Stanowisko Zgromadzenia Ogólnego z 16 listopada 2012 r. w
Transkrypt
Stanowisko Zgromadzenia Ogólnego z 16 listopada 2012 r. w
Stanowisko Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z dnia 16 listopada 2012 r. (XXXIV sesja) w sprawie: pogarszającej się sytuacji pacjentów i szpitali Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów pragnie zwrócić uwagę na coraz trudniejszą sytuację pacjentów oraz pogarszającą się sytuację szpitali. Mnogość trudności, z jakimi musi się zmagać publiczna słuŜba zdrowia bezpośrednio przekłada się na kondycję podmiotów leczniczych, w tym szpitali, a w konsekwencji na problemy pacjentów. Od wielu miesięcy chorzy mają ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów, leczenia szpitalnego i leków refundowanych. W wielu regionach kraju oczekiwanie na konsultację medyczną u lekarzy specjalistów wynosi kilka miesięcy, a często zapisy przyjmowane są juŜ na następne lata. Podobnie długo trwa oczekiwanie na leczenie szpitalne. W wielu przypadkach moŜe to prowadzić do trwałej utraty zdrowia przez tysiące pacjentów, a nawet zagraŜać ich Ŝyciu. MoŜliwość skutecznego leczenia pacjentów została równieŜ ograniczona przez wprowadzoną na początku roku, źle przygotowaną tzw. ustawę refundacyjną. Natomiast wątpliwa w wielu wypadkach alokacja środków na realizację świadczeń zdrowotnych, ograniczenia w przyjęciach chorych, nadwykonania nie są jedynymi problemami, z którymi na co dzień borykają się szpitale. Ogromny wpływ na powstanie narastającego zadłuŜenia ma systematyczne niedoszacowanie bądź zaniŜenie kontraktów przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Środki z NFZ to główne źródło przychodów szpitali, jednak zazwyczaj podpisane kontrakty nie zaspokajają nawet minimalnych potrzeb placówek. Aktualnie kontrakty na świadczenia zdrowotne są ograniczane, wycena świadczeń nie uwzględnia ich rzeczywistych kosztów, a całą odpowiedzialnością za zabezpieczenie zdrowotne obywateli i funkcjonowanie szpitali obarcza się samorządy. Tłumaczenie władz, Ŝe na skuteczne leczenie nas nie stać, jest nie do przyjęcia. Przyczyna dramatycznego stanu leŜy bowiem w daleko posuniętym rozregulowaniu systemu i gigantycznym marnotrawstwie środków publicznych. W tym stanie nawet najlepsze szpitale są naraŜone na ryzyko utraty płynności finansowej i lawinowo narastającego zadłuŜenia (naleŜy przy tym zwrócić uwagę na fakt, iŜ doprowadzenie ich do dobrego stanu wymagało wielu lat intensywnych starań i kosztownego procesu restrukturyzacji). UwaŜamy, iŜ wbrew panującym szeroko poglądom, pieniędzy w systemie nie jest mało (proporcja środków przeznaczonych na ochronę zdrowia w stosunku do PKB jest bowiem zbliŜona do innych krajów UE), natomiast paradoksalnie większość podmiotów świadczących usługi zdrowotne nie dysponuje środkami finansowymi na najbardziej potrzebne wydatki. Kolejnym bardzo istotnym problemem jest brak refundacji nadwykonań. Jak juŜ wiadomo finansowanie udzielanych przez szpitale świadczeń ze środków publicznych ograniczone jest limitem określonym w kontrakcie z Narodowym Funduszem Zdrowia. Tymczasem potrzeby mieszkańców i liczba udzielonych świadczeń jest znacznie większa. Jednocześnie ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej zobowiązuje samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej do udzielenia pomocy wszystkim osobom, których Ŝycie i zdrowie jest zagroŜone. Fundusz nie chce pokrywać tych kosztów w całości, bo kwestionuje zasadność ich duŜej części. Szpital moŜe domagać się zwrotu pieniędzy za