POLACY O ABORCJI I O USTAWIE ANTYABORCYJNEJ

POLACY O ABORCJI I O USTAWIE ANTYABORCYJNEJ
Warszawa, czerwiec 2003 r.
Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Dereniowa 11;
02-776 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458
Bank Przemysłowo – Handlowy PBK S.A. XX Oddział w Warszawie;
Nr konta: 10601060-320000436235; Sąd Rejonowy dla Miasta
Stołecznego Warszawy, RHB 44444; Kapitał Zakładowy: 1.000.000,00 zł
t (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995; f (48 22) 644 9947, 643 1607
e [email protected]; www.tns-global.pl
TNS OBOP
„Polacy o aborcji i ustawie antyaborcyjnej”
2003 r.
sondaż z 14 – 16 czerwca
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji
i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła.
***
Problem aborcji pod względem prawnym reguluje w Polsce ustawa o planowaniu
rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży
uchwalona w lutym 1993 roku. Przewiduje ona kilka sytuacji, w których usunięcie ciąży jest
prawnie dopuszczalne. Temat aborcji powraca jednak co jakiś czas w dyskusjach
publicznych, wzbudzając czasem dużo emocji i kontrowersji, jak np. w ostatnich dniach za
sprawą przypłynięcia do Polski statku „Langenort” należącego do organizacji Women on
Waves umożliwiającej usunięcie ciąży kobietom z krajów, w których jest to zakazane.
W sondażu zrealizowanym kilka dni przed przypłynięciem holenderskiej „kliniki aborcyjnej”
TNS OBOP zmierzył stosunek naszego społeczeństwa do aborcji i do ustawy
1
antyaborcyjnej .
POSTAWY SPOŁECZNE WOBEC ABORCJI
!
Relatywnie największa część naszego społeczeństwa – czterech na dziesięciu
Polaków (41%) – oczekuje kompromisu w sprawie aborcji: osoby te chcą zarówno, aby
życie dzieci poczętych było prawnie chronione, jak i żeby kobiety miało prawo do
aborcji.
!
Drugą pod względem liczebności (27%) grupą są osoby o orientacji pro-life, czyli takie,
które uznają potrzebę prawnej ochrony życia dzieci poczętych jednocześnie
odmawiając kobietom prawa do aborcji.
!
Polacy o orientacji pro-choice, a więc ci, którzy uznają prawo kobiet do aborcji,
jednocześnie opowiadając się przeciwko prawnej ochronie życia poczętego, stanowią
9% naszego społeczeństwa.
!
Znaczący – sięgający 23% jest udział osób, które nie zajmują jednoznacznego
stanowiska w tej sprawie.
1
Badanie przeprowadzono w dniach 14 - 16. 06. 2003 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkańców Polski
powyżej 15 roku życia. Zrealizowano 1004 wywiady. Maksymalny błąd statystyczny wynosi +/-3,0% przy wiarygodności
oszacowania równej 95%.
2
TNS OBOP
„Polacy o aborcji i ustawie antyaborcyjnej”
2003 r.
sondaż z 14 – 16 czerwca
POSTAWY POLAKÓW WOBEC ABORCJI
41%
23%
9%
orientacja kompromisowa
27%
orientacja pro-life
orientacja pro-choice
niezdecydowani
Osoby o orientacji kompromisowej to przede wszystkim badani deklarujący poglądy
lewicowe (51%), zwolennicy PO (54%) i SLD (48%), respondenci określający się jako
wierzący i nieregularnie (bądź wcale) praktykujący (po 47%), pracownicy administracji
i usług oraz robotnicy (po 48%), mieszkańcy Wielkopolski (53%) oraz Dolnego Śląska
(47%), osoby z dużych (100-500 tys.) i średnich (20-100 tys.) miast (odpowiednio 51%
i 47%), a także ankietowani między 30 a 59 rokiem życia.
Udział osób o orientacji pro-life zwiększa się wraz z mniejszą miejscowością zamieszkania
– stanowią one od 15% mieszkańców największych aglomeracji do 32% mieszkańców
najmniejszych (do 20 tys.) miast i 35% mieszkańców wsi. Co może zaskakiwać, Polaków
o takim stosunku do aborcji jest relatywnie najwięcej wśród najmłodszych badanych –
nastolatków (40%) oraz dwudziestolatków (32%) oraz – jak należało oczekiwać – wśród
najstarszych, powyżej 60 roku życia (32%). Zwolenników ochrony życia poczętego, nie
dopuszczających możliwości przyznania kobietom prawa do aborcji, częściej ponadto
znaleźć można wśród osób o poglądach prawicowych (48%), wyborców LPR
i Samoobrony (po 44%), mieszkańców Małopolski (36%) i Pomorza (35%).
