31 MAJA ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTONIU Stop nielegalnemu
Transkrypt
31 MAJA ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTONIU Stop nielegalnemu
31 MAJA ŚWIATOWY DZIEŃ BEZ TYTONIU Stop nielegalnemu obrotowi wyrobami tytoniowymi! Każdego roku w dniu 31 maja, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wraz z organizacjami partnerskimi organizuje obchody Światowego Dnia bez Tytoniu, zwracając szczególną uwagę na zagrożenia zdrowotne związane z używaniem tytoniu oraz zachęcając do prowadzenia działań mających na celu jego ograniczanie. Ostatecznym celem Światowego Dnia Bez Tytoniu jest przyczynienie się do ochrony obecnych i przyszłych pokoleń przed niszczącymi skutkami zdrowotnymi spowodowanymi paleniem tytoniu, ale też konsekwencjami społecznymi, środowiskowymi i ekonomicznymi używania tytoniu i narażenia na dym tytoniowy. W 2015 roku WHO wzywa wszystkie kraje do współpracy na rzecz zatrzymania nielegalnego handlu wyrobami tytoniowymi. Zjawisko to stanowi poważny globalny problem – nie tylko zdrowotny, ale także prawny i ekonomiczny. Celem tegorocznych obchodów jest podniesienie świadomości dotyczącej szkodliwego wpływu nielegalnego obrotu tytoniem na zdrowie publiczne, ze względu na zwiększającą się dostępność i niskie ceny produktów z przemytu, zagrożona jest szczególnie młodzież i grupy ludzi o niskich dochodach. Na podstawie danych pochodzących m.in. z urzędów celnych szacuje się, że co najmniej 1 na 10 papierosów wypalanych na całym świecie pochodzi z nielegalnego źródła. Komisja Europejska ocenia, że handel nielegalnymi papierosami kosztuje Unię Europejską i jej państwa członkowskie ponad 10 miliardów Euro wskutek utraconego podatku akcyzowego i wpływów z opłat celnych. Są to czynniki stanowiące zagrożenie dla realizacji głównego celu Programu Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu jakim jest zmniejszanie spożycia wyrobów tytoniowych. Ograniczenie narażenia na dym tytoniowy wciąż jest najważniejszym działaniem dla zmniejszenia zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe. Szacunki epidemiologiczne wskazują, że w Polsce 50% przedwczesnych (w wieku 35-69 lat) zgonów nowotworowych u mężczyzn i 20% u kobiet jest spowodowanych paleniem tytoniu. U mężczyzn odsetek ten w ostatnich latach spada, u kobiet rośnie. Obecnie pali tytoń około 8 mln dorosłych Polaków (28% mężczyzn i 19% kobiet). W dymie tytoniowym znajduje się ponad 4 tysiące substancji. Nikotyna jest neurotoksyną, przewyższającą toksycznością wiele nielegalnych narkotyków. Jest substancją silnie uzależniająca, w podobnym stopniu co narkotyki i alkohol. Uzależnienie ma charakter psychogenny i farmakogenny, jak przy heroinie i kokainie. Działa na organizm wielorako, m.in. blokuje działanie kilkudziesięciu różnego rodzaju enzymów. W małych dawkach i już po upływie ok. 7 sekund działa stymulująco, powodując m.in. zanik bólu, głodu, wzrost tętna. Działa w sposób porównywalny do amfetaminy, m.in. wskutek uwolnienia trzech (z ponad 20) neuroprzekaźników: noradrenaliny oraz (poprawiających samopoczucie) serotoniny i dopaminy (zwanej także „hormonem szczęścia”). Warto, aby palacze wiedzieli (pamiętali), że rakotwórcze składniki papierosowego dymu znajdują się nie tylko w strumieniu głównym (wdychanym przez palacza), ale także w strumieniu bocznym, tym, unoszącym się z żarzącego się papierosa (wdycha go bierny palacz). W głównym znajduje się ponad 60 substancji rakotwórczych, m.in. benzopiren, nitrozoaminy, acetoaldehyd, tlenek azotu, tlenek węgla, izotopy pierwiastków promieniotwórczych. W strumieniu bocznym stwierdzono aż 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż w dymie wdychany przez aktywnych palaczy! Liczne badania ujawniają wysokie ryzyko zdrowotne biernego palacza tytoniu. Osoby dorosłe, niepalące, żyjące i przebywające w otoczeniu palaczy mają wyższe współczynniki zapadalności na choroby górnych dróg oddechowych. U dzieci natomiast występuje zwiększona podatność na nieżyty nosa, zapalenia zatok, oskrzeli i zapalenia płuc. Niemowlęta rodziców palących chorują dwukrotnie częściej na zapalenia dolnych dróg oddechowych i wymagają dłuższej hospitalizacji w porównaniu z dziećmi rodziców niepalących. U dzieci w wieku przedszkolnym stwierdzono trzy i pół raza większą zapadalność na choroby układu oddechowego. Jednocześnie bierna ekspozycja na dym tytoniowy stymuluje nadreaktywność oskrzeli, zaostrza przebieg astmy oskrzelowej i może być przyczyną hamowania procesu dojrzewania płuc. Występowanie kaszlu, świszczącego oddechu oraz nieprawidłowości w badaniach spirometrycznych, szczególnie u chłopców w wieku szkolnym, to główne objawy negatywnego wpływu biernego palenia. Na podstawie badań retrospektywnych udokumentowano związek między biernym paleniem papierosów w dzieciństwie a występowanie raka płuc w wieku dojrzałym, przy czym wydaje się mieć większe znaczenie narażenie związane z paleniem matki. Niezależnie od płci, wieku, predyspozycji genetycznych palenie papierosów warto rzucić, ale jeszcze lepiej w ogóle nie zaczynać. Najprostszym sposobem skorzystania ze specjalistycznej porady podczas podejmowania próby zaprzestania palenia jest kontakt z Telefoniczną Poradnią Pomocy Palącym. Poradnia ta działa przy warszawskim Centrum Onkologii od 1996 r. Poradnia działa pod numerem telefonu 801 108 108 od poniedziałku do piątku w godzinach od 11 do 19.00. Koszt telefonu to jedynie koszt jednego impulsu telefonicznego. Numer telefonu Poradni można także znaleźć na opakowaniach papierosów. Opracowano na podstawie: www.onkologia.opole.pl ;www.kodekswalkizrakiem.pl;www.zdrowiewciazy.pl