v. rachunek kosztów działań - Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Rachunkowość zarządcza
© dr Marek Masztalerz
V. RACHUNEK KOSZTÓW DZIAŁAŃ
ZADANIE 5.1.
(Porównanie ABC & Time-Driven ABC)
Koszty działu dystrybucji w firmie wytwarzającej pralki w ubiegłym kwartale wyniosły 3 260 000 zł. W dziale
rejestrowany i monitorowany jest czas poświęcony przez pracowników działu na poszczególne działania.
Informacje na temat czasu poświęcanego na działania zbierane są na podstawie zapisów dotyczących czasu
pracy dokonywanych przez pracowników działu. Czas pracy i liczba działań rozkładały się następująco:
obsługa 3 867 zamówień – 31% czasu
obsługa 210 reklamacji klientów – 6%
sprawdzanie wiarygodności finansowej 429 klientów – 16% czasu,
kompletowanie 1 715 wysyłek produktów dla klientów – 20% czasu,
organizacja 1 275 wysyłek produktów do klientów – 27% czasu.
W dziale zatrudnionych jest 28 pracowników. Nominalny czas pracy pracownika działu wynosi 40 godzin
tygodniowo, przy czym rzeczywisty czas pracy, uwzględniający m.in. przerwy w pracy oszacowano na 85%
czasu nominalnego. W kwartale jest 13 tygodni.
Oszacowano równieŜ przeciętny czas poświęcany przez pracowników działu sprzedaŜy na realizację działań:
45 minut na obsługę zamówienia,
240 minut na obsługę reklamacji,
160 minut na sprawdzenie wiarygodności,
90 minut na kompletowanie wysyłki do klienta,
120 minut na organizację wysyłki produktów do klienta.
Koszty wytworzenia poszczególnych produktów skalkulowane w oparciu o analizę kosztów bezpośrednich i
pośrednich w wydziałach produkcyjnych wyniosły:
WX 110 – 710 zł/szt.,
WX 120 – 830 zł/szt.,
WX 200 – 920 zł/szt.
Kalkulacja jednostkowych kosztów działań (Activity-Based Costing)
Czas
(%)
Działania
Koszty działań
(zł)
Liczba
działań
Koszt
działania
(zł/dział.)
x
x
Obsługa zamówień klientów
Obsługa reklamacji
Sprawdzanie wiarygodności klientów
Kompletowanie wysyłek dla klientów
Organizacja wysyłek produktów do klientów
RAZEM
Kalkulacja jednostkowych kosztów działań (Time-Driven Activity-Based Costing)
Działania
Czas
działania
(min./dział.)
Stawka
kosztów
zasobów
(zł/min.)
Koszt
działania
(zł/dział.)
Liczba
działań
x
x
x
x
Koszty działań
(zł)
Obsługa zamówień klientów
Obsługa reklamacji
Sprawdzanie wiarygodności klientów
Kompletowanie wysyłek dla klientów
Organizacja wysyłek produktów do klientów
RAZEM
Dostępny zasób czasu wynosi .................. minut. Faktyczne wykorzystanie czasu wynosi .................... minut
czyli ............ %. Oznacza to, Ŝe koszty niewykorzystanych zasobów są równe .......................... zł.
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
10
Rachunkowość zarządcza
© dr Marek Masztalerz
VI. RACHUNEK KOSZTÓW ZMIENNYCH
ZADANIE 6.1.
(Próg rentowności i analiza Cost-Volume-Profit)
Pan Euzebiusz produkuje i sprzedaje flagi narodowe. Na najbliŜszy miesiąc zaplanował sprzedaŜ 800 sztuk
po cenie 20 zł/szt. Koszt zmienny jednej flagi wynosi przeciętnie 12 zł/szt. Koszty stałe kształtują się
na poziomie 2 400 zł miesięcznie. Dokonaj odpowiednich obliczeń i odpowiedz na pytania.
Dla kaŜdego punktu sporządź rachunek wyników.
Jaki zysk osiągnie firma przy planowanych
wielkościach sprzedaŜy, ceny i kosztów?
Ile sztuk
parasoli
musi sprzedać
firma, planowanych
Jaki
zysk
osiągnie
firma przy
Ŝeby
nie ponieść
straty? ceny i kosztów?
wielkościach
sprzedaŜy,
- Wynik finansowy wyniesie ................... zł.
- Wynik
Trzebafinansowy
sprzedać co
najmniej
.............. sztuk.
wyniesie
...................
zł.
S
zł
S
zł
KZ
zł
KZ
zł
MB
zł
MB
zł
KS
zł
WF
zł
Ile flag trzeba sprzedać, Ŝeby zwiększyć wynik
finansowy do poziomu 6 000 zł?
- Trzeba sprzedać ............................ sztuk.