nadwykonania tylko wtedy, gdy dotyczyły one przyjęć w tzw. stanach nagłych, ratujących Ŝycie lub zdrowie pacjenta. Tymczasem NFZ twierdzi, Ŝe większość nadwykonań nie dotyczy tego typu sytuacji, tylko tzw. przyjęć planowych, czyli takich, które moŜna przesunąć w czasie. Ponadto zasady udzielania kontraktów doprowadziły do zadziwiających dysproporcji w wysokościach finansowania poszczególnych zakresów świadczeń w rodzaju leczenie szpitalne w poszczególnych regionach województwa śląskiego, jak równieŜ pomiędzy województwami. Szczególnie dotyczy to świadczeń limitowanych (w zakresie hospitalizacji chorób wewnętrznych, chirurgii ogólnej, neurologii, czy ortopedii). Problem niezapłaconych nadwykonań dotyczy większości limitowanych świadczeń, a sam fakt występowania nadlimitów przy ograniczanym dostępie do świadczeń, obrazuje rzeczywiste potrzeby zabezpieczenia zdrowotnego lokalnej społeczności, co niestety nie jest uwzględniane przez NFZ przy udzielaniu kontraktów. śadne przedsiębiorstwo nie jest w stanie funkcjonować przy coraz mniejszych dochodach i rosnących kosztach, a szpital nie moŜe odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego w sytuacji zagroŜenia zdrowia i Ŝycia. Niedostatecznie wycenione procedury w szpitalach wielospecjalistycznych powodują, Ŝe straty szpitali są coraz większe, a placówki tracą płynność finansową i w bardzo szybkim tempie zadłuŜają się. Sytuacja finansowa szpitali pogarsza się znacząco poprzez narastające zobowiązania. Wzrosły najdotkliwiej odczuwane przez szpitale zobowiązania wymagalne, czyli takie, dla których termin płatności juŜ minął. Publiczne zakłady opieki zdrowotnej nie mają środków finansowych na uregulowanie zobowiązań (co progresywnie, chociaŜby ze względu na ustawowe odsetki karne, pogarsza i tak ich złą sytuację finansową). Istotnym czynnikiem narastania zobowiązań wymagalnych jest często wyczerpanie moŜliwości negocjacji ze stałymi kontrahentami szpitali. NaleŜy tutaj zwrócić uwagę, Ŝe zmniejszenie elastyczności kontrahentów spowodowane jest najprawdopodobniej pogorszeniem się koniunktury we wszystkich obszarach gospodarki, a więc takŜe w sektorach funkcjonowania wierzycieli szpitali. Nowa ustawa o działalności leczniczej, która weszła w Ŝycie z dniem 1 lipca 2011 r. w znaczący sposób ograniczyła moŜliwość szpitali m.in. w zakresie zarządzania długiem. Szpitale do tej pory prowadziły własną politykę zarządzania długiem, wykorzystując wiele dostępnych narzędzi i korzystały z nich dobierając odpowiednie narzędzie do odpowiedniego rodzaju klienta. Ustawa o działalności leczniczej w zdecydowany sposób ogranicza dostęp szpitali do tych narzędzi, np. brak moŜliwości cesji zobowiązań bez uzyskania stosownej zgody podmiotu tworzącego. Wiele samorządów w ostatnich latach, wspierając szpitale poniosło ogromne koszty, w tym na inwestycje związane z gruntowną modernizacją szpitali, wymianą wyeksploatowanego sprzętu i aparatury medycznej oraz wyposaŜenia, tworząc nowoczesne, dobrze wyposaŜone placówki o wysokim standardzie. Modernizacja szpitali, która często jest finansowana ze środków gmin i powiatów zwiększa komfort leczenia i pracy, jak równieŜ zwiększenia bezpieczeństwo i jakość udzielanych świadczeń zdrowotnych, jednak pociąga za sobą wzrost kosztów, chociaŜby z tytułu opłat za media, sprzęt czy leki. Przy omawianiu tak waŜnego tematu, jakim jest pogarszająca się sytuacja szpitali, szczególną uwagę naleŜy zwrócić na fakt, iŜ ustawodawca, wprowadzając w Ŝycie przepisy ustawy o działalności leczniczej, znacząco