Pobierz raport
Transkrypt
Pobierz raport
Kościół w Polsce: dziedzictwo, działanie, przyszłość raport z badania przeprowadzonego dla Fundacji Energia dla Europy Warszawa, marzec 2016 r. Założenia metodologiczne projektu 2 Założenia metodologiczne projektu technika realizacji wywiadów – wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) charakter próby – próba losowo-warstwowa dorosłej ludności Polski liczebność próby – łącznie zrealizowano 601 wywiadów 3 Główne wnioski 4 Konstatacje i wnioski (1…) WARTOŚCI DOMINUJĄCE W ŻYCIU • Zdecydowana większość testowanych wartości jest istotna dla przeważającej części uczestników badania. Najważniejszą spośród nich została uznana uczciwość (88,5 % wskazań ogółu badanych). W dalszej kolejności respondenci wskazywali: sprawiedliwość (79,4 %), pomoc słabszym (78,0 %), dobroć (78,0 %), przyjaźń (77,5 %) oraz tolerancję (77,2 %). • Wartościami które mają najmniejszy wpływ na życie badanych okazały się bezkompromisowość (42,4 %), męstwo (57,9 %), bohaterstwo (58,7 %) oraz bezinteresowność (61,6 %). • Jako szczególnie ważne dla chrześcijan respondenci wskazywali dwie wartości: umiłowanie Chrystusa (83,2 %) oraz przebaczanie (82,5 %). Wartość ta powinna być najważniejsza, zdaniem uczestników sondażu, także w życiu osób niewierzących lub wyznających inne niż chrześcijaństwo religie. 5 Konstatacje i wnioski (2…) ZNAJOMOŚĆ POSTACI KOŚCIOŁA XX WIEKU ORAZ WARTOŚCI KTÓRYMI SIĘ KIEROWAŁY • Zdecydowana większość badanych deklaruje znajomość postaci mających istotny udział w obaleniu komunizmu, z którymi mieli okazję zetknąć się w swoim życiu. Niemal wszyscy rozpoznają Świętego Jana Pawła II (99,2 %), bł. ks. Jerzego Popiełuszko (98,7 %) oraz kardynała Stefana Wyszyńskiego (97,7 %). Wysoką rozpoznawalność odnotować należy także w przypadku męczennika ojca Maksymiliana Kolbe (95,7 %) – choć przypuszczać należy, że w tym przypadku decyduje szeroka znajomość jego heroicznego i pełnego miłosierdzia czynu. Pozostałe postacie nie są znane szerszemu gronu ankietowanych. • Najczęściej wymienianymi wartościami związanymi z ich postawą były wiara (ogół wskazań 18,7 %, jako wartość najważniejsza 32,4 %) oraz miłość bliźniego (odpowiednio ogół 14,9 %, wartość najważniejsza 13,1 %). 6 Konstatacje i wnioski (3…) ZASADY JAKIMI LUDZIE KIERUJĄ SIĘ W ŻYCIU • W badaniu udało się także zidentyfikować istotne dla badanych zasady, którymi kierują się w życiu. Analiza par przeciwstawnych twierdzeń prowadzi do wniosku, że Polacy nastawieni są na wewnętrzny rozwój osobowości, współpracę z innymi, przejawiają koncyliacyjność i skłonność do kompromisu, a także są konserwatywnie nastawieni w kwestiach obyczajowych i moralnych. PREFEROWANE FORMY POPULARYZACJI HISTORII KOŚCIOŁA W POLSCE • Respondenci jako preferowane formy popularyzacji historii Kościoła wskazali publikacje książkowe (64,2 %), film pełnometrażowy (52,6 %) lub serial telewizyjny (38,9 %) oraz rekonstrukcję ważnych wydarzeń z historii Kościoła w naszym kraju (46,8 %). 