Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej

W ramach edukacji przedszkolnej korzystamy z programu „Nasze przedszkole. Program
edukacji przedszkolnej” wydawnictwa Mac Edukacja: jest on zgodny z nową „Podstawą
programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w
szkołach oraz innych form wychowania przedszkolnego z dnia 23 grudnia 2008r.” (Dziennik
Ustaw z dn. 15 stycznia 2009r. Nr 4, poz. 17), tak więc realizacja programu
„Nasze przedszkole. Program edukacji przedszkolnej” umożliwia osiągnięcie umiejętności
warunkujących pełną gotowość szkolną przedszkolaków we wszystkich obszarach.
Program ten został przygotowany przez autorki, które wiele lat swą pracę naukową,
pedagogiczną związały z dziećmi przedszkolnymi. Zamysłem autorek jest chronić dziecko
przed porażką, dać mu gwarancję sukcesu.
Układ treści programowych skoncentrowany jest wokół form aktywności dzieci,
podyktował specyfikę ujęcia szczegółowych celów edukacji, pogrupowanych według
aktywności: społecznej, językowej, poznawczej, artystycznej, ruchowej.
Program nauczania skorelowany jest z trzema przewodnikami metodycznymi
dla nauczycielki, płytą CD oraz pakietem dla dzieci dwóch zeszytów kart pracy A i B,
książeczką i ćwiczeniami.
Przewodniki metodyczne zawierają opowiadania, zagadki, wiersze, piosenki z tekstami
i nutami, ćwiczenia ruchowe, opowiadania ruchowe, propozycje prac plastycznych,
opowiadania matematyczne, zabawy integrujące grupę, zabawy dydaktyczne, zabawy
ortofoniczne, ćwiczenia graficzne, ćwiczenia słuchowe i inne.
Karty pracy i ćwiczenia wymagają kolorowania, dorysowania, malowania palcami lub
pędzelkiem farbami, doklejania elementów np. z pociętej bibuły itp. W książeczkach trzeba
np. po przeliczeniu dorysować odpowiednia ilość elementów.
Każdy przewodnik metodyczny skonstruowany jest tak, aby w trakcie prowadzenia zajęć
dydaktycznych wykorzystać różne metody.
Podstawowe metody pracy wychowawczej w przedszkolu to metody oparte na działaniu tzw.
czynne, oparte na obserwacji tzw. oglądowe i oparte na słowie tzw. metody słowne.
I.
Do metod czynnych, opartych na działalności dziecka, zalicza się:
metodę samodzielnych doświadczeń, metodę kierowania własną aktywnością dziecka, metodę
zadań stawianych dziecku oraz metodę ćwiczeń.
1. Metoda samodzielnych doświadczeń polega na stwarzaniu warunków do spontanicznej
zabawy i innych form dowolnej działalności dziecka, na ułatwianiu mu nawiązywania
z własnej inicjatywy kontaktów z otoczeniem społecznym, przyrodą i ze sztuką.
Nauczyciel nie bierze wówczas udziału w czynnościach dziecka, pozostawiając mu
swobodę. Np. dzieci bawią się pod okiem nauczycielki w ogrodzie według swoich
pomysłów.
2. Metoda kierowania własną aktywnością dziecka obejmuje inspirowanie jego spontanicznej
działalności poprzez zachętę, sugestię, podsunięcie pomysłu czy radę. Np.
nauczycielka zachęca dziecko do układania puzzli.
3. Metoda zadań stawianych dziecku do rozwiązania polega na inspirowaniu go
do odkrywania nowych zjawisk oraz do przyswajania i stosowania w praktyce
określonych umiejętności. Np. dziecko sprawdza pod opieką nauczycielki ile wody
zmieści się w szklance.
4. Metoda ćwiczeń pobudza do powtarzania rożnych czynności w celu rozwijania
sprawności ruchowej, utrwalania umiejętności praktycznych i wiadomości, a także
kształtowania postaw. Np. dziecko wykonuje codzienną gimnastykę.
II.
