How to Promote Maritime Heritage?

promocja muzeum / promocja w muzeum
Muz.,2013(54): 53-58
Rocznik, ISSN 0464-1086
data przyjęcia – 06.2013
data akceptacji – 07.2013
JAK PROMOWAĆ
MORSKIE DZIEDZICTWO?
Katarzyna Nowicka
Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku
Centralne Muzeum Morskie jest największą polską pla- Do najsławniejszych należą wyposażenie i rzeczy osobicówką dokumentującą i upowszechniającą polską historię ste marynarzy ze szwedzkiego okrętu wojennego „Solen”,
morską. Założone w 1960 r., posiada obecnie 8 oddziałów. oryginalny towar ze średniowiecznego statku handlowego
W Gdańsku jest to kompleks muzealny w sercu dawnego, nazwanego „Miedziowcem” oraz znakomicie zachowane
średniowiecznego portu nad Motławą, składający się z Żu- eksponaty z XVIII-wiecznej, brytyjskiej jednostki „General
rawia, Spichlerzy na Ołowiance, statku-muzeum „Sołdek”
oraz nowoczesnego, otwartego w 2012 r. Ośrodka Kultury
Morskiej. W Gdyni Muzeum
jest armatorem legendarnej
Białej Fregaty, czyli żaglowca
„Dar Pomorza”, na Helu zarządza Muzeum Rybołówstwa,
które znajduje się w poewangelickim kościele, a jego dodatkową atrakcją jest wieża widokowa. Kolejnymi oddziałami
są: Muzeum Wisły w Tczewie,
gdzie prezentowane są modele statków i oryginalne łodzie
rzeczne, oraz Muzeum Zalewu
Wiślanego w Kątach Rybackich,
na Mierzei Wiślanej, w którym
można zobaczyć m.in. oryginalny warsztat szkutniczy i łodzie
połowowe, takie jak barkas czy
żakówka.
W zbiorach CMM znajduje
się bogata kolekcja zabytków
podniesionych z dna morskiego
w trakcie badań podwodnych, 1. Serce dawnego, średniowiecznego portu nad Motławą w Gdańsku – Żuraw i Ośrodek Kultury Morskiej
zakonserwowanych w muzealnej pracowni konserwatorskiej. 1. Heart of the old mediaeval port on the Motława in Gdańsk – the Crane and the Mari me Culture Centre
MUZEALNICTWO 54
53
Carleton”. Ozdobą wystaw w siedzibie głównej CMM jest
Galeria Morska, prezentująca polskie i europejskie malarstwo marynistyczne.
Wśród wielu działań CMM, które obejmują archiwizowanie i promowanie dziedzin związanych z rozwojem w ciągu
dziejów gospodarki i handlu morskiego, szkutnictwa, budownictwa okrętowego, żeglugi i żeglarstwa jest także edukacja morska. Głównym jej celem jest dotarcie z tematyką
morską do dzieci i młodzieży. Dzięki interaktywnej wystawie
w Ośrodku Kultury Morskiej i popularności tego oddziału to
zadanie jest obecnie realizowane z dużym sukcesem.
Centralne Muzeum Morskie przyciąga do swoich oddziałów rocznie ponad 250 tys. zwiedzających.
Główne założenia planu marke ngowego
dla CMM
W ostatnich latach udało się stworzyć identyfikację wizualną dla każdego oddziału CMM, tak aby zindywidualizować poszczególne obiekty. Wprawdzie wszystkie stanowią elementy jednej struktury organizacyjnej, jednakże
większość funkcjonuje w odrębnym otoczeniu miejskim
i turystom odwiedzającym Gdynię, Hel, Tczew i Kąty Rybackie kojarzą się z atrakcją danego mikroregionu. Dlatego
materiały promocyjne dla tych obiektów projektowane są
w szacie graficznej korespondującej z poszczególnymi logotypami. Bardzo wyraźnie widać to w Muzeum Rybołówstwa
na Helu, gdzie nie tylko ulotki reklamowe, ale także tablice
informacyjne, banery, potykacze, a nawet podpisy pod eksponatami mają zastosowany ten sam layout.
