Budapeszt, 9 maja 2014 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 5/2014 1

Budapeszt, 9 maja 2014 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 5/2014 1

Budapeszt, 9 maja 2014 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 5/2014
1. Kolejne cięcie bazowej stopy oprocentowania Rada Monetarna zdecydowała (29.04.) o
redukcji bazowej stopy oprocentowania, po raz drugi o 10 punktów bazowych z poziomu
2,6% do 2,5% (wcześniej stopę bazową Rada redukowała regularnie co miesiąc, za każdym
razem o kolejne 25 punktów bazowych od sierpnia 2012 roku do lipca 2013, przez kolejne
pięć miesięcy po 20 punktów bazowych, a następnie dwa razy po 15 punktów bazowych).
2. Ceny artykułów konsumpcyjnych w marcu 2014 roku wzrosły o 0,1% w stosunku do cen z
marca 2013 roku. Żywność staniała o 0,1%, mąka o 19,4%, olej spożywczy o 14,8%, cukier o
13,7%, jaja o 10,8%, żywność sezonowa o 4,0%, chleb o 3,3%, drożały natomiast sery o
10,6% i mleko o 11,0%. O 7,9% zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe. W porównaniu z
poziomem sprzed roku koszty energii dla gospodarstw domowych obniżyły się o 10,0%, przy
czym koszt gazu sieciowego o 11,1%, ogrzewania centralnego był niższy o 11,4%, opłaty za
wodę, kanalizację przeciętnie o 11,0%, ceny paliw o 3,6%. Odzież staniała o 0,4%, opłaty za
komunikację lokalną 6,8%, usługi zaś zdrożały o 1,8%. O 0,2% zmniejszyły się natomiast
ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny
artykułów konsumpcyjnych w marcu 2014 roku były wyższe przeciętnie o 0,2%. (KSH)
3. W okresie styczeń-marzec 2014 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 8,3% r/r. W
badanym okresie liczba bezrobotnych stanowiła 370 tysiące osób i była o 139 tys. (3,5%)
niższa r/r. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie spadło o 3,3% r/r i wyniosło 7,5%, w
grupie wiekowej 55-64 też kurczyło się o 1,4% do 6,4%, a wśród osób młodszych (15-24 lat)
wyniosło 21,4% i obniżyło się o 9,1% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku.
Spośród ogółu bezrobotnych 51,6% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a
przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wynosił 18,7 miesięcy. (KSH)
4. W okresie styczeń-marzec 2014 roku zatrudnionych na Węgrzech było 4.078 tysięcy osób,
co oznacza o 261 tys. osób więcej niż rok wcześniej, tym samym rata zatrudnienia osób w
wieku 15-64 lat wzrosła do 60,9%. (KSH)
5. W styczniu-lutym 2014 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym etacie
wzrosła na poziomie gospodarki narodowej o 6,4% r/r i wyniosła 226.600 HUF, przy czym w
sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 5,4% (do 241.200 HUF), a w sektorze
publicznym o 9,1% (do 231.800 HUF). Średnia płaca netto w gospodarce narodowej (liczona
bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 1,3% r/r i wyniosła 148.400 HUF. (KSH)
6. W lutym 2014 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała wzrost na poziomie
8,1% (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych również 8,1%). W stosunku do
poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych,
wskaźnik produkcji wzrósł w lutym 2014 roku o 1,6%. Eksport produktów przemysłowych
wzrósł w badanym okresie o 11,4% r/r, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła
o 0,5% r/r. (KSH)
7. W lutym 2014 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były wyższe o 0,2% w stosunku
do lutego 2013 roku, a w stosunku do poprzedniego miesiąca ceny wzrosły o 0,7%, przy
czym ceny sprzedaży krajowej w styczniu skurczyły się o 2,0% r/r, a sprzedaży na eksport
wzrosły o 1,6% r/r. (KSH)
8. Węgierski przemysł budowlany odnotował w lutym 2014 roku wzrost o 28,3% w
porównaniu z lutym 2013 roku, przy czym produkcja budynków wzrosła o 21,3% r/r, zaś
wykonanie robót budowlanych innego typu było wyższe o 39,2% r/r. W stosunku do lutego
2013 roku w lutym 2014 roku portfel nowych zamówień na roboty budowlane był wyższy o
29,8%, a skumulowana liczba zamówień była wyższa o 65,5%. (KSH)
9. W okresie styczeń-luty 2014 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 13.485,7 mln
EUR (wzrost o 3,9% r/r), a importu 12.244 mln EUR (spadek o 1,6% r/r), co oznacza, że dodatnie dla Węgier - saldo obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 1241,7 mln
EUR. W lutym nadwyżka obrotów handlowych stanowiła 759 mln EUR. (KSH)
10. W lutym 2014 roku wolumen obrotów handlu detalicznego po wyeliminowaniu czynników
kalendarzowych - wzrósł o 6,7% r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po
wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu
detalicznego wzrósł o 0,4%. Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również
internetowego i wysyłkowego) w styczniu 2014 roku wyniosła 590,6 mld HUF. (KSH)
11. W stosunku do lutego 2013 roku ceny produktów rolnych spadły w lutym 2014 roku o
10,9%, przy czym ceny upraw roślinnych skurczyły się o 17,0% r/r, a zwierząt żywych i
produktów pochodzenia zwierzęcego o 1,7%. (KSH)
12. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec
marca 2014 roku 36.196,5 mln EUR (w analogicznym okresie 2013 roku rezerwy wynosiły
35.467,0 mln EUR).
