowie człowieka;
- dokonuje analizy naturalnych i
sztucznych sposobów
zwiększania produkcji rolnej na
świecie i trwałości produktów
spożywczych;
- wymienia substancje
przenikające podczas
przetwarzania żywności z
urządzeń, sprzętu oraz
opakowań;
- doświadczalnie bada obecność jonów azotanowych (V) w
rzodkiewce;
- analiza planszy – schemat połączeń
miedzy środowiskiem
zewnętrznym i wewnętrznym
człowieka;
Przedmioty:
- dyskusja na temat ingerencji
człowieka i udoskonalania
żywności;
Korelacja:
- analiza wykazu wybranych
substancji szkodliwych dla zdrowia
człowieka, którymi „uszlachetnia
się” produkty żywnościowe;
- biologia
- chemia
- ścieżka prozdrowotna
„Żywność i żywienie.”
- planowanie i wykonanie
doświadczeń oraz przedstawienie
graficzne ich wyników i
wyciągniecie właściwych
wniosków;
- doświadczalnie bada działanie
metali ciężkich na białko i
wyciągnie odpowiednie wnioski;
stosuje w życiu codziennym
sposoby przeciwdziałania
chemizacji żywności;
- wartościuje skład produktów
spożywczych podczas ich
zakupu;
Jakie są następstwa związku „Więcej
nawozów - większy plon.”
Stopień chemizacji rolnictwa w
Polsce.
Wpływ pestycydów na środowisko i
zdrowie człowieka.
Dlaczego ludy zbieracko-łowieckie
przestawiły się na wytwarzanie
żywności ?
Początki rolnictwa na świecie,
wpływ gospodarki rolnej na
środowisko przyrodnicze.
Uczeń:
- określa stopień chemizacji
rolnictwa w Polsce;
- dyskusja - drzewko decyzyjne
„Czy nawozy sztuczne są
bezwzględnie złe”;
- wyjaśnia wpływ pestycydów na
środowisko przyrodnicze.
Uczeń:
- wyjaśnia jakie były początki
rolnictwa w trzech głównych
ośrodkach na Bliskim Wschodzie,
w Chinach, w Ameryce;
Przedmioty:
- chemia
- biologia
Korelacja:
- linia czasu – „Rozwój rolnictwa na
tle rozwoju cywilizacji” (graficzne
przedstawienie historycznego tła
rozwoju rolnictwa na Ziemi);
„Jednolity Rynek Europejski. Proces
integracji Polski z UE.”
Przedmioty:
- geografia
- praca z tekstem źródłowym;
- określa w jaki sposób pozyskują
żywność- ludy zbierackołowieckie;
- historia
Korelacja:
- kultura europejska na tle tradycji
- charakteryzuje początki rolnictwa;
„Chronologia starożytności,
elementy historii świata
starożytnego, wybrane zagadnienia z
życia codziennego Greków,
Rzymian."
- graficznie przedstawia za pomocą
linii czasu rozwój rolnictwa na tle
rozwoju cywilizacji.
Rozwój rolnictwa a stan środowiska
naturalnego.
Przykłady negatywnego wpływu
rolnictwa na stan środowiska
przyrodniczego, ich lokalizacja na
mapie świata. Przyczyny i
następstwa.
Uprawy transgeniczne.
Intensywna i ekstensywna produkcja
rolnicza.
Uczeń:
- wyjaśnia wpływ rozwoju
rolnictwa na środowisko
naturalne;
- wyjaśnia wpływ rolniczych upraw
transgenicznych na ekosystemy i
bioróżnorodności;
- odczytuje mapy tematyczne;
- analizuje dane liczbowe;
- lokalizuje obszary, na których
rolnictwo ma negatywny wpływ
na krajobraz;
- przytacza przykłady negatywnego
wpływu rolnictwa na krajobraz
naturalny;
- przewiduje następstwa,
zaproponuje rozwiązania;
- dyskusja - za i przeciw na temat
"Rolnictwo, jako czynnik
zmieniający krajobraz naturalny";
informacyjna.”
- wykorzystanie materiałów
źródłowych;
Przedmioty:
- geografia
Korelacja:
„Cele i założenia wspólnoty
europejskiej. Jednolity Rynek
Europejski.”
informacyjna.”
75
ZAKRES TREŚCI
CELÓW
Treść nauczania:
Zagrożenia dla środowiska
wynikające z transportu i
produkcji energii; energetyka
jądrowa - bezpieczeństwo i
składowanie odpadów.
Kopaliny jako nośnik energii.
Źródła energii odnawialnej i
nieodnawialnej. Ich lokalizacja na
świecie i w Polsce.
Zużycie poszczególnych nośników
energii w Polsce i na świecie.
Uczeń:
- wymienia główne źródła energii
odnawialne i nieodnawialne;
- praca z mapą - analiza bazy
surowcowej nośników energii na
świecie;
- czytanie i interpretacja danych
- lokalizuje największych
statystycznych - struktura zużycia
producentów nośników energii na
podstawowych nośników energii w
świecie;
gospodarce światowej w latach
- wykonuje diagramy obrazujące
1972-2000;
stosunek zużycia poszczególnych
- wykorzystanie materiałów
rodzajów energii elektrycznej
źródłowych;
produkowanej w Polsce;
Przedmioty:
- geografia
Korelacja:
europejskiej, Jednolity Rynek
Europejski.”
- przedstawia graficznie
największych producentów
nośników energii na świecie;
Wpływ produkcji i transportu energii
na środowisko i zdrowie człowieka.
Wpływ przemysłu energetycznego
na środowisko przyrodnicze.
Alternatywne źródła energii jako
przyjazne dla środowiska.
Uczeń:
- wyjaśnia zależność- między
wzrostem emisji dwutlenku węgla
do atmosfery a efektem
cieplarnianym;
- wartościuje wpływ
poszczególnych rodzajów energii
na środowisko i zdrowie
człowieka; analizuje wpływ na
środowisko produkcji energii z
zasobów odnawialnych i
nieodnawialnych;
ukazującego wpływ elektrowni i
elektrociepłowni na środowisko i
zdrowie człowieka na przykładzie
GOP -u;
Przykłady niekontrolowanego
rozwoju energetyki jądrowej na
świecie.
Najwięksi producenci energii
atomowej na świecie.
- obrona cywilna
„Źródła promieniowania jądrowego i
jego skutki.”
- w trakcie lekcji poprowadzonej
metodą problemową uczniowie
rozwiązują problem główny „Czy
energia atomowa jest czysta i
pewna ?”;
- wskazuje korzystne cechy
elektrowni z punktu widzenia
ochrony środowiska;
- wykorzystanie fragmentu filmu o
katastrofie atomowej z 1986 roku
w Czarnobylu;
- wylicza pierwiastki
promieniotwórcze wprowadzane
do środowiska;
- napisanie lista otwartego „Do
ludzkości...”
- lokalizuje największych
producentów energii atomowej na
świecie;
- wyjaśnia wpływ produkcji energii
atomowej na środowisko i
zdrowie człowieka.
- fizyka
- wymienia główne problemy
ochrony środowiska i zdrowia
człowieka związane z produkcja
energii jądrowej;
- przytacza przykłady
niekontrolowanego rozwoju
energii atomowej na świecie;
- biologia
Europejski, Bezpieczeństwo
europejskie.”
- wyjaśnia wpływ linii wysokiego
napięcia na organizmy żywe.
Uczeń:
- chemia
Korelacja:
- interpretuje przedstawione dane
na temat wpływu produkcji
energii na środowisko,
przedstawia swoje stanowisko w
tej sprawie;
Wpływ produkcji energii na
środowisko i zdrowie człowieka.
Przedmioty:
- analiza schematu
przedstawiającego powstawanie
efektu cieplarnianego;
- ocenia wyższość alternatywnych
źródeł energii;
Energetyka jądrowa - za i przeciw.
„Dokumenty gromadzone bibliotece
szkolnej i ich wartość
informacyjna.”
informacyjna.”
Przedmioty:
- chemia
- geografia
- fizyka
Korelacja:
Europejski, Bezpieczeństwo
europejskie.”
- obrona cywilna
„Źródła promieniowania jądrowego i
jego skutki.”
76
ZAKRES TREŚCI
Oszczędność energii.
Uczeń:
Mój mały wkład w wielkiej sprawie
- czyli jak mogę oszczędzać energię
i tym samym chronić środowisko.
- wylicza plusy i minusy dla
odbiorców energii i środowiska
wynikającego z dostępności
energii;
- proponuje małe kroki w dużej
sprawie - drodze do oszczędzania
energii w domach;
- przedstawia graficznie w postaci
małych kroków co może zmienićw swoim stylu życia aby
zmniejszyć- zużycie energii;
CELÓW
- ważymy plusy i minusy
dostępności energii w domach dla
ich mieszkańców i środowiska;
informacyjna.”
- układamy wspólny ranking
trójkątny pomysłów oszczędzania
energii w domach;
Przedmioty:
- chemia
- biologia
- podejmij decyzję – „Kupić- , czy
nie kupić- żarówkę
energooszczędną” (drzewko
decyzyjne);
- ocenia korzyści jakie ma człowiek
i możliwości korzystania z
energii;
- przewiduje efekty nierozsądnego
korzystania z energii przez
człowieka;
Treść nauczania:
Przyczyny i skutki niepożądanych
zmian w atmosferze, biosferze,
hydrosferze i litosferze.
Stosunek człowieka do przyrody na
różnych etapach jego rozwoju.
Uczeń:
- przedstawia zasoby przyrody
biotycznej i abiotycznej,
wskazując na te, które są
odnawialnych i te, które są
nieodnawialnych;
Odnawialne i nieodnawialne zasoby
przyrody wykorzystywane przez
człowieka od momentu jego
pojawienia się.
Wpływ działalności gospodarczej
człowieka na stan środowiska na
przestrzeni wieków.
Pojęcie wydolności środowiska
przyrodniczego.
- projekcja fragmentu filmu na temat
rozwoju społecznego i
historycznego człowieka;
- dyskusja nad stosunkiem
człowieka do przyrody na różnych
etapach jego rozwoju (drzewko
decyzyjne);
- ocenia działalność- człowieka w
środowisku na różnych etapach
jego rozwoju;
- analiza planszy ilustrującej
sposoby zaspakajania
podstawowych potrzeb życiowych
człowieka na przestrzeni wieków;
- podaje przykłady w jaki sposób
tempo rozwoju kultury
przyczynia się do zmian w
środowisku;
- przestawienie dwóch wizji –
harmonijnego życia człowieka z
przyrodą - era ekologiczna oraz
wizji zagrożeń – era przemysłowa.
Przedmioty:
- historia
- biologia
- język polski
Korelacja:
- ścieżka filozoficzna
„Koncepcja człowieka jako osoby, a
wiec istoty rozumnej- Jaki jest sens
życia ludzkiego.”
- określa zagrożenia ekologiczne
XXI wieku w skali lokalnej i
globalnej;
- wskazuje i wyjaśnia, iż
przekroczenie bariery wydolności
środowiska może doprowadzić do
zagrożeń w skali lokalnej i
globalnej;
Źródła i rodzaje zanieczyszczeń
powietrza atmosferycznego.
Uczeń:
- określa cechy czystego powietrza
ze wskazaniem jego naturalnych
składników;
Składniki powietrza i substancje
zanieczyszczające. Rodzaje i źródła
zanieczyszczeń powietrza. Krótka
charakterystyka. Główne emitory
zanieczyszczeń w moim mieście.
- wymienia rodzaje zanieczyszczeń
powietrza pochodzenia
naturalnego i antropogenicznego;
- wskazuje główne
antropogeniczne źródła emisji
zanieczyszczeń powietrza w
Polsce;
- charakteryzuje główne
zanieczyszczenia gazowe i
pyłowe powietrza;
- dokonuje analizy planu miasta
pod kątem lokalizacji emitorów
zanieczyszczeń powietrza;
- analiza diagramu kołowego składa
powietrza atmosferycznego,
danych tabelarycznych;
starożytnego.”
Przedmioty:
- burza mózgów – źródła
atmosferycznego;
- biologia
- analiza schematu ukazującego
rodzaje zanieczyszczeń gazowych i
pyłowych;
- chemia
- opis wyjaśniający charakter
poszczególnych zanieczyszczeń
powietrza;
- zlokalizuje przy pomocy wywiadu
środowiskowego źródła
najbliższej okolicy; praca z planem
miasta;
- geografia
- fizyka
- język angielski
Korelacja:
- dyskusja nad zmianami;
Stan zanieczyszczenia powietrza
Polsce.
Wpływ przemysłu rodzimego na
stan środowiska przyrodniczego.
Uczeń:
- omawia wpływ niektórych gałęzi
przemysłu;
Źródło: odpady.net.
- dyskusja nad zmianami
zachodzącymi w atmosferze na
obszarach silnie
uprzemysłowionych - burza
mózgów,
informacyjna.”
Przedmioty:
- geografia
77
1) Jako uzupełnienie edukacji ekologicznej, powinny być przeprowadzone
wśród dzieci i młodzieży akcje w rodzaju „Sprzątanie świata”, podczas
których fundowane są nagrody dla młodzieży zbierającej największe
ilości surowców wtórnych. W perspektywie, należy przeprowadzić akcje
wśród dorosłych na zasadzie podobnej do „Sprzątania świata”.
2) Opracowanie folderów, ulotek poświęconych konkretnemu zagadnieniu
np. „ABC gospodarki wodno – ściekowej”, „ABC selektywnej zbiórki
odpadów” itp. Opracowanie plakatów np. o zakazie wypalania łąk,
zakazie tworzenia „dzikich” wysypisk śmieci i składowisk odpadów.
Powinny one być umieszczone w szkołach, miejscach publicznych.
78
Rozdział IV
Instrumenty realizacji programu
4.1. Prawne instrumenty realizacji programu
Do tej grupy instrumentów zalicza się wszelkiego rodzaju akty
prawne, które wprowadzają:
•
normy o charakterze ogólnym (przepisy odnoszące się do zarządzania
środowiskiem, monitoringu itp.)
•
normy szczegółowe, dotyczące ochrony poszczególnych komponentów
środowiska (np., jakości powietrza, normy emisji zanieczyszczeń ze
ścieków, techniczno - ekologiczne, hałasu itp.).
W związku z wstąpieniem Polski do UE w maju 2004 r., Polska jest
zobowiązana do dostosowania krajowych przepisów prawnych do prawa
obowiązującego w UE. Polska jest w trakcie procesu dostosowywania
prawodawstwa do wymogów stawianych w UE. Podejmując jakiekolwiek
działania rozwojowe na szczeblu powiatu, należy uwzględnić zarówno
aktualne przepisy polskiego prawa ochrony środowiska jak i wymagania i
standardy, do których Polska dąży - jako członek Unii.
4.2. Instrumenty oddziaływania społecznego
Do grupy tej należą wszystkie narzędzia, które kształtują świadomość
proekologiczną ludzi, grup społecznych, narodów, a także te narzędzia,
które są przejawem tej świadomości. Wszystkie te instrumenty razem
wzięte
powinny
służyć
uspołecznieniu
realizacji
Programu
Ochrony
Środowiska, Do instrumentów tych należą:
•
edukacja i propaganda ekologiczna
•
negocjacje, umowy, porozumienia
•
formy
nacisku
bezpośredniego
społeczne
•
instrumenty lobbystyczne
i
bezpośrednie
inicjatywy
79
•
narzędzia usługowe.
Podstawowe znaczenie w realizacji Programu Ochrony Środowiska ma
prawo i dostęp do informacji. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. gwarantuje
to prawo. Mając zapewnione prawo i dostęp do informacji, kluczowa
sprawą
staje
się
edukacja
i
propaganda
ekologiczna.
Poziom
stanu
świadomości społecznej i gotowość jednostek i grup społecznych do
uczestnictwa w realizacji programu decydują o jego sukcesie.
Negocjacje
są
jednym
z
najważniejszych
instrumentów
demokratyzacji życia i jednocześnie metoda przygotowania i podejmowania
decyzji. W Polsce techniki negocjacyjne dopiero od niedawna znajdują
zastosowanie i są doceniane jako narzędzie przy tworzeniu ustaleń
zagospodarowania przestrzennego, ustalaniu lokalizacji inwestycji itp.