W przypadku czterech gdańskich oddziałów sytuacja jest
bardziej złożona. Z jednej strony promowany jest cały kompleks muzealny, oferowane są karnety do wszystkich obiektów wraz z przeprawą promową, ujednolicone są tablice informacyjne, zgodnie z identyfikacją dla CMM. Poszczególne
obiekty mają jednak także swoje indywidualne materiały
promocyjne, dystrybuowane w informacjach turystycznych. Przede wszystkim wynika to z ogromnej popularności
Żurawia. Jego charakterystyczna sylwetka wielu turystom
kojarzy się z Gdańskiem i dlatego w przeprowadzanych badaniach jest on na pierwszym miejscu wśród najczęściej
odwiedzanych zabytków. Ponadto statek-muzeum „Sołdek”, oryginalny, znakomicie zachowany rudowęglowiec,
2. Statek-muzeum „Sołdek” na tle Żurawia i Ośrodka Kultury Morskiej
2. Ship-museum SS ”Sołdek” against a backdrop of the Crane and the Marime Culture Centre
54
MUZEALNICTWO 54
stanowi dla mieszkańców i przyjezdnych magnes, który
przyciąga nawet do wielokrotnych odwiedzin. Taka sama
sytuacja nastąpiła w przypadku nowo otwartego Ośrodka
Kultury Morskiej, który stał się popularny dzięki nowoczesnej wystawie interaktywnej i różnorodnej ofercie edukacyjnej. Tak więc CMM reklamuje swoje gdańskie oddziały
dwutorowo, jako kompleks muzealny nad Motławą oraz
każdy oddział indywidualnie.
Strona internetowa CMM oraz jego profil na Facebooku,
jako podstawowe narzędzia promocyjne, prezentują całą
instytucję wraz z oddziałami i komunikują o wszystkich wydarzeniach i działaniach. Strona ma trzy wersje językowe:
polską, angielską i niemiecką. Jest na bieżąco uaktualniana,
co stanowi nie lada wyzwanie, biorąc pod uwagę liczbę oddziałów i ich bardzo indywidualne funkcjonowanie.
Projekty unijne – źródło funduszy
na promocję
Centralne Muzeum Morskie, tak jak inne, podobne instytucje, boryka się z problemami związanymi z pozyskaniem środków na sfinansowanie działalności promocyjnej.
Uczestnictwo w projektach Unii Europejskiej zapoczątkowało nowy etap w rozwoju muzealnego marke ngu.
Pierwszy projekt, w którym CMM wzięło udział jako beneficjent, realizowany w latach 2004–2007 pod nazwą MarMuCommerce (Making Museums Commercially Compe ve), przynosił doskonałą okazję do zdobycia doświadczenia
i pozyskania środków na promocję całej instytucji. Pierwsza
korzyść płynęła z samego zagadnienia podejmowanego
przez projekt. W ciągu 3 lat pracy przeanalizowano sytuację
rynkową, otoczenie biznesowe, szanse i zagrożenia w odniesieniu do 4 europejskich muzeów morskich – w Dunkierce, Bremerhaven, Barcelonie i Gdańsku. Podobne kryteria
zastosowano do oceny inicjatywy utworzenia pierwszego muzeum o charakterze morskim w Taranto (płd. Włochy). Notabene otwarcie tego małego muzeum zbiegło się
z przedostatnim spotkaniem partnerów MarMuCommerce
we wrześniu 2007 roku. Przygotowano i porównano analizy
SWOT dla każdej instytucji. Efektem tych prac było opracowanie wspólnego modelu biznesowego, który dotyczył
produkcji dobrych jakościowo i odpowiednio tanich (wykorzystanie efektu skali) pamiątek do sprzedaży w sklepach
muzealnych. Dzięki nowoczesnemu wzornictwu opartemu
na morskich motywach przewidywano, że produkty mogłyby być konkurencyjne dla masowo zalewających rynek europejski pamiątek produkowanych w Chinach. Finalizując
projekt, wszystkie uczestniczące muzea zawarły umowę intencyjną, dającą podstawy prawne do dalszego współdziałania przy realizacji wypracowanego biznesplanu.
