Część pierwsza ZAGADNIENIA OGÓLNE - katalog główny
Transkrypt
Część pierwsza ZAGADNIENIA OGÓLNE - katalog główny
WPROWADZENIE .............................................................................................................. 11 Część pierwsza ZAGADNIENIA OGÓLNE Rozdział I. CZYM JEST UNIA EUROPEJSKA? — Maciej Perkowski .......................... 17 Rozdział II. ŹRÓDŁA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ I ICH STOSOWANIE W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH - Adam Łazowski ......................... 24 1. Uwagi wstępne..................................................................................................................... 2. Prawo pierwotne ................................................................................................................ 3. Prawo wtórne w I filarze...................................................................................................... 3.1. Uwagi wprowadzające.................................................................................................. 3.1.1. Rozporządzenie ................................................................................................ 3.1.2. Dyrektywa ......................................................................................................... 3.1.3. Decyzja............................................................................................................... 4. Instrumenty II filaru Unii Europejskiej ............................................................................. 5. Instrumenty III filaru Unii Europejskiej ............................................................................ 6. Ogólne zasady prawa ......................................................................................................... 7. Prawo międzynarodowe publiczne....................................................................................... 8. Orzecznictwo wspólnotowych sądów................................................................................... 9. Prawo miękkie...................................................................................................................... 10. Zasady stosowania prawa Unii Europejskiej na płaszczyźnie wewnętrznej państw członkowskich .................................................................................................................. 10.1. Uwagi wprowadzające............................................................................................... 10.2. Zasady stosowania prawa wspólnotowego na płaszczyźnie krajowej państw członkowskich ......................................................................................................... 10.3. Zasady stosowania instrumentów II i III filaru Unii Europejskiej w państwach członkowskich........................................................................................................... 24 25 28 28 30 30 31 31 32 33 33 34 35 36 36 36 42 Rozdział III. SYSTEM INSTYTUCJONALNY UNII EUROPEJSKIEJ — Maciej Perkowski.......................................................................................................... 43 1. Wprowadzenie...................................................................................................................... 2. Zasady systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej.......................................................... 43 45 3. WaŜniejsze instytucje systemu ............................................................................................ 3.1. Rada Europejska........................................................................................................... 3.2. Rada Unii Europejskiej .............................................................................................. 3.3. Parlament Europejski.................................................................................................... 3.4. Komisja Europejska...................................................................................................... 3.5. Europejski Trybunał Sprawiedliwości ........................................................................ 3.6. Trybunał Obrachunkowy............................................................................:.................. 4. Inne organy ........................................................................................................................ 46 46 47 48 49 50 50 51 Część druga EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI Rozdział IV. ZNACZENIE ORZECZNICTWA EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI DLA SYSTEMU PRAWNEGO UNII EUROPEJSKIEJ — Sylwia Majkowska......................................................... 55 Rozdział V. ORGANIZACJA EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI — Aleksandra Wentkowska ................................................................................. 77 1. Wprowadzenie...................................................................................................................... 2. Sędziowie.............................................................................................................................. 2.1. Skład.............................................................................................................................. 2.2. Prezydent ETS ............................................................................................................. 2.3. Gwarancje niezawisłości sędziowskiej .......................................................................... 2.3.1. Immunitet sędziowski ........................................................................................ 2.3.2. Zakaz zajmowania innych stanowisk................................................................... 2.3.3. Przywileje sędziowskie ....................................................................................... 2.3.4. Wyłączenie sędziego ......................................................................................... 2.4. Usunięcie a utrata urzędu ........................................................................................... 3. Adwokaci Generalni ........................................................................................................... 4. Administracja Trybunału...................................................................................................... 