Obligacje

Obligacje
Wprowadzenie
W czasach, gdy rynki akcji rosną, a na rynkach dominują byki, obligacje wydają się mało
atrakcyjne. Obligacje ujawniają jednak swoje zalety, gdy rynek akcji zaczyna się załamywać
– wtedy obligacje reagują zdecydowanie mniej gwałtownie i okazują się naprawdę dobrą
inwestycją. Ze względu na stosunkowo duże bezpieczeństwo i stabilność warto rozważyć
inwestycję choć części portfela inwestycyjnego w obligacje.
Obligacje są dłużnymi papierami wartościowymi, dlatego w przeciwieństwie do akcji nie
dają udziału w przedsiębiorstwie, lecz prawo do otrzymania od emitenta określonej serii
płatności. Obligacje służą emitentom do kredytowania swojej działalności, a dzięki emisji
obligacji mogą oni uzyskać więcej środków, których nie byliby w stanie pozyskać od
pojedynczego podmiotu (np. banku).
Podstawowe definicje
Inwestując w obligacje warto zapoznać się z poniższymi terminami:
 wartość nominalna – wartość obligacji, od której obliczana jest wielkość kuponu
odsetkowego
 cena emisyjna – cena, po jakiej emitent sprzedaje obligacje podczas emisji
pierwotnej; cena emisyjna może być zarówno niższa (z dyskontem), wyższa (z
premią), jak i równa wartości nominalnej
 termin wykupu – termin, w którym emitent obligacji dokona odkupu papieru po
cenie nominalnej (wraz z ewentualnymi odsetkami)
 kupon odsetkowy – okresowa (np. kwartalna, półroczna, roczna) płatność emitenta
dla posiadacza obligacji, liczona procentowo od wartości nominalnej
Emitent obligacji
Ze względu na emitenta obligacje można podzielić na trzy grupy:
 korporacyjne – emitowane przez przedsiębiorstwa, oferują zwykle najlepszą
rentowność kosztem wyższego ryzyka
 skarbowe – emitowane przez Skarb Państwa, uznawane powszechnie za
najbezpieczniejsze obligacje
 komunalne – emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy,
powiaty, miasta itp.)
Oprocentowanie obligacji
Oprocentowanie obligacji służy do obliczania wartości kuponów odsetkowych wypłacanych
w równych okresach w trakcie życia obligacji.
Oprocentowanie może przybierać różne formy, jednak sposób jego wyznaczania jest z góry
określony. W odniesieniu do sposobu oprocentowania wyróżniamy obligacje:
 zerokuponowe – w tym przypadku nie są wypłacane kupony odsetkowe, obligacja
jest sprzedawana z dyskontem (tzn. po cenie niższej od wartości nominalnej)
 o stałym oprocentowaniu – oprocentowanie jest stałe przez cały okres do wykupu
(np. 7% w skali roku)
 o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie jest zmienne i uzależnione od
określonej stopy procentowej na rynku powiększonej o pewną stawkę procentową
(np. WIBOR3M + 4,5%)
Rentowność do wykupu (YTM)
Oprocentowanie obligacji nie oznacza jej rentowności w przypadku, gdy cena emisyjna (lub
bieżąca cena rynkowa) różni się od wartości nominalnej. Jeżeli cena jest wyższa od wartości
nominalnej to rentowność jest niższa od oprocentowania waloru. W przeciwnym przypadku
- gdy cena obligacji kształtuje się poniższej wartości nominalnej – rentowność przewyższa
oprocentowanie.
Miernikiem rentowności jest YTM (ang. yield to maturity), czyli rentowność do wykupu.
Obrazuje ona, jaką rentowność uzyskałby Inwestor gdyby zakupił obligację po bieżącej
cenie P i przetrzymał ją aż do terminu wykupu. Dodatkowym założeniem jest, że wszystkie
otrzymane odsetki (w formie kuponów odsetkowych) zostaną ponownie zainwestowane po
stopie YTM.
Rentowność do wykupu jest również przydatnym narzędziem, które pozwala sprawdzić, czy
przy oczekiwanej stopie rentowności, bieżąca cena obligacji jest dla Inwestora
satysfakcjonująca.
Należy pamiętać, że YTM mierzy rentowność obligacji w przypadku, gdy jest ona trzymana
do terminu wykupu przez emitenta. Ewentualna odsprzedaż przed terminem wykupu po
bieżącej cenie rynkowej może skutkować zmianą zrealizowanej stopy zwrotu z inwestycji.
Zależność między bieżącą cena a rentownością do wykupu (YTM) przedstawia poniższy
wzór:
P – bieżąca cena obligacji
C1, C2,..., Cn – kupony odsetkowe płatne w kolejnych okresach
W – wartość nominalna obligacji (otrzymywana podczas wykupu)
YTM – rentowność do wykupu
n – liczba lat do wykupu obligacji
We wzorze zastosowano uproszczenie, że obligacja oferuje roczne kupony odsetkowe, a
zakup obligacji następuje w ofercie pierwotnej lub bezpośrednio po wypłacie poprzedniego
kuponu.
Rolowanie obligacji
Inwestor, który nabył obligacje i przetrzymał je do terminu wykupu, może rozważyć tzw.
rolowanie posiadanych obligacji (w przypadku, gdy emitent stwarza taką możliwość).
Operacja ta polega na nabyciu obligacji nowej emisji - zwykle na preferencyjnych
warunkach. Inwestor może oczekiwać wyższego oprocentowania lub nabycia obligacji z
dyskontem (czyli po niższej cenie). Rolowanie obligacji oznacza, że emitent chce przedłużyć
pierwotny termin spłaty zadłużenia.