Narzędzia nacisku bezpośredniego, to różnego rodzaju petycje,
manifestacje,
protesty.
Jeśli
poparte
są
rzetelną
wiedzą
i
wspólną
świadomością ekologiczną ludzi biorących w nich udział, mogą być
instrumentem, przy pomocy którego zwrócona zostanie uwaga na poważne
zagrożenie środowiska. Bezpośrednia inicjatywa społeczna, to nic innego
jak krótkotrwałe włączenie się lokalnych społeczności do rozwiązywania
określonego problemu.
Narzędzia lobbystyczne, to grupy nacisku, tworzenie programów i
inicjatyw itp. zapewniające działania władz dla realizacji określonych
celów.
Działania komplementarne oznaczają na ogół działanie organizacji
pozarządowych o charakterze uzupełniającym do istniejących procedur
programów itp. Mogą to być narady, publikowanie własnych raportów,
wykonywanie własnych ocen oddziaływania na środowisko itp.
Narzędzia
informacyjnych,
usługowe,
to
uruchamianie
głównie
zielonych
prowadzenie
telefonów,
centrów
udostępnianie
wszystkich publicznych rejestrów z dziedziny ochrony środowiska w formie
elektronicznej bazy danych.
Zadaniem władz administracyjnych powiatu jest dołożenie wszelkich
starań,
aby
normatywnych,
konsultacje
programów
społeczne
i
polityk
dotyczące
oraz
decyzji,
projektów
aktów
obejmowały
jak
80
najszerszy
krąg
instytucji.
W
potencjalnie
celu
zainteresowanych
powiadomienia
osób,
wszystkich
organizacji
i
zainteresowanych
wykorzystać należy strony internetowe oraz elektroniczne listy adresowe.
4.3. Instrumenty ekonomiczne
Głównym
celem
instrumentów
ekonomicznych
powinno
być
inspirowanie podmiotów gospodarczych do oszczędnego korzystania z
zasobów
i
walorów
środowiska.
Instrumenty
ekonomiczne
stanowią
pośrednie narzędzie oddziaływania na podmioty gospodarcze, wpływając na
ich wyniki finansowe. Do podstawowych instrumentów regulacji pośredniej
stanu ochrony środowiska zalicza się:
•
opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska np. eksploatacja
cennych złóż
•
opłaty za ilościową degradację środowiska np. przeznaczenie na cele
nierolnicze gruntów rolnych
•
opłaty za zanieczyszczenie środowiska np. emisja gazów i pyłów do
powietrza atmosferycznego
•
podatki ekologiczne na emisję do środowiska szkodliwych substancji lub
za używanie obciążających środowisko dóbr
•
kary
pieniężne
za
nieprzestrzeganie
norm
emisji
i
koncentracji
zanieczyszczeń oraz innych regulacji prawnych
•
ubezpieczenia ekologiczne
•
systemy
depozytowe
na
dobra
szczególnie
uciążliwe
w
fazie
poprodukcyjnej od dóbr konsumpcyjnych
•
opłaty użytkowe za korzystanie z publicznych urządzeń technicznych
ochrony środowiska np. opłaty za wywóz śmieci
•
zachęty podatkowe
•
zastawy
ekologiczne
dla
zabezpieczenia
realizacji
ekologicznych przez podmioty gospodarcze
•
rynek zbywalnych uprawnień do emisji zanieczyszczeń.
zobowiązań
81
Instrumenty
ekonomiczne
zastosowane
łącznie
z
instrumentami
prawnymi stanowią wysoce skuteczne i efektywne narzędzie realizacji
polityki ekologicznej państwa.
4.4. Instrumenty finansowe
4.4.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Źródłami finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska są:
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Formami
finansowania są: pożyczki, kredyty udzielane przez banki ze środków
Narodowego
Funduszu,
dopłaty
do
oprocentowania
preferencyjnych
kredytów i pożyczek, dotacje, umorzenia.
Dotacje
Wnioskodawcą
mogą
być
podmioty
podejmujące
realizacje
przedsięwzięć ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz wojewódzkie
fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Przedmiotem dotacji mogą być: edukacja ekologiczna, przedsięwzięcia
pilotowe, dotyczące wdrożenia postępu technicznego i nowych technologii
o dużym stopniu ryzyka lub posiadające charakter eksperymentalny,
monitoring, ochrona przyrody, ochrona i hodowla lasów na obszarach
szczególnej ochrony środowiska i ochrona przed powodzią, kompleksowe
programy badawcze, rozwojowe i wdrożeniowe w ochronie środowiska i
gospodarki wodnej, zapobieganie lub likwidacja nadzwyczajnych zagrożeń
środowiska, utylizację i gospodarowanie wodami zasolonymi.
Dotacje mogą też być udzielane na inne cele związane z ochroną
środowiska i gospodarką wodną, jeżeli przedsięwzięcie jest realizowane
przez samorządy terytorialne i ich jednostki organizacyjne, jednostki
budżetowe.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Fundusz udziela pożyczki i dotacji na podstawie umowy cywilnoprawnej
zawartej z wnioskodawcą.
82
Przedmiotem udzielania dotacji są:
A - edukacja ekologiczna, mała retencja, monitoring, wspieranie systemów
kontrolno – pomiarowych stanu środowiska, ochrony przyrody, ochrona
lasów na obszarach szczególnej ochrony, zalesienia, zadrzewienia,
zapobieganie lub likwidacja poważnych awarii;
B - zalesienie gruntów, zadrzewienie, zakrzewienie, prace pielęgnacyjne
związane z utrzymaniem pomników przyrody i parków utworzonych
przez radę gminy, prenumerata czasopism ekologicznych dla dzieci i
młodzieży,
edukacja
ekologiczna
i
propagowanie
działań
proekologicznych;
C - budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków (w tym kompleksów
oczyszczalni przydomowych) sieć kanalizacyjna w miejscowościach
położonych
bezpośrednio
nad
rzekami,
zbiornikami
wód
podziemnych,
retencyjnymi,
jeziorami,
zbiornikami
selektywna
zbiórka
odpadów, odzysk i recykling odpadów opakowaniowych i użytkowych,
utylizacja
odpadów
wykorzystaniem
niebezpiecznych,
odnawialnych
źródeł
likwidacja
niskiej
energii,
przede
a
emisji
z
wszystkim
biomasy.
Maksymalny udział w finansowaniu wynosi 100% w przypadku
działań z grupy B i do 60% udziałów w przypadku działań z grupy A i C.
4.4.2. Fundacja EKOFUNDUSZ
Zadaniem Funduszu jest dofinansowanie projektów w dziedzinie
ochrony środowiska, które maja nie tylko istotne znaczenie w skali regionu
czy kraju ale w skali globalnej. Fundacja nie dofinansowuje przedsięwzięć
których celem jest rozwiązanie jedynie lokalnych problemów. Ekofundusz
jest
również
stymulowanie
rozwoju
polskiego
przemysłu
ochrony
środowiska.
Dotacje Ekofunduszu przyznawane są w ramach pięciu sektorów
priorytetowych:
•
ograniczenie transgranicznego transportu dwutlenku siarki, tlenków
azotu oraz eliminacja niskich źródeł emisji (ochrona powietrza)
83
•
ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona zasobów
wody pitnej (ochrona wód)
•
ograniczenie
emisji
gazów
powodujących
zmiany
klimatu
Ziemi
(ochrona klimatu)
•
ochrona różnorodności biologicznej
•
gospodarka odpadami i rekultywacja gleb zanieczyszczonych.
W ramach tych sektorów wspierane mogą być jedynie projekty
dotyczące inwestycji bezpośrednio związanych z ochroną środowiska, a w
dziedzinie ochrony przyrody różne projekty nieinwestycyjne.
Przedsięwzięcia preferowane do dofinansowania:
•
w dziedzinie ochrony powietrza przedsięwzięcia dotyczące:
-
energetycznego
wykorzystania
odnawialnych
źródeł
energii
(szczególności biomasy, energii słonecznej, geotermalnej oraz
efektywnych ekonomicznie zastosowań pomp ciepła)
-
oszczędności energii w systemach zaopatrzenia w ciepło na cele
komunalno – bytowe
-
zmian w technologiach spalania paliw stałych dla wytwarzania
energii
-
eliminacji emisji metanu ze starych wyrobisk węgla, kopalń węgla
kamiennego
oraz
eliminacji
biogazu
powstającego
w
oczyszczalniach ścieków
-
systemowych rozwiązań mających na celu istotne zmniejszenie
zanieczyszczeń
atmosfery
powodowanych
przez
transport
samochody na terenach miejskich
•
w dziedzinie ochrony wód, głównym priorytetem EkoFunduszu jest
budowa oczyszczalni ścieków w miejscowościach nadmorskich oraz
dorzeczu dolnej Wisły i Odry a ponadto:
-
budowa oczyszczalni ścieków o kluczowym znaczeniu dla jakości
wody pitnej dla Warszawy, Poznania, Krakowa i Aglomeracji
Śląskiej
84
-
ochrona wód na obszarach mających wpływ na ważne obiekty
przyrodnicze
o
randze
międzynarodowej,
decydujące
o
zachowaniu globalnej różnorodności biologicznej (parki narodowe
i rezerwaty przyrody)
-
ochrona przed zanieczyszczeniami jezior o wysokiej wartości
przyrodniczej
•
w dziedzinie ochrony przyrody
-
czynnej ochrony przyrody na terenach parków narodowych i
rezerwatów przyrody
-
ochrony
najcenniejszych
obszarów
wodno
–
błotnych
oraz
zwiększeniu retencji wody w lasach
-
rewitalizacji zdegradowanych obszarów leśnych oraz przebudowy
drzewostanów w parkach narodowych i ich otulinach w celu
zwiększenia ich różnorodności biologicznej
•
aktywnej ochrony zagrożonych gatunków fauny i flory
w dziedzinie gospodarki odpadami EkoFundusz wspiera:
-
tworzenie
kompleksowych
systemów
selektywnej
zbiórki
i
recyklingu odpadów komunalnych pochodzących od 50 do 250
tysięcy mieszkańców
-
eliminacje odpadów niebezpiecznych przy zastosowaniu technik i
technologii pochodzących z krajów donatorów
-
rekultywacje gleb zanieczyszczonych odpadami niebezpiecznymi
w przypadku udokumentowanego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub
świata przyrody oraz braku sprawcy.
EkoFundusz nie finansuje: projektów dotyczących prowadzenia badań
naukowych, akcji monitoringowych, konferencji i sympozjów oraz innych
form
działalności
dokumentacji
budynków
edukacyjnej.
technicznej,
Nie
budowy
administracyjnych,
finansuje
obiektów
socjalnych,
także
opracowania
towarzyszących
magazynów,
(np.
warsztatów),
kosztów nadzoru inwestorskiego i koordynacji projektu ponoszonych przez
Dotowanego albo przez generalnego realizatora/wykonawcę inwestycji dróg
i ciągów komunikacji wewnętrznej, ogrodzenia, oświetlenia, zieleni, sieci
85
telefonicznej,
prac
porządkowych
oraz
kosztów
osobowych
i
administracyjnych Dotowanego związanych z realizacja projektu.
Dotacje
Wnioskodawcą mogą być:
1) w
projektach
inwestycyjnych
–
inwestor
(władze
samorządowe,
jednostki budżetowe i inne),
2) w
projektach
nie
inwestycyjnych
–
główny
wykonawca
projektu
(organizacje społeczne, fundacje).
Przy podejmowaniu decyzji o finansowaniu brane są priorytety:
•
ograniczenie emisji gazów powodujących zmiany klimatu Ziemi (CO 2 ,
metan, freony)
•
ograniczenie transgranicznego transportu SO 2 , NO 2 oraz eliminacja
niskich źródeł ich emisji
•
przywrócenie czystości wód Morza Bałtyckiego oraz ochrona zasobów
wody pitnej
•
gospodarka odpadami i rekultywacji gleb zanieczyszczonych
•
ochrona różnorodności biologicznej
Tabela 17
Warunki udzielenia dotacji dla projektów technicznych
Wysokość dotacji
Samorządy
Dochód na mieszkańca
Grupa I do 1050 zł
Grupa II 1050 – 1200 zł
Grupa III 1200 – 1600 zł
Grupa IV > 1600 zł
Projekty komercyjne
do
do
do
do
60%
50%
40%
30%
Projekty komercyjne
do
do
do
do
40%
30%
20%
10%
86
Tabela 18
Warunki udzielenia dotacji dla projektów innowacyjnych
Samorządy
Wysokość dotacji
dochód na mieszkańca
Grupa I do 1050 zł
do 70%
Grupa II 1050 – 1200 zł
do 60%
Grupa III 1200 – 1600 zł
do 50%
Grupa IV > 1600 zł
do 40%
Źródło: www.ekofundusz.org.pl.
4.4.3. Fundusz Spójności
Przy przyznawaniu dotacji w zakresie ochrony środowiska Fundusz
bierze pod uwagę następujące priorytety:
•
poprawa jakości wód powierzchniowych
•
polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia
•
poprawa jakości powietrza
•
racjonalna gospodarka odpadami
•
ochrona powierzchni ziemi
•
zapewnienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Przedmiotem udzielenia dotacji jest wsparcie dla realizacji zadań
inwestycyjnych
wynikających
końcowymi
władz
z
będą
publicznych
wdrażania
samorządy
prawa
w
zakresie
Unii
terytorialne
ochrony
Europejskiej.
(gminny,
środowiska,
Beneficjantami
związki
gmin)
i
przedsiębiorstwa komunalne.
Aby ubiegać się o dotacje wnioskodawca musi posiadać 15% kosztów
inwestycji, a maksymalny udział w finansowaniu wynosi od 85 do 80%
kosztów.
87
4.4.4. Przedakcesyjny Instrument Polityki Strukturalnej ISPA
Formą
ISPA
terytorialnego,
są
dotacje
organizacjom
udzielane
samorządowym
jednostkom
i
innym
samorządu
podmiotom
publicznym na inwestycje w następujących sektorach: woda do picia,
ścieki, odpady, ochrona środowiska. Są to priorytety przy podejmowaniu
decyzji o finansowaniu działań ekologicznych.
Źródłem
finansowania
ISPA
jest
budżet
Unii
Europejskiej.
Maksymalny udział dotacji to 75% wartości projektu.
Komisja Europejska może zadecydować o podniesieniu tej wartości
do poziomu 85%, jeżeli przedsięwzięcia przyczynią się w szczególny
sposób
do
realizacji
generalnych
celów
ISPA.
Jednocześnie
należy
nadmienić, że minimalna kwota udzielanej pomocy to 5 mln EURO, 75%
zakwalifikowanych kosztów inwestycji.
Działał do końca 2003 r.
4.4.5. Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa
i Obszarów Wiejskich – SAPARD
SAPARD należy do programów pomocy przedakcesyjnej. SAPARD
dla Polski ma wspierać następujące obszary działania:
D 1 Poprawa przetwórstwa, marketingu artykułów rolnych i rybnych:
•
poprawa bezpieczeństwa produkcji i jakości żywności
•
zwiększenie liczby zakładów spełniających wymagania sanitarne i
weterynaryjne Unii Europejskiej w zakresie przetwórstwa żywności
•
wspieranie racjonalizacji, restrukturyzacji i postępu w sektorze dla
zwiększenia
jego
konkurencyjności
i
ułatwianie
dostosowania
do
funkcjonowania na Jednolitym Rynku
•
wzmocnienie grup producentów rolnych i ich związków
•
ograniczenie niekorzystnego oddziaływania zakładów przetwórcze na
środowisko naturalne
88
D 2 Inwestycje w gospodarstwach rolnych:
•
poprawa jakości produkcji rolniczej poprzez udoskonalenie wyposażenia
technicznego gospodarstw
•
restrukturyzację i zróżnicowanie produkcji rolniczej jako warunek
poprawy efektywności gospodarstw i produkcji do potrzeby rynku
•
ukierunkowanie produkcji zgodnie z naturalnymi warunkami środowiska
przyrodniczego,
zminimalizowanie
niekorzystnego
oddziaływania
produkcji rolniczej na środowisko naturalne oraz zachowanie krajobrazu
D 3 rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich:
•
zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem
•
odprowadzenie i oczyszczenie ścieków komunalnych
•
gospodarka odpadami stałymi
•
zaopatrzenie w energię – wykorzystanie lokalnych odnawialnych źródeł
np.: energia wiatrowa, wodna i uzyskane z biomasy, w tym ze spalania
słomy, drewna odpadowego, biogazu
•
zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych
i inwestorów zewnętrznych
•
zapewnienie mieszkańcom wsi odpowiedniego standardu życia.
