II gim wym

Klasa II
gimnazjum
Wymagania podstawowe
Uczeń zna pojęcia: pasożyt, wymiana gazowa, pęcherzykowata budowa płuc ssaków, pączkowanie,
obojnak, zapłodnienie, przeobrażenie, kijanka, rafa koralowa, bioindykator, stawonóg, plankton,
świerzbowiec, kleszcz, zmiennocieplność, człowiek rozumny, małpy człekokształtne, gatunek, układ
narządów, skolioza, płaskostopie, dieta, enzymy trawienne.
Uczeń wymienia nazwy: głównych grup bezkręgowców i gromad kręgowców, 3 aparatów gębowych
owadów, 3 narządów wymiany gazowej, 3 zwierząt należących do 3 różnych gromad kręgowców, które są
jajorodne; 3 zwierząt żyworodnych, 3 parzydełkowców, 3 robaków pasożytniczych; trzech grup, na
które dzielimy stawonogi; narządu oddechowego raka, 3 jadalnych skorupiaków, 3 owadów szkodników
upraw,3 ryb słodkowodnych i 3 słonowodnych, 2 płazów, 4 gadów; 5 ssaków, których kończyny mają
różne zastosowania; głównych części szkieletu, odcinków kręgosłupa, kości klatki piersiowej,
składników pokarmowych, zębów, odcinków przewodu pokarmowego.
Uczeń rozróżnia: mięsożerców i padlinożerców, zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne, rozwój prosty
i złożony, polipa i meduzę; chemiczną, mechaniczną i biologiczną walkę ze szkodliwymi owadami;
gniazdowniki i zagniazdowniki, : rodzaje kości, role pełnione przez składniki pokarmowe, sposoby
obrony przed zarazkami, cechy ludzkie i zwierzęce.
Uczeń potrafi: wymienić te elementy komórki roślinnej, których nie ma komórka zwierzęca; wymienić
cechy organizmu zwierzęcego, podać 3 przystosowania tasiemca do pasożytniczego trybu życia, opisać
budowę zewnętrzną dżdżownicy; wskazać, co znajduje się na głowie a co na tułowiu owada; podać kilka
przykładów ról jakie owady odgrywają w przyrodzie, podać cechy wyróżniające kręgowce, podać
3 przystosowania ryby do życia w wodzie, podać przystosowania dorosłej żaby do życia na lądzie i do
życia w wodzie, podać 4 przystosowania ptaków do lotu, wymienić 3 cechy typowego ssaka (w tym
produkcję mleka dla młodych), postępować tak by usunąć zmęczenie mięśni, udzielić pierwszej
pomocy w przypadku złamania i zwichnięcia oraz krwotoku, dbać o swoje uzębienie, porównać swój
sposób odżywiania z proponowanymi zasadami, analizować opakowanie żywności pod kątem jakości.
Uczeń posługuje się: atlasem anatomicznym, mikroskopem z pomocą nauczyciela.
Uczeń wie, że: generalnie zwierzęta rozmnażają się płciowo, ślimaki i małże to mięczaki, owady są
najliczniejszą grupą zwierząt, opływowy kształt ciała zmniejsza opory powietrza lub wody, płetwa
ogonowa stanowi napęd ryby, skóra ryby jest pokryta śluzem i łuskami, większość ryb jest jajorodna, za
pomocą jakich narządów oddycha dorosła żaba, żaby mają zapłonienie zewnętrzne, ptaki i ssaki są
stałocieplne, zarodek to przyszły dorosły osobnik, jaja mają dużą wartość odżywczą jako pokarm
białkowy, : człowiek i małpy człekokształtne miały kiedyś wspólnego przodka, nieprawidłowe
odżywianie się jest przyczyną wielu chorób.