KS
zł
WF
zł
Jaka powinna być cena flagi, Ŝeby firma osiągnęła
zysk 6 000 zł?
- Cena powinna wynosić .................... zł/szt.
S
zł
S
zł
KZ
zł
KZ
zł
MB
zł
MB
zł
KS
zł
KS
zł
WF
zł
WF
zł
Czy warto kupić nową maszynę, co wiązałoby się
z dodatkowymi kosztami 600 zł (amortyzacja),
jeśli koszt zmienny spadłby o 10%?
Jaka byłaby zmiana zysku?
- Warto / Nie warto.
Czy warto zainwestować w reklamę 2 000 zł, jeśli
pozwoli to zwiększyć wielkość sprzedaŜy o 25% ?
Jaka będzie zmiana wyniku finansowego?
- Warto / Nie warto.
- Zysk wzrośnie / spadnie o .................. zł.
- Zysk wzrośnie / spadnie o ................ zł.
S
zł
S
zł
KZ
zł
KZ
zł
MB
zł
MB
zł
KS
zł
KS
zł
WF
zł
WF
zł
Przedstaw graficznie przychody, koszty, próg rentowności, margines bezpieczeństwa.
Oblicz i zinterpretuj wskaźnik bezpieczeństwa oraz wskaźnik dźwigni operacyjnej.
ZADANIE 6.2.
(Próg rentowności)
Sklep detaliczny ustala ceny sprzedaŜy wszystkich towarów poprzez doliczenie do ceny zakupu 25% narzutu. Jeśli
zatem stałe koszty sklepu wynoszą 5 000 zł miesięcznie, to Ŝeby nie ponieść straty sklep musi wykazywać obroty
miesięczne w wysokości ............ zł.
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
11
Rachunkowość zarządcza
ZADANIE 6.3.
© dr Marek Masztalerz
(Próg rentowności i analiza CVP)
Zestawienie wybranych danych na 31 grudnia 2010 roku o kosztach, cenach i wielkości sprzedaŜy spółki „Komoda”
wytwarzającej róŜne asortymenty mebli domowych jest następujące:
Wyszczególnienie
Wielkość sprzedaŜy (szt.)
Cena jednostkowa(zł/szt.)
Koszt zmienny jednostkowy
(zł/szt.)
Szafy
Stoły
Komody
500
200
140
1000
120
84
800
100
70
Koszty stałe łącznie dla wszystkich asortymentów wynoszą:
Koszty stałe
Stałe koszty produkcji
(wydziałowe)
Koszty zarządu
Koszty sprzedaŜy
zł
20 000
38 000
5 000
Na podstawie powyŜszych danych naleŜy obliczyć wynik finansowy (w tabeli) oraz próg rentowności.
Szafy
Stoły
Komody
RAZEM
Przychody ze sprzedaŜy
Koszty zmienne
MarŜa brutto
Koszty stałe
X
Wynik finansowy
X
RozwaŜana jest moŜliwość wprowadzenia prowizyjnego systemu wynagradzania pracowników działu sprzedaŜy:
prowizja wynosiłaby 2% wartości kaŜdego sprzedanego wyrobu. Spowodowałoby to jednak wzrost o 10% wielkości
sprzedaŜy kaŜdego z wyrobów spółki.
Szafy
C
Stoły
Komody
RAZEM
Przychody ze sprzedaŜy
Koszty zmienne
MarŜa brutto
Koszty stałe
X
Wynik finansowy
X
ZADANIE 6.4.
KOSZTY
ZMIENNE
(Decyzja typu: wytworzyć czy kupić?)
Materiały bezpośrednie
60 000 zł
Robocizna bezpośrednia
25 000 zł
Koszty wydziałowe zmienne
Koszty wydziałowe stałe
KOSZTY
STAŁE
30 000 zł
Koszty zarządu
50 000 zł
Koszty sprzedaŜy
10 000 zł
KOSZTY CAŁKOWITE
1)
2)
3)
4)
140 000 zł
Producent laptopów wytwarza we własnym zakresie
obudowy (900 sztuk rocznie). Związane z tym koszty
zostały ujęte w tabeli. Zakład otrzymał ofertę dostawy
obudów po cenie 280 zł/szt. W przypadku skorzystania
z oferty dostawy obudów firma nie musiałaby ponosić
stałych kosztów produkcyjnych. Dokonaj odpowiednich
obliczeń i odpowiedz na pytania.
315 000 zł
Przedstaw graficznie koszty całkowite obu wariantów, tj. produkcji we własnym zakresie lub zakupu obudów.
Przy jakiej wielkości produkcji jest dla firmy obojętne, czy wytwarza obudowy czy kupuje od dostawcy?
Czy warto skorzystać z oferty dostawy, jeśli firma planuje sprzedaŜ 900 szt. laptopów?
