Katedra Botaniki i Ekologii Roślin

Katedra Botaniki i Ekologii Roślin
Historia
Współczesne kierunki badań
Początki Katedry związane są z powstałym w 1945
roku Zakładem Botaniki Rolniczej,
który
zorganizowany przez prof. Stanisława Tołpę
wszedł w skład międzywydziałowego Instytutu
Botanicznego Uniwersytetu i Politechniki we
Wrocławiu. Pierwsza siedziba Katedry mieściła się
przy ul. Prusa 53, kolejna, w latach 1948-2006,
przy ul. Cybulskiego 32.
Obecny zespół naukowy Katedry liczy 15
pracowników
reprezentujących
różne
specjalności botaniczne. Prowadzone badania
dotyczą różnych grup taksonomicznych – od
glonów, przez mszaki po rośliny naczyniowe –
oraz rozmaitych zbiorowisk roślinnych. Głównym
obszarem eksploracji naukowej zespołu jest
Dolny Śląsk, a szczególnie górskie ekosystemy
sudeckie. W ostatnich latach wznowione zostały
badania
polarne
na
terenie
Svalbardu
(Spitsbergen).
Kierownicy Katedry
• Badania wpływu globalnych zmian klimatu na
przemiany
roślinności
i
funkcjonowanie
lądowych ekosystemów Arktyki na przykładzie
archipelagu Svalbard (Spitsbergen).
(dr hab. Bronisław Wojtuń, prof. dr hab. Jan Matuła, dr Mirosława Pietryka, dr
Dorota Richter)
Do głównych tematów badawczych należą:
Prof. dr hab. Stanisław Tołpa
Prof. dr hab. Jerzy Fabiszewski
1945-1974 – pierwszy rektor
Wyższej Szkoły Rolniczej
1974-2007
• Badania przemian szaty roślinnej naturalnych
ekosystemów
niżowych
i
górskich
ze
szczególnym uwzględnieniem Karkonoszy i Gór
Izerskich.
Prace
obejmują
poszukiwania
florystyczne i badania populacji gatunków
rzadkich, a także analizę przemian zbiorowisk
roślinnych. Celem prac jest określenie natężenia i
istoty procesów prowadzących do spadku
różnorodności
biologicznej
ekosystemów
decydujących o specyfice przyrodniczej regionu.
Sześć ekspedycji naukowych w
latach
2003-09
stanowi
kontynuację i rozwinięcie badań
polarnych
prowadzonych
na
Svalbardzie w latach 70-tych
(prof. Jerzy Fabiszewski, dr Jerzy
Zabawski) i na Antarktydzie w
latach
80-tych
(prof.
Jerzy
Fabiszewski i dr Bronisław
Wojtuń)
(dr hab. Ewa Fudali, prof. dr hab. Jan Matuła, dr hab. Paweł Kwiatkowski, dr
hab. Bronisław Wojtuń, dr hab. Klara Tomaszewska, dr hab. Ludwik Żołnierz)
• Badania taksonomiczne i ekologiczne glonów
(prof. dr hab. Jan Matuła, dr Mirosława Pietryka, dr Dorota Richter, dr Jacek
Urbaniak)
• Zastosowanie metod analizy DNA w badaniach
taksonomicznych glonów (ramienic).
(dr Jacek Urbaniak)
Prof. dr hab. Jan Matuła
Dr hab. Teresa Brej
2007-2009
Od 2009
• Badania taksonomiczne i ekologiczne mszaków.
(dr hab. Ewa Fudali, dr hab. Bronisław Wojtuń)
Tradycyjnym kierunkiem działalności naukowej
Katedry rozwijanym od początków jej istnienia
jest torfoznawstwo obejmujące: florystykę,
mikrobiologię, fitosocjologię i ekologię torfowisk
oraz stratygrafię torfów.