13. W kwietniu 2014 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych
(BÉT) wyniosły 154.960,2 mln HUF (spadek o 31,9% w stosunku do poprzedniego miesiąca;
spadek o 12,5% w stosunku do kwietnia 2013 roku), a średnia wartość dziennej transakcji
wyniosła 7.748,0 mln HUF.
14. Rekordowe zadłużenie państwa. Państwowa spółka zajmująca się obsługą zadłużenia ÁKK
podała, że w piątek (25.04.) dług państwa węgierskiego osiągnął 83,3% PKB.
15. Deficyt budżetowy. Według komunikatu resortu gospodarki deficyt w pierwszych trzech
miesiącach 2014 roku wyniósł 701,2 mld HUF, czyli 71,2% deficytu założonego na rok
bieżący (984,6 mld HUF). Resort gospodarki tłumaczy wysoki poziom deficytu wydatkami
podyktowanymi konsolidacją długu samorządów, w ramach której do końca marca
wypłacono na ich rzecz 68,2 mld HUF dotacji na spłatę ich zadłużenia, jak i wysokimi
kosztami współfinansowania, zaliczkami na poczet realizacji dobiegających końca w cyklu
finansowym 2007-2013 programów unijnych do czasu, dopóki nie nastąpi zwrot tych
środków przez UE. Deficyt w kwietniu br. wzrósł już do poziomu 951,1 mld HUF, co
stanowi 96,7% poziomu założonego w budżecie. Według rządu taki poziom w tym momencie
roku jest zgodny z planem.
16. Program konwergencji 2014-17. Minister gospodarki Mihály Varga, komentując fakt
przekazania Brukseli 30 kwietnia br. planu programu konwergencji na lata 2014-17,
powiedział, że zmniejszający się deficyt budżetowy nie będzie oznaczał konieczności
wprowadzania ani pakietów restrykcyjnych, ani zmian w systemie podatkowym. Z uwagi zaś
na stały wzrost gospodarczy poziom zadłużenia będzie się stale zmniejszać, przy czym
jednocześnie zmieniać się będzie struktura długu, bo w jego finansowaniu coraz większą rolę
mają odgrywać sektory krajowe, obniżając poziom uzależnienia od zagranicy.
2013
2014
2015
2016
2017
PKB (%)
1,1
2,3
2,5
2,1
3,1
Inflacja (%)
1,7
0,8
2,9
3,0
3,0
Deficyt budżetowy (% PKB)
2,2
2,9
2,8
2,5
1,9
Zadłużenie (% PKB)
79,2
79,1
78,9
77,7
75,2
Bezrobocie (%)
10,2
9,1
8,8
8,5
8,2
Odbiegający od trendu, słabszy wzrost gospodarczy w 2016 roku, tłumaczony jest głównie
tym, że znaczna część środków pochodzących z budżetu unijnego ustalonego jeszcze na cykl
2007-13 wypłacana będzie w bieżącym i przyszłym roku, a w 2016 roku nie rozkręci się
jeszcze na dobre wypłata środków z kolejnego unijnego cyklu budżetowego. Nowością w
porównaniu z planami przekazywanymi w latach poprzednich jest urealnienie kursu forinta,
generalnie zgodnego z przewidywaniami rynku, na słabszym poziomie 307,9 HUF za 1 EUR.
17. Komisja Europejska bardziej optymistyczna ws. gospodarki Węgier. W wiosennej
prognozie Komisja Europejska poprawiła nieco, w stosunku do prognozy zimowej, swą
prognozę wzrostu gospodarczego na Węgrzech w roku bieżącym.
PKB (%)
2014
2015
Rząd węgierski
2,3
2,5
Zimowa prognoza KE
2,1
2,1
Wiosenna prognoza KE
2,3
2,1
Rząd węgierski
2,9
2,8
Zimowa prognoza KE
3,0
2,9
Wiosenna prognoza KE
2,9
2,8
Rząd węgierski
79,1
78,9
Zimowa prognoza KE
79,1
78,9
Wiosenna prognoza KE
80,3
79,5
Deficyt budżetowy (% PKB)
Zadłużenie (% PKB)
Motorem wzrostu ma być zwiększenie się popytu wewnętrznego i dalszy wzrost eksportu.
