Lwowski Narodowy Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej i

Lwowski Narodowy Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej i Biotechnologii im. Stefana Grzyckiego
W tabeli poniżej widzimy historyczne miejsce Lwowskiego Uniwersytetu Medycyny Weterynaryjnej w
ramach
weterynaryjnych
instytucji
edukacyjnych
w
Europie:
Drzewo genealogiczne uczelni weterynaryjnych w Europie pod koniec XVIII wieku.
Lwowski Narodowy Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej i Biotechnologii jest jeden z najstarszych
uniwersytetów
agrarnych
Europy
Wschodniej.
Od 1772 Galicjia ze stolicą we Lwowie (jako część dzisiejszej Ukrainy) należała do Cesarstwa
Austriackiego. Ze względu na reformę edukacji w Austrii uznano, że na terytorium Imperium powinny być
tylko trzy uczelnie z siedzibami - w Wiedniu, Pradze i Lwowie. W 1784 roku Lwowski Uniwersytet został
odnowiony, a nauczanie medycyny weterynaryjnej rozpoczęłte, co później przyczyniło się do rozwoju nauk
weterynaryjnych i świadomości weterynarii w całej Galicji. Na wydziale medycznym powstała szkoła
chirurgów i położników gdzie badane były patologia i położnictwo i weterynaryjne. Pierwszym profesorem
weterynaryjnych przedmiotów był George Chmel (1747-1805), który przyjechał z Wiednia do Lwowa.
Wśród następców George'a Chmel jako szefów weterynarii na Uniwersytecie należy wspomnieć profesorów
Franz
Daubrawa,
Anthony
Buchmueller
i
Franza
Eckel.
W styczniu 1849 roku nauczanie przedmiotów weterynaryjnych przy Uniwersytecie Lwowskim ustały. Od
tego
czasu
Lwów
czekał
32
lat
by
mieć
niezależną
uczelnię
weterynaryjną.
Podczas austriackiego panowania Galicja doświadczyła doskonałego postępu w hodowli zwierząt najlepszych w Europie. To miało sprzyjające warunki do hodowania koni, bydła i trzody chlewnej. Ale
wschodnim sąsiadem Galicji było Imperium Rosyjskie, gdzie zwierzęta nieustannie cierpiały na takie
choroby jak księgosuszu, nosacizna, wąglik, wścieklizna i ludność - tyfus, cholerę. Było wielkie
niebezpieczeństwo rozprzestrzeniania takich epizootii i epidemii z Rosji. Te dwa czynniki wymagały
obecności wykwalifikowanych lekarzy weterynarii, ale było ich brak w Galicji. W Europie Wschodniej i
Zachodniej Galicji nie było weterynaryjnej edukacyjnej szkoły i tylko nieliczni mogli sobie pozwolić na
studia w szkole weterynaryjnej w Wiedniu. To było powodem, że profesorowie, parlament w Galicji i
Wiedniu dyskutowali o potrzebie utworzenia takiej szkoły we Lwowie. Na szczęście mieszkańców Galicji, a
zwłaszcza Lwowa, po 70 latach wysiłki zostały uwieńczone sukcesem. Zgodnie z dekretem cesarza Józefa
Franciszka I z 27 grudnia 1880, od 1881/82 roku powstałą szkoła weterynarii o oficjalnej nazwie CesarskoKrólewskiej Szkoły Weterynarii i Szkoły dla Podkuwaczy koni wraz z kliniką- szpitalem dla zwierząt we
Lwowie. Stanowisko dyrektora tej szkoły od października 1881 roku obją Piotr Seifmann (1823/03), były
dyrektor Warszawskiej Szkoły Weterynaryjnej oraz założyciel Instytutu Weterynaryjnego w Kazaniu.
Jednocześnie Henryk Kadyi (1815-1912) i Antoni Barański (1850-1915), z Uniwersytetu Jagiellońskiego,
dołączyli
do
kadry.
Profesorowie Peter Seifmann, Henryk Kadyi i Józef Szpilman zasugerowali poprawę warunków nauczania i
pracy w szkole, a tym samym osiągnięcie tego sam status co inne uczelnie. Propozycje powyższych
profesorów spowodowały znaczące reformy edukacji weterynaryjnej w Austrii. Zgodnie z dekretem z
Wiednia z dnia 31 grudnia 1896 Lwowska Szkoła Weterynarii otrzymała status szkoły wyższej (Akademia)
o zwiększonej profesorskiej kadrze i finansowaniu. Nowy plan edukacyjny został zatwierdzony przez
Ministerstwo Edukacji 27 marca 1897 i został wprowadzony 1 października 1897. We wrześniu 1908
Akademia otrzymała prawo do udzielania lekarzom medycyny weterynaryjnej stopnia za szczególne zasługi
- doktor honoris causa. Od roku 1909 rektor nie zostawał mianowany przez cesarza, jak było to dotychczas,
ale był wybierany z profesorskiej kadry na deu letnią kadencję. Profesor Józef Szpilman był pierwszy
wybranym rektorem Akademii. Nową nazwą tej instytucji edukacyjnej była Cesarsko- Królewska Akademia
Weterynaryjna
we
Lwowie.
