Wybrane zagadnienia z materialnego prawa administracyjnego

Redakcja naukowa
Joanna Sylwia Kierzkowska
Wybrane zagadnienia
z materialnego
prawa
administracyjnego
Gdańsk 2015
Recenzent
prof. zw. dr hab. Marek Górski
Opracowanie kierowane do studentów prawa i administracji
oraz uczniów i słuchaczy technikum administracji
Zawiera pytania i testy kontrolne
Obejmuje stan prawny na maj 2015 r.
Autorzy poszczególnych części
dr Joanna Sylwia Kierzkowska: 2.2. Szkolnictwo wyższe; 2.4. Kultura; 2.5. Kultura – biblioteki
i Biblioteka Narodowa; 2.6. Kultura – muzea; 2.7. Ochrona zabytków; 3.3. Gospodarka odpadami
dr Adam Erechemla: 1.7. Cudzoziemcy; 2.3. Drogi publiczne; rozdział IV. Bezrobocie; rozdział V. Geodezja
dr Tomasz Suski: 2.8. Zdrowie publiczne
Ewa Badowska-Domagała: 2.1. Oświata
Karolina Bartniak: 1.5. Dowody osobiste; 1.6. Paszporty; 3.1. Ochrona środowiska; 3.2. Ochrona przyrody
Ireneusz Kierzkowski: rozdział VII. Stowarzyszenia na przykładzie ochotniczych straży pożarnych
Magdalena Łysek: rozdział VI. Budownictwo
Dominik Niewirowski: 1.1. Akt urodzenia; 1.2. Akt małżeństwa; 1.3. Akt zgonu; 1.4. Ewidencja ludności
Redakcja
Projekt okładki
Tomasz Mikołajczewski
Wydanie pierwsze, objętość 6,3 ark. wyd., Gdańsk 2015
Druk i oprawa
Mazowieckie Centrum Poligrafii
05-270 Marki, ul. Lisi Jar 29, tel. 22 497 66 55, www.c-p.com.pl
© Copyright by Gdańska Szkoła Wyższa, Gdańsk 2015
Wydawca
W ydawnict wo G dańskiej S zkoły W yższej
do 2011 r. pod nazwą Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji
80-656 Gdańsk, ul. Wydmy 3
tel. 58 305 08 12, tel. 58 305 08 89
Zamówienia: [email protected]
www.gsw.gda.pl/ wydawnictwo
ISBN 978-83-89762-68-9
Spis treści
Wykaz skrótów aktów prawnych.................................................................................11
Rozdział I
Prawny status jednostki..............................................................................................13
1.1.Akt urodzenia............................................................................................................13
1.1.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego....................................13
1.1.2.Prawo unijne.............................................................................................................13
1.1.3.Regulacja prawna w Polsce......................................................................................14
1.1.4.Podstawowe definicje dotyczące aktu urodzenia.....................................................14
1.1.5.Strona podmiotowa i przedmiotowa........................................................................15
Rekomendowana literatura w zakresie aktów urodzenia..................................................16
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).....................................................16
Pytania kontrolne — otwarte.............................................................................................17
1.2.Akt małżeństwa........................................................................................................17
1.2.1.Akt małżeństwa w prawie międzynarodowym.......................................................17
1.2.2.Prawo UE a akt małżeństwa.....................................................................................18
1.2.3.Przepisy polskie........................................................................................................18
1.2.4.Podstawowe definicje dotyczące aktu małżeństwa..................................................19
1.2.5.Strona podmiotowa i przedmiotowa problemu aktów małżeństwa.........................19
Rekomendowana literatura prawna w zakresie zawierania związków małżeńskich........21
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).....................................................21
Pytania kontrolne — otwarte............................................................................................ 22
1.3.Akt zgonu.................................................................................................................. 23
1.3.1.Unormowania wynikające z prawa międzynarodowego................................... 23
1.3.2.Regulacja prawna w Polsce..................................................................................... 23
1.3.3.Podstawowe definicje w zakresie aktu zgonu......................................................... 24
1.3.4.Strona podmiotowa i przedmiotowa....................................................................... 24
Literatura tematu.............................................................................................................. 25
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 25
Pytania kontrolne — otwarte............................................................................................ 26
1.4.Ewidencja ludności................................................................................................. 27
1.4.1.Regulacja prawna w Polsce..................................................................................... 27
1.4.2.Podstawowe definicje dotyczące ewidencji ludności.............................................. 27
1.4.3.Strona podmiotowa i przedmiotowa....................................................................... 28
Literatura.......................................................................................................................... 30
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 30
Pytania kontrolne — otwarte.............................................................................................31
1.5.Dowody osobiste.......................................................................................................32
1.5.1.Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego....................................32
1.5.2.Prawo unijne.............................................................................................................32
1.5.3.Prawo polskie w zakresie wydawania dowodów osobistych...................................33
1.5.4.Definicja dowodu osobistego................................................................................... 34
