Terapia dorosłych dzieci alkoholików (DDA)

Terapia dorosłych dzieci alkoholików (DDA)
Marzenna Kucińska
Rok:
Wydawnictwo:
Miejsce wydania:
Instytut Psychologii Zdrowia od roku 1993 organizuje sesje terapeutyczno-rozwojowe
przeznaczone dla dorosłych, którzy wychowywali się w rodzinach alkoholowych. Autorką
programu terapeutycznego jest Zofia Sobolewska, która jako jedna z pierwszych klinicystów w
Polsce zaczęła pracować z tak wyodrębnioną grupą pacjentów. Sesje terapeutyczno-rozwojowe
obejmują łącznie około 200 godzin pracy psychoterapeutycznej.
Większość zajęć odbywa się w formie pracy grupowej. Indywidualne spotkania z terapeutą mają
raczej rolę diagnostyczno-konsultacyjną. Terapeuta po dokładnym rozpoznaniu problemów
pacjenta układa dla niego indywidualny program terapii (IPT). Technologia ta zapożyczona
została z terapii uzależnień, jednak zawarte w IPT problemy, cele pracy i zadania są nieco inne.
Program indywidualny uwzględnia te problemy, na które brak jest miejsca w grupowej terapii
DDA. IPT w terapii DDA nie dotyczy problemów specyficznych dla DDA, ale tych, które
wymagają zajęcia się nimi, a nie są związane bezpośrednio z wychowywaniem się w rodzinie
alkoholowej. Tak jest np. w przypadku osób z anoreksją; niezależnie od przyczyny tego
zaburzenia należy pracować nad nim równolegle do pracy nad problemami z dzieciństwa, gdyż
inaczej pacjentka może się zwyczajnie zagłodzić. Cele, jakie wyznaczane są w IPT, ściśle
korespondują ze zmianami, jakich osiągnięcia pragnie pacjent, a realizowane przez niego
zadania prowadzą wprost do zmiany myślenia, przeżywania danego problemu i zachowania.
Przebieg terapii w sesjach terapeutyczno-rozwojowych dla DDA można podzielić na trzy fazy.
W fazie pierwszej pacjenci dowiadują się jak funkcjonuje rodzina alkoholowa, co się dzieje z
dziećmi w niej wychowywanymi i w jaki sposób doświadczenia z dzieciństwa są przenoszone w
dorosłe życie. Każdy ma okazję indywidualnie prześledzić jak to było u niego, które z jego
aktualnych problemów wywodzą się z przeszłości i w jaki sposób powstały. Można by nazwać
tę fazę edukacyjno-diagnostyczną, gdyby nie fakt, że już w tym momencie bardzo szybko
rozwija się proces terapeutyczny - uzyskana wiedza odniesiona do własnej osoby pozwala
zrozumieć i uporządkować dotychczasowe przeżycia, wywołuje chęć dzielenia się nimi i budzi
skrywane dotychczas uczucia.
Następnym etapem pracy jest głęboka praca psychoterapeutyczna. Jej szczegółowa tematyka
zależy od pojawiających się indywidualnych problemów, aczkolwiek zwykle są to sprawy
związane z rozliczaniem przeszłości. Powracają doznane krzywdy i niezaspokojone potrzeby,
duchy ważnych osób z przeszłości, a pacjenci starają się spojrzeć na nie i uporać się z nimi z
pozycji osoby dorosłej.
Wreszcie nadchodzi moment, kiedy można już zostawić za sobą dzieciństwo i skupić się w pełni
1/2
Terapia dorosłych dzieci alkoholików (DDA)
na aktualnym życiu. To ostatni, trzeci etap terapii nazywany przez nas porządkowaniem
obecnego życia. Każdy pacjent ma okazję do przyjrzenia się dokładnie różnym obszarom
własnego funkcjonowania pod kątem tego, co mu się w nim podoba, a co nie. Następnie
pacjenci układają swój własny plan rozwinięcia tego, co im się we własnym życiu podoba oraz
zmiany tego, z czego są niezadowoleni. Najczęściej to, co chcą zmienić, to swoje miejsce w
świecie. Często chodzi po prostu o to, by takie miejsce mieć, np. wyodrębnić je z całego
mieszkania lub urządzić własny pokój. Czasem oznacza to uporządkowanie tego, co robię,
wyznaczenie granic między czasem na pracę, a czasem spędzanym z bliskimi i czasem dla
siebie. Wiele dorosłych dzieci alkoholików zaczyna wprowadzanie zmian w swoim życiu od
zastanowienia się, kim jestem, a kim chciałbym być i jakim chciałbym być, co jest dla mnie
naprawdę ważne w życiu. Mówiąc po prostu, przeprowadzają generalne porządki.
Cele terapii DDA ogniskują się wokół aktualnego dorosłego życia. Chodzi o to by zostawić za
sobą dzieciństwo, rozstać się z nim, zmienić obraz samego siebie na adekwatny do aktualnej
rzeczywistości oraz uporządkować swoje obecne życie. Aby tego dokonać należy najpierw
zmierzyć się z różnymi trudnymi uczuciami i wspomnieniami, ale tak by móc poczuć swoją siłę i
niezależność. Po wpływem takich doświadczeń DDA zaczyna najczęściej patrzeć na sobie
bardziej realistycznie niż dotychczas. DDA rozpoczynając terapię mają w sobie dużo lęku,
przed samym sobą; boją się iż pod spodem odkryją potwora - kogoś niewartego kochania,
egoistę, może nawet psychopatę. To, co spotykają odkrywając siebie w toku terapii okazuje się
zgoła inne, choć nie zawsze jest to różowy obraz. Uczą się widzieć siebie jako realnych ludzi,
mających w sobie cząstkę dobra i zła, decydujących o tym, którą część siebie pokazują czy
dają innym. Ten realny obraz siebie zwykle jest bardziej pozytywny niż wizja siebie, jaką mieli
przed terapią.
Wśród pożądanych efektów terapii DDA Zosia Sobolewska wymienia uwolnienie się od
poczucia krzywdy i innych urazów z dzieciństwa oraz nauczenie się konstruktywnych sposobów
radzenia sobie z przykrymi emocjami. Najważniejszy jest chyba powrót do realnego życia, czyli
bardziej bezpośredni kontakt z rzeczywistością, bez uciekania się w fikcyjny świat i bez
uzależnienia się od innych osób oraz otwarcie się na bliskie kontakty z ludźmi i przeżywanie
emocji z tym związanych, bez lęku przed odrzuceniem.
Autorka jest psychologiem, psychoterapeutą. Kieruje Ośrodkiem Psychoterapii IPZ ,
specjalizującym się w terapii dorosłych dzieci alkoholików.
2/2