Do metod oglądowych, opartych na bezpośrednim spostrzeganiu i przeżywaniu
w kontakcie z otoczeniem materialnym, kulturalnym i społecznym, zaliczamy:
obserwację i pokaz, przykład osobisty nauczyciela oraz udostępnianie sztuki.
1
1. Metoda obserwacji i pokazu obejmuje przedmioty, zjawiska i czynności, na których
pedagog chce skupić uwagę dzieci. Np. na ilustracji.
2. Metoda przykładu osobistego nauczyciela dostarcza dzieciom wzorów postępowania.
Zasięg bezpośredniego oddziaływania nauczyciela poszerzają utwory literackie,
widowiska teatralne, treść ilustracji itp. Np. nauczycielka pyta, czy Czerwony
Kapturek posłuchał mamy i wilk zjadłby go i babcie, gdyby dziewczynka była
posłuszna.
3. Metoda udostępniania dzieł sztuki polega na oglądzie dzieł sztuki plastycznej
i teatralnej oraz na słuchaniu utworów muzycznych włączonych w realizację różnorodnych
treści wychowania przedszkolnego. Np. dzieci oglądają wystawę malarstwa w domu kultury.
III.
Z kolei do metod słownych zalicza się: rozmowy, opowiadania i zagadki,
objaśnienia i instrukcje, sposoby społecznego porozumienia oraz metody żywego słowa.
1. Rozmowy, opowiadania i zagadki rozwijają procesy poznawcze i poszerzają zasób
wiadomości dziecka. Zastosowanie ma tu również uczenie dzieci wierszy, tekstów piosenek
itp.
2. Objaśnienia i instrukcje wykorzystuje się podczas nabywania przez dzieci różnych
umiejętności i sprawności, przyzwyczajeń higienicznych oraz w trybie wykonywania różnych
zadań.
3. Sposoby społecznego porozumienia wpływają na postępowanie dzieci. Zastosowanie ma tu
odwoływanie się do umów, wyrażanie aprobaty lub dezaprobaty, upominanie, tłumaczenie,
przekonywanie, sugestie w postaci zakazów i nakazów. Metody żywego słowa pobudzają
uczucia i procesy poznawcze, działają na wyobraźnie i motywację dziecka, a przede wszystkim
przekazują wartości literatury pięknej. (na podstawie Anny Klim- Klimaszewskiej „Pedagogika
przedszkolna – nowa podstawa programowa).
Oprócz podstawowych metod pracy wychowawczej wykorzystywane są elementy metod
innowacyjnych:
I. Wykorzystywane są elementy pedagogiki zabawy, głównie w zabawach na świeżym
powietrzu z chustą animacyjną oraz zabawy rozluźniające i integracyjne.
II. Z metody ekspresji ruchowej Carla Orfa zaczerpnięto idee wyzwalania w dzieciach
tendencji do samorealizacji i rozwijania inwencji twórczej poprzez powiązanie muzyki
z ruchem i słowem.
III. Z metody Emila Jaquesa – Dalcroze`a wykorzystano idee uaktywniania całego organizmu,
pobudzania wyobraźni oraz poczucia radości i pewności siebie poprzez rytm muzyki
i naturalną potrzebę ruchu.
IV. Poprzez elementy zaczerpnięte z metody umuzykalniającej Edwina E. Gordona stymuluje się
rozwój myślenia muzycznego poprzez śpiew, a wraz z nim zdobywa się biegłość
w umiejętności słuchania, odbierania, odczuwania i reagowania na to, co się słyszy,
dokonuje rozróżnień, wyciąga wnioski, improwizacji, szeregowania, intonacji, artykulacji
(wykorzystania języka, warg, zębów, podniebienia do wytwarzania dźwięków) i zrozumienia
sensu.
V. Za pomocą dramy dzieci uczą się analizować reakcje pozytywne i negatywne, dokonując
jednocześnie korekty zachowań.
VI. Poprzez bajkoterapię dzieci uczą się, jak radzić sobie z różnorodnymi problemami. Poprzez
bajki relaksacyjne dzieci się uspokajają, przez psychoedukacyjne wprowadza się zmiany
w ich zachowaniu, a za pomocą psychoterapeutycznych redukuje się lęk.