Wsparciem
finansowym
SAPARD
jest
refundacja
ponoszonych
kosztów kwalifikacyjnych.
Gminy mogą spodziewać się refundowania kosztów związanych z:
-
inwestycjami związanymi z zaopatrzeniem gospodarstw rolnych w
wodę z uzdatnianiem (budowa i rozbudowa)
-
inwestycje związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków
komunalnych (budowa lub rozbudowa oczyszczalni ścieków, sieci
kanalizacji)
-
inwestycji związanych z zagospodarowaniem odpadów stałych
(budowle,
modernizacja,
rekultywacja
składowiska
odpadów
stałych, budowa specjalnych miejsc utylizacji opakowań zużytych
środków ochrony roślin).
89
Warunkiem uzyskania dotacji jest zgodność projektu z celami
programu SAPARD, przedstawienie dokumentacji technicznej (projekt
budowy) wraz z pozwoleniami wymaganymi przez polskie prawo oraz
szacunkowa wycena danego projektu i dostosowanie wielkości inwestycji
do bieżących potrzeb.
SAPARD finansowany jest z budżetu Unii Europejskiej oraz budżetu
państwa w wysokości 50 – 75% w zależności od dochodu gminy. Gminy
znajdujące się na terenach po byłej Armii Radzieckiej lub/i strukturalnego
bezrobocia uzyskają max poziom pomocy.
Innymi źródłami wsparcia finansowego ze strony SAPARD są
kredyty
inwestycyjne
oraz
gwarancje
i
poręczenie
spłaty
kredytów
bankowych.
4.4.6. Dotacje Banku Światowego
Wnioskodawcą dotacji może być gmina miejska, miejsko – wiejska i
wiejska (poniżej 15.000 mieszkańców) oraz związki gmin i powiaty (tylko
w przypadku dróg powiatowych).
Bank
Światy
finansuje
30%
wartości
brutto
projektów
wodociągowych oraz 50% wartość pozostałych projektów.
Przedmiotem udzielania dotacji sa nakłady na budowę i rozbudowę
infrastruktury
przy
czym
priorytety
przy
podejmowaniu
decyzji
o
finansowaniu stanowią:
•
projekty infrastrukturalne (inwestycje nowe i rozbudowa istniejących)
przyczyniające się do realizacji strategii rozwoju regionalnego
•
przygotowanie programów mających na celu spełnienie przez Polskę
norm
określonych
w
dyrektywach
Unii
Europejskiej.
Wszystkie
przedsięwzięcia i prognozy wspierane przez bank finansowane są z
kredytów udzielanych rządowi polskiemu.
Wśród form finansowania inwestycji proekologicznych są również
kredyty bankowe na preferencyjnych warunkach m.in.:
-
kredyt z dopłatami z ARiMR w ING BANKU ŚLĄSKIM S.A.
-
Banku Zachodnim WBK S.A.
90
-
BRE BANK S.A.
-
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju EBOR i inne.
4.4.7. Fundusze strukturalne
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (wejdzie w życie po
1.05.2004
r.).
Będzie
wspófinansował
działania
zmierzające
do
zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju gospodarczego między regionami.
Pomoc w ramach funduszu przeznaczona jest na inwestycje, rozwój i
modernizację
infrastruktury.
Przeznaczony
jest
dla
najbardziej
potrzebujących regionów wśród tych, które borykają się z problemami w
sferze ekonomicznej i społecznej, zarówno w sektorach przemysłowych i
usługowych
podlegających
dotkniętych
kryzysem,
uzależnionych
od
przemianom
ubożejących
rybołówstwa
oraz
ekonomicznym,
terenach
terenach
jak
wiejskich,
miejskich
również
terenach
Europejski
Fundusz Socjalny. Wsparcie skierowane jest na szkolenia, zapobieganie
długookresowemu bezrobociu, pomoc techniczną przy tworzeniu nowych
miejsc pracy
oraz ułatwienie przystosowania się zatrudnionych do zmian
strukturalnych.
Sekcja Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji
Rolnej. W ramach funduszu realizowane są dwa zadania:
1. gwarancja – podtrzymanie celu produktów rolnych
2. orientacja
–
działania
strukturalne
(pomoc
w
dystrybucji,
dywersyfikacji, modernizacji i komercjalizacji).
Wsparcie ma na celu poprawę i reorganizację struktur rolnych,
leśnych w krajach członkowskich, także tych które przetwarzają i sprzedają
produkty
rolno
–
spożywcze,
oraz
kompensację
ewentualnych
strat
wynikających z naturalnych barier charakterystycznych dla tego sektora.
Programy pomocowe
współfinansowe z tego funduszu mają na celu
głównie:
-
przeobrażenie, dywersyfikację, reorientację oraz dostosowanie
potencjału produkcyjnego rolnictwa od zmian zachodzących we
Wspólnocie
91
-
promocje
oraz
inwestowanie
w
jakość
produktów
rolno
–
spożywczych oraz leśnych w skali lokalnej i regionalnej
-
rozwój infrastruktury wiejskiej
-
zapewnienie
odpowiednich
osiągnięcia
dywersyfikacji,
instrumentów
a
także
niezbędnych
chroniącymi
do
przed
katastrofami naturalnymi
-
rozwój wsi oraz ochronę kultury i spuścizny obszarów wiejskich
-
zachęcanie di agroturystyki i inwestycji w tym zakresie
-
wzrost
stopnia
koncentracji
środków
pod
względem
funkcjonalnym (walka z długotrwałym bezrobociem i aktywizacja
zawodowo ludzi młodych) oraz pod względem geograficznym
(regiony najbardziej zacofane)
-
przyznanie
priorytetu
programom
wieloletnim
i
działaniom
strukturalnym.
Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa wspiera realizacje
wspólnej polityki rybołówstwa.
92
PLAN WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH NA REALIZACJE ZADAŃ ZWIĄZANYCH
Z OCHRONĄ ŚRODOWISKA W LATACH 2004 – 2011
Lp .
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Na zwa zadan ia
Budowa systemu wodno – kan a lizacyjn ego
Ło mż y i pr zyleg ł ych g min, budowa ko lek tora w
P ią tn i c y d o o cz y sz c za ln i w Ło mż y wr az z
pr zepo mp own ią or az czę śc ią s i ec i
k analizacyjn ej w Pią tn ic y i s ie c i wodo c iągowo
– k an a liz acyjn ej w Czarno c in ie .
Rozbudow a drog i g min ej wr az z u łoż en ie m
n aw ier zchn i asfaltow ej Dobr zyjałowo –
Kown ar y.
Przebudowa drog i g minn ej wr az z u ł o żen ie m
n aw ier z chn i as fa ltow ej T rus zk i – Ko sak i.
n aw ier z chn i as fa ltow ej pr ze z w ieś Kr zewo (pod
gór ę) drog i pow iatowej .
Przebudowa drog i g minn ej wr az z uł o żen ie m
n aw ier z chn i as fa ltow ej w e w s i Ż elech y do drogi
kr ajowej nr 64 Piąn ic a – Bia ł ys tok .
n aw ier z chn i as fa ltow ej pr ze z w ieś Now y
Cydzyn i w k ierunku drog i pow iatow ej Star y
Cydzyn – Jeziorko or az w e w s i Nowy Cyd z yn
do drog i pow iatowej Górk i – Sypniewo –
Dobr zyjałowo.
n aw ier z chn i w e w s i K isie ln ic a (do s tadn in y) .
Wa rto ść
Źr ó d ło f inanso wania
U wag i
829.273 ,71
EU RO
354.790 ,91 – PHA RE,
Budż e t G mi n y
2003 – 2005
1173323
Fundu sze Struk tur aln e,
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
1028502
Budż e t G mi n y
Fundu sze Struk tur aln e
2004 – 2006 i następn e
148000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
508.000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
2449712
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
87.000
Budż e t G mi n y
2006 i następn e
93
Lp .
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Na zwa zadan ia
drog i g minn ej wr az z u ł o żen ie m
as fa ltow ej pr ze z w ieś W yr z yk i n a
m
drog i g minn ej wr az z u ł o żen ie m
drog i asf a ltow ej Pią tn ic a –
Przebudowa
n aw ier z chn i
od cinku 300
Przebudowa
n aw ier zchn i
C h lu d n ie .
n aw ier z chn i as fa ltow ej w e w s i Droż ę c in –
Lub iej ewo do drog i powiatowej Pią tn ica –
C h lu d n ie .
n aw ier z chn i as fa ltow ej pr ze z w ieś
Dobr zyjałowo o raz do cmen tar z a.
n aw ier zchn i asfaltow ej w e w s i Drozdowo (u l.
Kr ask a).
n aw ier zchn i asfaltow ej w e w s i Kalinowo do
drog i k rajow ej nr 64 Pią tn ic a – Jeże w o .
n aw ier z chn i as fa ltow ej pr ze z w ieś Zab awka do
drog i woj ewód zk iej Pią tn ica – Jedwabne do
drog i k rajow ej nr 64 Pią tn ic a – Jreż ewo .
n aw ier z chn i as fa ltow ej w e w s i E lżbiecin do
drog i woj ewód zk iej Pią tn ica - Jedwabne
n aw ier zchn i asfaltow ej Mar ianowo – Bud y
Cz arno ck ie.
Wa rto ść
U wag i
2070000
Budż e t G mi n y
2006 i następn e
210.000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006 i następn e
359612
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
623000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
15.000
Budż et G mi n y
2004 – 2006
1850000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006 i następn e
740.000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006 i następn e
740.000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006 i następn e
740.000
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
94
Lp .
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
Na zwa zadan ia
Budowa kanalizacj i san itarnej w Pi ątn icy
Podu chow skiej z budowa pr zepo mp own i i
pod łąc z eniem k an ał e m tł o czn ym do miej sk iej
o cz y sz c za ln i ścieków.
Budowa kanalizacj i san itarnej wr az z siecią
wodo ciągową w e w si Cza rnoc in .
Budowa kanalizacj i san itarnej w Pi ątn icy
Podu chow skiej, u l. W eso ł a ( cz ę ść) ,
Nowoproj ektorow a, Og rodow a ( cz ę ść ), No wa
( cz ę ść) , Fo rte c zn a ( część ), Pó łnocna, 33 Pu łku
Piecho ty, Po ln a, zielona, Łakow a, S taw iskow a
( cz ę ść) , po zo sta ł a cz ę ść P ią tn ic y
Podu chow skiej.
Budowa sieci k analizacyjn ej z pr zyłą czon ymi w
mie j s cowo śc i P i ą tn ic a u l. S adowa , For te c zna i
c z ęś ć u l. Ogrodow ej i Weso ł ej ( e tap II) .
Budowa sieci wodo ciągow ej n a ko lon ii w s i
O lszyn y.
Budowa sieci wodo ciągow ej n a ko lon ii
Dro zdowo.
Wa rto ść
U wag i
1351143
Budż e t G mi n y
Fundu sz Spójnoś c i
2004 – 2006
1647001
Budż e t G mi n y
2004 – 2006
2500.000
Budż e t G mi n y
NFO ŚIGW
2004 – 2006
300761
25.000
80.000
Budowa kanalizacj i san itarnej we wsiach
P ią tn ica W ło śc i ańsk a, K a linowo.
4539891
Budowa kanalizacj i san itarnej we wsi
Mar ianowo .
600.000
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
2004 – 2006
2004 - 2006
2004 – 2006
2004 – 2006 i następn e
2004 – 2006
95
Lp .
25.
26.
Na zwa zadan ia
Budowa kanalizacj i san itarnej we wsi
Jeziorkowo.
Wa rto ść
4250000
Budowa kanalizacj i san itarnej w Dro zdow ie .
2750.000
27.
Przebudowa wodo ci ągu w Pią tn ic y.
12.847
28.
29.
30.
31.
Rozbudow a o świetlen ia u liczn ego we wsiach
E lżb iecin , Zabawk a, Truszk i, Górk i – Sypn iego ,
Bud y Czarno ck ie , Nowy Cyd z yn, Jeziorko .
Budowa ośw ie tlen ia u lic zn ego u l. J edw ab ińsk ie j
w P ią tn icy (w stron ę b ył ego SK R)
70.000
Budowa ośw ie tlen ia u lic zn ego w Pią tn ic y do
Mar ianow a.
150.000
25.000
Budowa zalewu w Pią tnic y.
5775000
32.
Z ręb , odnow ien ia i zale sien ia na te ren ie g min y
P ią tn ica .
-
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
Budż e t G mi n y
NFO Ś iGW
NFO Ś iUW
Budż e t N ad le śn ic twa
Ło mż a
W FOŚ iGW
U wag i
2004 – 2006 i następn e
2006 i następn e
2004 – 2006
2004 – 2006
2004 – 2006
2004 – 2006 i następn e
2006 i następn e
2004 – 2007
96
Lp .
33.
34.
35.
Na zwa zadan ia
Ak tu a liz acja w ycen y zga zo c iągan ia g min y.
Zwodo ciągow an ie g miny.
Wa rto ść
-
Budż et G mi n y
Budż e t G mi n y
EK OFUNDUSZ
Fundu sze go spodar s tw
do mow ych w k tór ych
z ak ł adow e są
o cz y sz c za ln i e
NFO Ś iGW
W FOŚ iGW
EK OFUNDUSZ
W FOŚ iGW
Budż e t G mi n y
EK OFUNDUSZ
W FOŚ iGW
Budż e t G mi n y
W FOŚ iGW
Budż e t G mi n y
MEN IS
U wag i
2006 i następn e
W z a leżności od w ielko śc i
inwestycj i.
P r ywa tn i inw es to r z y
2 0 0 4 i n a s tępn e
inwestycj i.
P r ywa tn i inw es to r z y
MEN IS
Staro s two Pow iatowe
Budż e t G mi n y
2004 i następn e
Br ak w yceny
ko sz tor ysow ej
Budowa pr zyzagrodow yc h o czyszczaln i
ś cieków.
Ok. 10.000 j edna
36.
37.
38.
39.
40.
Suk c es ywn a w ymia n a sys te mów ogr zew an ia z
w ęg lowego n a a ltern a tywn e źród ła e n erg i i .
Ter mo dern izacj a bud ynków b ęd ących pod
z ar z ądem gmin y.
Eduk a cja eko log iczn a mie s zkań ców g min y,
fo ld er y, p lak a ty, u lo tk i.
Budowa bazy do rozwoju agro tur ystyk i,
kw ater y, b azy, ho tele itd.
Eduk acja eko log iczn a dzieci i mł o dz ie ż y.
inwestycj i.
inwestycj i.
Ok. 50.000 zł
2007 i następn e
2007 i następn e
2006 i następn e
2005 i następn e
2005 i następn e
97
Rozdział V
Monitoring Gminnego Programu Ochrony
Środowiska
W monitoringu Gminnego Programu Ochrony Środowiska powinny
brać udział gminy jako jednostki odpowiedzialne za konkretne działania
oraz jednostki współfinansujące działanie. Gminy odpowiedzialne za
dostosowanie
określonych
działań
do
wymogów
prawa
II
Polityki
Ekologicznej Państwa, która jest dostosowana do wymogów prawa Unii
Europejskiej w zakresie ochrony środowiska.
Fundusze i Fundacje odpowiedzialne są za monitoring w sensie
kontroli
wykonywanych
etapów
poszczególnych
działań
(np.
etapów
budowy kanalizacji itd.).