Równocześnie z pracami analitycznymi i prawnymi odbywało się tworzenie wspólnej wystawy internetowej,
prezentującej wybrane elementy morskiego dziedzictwa,
opracowane przez partnerskie muzea. Istniejąca do dziś
wystawa (można ją odnaleźć pod adresem www.marmucommerce.com) jest bodaj jedyną tego typu wspólną ofertą muzealną, gdzie w 6 językach (do 5 narodowych dodano
język angielski) prezentowane są znakomicie przygotowane informacje, ilustrowane dużą liczbą zdjęć, dotyczące
działalności poszczególnych muzeów, ich najważniejszych
zabytków, opisu miasta i portu, a także rekomendacji, co
należy zwiedzić i dlaczego.
promocja muzeum / promocja w muzeum
Kolejną zaletą uczestnictwa w projekcie MarMuCommerce był konkretny budżet do wykorzystania na promocję
projektu, zgodnie z zasadami narzuconymi przez Unię Europejską. Każdy przejaw działalności promocyjnej na rzecz
konkretnego projektu nie jest anonimowy i reklamuje jednocześnie konkretną instytucję, biorącą w nim udział. Daje
to beneficjentowi możliwość promowania własnej marki
oraz wykorzystania dostępnych środków w bardzo różny,
często niekonwencjonalny sposób.
Udział w projekcie MarMuCommerce przyniósł przede
wszystkim cenne doświadczenia, ucząc pracy w wielonarodowej i wielokulturowej grupie (8 partnerów, 6 nacji),
a także przybliżając zawiłe procedury raportowania i audytowania projektu.
Bardzo szybko okazało się, że zdobyte wcześniej doświadczenia można będzie wykorzystać przy następnym
projekcie. Tym razem potencjalni partnerzy zostali zaproszeni na spotkania przygotowawcze, na których wspólnie
zaplanowano wszystkie działania, umieszczając je we wniosku aplikowanym do Programu Południowy Bałtyk. Tak więc
to, co się wydarzyło w trakcie trwania projektu Seaside
(Developing Excellent Cultural Des na ons in the South
Bal c Area) w latach 2008–2011, było już rezultatem planu
opracowanego przez 13 partnerów z Niemiec, Szwecji, Litwy i Polski. Oczywiście, później następowały pewne zmiany, ale wynikały one z tzw. wartości dodanej, generowanej
przez nowy projekt – kolejni partnerzy, kolejne doświadczenia przełożyły się na kreowanie nowych pomysłów zupełnie
nieoczekiwanych, acz znacząco wzmacniających działania
promocyjne na rzecz regionu południowego Bałtyku oraz
poszczególnych instytucji biorących udział w projekcie.
Wśród najważniejszych zaplanowanych działań było
przygotowanie wspólnej wystawy czasowej, która zdążyła
do końca projektu odwiedzić muzea ją przygotowujące –
Muzeum Morskie w Rostoku, Centralne Muzeum Morskie
w Gdańsku, Muzeum Marynarki w Karlskronie oraz Litewskie Muzeum Morskie w Kłajpedzie. Organizacja wystawy,
tak od strony merytorycznej, wizualnej, projektowej, jak
i logistycznej była ogromnym przedsięwzięciem. Każde muzeum pokazało swoje podejście do morskiej historii regionu, wykorzystując indywidualne, niekiedy bardzo odlegle
formy przekazu. Wystawa w efektowny sposób przybliżyła
odbiorcom różnorodne aspekty morskiego dziedzictwa Bałtyku – żaglowce z przełomu XIX i XX w., rozwój floty bałtyckiej w ciągu wieków, okres zimnej wojny i jego wpływ na
powojenne relacje pomiędzy państwami bałtyckimi. Centralne Muzeum Morskie swoją część poświęciło osiągnięciom w dziedzinie archeologii morskiej, która jest jednym
z filarów badawczych muzeum. Wystawa uzyskała jednolitą
oprawę graficzną. Każde muzeum opracowało indywidualny plan promocji na czas ekspozycji wystawy w swojej
siedzibie. Centralne Muzeum Morskie gościło ją pod nazwą
„1 morze 4 opowieści” w październiku i listopadzie 2010
roku. Budżet na promocję wystawy wyniósł ok. 20 tys. zł.
Głównym celem projektu Seaside było promowanie największych walorów regionu południowego Bałtyku. Część
uczestników została zaangażowana w rozwój i umacnianie
marki Bal c Sail. Jest to coroczny fes wal żeglarstwa, odbywający się w kilku nadbałtyckich portach – Kłajpedzie,
Karlskronie, Rostoku, Gdańsku, Helsingorze, Nysted, który
ma na celu wspieranie tradycyjnego żeglarstwa bałtyckie-
3. 4. 5. Wystawa interaktywna „Ludzie, Statki, Porty” w Ośrodku Kultury
Morskiej w Gdańsku
3. 4. 5. Interac ve exhibi on ”People, Ships, Ports” on show at the Mari me
Culture Centre
go, jako markowego produktu turystycznego, a w przyszłości będzie znakiem rozpoznawczym tego regionu.