4.1. Sekretarz Trybunału...................................................................................................... 4.2. Sekretariat..................................................................................................................... 4.3. Asystenci (referendarze) ............................................................................................. 4.4. Dyrektoriaty ................................................................................................................. 5. Asystent Sprawozdawca ...................................................................................................... 6. Posiedzenia Trybunału ....................................................................................................... 6.1. Izby Trybunału.............................................................................................................. 6.2. Tryb posiedzeń.............................................................................................................. 7. Języki urzędowe.................................................................................................................... 8. Przedstawiciele stron............................................................................................................ 9. Pomoc prawna...................................................................................................................... 10. Koszty postępowania.......................................................................................................... 11. Postępowanie przed Trybunałem ...................................................................................... 12. Reformy nicejskie ............................................................................................................. 77 79 79 80 83 83 84 85 85 87 88 90 90 91 92 92 93 93 93 94 95 96 97 98 99 100 Rozdział VI. POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH — Tomasz Tadeusz Koncewicz................ 102 1. Wprowadzenie...................................................................................................................... 2. Dwie grupy aktów prawnych .............................................................................................. 2.1. Traktaty załoŜycielskie i jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości................................. 2.2. Statut i Regulamin Trybunału Sprawiedliwości — podstawowe akty proceduralne 102 104 105 110 3. Wprowadzenie do postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości .............................. 4. Wybrane aspekty postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości ................................ 4.1. Wszczęcie postępowania................................................................................................ 4.1.1. Skargi bezpośrednie rozpatrywane przez Trybunał Sprawiedliwości................... 4.1.2. Wszczęcie postępowania w przypadku odwołań od orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji ............................................................................................................ 4.1.3. Wszczęcie postępowania w przypadku wniosków o wydanie orzeczenia wstępnego........................................................................................................... 4.1.4. Obowiązki Kancelarii Trybunału ...................................................................... 4.1.5. WaŜne złoŜenie skargi......................................................................................... 4.1.6. Podział braków w skardze................................................................................... 4.1.7. Grupa pierwsza — braki istotne powodujące niedopuszczalność skargi............. 4.1.8. Grupa druga — braki, które moŜna uzupełnić..................................................... 4.1.9. Grupa trzecia — braki formalne skargi, które trzeba uzupełnić........................... 4.1.10. Postępowanie naprawcze................................................................................... 4.1.11. Pokumenty załączane do skargi ........................................................................ 4.1.12. Kwestia wskazania dowodów na poparcie skargi ............................................. 4.1.13. Praktyczne aspekty sporządzania skargi ......................................................... 4.2. Wyrokowanie w Trybunale Sprawiedliwości................................................................. 4.2.1. Ogólnie o orzeczeniach Trybunału — kwestie terminologiczne ....................... 4.2.2. Narada sędziowska — „serce naszej sędziowskiej pracy" ................................. 4.2.3. Styl sędziowski w Luksemburgu ...................................................................... 4.2.4. Jak wygląda wyrok Trybunału Sprawiedliwości? Teoria i praktyka.................... 4.2.5. W poszukiwaniu zasady ogólnej budowy wyroków............................................ 4.2.6. Wykonanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości ........................................... 4.3. Reprezentacja stron w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości .................. 4.3.1. Ogólne zasady rządzące reprezentacją stron w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości.................................................................................................. 4.3.2. Przedstawiciel .................................................................................................. 4.3.3. Adwokat.............................................................................................................. 4.3.4. Doradca............................................................................................................... 4.3.5. Nauczyciele akademiccy...................................................................................... 4.3.6. Pojęcie „adwokata upowaŜnionego do praktykowania przed sądem państwa członkowskiego" (art. 37 ust. 3 Statutu) ........................................................... 4.3.7. Artykuł 104 ust. 2 Regulaminu Trybunału jako lex specialis w stosunku do ogólnych zasad reprezentacji stron...................................................................... 