Chociaż ankietowani określający się jako wierzący i regularnie praktykujący istotnie
częściej od pozostałych należą do grupy o orientacji pro-life (38%), jednak nie można nie
zauważyć, że niemal taki sam jest w tej grupie udział badanych o orientacji
kompromisowej (37%).
Wraz ze wzrostem wykształcenia oraz wraz z większym miejscem zamieszkania rośnie
udział Polaków o orientacji pro-choice: stanowią one 4% badanych z wykształceniem
podstawowym i 4% mieszkańców wsi, a 18% wśród osób z wykształceniem wyższym
i wśród mieszkańców największych aglomeracji. Osób takich jest ponadto więcej wśród
kierowników i specjalistów oraz prywatnych przedsiębiorców, ankietowanych o poglądach
lewicowych, respondentów deklarujących bardzo duże zainteresowanie sprawami życia
publicznego oraz pięćdziesięciolatków.
Postaw wobec aborcji nie różnicuje płeć.
3
TNS OBOP
„Polacy o aborcji i ustawie antyaborcyjnej”
2003 r.
sondaż z 14 – 16 czerwca
Powyższe kategorie opinii na temat aborcji zostały wyłonione na podstawie dwóch pytań –
szczegółowe rozkłady odpowiedzi na każde z nich przedstawiono poniżej.
Życie dzieci poczętych powinno
być chronione przez prawo
Kobieta powinna mieć prawo do
aborcji
zdecydowanie tak
50%
zdecydowanie tak
25%
raczej tak
31%
raczej tak
31%
raczej nie
6%
raczej nie
14%
zdecydowanie nie
4%
zdecydowanie nie
14%
trudno powiedzieć
9%
trudno powiedzieć
16%
Warto może jeszcze przypomnieć, że według sondażu TNS OBOP sprzed czterech
miesięcy (luty 2003 r.) prawo kobiet do przerywania ciąży przez 45% Polaków zostało
ocenione jako coś zasadniczo złego, a przez 38% - coś zasadniczo dobrego2. Bardziej
powszechny sprzeciw społeczeństwa budzą takie sprawy jak skracanie życia nieuleczalnie
chorych na ich żądanie, wyświęcanie kobiet na księży oraz małżeństwa ludzi o tej samej
płci.
CO ZROBIĆ Z USTAWĄ?
!
Polacy nie zajmują jednoznacznego stanowiska w sprawie ustawy antyaborcyjnej.
Relatywnie największym poparciem cieszą się dwie opcje: 29% społeczeństwa
opowiada się za złagodzeniem warunków legalnego przerywania ciąży, a 25% - za
pozostawieniem obecnie obowiązujących przepisów bez zmian.
!
Poparcie społeczne znajdują również inne możliwości: 15% osób opowiada się za
całkowitym zniesieniem ustawy, a 13% oczekiwałoby zaostrzenia warunków legalnego
przerywania ciąży.
!
Prawie co piąty Polak (18%) nie ma zdania w tej sprawie.
!
Polska opinia publiczna częściej obecnie - w porównaniu do sytuacji sprzed ponad
roku – opowiada się za pozostawieniem obecnych regulacji prawnych bez zmian, nieco
częściej również wyrażana jest niepewność w tej sprawie. Nieznacznie mniej osób
wybiera inne opcje: zaostrzenie warunków dopuszczalności aborcji, ich złagodzenie
2
Porównaj komunikat TNS OBOP „Dokąd zmierza świat?” opublikowany w marcu 2003 r.
4
TNS OBOP
„Polacy o aborcji i ustawie antyaborcyjnej”
2003 r.
sondaż z 14 – 16 czerwca
oraz unieważnienie ustawy. Tym samym, znacznie zmniejszyła się przewaga
zwolenników złagodzenia ustawy nad zwolennikami pozostawienia jej bez zmian.
W POLSCE USTAWA OKREŚLA, KIEDY WOLNO, A KIEDY NIE WOLNO
USUNĄĆ CIĄŻĘ. SŁYSZY SIĘ WYPOWIEDZI O POTRZEBIE ZMIANY TEJ
USTAWY. JAKICH, PANA(I) ZDANIEM, ZMIAN TRZEBA EWENTUALNIE
DOKONAĆ?
II.2002
VI.2003
zaostrzyć warunki legalnego przerywania ciąży
17%
13%
zostawić ustawę bez zmian
20%
25%
złagodzić warunki legalnego przerywania ciąży
32%
29%
w ogóle unieważnić tę ustawę
17%
15%
trudno powiedzieć
14%
18%
!
Stosunek do aborcji powiązany jest z opiniami na temat ustawy regulującej warunki
legalnego przerwania ciąży.
!