Część uczestników projektu Seaside, związana profesjonalnie z turystyką i marke ngiem, została zaangażowana
w opracowywanie nowych produktów turystycznych promujących walory nadmorskich okolic południowego Bałtyku, który charakteryzuje się rozległymi piaszczystymi plażami, bogatą roślinnością, pokrywającą nadbrzeżne wydmy,
zabytkami wtopionymi w portowe miasta Bałtyku. Jednym
z efektów tych prac jest Atlas Dziedzictwa Morskiego, dostępny pod adresem www.mari meatlas.eu, stanowiący
pla ormę przygotowaną do prezentacji obiektów histo-
MUZEALNICTWO 54
55
rycznych, muzeów, zabytków techniki, fauny i flory, imprez
i wydarzeń, wszystkiego, co kojarzy się z kulturowym dziedzictwem regionu nadmorskiego. Może być wykorzystywany jako baza danych, jako narzędzie promocyjne oraz
w przyszłości jako portal turystyczny, pomocny przy planowaniu tematycznych wyjazdów wakacyjnych.
Wśród wielu promocyjnych działań realizowanych w ramach projektu Seaside pojawiły się wyjątkowe okazje do
zaprezentowania CMM w niekonwencjonalny sposób. Liderem projektu było miasto Rostok, które jest organizatorem
imprezy żeglarskiej pod nazwą Hanse Sail, jednej z kilku organizowanych w ramach Bal c Sail, corocznie odbywającej
się na początku sierpnia. W centrum miasta cumuje przy
nabrzeżu ponad 300 jednostek, w tym kilka replik średniowiecznej kogi, a w pobliskim Warnemünde największe
żaglowce, takie jak „Dar Młodzieży”, „Mir”, „Siedow” czy
„Kruzenshtern”. Ten fes wal żeglarski, trwający 4 dni, przyciąga ponad 1,5 mln turystów z całych Niemiec.
Podczas Hanse Sail 2009 muzea uczestniczące w Seaside przygotowały żywą, muzealną ekspozycję, na której
zaprezentowano publiczności pływające tradycyjne łodzie
typowe dla bałtyckich regionów zalewowych, m.in. polską
żakówkę i litewską kurenę. Szkutnicy niemieccy wykonywali pokaz tradycyjnego rzemiosła szkutniczego. Muzea
utworzyły stoiska promocyjne, prezentując swój dorobek
i zachęcając do odwiedzenia swoich siedzib. Centralne
Muzeum Morskie oprócz oferowania turystom materiałów
drukowanych w języku niemieckim i gadżetów zapraszało
do stanowiska archeologicznego, gdzie najmłodsi goście
bawili się w odkrywców podmorskich zabytków, które odnajdywali, dokumentowali i opisywali. „Muzealna wioska”
stała się nieoczekiwanie dużym wydarzeniem podczas tej
edycji Hanse Sail, przyciągając tłumy zwiedzających.
Rok później, w maju, podobną imprezę partnerzy projektu Seaside zrealizowali w Gdańsku na nabrzeżu Ołowianki,
przy głównej siedzibie CMM, podczas Europejskiego Dnia
Morza. Polska jako organizator tego wydarzenia gościła
w Trójmieście przedstawicieli branży morskiej. Centralnym
punktem obchodów była międzynarodowa konferencja,
odbywająca się w budynku Filharmonii Bałtyckiej, usytuowanej obok CMM.
Festyn morski, na którym zobaczyć można było szkutników wykonujących historyczne i nowoczesne drewniane
jednostki, technikę plecenia lin, wiązania węzłów, farbowania żagli, przyciągnął na nabrzeże zagranicznych gości
i mieszkańców Gdańska.
Projekt Seaside stał się także inspiracją do powstania Blizy
Interna onal. Bliza to latarnia morska w języku kaszubskim.
Pomysłodawca – Towarzystwo Przyjaciół CMM, jest animatorem Blizy polskiej, skierowanej do miłośników latarni polskiego wybrzeża. Dzięki współpracy z muzeami morskimi,
biorącymi udział w Seaside, towarzystwo wprowadziło do
obiegu paszport dla turystów odwiedzających te muzea.