Uczeń wyjaśnia: jakie substancje z otoczenia muszą pobierać organizmy cudzożywne aby przeżyć, jakie
są objawy obecności robaków w przewodzie pokarmowym człowieka, jak uniknąć zarażenia tasiemcem
a jak glistą ludzką, na czym polega pożyteczność dżdżownicy, dlaczego warto jeść ryby, dlaczego płazy
są pożyteczne, jakie są 2 główne przystosowania gadów do życia w suchym środowisku, :
rolę
odgrywaną przez pasy – barkowy i miednicowy, przyczyny podstawowych chorób układu ruchu, sens
odżywiania się, na czym polega proces trawienia, działanie jelit: cienkiego i grubego, zasady
prawidłowego żywienia.
Uczeń poczuwa się do: dobrego traktowania każdego zwierzęcia i nie zadawania niepotrzebnego bólu
tym, które musimy zabijać; szczególnej opieki nad sowami i ryjówkami, konieczności walki z poglądami
rasistowskimi, dbania o higienę swoją i swoich bliskich.
Klasa II
gimnazjum
Wymagania rozszerzające
Uczeń zna pojęcia: biofag, saprofag, filtrator, worki powietrzne ptaków, fragmentacja ciała, zapłodnienie
krzyżowe, samozapłodnienie, łożysko, osiadły tryb życia, organizm wolno żyjący, kądziołki przędne,
denny tryb życia, linia naboczna, tarło, padalec, przepona, narząd szczątkowy, drzewo rodowe,
pestycydy, naczelne, rasa, ścięgno, złamanie, witamina.
Uczeń wymienia nazwy: 4 narządów wymiany gazowej, zwierzęcia rozmnażającego się przez
pączkowanie, 3 rodzajów larw, 4 robaków pasożytniczych, części ciała ślimaka, 4 ślimaków, części ciała
raka i funkcje jego odnóży, części ciała owada i pajęczaka, 3 owadów bezskrzydłych, 2 bioindykatorów
wód będących stawonogami, 3 owadów atakujących drzewa, 3 jadowitych pająków groźnych dla
człowieka, płetw, 3 ryb jajożyworodnych, 5 ryb słodkowodnych i 5 słonowodnych, 4 płazów, 6 gadów,
2 gruczołów ssaka, hominidów, kilku kości czaszki, cukrów prostych i złożonych, trzech metali
ciężkich, małp człekokształtnych, chorób spowodowanych brakiem soli mineralnych i witamin.
Uczeń rozróżnia: pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne, jajorodność i jajożyworodność, przeobrażenie
zupełne i niezupełne, płazy ogoniaste i bezogonowe, skórę ryby i gada; sylwetki ryby, płaza i gada;
stekowce, torbacze i łożyskowce i podaje ich przykłady, umiejscowienie poszczególnych części układu
pokarmowego, pokarmy o różnej zawartości białka, funkcje składników krwi, rodzaje połączeń kości,
części układu krążenia, dobre i złe działanie cholesterolu, kość i chrząstkę, pokarm i używki, układ
i narząd, właściwe i chorobowe krzywizny kręgosłupa.