1.5.5.Zakres podmiotowy i przedmiotowy wydawania dokumentu tożsamości............ 34
Literatura.......................................................................................................................... 37
Pytania kontrolne testowe................................................................................................. 37
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 37
1.6.Paszporty................................................................................................................... 38
1.6.1.Prawo międzynarodowe.......................................................................................... 38
1.6.2.Normy unijne........................................................................................................... 39
1.6.3.Prawo polskie a wydawanie paszportów................................................................. 40
1.6.4.Podstawowe definicje dotyczące dokumentów paszportowych.............................. 40
1.6.5.Strona podmiotowa i przedmiotowa........................................................................43
Literatura.......................................................................................................................... 44
Pytania kontrolne testowe................................................................................................. 44
Pytania kontrolne otwarte.................................................................................................45
1.7. Cudzoziemcy.............................................................................................................45
1.7.1. Konwencje i protokoły.............................................................................................45
1.7.2.System prawa europejskiego................................................................................... 46
1.7.3. Cudzoziemcy w Polsce — regulacja prawna, podstawowe definicje
i organy administracyjne..........................................................................................47
Literatura tematu.............................................................................................................. 50
Pytania kontrolne testowe................................................................................................. 50
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 50
Rozdział II
Rzeczy publiczne............................................................................................................51
2.1.Oświata........................................................................................................................51
2.1.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego....................................51
2.1.2.Prawo unijne w zakresie oświaty.............................................................................52
2.1.3.Polskie prawo oświatowe..........................................................................................52
2.1.4.Podstawowe definicje dotyczące oświaty.................................................................53
2.1.5.Strona podmiotowa i przedmiotowa ...................................................................... 54
Literatura zalecana do opracowanego tematu..................................................................55
Pytania kontrolne testowe..................................................................................................55
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 56
2.2.Szkolnictwo wyższe............................................................................................... 56
2.2.1.Najstarsze szkoły i współczesny wzrost liczby studentów na świecie................... 56
2.2.2.Unia na rzecz szkolnictwa wyższego.......................................................................57
2.2.3.Polskie prawo o szkolnictwie wyższym...................................................................57
2.2.4.Wybrane pojęcia w zakresie szkolnictwa wyższego............................................... 58
2.2.5.Przedmiot i podmioty unormowań polskich........................................................... 58
Rekomendowana literatura............................................................................................... 59
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 59
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 60
2.3.Drogi publiczne........................................................................................................ 60
2.3.1.Drogi w aspekcie międzynarodowym .................................................................... 60
2.3.2.Dyrektywy unijne.................................................................................................... 60
2.3.3.Drogi w Polsce..........................................................................................................61
2.3.4.Najważniejsze definicje i podział dróg.....................................................................61
2.3.5.Wybrane rozważania w zakresie podmiotu i przedmiotu polskich uregulowań ... 62
Zalecana literatura........................................................................................................... 64
Pytania kontrolne testowe................................................................................................. 64
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 65
2.4.Kultura........................................................................................................................ 65
2.4.1.Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego................................... 65
2.4.2.Kultura w Unii Europejskiej................................................................................... 66
2.4.3.Prawo polskie w zakresie prowadzenia działalności kulturalnej........................... 67
2.4.4.Podstawowe definicje dotyczące problemu kultury w zakresie
prawa wewnętrznego............................................................................................... 68
2.4.5.Strona podmiotowa i przedmiotowa wynikająca z ustawy
o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej....................................... 68
Rekomendowana literatura w zakresie omawianego zagadnienia.................................. 70