Konsumpcja w sektorze prywatnym wzrosnąć ma w bieżącym i przyszłym roku o 1,5%, z
uwagi na lekką poprawę wskaźnika zatrudnienia nieco więcej dochodów pozostaje u
społeczeństwa, KE jednak nadal nie podziela rządowego optymizmu, który wyznacza w
planie konwergencji wzrost popytu krajowego na poziomie 2% w br. opierając go głównie na
wzroście płac realnych, realizacji odroczonych zakupów i rozkręceniu kredytowania małych i
średnich przedsiębiorstw. Zdaniem KE drugi motor wzrostu - eksport – wzrośnie pod
wpływem zwiększającego się popytu z zewnątrz. Bruksela liczy na redukcję wartości
skumulowanej kredytów ludności, w sektorze biznesu natomiast pod wpływem
prowzrostowego programu kredytowego banku centralnego ogłoszonego dla sektora MŚP na
wzmocnienie ich kredytowania. Według obliczeń Komisji deficyt budżetowy w br. wyniesie
2,9% PKB, a w następnym 2,8% PKB. Zadłużenie państwa podskoczy w br. do 80,3%, jako
wynik osłabienia forinta, a w przyszłym zmniejszy się do 79,5%. KE stwierdza też, że choć
w I kwartale br. inflacja spadła co prawda do historycznie niskiego poziomu 0,4% (głównie
w wyniku kolejnych fal redukcji kosztów energii oraz globalnych trendów), to już w
aktualnej prognozie przewiduje się inflację na poziomie 1% z uwagi na powolne
zmniejszanie się wpływu redukcji kosztów energii oraz w rezultacie słabego kursu forinta; na
przyszły rok KE prognozuje inflację na poziomie 2,8%.
18. OECD prognozuje umiarkowany wzrost gospodarczy na Węgrzech. OECD nie zmieniła
prognozy wzrostu PKB dla Węgier na 2014 rok, który w jej ocenie wyniesie 2%. Obniżyła
natomiast, w stosunku do prognozy sprzed pół roku, swój szacunek na rok 2015 - PKB ma
wzrosnąć o 1,6%. Deficyt budżetowy Węgier wyniesie, zarówno w 2014, jak i 2015 roku,
2,9% PKB. Inflacja ukształtuje się na poziomie 0,5% (2014) i 2,8% (2015), bezrobocie –
8,7% (2014) i 8,9% (2015), eksport wzrośnie o 5,3% (2014) i 5,4% (2015), import też się
zwiększy – o 4,5% w 2014 i 5% w 2015. Według OECD poziom inwestycji krajowych jest
nadal bardzo niski, a potencjał wzrostu inwestycji nadal jest wyhamowywany przez
utrzymującą się niestabilność i nieprzewidywalność środowiska biznesowego oraz niski
poziom kredytowania firm.
19. FDI na Węgrzech. Z opracowania węgierskiego ministerstwa gospodarki wynika, że
skumulowana wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI) wyniosła na Węgrzech
na koniec 2013 roku 80,6 mld EUR, co w relacji do PKB oznacza 82,2%, a per capita 8.163
EUR. W 2013 roku odnotowano napływ inwestycji na Węgry na poziomie 2.316 mln EUR (o
1.300 mln EUR mniej, niż rok wcześniej). W roku 2014 resort spodziewa się napływu FDI
rzędu 2,3-3 mld EUR (bez transakcji o charakterze jednorazowym, jak np. dokapitalizowanie
banków przez zagraniczne instytucje-matki). W perspektywie średniookresowej roczny
napływ FDI na Węgry powinien ukształtować się na poziomie 3-3,5 mld EUR. Na wartość
skumulowaną (80,6 mld EUR) składają się akcje, inne jednostki uczestnictwa i
reinwestowane dochody (67,8 mld EUR) oraz pozostałe inwestycje (12,8 mld EUR). Aż
77,2% inwestycji kapitałowych realizowanych na Węgrzech pochodziło z Unii Europejskiej,