Jaki jest całkowity koszt jednej sztuki obudowy (dla planowanej wielkości produkcji) w przypadku produkcji
we własnym zakresie a jaki w przypadku zakupu od dostawcy?
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
12
Rachunkowość zarządcza
© dr Marek Masztalerz
VII. CENY I DECYZJE CENOWE
ZADANIE 7.1.
(Kosztowe formuły cenowe)
Koszt zmienny kalkulatora wynosi 50 zł /szt., koszt wytworzenia – 60 zł/szt. a koszt całkowity – 70 zł/szt. Ustal,
jaka byłaby cena sprzedaŜy jednego kalkulatora, gdyby firma zastosowała następujące formuły cenowe:
formuła oparta na koszcie zmiennym, gdy oczekiwana stopa marŜy pokrycia wynosi 35%,
formuła oparta na koszcie wytworzenia, jeśli planowany narzut marŜy brutto wynosi 40%,
formuła „koszt plus zysk od kapitału”, jeśli kapitał zaangaŜowany w produkcję 5 000 sztuk kalkulatorów
wynosi 300.000 zł a oczekiwana stopa zwrotu z zaangaŜowanego kapitału 20%.
ZADANIE 7.2.
(Cena optymalna)
Dział marketingu firmy KRÓLOWA ŚNIEGU wyznaczył na podstawie badań rynku funkcję popytu na lodówki typu
„Zimna Lola”: p(Q) = 1.800 – 0,09 Q, gdzie Q oznacza wielkość sprzedaŜy. Koszt zmienny jednostkowy wynosi 450
zł, natomiast koszty stałe są równe 2 000 000 zł, niezaleŜnie od wielkości produkcji.
1) Wyznacz funkcję przychodu S (q), funkcję kosztu K (q) oraz funkcję zysku Z (q).
2) Przedstaw graficznie powyŜsze funkcje.
3) Znajdź próg rentowności i zinterpretuj go.
4) Ustal przy jakiej cenie przychód będzie maksymalny.
5) Ile wyniesie zysk przy maksymalnym przychodzie?
6) Znajdź cenę optymalną, przy której zysk będzie maksymalny.
7) Oblicz wielkość przychodu i zysku dla ceny optymalnej.
ZADANIE 7.3.
(Dolna granica ceny)
Firma posiada w magazynie zapas niesprzedanych wyrobów. Dane dotyczące tych zapasów zawarto w tabeli:
Wyszczególnienie
A
B
C
200 szt.
100 szt.
500 szt.
Cena sprzedaŜy
18 zł/szt.
15 zł/szt.
8 zł/szt.
Koszt zmienny jednostkowy
11 zł/szt.
8 zł/szt.
5 zł/szt.
Techniczny koszt wytworzenia
14 zł/szt.
10 zł/szt.
6 zł/szt.
Ilość
Firma otrzymała cztery dodatkowe zamówienia od odbiorców:
pierwszy zaproponował zakup 150 sztuk wyrobu A za 1 800 zł.
drugi odbiorca zaoferował zakup całego zapasu wyrobu B za 950 zł.
trzeci odbiorca zaproponował zakup 300 sztuk wyrobu C za 1 500 zł.
czwarty odbiorca złoŜył zamówienie na wszystkie wyroby A i C za 5.000 zł.
Czy spółka moŜe i czy powinna przyjąć którąś z ofert? Jeśli tak, to którą? Odpowiedź uzasadnij rachunkowo.
ZADANIE 7.4.
(Dolna granica ceny)
Na podstawie ofert od odbiorców firma zaplanowała sprzedaŜ czterech dotychczas wytwarzanych wyrobów.
Produkt
Cena jednostkowa
Koszt zmienny jednostkowy
Wielkość sprzedaŜy (szt.)
A
B
C
D
100
300
250
300
40
180
150
240
700
13 000
1 800
2 000
Firma przewiduje, Ŝe koszty stałe w wyniosą 250.000 zł. Na podstawie tzw. dolnej granicy ceny podejmij decyzję,
czy przyjąć dodatkowe zamówienie wiedząc, Ŝe firma posiada jeszcze wolne moce produkcyjne (kaŜdą ofertę naleŜy
rozpatrzyć osobno, niezaleŜnie od pozostałych) oraz określ wpływ przyjęcia tych ofert na wynik finansowy.
jeszcze 1 000 sztuk wyrobu A po 80 zł/szt.,
jeszcze 1 500 sztuk wyrobu C po 280 zł/szt., co wiązałoby się ze wzrostem kosztów stałych o 51 000 zł,
jeszcze 500 sztuk wyrobu D po 280 zł/szt. pod warunkiem rezygnacji z produkcji 200 sztuk wyrobu A,
jeszcze 1 000 sztuk B po 200 zł/szt. pod warunkiem obniŜenia cen 20 szt. wyrobu A i 50 szt. C o 10%.
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011
13