4.3.8. Konsekwencje braku reprezentacji stron na podstawie wybranego orzecznictwa Trybunału............................................................................................................ 4.4. Odrębności postępowania o wydanie orzeczenia wstępnego ...................................... 4.5. Rzecznik generalny w Trybunale Sprawiedliwości........................................................ 4.5.1. Klasyfikacja urzędu rzecznika generalnego w Trybunale Sprawiedliwości ... 4.5.2. Rola rzecznika generalnego w Trybunale Sprawiedliwości ............................... 4.6. Sąd Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich............................................................ 4.6.1. Drugi sąd wspólnotowy w Luksemburgu............................................................ 4.6.2. Skład Sądu Pierwszej Instancji............................................................................ 4.6.3. Ogólnie o kompetencjach Sądu Pierwszej Instancji ......................................... 4.6.4. Artykuł 47 Statutu Trybunału Sprawiedliwości................................................... 4.7. Inne wybrane aspekty postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości..................... 4.7.1. Wyrok zaoczny i sposoby jego podwaŜenia ..................................................... 4.7.2. Przypadek specjalny: postępowanie w sprawach pilnych.................................... 4.7.3. Pomoc prawna ................................................................................................... 114 122 122 123 123 124 125 127 130 131 134 136 137 140 141 141 143 143 143 146 147 150 151 152 152 154 156 157 159 159 163 165 169 172 177 180 185 185 187 188 189 191 191 192 193 4.1 A. Przekazywanie spraw Izbom............................................................................... 4.7.5. Raport wstępny sędziego sprawozdawcy i zakończenie fazy pisemnej postępowania ...................................................................................................... 195 195 Rozdział VII. ORZECZENIA PREJUDYCJALNE TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI WSPÓLNOT EUROPEJSKICH — Mariusz Korniłowicz ......................... 197 1. Uwagi wstępne...................................................................................................................... 2. Podstawy prawne postępowania prejudycjalnego ................................................................ 3. Skutki orzeczenia prejudycjalnego........................................................................................ 4. Charakter prawny orzeczenia prejudycjalnego ................................................................... 5. Procedura odpowiedzi na pytanie prejudycjalne................................................................... 197 201 207 211 213 Rozdział VIII. WSPÓŁPRACA Z SĄDAMI KRAJOWYMI — Aleksandra Wentkowska 228 1. Francja ................................................................................................................................ 1.1. Sądy najwyŜsze .......................................................................................................... 1.1.1. Conseil Constitutionnel (Rada Konstytucyjna) .................................................. 1.1.2. Cour de Cassation (Sąd Kasacyjny)..................................................................... 1.1.3. Conseil d'Etat (Rada Stanu) ................................................................................ 1.2. Sądownictwo powszechne............................................................................................. 2. Holandia.............. , ............................................................................................................... 2.1. Sądy najwyŜsze .......................................................................................................... 2.2. Sądy powszechne.......................................................................................................... 3. Niemcy.................................................................................................................................. 3.1. Sądy najwyŜsze ........................................................................................................... 3.1.1. Sprawa Solange I................................................................................................. 3.1.2. Sprawa Vielleicht- Beschluß............................................................................... 3.1.3. Sprawa Mittlerweile- Beschluß........................................................................... 3.1.4. Sprawa Solange II .............................................................................................. 3.1.5. Sprawa Wenn- nicht- Beschluß........................................................................... 3.1.6. Sprawa Maastricht............................................................................................... 3.2. Sądy powszechne.......................................................................................................... 4. Włochy................................................................................................................................. 4.1. Sądy najwyŜsze .......................................................................................................... 4.2. Sądy powszechne.......................................................................................................... 5. Wielka Brytania (Anglia i Walia).......................................................................................... 228 229 229 231 232 234 234 235 236 238 238 239 240 241 241 243 243 244 245 245 248 250 Rozdział IX. WYŁĄCZENIE KOMPETENCJI EUROPEJSKIEGO TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI — Sebastian Rynkiewicz ......................................... 256 1. Wstęp .................................................................................................................................. 2. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa Unii Europejskiej..................................... 3. Współpraca sądowa i sprawy wewnętrzne............................................................................ 4. Podsumowanie . ..:................................................................................................................ 