Techniki i metody szybkiego zapamiętywania wiadomości

TECHNIKI I METODY SZYBKIEGO ZAPAMIĘTYWANIA WIADOMOŚCI
Łaocuchowa metoda skojarzeo.
Łaocuchowa metoda skojarzeo polega na szybkim i skutecznym zapamiętywaniu informacji poprzez zaangażowanie
obydwu półkul mózgowych. Opiera się na formule pamięci: PAMIĘD = OBRAZ + AKCJA. Można ją wykorzystywad do
zapamiętywania ciągu wyrazów lub opracowywania kilkustronicowych tekstów. Podstawę stanowi przedstawienie
nauczanej treści w formie obrazów, w sposób jak najbardziej niezwykły. Obrazy powinny angażowad wszystkie
zmysły tak, jakby to działo się faktycznie. Powinny byd kolorowe, dynamiczne, śmieszne, przyjemne i absurdalne. W
taki sposób zapamiętujemy treśd interesującego nas filmu czy książki i potrafimy odtworzyd ją po jednorazowym
obejrzeniu czy przeczytaniu. W przypadku konieczności zapamiętania ciągu słów (np. z określoną trudnością
ortograficzną) wymyślamy historyjkę, która połączy nam te wyrazy w łaocuch skojarzeo. Łączymy na raz nie więcej
niż dwa kolejne obrazy - pierwszy z drugim, drugi z trzecim itd. Ponieważ zależy nam na zapamiętaniu jak
największej ilości wyrazów, a nie ich kolejności, dobrze jest wybrad 1 wyraz, który będzie pełnił rolę haka
pamięciowego i dopiero do niego dołączad pozostałe wyrazy. (np. Jako wyraz - hak wybieramy wyraz góra. Do tego
wyrazu dołączamy pozostałe wyrazy tworząc odpowiednią historyjkę. Powtarzając wiadomości wystarczy
przypomnied sobie tylko wyraz - hak, a pozostałe skojarzenia pojawią się automatycznie. Ucząc się większych partii
materiału staramy się sprowadzad informacje do ciągu 5 - 15 słów - kluczy - haseł. Każde hasło to pewna porcja
materiału. Starając się znaleźd i określid hasła w tekście pracujemy bardziej aktywnie. Następuje automatyczna
koncentracja uwagi oraz niemal samoistne zapamiętywanie. Powstały łaocuch haseł zapamiętujemy przy pomocy
ŁMS, co ułatwi prawidłowe odtworzenie wszystkich kolejnych haseł i powiązanego z nimi materiału.
Technika historyjek.
Technika historyjek świetnie nadaje się do zapamiętywania ciągu wyrazów, które muszą byd odtworzone w ściśle
określonej kolejności. Układamy zdanie do pierwszych liter tych wyrazów. Jeśli występują dwa lub więcej wyrazy
rozpoczynające się tą samą literą tworzymy z nich sylabę i dopiero wówczas dopasowujemy skojarzenie.
Przykład: Nazwy planet.
Merkury M moja
Wenus W wiecznie
Ziemia Z zapracowana
Mars Ma mama
Jowisz J jutro
Saturn S sama
Uran U usmaży
Neptun N nam
Pluton P placki
Technika literowo - kształtowa.
Technika literowo - kształtowa bardzo dobrze sprawdza się w nauczaniu przedmiotów, w których operuje się
cyframi np. chemii, historii. Polega na podstawianiu liter zamiast cyfr oraz tworzeniu historyjek do powstałych
wyrazów. Podane poniżej litery są literami głównymi. Aby mogły powstad sensowne wyrazy uzupełniamy je
pozostałymi literami alfabetu. Litery zastępujące cyfry piszemy w tworzonych wyrazach wielkie, natomiast litery
uzupełniające małe. Istnieje stały wykaz liter zastępujących cyfry, który obowiązuje wszędzie. Litery główne zostały
wybrana na zasadzie pewnych podobieostw do określonych cyfr lub skojarzeo. Dopisano także ich odpowiedniki
dźwięczne lub bezdźwięczne.
