POSTANOWIENIE SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU z

POSTANOWIENIE SĄDU APELACYJNEGO W BIAŁYMSTOKU
z dnia 9 stycznia 2008 r. Sygn. akt I A Cz 975/07
2
Prawomocny wyrok (także i nakaz zapłaty - art. 353 kpc) korzysta z powagi rzeczy osądzonej w
znaczeniu przedmiotowym. O tym czy w nowym procesie chodzi o tę samą czy też inną podstawę
faktyczną sporu, decyduje stan faktyczny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim
procesie, a nie to, czy strona istniejące i istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty zgłosiła (tzw. prekluzja
faktów w procesie). Jeżeli zatem nie zgłosiła ona twierdzeń co do okoliczności faktycznej, która już
istniała i dlatego jej żądanie nie zostało uwzględnione nie może wystąpić z nowym powództwem
przeciwko temu samemu podmiotowi chociażby wykazała, że nie przytoczyła pominiętej okoliczności bez
swej winy.
Przewodniczący
Sędziowie
:
:
SSA Elżbieta Kuczyńska
SSA Hanna Rosiak - Dąbrowska
SSA Bogusław Dobrowolski (spr.)
Sąd Apelacyjny w Białymstoku Wydział I Cywilny po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2008 r. na posiedzeniu
niejawnym sprawy z powództwa Jolanty T. przeciwko "BOS" S.A. w B. o zapłatę na skutek zażalenia powódki na
postanowienie Sądu Okręgowego w B. z dnia 5 listopada 2007 r., sygn. akt I C 386/07 postanawia oddalić
zażalenie i zasądzić od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu
kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił powództwo Jolanty T. o zapłatę kwoty 194.087,45
zł. Dochodzona pozwem należność stanowiła według niej różnicę w wartości zajętych przez pozwanego „BOS”
SA w B. ruchomości w kwocie 494.087,45 zł a kwotą 300.000 zł wynikającą z ustanowionego na jego rzecz
zastawu rejestrowego.
Rozstrzygnięcie to opierało się na ustaleniach, wedle których strony zawarły w dniu 3 grudnia 2001 r.
umowę o współpracy handlowej. Jej efektem było zadłużenie powódki z tytułu nabytych od pozwanego towarów
w wysokości 274.983,70 zł. Powódka nie była w stanie spłacić tego zadłużenia i w związku z tym w celu jego
rozliczenia zwróciła pozwanemu towary na kwotę 117.142,46 zł. Pozwany dokonał kompensaty kwoty
stanowiącej równowartość zwróconych towarów z zadłużeniem powódki i jej męża. W stosunku do tego
ostatniego nastąpiło całkowite rozliczenie, zaś powódka pozostała dłużnikiem pozwanego na kwotę 180.893,33
zł, która została uwzględniona prawomocnym nakazem zapłaty Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 28
grudnia 2005 r., sygn. VII GNc 329/05. Powódka wprawdzie wniosła sprzeciw od tego nakazu zapłaty, lecz został
on odrzucony. W sprzeciwie tym powódka powołała te same argumenty jak w pozwie w niniejszej sprawie.
Nakazowi temu nadana została klauzula wykonalności.
Sąd Okręgowy stwierdził, że w obu sprawach zachodzi tożsamość stron, mimo że pełniły w nich
odmienne role procesowe. Zachodzi także tożsamość roszczeń, która występuje nie tylko gdy identyczne są
przedmioty ale i podstawa sporu. Przedmiot roszczenia dotyczy zadłużenia powódki w pozwanej spółce. Jest on
następstwem realizacji łączącej strony umowy handlowej. Wbrew twierdzeniom powódki nie dotyczy on
uprawnień z umowy zastawu. Zatem nie zachodzi wskazywana przez nią odmienność podstawy prawnej.
W konkluzji Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że są spełnione przewidziane w art. 199 § 1 pkt 2 kpc
przesłanki powagi rzeczy osądzonej. Dlatego na podstawie w/w przepisu odrzucił pozew.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła powódka. (...)
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Zażalenie powódki jest nieuzasadnione.
Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego
postanowienia. Jest ono konsekwencją prawidłowo zastosowanego w niniejszej sprawie art. 199 §1 pkt 2 w zw. z
art. 366 kpc.