Najciekawsze wydaje się to, że osoby o nastawieniu kompromisowym stosunkowo
najczęściej (43%) opowiadają się za złagodzeniem przepisów ustawy, udział
ankietowanych oczekujących pozostawienia obecnych regulacji bez zmian jest
o połowę mniejszy (21%). Tak więc, za złagodzeniem warunków legalnego przerwania
ciąży niemal w takim samym stopniu opowiadają się Polacy o orientacji
kompromisowej, jak i zwolennicy opcji pro-choice (46%).
!
Z kolei wśród osób o orientacji pro-life nieznacznie więcej jest zwolenników
pozostawienia ustawy bez zmian (45%) niż jej zaostrzenia (32%).
!
Polacy o orientacji pro-choice w ogromnej większości chcą zmiany regulacji prawnych
– złagodzenia (46%) lub jej unieważnienia (42%).
Dane w proc.
Postawy wobec aborcji
orientacja kompromisowa
orientacja pro-life
orientacja pro-choice
niezdecydowani
CO ZROBIĆ Z USTAWĄ ANTYABORCYJNĄ?
zaostrzyć
zostawić
bez zmian
złagodzić
unieważnić
trudno
powiedzieć
6
32
0
5
21
45
4
18
43
4
46
26
17
7
42
11
13
12
8
40
5
POSTAWY POLAKÓW WOBEC ABORCJI
ODPOWIEDZI W PROC.
orientacja
orientacja orientacja
niezdecydowani
kompromisowa
pro-life pro-choice
41
27
9
23
1004
mężczyźni
41
27
9
23
481
kobiety
41
27
9
23
523
15-19 lat
37
40
6
17
106
20-29 lat
39
32
9
20
196
30-39 lat
48
18
11
23
159
40-49 lat
47
21
8
24
196
50-59 lat
46
23
15
16
142
60 lat lub więcej
32
32
5
31
206
podstawowe,
gimnazjalne
38
31
4
27
268
zasadnicze
zawodowe
42
30
7
21
259
średnie i
pomaturalne
43
23
11
23
360
licencjat, wyższe
41
24
18
17
116
wieś
35
35
4
26
370
miasto do 20 tys.
41
32
8
19
124
miasto 21-100 tys.
47
27
8
18
200
miasto 101-500
tys.
51
16
14
19
189
miasto pow. 500
tys.
37
15
18
30
120
małopolski
37
36
5
22
169
wschodni
36
24
10
30
102
katowicki
45
24
11
20
138
dolnośląski
47
27
12
14
107
wielkopolski
53
19
4
24
122
pomorski
38
35
12
15
149
centralny
38
23
9
30
217
pracuje
zawodowo
45
21
11
23
386
nie pracuje
zawodowo
39
31
8
22
618
kierownicy i
specjaliści
42
19
17
22
61
prywatni
przedsiębiorcy
45
12
18
25
56
48
23
11
18
96
robotnicy
48
25
6
21
127
rolnicy
38
20
9
33
42
gospodynie
domowe
38
31
10
21
38
OGÓŁEM
PŁEĆ
WIEK
WYKSZTAŁCENIE
MIEJSCE
ZAMIESZKANIA
REGION
AKTYWNOŚĆ
ZAWODOWA
LICZBA
OSÓB
pracownicy
GRUPA SPOŁECZNO administracji i
- ZAWODOWA
usług
SAMOOCENA
SYTUACJI
MATERIALNEJ
STOSUNEK DO
WIARY
POGLĄDY
POLITYCZNE
ZAINTERESOWANIE
POLITYKĄ
AKTUALNE
PREFERENCJE
WYBORCZE
emeryci i renciści
37
31
7
25
276
uczniowie i
studenci
41
33
8
18
161
bezrobotni
40
28
10
22
144
dobra
40
28
11
21
143
średnia
42
25
9
24
568
zła
40
31
8
21
290
wierzący i
regularnie
praktykujący
37
38
3
22
564
wierzący i niereg.
praktykujący
47
17
12
24
302
wierzący lecz
niepraktykujący
47
7
25
21
105
niewierzący
51
40
9
23
lewicowe
51
16
15
18
174
centrolewicowe
46
22
8
24
92
centroprawicowe
44
29
9
18
71
prawicowe
32
48
4
16
155
trudno
powiedzieć
40
25
9
26
513
w ogóle się nie
interesuje
39
25
7
29
206
raczej się nie
interesuje
40
29
8
23
371
raczej się
interesuje
45
26
10
19
359
bardzo się
interesuje
38
31
16
15
68
LPR
40
44
4
12
38
PO
54
20
12
14
68
PSL
44
31
6
19
39
PiS
38
36
8
18
55
Samoobrona RP
36
44
1
19
67
SLD
48
12
13
27
124
inne
35
27
6
32
75
W POLSCE USTAWA OKREŚLA, KIEDY WOLNO, A KIEDY NIE WOLNO USUNĄĆ CIĄŻY. SŁYSZY SIĘ
WYPOWIEDZI O POTRZEBIE ZMIANY TEJ USTAWY. JAKICH, PANA(I) ZDANIEM, ZMIAN TRZEBA
EWENTUALNIE DOKONAĆ?