zwiększył odpowiedzialność finansową jednostek samorządu terytorialnego za podległe im jednostki ochrony zdrowia. Teraz to podmiot tworzący szpital publiczny (SPZOZ), zatwierdzając sprawozdanie finansowe, o ile wynik za dany okres obrachunkowy jest ujemny, zobowiązany będzie w ciągu 3 miesięcy do pokrycia ŚLĄSKI ZWIĄZEK GMIN I POWIATÓW 2 straty albo teŜ w okresie 12 miesięcy zobowiązany jest do podjęcia decyzji o przekształceniu SPZOZ w spółkę prawa handlowego lub likwidacji placówki. Warunki przekształcenia szpitala w spółkę nakładają na powiaty/miasta na prawach powiatu konieczność spłacenia duŜej części zobowiązań, które często przekraczają moŜliwości budŜetowe jst. Oczywiście istnieje szereg finansowych zachęt dla tych samorządów, które zdecydują się na tworzenie szpitalnych spółek. Jedną z nich jest umorzenie długów szpitala wynikających ze zobowiązań publiczno-prawnych (m.in. zaległości wobec ZUS i urzędu skarbowego), a kolejną – dotacja na pokrycie zadłuŜenia u prywatnych wierzycieli. Resort zdrowia zarezerwował na ten cel łącznie 1,4 mld zł. Istnieje jednak niepewność co do moŜliwości odzyskania części zobowiązań publiczno-prawnych, poniewaŜ zabezpieczonych na ten cel środków moŜe być zbyt mało w odniesieniu do sumarycznej wysokości zadłuŜenia szpitali. ObciąŜenia dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie ochrony zdrowia nie ograniczają się tylko do problemu pokrywania strat SPZOZ, ale równieŜ dotyczą konieczności zabezpieczenia ogromnych środków finansowych na inwestycje w podległe im placówki medyczne. W najbliŜszych latach większość szpitali publicznych, a tym samym ich właścicieli, zmierzyć się będzie musiało z obowiązkiem dostosowania bazy lokalowosprzętowej do wymogów sanitarno-epidemiologicznych (do roku 2016) oraz do wymogów ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia (do roku 2014). Obowiązek modernizacji placówek medycznych przez samorządy nie jest jedynie konsekwencją wymogów legislacyjnych, ale w wielu przypadkach niezbędna reakcją na dynamicznie rosnący udział prywatnych jednostek w rynku usług medycznych finansowanych ze środków publicznych. Nieodzowne jest wprowadzenie zapowiadanego przez kolejnych ministrów zdrowia koszyka świadczeń gwarantowanych. Dzisiejsza sytuacja powoduje, Ŝe obywatel płacący składki praktycznie nie ma w zakresie ochrony zdrowia Ŝadnej gwarancji świadczeń medycznych. Bardzo pilne jest zrównanie sektora niepublicznego w obowiązkach z sektorem publicznym, bowiem sektor niepubliczny nie prowadzi dotychczas całodobowych izb przyjęć, przychodni, często diagnostyki i tzw. ,,deficytowych oddziałów”. Jednocześnie w sektorze tym rozpowszechnione są kliniki jednego dnia. Reasumując, naleŜy podkreślić, iŜ samorządy w poczuciu odpowiedzialności za zabezpieczenie zdrowotne obywateli, nie szczędząc środków, walczą o przetrwanie szpitali, które dzięki duŜemu zaangaŜowaniu i wsparciu samorządów jeszcze funkcjonują. Tymczasem obowiązujące zasady kontraktowania, limitowanie świadczeń, bez uwzględnienia faktycznego zapotrzebowania, niedoszacowanie wielu procedur, zmniejszanie kontraktów, dysproporcje pomiędzy powiatami i subregionami w udzielaniu kontraktów, to elementy wymagające starannej analizy przez Rząd i przeprowadzenia w trybie bardzo pilnym głębokich zmian. Zygmunt Frankiewicz Przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Opracowanie projektu: na podstawie stanowiska Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów z dnia 7 września 2012 r. ŚLĄSKI ZWIĄZEK GMIN I POWIATÓW 3