Przydomowy chów królików Warto rozważyć w rozdrobnionych

Przydomowy chów królików Warto rozważyć w rozdrobnionych

Przydomowy chów królików
Warto rozważyć w rozdrobnionych podkarpackich gospodarstwach podjęcie chowu królików.
Są to bowiem zwierzęta nieuciążliwe w hodowli, nie wymagające dużych nakładów
finansowych a dostarczających doskonałego mięsa. Mięso królicze ma dużo walorów
kulinarnych i dietetycznych, bogate jest w witaminy i mikroelementy. Zaliczane jest do grupy
mięs białych, drobnoziarnistych, o małym udziale tłuszczu, charakteryzuje się niską
zawartością cholesterolu od 35–50 mg w 100g mięsa. Ponadto zawiera wysoki % kwasu
linolenowego, podobnie jak w mięsie i wątrobie ryb żyjących w tzw. wodach zimnych. Tusze
królicze pochodzące ze zwierząt ubijanych przy masie ciała 2,5 do 2,7kg zawierają od 3-6 %
tłuszczu, podczas gdy półtusze młodego bydła zawierają 12 – 18% tłuszczu a półtusze świń
30 – 38% tłuszczu.
W Polsce spożycie mięsa króliczego jest bardzo niskie i wynosi około 0,5kg na osobę rocznie,
natomiast w takich krajach jak Włochy, Francja, Hiszpania i Węgry wynosi 5 – 6kg na 1
osobę. W supermarketach mięso królicze jest drogie, ale prowadząc małą przydomową
hodowlę można mieć wyprodukowane głównie na paszach własnych doskonałe mięso po
niskich kosztach.
W województwie podkarpackim wg ostatniego spisu rolnego mamy 94 500 szt. samic
królików.
Rasy królików w zależności od kierunku użytkowania można podzielić na mięsne, mięsno –
futerkowe, futerkowe i wełniste. Biorąc pod uwagę wielkość królików dzielimy je na:
1. rasy duże powyżej 5,5kg np. Belgijski Olbrzym Biały lub Szary, Olbrzym Srokacz, Baran
Francuski
2. rasy średnie od 3,5 – 5,5kg np. Nowozelandzki Biały lub Czerwony, Termondzki Biały,
Kalifornijski, Francuski Srebrzysty, Szynszyl Wielki, Niebieski Wiedeński
3. rasy małe poniżej 3,5kg – np. Holenderski, Podpalany.
Rasy duże to króliki późno dojrzewające, uzyskujące dojrzałość ubojową po 6 miesiącach
życia. Dojrzałość płciową samce uzyskują w wieku 7 – 8 miesięcy, natomiast samice po 6 – 7
miesiącach i najczęściej rodzą mniej małych w stosunku do ras średnich. Również wydajność
rzeźna królików ras dużych jest nieco niższa.
Preferowane w chowie na mięso są króliki ras średnich. Są to zwierzęta bardziej plenne,
wcześnie dojrzewające, samice nadają się do rozpłodu w wieku 4,5 miesiąca a samce w wieku
5 miesięcy. Króliki ras średnich mają wydajność rzeźną około 60% a ubojową masę ciała
2,5kg – 3kg osiągają w wieku 3 – 4 miesięcy w zależności od intensywności żywienia.
Rasy małe nie są preferowane do chowu mięsnego.
Utrzymywanie królików
Króliki można utrzymywać w klatkach na wolnym powietrzu pod zadaszeniem lub w
pomieszczeniach w klatkach lub w kojcach. Króliki są mało wrażliwe na zimno, gorsza jest
dla nich wysoka temperatura, bezpośrednie działanie promieni słonecznych oraz przeciągi. W
okresie mrozów należy zapewnić im dużą ilość suchej ściółki i dobrej jakości paszę nie
zapominając o wodzie do picia. Optymalna temperatura w pomieszczeniach dla królików to
18°C. Zwierzętom należy zapewnić dostęp do światła naturalnego lub sztucznego przez okres
14 – 16 godzin na dobę. Klatki mogą być jedno lub wielokondygnacyjne wyposażone w
karmidła, poidełka i skrzynki wykotowe dla samic. Podłoga wykonana z rusztów
drewnianych, plastikowych lub z siatki zgrzewanej w wymiarach 1,5 – 2,0cm. Klatki
wielokondygnacyjne muszą mieć szczelne podłogi wykonane z blachy lub plastiku nachylone
w kierunku tylnej ściany klatki aby spływał mocz, a nad tą podłogą dopiero właściwy ruszt z
drewna, plastiku lub siatki.