Banki
udzielające
kredytów
w
sensie
kontroli
celowości
wydatkowania uzyskanych kredytów. Monitoring GPOŚ wspomagać też
będą instytucje, których działalność opiera się na ochronie środowiska, a
więc:
1) Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska – w ramach badań
środowiska (pomiar czystości wód podziemnych, powierzchniowych,
pomór emisji związków CO 2 , CO, SO 2 , NO 2 do powietrza) oraz kontroli
dostosowania działań poszczególnych podmiotów do wymogów prawa i
decyzji wydanych przez urzędy zajmujące się ochroną środowiska.
2) Starostwo Powiatowe w zakresie analizy i opiniowania dokumentów
związanych
z
ochroną
środowiska
(np.
Raport
oddziaływania
na
środowisko, operatów wodno – prawnych) i wydawanie na tej podstawie
określonych decyzji.
3) Szkoły, które w porozumieniu ze Starostwem przeprowadzają edukację
ekologiczną dzieci i młodzieży.
4) Nadleśnictwa sprawujące monitoring lasów.
5) Dyrekcje Parków Narodowych sprawujące nadzór nad gospodarką i
stanem środowiska na terenie Parków Narodowych.
98
6) Powiatowe
i
Wojewódzkie
Stacje
Sanitarno
Epidemiologiczne
moniturujące jakość środowiska (np. jakość wód i wydające decyzje w
sprawie możliwości korzystania z nich, np. spożycie, kąpiele).
7) Mieszkańcy
gmin,
którzy
świadomi
przepisów
prawa
i
korzyści
wynikających z konieczności ochrony środowiska sprawują codzienny
monitoring środowiska w miejscu zamieszkania.
99
Wykorzystane materiały
1. Ustawa Prawa Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627) z
27.04.2001.
2. Ustawa o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628).
3. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu, czasu, sposobu
oraz warunków prowadzenia minitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Z
19.12.2002 r).
4. Rozporządzenie
Ministra
Środowiska
w
sprawie
szczegółowych
wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia
jakie powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów z dn.
24.03.2003 r.
5. Ustawa
o
Utrzymaniu
czystości
i
porządku
w
gminach
z
dn.
13.09.1996r.
6. Ustawa o Uruchomieniu środków pochodzących z selekcji Gwarancji
Europejskiego
Funduszu
Orientacji
i
Gwarancji
Rolnej
z
dn.
30.07.3002r.
7. Ustawa o Rolnictwie ekologicznym z dn. 16.03.2001 r.
8. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości
gleby oraz standardów jakości Ziemi z dn. 9.09.2002 r.
9. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych zasad
gospodarki finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i
gospodarki wodnej z dn. 20.12.2002 r.
10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wymagań dotyczących
jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (z dn. 19.11.2002r.)
11. Ustawa Prawo Wodne z dn. 18.07.2001 r.
12. Ustawa o Ochronie Przyrody z dn. 16.10.1991 r. z późniejszymi
zmianami.
13. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych (z dn. 3.02.1995 r.)
100
14. M. Sandurska – Kiszel – „Fundusze strukturalne UE”, Departament
Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej, Ministerstwo
Spraw
Zagranicznych, Warszawa 2002 r.
15. J. Sztacheta – „Fundusze strukturalne i fundusze spójności Unii
Europejskiej
szansą
dla
Polski”,
Wyższa
Szkoła
Zarządzania
i
Administracji w Zamościu, Zamość 2002 r.
16. Wytyczne
do
sporządzania
regionalnych
i
lokalnych
programów
ochrony środowiska.
17. A. Świderska – „Źródło i zasoby finansowania inwestycji w ochronie
środowiska”, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 2003 r.
18. Informacje o wynikach kontroli realizacji przez jednostki samorządu
terytorialnego zadań z zakresu ochrony środowiska.
19. Stan środowiska województwa podlaskiego w latach 2000 – 2001,
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Białystok 2002 r.
20. Stan
środowiska
województwa
podlaskiego
w
latach
1999
r.,
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Białystok 2000 r.
21. Program gospodarki odpadami dla powiatu łomżyńskiego.
22. Powiatowy Program Ochrony Środowiska dla powiatu łomżyńskiego.
23. Instrukcja eksloatacji składowiska odpadów dla gminy Piątnica.
24.„Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Piątnica”.
25. Pozwolenie wodnoprawne w miejscowości Jeziorko.
26. Pozwolenie wodnoprawne w miejscowości Dobrzyjałowo.
27. Pozwolenie wodnoprawne w miejscowości Drozdowo.
28. Pozwolenie wodnoprawne w miejscowości Piątnica.
29. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów w miejscowości Piątnica.
30.Strategia
zrównoważonego
rozwoju
społeczno
gospodarczego
województwa podlaskiego.
31.Wykaz
zawierający
informacje
o
ilości
rodzaju
gazów
i
pyłów
wprowadzonych do powietrza z Wojewódzkiego Banku Zanieczyszczeń
Środowiska.
101
32.Wykaz zawierający informacje o ilości i jakości pobranej wody
podziemnej w gminie Piątnica za lata 2002 – 2003.
33.Wykaz zawierający informację o ilości odprowadzanych ścieków w
gminie Piątnica.
34. Projekt kanalizacji gminy Piątnica.
35. Przegląd ekologiczny składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i
obojętne w miejscowości Piątnica gmina Piątnica.
36. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Piątnica.
37. Instrukcja eksploatacji składowiska odpadów w miejscowości Piątnica.
38. Strategia rozwoju społeczno – gospodarczego gminy Piątnica.
39. Informacje uzyskane w gminie Piątnica.
40. Informacje
uzyskane
w
Urzędzie
Marszałkowskim
podlaskiego.
41. Informacje uzyskane w Nadleśnictwie Łomża.
województwa
ZałącznikNr 2 do UCHWAŁY NR
170/XXIX/05
z dnia 28 sierpnia 2005
roku
GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA
GMINY PIĄTNICA – INTEGRALNA CZĘŚĆ
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
2
SPIS TREŚCI
WSTĘP ..................................................................................................... 3
ROZDZIAŁ I
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ............................................ 4
ROZDZIAŁ II
ANALIZA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI ............ 6
2.1. S Y T U A C J A W Z A K R E S I E G O S P O D A R K I O D P A D A M I
N A T E R E N A C H M A Ł Y C H M I A S T I G M I N R O L N I C Z Y C H ................................
G O S P O D A R K A O D P A D A M I K O M U N A L N Y M I ..............................................
2.2.
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
2.2.5.
2.2.6.
2.2.7.
2.2.8.
6
7
System wywozu odpadów ............................................................... 9
Systemy zbierania odpadów ......................................................... 11
Odpady poddawane unieszkodliwianiu .......................................... 12
Składowanie odpadów ................................................................ 14
Miejsca nielegalnego składowania odpadów ................................. 16
Gospodarka odpadami niebezpiecznymi ........................................ 16
Inne rodzaje odpadów niebezpiecznych występujących
na terenie gminy Piątnica .......................................................... 20
Odpady zawierające PCB ............................................................ 21
ROZDZIAŁ III
CELE, PRIORYTETY I DZIAŁANIA ZWIĄZANE
Z GOSPODARKĄ ODPADAMI ........................................................... 25
ROZDZIAŁ IV
PROGNOZA ZMIAN .......................................................................... 26
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
S E K T O R K O M U N A L N Y ........................................................................
S E K T O R G O S P O D A R C Z Y .....................................................................
O D P A D Y P O C H O D Z Ą C E Z R O L N I C T W A ..................................................
O D P A D Y P O C H O D Z Ą C E Z P R Z E T W Ó R S T W A D R E W N A ...............................
Z U Ż Y T E O P O N Y ................................................................................
Z U Ż Y T E B A T E R I E I A K U M U L A T O R Y ......................................................
O P A D Y Z A W I E R A J Ą C E A Z B E S T ............................................................
26
30
30
31
31
31
32
ROZDZIAŁ V
PLANOWANE PRZEDSIĘWZIĘCIA W ZAKRESIE
GOSPODARKI ODPADAMI W LATACH 2004 – 2007
Z PERSPEKTYWĄ W ROKU 2015 ..................................................... 33
ROZDZIAŁ VI
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI ............................................................... 40
ROZDZIAŁ VII
MONITORING GMINNEGO PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI ............................................................... 43
ROZDZIAŁ VIII
STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ................... 45
3
Wstęp
Gminny Plan Gospodarki Odpadami powstał jako realizacja Ustawy z dn.
27.04.2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami). Artykuły 14
– 16 niniejszej Ustawy nakładają na gminę obowiązek opracowania planu gospodarki
odpadami.
Niniejszy dokument jest zgodny z następującymi Ustawami:
1) Ustawa z dn. 27.07.2001 r. Prawo Ochrony Środowiska – Dz. U. Nr 62 poz. 627;
2) Ustawa z 27.04.2001 r o odpadach – Dz. U. Nr 62, poz. 628;
3) Ustawa z 11.05.2001 r. o obowiązkach przedsiębiorstw w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i opłacie depozytowej – Dz. U. Nr 63,
poz. 639;
4) Ustawa z 11.05.2001 o opakowaniach i odpadach opakaniowych – Dz. U. Nr 63, poz.
638;
5) Ustawa z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – Dz. U. Nr 132,
poz. 622 z późniejszymi zmianami;
Ustawa z 27.07.2001 o wprowadzeniu ustawy – Prawo Ochrony Środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw – Dz. U. Nr 100, poz. 1085;
6) Ustawa z 19.12.2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw Dz.
U. Z 2003 r. nr 7, poz. 78. Nazywana dalej ustawą czyszczącą.
Ustawy te wykorzystują jednolity aparat pojęciowy, przenoszący do prawa
polskiego definicje zawarte w odpowiednich dyrektywach Unii Europejskiej.
Elementy, które powinien zawierać gminy plan gospodarki odpadami normuje
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9.04.2003 r. w sprawie sporządzania planów
gospodarki odpadami (Dz. U. Z dn. 17.04.2003 r.).
4
Rozdział I
Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Piątnica położna jest we wschodniej części woj. Podlaskiego w powiecie
łomżyńskim. Sąsiaduje z gminami: od strony północy - Mały Płock, Stawiski, Jedwabne,
od wschodu Wizna, od południa i zachodu – miasto Łomża i gmina Łomża.
Obszar gminy obejmuje powierzchnię 21869 ha, zamieszkiwaną przez 10751
mieszkańców, rozproszonych w 45 miejscowościach.
Gęstość zaludnienia wynosi 50 osób/km2 i jest wyższa niż średnia gęstość
zaludnienia w powiecie.
Jednocześnie należy nadmienić, że Piątnica jest gminą rolniczą, położoną na
obszarze funkcjonalnym Zielonych Płuc Polski oraz na obszarze o walorach
przyrodniczych, krajobrazowych i kulturalnych (w tym występowanie rzeki Narwi, tereny
łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi wraz ze strefą ochronną Obszaru
Chronionego Krajobrazem Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi, Rezerwatu
„Kalinowo” oraz zabytkowego zespołu fortów ziemno – betonowych).
Zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego”
głównymi kierunkami rozwoju gminy Piątnica są:
•
ochrona i właściwe wykorzystanie zasobów środowiska kulturalnego i przyrodniczego
•
wykreowanie wizerunku miejscowości jako ośrodka rekreacyjno – sportowego
(sposobów paramilitarnych)
•
wzmocnienie funkcji usługowych o znaczeniu ponadlokalnym i lokalnym
•
rozwój funkcji usługowo – produkcyjnej
•
rozwój funkcji turystycznej
•
rozwój i poprawę funkcjonowania zabudowy mieszkaniowej.
5
Na terenie gminy znajdują się również liczne podmioty gospodarcze:
1) Największym jest Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy, będąca na liście
uciążliwych dla środowiska i posiadająca pozwolenie zintegrowane
2) ALUSPIK – zakład specjalizuje się w produkcji stolarki okiennej z PCV
3) zakład przetwórstwa owoców
4) fabryka drzwi
5) Ośrodki Zdrowia w Piątnicy, Drozdowie, Olszanach, Dobrzyjałowie
6) Spółdzielnia Stomatologiczna STOMED
7) Lecznica Weterynaryjna
Resztę działalności stanowi drobna działalność usługowa i handlowa.
6
Rozdział II
Analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami
2.1. Sytuacja w zakresie gospodarki odpadami na terenach
małych miast i gmin rolniczych
Gospodarka odpadami w rejonach wiejskich obejmuje głównie odpady komunale,
oraz odpady wytwarzane przez lokalny przemysł i zakłady o charakterze usługowym,
opakowania po środkach ochrony roślin.
Badania ilości i jakości gromadzonych odpadów w Polsce były prowadzone od
dawna, głównie pod kątem możliwości ich końcowego przetwarzania i unieszkodliwiania.
Dla gmin małych, szczególnie o charakterze wiejskim, badania prowadzone są w
ograniczonym zakresie.
Ilość odpadów, jaka powstaje na danym terenie można określić na podstawie liczby
ludności i wskaźników nagromadzenia stałych odpadów komunalnych. Wskaźniki te
przyjmuje się na podstawie danych opracowanych w Instytucie Gospodarki Przestrzennej i
Komunalnej w Warszawie i w Politechnice Warszawskiej. Wskaźnik ten wynosi 0,37 na
terenach wiejskich pomnożony przez liczbę mieszkańców co daje ilość odpadów w m3/rok.
(L. Dindorf „Gospodarka odpadami w małej gminie).
Vr = L x W [m3/rok]
L - liczba ludności w danym roku
Vr - nagromadzenie odpadów w ciągu roku
W - wskaźnik z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Warszawie.
Do celów sporządzania Gminnych Planów Gospodarki Odpadami stosuje się
wskaźniki stosowane w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, natomiast ilość odpadów
mierzona jest w tys. Mg.
7
2.2. Gospodarka odpadami komunalnymi
Zgodnie z treścią ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające
w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych
pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój skład lub charakter,
są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (obiekty
infrastruktury, takie jak handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty
działalności gospodarczej i wytwórczej).
Na terenach małych gmin przejmuje się, że skład odpadów komunalnych jest
następujący:
1) odpady organiczne – 19,8%
2) metale – 8,5%
3) papier i tektura – 3,5%
4) tworzywo sztuczne – 1%
5) materiały tekstylne – 1,5%
6) szkło – 10%
7) pozostałe odpady nieorganiczne – frakcje 0 – 10 mm – 55,7%.1
Na terenie gminy Piątnica w roku 2002 zdeponowano 121,8 Mg/rok natomiast w
roku 2003 zdeponowano 190.42 Mg/rok, co daje następujący przybliżony skład odpadów.
Tabela 1
Przybliżony skład odpadów komunalnych zdeponowany w latach
2002 – 2003 w Mg/rok
Lata
2002
Rodzaj odpadu
24,1164
Metale
10,353
Papier + tektura
4,263
Tworzywa sztuczne
1,218
Materiały tekstylne
1,827
Szkło
12,18
Pozostałe odpady nieorganiczne + frakcje 1 – 10 mm
1
Ilość odpadu
Odpady organiczne
L. D indo rf, „Go spodark a odp adami w mał ej gmin ie”.
67,8426
8
2003
Odpady organiczne
37,70316
Metale
16,1857
Papier + tektura
6,6647
Tworzywa sztuczne
1,9042
Materiały tekstylne
2,8563
Szkło
19,08
Pozostałe odpady nieorganiczne + frakcje 1 – 10 mm
106,4664
Źródło: Obliczenia własne na podstawie informacji uzyskanych w Urzędzie Gminy w
Piątnicy
Zakłady wytwarzające znaczne ilości odpadów na terenie gminy:
1) OSM Piątnica – Zakład wytwarza następujące rodzaje odpadów
•
odpadowa serwatka – odbiera ją zakład Mlekowita, Laktopol z Suwałk i rolnicy
biorący serwatkę do skarmiania trzody chlewnej
•
osad z oczyszczalni jest używany do celów rolniczych
•
zużyte urządzenia niebezpieczne odbiera ABBA – EKOMED
•
złom – sprzedawany jest firmie MAG z Jedwabnego
•
opakowania i papier + lekturę odbiera skup surowców wtórnych z Zambrowa
Firma ta odbiera też tworzywa sztuczne;
•
oleje przepracowane odbiera OILER TCZEW
2) ALUSPIK – jest zakładem również wytwarzającym znaczne ilości odpadów. Firma
zajmuje się produkcja okien z PCV i aluminium. Odbiorcami odpadów są: PCV –
DEKURA – Kutno, aluminium – J. i A. Zarzecczy – skup złomu i metali kolorowych z
Legionowa. Złom stalowy odbiera natomiast – skup złomu Miliszkiewicz w Łomży.
