Tekst kuratorski - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

Informacja prasowa Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
3 września 2015
KURZ / DUST / ‫غ بار‬
wernisaż: 4.09.2015, g. 18:00
wystawa: 4.09–15.11.2015
Każda cząsteczka kurzu niesie ze sobą unikalną wizję materii, ruchu, zbiorowości, interakcji, afektu,
rozróżnienia, złożoności i nieskończoną ciemność. – Reza Negarestani, Cyclonopedia
kurz / dust / ‫ غ بار‬to międzynarodowa wystawa z udziałem artystów, których prace wchodzą w interakcję z
otaczającym ich środowiskiem. W geograficznie odległych od siebie miejscach – Bejrucie, Teheranie, Lahore,
Kuwejcie czy Warszawie – sposób, w jaki działa kurz, daje możliwość przyjrzenia się wartości tego, co materialne i
niematerialne, widzialne i niewidzialne.
Kurz to coś wszędobylskiego, jest wszędzie i bywa wszystkim – pyłem pustyni i zapylonym powietrzem miast.
Ten sens wybrzmiewa najbardziej w arabskim i perskim słowie ghobar. Polskie słowo w pierwszym skojarzeniu
przywołuje niekończącą się pracę usuwania kurzu i jego ciągłe się odtwarzanie; angielskie dust – cząsteczkę na
granicy widzialności, ziarno, zmysłowe i nieprzedmiotowe jednocześnie, proch i pył. Czy kurz mógłby stać się
tworzywem uniwersalnego języka?
Z pewnością kurz może być przewodnikiem po wystawie. W tej najmniejszej z rzeczy możemy zobaczyć
sprawczą siłę, która ujawni nowe relacje, geografie i stany skupienia. W 2013 roku Issa Kalantari, były minister
rolnictwa Islamskiej Republiki Iranu, ogłosił, że zagrożenie dla życia związane ze skażeniem powietrza i
pustynnieniem ziemi jest większe niż groźba militarnej agresji Izraela czy Stanów Zjednoczonych. Kurz jest bardziej
procesem niż rzeczą – tym, co przemienia Himalaje w pustynię Gobi.
Kurz łatwo przeoczyć. Jednak dostrzeżenie go w przestrzeni polityki, technologii czy sztuki przywraca
równowagę między wydarzeniem a jego otoczeniem. Prace zaprezentowane na tej wystawie tworzą środowisko
ukształtowane zarówno przez koncepcje autorów, jak i żywioł materialności. Prowokują do spojrzenia na współczesne
praktyki artystyczne poprzez pryzmat zbiorowości uczestniczących w komunikacji, sztuce i rozrywce. Od reprezentacji
problemów politycznych i ekologicznych prowadzą do pytania o relacje między ludźmi, rzeczami i organizmami i
nadają cielesny kształt pytaniu o napięcie między porządkiem (etycznym czy politycznym) a chaosem.
Artyści, pisarze i działacze operują na materii, której status jest w gruncie rzeczy niejasny. Architekturę wystawy
zbudowaliśmy z różnorodnych pozostałości prac artystycznych, niegdysiejszych wystaw i dekoracji. Te ciemne i
złożone elementy, przenikając się z pracami artystów, tworzą przestrzeń, która pozwoli dostrzec to, co w kurzu –
materii świata sztuki (z jego magazynami, obiegami i serwerami instytucji artystycznych gromadzących terabajty
dokumentacji różnych działań) – zarazem mroczne i klarowne.
kurz / dust / ‫ غ بار‬to przedsięwzięcie, na które składają się wystawa, realizacje artystów w odpowiedzi na
konkretne miejsca, rezydencje artystyczne, archiwum–audytorium, a także program performansów, dyskusji i
pokazów filmowych. Ta rozbudowana struktura ma uruchomić refleksję i doświadczenie codziennego współistnienia z
materią w różnych środowiskach geopolitycznych i wyprowadzić nas poza Warszawę, łącząc z miejskim otoczeniem
Teheranu czy Bejrutu.
Istnieje ryzyko, że zażyłość z materią może zaprowadzić nas poza sztukę.
Anna Ptak, kuratorka wystawy
1