Żywienie
Króliki można żywić granulatem pełnoporcjowym pochodzącym z zakupu lub paszami
gospodarskimi. Z pasz gospodarskich z powodzeniem mogą być stosowane zboża /jęczmień,
pszenica, kukurydza, owies/, otręby, czerstwe nie spleśniałe pieczywo, nasiona roślin
strączkowych po uprzednim namoczeniu i spęcznieniu, pasze objętościowe suche /siano,
susze z traw i motylkowych/, okopowe /marchew, buraki pastewne i cukrowe, brukiew,
parowane ziemniaki/ oraz wszelkiego rodzaju zielonki. Nie można podawać zielonek
mokrych i zagrzanych. Żywiąc zwierzęta paszami gospodarskimi należy pamiętać o dodatku
mieszanek witaminowo - mineralnych.
Minimalne warunki utrzymania królików
Króliki utrzymuje się na wolnym powietrzu pod zadaszeniem lub w pomieszczeniach
zamkniętych zapewniając im ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i
zwierzętami drapieżnymi. Mogą być utrzymywane w klatkach lub kojcach pojedynczo lub
grupowo, przy czym króliki stada podstawowego po osiągnięciu dojrzałości płciowej
utrzymuje się pojedynczo.
Wymiary klatki dla królików utrzymywanych pojedynczo oraz samic z młodymi powinny
wynosić w przypadku utrzymywania:
1. królików o masie ciała do 2,5 kg:
- wysokość klatki - co najmniej 0,28 m,
- powierzchnia podłogi - co najmniej 0,18 m², przy czym jej szerokość - co najmniej 0,38 m, a
długość - co najmniej 0,45 m;
2. królików o masie ciała powyżej 2,5 do 6 kg:
- wysokość - co najmniej 0,32 m,
- powierzchnia podłogi - co najmniej 0,24 m², przy czym jej szerokość - co najmniej 0,38 m, a
długość - co najmniej 0,6 m;
3. królików o masie ciała powyżej 6 kg:
- wysokość - co najmniej 0,43 m.
- powierzchnia podłogi - co najmniej 0,315 m², przy czym jej szerokość - co najmniej 0,45 m,
a długość - co najmniej 0,7 m.
Powierzchnia podłogi w klatce lub w kojcu dla królików utrzymywanych grupowo w
przeliczeniu na jedną sztukę, powinna wynosić w przypadku utrzymywania:
1. królików o masie ciała do 2,5 kg - co najmniej 0,06 m²,
2. królików o masie ciała powyżej 2,5 do 6 kg - co najmniej 0,08 m²,
3. królików o masie ciała powyżej 6 kg - co najmniej 0,1 m².
Powierzchnia podłogi w kojcu dla królików utrzymywanych pojedynczo oraz samic z
młodymi powinna wynosić w przypadku utrzymywania:
1. królików o masie ciała do 2,5 kg - co najmniej 0,18 m², przy czym jej szerokość - co
najmniej 0,4 m, a długość - co najmniej 0,45 m;
2. królików o masie ciała powyżej 2,5 do 6 kg - co najmniej 0,24 m², przy czym jej szerokość
- co najmniej 0,4 m, a długość - co najmniej 0,6 m;
3. królików o masie ciała powyżej 6 kg - co najmniej 0,315 m², przy czym jej szerokość - co
najmniej 0,45 m, a długość - co najmniej 0,7 m.
Klatkę i kojec dla samic królików, z wyjątkiem samic utrzymywanych na ściółce, wyposaża
się w domek wykotowy.
Minimalne warunki utrzymania królików reguluje Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca
2010 raku – /Dz.U. nr 16 z 2010r./
Zakup genetyki
Rozpoczynając chów królików należy zwrócić uwagę na zakup dobrego genetycznie
pogłowia stada podstawowego z którego później można wyprowadzić całą hodowlę. Często w
naszym województwie utrzymywane są króliki bezrasowe, o niskiej wartości hodowlanej i
użytkowej i dlatego polecam zakup dobrego genetycznie materiału z sprawdzonych
najlepszych hodowli objętych oceną.
Wykaz stad królików objętych oceną wartości użytkowej i hodowlanej w województwie
podkarpackim w 2012 r.