3) przetwórstwo owoców – odpady, resztki roślinne są kompostowane, a kompostem
zasilane są trawniki.
4) zakład produkcji drzwi – zajmuje się produkcją drzwi, w wyniku której powstają
odpady z trocin i żzyny. Odpady wykorzystywane są do opalania kotłów na terenie
zakładu.
9
Biorąc pod uwagę fakt, że na rozpatrywanym terenie nie sprawdzono jak dotąd
właściwości odpadów komunalnych przyjęto, że powstające odpady charakteryzują się
następującymi właściwościami (Maksymowicz 2000):
Tabela 2
Lp.
Wskaźnik
Jednostka
Parametry
*
1.
Wilgotność
%
25,0 – 39,0
2.
Części palne
%
8,0 – 20,0
3.
Części niepalne
%
40,0 – 70,0
4.
Ciepło spalania
kJ/kg
1200 – 2700
1.
Substancje organiczne
% S.m
6,0 – 28,0
2.
Węgiel organiczny
% S.m
4,5 – 16,0
3.
Azot organiczny
% S.m
0,1 – 0,5
4.
Fosfor organiczny
% S.m
0,1 – 0,7
5.
Potas ogólny
% S.m
do 0,2
**
* - wskaźniki określające właściwości paliwowe
** - wskaźniki określające właściwości nawozowe
2.2.1. System wywozu odpadów
Wybór właściwej metody wywozu odpadów jest warunkiem prawidłowego
funkcjonowania systemu selektywnego gromadzenia. Nowoczesne pojemniki do selektywnej
zbiórki wymagają odpowiedniego sprzętu do ich wywozu. Jego brak może spowodować
załamanie całego systemu.
Przed wdrożeniem selektywnej zbiórki odpadów konieczne jest przeanalizowanie
istniejących systemów wywozu odpadów. Warto dodać, że na wybór danej metody
wywozu odpadów mają wpływ także urządzenia do przeróbki i unieszkodliwiania odpadów.
10
W zależności od rodzaju odpadów można stosować różne systemy wywozu. Rozróżnia
się systemy wywozu: odpadów domowych, odpadów wielkogabarytowych i odpadów, z
ogrodów, parków itp., odpadów z przemysłu i handlu oraz odpadów niebezpiecznych.
Przez najbliższe, lata będzie wykorzystywany dotychczas stosowany tabor do
wywozu odpadów. Do obsługi terenów wszystkich typach zabudowy, mogą być stosowane
samochody specjalne z uniwersalnym mechanizm załadunkowym przystosowanym do
rozładunku pojemników 110 i 220 – litrowych, zbiorników o pojemności 1,1 m3 oraz do
załadunku odpadów luzem (np. koszy ulicznych).
•
Na terenach miejskich o zwartej zabudowie wielorodzinnej niskiej mogą być również
stosowane pojazdy kontenerowe, przy czym ze względu na walory technologiczne
zalecane jest stosowanie tzw. „hakowców”. Można je używać d wywozu kontenerów: z
odpadami komunalnymi, z odpadami wielkogabarytowymi, specjalistycznych do
selektywnego gromadzenia odpadów, a ponadto do wywozu kontenerów – platform z
wrakami samochodowymi i z odpadami przemysłowymi.
•
W osadach wiejskich o zabudowie zagrodowej oraz na terenach rekreacyjno –
wypoczynkowych należy również stosować pojazdy kontenerowe., gdyż zwłaszcza tam
mogą służyć jako punkty zbiorcze.
Do transportu odpadów przemysłowych powinny służyć w powszechnym rzędzie
pojazdy kontenerowe, a dodatkowo – samochody specjalne. Oprócz stosowanych
dotychczas w kraju urządzeń transportowych należy liczyć się z koniecznością
wprowadzania specjalnych samochodów do zbiórki selektywnej.
Pojazdy wyposażone w urządzenia do załadunku pojemników lub kontenerów
można przystosować do opróżniania zarówno pojemników, jak i kontenerów,
wykorzystując do tego celu oddzielone komory zamontowane w nadwoziu.
Do transportu odpadów segregowanych w miejscu ich powstania powszechnie
używa się zmodyfikowanych wywrotek z teleskopowym żurawikiem hydraulicznym (Atlas
lub Hiab). Umożliwiają one wywóz pojemników ze zgromadzonymi w nich butelkami,
puszkami, papierem lub odpadami budowlanymi. W krajach wykorzystujących w szerokim
zakresie segregację odpadów bardzo często każdy składnik wywozi się osobno
(oddzielnymi jednostkami taboru).
Planując wywóz wydzielonych składników, które mogą być wykorzystane jako
surowce wtórne, należy przeanalizować sposób ich transportu na dalsze odległości. Dla
papieru, tektury i butelek plastikowych powinno się przewidywać prasowanie, natomiast
11
dla opakowań szklanych – rozdrabnianie. W kraju są już dostępne kontenery przestawne z
zabudowaną prasa do zagęszczania, które mogą być stosowane zarówno przy centrach
handlowych, jak i w punktach przeładunku odpadów czy pozyskanych surowców
wtórnych.
Odpady przewozi się na różne odległości. Zależy to od wielkości miasta. Ogólnie
można stwierdzić, że odległość na ta rośnie proporcjonalnie do wielkości aglomeracji i
waha się od 5 do 25 km, a sporadycznie przekracza 40 km. W takiej sytuacji konieczne jest
stosowanie pojazdów o większej ładowności. Drugim znacznie lepszym rozwiązaniem jest
zorganizowanie punktu przeładunkowego lub stacji przeładunkowej, na terenie której
można zamieniać środki transportu wywożące odpady na wysypisko. Pozwala to
zwiększyć efektywność ekonomiczną i eksploatacyjną pojazdów pierwszego stopnia
wywozu.
W punkcie takim może się odbywać:
-
przeładowywanie odpadów na inny środek transportu (z zastosowaniem ugniatania lub
bez ugniatania)
-
styczne zagęszczanie odpadów w pojazdach i przyczepach lub w kontenerach czy
zdejmowanych nadwoziach
-
prasowanie lub belowanie w prasach stacjonarnych.
2.2.2. Systemy zbierania odpadów
•
pojemnik 1101 – nowoczesne pojemniki z blachy ocynkowanej lub w tworzyw
sztucznych nadają się do zastosowania w budownictwie jednorodzinnym i
zagrodowym, jak również w większych skupiskach ludzi, gdzie istnieje możliwość
zwielokrotnienia liczby pojemników w zależności od potrzeb, pojemniki takie coraz
częściej wyposażone są w kółka ułatwiające dostarczanie ich do samochodu
odbierającego odpady;
•
pojemniki 1,1 m3 i 2,2 m3 – pojemniki cechuje lekkość oraz doskonałe podwozie
umożliwiające łatwe przekraczanie, zastosowanie mają w większych skupiskach
ludności, zabudowie wielorodzinnej, centrach handlowych;
•
kontenery kP – 7 itp. – gromadzenie odpadów w tego rodzaju kontenerach może być
uzupełnieniem lub mogą zastępować pojemniki 1101 i 1,1 m3, są to przydatne w
obiektach infrastruktury społeczno – gospodarczej. Kontenery tego typu mają szerokie
12
zastosowanie na terenach wiejskich tworząc we wsiach tzw. wiejskie punkty
gromadzenia odpadów;
•
pojemnik MGB - 120 - pojemnik z utwardzonego tworzywa sztucznego, o przekroju
kwadratu z pokrywa i dwoma kółkami jezdnymi. Służy do gromadzenia odpadów
komunalnych, przede wszystkim na posesjach indywidualnych;
•
worki foliowe – coraz bardziej popularne do selektywnej zbiórki odpadów. Znalazły
zastosowanie zarówno w miastach jak i na terenach wiejskich. Mają tę zaletę, że
dostarczyć je można praktycznie do każdego miejsca, jak również i odebrać.
Na terenie gminy Piątnica zbiórka niesegregowanych odpadów komunalnych
odbywa się w kontenery KP – 7, PA – 1100 oraz pojemniki SM 110. Odpady wywożone są
przez następujące zakłady: Zakład Usługowy WINPOL w Łomży, Usługi Komunalne
BŁYSK M. Marczyk, PUM MPO Białystok, MPGKiM z Łomży.
Ogólnie na terenie gminy podpisanych jest 402 indywidualnych umów na wywóz
odpadów komunalnych.
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest jedynie na terenie zakładów
produkcyjnych.
Odpady zbierane są głównie w kontenery KP – 7 lub worki.
Wszystkie zakłady produkcyjne na terenie gminy maja podpisane indywidualne
umowy na wywóz odpadów komunalnych i odsprzedaż surowców wtórnych.
2.2.3. Odpady poddawane unieszkodliwianiu
Jak wynika z ustawy zanim rozpoczniemy działania unieszkodliwiania odpadów
należy zapewnić im odzysk, a ten musi być poprzedzony selektywną zbiórka odpadów.
Podstawowymi zaletami selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” są: zbiórka
surowców wtórnych „czystych”, nie zanieczyszczonych innymi odpadami, zbiórka
odpadów komunalnych z podziałem ukierunkowanym na technologie ich ostatecznego
przerobu w zakładach unieszkodliwiania, zwiększenie ilości odpadów surowcowych do
gospodarczego wykorzystania oraz ograniczenia ilości odpadów przewidzianych do
ostatecznego składowania.
Podstawowymi metodami unieszkodliwiania odpadów są:
a) selektywne gromadzenie połączone z zagospodarowaniem wyselekcjonowanych
surowców wtórnych
13
b) składowanie na wysypiskach
c) metody biochemiczne: kompostowanie, fermentacja beztlenowa
d) metoda termiczna: spalanie,
e) kompleksowe systemy unieszkodliwiania.
O wyborze odpowiedniej technologii powinny decydować następujące kryteria:
•
właściwości technologiczne odpadów,
•
przewidywana wielkość zakładu,
•
wymagany stopień redukcji objętości odpadów bezużytecznych kierowanych do
składowania,
•
wielkość terenu na wysypisko,
•
możliwość wykorzystania i zagospodarowania surowców wtórnych,
•
dostępne środki do unieszkodliwiania odpadów,
•
uwarunkowania ogólnotechniczne, w tym szczególnie wymagania dotyczące ochrony
środowiska przyrodniczego.
Na terenie gminy Piątnica odpady deponowane są na gminnym składowisku
odpadów w Piątnicy. Deponowane są odpady zmieszane i nie są selekcjonowane.
Jak wynika z doświadczeń komunalne odpady organiczne na terenach gmin o
charakterze rolniczym wykorzystywane są do celów gospodarskich (np. jako pasza dla
zwierząt gospodarskich).
Odpady z papieru i drzewa tradycyjnie w małych gminach o charakterze rolniczym,
gdzie głównym sposobem ogrzewania są kotły węglowe są wykorzystywane jako opał.
Analizując wskaźniki unosu CO2, NO2, SO2, CO poszczególnych związków do
atmosfery przy spalaniu drzewa są dużo niższe niż w przypadku spalania paliw kopanych.
Jest to zapewne jednym z powodów dużo lepszej jakości powietrza na terenach rolniczych.
14
2.2.4. Składowanie odpadów
Głównym sposobem zagospodarowania odpadów jest ich składowanie.
Na terenie gminy Piątnica gminne składowisko odpadów znajduje się we wsi
Piątnica:
-
barokowóz administracyjno – gospodarczy
-
sprzęt przeciwpożarowy
-
boksy na surowce wtórne
-
brodzik do dezynfekcji kół pojazdów opuszczających składowisko
-
zbiornik na odcieki.
Składowisko nie posiada sztucznego uszczelniania w celu ograniczenia
negatywnego wpływu na środowisko.
Jak wynika z Przeglądu ekologicznego składowiska odpadów „dna wysypiska nie
trzeba dodatkowo uszczelniać glina lub folią, ponieważ pierwsza użytkowa warstwa
wodonośna występuje na głębokości ok. 27 m i chroni ją przed zanieczyszczeniem prawie
25 – metrowy pakiet utworów nieprzepuszczalnych (gliny i mułki)”.
Na składowisku odpadów deponowane są następujące rodzaje odpadów:
1. jest to składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne,
2. na składowisku nie została wydzielona część z przeznaczeniem do składowania
odpadów niebezpiecznych,
3. na składowisko będą przyjmowane następujące rodzaje odpadów:
-
niesegregowane odpady komunalne o charakterze bytowo – gospodarczym,
pochodzące z gospodarstw domowych, obiektów użyteczności publicznej, handlu,
gastronomii – 20 03 01
-
odpady wielkogabarytowe z budynków mieszkalnych jak i zakładów – 20 03 07,
-
odpady z czyszczenia ulic i placów – 20 03 03,
-
odpady pochodzące z porządkowania ogrodów, parków i cmentarzy – 20 02 01,
-
odpady z targowisk – 20 03 02,
-
inne odpady komunalne – 20 03 99,
-
odpady tworzyw sztucznych – 16 01 19,
15
-
odpady z oczyszczalni ścieków 19 08 01 19 08 02 i 19 08 05,
-
papier i tektura 20 01 01,
-
szkło – 20 01 02
-
tekstylia – 20 01 11, tworzywa sztuczne 20 01 39,
-
ziemia z wykopów – 20 02 02.
Składowisko odpadów posiada uregulowany stan prawny. Dla obiektu tego został
opracowany Przegląd ekologiczny, Instrukcja eksploatacji składowiska i decyzja
zatwierdzająca ją (Decyzja Starostwa Powiatowego w Łomży ROŚB 7623/4/03 z dn.
28.01.2003 r.).
Jak wynika z wyżej wymienionej decyzji, składowisko należy doposażyć
urządzenia do poboru i kontroli stanu czystości wód podziemnych.
Jak wynika z Przeglądu ekologicznego składowiska odpadów do prawidłowego
funkcjonowania składowiska brakuje również:
•
wagi do ważenia przyjmowanych odpadów, a betonowy zbiornik na odcieki znajdujący
się na składowisku jest niezabezpieczony od góry co stwarza poważne zagrożenie dla
ludzi i zwierząt
•
odpady zbierane są w sposób nie rozplanowany i nie są przesypywane pośrednią
warstwą izolacyjną, nie są również segregowane celem odzysku (na składowisku
widoczne są odpady metalowe, butelki PET)
•
w ogrodzeniu składowiska brak jest całych przęseł siatki.
Na składowisku odpadów celem określenia wpływu składowiska na jakość wód
podziemnych przeprowadzone są przez WIOŚ w Białymstoku (Delegatura w Łomży)
badania wody w studni kopanej na składowisku odpadów oraz w studni poza ogrodzeniem
składowiska.
Tabela 3
Rodzaj próbki
Woda
Studnia
Studnia
kopana
ogrodzeniem
h
11 3 0
11 5 0
pH
7,9
7,7
Godzina pobrania próbki
Odczyn Q
Data badania
2003.12.02
16
Przewodnictwo właściwe Q
µS/cm
808
7988
2003.12.02
Kadm Q
mgCd/l
<0,0021
<0,0021
2003.12.08
Cy nk Q
mgZn/l
0,6
0,13
2003.12.08
Chroni ogólny Q
mgCr/1
0,016
0,08
2003.12.10
Ołów Q
mgPb/l
<0,012
0,37
2003.12.08
Miedź Q
mgZn/l
0,017
0,021
2003.12.08
Rtęć
mgHg/l
0,0024
0,0016
2003.12.08
mg/l
6,3
142,0
2003.12.08-09
Ogólny węgiel organiczny Q
Źródło: Wyniki badań WIOŚ delegatura w Łomży
Jak wynika z przestawionego zestawiania widoczny jest wpływ składowiska na
wody gruntowe.
W związku z powyższym należy wykonać dodatkowe piezometry w celu ustalenia
zasięgu oddziaływania składowiska na wody gruntowe.