7 Konstatacje i wnioski (4…) ZNAJOMOŚĆ HISTORII KOŚCIOŁA W POLSCE • Dwie trzecie respondentów (67,0 %) deklaruje znajomość daty Chrztu Polski. W grupie tej wszyscy badani podali prawidłową datę tego wydarzenia. • Znajomość daty wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową deklaruje niemal połowa (49,0 %) uczestników sondażu. Także i w tej grupie wszyscy badani podali prawidłową datę tego wydarzenia. • Chrzest Polski w opinii przeważającej większości (89,0 %) badanych był nie tylko wydarzeniem religijnym, ale także politycznym i kulturowym, zaś Polska dzięki przyjęciu chrześcijaństwa weszła na salony ówczesnej Europy (83,0 %). • Miejscem zdecydowanie najważniejszym dla chrześcijan w Polsce jest w opinii niemal wszystkich badanych Jasna Góra (92,7 %). Na dalszych miejscach wskazywano Liczeń (38,9 %) oraz Wawel (38,8 %). 8 Konstatacje i wnioski (5…) ZNAJOMOŚĆ HISTORII KOŚCIOŁA W POLSCE • Najwybitniejszą postacią w dziejach polskiego chrześcijaństwa był zdaniem większości (79,9 %) badanych papież Jan Paweł II. WIEDZA I PRAKTYKA RELIGIJNA BADANYCH • Polacy posiadają dość dużą wiedzę na temat innych niż katolicy wspólnot chrześcijańskich zamieszkujących na terenie Polski. Najczęściej spośród nich wymieniano prawosławnych (75,7 %), grekokatolików (25,0 %) oraz luteran (21,1 %). • Trzy piąte (63,9 %) respondentów deklaruje znajomość nazwiska własnego proboszcza, zaś około połowy znajomość nazwisk biskupa (55,9 %) oraz Prymasa Polski (49,4 %). • Krzyż i obrazek religijny są niemal nieodłącznymi elementami kultu w domach polskich katolików. Posiadanie krzyża w gospodarstwie domowym deklaruje 86,1 %, zaś obrazu o tematyce religijnej (83,4 %) badanych. 9 Charakterystyka respondentów 10 Informacje o respondentach (1…) Płeć Wiek 15% 49,3% 5% 50,7% 25% 20% 5% kobieta 15% mężczyzna poniżej 20 lat powyżej 40 do 50 lat powyżej 70 lat 15% powyżej 20 do 30 lat powyżej 50 do 60 lat powyżej 30 do 40 lat powyżej 60 do 70 lat N=601 11 Informacje o respondentach (2…) Wykształcenie Miejsce zamieszkania 14% 22% 10% 8% 38% 19% 11% 18% 26% 34% podstawowe średnie, policealne wyższe magisterskie zawodowe wyższe licencjackie wieś miasto pow. 50 tys. do 200 tys. miasto do 50 tys. mieszkańców miasto pow. 200 tys. do 500 tys. miasto pow. 500 tys. mieszkańców N=601 12 Informacje o respondentach (3…) Województwo zamieszkania 11,5 9,8 9,7 7,5 6,2 6,2 5,3 5,2 5,2 4 3,8 3,5 3 2,7 2,5 0 10 14,1 Lubuskie Opolskie Podlaskie Warmińsko - Mazurskie Świętokrzyskie Zachodniopomorskie Lubelskie Podkarpackie Kujawsko – Pomorskie Łódzkie Pomorskie Dolnośląskie Wielkopolskie Małopolskie Śląskie Mazowieckie 20 N=601 13 Wartości dominujące w życiu 14 Wartości dominujące w życiu P. Spośród poniższych wartości proszę wskazać te, którymi ludzie tacy jak Pan(i) powinni kierować się w życiu 79,4 78 78 77,5 77,2 76,5 76 75,5 75,4 73 71,2 70,4 70 68,9 63,6 61,6 58,7 57,9 88,5 uczciwość sprawiedliwość pomoc słabszym dobroć przyjaźń tolerancja honor wierność danemu słowu miłość bliźniego sumienność wolność wiara optymizm patriotyzm solidarność empatia bezinteresowność bohaterstwo męstwo bezkompromisowość Motywy podjęcia studiów 42,4 0 20 40 60 80 100 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź N=601 dane w % 15 Wartości ważne dla chrześcijan, niewierzących i przedstawicieli innych religii P. Odczytam teraz Panu(i) listę wartości. Proszę wskazać te spośród nich, które powinny być, Pana(i) zdaniem szczególnie ważne dla chrześcijan, osób niewierzących i przedstawicieli innych religii ? 