przy czym 24,7% (19,4 mld EUR) z Niemiec. Niemal trzy czwarte skumulowanej wartości
FDI (dane za 2012) trafiło do branż usługowych (71,6%, czyli 55,5 mld EUR), takich jak:
doradztwo biznesowe (32,3%, 25,3 mld EUR), handel, naprawy (11,5%, 9 mld EUR),
transakcje dotyczące nieruchomości (6,3%, 5 mld EUR), sektor bankowy (6%, 4,7 mld
EUR), telekomunikacja (4,2%, 3,3 mld EUR), innego rodzaju uzupełniające usługi
biznesowe (3,5%, 2,8 mld EUR), transport, magazynowanie (2,3%, 1,8 mld EUR). W
działach przemysłu przetwórczego znajduje się 20,1% FDI (15,8 mld EUR), takich jak:
produkcja pojazdów (3,2%, 2,6 mld EUR), produkcja komputerów, sprzętu elektronicznego,
optycznego 2,9%, 2,3 mld EUR), przemysł farmaceutyczny (2,6%, 2 mld EUR), przemysł
spożywczy (2,4%, 1,9 mld EUR), produkcja niemetalowych wyrobów mineralnych (1,7%,
1,4 mld EUR). Podkreślić należy udział inwestycji w sektorze energetycznym (4,1%, 3,2 mld
EUR) oraz inwestycje dot. nieruchomości znajdujących się we własności obcokrajowców
(2%, 1,5 mld EUR). W 2013 roku napłynął na Węgry kapitał inwestycyjny o wartości 2,3
mld EUR (o 1,3 mld EUR mniej, niż w 2012 roku). Wg resortu gospodarki różnica
spowodowana była głównie efektem przesunięć środków dokonywanych przez
przedsiębiorstwa międzynarodowe - w ten sposób w 2012 roku napłynęło na Węgry 1,6 mld
EUR, a w 2013 odpłynęło 1,1 mld EUR. Zakup węgierskich oddziałów gazowych E.ON
przez MVM oznaczał odpływ środków na poziomie 365 mln EUR.
20. Ile inwestycji zagranicznych rzeczywiście napływa na Węgry? Na podstawie obliczeń
sporządzonych przez portal finansowy portfolio.hu i opartych o dane publikowane przez rząd
okazuje się, że na Węgry wcale nie napływa tak wiele inwestycji i kapitału zagranicznego
(FDI), jakby się to na pierwszy rzut oka mogło wydawać. W załączonej poniżej tabeli w
punkcie 1 znajdują się dane publikowane corocznie przez resort gospodarki odnośnie skali
napływu kapitału zagranicznego na Węgry. Są to dane surowe, bowiem zawierają one w
sobie również następne dwie wartości (punkty 2 i 3) publikowane od 2008 roku przez bank
centralny obejmujące takiego rodzaju przepływy kapitału jak przybywający na Węgry kapitał
spekulacyjny, który jeszcze w tym samym kwartale opuszcza kraj, czyli przepływa przez
gospodarkę węgierską bez jakiegokolwiek oddziaływania na nią (punkt 3) lub dokonywanie
zmian w portfolio przedsiębiorstw (punkt 2), co również w dużym stopniu przyczynia się do
podwyższenia danych o przypływie lub odpływie kapitału za konkretny okres, jednakże bez
możliwości wykazania w bilansie rzeczywistego napływu nowych środków zagranicznych do
kraju. Po odjęciu od kwoty ‘surowych FDI’ (punkt 1) wartości wspomnianych dwóch pozycji
otrzymamy wartość tzw. ‘oczyszczonych FDI’ (punkt 4). Zaś po odliczeniu z oczyszczonych
FDI wartości innego rodzaju inwestycji (punkt 5) obejmujących głównie dokapitalizowanie
banków i innego rodzaju transakcje kredytowe dokonywane pomiędzy węgierskimi filiami
zagranicznych banków otrzymujemy, wg portalu, rzeczywisty obraz i skalę napływu na
Węgry kapitału aktywnego w minionych latach (punkt 6).