2.2.5. Miejsca nielegalnego składowania odpadów
Na terenie gminy Piatnica zlokalizowanych jest 10 „dzikich” wysypisk odpadów
jednak analizując ilość wytwarzanych odpadów w kontekście liczby mieszkańców oraz
ilość podpisanych indywidualnych umów na wywóz odpadów. W stosunku do ogólnej
liczby gospodarstw domowych należy przypuszczać, że na terenie gminy znajdują się
miejsca nielegalnego składowania odpadów.
2.2.6. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi
Do najczęściej występujących odpadów niebezpiecznych typu komunalnego na
terenach wiejskich należy zaliczyć:
A) przeterminowane lub wycofane środki ochrony roślin i opakowania po nich
B) zużyte baterie i świetlówki
C) zużyte akumulatory
D) odpady olejowe z warsztatów mechanicznych
E) odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz
infrastruktury drogowej
17
F) materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest.
Ad A – E)
Zgodnie z Ustawą z dn. 11.05.2001 o obowiązkach przedsiębiorstw w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i depozytowej
„przedsiębiorca” (importujący lub wprowadzający na rynek krajowy produkty w
opakowaniach, których rodzaje określa załącznik 1 i produktów wymienionych 2 i 3 do
ustawy) ma obowiązek odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych
i poużytkowych.
Załącznik 1 określa rodzaje opakowań jednostkowych, transportowych i
zbiorczych. Są to:
1) opakowania z tworzyw sztucznych
2) opakowania z aluminium, o pojemności mniejszej od 300 l
3) opakowania z blachy białej i lekkiej innej niż aluminiowa
4) opakowania z papieru i tektury
5) opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami
6) opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów)
7) opakowania wielkomateriałowe.
Załącznik 2 określa rodzaje produktów przeznaczonych do recyklingu. Są to:
1) urządzenia klimatyzacyjne zawierające substancję zubożające warstwę ozonową (CFC,
HCFC)
2) urządzenia chłodnicze i zamrażające oraz pompy ciepła poza urządzeniami dla
gospodarstw domowych zawierające substancje zubożające warstwę ozonową (CFC,
HCFC)
3) chłodziarki i zamrażarki typu domowego zawierające substancje zubożające warstwę
ozonowa (CFC, HCFC)
4) akumulatory ołowiowe (kwaśne)
5) akumulatory niklowo – kadmowe:
-
wielkogabarytowe
-
malogabarytowe (wraz z pakietami)
6) ogniwa i baterie galwaniczne bez ich części
-
guzikowe
18
-
baterie pierwotne
-
pozostałe baterie wtórne
Załącznik 3 – Rodzaje pozostałych odpadów:
1) oleje smarowe z wyłączeniem:
-
oleje bazowe
-
oleje przepracowane
-
lampy wyładowawcze, z wyłączeniem świetlówek kompaktowych
-
opony nowe, używane regenerowane (bieżnikowe), używane nieregenowane
(niebieżnikowe).
Jakkolwiek zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych jest obowiązkiem
przedsiębiorcy, to ze względu na specyfikę tej grupy odpadów, część działań powinny
przyjąć na siebie samorządy. Wiele odpadów niebezpiecznych powstaje w sposób
rozproszony stąd najistotniejszą sprawą jest stwarzanie warunków do ich zbiórki od
mieszkańców oraz małych i średnich firm. W tym celu KPGO proponuje budowę 2492
gminnych punktów zbierania odpadów niebezpiecznych (GPZON) oraz 43 stacji
przeładunkowych odpadów niebezpiecznych. Punkty odbierałyby odpady niebezpieczne
od mieszkańców, a także przedterminowe odczynniki chemiczne ze szkół niższego
szczebla bezpłatnie, od firm zaś odpłatnie.
Obecnie na terenie gminy Piątnica brak jest legalnych miejsc do składowania
czasowego odpadów niebezpiecznych grup AE.
Ad F – G
Odpady z budowy, remontu, demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury
drogowej jak również materiały izolacyjne i konstrukcyjne zawierające azbest.
Wyroby zawierające azbest są w Polsce stopniowo eliminowane i zastępowane
innymi materiałami. W Polsce podstawą prawną do odchodzenia od stosowania azbestu i
materiałów z azbestem stała się Ustawa z dn. 19.06.1997 r. o zakazie stosowania wyrobów
zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628).
Obecnie gminy mają obowiązek rejestracji pokryć dachowych wykonanych z
azbestu z godnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 9.10.2002 r. (poz. 1439).
Zasady składowania odpadów zawierających azbest jest regulowane ustawą z dn.
27.04.2001 r o odpadach.
19
Odpady zawierające azbest należy umieszczać na składowiskach odpadów
niebezpiecznych. Jeżeli umieszczenie odpadów zawierających azbest na składowisku
odpadów niebezpiecznych nie jest możliwe, to odpady te mogą być deponowane na
wydzielanych częściach składowisk odpadów obojętnych, do czego wymagane jest
uzyskanie zezwolenia starosty właściwego ze względu na miejsce składowania odpadów.
Zgodnie z zapisem zawartym w projekcie rozporządzenia Ministra Środowiska w
sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i
zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk z dn. 24.03.2003 r.
(Dz. U. z dn. 10.04.2003 r.) mogą być deponowane na składowiskach lub wydzielonych
kwaterach na terenie innych składowisk, przeznaczonych do wyłącznego składowania tych
odpadów, urządzonych w specjalnie urządzonych zagłębieniach terenu ze ścianami
bocznymi zabezpieczanymi przed osypywaniem. Składowanie odpadów zawierających
azbest powinno być zakończone na poziomie 2 m poniżej poziomu terenu otoczenia,
następnie należy składowisko wypełnić ziemią do poziomu terenu.
Odpady zawierające azbest powinny być składowane selektywnie, w izolacji od
innych, a miejsce składowania musi być oznakowane i zaznaczone na planie sytuacyjnym
składowiska. Prace związane ze składowaniem odpadów zawierających azbest należy
prowadzić w sposób zabezpieczający przed emisją pyłu azbestowego do powietrza, dlatego
niedopuszczalne jest uszkodzenie opakowań w których znajdują się odpady. Opakowania
należy wykładać z samochodu przy pomocy dźwigu i ostrożnie układać warstwami w
kwaterze.
Powierzchnia
składowanych
odpadów
(w
opakowaniach)
powinna
być
zabezpieczona przed emisją pyłów przez przykrycie folią lub warstwa gruntu,
każdorazowo po złożeniu odpadów. Po wypełnianiu odpadami zawierającymi azbest
wydzielonej kwatery składowiska, należy przykryć ją warstwą gruntu, a następnie
zrekultywować w kierunku zgodnym z wymaganiami określonymi w decyzji o pozwoleniu
na budowę składowiska.
Zarządzający składowiskiem jest obowiązany do prowadzenia jakościowej i
ilościowej ewidencji odpadów zgodnie z katalogiem odpadów, przy wykorzystaniu karty
ewidencji odpadu oraz karty przekazania odpadu wzór – załącznik do rozporządzenia
Ministra Środowiska z 11.12.2001 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na
potrzeby ewidencji odpadów.
20
Obecnie na terenie gminy Piątnica zgłoszonych jest 7,500 m2 pokryć z płyty
azbestowo – cementowej dla budownictwa. Odpady te będą skutecznie unieszkodliwiać w
perspektywie do roku 2032.
Gmina na dzień dzisiejszy nie posiada koncepcji zagospodarowania odpadów z
azbestu.
2.2.7.
Inne
rodzaje
odpadów
niebezpiecznych
występujących
na terenie gminy Piątnica
Odpady medyczne i weterynaryjne
Na terenie gminy Piątnica występują następujące podmioty mogące wytwarzać
odpady medyczne i weterynaryjne:
1) Gminny Ośrodek Zdrowia w Piątnicy
2) Ośrodek Zdrowia w Drozdowie
3) Ośrodek Zdrowia w Olszynach
4) Ośrodek zdrowia w Dobrzyjałowie
5) Poradnia Stomatologiczna STOMED
6) Prywatna Lecznica Weterynaryjna
Ad. 1.)
Gminny Ośrodek Zdrowia w Piątnicy.
Placówka posiada podpisana umowę ze Szpitalem Wojewódzkim w Łomży. Co 2
dzień szpital odbiera ok. 1 kg odpadów. Odpady do czasu wywozu zbierane są w
specjalnie przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu w pojemniki lub worki.
Selektywnie zbierane są strzykawki, oddzielnie rękawice i osobno szpatułki.
Ad. 2, 3, 4)
Odpady przechowywane są w szczelnych puszkach, lub plastikowych workach.
Miesięcznie zbieranych jest 3,6 odpadów, które na podstawie umowy ze Szpitalem
Wojewódzkim w Łomży odbierane są co 2 dzień.
Ad. 5)
Przychodnia ma podpisana umowę z firmą „Czyścioch” z Białegostoku. Odpady
medyczne przechowywane są w lodówce i 2 razy w tygodniu odbierane przez
wyspecjalizowana firmę.
21
Ad 6)
Odpady weterynaryjne podobnie jak w przypadku STOMEDU odbiera firma
„Czyścioch” z Białegostoku.
Do odpadów niebezpiecznych wytworzonych w Służbie Zdrowia zalicza się: stałe,
ciekłe, gazowe niebezpieczne substancje i preparaty chemiczne oraz niektóre rodzaje
odpadów, powstających w wyniku użytkowania samochodów, biurowego i medycznego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego, chemikalia używane w diagnostyce, leczeniu,
dezynfekcji jak również w warsztatach i zapleczu szpitalnym. Odpady muszą być
segregowane, gromadzone i unieszkodliwiane odrębnie zgodnie z ich chemiczną i fizyczną
charakterystyką.
Odpady zakaźne są to materiały, które miały bezpośredni kontakt z chorym
zakaźnie oraz potencjalnie zanieczyszczone drobnoustrojami chorobotwórczymi. Do tej
grupy należy zaliczyć: zanieczyszczone ostre przedmioty, igły, kamule dożylne,
zainfekowaną stłuczką szklaną, pipety Pasteur`a, szklane płytki Petriego i inne. Ponadto
zakaźne są: krew i odpady zanieczyszczone krwią, wydalinami, wydzielinami, płynami
tkankowymi chorych, a także stałe, płynne i półpłynne odpady pod warunkiem, że
pozostały w kontakcie z czynnikiem infekującym.
Ośrodki zdrowia i placówki służby zdrowia mają obowiązek prowadzenia
ewidencji formularza karty ewidencji odpadu, odrębnie dla każdego rodzaju odpadu oraz
karty przekazania odpadu.
Na terenie gminy Piątnica ośrodki opieki medycznej mają wydane pozwolenia na
wytwarzanie odpadów medycznych w określonych ilościach oraz podpisane umowy na
wywóz tych odpadów przez wyspecjalizowane firmy.
Analogiczna sytuacja panuje w lecznicy weterynaryjnej.
W związku z powyższym, należy uznać, że gospodarka odpadami medycznymi i
weterynaryjnymi na przedmiotowym terenie jest w pełni zorganizowana.
2.2.8. Odpady zawierające PCB
PCB były szeroko stosowane w wielu gałęziach przemysłu, głównie w przemyśle
elektrycznym, jako materiały elektroizolacyjne i chłodzące w kondensatorach i
transformerach oraz jako ciecze sprężarkowe hydrauliczne.
22
Źródłem wytwarzania odpadów zawierających PCB są operacje wymiany płynów
transformatorowych, a także wycofanie z eksploatacji transformatorów i kondensatorów
oraz innych urządzeń zawierających PCB wyprodukowanych w latach 1960 – 1985.
Na terenie gminy Piątnica brak jest większych potencjalnych źródeł PCB.
Zagrożeniem może być jedynie sprzęt gospodarstwa domowego, który wyprodukowany
był w latach 1960 – 1980. Należy zatem dbać o przyprowadzenie właściwej zbiórki
zużytego sprzętu gospodarstwa domowego.
Jedynym zakładem mogącym wytwarzać odpady zawierające PCB jest zakład
OSM Piątnica.
Do dnia sporządzenia Planu Gospodarki Odpadami na terenie zakładu nie wystąpiły
odpady zawierające PCB.
Jedynymi odpadami niebezpiecznymi były przepalone lampy świetlówkowe w
ilości 120 sztuk. Odpady odbiera ABBA EKOMED.
Odpady występujące w rolnictwie
Są to worki po nawozach sztucznych, pestycydach, puszki po środkach ochrony
roślin, zużyte puszki po farbach itd. gromadzone są razem ze strumieniem zmieszanych
odpadów komunalnych.
Osady ściekowe
Na terenie gminy Piątnica osady ściekowe wybierane są jedynie z przyzakładowej
oczyszczalni ścieków OSM Piątnica.
Osady ściekowe zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie
komunalnych odpadów w dn. 1.08.2002 r. mogą być wykorzystywane: w rolnictwie do
-
rekultywacji terenów
-
do produkcji roślin przeznaczonych do produkcji kompostu
-
do uprawy roślin nie przeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.
W rozporządzeniu określone są warunki jakimi powinny odpowiadać osady
ściekowe do zastosowania dla poszczególnych potrzeb.
23
Na terenie zakładu były przeprowadzane badania osadu ściekowego na zawartość
metali ciężkich. Firma EKOM przygotowała też badania pod kątem rolniczego
wykorzystania osadów ściekowych.
Oto wyniki badań osadu ustabilizowanego na zawartość metali ciężkich.
ołów
-
17,5 mg/kg s.m.
rtęć
-
0,070 mg/kg s.m.
miedź
-
65 mg/kg s.m.
kadm
-
0,84 mg/kg s.m.
nikiel
-
14,0 mg/kg s.m.
cynk
-
1021 mg/kg s.m.
chrom
-
8,9 mg/kg s.m.
Wyniki analiz wartości nawożonych oraz uwodnienia – osad ustabilizowany z
oczyszczalni zakładowej OSM Piątnica
wapń
- 73,3 g/kg s.m.
10,26 % CaO s.m.
magnez
- 24,74 g/kg s.m.
4,10 % CaO s.m.
azot ogólny
- 62,7 g/kg s.m.
6,27 % CaO s.m.
azot amonowy
- 1,8 g/kg s.m.
0,18 % CaO s.m.
fosfor ogólny
- 36,0 g/kg s.m.
16,5 % CaO s.m.
odczyn
- 7,62 pH
uwodnienie
- 97,2%
sucha masa
- 2,8%
substancje organiczne
- 82,8 % s.m.
Osad nie posiada obecności żywych jaj helmintów należących do Ascaris sp,
Trichuris sp, Toxocora sp oraz bakterii chorobotwórczych Salmonella. Zawartość metali
24
ciężkich
nie
przekracza
wartości
dopuszczalnych
dla
osadów
ściekowych
wykorzystywanych w rolnictwie.
W związku z powyższym osady mogą być wykorzystywane do celów rolniczych.
Identyfikacja problemów związanych z gospodarką odpadami na terenie
gminy Piątnica:
1) Brak selektywnej zbiórki odpadów.
2) Zorganizowaną zbiórkę odpadów nie jest objęte 100% mieszkańców gminy.
3) Braki w wyposażeniu istniejącego na terenie gminnego składowiska odpadów.
4) Niska świadomość społeczna w dziedzinie prawidłowej gospodarki odpadami.
5) Istnienie „dzikich” wysypisk odpadów na terenie gminy.
6) Słabo rozwinięta akcja edukacji ekologicznej na terenie gminy.
7) Zbyt mała ilość kontenerów do zbiórki odpadów w stosunku do ilości mieszkańców na
terenie miasta i gminy.
8) Brak zorganizowanej gospodarki odpadami powstającymi w rolnictwie.
9) Brak zorganizowanej gospodarki odpadami wielkogabarytowymi.
10) Brak koncepcji zagospodarowania odpadów zawierających azbest.
25
Rozdział III
Cele, priorytety i działania związane
z gospodarką odpadami
CEL:
„Ograniczenie ilości odpadów wytworzonych w sektorze komunalnym oraz
wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku, recyklingu i unieszkodliwianiu.”