38,1 58,4 57,1 54,4 53,7 21,6 28,8 24,1 27,8 83,2 82,5 78 Chrześcijanie* niewierzący i przedstawiciele innych religii Motywy podjęcia studiów 40,4 40,6 0 20 40 60 80 100 umiłowanie Chrystusa przebaczanie jako element dialogu społecznego, użytecznego w wymiarze międzynarodowym i krajowym przekonanie, że bez względu na system trzeba prowadzić ludzi do zbawienia poczucie, że wspólnota chrześcijańska jest fundamentem narodowej tożsamości przekonanie, że w Kościele zawsze jesteśmy wolni działanie w dłuższej perspektywie czasu ze świadomością, że przemija postać tego świata realizm społeczny, duszpasterski, polityczny dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź * dane sortowane wg ważności wskazań w grupie chrześcijan N=601 16 dane w % Znajomość postaci Kościoła XX wieku oraz wartości, którymi się kierowały 17 Znajomość ważnych postaci Kościoła XX wieku P. Poniżej przedstawiono listę postaci Kościoła żyjących i działających w czasie II wojny światowej lub w okresie komunizmu. Proszę zaznaczyć te spośród nich, które zna Pan(i) choćby ze słyszenia. 99,2 98,7 97,7 95,7 40,6 Ks. Jerzy Popiełuszko Kard. Stefan Wyszyński Ojciec Maksymilian Kolbe Motywy podjęcia studiów Abp Ignacy Tokarczuk 38,4 Prymas Polski August Hlond 26 Kard. Bolesław Kominek Bp. Wilhelm Pluta 22,8 Ks. Franciszek Blachnicki 18,6 Bp. Herbert Bednorz 15,1 Abp Antoni Baraniak 11,3 0 Św. Jan Paweł II N=601 50 100 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź dane w % 18 Wartości jakimi kierowały się w życiu ważne postacie Kościoła – ogół badanych P. Jakie najważniejsze wartości wiążą się z ich postawą ? Proszę wskazać maksymalnie trzy takie wartości 6 6 5,5 4,2 3,7 3,3 3,1 3,1 2,8 2,8 2,6 2,4 1,8 1,7 0,9 0,6 0 8,4 7,5 14,9 18,7 wiara miłość bliźniego patriotyzm pomoc słabszym uczciwość dobroć sprawiedliwość bohaterstwo honor męstwo wolność wierność danemu słowu bezinteresowność solidarność empatia tolerancja sumienność bezkompromisowość przyjaźń optymizm 20 N=601 dane w % 19 Wartości jakimi kierowały się w życiu ważne postacie Kościoła – I miejsce (najważniejsza wartość) P. Jakie najważniejsze wartości wiążą się z ich postawą ? Proszę wskazać maksymalnie trzy takie wartości 7,7 6,3 4,5 3,8 3,7 3,7 3,2 3,2 2,7 2,5 2,2 2,2 2,2 2 1,5 1,3 1,3 0,3 0,3 0 32,4 13,1 wiara miłość bliźniego patriotyzm dobroć pomoc słabszym uczciwość wolność bohaterstwo sprawiedliwość męstwo empatia wierność danemu słowu solidarność bezkompromisowość bezinteresowność honor tolerancja sumienność przyjaźń interesowność optymizm 20 40 N=601 dane w % 20 Wartości jakimi kierowały się w życiu ważne