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 70
Pytania kontrolne otwarte.................................................................................................71
2.5.Kultura — biblioteki i Biblioteka Narodowa...................................................71
2.5.1.Biblioteki na świecie.................................................................................................71
2.5.2.Biblioteki unijne...................................................................................................... 72
2.5.3.Prawo polskie w zakresie tworzenia bibliotek........................................................ 72
2.5.4.Definicja biblioteki, materiału bibliotecznego oraz narodowego zasobu
bibliotecznego.......................................................................................................... 73
2.5.5.Strona przedmiotowa, podmiotowa i rodzaje bibliotek w Polsce............................74
2.5.6.Biblioteka Narodowa................................................................................................75
Rekomendowana literatura................................................................................................75
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).....................................................75
Pytania kontrolne otwarte.................................................................................................76
2.6.Kultura — muzea.................................................................................................... 77
2.6.1.Muzea na świecie..................................................................................................... 77
2.6.2.Prawo europejskie i przykładowe muzea................................................................ 77
2.6.3.Regulacja prawna w Polsce .................................................................................... 77
2.6.4.Muzeum i muzealia — definicje ustawowe............................................................ 78
2.6.5.Strona przedmiotowa unormowania, podmioty tworzące muzea
i rodzaje muzeów..................................................................................................... 78
Rekomendowana literatura............................................................................................... 79
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 79
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 80
2.7.Ochrona zabytków.................................................................................................. 80
2.7.1. Światowa ochrona zabytków................................................................................... 80
2.7.2.Ochrona zabytków na gruncie europejskim............................................................ 82
2.7.3.Polska ochrona zabytków........................................................................................ 83
2.7.4.Pojęcia prawne w zakresie ochrony zabytków........................................................ 83
2.7.5.Przedmiot, cele i podmioty ochrony zabytków w Polsce....................................... 84
Rekomendowana literatura............................................................................................... 85
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).................................................... 85
Pytania kontrolne otwarte................................................................................................ 86
2.8.Zdrowie publiczne................................................................................................... 86
2.8.1.Zdrowie publiczne na świecie................................................................................. 86
2.8.2.Zdrowie publiczne na gruncie prawa europejskiego............................................... 87
2.8.3.Zdrowie publiczne w ustawodawstwie krajowym.................................................. 88
2.8.4.Istota i funkcje ustawowe zdrowia publicznego..................................................... 89
2.8.5.Aspekt przedmiotowy oraz podmioty odpowiedzialne za realizację zadań
w zakresie zdrowia publicznego.............................................................................. 89
Rekomendowana literatura................................................................................................91
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru).....................................................91
Pytania kontrolne otwarte.................................................................................................91
Rozdział III
Wybrane problemy środowiskowe.......................................................................... 93
3.1.Ochrona środowiska............................................................................................... 93
3.1.1. Świat na rzecz środowiska....................................................................................... 93
3.1.2.Środowiskowe prawo europejskie........................................................................... 94
3.1.3.Prawo polskie w zakresie ochrony środowiska....................................................... 95
3.1.4.Podstawowe definicje.............................................................................................. 97
3.1.5.Strona przedmiotowa i podmiotowa zagadnień środowiskowych.......................... 97
Literatura.......................................................................................................................... 98
Testowe pytanie kontrolne................................................................................................. 98
Otwarte pytania problemowe............................................................................................ 98
3.2.Ochrona przyrody................................................................................................... 98
3.2.1.Prawnomiędzynarodowe uwarunkowania przyrodnicze....................................... 98
3.2.2.Prawo unijne chroniące przyrodę.......................................................................... 100
3.2.3.Prawo polskie z zakresie ochrony przyrody......................................................... 100