Każdy turysta, który udokumentuje (stemple w paszporcie) odwiedziny 4 muzeów morskich: w Karlskronie, Rostoku, Kłajpedzie i Gdańsku, otrzyma jednostopniową odznakę
„Bliza Interna onal” oraz przywilej bezpłatnego wstępu na
wystawy.
Budżet projektu Seaside wynosił ponad 2 mln euro, z czego polscy partnerzy – CMM i Miasto Gdańsk – wykorzystali
na swoje działania po 150 tys. euro każdy. Większość pieniędzy została wydana bezpośrednio lub pośrednio na promocję morskiego dziedzictwa kulturowego regionów południowego Bałtyku.
Logo Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, informacje o muzeum, opisy i zdjęcia wystaw, wywiady z koordynatorami projektu ukazywały się w materiałach projektu,
na stronach internetowych partnerów, w mediach polskich,
litewskich, szwedzkich i niemieckich.
Realizacja planu promocji i informacji
projektu inwestycyjnego
Projekt pod nazwą „Przebudowa i rozbudowa infrastruktury muzealnej na potrzeby Ośrodka Kultury Morskiej” (OKM),
sfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasta Gdańsk,
był pięcioletnią inwestycją, której rezultatem jest powstanie
nowego oddziału CMM – Ośrodka Kultury Morskiej. Jego siedzibą jest nowy budynek, o pięknej architekturze, nawiązującej do zabudowy Długiego Pobrzeża, usytuowany tuż obok
Żurawia, nad Motławą, w samym sercu gdańskiej Starówki.
6. 7. Festyn Morski na nabrzeżu wyspy Ołowianki, przy Spichlerzach – głównej siedzibie CMM; w tle statek-muzeum „Sołdek”
6. 7. Sea Fes val along the waterfront of the Isle of Ołowianka, near the Granaries – the chief seat of the CMM; in the background – ship–museum SS ”Sołdek”
56
MUZEALNICTWO 54
promocja muzeum / promocja w muzeum
Stanął w miejscu poprzedniego oddziału, zwanego Składem
Kolonialnym. Mieści dwie wystawy stałe – interaktywną „Ludzie, Statki, Porty”, skierowaną do najmłodszego odbiorcy,
oraz „Łodzie ludów świata”, prezentującą kolekcję tradycyjnych jednostek używanych przez mieszkańców w najdalszych miejscach wszystkich kontynentów, a także wystawę
czasową poświęconą polskiej archeologii podwodnej. Ponadto w OKM znalazły swoje miejsce pracownie konserwatorskie i archeologiczne oraz dział edukacji proponujący
bogatą ofertę zajęć dla dzieci i młodzieży.
Kiedy przygotowywano wniosek aplikacyjny tego projektu, musiał on już zawierać plan Promocji i Informacji, w którym opisano grupy docelowe, główne działania promocyjne
oraz przedstawiono szacunkowy budżet. Obok podstawowych wydarzeń, takich jak konferencje prasowe, uroczyste
położenie kamienia węgielnego, otwarcie nowego oddziału
dla gości oficjalnych i dla publiczności, zaplanowano także
uczestnictwo w targach turystycznych, współpracę z gdańskimi hotelami oraz zamieszczanie artykułów sponsorowanych
w mediach lokalnych, krajowych i zagranicznych. Budżet promocji został zrealizowany na poziomie ponad 800 tys. zł.
Wśród licznych działań, podejmowanych od 2008 r. do
czasu zakończenia projektu, tj. do 30 kwietnia 2012 r., uwagę zwraca kilka wyjątkowo spektakularnych i nietypowych.
Dzięki współpracy CMM z Pomorską Regionalną Organizacją Turystyczną, OKM zaistniał w dwóch edycjach największych europejskich targów turystycznych ITB Berlin
– w 2009 oraz 2010 roku. W ramach ekspozycji Województwa Pomorskiego CMM przygotowało własne stoisko, pod
szyldem OKM. Wizualizacje nowego budynku, umieszczone na ściankach ekspozycyjnych – w materiałach poligraficznych i w artykułach sponsorowanych, ukazujących się
w pismach branżowych, dystrybuowanych na targach – były
bardzo rozpoznawalne dzięki widocznej obok gmachu OKM
sylwetce Żurawia. Odwiedzający stoisko CMM otrzymywali
nie tylko ulotki i foldery, ale także gadżety, takie jak długopisy, spinacze, notatniki, torby, parasole, filiżanki, a nawet
cukierki „krówki”. Wszystkie materiały zostały oznakowane
zgodnie z wymogami Programu EOG. Podobnie wyglądały
stoiska CMM dwukrotnie na targach turystycznych w Poznaniu i w Gdańsku. W czasie trwania targów ukazywały się
reklamy i artykuły sponsorowane w najważniejszych targowych mediach, w Berlinie po niemiecku, w Polsce, w zależności od odbiorców, po polsku i po angielsku.