Kształtowanie się FDI (mln EUR)
2008
2009
2010
2011
2012
2013
4.190,7
1.476,1
1.674,7
4.130,1
10.850,9
2.316,5
0
0
0
0
3.000,0
0
1
„surowe” FDI
2
zmiana portfolia
3
przepływ kapitału
1.080,8
188,1
409,1
2.613,2
3.934,8
533,2
4
„oczyszczone”
FDI 1-(2+3)
innego
rodzaju
inwestycje
końcowe,
oczyszczone FDI
3.109,9
1.288,0
1.265,6
1.517,9
3.916,1
1.783,3
420,1
756,6
643,0
1.186,0
1.509,8
1.150,8
2.689,8
531,4
622,6
331,9
2.406,3
632,5
5
6
21. KE wszczyna trzy postępowania wobec Węgier. W ramach kwietniowego pakietu decyzji
o wszczęciu postępowań ws. uchybień zobowiązaniom państwa członkowskiego. Pierwsze
postępowanie, z zakresu ochrony konkurencji dotyczy tzw. kartelu arbuzowego (chodzi o
porozumienia z ostatnich dwóch lat pomiędzy węgierskimi producentami arbuzów i
największymi sieciami handlowymi na terenie Węgier, które doprowadziły do wyparcia z
węgierskiego rynku arbuzów pochodzących z importu; po zbadaniu sprawy przez węgierski
Urząd Ochony Konkurencji rząd uchwalił ustawę ograniczającą tenże Urząd w
sankcjonowaniu karteli zawiązywanych w przypadku produktów rolnych). Pozostałe dwie
kwestie dotyczą prawa podatkowego. Rząd węgierski ma tu dwa miesiące na dokonanie
zmian legislacyjnych, ale już zapowiedział obronę swego stanowiska W jednej chodzi o
kwestię zróżnicowania wysokości stawki akcyzy w oparciu o sposób wytwarzania alkoholu,
która na tzw. „komercyjne” alkohole, wytwarzane na bazie alkoholu etylowego i aromatów
syntetycznych, jest wyższa niż alkoholu – zdaniem węgierskiego rządu – „zdrowszego”, czyli
wyrabianego z owoców (pálinka), co „z uwagi na mniejsze ryzyko zdrowotne takich alkoholi
leży w interesie całego społeczeństwa”. Dyrektywy europejskie nakładają obowiązek
stosowania jednakowej stawki na wszelkie napoje alkoholowe w oparciu o kryterium
zawartości alkoholu. Trzecie postępowanie dotyczy ograniczania sprzedaży produktów
tytoniowych wprowadzonych już do obrotu. Chodzi o regulację, podjętą przez rząd,
zakazującą dalszej sprzedaży produktów ze starą stawką podatku po każdej zmianie stawki
podatku (akcyzy, VAT) po upływie 15 dni od tych zmian. Rząd węgierski jest tu zdania, iż
przed wprowadzeniem nowych przepisów zwyczaj gromadzenia przez producentów i
dystrybutorów nadmiernych zapasów przed kolejnymi zmianami stawek akcyzy na wyroby
tytoniowe przynosił znaczne straty budżetowi państwa.
22. KE wszczyna postępowanie przeciwko Węgrom ws. prawa o hipermarketach. Sprawa
dotyczy węgierskiej ustawy z 2012 roku zakazującej budowy centrów handlowych o
powierzchni większej niż 300 m2. Ustawa ma czasowy charakter obowiązywania i jej moc
prawna wygasa z końcem 2014 roku. Rrzeczony akt prawny daje jednak możliwość
Ministerstwu Gospodarki oraz Ministerstwu Rozwoju Obszarów Wiejskich stosowania
wyjątków i wydawania zezwoleń na budowę przekraczających 300 m2 centrów handlowych.
23. KE przeciwna mechanizmowi „odwrotnego obciążenia VAT”. Komisja Europejska
ponownie odrzuciła wniosek rządu węgierskiego o możliwość wprowadzenia tzw.
„odwrotnego obciążenia VAT” na obrót cukru na Węgrzech, zgodnie z którym nie dostawca
towaru jest zobowiązany do zapłacenia VAT należnego od dokonanej przez niego dostawy na
terytorium Węgier, ale to właśnie nabywca występuje w roli podatnika i jest zobowiązany do
rozliczenia podatku. KE już po raz drugi odrzuciła wniosek węgierskiego ministerstwa
gospodarki w tej sprwaie.
24. Kontrowersje wokół środków dla Węgier z funduszy strukturalnych. Według doniesień
węgierskiej prasy mogły wystąpić pewne kontrowersje pomiędzy rządem węgierskim a
Komisją Europejską ws. reorganizacji struktur zajmujących się na Węgrzech wypłatą
unijnych środków z Funduszy Strukturalnych. Jeden z portali internetowych, powołując się
na list od Dyrekcji Generalnej Rozwoju Regionalnego z 16 kwietnia br. do rządu
węgierskiego, poinformował pod kowniec kwietnia br., że KE miała zamrozić wypłaty i
miała poprosić Budapeszt o niewysyłanie rachunków, póki KE nie zbada nowej węgierskiej
struktury zarządzania środkami unijnymi. Warto pamiętać w tym kontekście, że z dniem 1
stycznia 2014 r. likwidacji uległa agencja rozwoju narodowego NFÜ, jej kompetencje
przejęła Kancelaria Premiera, a inne pomocnicze organizacje zajmujące się wypłatą środków
z Funduszy Strukturalnych wcielono do różnych ministerstw. Podsekretarz stanu ds.
rozwojowych w Kancelarii Premiera Nándor Csepreghy natychmiast zdementował
doniesienie portalu o zawieszeniu wypłat, ale przyznał, że ze strony KE pojawiła się prośba o
niewysyłanie rachunków aż do zakończenia postępowania wyjaśniającego w Komisji (co
jego zdaniem ma potrwać do końca czerwca br.). Zasugerował także, że rząd węgierski i bez
tego wysyła rachunki co kwartał. Oświadczył również, że beneficjenci na Węgrzech i tak nie
zauważą różnicy, bo należne im wypłaty otrzymają z budżetu państwa.