Uczeń potrafi: podzielić organizmy cudzożywne na 3 podstawowe grupy ze względu na rodzaj
pobieranego pokarmu; zakwalifikować gatunki roślinożerców, mięsożerców i drapieżców szczytowych do
odpowiedniego rzędu konsumentów; opisać budowę tasiemca uzbrojonego i glisty ludzkiej, opisać
budowę wewnętrzną dżdżownicy, podzielić mięczaki na 3 grupy, wskazać, co znajduje się na głowie a co
na tułowiu pajęczaka, , podać przystosowania larwy żaby do życia w wodzie; podzielić ptaki na 3 grupy:
bezgrzebieniowce, pingwiny i grzebieniowe; podać 8 przystosowań ptaków do lotu, wymienić 5 cech
typowego ssaka, podać stanowisko systematyczne człowieka, wymienić funkcje jamy ustnej,
udowodnić przynależność ras ludzkich do jednego gatunku, wykazać związek budowy czaszki z jej
funkcją, udowodnić sens rozdrabniania pokarmu, przyporządkować konkretnym pasożytom atakującym
układ pokarmowy zachowania prowokujące zarażenie się nimi,
Uczeń opisuje: sposoby rozdrabniania pokarmu, cechy powierzchni wymiany gazowej, działanie
narządów wymiany gazowej, cykl rozwojowy tasiemca uzbrojonego, objawy zarażenia się owsikiem,
przystosowania dżdżownicy do życia pod ziemią, przebieg ataku typowego pająka sieciowego, budowę
zewnętrzną ryby, skórę płazów, role pełnione przez różne pióra ptaków, budowę jaka ptaka, cechy
naczelnych, wpływ człowieka na środowisko od momentu pojawienia się w nim, budowę klatki
piersiowej, funkcje wątroby i trzustki,
Uczeń wie, że: samozakażenie się owsikiem jest charakterystyczne dla tego robaka, wszystkie jajorodne
gady składają jaja na lądzie, od czego zależy kształt dzioba i budowa nóg ptaków, skąd wzięły się ssaki na
Ziemi, to dzieki sprawnemu mózgowi i stałocieplności ssaki opanowały tak wiele środowisk,
Uczeń wyjaśnia: sens istnienia wód płodowych; że zarodek zawsze rozwija się w środowisku wodnym,
co jest przyczyną zamierania raf koralowych, zdanie „małże są filtratorami”, dlaczego należy unikać
kleszczy, co należy zrobić by chronić płazy; dlaczego mówimy, że gady mają rozwój prosty; sens
stałocieplności, dlaczego wiele ptaków wędruje, rolę szpiku kostnego, związek między mięśniami
a szkieletem, zależność między niedoborem składników mineralnych i witamin a kilkoma chorobami,
znaczenie błonnika w żywieniu, szkodliwość wielu diet odchudzających, przebieg i wnioski
płynące z doświadczenia
ilustrującego budowę fizykochemiczną kości, proces kostnienia
i rzeszotowienia kości, funkcjonowanie stawu, skąd mięśnie biorą energię, że sens ma jedynie dieta
powodująca zmianę sposobu odżywiania się i stylu życia, rolę sportu i turystyki w rozwoju człowieka,
Uczeń poczuwa się do: aktywnej pomocy potrzebującym zwierzętom, zakładania budek lęgowych
i dbania o nie, propagowania idei zdrowej żywności.
Klasa II
gimnazjum
Wymagania uzupełniające
Uczeń zna pojęcia: płynożerca, wypławek, wieloszczet, siodełko, płaszcz, stonoga, pułapki feromonowi,
przędziorki, pęcherz pławny, hatteria (tuatara), pasożyt lęgowy, włosy czuciowe, echolokacja, odmiana,
więzadło, zwichnięcie, białko pełnowartościowe, kompost.
Uczeń wymienia nazwy: 2 filtratorów, 4 owadów z przeobrażeniem niezupełnym, 3 błon płodowych,
5 robaków pasożytniczych, 2 nicieni pasożytujących na roślinach, ślimaków bezskorupowych, 2 nazwy
małży i 3 głowonogów, 3 ryb objętych ochroną prawną, 3 ryb bałtyckich mających szczególnie duże
znaczenie gospodarcze, 6 płazów, 2 roślinożerne gady, kilku zwierząt wytępionych lub zagrożonych przez
człowieka, czterech mięśni szkieletowych. enzymów trawiennych trzustki.
Uczeń rozróżnia: fragmentację ciała i partenogenezę; szkielet osiowy, szkielet pasów i kończyn; ryjówkę
i mysz, pięć cech anatomicznych różniących szympansa i człowieka, kości długie, płaskie i wielokształtne; układ krwionośny i limfatyczny, czaszkę noworodka i dorosłego, właściwe i chorobowe
krzywizny kręgosłupa, cechy mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych, wady wrodzone
i nabyte (w układzie ruchu).