3.2.4.Podstawowe pojęcia przyrodnicze.........................................................................103
3.2.5.Strona przedmiotowa i podmiotowa dotycząca kwestii przyrodniczych..............106
Literatura.........................................................................................................................106
Pytania kontrolne (testowe).............................................................................................106
Pytanie otwarte................................................................................................................107
3.3.Gospodarka odpadami..........................................................................................108
3.3.1.Pierwsze globalne unormowania oddziałujące na problem
gospodarki odpadami.............................................................................................108
3.3.2.Cele Unii Europejskiej w zakresie gospodarowania odpadami.............................108
3.3.3.System unormowań krajowych w zakresie odpadowym.......................................109
3.3.4.Podstawowe pojęcia z ustawy o odpadach.............................................................109
3.3.5.Przedmiot i podmioty gospodarki odpadami.........................................................110
Rekomendowana literatura.............................................................................................. 111
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru)...................................................112
Pytania kontrolne otwarte...............................................................................................113
Rozdział IV
Bezrobocie.......................................................................................................................115
4.1.Bezrobocie jako światowe zjawisko społeczno-ekonomiczne..................115
4.2.Unijne przepisy przeciwdziałające bezrobociu.............................................. 117
4.3.Zwalczanie bezrobocia — gwarancją konstytucyjną..................................118
4.4.Organy zatrudnienia i instytucje rynku pracy..............................................119
Rekomendowana literatura................................................................................................ 120
Pytania kontrolne testowe.................................................................................................. 120
Pytania kontrolne otwarte.................................................................................................. 120
Rozdział V
Geodezja..........................................................................................................................121
5.1.Światowa nauka o podziale Ziemi....................................................................121
5.2.Przepisy europejskie............................................................................................. 122
5.3.Polskie unormowanie geodezyjno-kartograficzne...................................... 122
5.4.Ustawowy przedmiot i podmiot regulacji oraz jego definiowanie..........123
Polecana literatura..............................................................................................................125
Pytania kontrolne testowe...................................................................................................125
Pytania kontrolne otwarte...................................................................................................126
Rozdział VI
Budownictwo..................................................................................................................127
6.1.Prawo międzynarodowe w zakresie budownictwa......................................127
6.2.Unia a sprawy budownictwa energooszczędnego....................................... 128
6.3.Pojęcia i instrumenty prawa budowlanego na gruncie
polskiego prawa......................................................................................................129
6.4.Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie......................................129
6.5.Pozwolenie na budowę..........................................................................................130
6.5.1.Strona przedmiotowa..............................................................................................130
6.5.2.Strona podmiotowa wynikająca z ustawy..............................................................132
6.6.Charakterystyka energetyczna budynku.........................................................133
Rekomendowana literatura.................................................................................................134
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru)......................................................134
Pytania kontrolne otwarte...................................................................................................135
Rozdział VII
Stowarzyszenia na przykładzie ochotniczych straży pożarnych..............137
7.1. Wolność stowarzyszania się na świecie...........................................................137
7.2.Prawo stowarzyszania się w UE........................................................................138
7.3.Prawne podstawy tworzenia polskich stowarzyszeń
— ochotnicze straże pożarne..............................................................................138
7.4.Podstawowe pojęcia w zakresie tworzenia stowarzyszeń
i ochotniczych straży pożarnych........................................................................139
7.5.Przedmiot i podmioty stowarzyszeń na przykładzie
strażaków ochotników..........................................................................................140
Rekomendowana literatura.................................................................................................141
Pytania kontrolne — testowe (jednokrotnego wyboru)......................................................141
Pytania kontrolne otwarte...................................................................................................141
Nota o autorach...............................................................................................................143