Rozród
Okres użytkowania
ytkowania rozpłodowego dobrej samicy wynosi 1,5 – 3 lat, a samca 3 – 4 lata w
zależności od intensywności
ści użytkowania.
uż
Króliki dorosłe należyy utrzymywać w oddzielnych
klatkach lub boksach. Po włożeniu
włożeniu samicy do klatki samca celem pokrycia należy
nale zwrócić
uwagę czy zwierzęta nie sąą agresywne. Prawidłowe pokrycie warunkujące
warunkuj e zakocenie samicy
może nastąpić jeśli
li samica nie broni się
si przed samcem. Jeżeli
eli samica nie daje się
si pokryć
należy ją wyjąć z klatki samca i ponowić
ponowi próbę za kilka godzin lub następnego
ępnego dnia. Sam
moment krycia uznaje sięę za skuteczny jeżeli
je
samiec po kilku ruchach kopulacyjnych
przewróci się na bok z piskiem i sapaniem. Samiczkę
Samiczk należy zabraćć do swojej klatki a dla
pewności można powtórzyćć krycie po kilku godzinach. Po upływie 29 – 32 dni od pokrycia
rodzą się małe. Na kilka dni przed porodem należy
nale wstawić do klatki wykotnik wyłożony
wyło
słomą w którym samica buduje gniazdo. Samica rodzi najczęściej
najcz
6 – 10 młodych. Króliki
zawsze muszą mieć zapewniony dostęp
dost do wody, jeśli
li samica po wykoceniu ma nawet
krótkotrwały niedobór wody może
moż zagryźć młode, ponadto niedobór
bór wody ogranicza
mleczność matki. Młode odsadzamy od matki w wieku 30 – 42 dni w zależności
zależnoś od
intensywności
ci rozrodu. Samicę kryjemy ponownie po odsadzeniu młodych lub nawet w
wieku 10 – 14 dni po wykocie przy intensywnym użytkowaniu.
u
W zależnoś
żności od
intensywności
ci prowadzonego rozrodu można
mo
od jednej samicy uzyskaćć od 4 do 6 miotów w
roku. Jeśli
li utrzymujemy króliki na polu w klatkach to intensywność
intensywność rozrodu będzie
b
niższa ze
względu na temperaturę.
Choroby królików
W chowie królików należy stosować okresową dezynfekcję klatek, kojców i sprzętu oraz
szczepienia przeciwko chorobom wirusowym takim jak myksomatoza czy pomór. Jest to
warunek niezbędny decydujący o powodzeniu hodowli.
Myksomatoza to jedna z najgroźniejszych chorób królików podlegających obowiązkowi
zwalczania z urzędu. Zakażenie następuje poprzez kontakt z chorym zwierzęciem, zakażonym
sprzętem lub po pogryzieniu przez komary. Objawy to zapalenie spojówek, wyciek z oczu,
obrzęk uszu, głowy, kończyn, podbrzusza i zewnętrznych narządów rodnych. Królików
chorych nie leczy się, natomiast króliki zdrowe szczepi się zapobiegawczo i zabezpiecza
klatki i pomieszczenia przed komarami w okresie od lipca do października.
Pomór królików to choroba wirusowa odznaczająca się niezwykle ostrym przebiegiem.
Najczęściej w przeciągu 48 godzin dochodzi do zejścia śmiertelnego wszystkich królików w
stadzie. Na 2 – 3 godziny przed śmiercią obserwuje się gwałtowne osłabienie i duszności,
pojawia się surowiczy wyciek z nosa, króliki wykonują gwałtowne ruchy. Pomór należy
również do choroby zwalczanej z urzędu, chorych królików nie leczy się. Zapobieganie to
profilaktyczne szczepienie wszystkich zdrowych królików. Należy szczepić króliczęta w
momencie odsadzania od samic a następnie po 6 miesiącach jeśli zastają do dalszej hodowli.
Kokcydioza – to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki. Zakażenie następuje
przez przewód pokarmowy, najczęściej chorują sztuki młode, zaraz po odsadzeniu. Króliki są
senne, apatyczne, mają matową i nastroszoną sierść, nie mają apetytu. Pojawia się biegunka
prowadząc do odwodnienia organizmu i śmierci. Leczenie polega na podawaniu zalecanych
przez lekarza weterynarii leków.
Poruszono jedynie zagadnienia dotyczące przydomowego chowu królików, pominięto chów
fermowy, który wymaga nieco innego podejścia głównie w zakresie żywienia, intensywności
rozrodu i ekonomiki produkcji. Wyrażam nadzieję, że zaprezentowane na przedwiośniu, na
początku sezonu rozpłodowego informacje mogą być wykorzystane przez rozpoczynających
hodowlę tych sympatycznych zwierzątek. Chów królików może być dobrą alternatywą dla
mieszkańców podkarpackiej wsi, dostarczać zdrowego i smacznego mięsa oraz satysfakcji z
prowadzonej działalności
Wykorzystano również informacje zawarte w broszurce PODR Boguchwała opracowanej
przez dr Leszka Antoniego Gacka z Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki PIB w
Chorzelowie.
Opracowanie: Stanisław Kawa
Gł. Specjalista ds. produkcji zwierzęcej
Akceptował kierownik działu: Jan Kocój
Zmieniony: środa, 08 sierpnia 2012 05:42