Vademecum Krwiodawcy

VADEMECUM KRWIODAWCY
Dlaczego warto zostać krwiodawcą i jak rozpocząć oddawanie krwi?
Krew jest lekiem, którego niczym nie można zastąpić. Podawana jest w stanach zagrożenia
życia. Najnowocześniejsze i najbardziej skomplikowane zabiegi operacyjne nie byłyby
możliwe do wykonania, gdyby nie było krwi.
Jedynym źródłem krwi są zdrowi ludzie, którzy rozumieją, że oddanie krwi to rodzaj
posłannictwa - ludzie tacy jak Ty!
Oddając krew możesz sobie wyobrazić, że dzięki Twojemu cennemu darowi krwi czyjeś
życie zostanie uratowane. Ponownie będzie się mógł uśmiechać i przede wszystkim żyć!
Osoba, która otrzyma Twoją krew pozostanie nieznana, ale pamiętaj że ona też jest czyimś
przyjacielem, rodzicem lub krewnym.
Jeżeli:
 jesteś osobą pełnoletnią, a nie przekroczyłeś 65-ego roku życia
 czujesz się zdrowy
 ważysz nie mniej niż 50 kg
 pragniesz pomóc drugiemu człowiekowi
to zgłoś się:
 po lekkim posiłku
 z dokumentem ze zdjęciem i PESEL'em, pozwalającym na stwierdzenie tożsamości.
Zobacz, czy możesz oddać krew?
Bezwzględne przeciwwskazania do oddania krwi:
 ciężkie choroby układu: krążenia, pokarmowego, nerwowego, oddechowego,
moczowego,
 zakażenie chorobami zakaźnymi (np. HIV, żółtaczka, kiła),
 zachowania seksualne o podwyższonym ryzyku zarażenia chorobami zakaźnymi
 używanie środków psychoaktywnych,
 choroby krwi,
 łuszczyca,
 cukrzyca,
 nowotwory złośliwe,
Czasowa niezdolność do oddania krwi:
 zabieg operacyjny, endoskopia, tatuaż, przekłucie uszu i innej części ciała uniemożliwiają oddawanie krwi na okres 6 miesięcy od momentu ich wykonania,
 pobyt w zakładzie karnym oraz 6 miesięcy po jego opuszczeniu,
 okres miesiączkowania i 3 dni po zakończeniu,
 przebyte infekcje, gorączka >38oC, przyjmowanie antybiotyków - dwa tygodnie od
zakończenia objawów lub leczenia,
 szczepienia przeciw: grypie, WZW typu A - 48 godzin, WZW typu B - 7 dni,
 okres ciąży i 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąży
 Przyjmowanie witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych nie jest
przeciwwskazaniem do oddania krwi.
Informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców
O czym musisz wiedzieć przed oddaniem krwi.
Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakażony/a kiłą, HIV, wirusem żółtaczki
zakaźnej B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. Ponieważ od daty zakażenia
np. wirusami żółtaczki, HIV do momentu wykrycia tych wirusów przez badania diagnostyczne może
upłynąć okres nawet kilku miesięcy, dawca musi wypełnić kwestionariusz, w którym zadawane są
także intymne pytania, które pozwalają określić, czy oddana krew będzie bezpieczna dla pacjenta.
Pamiętaj o możliwości zarażenia drugiej osoby, mimo że badania diagnostyczne nie potwierdzają
obecności czynników chorobotwórczych (tzw. okienko serologiczne) i nie oddawaj krwi, jeżeli przez
ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na możliwość zarażenia.
Ryzyko stwarzają:
Wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków.
Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków.
Kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami.
Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna.
Kontakty seksualne w celu zarobkowym.
Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub żółtaczki
zakaźnej B lub C wypadły dodatnio.
Oddawanie krwi – krok po kroku
Zarezerwuj sobie około godziny, weź dokument ze zdjęciem i PESEL'em, pozwalający na
stwierdzenie tożsamości oraz zjedz beztłuszczowy posiłek przed donacją.