2
Prawomocny wyrok (także i nakaz zapłaty - art. 353 kpc) korzysta z powagi rzeczy osądzonej w
znaczeniu przedmiotowym. O tym czy w nowym procesie chodzi o tę samą czy też inną podstawę faktyczną
sporu, decyduje stan faktyczny, jaki istniał w chwili zamknięcia rozprawy w poprzednim procesie, a nie to, czy
strona istniejące i istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty zgłosiła (tzw. prekluzja faktów w procesie). Jeżeli zatem
nie zgłosiła ona twierdzeń co do okoliczności faktycznej, która już istniała i dlatego jej żądanie nie zostało
uwzględnione nie może wystąpić z nowym powództwem przeciwko temu samemu podmiotowi chociażby
wykazała, że nie przytoczyła pominiętej okoliczności bez swej winy ( wniosek z tezy 8 do art. 366 Komentarza do
kodeksu postępowania cywilnego, Wyd. C. H. Beck, W-wa 1996, t. I., str. 1086). Wyrok prawomocny ma ten
skutek, że prekluduje cały materiał, który przy rozpoznawaniu sprawy wchodzi w zakres podstawy faktycznej
żądania pozwu, mimo że w toku postępowania nie został przez strony przedstawiony (wyrok Sądu Apelacyjnego
w Warszawie z 20 września 2006 r., VI ACa 1537/05- Apel.-W-wa 2007/3/21).Tożsamość przedmiotu i podstaw
rozstrzygnięć powstaje nie tylko wówczas, gdy oba powództwa są zupełnie identyczne, ale także wtedy, gdy
oparte są na tej samej podstawie faktycznej i zmierzają do tego samego celu (wyrok Sadu Apelacyjnego w
Katowicach, III AUa 3303/04 - zbiór Lex nr 217 149).
Powyższe poglądy mają istotne znaczenie w niniejszej sprawie albowiem na ich podstawie należy
stwierdzić, iż powódka wytaczając powództwo przeciwko spółce „BOS” w istocie zamierza podważyć podstawę
rozstrzygnięcia sprawy VII GNc 329/05, w której zostało uwzględnione powództwo o zapłatę należności za
sprzedany jej towar. Mianowicie w tej ostatniej sprawie została ostatecznie przesądzona kwestia wartości
przejętych przez spółkę towarów na kwotę 117.142,46 zł. Okoliczność ta legła u podstaw skierowania do sądu
przez tę spółkę pozwu o zapłatę kwoty 180.893,33 zł, która wynika z pomniejszenia zadłużenia powódki w
wysokości 274.983,70 zł o wartość przejętych towarów (z uwzględnieniem całkowitego rozliczenia jej męża).W
oparciu o to założenie wydany został prawomocny nakaz zapłaty. W niniejszej sprawie powódka ignorując
konsekwencje wynikające dla obu stron z prawomocnego nakazu zapłaty w zakresie wartości przejętych
ruchomości w dalszym ciągu reprezentuje stanowisko, że ich wartość wynosiła 494.087,45 zł. W związku z tym
uważa, że przysługuje jej na podstawie art. 23 ust 3 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i
rejestrze zastawów (Dz. U. nr 149, poz. 703 ze zm.) roszczenie do spółki „BOS” o zwrot nadwyżki między tą
kwotą a wpisaną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku do rejestru zastawów kwotą wierzytelności zabezpieczonej
zastawem w wysokości 300.000 zł. Należy więc przyjąć, że w ten sposób powódka zamierza podważyć podstawę
faktyczną poprzedniej sprawy, w której został wydany nakaz zapłaty. Zdaniem Sądu Apelacyjnego działanie takie
należy zakwalifikować jako niedopuszczalne „obejście” skutków prawomocnego merytorycznego orzeczenia
wynikających z art. 366 kpc. Zaakceptowanie bowiem stanowiska powódki doprowadziłoby do sytuacji, że w
dwóch sprawach między tymi samymi stronami wynikającymi z tego samego zdarzenia przyjęto by różną wartość
mienia, w oparciu o które należałoby dokonać rozliczenia między nimi. Nie zasługuje to na aprobatę.
Dlatego Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, że zaskarżone postanowienie nie narusza przepisów
wskazanych w jego uzasadnieniu. W związku z tym zażalenie powódki podlegało oddaleniu na podstawie art. 385
w zw. z art. 397 § 2 kpc. (…)