25. Uporządkowanie spraw hipotecznych kredytów denominowanych w walutach obcych
spocznie na Kúrii. Ubiegłotygodniowa decyzja Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w
zasadzie zwraca rozwiązanie kwestii umów walutowych kredytów hipotecznych
węgierskiemu sądowi najwyższemu (Kúrii), dając mu możliwość badania prawidłowości i
uczciwości ww. umów. Zatem to Kúria rozsądzi, czy banki postąpiły nieuczciwie stosując
kurs kupna waluty przy obliczaniu kwoty udzielonego w forintach kredytu, zaś kursu
sprzedaży waluty przy wyliczaniu miesięcznych rat spłaty tegoż kredytu ustalonych w
walucie obcej. Węgierski sąd najwyższy w ten sposób uzyskał uprawnienie do ingerencji w
treść owych umów i ich modyfikacji w razie ustalenia w nich elementu nieuczciwego
działania. Zdaniem ekspertów postanowienie ETS nie wywrze prawdopodobnie drastycznych
skutków, jednakże banki zostaną z pewnością zobowiązane do zwrócenia nieuczciwie
uzyskanych korzyści. Tak Związek Banków Węgierskich, jak i Kúria badają jeszcze
postanowienie ETS. Kúria potwierdziła jedynie, że w sprawie skierowanej do TE, w której
wydał on właśnie postanowienie wyroku spodziewać się będzie można jeszcze przed letnią
przerwą. Natomiast kompleksowego stanowiska Kúrii ujednolicającego orzecznictwo sądów
węgierskich w sprawach wspomnianych kredytów hipotecznych oczekiwać należy dopiero
po przerwie wakacyjnej. Najwcześniej jesienią zatem parlament uzyska podstawę prawną do
ostatecznego uregulowania kwestii. Według słów ministra gospodarki M. Varga przyszłe
uporządkowanie tego zjawiska ma nie przysporzyć dodatkowych kosztów budżetowi.
26. W tym roku bez kolejnych emisji obligacji w walutach obcych? W drugiej połowie marca
br. centrum obsługi zadłużenia (ÁKK Zrt.) sprzedało na aukcjach międzynarodowych
obligacje na kwotę 3 mld USD, co było prawdopodobnie największą tegoroczną emisją. Wg
planu emisyjnego, opublikowanego na koniec ubiegłego roku, w 2014 roku zapadnie data
wymagalności zobowiązań na wartość 5,4 mld EUR, z czego 1,5 mld EUR sfinansowane
zostało jeszcze w listopadzie ubiegłego roku w formie emisji obligacji na taką właśnie kwotę.
Poza tym ÁKK liczy na uzyskanie od międzynarodowych instytucji finansowych 850 mln
EUR na finansowanie projektów i na co najmniej łącznie 400 mln EUR z tzw. PEMÁK
(obligacje w EUR dla ludności) wraz z tzw. obligacjami osiedleńczymi (sprzedawanymi
głównie obywatelom Chin). W pozostałej części bieżącego roku do spłaty pozostanie ok. 4,2
mld EUR. 6 maja wymagalne staną się 10-letnie obligacje na kwotę 500 mln GBP, pod
koniec lipca 5-letnie obligacje na kwotę 1 mld EUR, w czwartym kwartale zapadnie termin
spłaty raty wobec KE (2 mld EUR z pakietu pomocowego udzielonego w 2008 roku), a na
rzecz instytucji międzynarodowych pozostanie do spłaty ok. 650 mld EUR z tytułu różnego
rodzajów kredytów ‘projektowych’. Zapasy dewizowe MNB na koniec marca br. wynosiły
39,8 mld EUR, co oznacza wzrost o 3,3 mld EUR od początku roku (głównie z powodu
wspomnianej marcowej emisji dolarowej). Wg AKK, w nieco dłuższej perspektywie, 2015
rok będzie rokiem ze znacznie mniejszym zapotrzebowaniem na waluty obce (516,1 mld
HUF) w porównaniu z rokiem obecnym (1.595,8 mld HUF). Przyszły rok ma być zatem
okresem, kiedy zaistnieje możliwość zmniejszenia proporcji długu denominowanego w
walutach obcych w ogólnym zadłużeniu państwa.
27. Węgry ponownie sprzedają gaz Ukrainie. O ponownym rozpoczęciu dostaw z Węgier od 1
maja br. poinformował Ukrtransgaz. W pierwszych czterech dniach maja br. eksportowano
średnio 22,5 tys. m3 dziennie. To dość symboliczna wartość, bo np. pod koniec grudnia ub.r.
przesyłano średnio 160 tys. m3 dziennie, a na przestrzeni całego roku zdarzały się przesyły na
poziomie 1,6 mln, 2,7 mln, czy nawet 4 mln m3 surowca.