Zgłoś się do rejestracji dawców i wypełnij kwestionariusz z pytaniami o twój stan zdrowia. Zostanie
pobrana od Ciebie próbka krwi na wstępne badanie (morfologia), a po kilku minutach zostaniesz
wezwany do gabinetu lekarskiego, gdzie lekarz zakwalifikuje Ciebie do oddawania krwi lub jej
składników, albo wyjaśni dlaczego dziś nie możesz oddać krwi. Skorzystaj z naszej kawiarenki, w
której otrzymasz napój. Oddawanie krwi pełnej – wybierz rękę, z której chcesz oddawać krew, usiądź
wygodnie na fotelu i zanim minie 10 minut oddasz jedną jednostkę krwi (450ml.). Oddawanie
składników krwi różni się czasem i technicznym sposobem pobierania. Wypocznij jeszcze przez
około 10-15 minut i odbierz zwrot kosztów podróży oraz czekolady, które mają uzupełnić ubytek
energetyczny. Możesz też otrzymać zaświadczenie do pracy lub szkoły potwierdzające oddanie krwi
w danym dniu.
 Cały proces oddawania krwi pełnej trwa zwykle mniej niż jedną godzinę.
 Większość ludzi czuje jedynie lekkie ukłucie igłą, a samo oddawanie krwi jest
bezbolesne.
 Dawca nie ma możliwości zakażenia się, gdyż okolica planowanego wkłucia jest
dokładnie odkażana, a krew lub jej składniki pobierane są w warunkach sterylnych do
jednorazowych, jałowych zestawów.
Co robić w dzień oddania krwi?
Aby jak najlepiej się czuć podczas oddawania krwi i później... zrób następujące rzeczy:
 zjedz lekki posiłek przed oddaniem krwi
 pij dużo soków owocowych i wody
 unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku w dniu oddania krwi
Sposoby pobierania krwi
Pobieranie krwi metodą konwencjonalną tzn. krwi pełnej
Jednorazowo pobiera się 450ml krwi pełnej, która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe,
krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do żyły, do jednorazowych,
jałowych pojemników z tworzywa sztucznego.
Oddanie 450 ml krwi trwa ok. 5-10 minut. Przerwa pomiędzy kolejnymi pobraniami krwi
pełnej nie może być krótsza niż 8 tygodni. W ciągu roku mężczyzna może oddać krew pełną 6 razy
a kobieta 4 razy.
Pobieranie preparatów metodą aferezy
Zabiegi wykonuje się przy pomocy urządzeń zwanych separatorami, które umożliwiają
pobieranie od dawcy tylko wybranych składników krwi. W ten sposób można pobierać:
 osocze
 płytki krwi
 krwinki czerwone (erytrocyty)
 krwinki białe (leukocyty)
Pobieranie osocza - plazmafereza
Od jednego dawcy nie można pobrać w okresie roku więcej niż 25 litrów netto (tj. bez dodatku
antykoagulantu).
W okresie jednego tygodnia nie można pobrać od jednego dawcy więcej niż 1,5 litra osocza netto.
Jednorazowo, bez uzupełniania objętości krążącej, od dawcy można pobrać metodą plazmaferezy
nie więcej niż 650 ml osocza netto.
Przerwa pomiędzy pobraniami osocza metodą plazmaferezy nie może być krótsza niż 2 tygodnie,
chyba że lekarz wyrazi zgodę na skrócenie tej przerwy.
Pobranie osocza metodą plazmaferezy może być wykonane po przerwie wynoszącej co najmniej 30
dni od dnia pobrania krwi pełnej.
Pobieranie płytek krwi - trombafereza
Jednorazowo pobiera się 300-400 ml płytek zawieszonych w osoczu, stosuje się zestawy
jednorazowego użytku, zabieg trwa od 1 do 2 godzin .Przerwy pomiędzy zabiegami trombaferezy
nie powinny być krótsze niż 4 tygodnie. Zabiegi trombaferezy mogą być wykonywane nie częściej
niż 12 razy w roku.
Pobieranie krwinek czerwonych – erytroafereza
Jednorazowo pobiera się 600 ml krwinek czerwonych, stosuje się zestawy jednorazowego użytku,
zabieg trwa ok. 1,5 godziny Krwinki czerwone można oddawać co 6 miesięcy.
Pobieranie krwinek białych - leukafereza
Jednorazowo pobiera się 200 ml stosuje się zestawy jednorazowego użytku, zabieg trwa 2 godziny.