1 - t, d (t posiada 1 punkt podparcia)
2 - n (2 punkty podparcia )
3 - m ( 3 punkty podparcia )
4 - r ( cztery, four )
5 - l ( znak L - 50 )
6 - j ( podobne kształtem )
7 - k, g ( K - 2 złączone siódemki )
8 - f, w ( 8 podobne kształtem do f )
9 - p, b ( podobne kształtem )
0 - s, z ( zero )
W celu zapamiętania miesięcy w datach wymyślamy własne stałe haki pamięciowe np.
styczeo - styki lipiec - lipy
luty - buty sierpieo - sierp
marzec - koty wrzesieo - szkoła
kwiecieo - warkocz październik - liście
maj - matura listopad - świeczki
czerwiec - wakacje grudzieo - choinka
Podobnie postępujemy ucząc się wzorów chemicznych. Zamieniamy cały alfabet na haki pamięciowe. Powstające
wyrazy - haki muszą rozpoczynad się zgodnie z brzmieniem nazw liter.
Np. A - agrafka
B - beton
C - cebula
D - deska itp.
Mapy umysłowe.
Tworzenie map umysłowych jest doskonałym sposobem przyspieszającym uczenie się i powtarzanie przerobionego
materiału. Ich skutecznośd wiąże się z harmonijnym wykorzystaniem obydwu półkul mózgowych. Mapy umysłowe
w sposób obrazowy przedstawiają to, czego się uczymy. Ułatwiają koncentrację, rozumienie, zapamiętywanie i
powtórzenie. Opierają się na słowach - kluczach. Poprzez obrazowe przedstawienie treści umożliwiają
wychwytywanie powiązao i zależności. Rysując mapę musimy pamiętad, że zaczynamy od głównego zagadnienia i
stopniowo dodajemy szczegóły. Stosujemy rysunki, symbole, znaki graficzne, napisy używając wielu kolorów. Mapa
może zawierad dowolną ilośd odgałęzieo i kolejnych rozwidleo. Temat opracowywanego zagadnienia zapisujemy u
góry kartki, a następnie przetwarzamy go na symbol - obraz i umieszczamy na środku. Używając różnych symboli
możemy dla ich zapamiętania tworzyd legendę. Zaznaczamy ją w lewym dolnym rogu. Ustalając symbol dla jakiegoś
pojęcia czy zagadnienia stosujemy go konsekwentnie w niezmienionej formie również na innych mapach
umysłowych. Rysowanie gałązek rozpoczynamy od strony prawej zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Napisy
robimy nad gałązkami. Gałązki najważniejsze pogrubiamy , napisy znajdujące się na nich piszemy większymi
literami. Powstała mapa przypomina kształtem komórkę nerwową. Pierwotną mapę umysłową tworzymy tak, jak w
danym momencie podpowiada nam intuicja. Następnie analizujemy ją, szukamy powiązao i zależności, dokonujemy
ewentualnych zmian. Teraz wykonujemy kolejną mapę, którą zachowujemy jako matrycę do powtórzeo.
Powtarzając wiadomości staramy się najpierw wykonad mapę z pamięci, a dopiero później porównujemy z matrycą.
Technika szybkiego czytania.
Skutecznośd naszego uczenia się zależy także od tempa czytania. Średnia szybkośd czytania większości Polaków
wynosi 200-250 słów na minutę (rekord to 7000 słów / min.). Naukę czytania, w naszym systemie szkolnictwa,
dziecko kooczy na etapie czytania głośnego. Nie uczy się dzieci cichego i szybkiego czytania. Czytając w normalnym
tempie zapamiętujemy 30% przeczytanego tekstu. Przy bardzo szybkim czytaniu ilośd zapamiętanych wiadomości
wzrasta do 90%. Lepiej jest przeczytad tekst 2 razy w szybkim tempie niż 1 raz ze zrozumieniem. Taki sposób
postępowania sprawia, że powtarzając pewne elementy już przeczytane wychwytujemy to, czego jeszcze nie
wiemy.