W stworzonym przez prof. Tołpę zespole
naukowym zaczynali swoje kariery m.in. późniejsi
profesorowie: Mieczysław Jasnowski, Janina
Jasnowska, Stanisław Marek, Adam Pałczyński
• Badania ekologii gatunków i zbiorowisk
roślinnych siedlisk serpentynitowych.
(dr hab. Ludwik Żołnierz)
• Badania torfowisk skoncentrowane głównie na
zagadnieniach
dotyczących
biologicznych
następstw zaburzeń ich hydrologii oraz metod
czynnej ochrony tych ekosystemów i rzadkich
gatunków roślin bagiennych.
(dr hab. Bronisław Wojtuń, prof. dr hab. Jan Matuła, dr hab. Klara
Tomaszewska, dr hab. Ludwik Żołnierz, dr Magda Podlaska)
Od lewej: dr Stanisław
Wąs, dr Jerzy Zabawski,
dr Wojciech Czyżewski –
badania terenowe na
torfowiskach północnej
Polski. Lata 60-te.
• Stratygrafia i paleofitosocjologia torfowisk.
(dr hab. Klara Tomaszewska)
Prof. dr hab. Adam Pałczyński
• Rola allelozwiązków w odporności roślin na
żerowanie owadów.
(dr Aleksandra Halarewicz)
• Rola mikoryzy w odporności roślin na stres
środowiskowy.
(dr Dorota Kasow ska)
• Biologia i ochrona storczykowatych. (dr Joanna
Pokorny)
• Rola fitochelatyn w tolerancji na metale ciężkie.
(dr Anna Koszelnik-Leszek)
Pracownia analiz DNA
• Badania indykacyjne z wykorzystaniem różnych
grup roślin służące ocenie biologicznych
następstw skażeń przemysłowych, rolniczych i
bytowych.
Badania torfowisk doliny Biebrzy
(dr hab. Ewa Fudali, prof. dr hab. Jan Matuła, dr hab. Bronisław Wojtuń, dr
hab. Ludwik Żołnierz, dr inż. Mirosława Pietryka, dr Dorota Richter, dr hab.
Teresa Brej, prof. dr hab. Jerzy Fabiszewski).
• Badania występowania i biologii inwazyjnych
gatunków roślin na Dolnym Śląsku.
(dr hab. Teresa Brej, prof. dr hab. Jerzy
Fabiszewski, dr Aleksandra Halarewicz)
Dr Stanisław Wąs –
lata 60-te
Mgr Maria Mironowicz i dr hab. Klara
Tomaszewska – lata 80-te
Pracownia mikroskopowa
Pracownia ekologiczna
Praktyczne zastosowania badań
Wiedza o badanych ekosystemach zaowocowała
szeregiem
opracowań
służących
ochronie
przyrody, takich jak m.in.:
Fabiszewski J., Wojtuń B., Żołnierz L. 1996. Operat ekosystemów nieleśnych
Planu Ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego.
Żołnierz L. 1997. Dokumentacja przyrodnicza projektowanych użytków
ekologicznych na stanowiskach paproci serpentynitowych w Ślężańskim
Parku Krajobrazowym.
Wojtuń B., Matuła J., Tomaszewska K., Żołnierz L. 1998. Projekt powiększenia
rezerwatu „Torfowisko Izerskie” i zmiany jego nazwy na „Torfowiska Doliny
Izery”.
Wojtuń B., Żołnierz L. 2002. Plan ochrony ekosystemów nieleśnych –
inwentaryzacja zbiorowisk. W: Plan Ochrony Karkonoskiego Parku
Narodowego.
Wojtuń B., Żołnierz L., Kwiatkowski P., Matuła J., Krukowski M. 2003.
Inwentaryzacja przyrodnicza zagrożonych gatunków roślin w Karkonoskim
Parku Narodowym.
Żołnierz L., Wojtuń B. 2007. Inwentaryzacja siedlisk i gatunków Natura 2000.
Ekosystemy nieleśne. Nadleśnictwo Szklarska Poręba.