256 257 259 261 Rozdział X. ORZECZNICTWO ETS — WYBÓR NAJCIEKAWSZYCH PRZYPADKÓW — Izabela Gajewska-Kraśnicka ........................................ 262 1. Wprowadzenie...................................................................................................................... 2. Zasady prawa wspólnotowego ........................................................................................... 2.1. Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego............................................................... 262 263 263 2.2. Zasada skutku bezpośredniego niektórych aktów prawa wspólnotowego ..................... 2.2.1. Istota skutku bezpośredniego ........................................................................... 2.2.2. Skutek bezpośredni aktów prawa wtórnego......................................................... 2.2.3. Skutek bezpośredni a odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego .................................................................................................. 2-3- Zasada współpracy......................................................................................................... 2.4. Zasada równowagi instytucjonalnej ............................................................................ 2.5. Zasada proporcjonalności ........................................................................................... 2.6. Zasada jednolitości........................................................................................................ 2.7. Zasada poszanowania prawa międzynarodowego ....................................................... 2.8. Zasada poszanowania praw podstawowych................................................................... 3. Prawo wspólnotowe w postępowaniu przed sądami krajowymi — procedura prejudycjalna 3.1. Cel procedury prejudycjalnej ...................................................................................... 3.2. Organy zobowiązane do wniesienia zapytania wstępnego .......................................... 3.3. Zasady procedury prejudycjalnej ................................................................................ 265 265 266 269 271 271 272 273 274 275 275 275 276 276 Część trzecia ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE Rozdział XI. STATUS PRAWNY REFERENDARZA SĄDOWEGO W POLSCE WYBRANYCH PAŃSTWACH UNII EUROPEJSKIEJ — Marta B. Rękawek-Pachwicewicz................................................................................. 1. Wstęp ................................................................................................................................. 2. Definicje i występujące modele zawodu ............................................................................ 3. Urząd referendarza sądowego................................................................................................ 4. Status prawny polskiego referendarza sądowego przy uwzględnieniu kontekstu historycznego........................................................................................................................ 5. Wnioski końcowe .............................................................................................................. 281 281 282 287 292 299 Rozdział XII. ADMINISTRACJA SĄDOWA A STANDARD URZĘDNICZY UNII i EUROPEJSKIEJ — Robert Szczepankowski .............................................. 300 Rozdział XIII. ZAGADNIENIA PRAWNOKARNE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. TRAKTATOWY CHAOS CZY ŁAD PRAWNY? — Adam Górski, Andrzej Sakowicz ......................................................................................... Wprowadzenie ........................................................................................................................ A. Uznawanie wyroków karnych w obszarze Unii Europejskiej. Nowe rozumienie zasady w zjednoczonej Europie........................................................................................................... 1- Wstęp................................................................................................................................ 2. Regulacja oraz próby zmian zasady ne bis in idem w kodeksie karnym z 1997 roku ... 3. Zasada ne bis in idem w obszarze Unii Europejskiej ....................................................... 4. Podsumowanie.................................................................................................................. B. Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z 1995 roku jako główny instrument w walce z przestępstwem oszustwa................................................ 1. Wstęp............................................................................................................................... 2. Konwencja o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z 26 lipca 1995 roku........................................................................................................................ 2.1. Definicja oszustwa.................................................................................................... 2.2. Kary i odpowiedzialność karna osób prawnych ...................................................... 3. Podsumowanie................................................................................................................... 311 311 312 312 313 314 320 321 321 324 324 326 329 C. ZałoŜenia prawa ekstradycyjnego Unii Europejskiej .......................................................... 1. Konwencja Unii Europejskiej o uproszczonej procedurze ekstradycyjnej z 1995 roku 2. Konwencja Unii Europejskiej o ekstradycji z 1996 roku.................................................. D. Europejski Nakaz Aresztowania: nowy instrument współpracy w sprawach karnych w Unii Europejskiej. Zarys problematyki............................................................................. 1. Wstęp: powstanie i znaczenie ENA.................................................................................. 2. Definicja i istota ENA ................................................................................................... 3. Procedura wydawania przestępców w ENA. Główne załoŜenia ...................................... 4. Podsumowanie................................................................................................................. 329 329 330 338 338 340 348 350