Tempo naszego czytania ograniczane jest przez tzw. opóźniacze czyli: skoki oczu, regresje i wokalizacje. Skoki oczu
są czynnością , której sobie nie uświadamiamy, niezależną od naszej woli. Stosując odpowiednie dwiczenia możemy
jednak przyzwyczaid oczy do miarowego, płynnego ruchu. Regresje to świadome powroty do już przeczytanego
wyrazy, zdania, które znacznie hamują czytanie, ale nie powodują lepszego zrozumienia treści. Wokalizacja jest
nawykiem polegającym na cichym wymawianiu przeczytanych słów, mruczeniu czy poruszaniu ustami w czasie
czytania. Podobnie jak regresje zwalnia tempo czytania.
Aby zwiększyd tempo czytania należy wyeliminowad opóźniacze i systematycznie wykonywad określone dwiczenia
15 min. dziennie. Po 3 miesiącach dwiczeo tempo czytania wzrasta dwukrotnie. Jednak, aby je utrzymad na tym
samym poziomie, należy nadal czytad wyuczonym sposobem, gdyż inaczej powraca do stanu wyjściowego. Wzrost
tempa czytania następuje skokowo. Mogą też zdarzad się momenty spowolnienia, ale są one spowodowane
koniecznością przyzwyczajenia się do nowego sposobu postępowania.
Przyrost umiejętności czytania.
Codzienne 15 minutowe dwiczenia składają się z następujących elementów:
•
kartkowanie - 1 min,
•
gimnastyka oczu - 1 min,
•
dwiczenia indywidualne np. na poszerzanie pola widzenia, zaburzania wewnętrznego narratora ( wokalizacji
), dwiczenia koncentracji - 7 min,
•
szybkie czytanie - 7 min.
Kartkowanie polega na przerzucaniu kolejnych kartek książki z jednoczesnym zatrzymywaniem wzroku na środku
strony na 1 sekundę, w czasie której staramy się przeczytad 1, a później coraz więcej wyrazów. Stopniowo skracamy
też czas ekspozycji. (1 minuta kartkowania wystarcza na 1 godzinę szybkiego czytania.)
Początkowo każde nowo wprowadzane dwiczenie może powodowad brak zrozumienia i zapamiętania treści.
Umiejętności te pojawiają się stopniowo, w zależności od tempa opanowania i automatyzacji danego dwiczenia. Do
nauki szybkiego czytania używamy wskaźnika ( ołówek, długopis itp.). Najpierw przesuwamy wskaźnikiem wzdłuż
czytanego wersu. Stopniowo pokazujemy określone punkty w wersie, a potem na stronie. Wskaźnik pokazuje
miejsca, na których ma się zatrzymad wzrok. Zmusza nas do całościowego czytania jednego, a później całych grup
wyrazów. Każdy kolejny sposób czytania ze wskaźnikiem dwiczymy tak długo, aż czytamy szybciej niż wskazuje
wskaźnik.
Omówione przeze mnie przykładowe techniki uczenia się są możliwe do stosowania przez wszystkich uczniów.
Wymagają jedynie odrzucenia pewnych nawyków i schematów postępowania. Stosowane konsekwentnie
gwarantują szybsze i skuteczniejsze uczenie się, osiąganie lepszych wyników oraz wzrost własnej samooceny.
Można zaznajamiad z nimi uczniów od najmłodszych klas szkoły podstawowej. Nie istnieje granica wieku dla
rozwijania własnych możliwości umysłowych ( dolna ani górna ). Sądzę, że nowoczesne nauczanie powinno oprócz
przekazywania uczniom niezbędnej wiedzy wyposażyd ich w umiejętności samodzielnego rozwoju. Może wówczas
okazad się, że nauka jest łatwa dla wszystkich, a w naszych szkołach są niezwykle uzdolnieni uczniowie. Trzeba im
tylko wskazad sposoby jak najpełniejszego wykorzystania własnego potencjału umysłowego.