ODPOWIEDZI W PROC.
zaostrzyć
złagodzić
zostawić
LICZBA
warunki
warunki
w ogóle
trudno
ustawę
OSÓB
legalnego
legalnego
unieważnić
powiedzieć
bez
przerywania przerywania
tę ustawę
zmian
ciąży
ciąży
13
29
25
15
18
1000
mężczyźni
10
31
26
13
21
480
kobiety
15
27
24
18
15
520
15-19 lat
16
20
23
15
27
104
OGÓŁEM
PŁEĆ
WIEK
WYKSZTAŁCENIE
MIEJSCE
ZAMIESZKANIA
REGION
AKTYWNOŚĆ
ZAWODOWA
GRUPA
SPOŁECZNO ZAWODOWA
SAMOOCENA
SYTUACJI
MATERIALNEJ
20-29 lat
17
35
24
8
16
196
30-39 lat
5
34
29
15
16
159
40-49 lat
12
31
22
21
14
194
50-59 lat
10
27
21
24
18
141
60 lat lub więcej
14
23
30
12
21
206
podstawowe,
gimnazjalne
15
15
25
14
30
265
zasadnicze
zawodowe
13
27
31
14
14
259
średnie i
pomaturalne
11
35
22
17
15
359
licencjat, wyższe
9
43
21
16
11
116
wieś
13
20
32
12
22
368
miasto do 20 tys.
16
23
30
16
15
124
miasto 21-100
tys.
14
33
24
17
13
199
miasto 101-500
tys.
11
40
18
15
16
189
miasto pow. 500
tys.
7
37
12
23
21
120
małopolski
14
21
35
11
19
169
wschodni
14
15
26
12
33
99
katowicki
12
36
23
17
12
138
dolnośląski
6
42
28
9
14
107
wielkopolski
11
34
23
18
14
122
pomorski
17
30
29
17
7
149
centralny
12
26
15
20
27
216
pracuje
zawodowo
9
33
24
18
16
383
nie pracuje
zawodowo
15
26
26
14
20
617
kierownicy i
specjaliści
4
40
21
22
14
61
prywatni
przedsiębiorcy
1
46
15
21
16
56
pracownicy
administracji i
usług
13
38
17
24
7
96
robotnicy
7
26
31
14
21
126
rolnicy
23
20
40
17
41
gospodynie
domowe
19
33
18
8
22
38
emeryci i
renciści
14
24
29
13
20
276
uczniowie i
studenci
16
29
20
12
24
159
bezrobotni
12
25
28
20
15
144
dobra
13
35
25
14
13
143
średnia
11
31
25
14
19
564
zła
15
23
25
18
19
289
STOSUNEK DO
WIARY
wierzący i
regularnie
praktykujący
16
21
32
12
19
560
wierzący i
niereg.
praktykujący
10
35
19
19
17
302
wierzący lecz
niepraktykujący
4
45
11
24
16
105
69
11
13
7
23
niewierzący
POGLĄDY
POLITYCZNE
lewicowe
5
43
20
19
13
174
centrolewicowe
1
44
26
17
11
92
centroprawicowe
17
37
24
15
6
71
prawicowe
23
18
36
11
12
155
trudno
powiedzieć
13
23
23
15
25
509
w ogóle się nie
interesuje
13
20
20
13
34
206
16
25
29
16
14
368
10
35
25
16
15
357
bardzo się
interesuje
9
44
23
13
10
68
LPR
28
19
33
5
16
38
PO
9
41
21
13
15
68
PSL
12
28
32
9
19
38
PiS
12
38
29
9
13
55
Samoobrona RP
12
13
47
6
21
67
SLD
5
41
26
14
14
124
inne
13
33
22
21
12
75
tak
15
26
30
13
16
812
47
7
38
9
100
1
36
5
14
45
85
5
44
16
22
13
558
31
5
45
7
12
273
7
17
22
7
47
162
orientacja
kompromisowa
6
43
21
17
13
415
orientacja prolife
32
4
45
7
12
267
46
4
42
8
90
26
18
11
40
227
raczej się nie
ZAINTERESOWANIE interesuje
POLITYKĄ
raczej się
interesuje
AKTUALNE
PREFERENCJE
WYBORCZE
ŻYCIE DZIECI
POCZĘTYCH
POWINNO BYĆ
CHRONIONE PRZEZ
PRAWO
nie
trudno
powiedzieć
tak
KOBIETA POWINNA
nie
MIEĆ PRAWO DO
ABORCJI
trudno
powiedzieć
POSTAWY WOBEC
ABORCJI
orientacja prochoice
niezdecydowani
5