28. MOL kupuje oddziały ENI w regionie. Zakupy węgierskiego koncernu paliwowego
dotyczą czeskich, słowackich i rumuńskich dywizji włoskiego koncernu energetycznego ENI
i obejmują łącznie przejęcie 208 stacji benzynowych (co oznaczać będzie łącznie 2 tysiące
stacji w posiadaniu MOL) oraz częściowo także jednostek obrotu hurtowego. Nie podano
szczegółów finansowych transakcji. Niemal 40% nabywanych stacji benzynowych
ulokowanych jest przy autostradach oraz w większych miastach, gdzie sprzedaż paliw jest
generalnie dwukrotnie wyższa od średniej krajowej. Udział MOL w rynku czeskim wzrośnie,
po aktualnym przejęciu 125 stacji, do ponad 10% (łącznie będą to 274 stacje, w tym także
125 PAP Oil i 24 Slovnaft). Na Słowacji MOL będzie posiadaczem 253 stacji (po przejęciu
teraz 41), a w Rumunii 189, gdzie - po przejęciu 42 stacji - jego udział w rynku wyniesie
12%. Transakcja wymaga jeszcze zgody urzędu ds. ochrony konkurencji.
29. MVM na rynku dostaw energii dla gospodarstw. 14 kwietnia br. sfinalizowano transakcję
sprzedaży na rzecz państwowej grupy energetycznej MVM Zrt. mniejszościowego pakietu
stołecznego operatora gazowego Főgáz, należącego do niemieckiej RWE Gas International
N.V., poprzez zapłatę 41 mld HUF za 49,83% pakiet akcji (wcześniej uzyskano wszelkie
urzędowe zgody dla przeprowadzenia transakcji). Samą umowę kupna-sprzedaży RWE i
MVM zawarły jeszcze 18 grudnia 2013 roku. Środki konieczne do jej sfinansowania
zapewnił MNV Zrt. (Zarząd Mieniem Państwowym), właściciela grupy MVM Zrt., w postaci
pożyczki właścicielskiej. Jednocześnie grupa MVM rozpoczęła negocjacje z samorządem
stołecznym – właścicielem większościowego pakietu (50,17%) w Főgáz, w sprawie
akwizycji tego pakietu (po cenie podobnej jak w przypadku pakietu mniejszościowego).
Grupa MVM od trzech latach przygotowuje się i działa na rzecz odgrywania coraz bardziej
poważnej roli na węgierskim rynku gazu. Reprezentowana jest już w każdym znaczącym
jego segmencie, tj. magazynowaniu i handlu hurtowym (zakup odpowiednich oddziałów
węgierskich od E.ON w ubiegłym roku), a poprzez obecną akwizycję MVM stanie się też
odpowiedzialna za usługi świadczone dla ludności. Usługi świadczone będą mieszkańcom
Budapesztu i aglomeracji oraz dziesięciu (z 19) komitatów, zaopatrując w gaz - poprzez sieć
przesyłową długości 5.800 km - 820 tysięcy odbiorców. Rząd V. Orbána jeszcze przed
wyborami zapowiedział zamiar stworzenia nowego państwowego operatora energetycznego
działającego na zasadach non-profit. Minister resortu rozwoju dodała z kolei, iż podstawy
prawne dla powstania takiego operatora uchwalone zostaną jeszcze do końca tego roku, a
grupa MVM odegra szczególną rolę w jego tworzeniu.
30. Mniejsze zużycie gazu na Węgrzech. Wg danych urzędu ds. energetyki i regulacji mediów
(MEKH) w obecnym sezonie grzewczym (27.09.2013-23.03.2014) zużycie gazu ziemnego
na Węgrzech było mniejsze o 20,2% r/r (tj. o 1,48 mld m³) i wyniosło 5,84 mld m³ (rok
wcześniej 7,32 mld m³). Wynika to głównie z różnicy średnich temperatur okresów
zimowych w ostatnich dwóch latach: w sezonie 2012/13 wynosiły 3,92 °C, a w obecnym
6,09 °C.
31. Zwiększenie rezerw gazu ziemnego. Minister Rozwoju Narodowego Zs. Németh podjęła
decyzję o zwiększeniu ilości gazu ziemnego przechowywanego w rezerwach strategicznych
do 915 mln m3 do 1 lipca br. (obecnie poziom rezerw wynosi 615 mln m3). Docelowo
rezerwy mają wzrosnąć do 1,2 mld m3 do 1 czerwca 2015 roku. Prawie połowa z
wcześniejszego poziomu rezerw (1,2 mld m3) została wykorzystana w ostatnich latach w celu
zapewnienia taniego gazu dla konsumentów w ramach rządowej kampanii w związku z
obniżką cen gazu dla gospodarstw domowych. Rezerwy gazu przechowywane będą w
zbiorniku, który wcześniej był własnością spółki E.ON w miejscowości Hajduszoboszló. Jak
wskazują eksperci zwiększenie rezerw strategicznych gazu może być związane z obawami o
rozwój sytuacji na Ukrainie.