W związku z korzystną ofertą linii lotniczych Wizz Air reklamy OKM zostały zamieszczone trzykrotnie w folderach
pokładowych przewoźnika, który zabiera na pokład swoich
samolotów ponad 12 mln pasażerów rocznie.
Kumulacja działań promocyjnych nastąpiła tuż przed otwarciem OKM, na wiosnę 2012 roku. Piękny budynek OKM,
zasłonięty do tej pory siatką budowlaną, ukazał się w całej
krasie dopiero w marcu. Znakomicie wkomponowany w zabudowę dawnego średniowiecznego portu, korespondując
z sylwetą Żurawia, mógł wreszcie zaistnieć malowniczo na
tle Motławy.
Wtedy dopiero powstały pierwsze zdjęcia nowego budynku, które zostały użyte przy przygotowywaniu kampanii reklamowej z okazji otwarcia obiektu. Na wystawie
interaktywnej przeprowadzono sesję zdjęciową z udziałem
najmłodszych zwiedzających. Dzieci nie kryły zachwytu,
więc ich uśmiechnięte wizerunki udało się umieścić we
8. Replika żakówki płynie pod banderą polską, miasta Gdańska i Centralnego
Muzeum Morskiego podczas Hanse Sail Rostok 2010
8. Replica of a training boat sailing under the banner of Poland, the town of
Gdansk and the CMM at Hanse Sail Rostock 2010
(Fot. 1-5 – D. Kula; 6-8 – zbiory CMM)
wszystkich materiałach reklamowych. „Nowe Muzeum nad
Motławą” oraz „Przez zabawę do wiedzy” to były główne
hasła reklamujące OKM w trakcie kampanii poprzedzającej
jego otwarcie. W mediach, relacjonujących to wydarzenie,
posłużono się dodatkowym hasłem: „Mały Kopernik”, nawiązującym do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.
Równocześnie powstawała wycieczka wirtualna po nowym obiekcie, dostępna obecnie na stronie www.cmm.pl.
Pomimo trwających ostatnich prac wykończeniowych,
przygotowywano poszczególne pomieszczenia do uroczystego otwarcia. Pierwszym testem, na tydzień przed oficjalną imprezą, było zaproszenie pracowników muzeum wraz
z rodzinami do zwiedzania OKM. Przybyło ponad 200 osób,
zachwyconych nie tylko nowymi wnętrzami, wystawami,
skalą przedsięwzięcia, ale także faktem uhonorowania ich
zaproszeniem. Wszystkie pozytywne emocje i entuzjazm
widać na wspólnym zdjęciu pracowników w holu głównym.
Z punktu widzenia celów marke ngowych było to pierwsze
200 osób, które rozpoczęły kampanię promocyjną poprzez
szeptany marke ng. Jeśli przesłanie jest pozytywne, należy
on do najpewniejszych narzędzi promocji.
Po oficjalnym otwarciu dla władz lokalnych samorządowych i rządowych, gości zagranicznych i przedstawicieli
środowisk bliskich CMM, przyszedł kulminacyjny moment
udostępnienia OKM zwiedzającym. Poprzedzone kampanią
reklamową w mediach i działaniami PR dwudniowe otwarcie dla publiczności obfitowało w bogaty program edukacyjny i atrakcje, z których największą był pokaz „światło
i dźwięk” na tle Spichlerzy na Ołowiance, po drugiej stronie
Motławy. Frekwencja w trakcie zwiedzania i tłumy zebrane
wieczorem na Długim Pobrzeżu świadczyły, że informacja
o nowym obiekcie muzealnym dotarła do mieszkańców
Gdańska i zyskała ich zainteresowanie.