Chcąc osiągnąć ten stan przewiduje się realizację celów następujących
cząstkowych w następujących przedziałach czasowych.
Cele na lata 2004 – 2007
1) Objęcie zorganizowana zbiórkę odpadów wszystkich mieszkańców gminy.
2) Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 76% wytworzonych odpadów
komunalnych.
3) Osiągnięcie w roku 2006 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych
grup odpadów:
-
opakowania z tektury i papieru
-
opakowania ze szkła 35%
-
opakowania z tworzyw sztucznych 22%
-
opakowania metalowe 35%
-
opakowania wielomateriałowe 20%
-
odpady wielkogabarytowe 26%
-
odpady budowlane 20%
-
odpady niebezpieczne 22%
Cele na lata 2007 – 2014
1) Deponowanie na składowiskach nie więcej niż 51% wytworzonych odpadów
komunalnych.
26
Rozdział IV
Prognoza zmian
4.1. Sektor komunalny
Zgodnie z PPGO w powiecie łomżyńskim nastąpią poniższe kierunki zmian w
gospodarce odpadami:
•
rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań i struktura gospodarki
będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich
•
rozwój gospodarczy, który powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności
społeczeństwa, spowoduje m.in. rozwój rynku prasowego, a to w konsekwencji
wpłynie także na wzrost ilości papieru w odpadach
•
zakłada się, że przez najbliższe 5 lat, dominować będą podstawy konsumpcyjne,
wysoce odpadogenne, następnie zaś stopniowo coraz częściej obserwować będziemy
postawy proekologiczne, w których zawarty będzie świadomy stosunek do
problematyki odpadów. Uwidoczni się to również m.in. spadkiem ilości tworzyw
sztucznych przy równoczesnym zwiększaniu ilości szkła i wyrobów z drzewa
podatnych na recyrkulacje (szkło), czy łatwo degradowalnych - jak papier czy drewno
•
po początkowym okresie stagnacji nastąpi rozwój budownictwa, a w szczególności
prac remontowo – budowlanych, co zaowocuje wzrostem ilości odpadów
poremontowych.
27
PROGNOZOWANA MASA POSZCZEGÓLNYCH STRUMIENI ODPADÓW W TYS. MG/ROK
Nazwa odpadu
Lata
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Odpady organiczne
2,67759
2,72823
2,75777
2,78731
2,81896
2,85061
2,88226
2,8907
Odpady zielone
0,3376
0,34393
0,35237
0,3587
0,36714
0,37558
0,38407
0,38824
Papier i karton nie opakowany
0,93684
0,95583
0,96849
0,97904
0,9917
1,00225
1,01491
1,01706
Opakowania papierowe
1,56562
1,65846
1,75341
1,85891
1,96863
2,0889
2,21761
2,35265
Opakowania kompozytowe
0,17513
0,18568
0,19623
0,20889
0,22155
0,23421
0,24898
0,26375
1,60571
1,62892
1,63103
1,63525
1,63736
1,63947
1,64369
1,61415
Opakowania z tworzyw sztucznych
0,60135
0,63511
0,66887
0,70685
0,74694
0,79125
0,83767
0,8862
Odpady tekstylne
0,39879
0,40723
0,41145
0,41778
0,422
0,42833
0,43255
0,43677
Tworzywo sztuczne
nieopakowaniowe
28
Nazwa odpadu
Lata
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Szkło nieopakowaniowe
0,07385
0,7596
0,07807
0,18018
0,08229
0,0844
0,08651
0,08651
Opakowania szklane
1,18371
1,23013
1,27866
1,3293
1,38205
1,43691
1,4959
1,55296
Metal
0,39879
0,40301
0,40301
0,40301
0,40512
0,40512
0,40723
0,40723
Opakowania stalowe
0,15403
0,16036
0,16458
0,17091
0,17513
0,18146
0,18779
0,19412
Opakowania aluminiowe
0,04431
0,04642
0,04853
0,04853
0,05064
0,05275
0,05275
0,05486
Odpady mineralne
0,60557
0,60979
0,61823
0,62878
0,63722
0,64777
0,65832
0,66887
Drobna frakcja popiołowa
1,7302
1,69433
1,64369
1,59305
1,54663
1,50021
1,4559
1,41159
Odpady wielkogabarytowe
1,01069
1,08665
1,08665
1,08665
1,08665
1,08876
1,08876
1,09087
Odpady budowlane
2,37586
2,5742
2,72401
2,88437
3,05528
3,23463
3,42664
3,6503
Odpady niebezpieczne
0,12449
0,12871
0,12871
0,12871
0,12871
0,12871
0,12871
0,12871
Źródło: Opracowanie własne na podstawie PPGO
29
Osady ściekowe
Biorąc pod uwagę rozbudowę sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Piatnica, ilość
osadów na terenie gminy będzie wzrastała z roku na rok.
Tabela 4
Prognozowana ilość osadów ściekowych do roku 2015
(Mg s.m/rok)
Rok
Masa osadów [tys. Mg]
2006
0,8862
2010
1,1394
2014
1,2449
Źródło: Obliczenia własne na podstawie KPGO
Zgodnie z założeniami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, możliwe kierunki
zagospodarowania
i
unieszkodliwiania
komunalnych
osadów
ściekowych
będą
następujące:
-
stabilizacja chemiczna,
-
obróbka termiczna (spalanie),
-
składowanie,
-
kompostowanie,
-
wykorzystanie do niwelacji i rekultywacji i na cele rolnicze,
-
termiczne osuszanie i granulacja,
-
fermentacja tlenowa i beztlenowa.
Sposoby postępowania z wytworzonymi osadami, zależne będą od ich składu i
uwarunkowań
na
poszczególnych
oczyszczalniach.
W
dalszej
perspektywie,
preferowanym kierunkiem postępowania z osadami ściekowymi w powiecie łomżyńskim,
obok wykorzystania rolniczego, maże być kompostowanie. Powstały kompost będzie mógł
być wykorzystywany w rolnictwie, na potrzeby zieleni miejskiej czy rekultywacji
likwidowanych składowisk odpadów. Warunkiem kompostowania osadów ściekowych
oraz ich wykorzystania w rolnictwie będzie ich odpowiedni skład chemiczny.
30
Jednocześnie, jak wynika z KPGO, głównym kierunkiem zagospodarowania
osadów ściekowych jest ich kompostowanie. Dlatego można doposażyć gminne
składowisko odpadów w kompostownię, w której kompostowane byłyby odpady
organiczne i osady ściekowe pochodzące z oczyszczalni OSM - Piątnica. Jednocześnie
należy przeprowadzić badania fizykochemiczne i bakteriologiczne osadu pod kątem
przydatności na cele rolnicze (dotyczy to zakładów posiadających własne oczyszczalnie
ścieków).
Jeżeli osady będą odpowiadały normom osadów wykorzystywanych do nawożenia
należy przeprowadzić badania gleb na których będą te osady wykorzystane i ustalić
potrzebę do nawożenia dawkę kompostu.
4.2. Sektor gospodarczy
Przewiduje się, że w latach perspektywicznych do roku 2014 ilość odpadów będzie
rosła w ilości 2% w stosunku do 1% wzrostu PKB – KPGO 2002.
Jak wynika z Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zakłada się 10% wzrost
odpadów medycznych i weterynaryjnych. Będzie to wynik coraz bardziej rygorystycznych
przepisów odnośnie gospodarowania tego rodzaju odpadami oraz kontroli posiadanych
przez placówki medyczne i weterynaryjne pozwoleń na gospodarowanie tego rodzaju
odpadami i umów zawartych z firmami unieszkodliwiającymi odpady medyczne i
weterynaryjne.
Jednocześnie przewiduje się starzenie społeczeństwa oraz zmniejszenie liczby
Polaków. Zakładając wyjście Polski z recesji, należy założyć wzrost długości życia
przeciętnego Polaka. Spowoduje to większe zapotrzebowanie na usługi medyczne.
Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów ze służby zdrowia.
Jednocześnie wraz ze zmianami w polityce państwa
w zakresie ochrony
środowiska, która coraz bardziej dostosowana jest do dyrektyw UE, spowoduje to spadek
ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach, ze względu na zwiększenie
stopnia odzysku odpadów przez wytwórców.
4.3. Odpady pochodzące z rolnictwa
W rolnictwie obserwować będziemy podobnie jak w państwach Unii Europejskiej
coraz większą powierzchnię gospodarstw rolnych. Do produkcji rolniczej wykorzystywane
31
będą grunty najlepszej klasy, natomiast małorolne będą wykorzystywane pod zalesienie.
Intensyfikacja rolnictwa spowoduje wzrost ilości opakowań po pestycydach. Zmniejszać
się będzie jednak toksyczność stosowanych preparatów.
4.4. Odpady pochodzące z przetwórstwa drewna
Odpady tego rodzaju na terenach gmin o charakterze rolniczym wykorzystywane są
w sposób gospodarski do opalania gospodarstw domowych. Wykorzystywane są więc w
sposób ekologiczny jako biomasa.
Drugim wariantem rozwiązania w przypadku odpadów z przeróbki drewna jest
odsprzedaż firmom zajmującym się produkcją płyt wiórowych.
4.5. Zużyte opony
Trudno prognozować ilość zużytych opon na terenie gminy. Biorąc pod uwagę
ogólnopolską tendencje demograficzną – stworzeni się społeczeństwa i spadek liczby
ludności oraz migracje ze wsi do miast należy spodziewać się coraz mniejszej ilości
samochodów na terenach wiejskich, a co za tym idzie ilości zużytych opon.
4.6. Zużyte baterie i akumulatory
W związku z prowadzeniem ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz opłacie produktowej i opłacie depozytowej
(Dz. U. z 11.05.2001 r.) w związku z rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 30.06.2001 r.
w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i
poużytkowych (Dz. U. z 2001 r.) Nr 69 poz. 719) należy dążyć do uzyskania 100%
poziomu odzysku akumulatorów kwasowo – ołowiowych.
Ze względu na pobieranie opłaty depozytowej w wysokości 30 zł zgodnie z art. 20
pkt. 2 niniejszej ustawy, oraz podniesieniu świadomości ekologicznej społeczeństwa
należy spodziewać się 100% poziomu odzysku akumulatorów.
32
4.7. Opady zawierające azbest
Zgodnie KPGO wyroby zawierające w swym składzie azbest będą usunięte do
roku 2032.
W związku z koniecznością zgłaszanie przez rolników pokryć dachowych
wykonanych z eternitu należy spodziewać się w dłuższej perspektywie czasowej znacznej
ilości odpadów zawierających ten związek chemiczny.
Tabela 5
Prognozowana ilość odpadów zawierających azbest na terenie
gminy Piątnica w Mg/rok
Lata
Ilość odpadów
2003 – 2012
118,16
2013 – 2022
146,856
2023 - 2032
81,657
Źródło: Obliczenia własne
33
Rozdział V
Planowane przedsięwzięcia w zakresie gospodarki
odpadami w latach 2004 – 2007 z perspektywą
w roku 2015
I. Objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną, selektywną zbiórką odpadów.
W tym celu należy zmobilizować gospodarstwa domowe do podpisania indywidualnych
umów na wywóz odpadów komunalnych.
Działanie te należy rozpocząć od szerokiej akcji edukacyjnej na temat negatywnych
skutków
niezorganizowanej
zbiórki
odpadów,
a
w
szczególności
odpadów
niebezpiecznych.
Należy jednocześnie utworzyć w miejscowościach, w których mieszkańcy
niechętnie podpisują indywidualne umowy na wywóz odpadów gminne punkty
gromadzenia odpadów. Punkty takie powinny być połączone z punktem skupu surowców
wtórnych. Przy lokalizacji tego rodzaju punktów należy brać pod uwagę koszty
dostarczania odpadów i surowców odpadowych. Dzięki temu mieszkańcy gminy będą
mogli dowozić odpady transportem własnym. Jednocześnie możliwość odsprzedania
surowców wtórnych będzie zachętą do selektywnej zbiórki odpadów.
Zachętą do podpisywania umów na wywóz odpadów może być w 1 roku częściowe
finansowanie np.: worki do selektywnej zbiórki odpadów.
Selektywna zbiórka odpadów na terenie Piątnica może opierać się na:
•
Kontenerach KP – 7 – podzielonych na komory poszczególnych rodzajów surowców,
można w nich stosować dodatkowe komory na nawozy sztuczne i baterie. Co prawda
zgodnie z Ustawą o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z
11.05.2001 r.) odpady opakowaniowe tego rodzaju oraz baterie i akumulatory
powinien zagospodarować producent, lecz ze względu na specyfikę terenów wiejskich
(duża odległość miejsca zamieszkania nabywcy akumulatorów itd. od punktu zakupu),
część obowiązków w zagospodarowaniu tych odpadów powinna wziąć „na siebie”
gmina.
34
•
Zbiórka w oparciu o małe pojemniki 100 – 120 litrowej (jeden pojemnik na każdy z
surowców). Zestaw takich pojemników powinien znajdować się na każdej posesji, jest
to sposób stosunkowo drogi.
•
Zbiórka w oparciu o worki plastikowe o pojemności 120 – 160 litrów. Zestaw worków
do selektywnej zbiórki surowców (jeden oznaczony nadrukiem worek do każdego z
surowców) powinien znajdować się na każdej posesji. Jest to sposób tani i może być
bardzo skuteczny, pod warunkiem odpowiedniego zabezpieczenia worków przed
zwierzętami gospodarskimi.
Prócz tego w każdej wsi powinny znajdować się kontenery na odpady zmieszane.
W czasie wspomnianej wcześniej akcji edukacyjnej w formie ulotek, plakatów,
folderów i spotkań mieszkańcami gminy należy informować mieszkańców o zakazie
składowania „na dziko” odpadów komunalnych i wylewaniu nieczystości płynnych.
Uczestnicy akcji powinni zdawać sobie sprawę z faktu łamania prawa i możliwości
poniesienia konsekwencji karnych. Należy surowo karać mieszkańców dewastujących
środowisko.
W ramach szeroko podjętej akcji edukacyjnej należy przeprowadzić również:
-
konkursy np.: na zbiórkę surowców wtórnych wśród mieszkańców domów
jednorodzinnych i w szkołach
-
konkursy wiedzy ekologicznej i plastycznej dla dzieci i młodzieży poświęcone
racjonalnej gospodarce odpadów.
Przykładowe informacje odnośnie selektywnej zbiórki odpadów
Pojemniki/worki w kolorze niebieskim
PAPIER
35
Należy wrzucać:
-
gazety, kolorowe czasopisma, katalogi, prospekty, książki
-
zapisane zeszyty, kartki
-
opakowania papierowe, torby i pudełka
-
kartony, tekturę falistą
Nie należy wrzucać:
- tworzyw sprzężonych z papieru jak:
opakowania po sokach, mleku, kalek, tapet, celofanu, papieru silnie zatłuszczonego
i zabrudzonego
Pojemniki/worki w kolorze zielonym
SZKŁO
Należy wrzucać:
-
szklane butelki bez kapsli i nakrętek
-
słoiki bez nakrętek
-
stłuczkę szklaną bez części metalowych
porcelany, ceramiki, luster, szkła zbrojonego, szyb samochodowych, brudnego
szkła, świetlówek, zużytych żarówek.
36
Pojemniki/worki w kolorze żółtym
PLASTIK/TWORZYWA
Należy wrzucać:
-
plastikowe butelki po napojach
-
woreczki, kubki, tacki po produktach spożywczych
-
duże folie opakowaniowe, worki foliowe
-
plastikowe pojemniki po szamponach, mydłach, żelach
butelek po olejach silnikowych, styropianu i tworzyw piankowych
Pojemniki/worki w kolorze czerwonym
METAL/ZŁOM
Należy wrzucać:
-
puszki aluminiowe po napojach, piwie
-
folie aluminiową
-
drobny złom żelazny i metali kolorowych
-
puszki po konserwach
-
kapsle z butelek, metalowe nakrętki
opakowań po aerozolach, kosmetykach, środkach chemicznych (farbach, olejach,
środkach ochrony roślin), baterii
Źródło: Przykład pochodzący z Urzędu Miasta w Jaśle
37
Mówiąc o zorganizowanym wywozie odpadów, biorąc pod uwagę sytuację
gospodarczą polskiej wsi należy zadbać, by cena za wywóz odpadów stałych była
proporcjonalna do możliwości finansowych mieszkańców gminy Piątnica.