postacie Kościoła – II miejsce (II w kolejności wartość) P. Jakie najważniejsze wartości wiążą się z ich postawą ? Proszę wskazać maksymalnie trzy takie wartości 6,9 6 5,7 5,5 5 4,5 4,1 3,6 3,1 3,1 3,1 2,6 2,4 2,2 1,4 0,5 0,2 0 9,1 13,4 17,7 miłość bliźniego wiara patriotyzm pomoc słabszym sprawiedliwość uczciwość honor dobroć bohaterstwo wierność danemu słowu tolerancja wolność męstwo bezinteresowność sumienność empatia solidarność bezkompromisowość przyjaźń optymizm 20 40 N=582 dane w % 21 Wartości jakimi kierowały się w życiu ważne postacie Kościoła – III miejsce (III w kolejności wartość) P. Jakie najważniejsze wartości wiążą się z ich postawą ? Proszę wskazać maksymalnie trzy takie wartości 4,5 4 3,6 3,6 3,2 2,7 2,5 2,5 2 1,4 1,4 1,4 0,9 0 13,8 11,3 9,4 8,8 8,5 7,6 6,8 miłość bliźniego pomoc słabszym wiara uczciwość patriotyzm sprawiedliwość dobroć bohaterstwo solidarność honor męstwo bezinteresowność empatia wierność danemu słowu wolność tolerancja sumienność optymizm bezkompromisowość przyjaźń 20 40 N=556 dane w % 22 Zasady jakimi ludzie kierują się w życiu 23 Zasady jakimi ludzie kierują się w życiu P. Chciał(a)bym teraz porozmawiać na temat zasad jakimi ludzie kierują się w swoim życiu i poznać Pana(i) opinie na ten temat. Proszę przeczytać kolejno parami różne stwierdzenia dotyczące zasad jakimi ludzie kierują się w życiu. Z każdej pary stwierdzeń proszę wybrać to, które bardziej odpowiada Pana(i) zasadom. zgadzam się z zasadą po lewej stronie zgadzam się z zasadą po prawej stronie Bądź wierny swoim przekonaniom 79,9 20,1 Dostosowuj się do zmieniającego się świata Przestrzegaj reguł 76,0 24,0 Chodź swoimi drogami Rozwijaj swoją osobowość 92,3 7,7 Bądź dumny z sukcesów 43,1 56,9 24,6 75,4 94,8 5,2 Najsilniejszy musi narzucać swój punkt widzenia 90,5 9,5 Aby życie stało się łatwiejsze, będziemy potrzebować coraz więcej komfortu i dóbr materialnych 49,3 50,7 Samodzielnie osiągaj swoje cele, nie myśląc o innych Zachęcaj do dialogu i porozumienia Coraz bardziej będzie nam potrzebny rozsądek i zasady moralne W przyszłości powinno być mniej reguł i ograniczeń Zarabiaj jak najwięcej pieniędzy Pozostań skromny Aby coś osiągnąć polegaj na ludziach, takich jak Ty Potrzeba nam więcej reguł dotyczących dobrego prowadzenia się N=601 dane w % 24 Preferowane formy popularyzacji historii Kościoła w Polsce 25 Preferowane formy popularyzacji historii kościoła w Polsce P. W jaki sposób, Pana(i) zdaniem, powinno się popularyzować historię Kościoła w Polsce 64,2 publikacje książkowe 52,6 film pełnometrażowy (kinowy) 46,8 rekonstrukcje wydarzeń historycznych|religijnych 38,9 serial telewizyjny zajęcia w szkołach 36,3 organizowanie wystaw spotkania w kościele strony www 20,3 komiks inne sposoby 11,6 0 20 40 60 80 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź N=601 dane w % 26 Znajomość historii Kościoła w Polsce 27 Znajomość daty Chrztu Polski P. Czy zna Pan(i) daty ważnych wydarzeń w historii polskiego chrześcijaństwa: chrztu Polski? Jeśli tak, to proszę wskazać rok tego wydarzenia. 