Ku zmianie wizerunku
Ośrodek Kultury Morskiej oferuje wystawę interaktywną, gdzie można korzystać z ponad 60 stanowisk – uczyć
MUZEALNICTWO 54
57
się, jak kierować statkiem z mostka kapitańskiego, samodzielnie dokonywać przeładunku towarów w porcie, sterować żaglówką w basenie, schodzić pod wodę w batyskafie. W wielu miejscach budynku znajdują się przeszklenia,
przez które można obserwować pracę konserwatorów
i archeologów. W trakcie morskiego festynu na nabrzeżu Ołowianki szkutnicy tną drewniane deski, kształtują je
i zamieniają w poszycie łodzi, która za chwilę popłynie po
Motławie. Replika żakówki stoi zacumowana w małym porcie rybackim, a obok w Muzeum Zalewu Wiślanego można
zobaczyć oryginalny warsztat szkutniczy wyposażony we
wszystkie narzędzia służące do jej wykonania.
Głównym celem takich zabiegów jest promowanie „żywego muzeum”, które demonstruje morską historię w taki
sposób, aby zaangażować wyobraźnię odbiorcy i pobudzić
jego ciekawość poznania przeszłości. Ważna jest też różnorodność form przekazu, stałe poszukiwanie nowych form
komunikacji z odbiorcą, aby go nie zmęczyć i nie odstraszyć.
Dotychczasowe doświadczenia, także międzynarodowe,
potwierdziły, że jest przed nami ogromnie dużo pracy na
rzecz przybliżenia i udostępnienia mieszkańcom regionów
nadmorskich i turystom morskiego dziedzictwa kulturowego. Zwiększy to też szanse na jego ochronę i zachowanie dla
przyszłych pokoleń.
Słowa – klucze: morskie dziedzictwo, żaglowiec, rybołówstwo, żegluga, szkutnictwo.
HOW TO PROMOTE MARITIME HERITAGE?
Katarzyna Nowicka
The Polish Mari me Museum (Centralne Muzeum Morskie
– CMM) is the largest centre in Poland documen ng and
popularising Polish mari me history; established in 1960, it
now has eight departments. In Gdańsk the Museum comprises a complex in the very heart of the mediaeval port
on the Motława, composed of the Żuraw (Crane), the Granaries on Ołowianka, the ship-museum SS ”Sołdek” and
the modern Mari me Culture Centre opened in 2012. The
Gdynia sec on of the Museum is the owner of the legendary White Frigate, i.e. the sail ship ”Dar Pomorza”, while
on Hel it supervises the Fisheries Museum. Successive departments are the Vistula River Museum in Tczew and the
Vistula Lagoon Museum in Kąty Rybackie.
Numerous forms of ac vity conducted by the CMM,
which archivises and promotes assorted domains connected with mari me economy and trade, boat and ship
building, sailing and naviga on across the ages, include
also mari me educa on whose prime purpose is to reach
children and adolescents.
Recent years provided numerous opportuni es to fi-
Keywords: mari
nance the promo on of the Polish mari me heritage both
at home and abroad. The chief reason lies in the par cipa on of the CMM in such EU projects as MarMuCommerce and Seaside. Furthermore, the Museum obtained
funds from the European Economic Area (EEA) Financial
Mechanism for building the Mari me Culture Centre, involving considerable sums intended for promo ng the investment.
The ini ated undertakings produced not only tradi onal
forms of promo on such as printed ma er, gadgets, adversements in the media or the par cipa on of the CMM
in the Tour Salon in Poznan and the ITB Berlin. First and
foremost, they made it possible to hold events addressed
to a wide public, with the CMM and other European marime museums proposing an unconven onal presenta on
of their resources, knowledge and accomplishments. Take
the example of a display of boat building at Hanse Sail Rostock and at the me of the Sea Fes val in Gdańsk as well
as the mul -media exhibi on: “1 Sea 4 Stories”, on show in
four South Bal c ports.
me legacy, sail ship, fishing, sailing, boat building.
Katarzyna Nowicka
Absolwentka historii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Podyplomowych Studiów Menedżerskich w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie; do 1996 dziennikarka m.in. w TVP Gdańsk; od 1997 kierownik Działu Marke ngu Centralnego Muzeum
Morskiego w Gdańsku; od kilku lat koordynator projektów unijnych, prowadzonych przez Muzeum, obecnie zaangażowana w powstawanie nowoczesnej pla ormy pn. Atlas Dziedzictwa Morskiego, wpisanej jako projekt flagowy do Strategii EU
dla Regionu Morza Bałtyckiego, w obszarze Priorytetu Kultura; e-mail: [email protected]
58
MUZEALNICTWO 54