Krwinki białe można oddawać tą metodą co 4 tygodnie, nie częściej niż 12 razy w roku.
Więcej informacji: www.rckik.wroclaw.pl
PRZYWILEJE HONOROWEGO DAWCY KRWI





ZWOLNIENIE OD PRACY W DNIU, W KTÓRYM ODDAJE KREW Z
ZACHOWANIEM PRAWA DO WYNAGRODZENIA
ZWROT KOSZTÓW PRZEJAZDU DO NAJBLIŻSZEJ JEDNOSTKI
ORGANIZACYJNEJ PUBLICZNEJ SŁUŻBY KRWI
POSIŁEK REGENERACYJNY – EKWIWALENT ŻYWNOŚCIOWY O
RÓWNOWARTOŚCI ENERGETYCZNEJ ODDANEJ KRWI - CZEKOLADY
MOŻLIWOŚĆ UZYSKANIA BEZPŁATNYCH BADAŃ LABORATORYJNYCH
(GRUPA KRWI, MORFOLOGIA, BADANIA W KIERUNKU ZARAŻENIA
WIRUSAMI HIV, HCV, HBV ORAZ KIŁĄ)
PO 3 ODDANIU KRWI BEZPŁATNA KARTA IDENTYFIKACYJNA GRUPY
KRWI
ZNIŻKI DLA HONOROWÓW DAWCÓW KRWII
Obiekty uczestniczące w Akcji "DAWCOM W DARZE" oferują 20% rabatu noclegowego dla
aktywnych Honorowych Dawców Krwi. Rabat przyznawany jest na podstawie legitymacji
Honorowego Dawcy Krwi, pod warunkiem, że ostatnie pobranie miało miejsce nie dawniej niż
przed rokiem. Rabat nie sumuje się z innymi ulgami.(spis obiektów na stronie:
www.dawcom.wierch.pl
ULGA DLA HONOROWYCH KRWIODAWCÓW
Podatnik, który w roku podatkowym oddał honorowe krew, ma prawo skorzystać ze specjalnej ulgi
dla honorowych dawców. Odliczenie dokonuje się od dochodu (przychodu). Wysokość ulgi zależy
od ilości oddanej krwi.
TYTUŁ ZASŁUŻONEGO HONOROWEGO DAWCY KRWII
Zasłużony Honorowy Dawca Krwi (dawniej III stopnia) przysługuje honorowemu dawcy krwi:
 kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej
objętości ilość innych jej składników,
 mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą
tej objętości ilość innych jej składników.
Zasłużony Honorowy Dawca Krwi (dawniej II stopnia) przysługuje honorowemu dawcy krwi:
 kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 10 litrów krwi lub odpowiadającą
tej objętości ilość innych jej składników,
 mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 12 litrów krwi lub
odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.
Zasłużony Honorowy Dawca Krwi (dawniej I stopnia) przysługuje honorowemu dawcy krwi:
 kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 15 litrów krwi lub odpowiadającą
tej objętości ilość innych jej składników,
 mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 18 litrów krwi lub
odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników
NA PODSTAWIE RECEPTY WYSTAWIONEJ PRZEZ LEKARZA UBEZPIECZENIA
ZDROWOTNEGO
 Bezpłatne zaopatrzenie w leki.
 Zniżki na leki zgodnie z wykazem leków podstawowych.
 Prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług
farmaceutycznych udzielanych w aptekach.
DODATKOWYM PRZYWILEJEM DLA HONOROWYCH DAWCÓW KRWI SĄ
„BILETY WOLNEJ JAZDY PRZYZNAWANE:
I. We Wrocławiu dla:
 Kobiet, które oddały 15 litrów krwi.
 Mężczyzn, którzy oddali ponad 25 litrów krwi.
NA PODSTAWIE WNIOSKU ZE ZDJĘCIEM ZŁOŻONEGO W PCK
II.
W Legnicy dla:
 Kobiet, które oddały 20 litrów krwi.
 Mężczyzn, którzy oddali ponad 25 litrów krwi.
NA PODSTAWIE IMIENNEGO ZAŚWIADCZENIA WYDANEGO PRZEZ
ODDZIAŁ TERENOWY RCKIK W LEGNICY
Opracowane na podstawie: www.rckik.wroclaw.pl oraz www.pck.pl