VII. Relaksacja – poprzez opowiadania nauczycielki dzieci wykonując ilustracje tekstu
regenerują siły i usuwają napięcia z organizmu.
VIII. Z Techniki Celestyna Freineta wykorzystywana jest ekspresja artystyczna - swobodna
twórczość dziecka: słowna, plastyczna, muzyczna, ruchowa, a także z dziedziny
majsterkowania.
2
IX. Z metody Marii Montessori zaczerpnięto idee uczenia dzieci cierpliwego czekania na swoją
kolei, ustępowania i negocjowania oraz nacisk na samodzielność dziecka. Nasze dzieci
samodzielnie przygotowują sobie kanapki na II śniadania.
X. W ramach uczenia piosenek i wierszyków wykorzystywana jest metoda programowania
neurolingwistycznego – ucząc tekstu łączy się zmysły słuchu, wzroku, dotyku i wykorzystuje
emocje dzieci. Dzieci powtarzając za nauczycielką pokazują gesty, które urachamiają
wszystkie kanały komunikacji (wzrok, słuch, ruch, dotyk).
XI. Z trzech form Metody Dobrego Startu Marty Bogdanowicz wykorzystywane są „Piosenki
i rysunki” – dzieci w trakcie śpiewania piosenki rysują kreski odpowiadające ilości sylab
w danym wersie.
XII. Poprzez słuchanie czytanej literatury dzieciom przez nauczycielkę realizowany jest 1 etap są
metody naturalnej nauki języka Wendy Pye.
XIII. Częściowo metoda wprowadzania w świat pisma Ireny Majchrzak realizowana jest poprzez
podpisywanie drukowanymi dużymi literami dzieci kubków, krzeseł, wieszaków i szafek.
Dzieci oswajają się z alfabetem i po pewnym czasie umieją rozpoznać wśród innych swój
kubek, a z czasem, mimo odklejenia się znaczka – rozpoznawaczka krzesło kolegi.
XIV. Z pedagogicznej literatury Janusza Korczaka podkreślamy potrzebę szacunku dla dziecka,
zainteresowania tym, co ma do powiedzenia, zachęcania go do inicjatywy, zaangażowania,
podejmowania zadań i doprowadzania ich do końca; w codziennej edukacji podzielamy
opinię tego pedagoga, iż dziecko należy zaciekawić podając mu informacje w taki sposób, by
zachęcić go do wspólnego odkrywania i zgłębiania tematu.
Oprócz wspomnianych metod dzieci mają wprowadzone sygnały muzyczne i umowne gesty:
 Gwizdek (wykorzystywany tylko na podwórku i na większym otwartym terenie) zwołuje
dzieci do nauczycielki (2 sygnały) lub zachęca do sprzątania zabawek z piasku i lekkich
ogrodowych zabawek ruchomych (1 gwizdnięcie).
 Dzwoneczek – porządeczek – dzwonek oznajmia dzieciom, że czas na sprzątanie zabawek,
kredek i książeczek. Dzwonek może być zastąpiony lub wzmocniony gestem
otrzepywania.
 Pociąg – janczar o kształcie komina lokomotywy to znak, ze należy ustawić się w rządku
jedno dziecko za drugim, bo np. dzieci idą myć ręce przed posiłkiem. Zastępowany jest
gestem kreślenia w pionie oburącz po bokach ciała kół.
 Łapka – kołatka w kształcie ręki zachęca do ustawienia się w kole i złapania za ręce.
Instrument jest zastępowany lub wzmacniany śpiewnym nawoływaniem: „W kole, w kole
ustawmy się. Muzyka zaprasza, każdy to wie” lub znakiem kreślenia koła i
rozprostowywania pięści.
 Bębenek „zaprasza” do przyjścia do stołu.
 Trójkąt to przypomnienie o piciu poza posiłkami.
 Grzechotka lub palec na ustach oznacza, że jest za głośno w sali i należy ściszyć rozmowy.
Gestami także pokazywane jest, żeby dzieci usiadły, wstały, położyły się lub skrzyżowały nogi
w siadzie.
Opracowała Barbara Tucholska
3