Uczeń rysuje:
drzewo rodowe człowieka, przekrój przez staw, włókna
mięśni
gładkich
i poprzecznie prążkowanych, schemat budowy białek i skrobi, układ pokarmowy, obieg substancji
w gospodarstwie ekologicznym.
Uczeń potrafi: dokonać szczegółowego podziału organizmów cudzożywnych ze względu na rodzaj
pobieranego pokarmu; podać przykłady glebożerców, kałożerców i mułożerców; wymienić 4 typy
odnóży owadów, podzielić płazy bezogonowe na żaby i ropuchy, udowodnić, że ptaki pochodzą od
gadów; ocenić wpływ zmiany środowiska na dalszą ewolucję hominidów, wskazać na modelu lub
rysunku szkieletu większość kości, określić co dzieje się z nadmiarem spożytych cukrów, podać
swój wzór zębowy, wyjaśnić co dzieje się ze spożytą kanapką, ułożyć prawidłowy jadłospis korzystając
z danych, krytycznie podchodzić do reklamy żywności,
Uczeń opisuje: mechanizmy wentylacji płuc spotykane u kręgowców, symbiozę ukwiałów i glonów,
drogę glisty ludzkiej w ciele człowieka, sposób pobierania pokarmu przez ślimaki, budowę pióra
konturowego, budowę praptaka, sposób życia i osiągnięcia intelektualne hominidów, budowę kości,
objawy niedoboru dwóch witamin, procesy zachodzące w jelicie grubym, problemy związane
z zatruciem metalami ciężkimi
Uczeń wie, że: bezpłciowe rozmnażanie występuje u zwierząt osiadłych lub wolno poruszających
się, płazy ogoniaste mają zapłodnienie wewnętrzne, temperatura ptaków jest wyższa niż u ssaków,
nie pióra lecz zawarte między nimi powietrze utrzymuje ciepło; gdy znajdzie zaobrączkowanego ptaka
żywego czy martwego, to powinien go odesłać na adres podany w podręczniku,
Uczeń wyjaśnia: jakie są przyczyny tego, że ryjówka bez pokarmu ginie bardzo szybko natomiast pyton
może wytrzymać wiele miesięcy; dlaczego przewody pokarmowe roślinożerców są zdecydowanie dłuższe
niż mięsożerców; dlaczego istnieją dorosłe płazy nie posiadające płuc, dlaczego zwierzęta lądowe duszą
się w wodzie, dlaczego włosień spiralny jest bardzo niebezpiecznym pasożytem, sposób poruszania się
głowonogów, dlaczego spód ciała typowej ryby jest jaśniejszy niż grzbiet, jak ryba utrzymuje równowagę,
zachowanie się poskoczka mułowego, dlaczego wiele rekinów wymiera; że, u płazów po raz pierwszy w
trakcie ewolucji pojawiły się powieka, ucho środkowe i błona bębenkowa, dlaczego im bardziej na
północnym mniej gadów, sposób ochrony ssaków w Polsce, dlaczego Afryka jest kontynentem tak
bliskim człowiekowi, dlaczego hominidy przyczyniły się do wyginięcia wielkich drapieżników, jak wielki
wpływ wniosła każda z odmian ludzkich w kulturę i cywilizację, rolę dysków, optymalizację
spożycia białka, działanie enzymów trawiennych, przebieg i wyniki doświadczeń ilustrujących proces
trawienia, jaki jest wpływ alkoholu na procesy zachodzące w układzie pokarmowym, na czym polega
niebezpieczeństwo stosowania nawozów i środków ochrony roślin w sposób niekontrolowany, sens
rozwijania rolnictwa ekologicznego,
Uczeń poczuwa się do: propagowania stanowiska, że zwierzę nie jest zwykłą rzeczą, z którą możemy
zrobić co nam się podoba; wyrażania kategorycznego sprzeciwu wobec praktyk sprzedaży skażonych
produktów rolnych.