32. Rosjanie przejmą część węgierskich złóż gazu łupkowe. Rosyjska spółka Gazprom Nieft
nabędzie 50% udziałów w węgierskiej RAG Kiha Kft. poprzez swoją serbską filię. Gazprom
Nieft należąca w 95,68% do państwowego rosyjskiego Gazpromu zajmuje się wydobyciem,
przetwórstwem i składowaniem ropy naftowej, zaś połowę udziałów węgierskiego
przedsiębiorstwa trudniącego się wydobyciem gazu ziemnego i ropy nabędzie poprzez
należącą do niej serbską filię Naftna Industrija Srbije (NIS). NIS zawarła porozumienie z
RAG Hungary Kft. już w grudniu 2011 roku odnośnie wspólnego badania i eksploatacji złóż
węglowodorowych (gazu łupkowego) w regionie Kiskunhalas (komitat Bács-Kiskun na
południu Węgier). Zaś rok później w grudniu 2012 serbska filia Gazprom Nieftu zawarła
umowę z RAG Hungary Kft., że wykupując połowę kapitału zakładowego RAG Kiha Kft.
otrzyma połowę koncesji dotyczących regionu Kelebia (na granicy z Serbią), należących do
węgierskiej filii.
33. Nie będzie referendum ws. Paks2. Kúria (odpowiednik Sądu Najwyższego) odrzucił
wniosek sojuszu partyjnego Razem-Dialog o referendum ws. rozbudowy elektrowni
atomowej w Paks argumentując, że nie można przeprowadzać referendum dot. zobowiązań
wynikających z umowy międzynarodowej.
34. Chorwacka spółka banku OTP kupiła konkurenta. 25 kwietnia br. zakończyła się
transakcja zakupu Banco Popolare Croatia przez OTP Banka Hrvatska, chorwackiego
oddziału węgierskiego banku OTP. OTP kupił 98,4% akcji chorwackiego oddziału włoskiego
banku za 4,3 mld HUF (ok. 55 mln zł). W efekcie OTP zwiększy swój stan posiadania w
Chorwacji do 130 oddziałów obsługujących 440 tys. klientów i wzmocni swoją pozycję
rynkową w chorwackim sektorze bankowym szczególnie w zakresie kredytów detalicznych.
35. Biznes niemiecki bardziej pozytywnie o Węgrzech. Wg corocznego raportu NiemieckoWęgierskiej Izby Przemysłowo-Handlowej (DUIHK) niemieccy inwestorzy nieco lepiej, niż
w poprzednich latach, oceniają sytuację, środowisko biznesowe i perspektywy rozwoju
gospodarki węgierskiej. Nastroje inwestorskie wg raportu kształtują się, na skali od -100 do
+100, na poziomie +12, co oznacza, że są najwyższe od trzech lat. Bolączkami, na które
wskazywano najczęściej w odniesieniu do węgierskiego rynku, są jednak nadal korupcja,
biurokracja i mała przejrzystość procedur przetargowych. Wynik plasuje Węgry na 9.
miejscu (rok wcześniej 10.) pod względem atrakcyjności dla inwestycji w regionie EŚW. W
badaniu uczestniczyło 194 firm. Izba spodziewa się 2,2%-owego wzrostu gospodarczego na
Węgrzech w 2014 roku.
36. Michelin zamyka fabrykę w Budapeszcie. Koncern oponiarski Michelin zamknie w
połowie 2015 roku fabrykę opon do samochodów ciężarowych w Budapeszcie, zatrudniającą
512 osób. Powodem jest utrzymujący się słaby popyt na tego typu produkty w Europie.
Zakłady funkcjonują obecnie na poziomie 70% swej wydajności, a jej dalsze funkcjonowanie
wymagałoby znaczących nakładów inwestycyjnych na modernizację. Utrzyma natomiast
produkcję w fabryce w Nyíregyháza na północnym wschodzie Węgier. W kwietniu br.
Michelin ogłosił rozbudowę swojej polskiej fabryki w Olsztynie.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
2009
2010
Wzrost PKB (%)
-6,3
1,2
Produkcja przemysłowa (%)
-17,7
10,5
Inflacja (%)
4,2
4,9
Bezrobocie (%)
10,0
11,2
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH), r/r
2011
1,7
5,4
3,9
10,9
Opr.:
Wydział Polityczno-Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
2012
-1,7
-1,7
5,7
10,9
2013
1,1
1,4
1,7
10,2
2014
8,1(II)
0,1 (III)
8,3 (I-III)