II. Zadaniem, które powinno być wykonywane równolegle do poprzedniego powinna być
inwentaryzacja już zlokalizowanych i ewentualna lokalizacja „dzikich” składowisk
odpadów i likwidacja ich.
W celu uniknięcia zagrożenia powtórnego utworzenia „dzikich” wysypisk odpadów
należy w porozumieniu z Strażą Leśną z Nadleśnictwa Łomża kontrolować stan
czystości lasów.
III. Jednocześnie należy doposażyć gminne składowisko w niezbędne elementy:
•
wagę samochodową do ważenia składowanych odpadów,
•
3 piezometry (1 na wpływie, 2 na odpływie) oraz dodatkowe piezometry w celu
określenia negatywnego wpływu składowiska na wody podziemne,
•
kontener KE – 7 do zbiórki gromadzenia odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze
strumienia odpadów komunalnych,
•
miejsce do segregacji odpadów, w celu wykorzystania surowców wtórnych oraz
wydzielenia odpadów niebezpiecznych,
•
uzupełnienie ogrodzenia składowiska.
IV. Jednocześnie należy przeprowadzić akcję edukacyjną odnośnie budowy i
wykorzystania kompostowni przydomowych w budownictwie jednorodzinnym,
zagrodowym. Oto treść informacji jaka ukazała się odnośnie kompostowania w Jaśle.
Kompostowanie:
Przypominamy, że ok. 25% odpadów domowych to odpady organiczne pochodzące
z ogrodu (np. ścięta trawa, liście, gałęzie) oraz z kuchni (np. odpady po owocach,
warzywach). Odpady te można wykorzystać do wytworzenia kompostu, który jest bardzo
dobrym nawozem organicznym.
38
Tym bardziej należy nakłaniać mieszkańców gminy do kompostowania odpadów
ulegających biodegradacji, że kompostowanie nie wymagają dużych nakładów.
Mają tu zastosowanie specjalne skonstruowane małe kontenery do prostego
kompostowania odpadów domowych lub wykonane domowym sposobem otwarte
pojemniki drewniane do kompostowania wyłącznie odpadów ogrodowych.
Z technicznego punktu widzenia kompostowanie – „na miejscu” jest najprostszą i
możliwą techniką kompostowania. Kontenery mogą być wykonywane z tworzywa
odpadowego, PE, lub PCV, a także z drewna z otworami wentylacyjnymi na dole i na
górze.
Prosta technologia kompostowania obejmująca kompostowanie w pryzmach do
wysokości 4 m i mechaniczne przerzucanie w celu napowietrzenia może być stosowana w
małych jednostkach osadniczych.
Kompostowniki przydomowe:
a) jednokomorowy z tworzyw sztucznych o pojemności 400 l
b) dwukomorowy, wykonany z drewna o pojemności 2 m3
Źródło: L. Dindorf „Gospodarka odpadami w małej gminie”.
V. Należy wydzielić kwaterę do czasowego składowania odpadów niebezpiecznych na
składowisku odpadów w Piątnicy.
W związku z coraz większa ilością składowanych odpadów niebezpiecznych, np.:
pyły azbestowe na składowisku odpadów powinna znajdować się taka właśnie kwatera.
39
Odpady „drobniejsze” powinny być gromadzone w specjalnie zakupionym kontenerze KE
– 7.
Rozwiązaniem alternatywnym do w/w rozwiązania jest stworzenie Gminnego
Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). W punkcie tym deponowano by
czasowo
odpady
niebezpieczne,
a
następnie
Stacją
Przeładunkową
Odpadów
Niebezpiecznych odpady trafiałyby do firm skutecznie, bezpiecznie dla środowiska
unieszkodliwiających odpady.
Odpady niebezpieczne z GPZON powinny być odbierane regularnie przez
specjalny pojazd – Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych Odpady. Bezpłatnie
odbierane by były od mieszkańców gminy, natomiast odpłatnie od zakładów z terenu
gminy Piątnica.
VI. Przeprowadzenie zorganizowanej zbiórki zużytego sprzętu AGD i odpadów
wielkogabarytowych. Zbiórka odpadów tego rodzaju powinna być przeprowadzana 2
razy w roku. Wcześniej należy poinformować i poinstruować mieszkańców odnośnie
rodzaju zbieranych odpadów, sposobem ich przechowywania na terenie gospodarstw
oraz sposobu i harmonogramu odbioru. Zaleca się, by mieszkańcy wystawiali zebrane
w workach odpady przed posesje, przy ulicy stanowiącej trasę przejazdu pojazdu
odbierającego.
Część z elementów odpadów wielkogabarytowych może być po demontażu
odsprzedawana jako surowce wtórne.
VII. Dalsza dokładna inwentaryzacja ilości i miejsc występowania wyrobów z azbestu na
terenie gminy.
VIII. Opracowanie gminnego programu usuwania wyrobów z azbestu.
IX. Po opracowaniu w/w dokumentu należy wprowadzić program w życie oraz
przeprowadzić jego monitoring.
X. Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów SM – 110 lub MGB – 120 lub
worków do selektywnej zbiórki odpadów. Ze względu na brak zorganizowanej
selektywnej zbiórki odpadów opłacalnym byłoby, by gmina częściowo refundowała
zakup worków do selektywnej zbiórki odpadów. Po wdrożeniu selekcji „u źródła”
każdy z właścicieli osobiście płaciłby za zakup w/w worków.
Działanie długookresowe do roku 2011
1) Kontynuacja działań krótkookresowych.
40
Rozdział VI
Źródła finansowania Planu Gospodarki Odpadami
Dokładny opis źródeł finansowania Planu Gospodarki Odpadami znajduje się w
Programie Ochrony Środowiska jako, że PGO jest integralną częścią POŚ.
W rozdziale tym przedstawiona jest jedynie propozycja działań zmierzających w
kierunku osiągnięcia celu i źródło ich finansowania.
41
PLANOWANE WYDATKI NA DZIAŁANIA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI
Lp.
1.
2.
3.
4.
Rodzaj zadania
Szacunkowy koszt
Edukacja ekologiczna o konieczności przeprowadzania
selektywnej zbiórki odpadów, zakazie składowania „na
dziko” odpadów komunalnych i wylewaniu nieczystości.
Druk ulotek, folderów, plakatów itd. Po 4000 szt.
Zakup worków do selektywnej zbiórki odpadów
oznaczonych rodzajem odpadu, który należy w nich
deponować o pojemności 120 l lub poj. 160 l.
ok. 35.000 zł
Budżet Gminy,
NFOŚiGW.
lata realizacji 2004 – 2007
ok. 40 gr/szt.
W pierwszym roku
dofinansowanie
Urzędu Gminy
Fundusze
mieszkańców gminy.
Budżet Gminy,
WFOŚiGW.
Budżet Gminy,
WFOŚiGW
NFOŚiGW.
Zlokalizowanie i zlikwidowanie „dzikich” wysypisk
odpadów.
Utworzenie wiejskiego punktu gromadzenia odpadów.
ok. 6 x 10.000 zł
ok. 100.000 zł
Źródła finansowania
Uwagi
lata realizacji 2004 + następne
42
Lp.
Rodzaj zadania
6. Doposażenie gminnego składowiska odpadów
w Piątnicy
a) wagę samochodową
b) kontener KE – 7
c) piezometry 3 szt. + dokumenty
d) uszczelnienie ogrodzenia
e) boks do segregacji odpadów
7. Kwatera do czasowego składowania odpadów
niebezpiecznych lub zorganizowanie GPZON.
8. Przeprowadzenie zorganizowanej zbiórki odpadów
zawierających PCB, wielkogabarytowych i odpadów
niebezpiecznych (np. worki po pestycydach, puszki po
farbach)
2 razy w roku.
9. Opracowanie gminnego programu usuwania wyrobów
z azbestu.
Szacunkowy koszt
ok. 60.000 zł za szt.
ok. 6.000 zł
ok. 28.000 zł
ok. 3.000 zł
ok. 5.000 zł
ok. 70.000 zł
W zależności od
wielkości inwestycji.
ok. 15.000 zł
Źródła finansowania
Uwagi
Budżet Gminy.
Działania objęte są
pomocą NFOŚiGW
jako działania z listy
preferowanych
zgodnie z
Rozporządzeniem
Rady Ministra w
sprawie pomocy na
modernizację
składowiska w latach
2004 – 2006.
Budżet Gminy,
NFOŚiGW
Budżet Gminy,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW.
Budżet Miasta
i Gminy,
EKOFUNDUSZ.
lata realizacji 2004 i następne
43
Rozdział VII
Monitoring Gminnego Planu Gospodarki Odpadami
Nadzór nad wdrożeniem Gminnego Planu Gospodarowania Odpadami powinny
sprawować:
1. Gmina, która zgodnie z Ustawą z dnia 13.09.1996 r. o utrzymywaniu czystości i
porządku w gminie:
-
ma obowiązek egzekwować od właścicieli nieruchomości zachowanie porządku
i czystości na posesjach gospodarstw domowych;
-
ma za zadanie wdrażać racjonalną gospodarkę odpadami komunalnymi,
-
ma za zadanie monitorować istnienie „dzikich" składowisk odpadów i karać
tworzących je mieszkańców gminy,
-
ma obowiązek koordynowania wspólnie ze szkołami działania związane z
edukacją ekologiczną,
-
ma dbać i poprawiać stan gospodarki wodno - ściekowej na terenie gminy,
-
ma doprowadzić stan składowiska odpadów w Piątnicy do określonych
standardów;
2. Starostwo Powiatowe w Łomży, które ma za zadanie koordynację wszelkich działań
związanych z wdrożeniem Gminnego Planu Gospodarki Odpadami.
3. Instytucje współfinansujące zamierzone działania związane z racjonalną i planową
gospodarką odpadami.
Fundusze strukturalne Ministerstwo Ochrony Środowiska oraz inne instytucje dotując
pewne zaplanowane zamierzenia sprawdzają zgodność z planem wydatkowanych
funduszy.
4. Urząd Marszałkowski w Białymstoku, który pobiera opłaty za korzystanie ze
środowiska oraz nalicza ewentualne kary za przekroczenie limitów ustalonych w
pozwoleniach (np. za emisję zanieczyszczeń ), za odprowadzanie substancji w ściekach
itp.
5. Nadleśnictwo Łomża, które monitoruje wraz z gminą istnienie „dzikich" składowisk
odpadów w na terenie lasów.
44
6. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, który przeprowadza kontrolę jakości
wody w piezometriach na składowiskach odpadów.
7. Sami szkoleni mieszkańcy gminy, którzy zdając sobie sprawę z przepisów prawa i z
obowiązków na nich ciążących, są najlepszym ogniwem sprzyjającym kontroli nad
stanem środowiska na terenie gminy.
45
Rozdział VIII
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Podstawą do stworzenia tego dokumentu jest Ustawa z 27.07.2001 r. o opadach,
która nakłada na gminy obowiązek sporządzenie do 30.06.2004 r. Gminnego Planu
Gospodarki Odpadami.
Zgodnie z art. 14 Ustawy o odpadach GPGO powinien zawierać:
1. Aktualny stan gospodarki odpadami.
2. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami.
3. Działania
zmierzające
do
poprawy
sytuacji
w
zakresie
gospodarowania
odpadami.
4. Instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów.
5. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów
oraz w szczególności (art. 15, ust. 3):
1. Rodzaj,
ilość
i
źródło
pochodzenia
odpadów,
które
mają
być
poddane
do
odzysku
procesom odzysku lub unieszkodliwiania.
2. Rozmieszczenie
istniejących
instalacji
i
urządzeń
lub
unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność
w tym zakresie.
3. Działania
zmierzające
do
zapobiegania
powstawaniu
odpadów
lub
ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko
oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości
ulegających
biodegradacji
zawartych
odpadów
w odpadach komunalnych kierowanych
na składowiska.
4. Projektowany system gospodarowania odpadami.
Na podstawie analizy sytuacji gospodarki odpadami na terenie gminy Piątnica
należy stwierdzić, że nie jest ona w pełni zorganizowana.
Nie wszyscy mieszkańcy na przedmiotowym terenie objęci są zorganizowana
zbiórką odpadów. Docelowo 100% mieszkańców powinno zbierać odpady stałe i
przeznaczone do tego celu kontenery lub worki.
46
Brak jest również zorganizowanej selektywnej zbiórki odpadów u „źródła”.
Mieszkańcy gminy, którzy nie posiadają podpisanych umów na wywóz odpadów
gromadzą je najprawdopodobniej na „dzikich” wysypiskach śmieci.
Jednocześnie gmina dysponuje zbyt małą ilość pojemników lub kontenerów do
zbiórki odpadów na terenie miasta i gminy w stosunku do liczby gospodarstw domowych.
Brak jest również koncepcji zagospodarowania odpadów niebezpiecznych, których
ilość w latach następnych będzie coraz wyższa (zlokalizowanie coraz większej liczby
pokryć dachowych z azbestu, coraz wyższa świadomość ekologiczna mieszkańców
przedmiotowego terenu).
Do roku 2032 odpady zawierające azbest muszą być bezpieczne dla środowiska,
unieszkodliwione.
Na dzień dzisiejszy brak jest miejsc do czasowego składowania odpadów
niebezpiecznych zawierających azbest.
Istnieją również duże braki w wyposażeniu składowiska odpadów. Należy je
doposażyć do standardów uregulowanych Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia,
jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk z dn. 24.03.2003 r. (Dz. U. z
dn. 10.04.2004 r.).
W sprawie niezbędnego doposażenia składowiska została wydana przez Starostwo
Powiatowe w Łomży decyzja, w której wyszczególniono wszystkie niezbędne do
uzupełnienia elementy infrastruktury technicznej.
Dodatkowo należy zwracać szczególną uwagę na wyniki badań wody w studniach.
W roku 2003 występowały duże wartości przewodności właściwej, duże ilości matali
ciężkich, świadczy o negatywnym wpływie składowiska na środowisko pomimo
zabezpieczeń (gliny, namułki).
Ogólnie należy nieco zmodernizować gospodarkę odpadami na terenie gminy, a
autorzy planu postarali się podpowiedzieć rozwiązania najbardziej ekonomiczne, a
jednocześnie zgodne z obowiązującymi prawem.
47
Tabela 6
Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odzysku,
unieszkodliwiania odpadów
Kod odpadu
02 01
03 01
13 02
16 06 01
16 01
13 03
13 05
15 02
Zakład
ABBA – EKOMED Sp z o.o.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo Usługowe, Toruń
ul. Poznańska 152
ABS Krzysztof Konopka
Przetwórstwo i Utylizacja Odpadów
Warszawa ul. T. Hołówki 3/38
ALGADER HOFMAN Sp z o.o.
Warszawa ul. Wólczyńska 133
„Oiler Cova” Sp z o.o.
Tczew
Tczew
„NOVA” s.c.
Białystok
Przedsiębiorstwo wielobranżowe
„RAGO” s.c.
„AGROMEX” Sklep H. Prawdzik
Augustów
„MOTOZBYT” W. Sieńkowski
Augustów
Przedsiębiorstwo Handlowe
„MIKROPOL” Mirosła Czene
Usługi Wulkanizacyjne Paszkiewicz
Tczew
PPHU, Toruń ul. Poznańska 152
„Separatr Service” Piaseczno
48
Kod odpadu
16 01
16 02
17 01
17 04
18 01
20 01
16 81
18 01
18 02
19 08
Zakład
Tczew
POLAM PUŁTUSK za pośrednictwem PPH „EKTO”
Białystok
„Czyścioch” Białystok

Uchwała wraz z załącznikami

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kierunek studiów: GOSPODARKA ODPADAMI NAZWA

Analityk w zespole ryzyk

Poradnik nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w

Projekt w sprawie ustalenia Regulaminu Funduszu Zdrowotnego dla

Ankieta dotycząca udziału w projekcie zakupu i

Informacja prasowa

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku

Informacja dla osób prowadzących gospodarstwo rolne