67% Prawidłowo podaje datę (w grupie deklarujących znajomość daty) 100,0 % 33% nie zna zna N=601 28 Znajomość daty wyboru Karola Wojtyły na papieża P. Czy zna Pan(i) daty ważnych wydarzeń w historii polskiego chrześcijaństwa: wyboru na papieża Karola Wojtyły (Jana Pawła II) ? Jeśli tak, to proszę wskazać rok tego wydarzenia. 49% Prawidłowo podaje datę (w grupie deklarujących znajomość daty) 100,0 % 51% nie zna zna N=601 29 Opinie badanych na temat Chrztu Polski P. W związku z 1050 rocznicą Chrztu Polski odczytam Panu(i) kilka twierdzeń dotyczących tego wydarzenia. Posługując się pięciostopniową skalą proszę wyrazić swój stosunek do prezentowanych opinii Chrzest Polski w roku 966 był wydarzeniem wyłącznie religijnym 13 18 15 Chrzest Polski był ważnym wydarzeniem nie tylko religijnym ale także politycznym i kulturowym Dzięki przyjęciu chrześcijaństwa Polska stała się ważnym krajem i partnerem dla innych potęg ówczesnej Europy N=601 dane w % 25 30 72 63 zdecydowanie się zgadzam ani się zgadzam, ani nie zgadzam zdecydowanie się nie zgadzam 17 20 raczej się zgadzam raczej się nie zgadzam 6 10 4 2 5 2 Miejsca ważne dla chrześcijan w Polsce P. Proszę podać miejsca w Polsce które w Pana(i) opinii są ważne dla chrześcijan ? 92,7 38,9 Jasna Góra (Częstochowa) 38,8 Licheń 32,6 Wawel Gniezno 21,5 Kalwaria Zebrzydowska 17,1 Wadowice 16,5 Łagiewniki 3,7 Święta Lipka 2,5 Lednica 2,5 Góra Świętej Anny 2,2 Rokitno Niepokalanów 2,2 Góra Grabarka 1,8 Gietrzwałd 1,7 0 20 40 60 80 100 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź N=601 dane w % 31 Najwybitniejsza postać w dziejach polskiego chrześcijaństwa P. Odczytam Panu(i) nazwiska kilku ważnych postaci w dziejach polskiego chrześcijaństwa. Proszę się chwilę zastanowić i wskazać spośród nich osobę, która Pana(i) zdaniem jest spośród nich najwybitniejsza. 79,9 papież Jan Paweł II 9,5 kardynał Stefan Wyszyński 5 ks. Jerzy Popiełuszko 3,5 święty Wojciech święta Jadwiga 1,3 święty Stanisław 0,8 0 20 40 60 80 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź N=601 dane w % 32 Wiedza i praktyka religijna badanych 33 Inne niż Katolicy wspólnoty chrześcijańskie zamieszkujące teren Polski P. Jakie wspólnoty chrześcijańskie, poza katolikami, zamieszkują teren Polski ? 75,7 prawosławni 25 grekokatolicy 21,1 luteranie 20,8 świadkowie Jehowy 19 protestanci 13,5 zielonoświątkowcy Adwentyści Dnia Siódmego 3,7 baptyści 3,7 na terenie Polski zamieszkują wyłącznie katolicy 1,3 nie wiem / trudno powiedzieć 10,5 0 20 40 60 80 100 dane nie sumują się do 100,0 % ponieważ respondent mógł wskazać więcej niż jedną odpowiedź N=601 dane w % 34 Znajomość nazwisk przedstawicieli Kościoła P. Czy zna Pan(i) imię i nazwisko swojego ? Proboszcza Biskupa zna 50,6% 44,1% 36,1% 63,9% Prymasa Polski 55,9% 49,4% nie zna N=601 35 Posiadanie w domu przedmiotów kultu P. Czy w Pana(i) domu znajdują się … ? Krzyż Obraz o tematyce religijnej (np. wizerunek świętego) Ołtarzyk 82,9% 86,1% 83,4% 13,9% 16,6% 17,1% posiada nie posiada N=601 36 Dziękuję za uwagę 37