Prace naukowe uczonych Akademii przyniosły jej sławę w całej Europie. Do nich należały wybitne
kolekcje: anatomiczne (Henryk Kadyi, Władysław Kulczycki), patologiczne (Włodzimierz Kulczycki, Jan
Prus), ogrody zoologiczne (Włodzimierz Kulczycki), chirurgiczne (Stanisław Królikowski),
bakteriologiczne preparaty (Josef Szpilman) i oryginalne narzędzia chirurgiczne (Stanisław Królikowski).
Profesorowie Akademii zainicjowali rozwój pod redakcją uczelni profesjonalnego czasopisma naukowegoPrzeglądu
weterynarski
(
1886).
W latach 1881-1918, 420 Galicjan otrzymało stopień lekarzy weterynarii, a wśród nich 286 Polaków, 76
Żydów
i
58
pochodzenia
ukraińskiego.
Na podstawie Ministra Polski dekretem Krajowej Oświaty z dnia 12 grudnia 1922 Akademia dostałą nazwę:
Lwowska Akademia Medycyny Weterynaryjnej i ta nazwa pozostała do października 1939 roku.
Specjalne miejsce w historii Lwowskiej Akademii Medycyny Weterynaryjnej należy do prof. Wacława
Moraczewski (1867-1950). Był znanym biochemikiem, genialnym pedagogiem, działaczem społecznym,
krytykiem literackim. Jego działalność naukowa w Akademii rozpoczęła się w 1921 roku i trwała do
ostatnich dni życia. W latach 1925-1927 był wybrany rektorem, od 1932 był opiekunem studentów
ukraińskich, Stowarzyszenie "Vatra" (Bonfire) i wywarł znaczny wpływ na rozwój naukowy ukraińskiego
uczonego
Stefana
Grzyckiego
(1900-1976).
Między dwiema wojnami światowymi Lwowska Akademia cieszyła się wielką międzynarodową sławą.
Naukowcy opublikowali wiele książek, monografii i dzieł. Artykuły wielu profesorów zostały opublikowane
w dziennikach w Austrii i Niemczech. Uczniowie uczyli się z lepszych podręczników światowych autorów,
takich jak Ellenberger-Baum, Hutyra, Marek, Silbersiepe i Ostertag i innych. Naukowcy Akademii wzięli
udział w wielu międzynarodowych kongresach weterynaryjnych, zwłaszcza w dziedzinie mikrobiologii,
higieny i fizjologii. Oprócz polskiego także pisali swoje prace w językach niemieckim, francuskim i
włoskim. Niektórzy profesorowie znali kilka języków, prof. Wacław Moraczewski znał dziewięć. Tacy
znani profesorowie jak Zygmunt Markowski, Wacław Moraczewski, Alfred Trawinski i Jerzy
Aleksandrowicz starali się wpoić studentom zasady humanitaryzmu, demokracji i dobre maniery.
Podczas polskiego okresu w Akademii byli wybrani następujący rektorzy - Kazimierz Panek 1919-1920,
Zygmunt Markowski 1920-1923, 1927-1930, Stanisław Niemczycki 1923-1925, Wacław Moraczewski
1925-1927, Bronisław Janowski 1930-1935, Jerzy Aleksandrowicz 1935 -1936 i Kazimierz Szczudlowski
1936-1939. W tym okresie w Akademii przyznano trzy stopnie doktora honoris causa dla wybitnych
naukowców - Zygmunta Markowskiego, Wacława Moraczewskiego i Włodzimierza Kulczyckiego.
Po utracie niepodległości przez Polskę jesienią 1939 próbowano przekształcić wszystko w zachodniej
Ukrainie do komunistycznego stylu. Akademia została nazwana Lwowski Instytut Weterynaryjny. Pierwsze
zmiany wyglądały korzystnymi dla Ukraińców. Prof Iwan Chynchenko (1905-1993), ukraiński naukowiec,
został powołany na stanowisko dyrektora. Niektóre przedmioty były nauczane w języku ukraińskim i zostało
przyjętych więcej studentów ukraińskiego pochodzenia. Ale ze strony nowych władz wkrótce wynikły
aresztowania,
więzienia,
przesłuchania,
tortury,
deportacje
i
często
śmierć.
Akademia doświadczył trudnych i tragicznych momentów w trakcie i po czasach wojny 1941-1950. Podczas
niemieckiej okupacji Ukrainy Zachodniej administracja niemiecka próbował umniejszać wartości
słowiańskich specjalistów i obniżyła statusu wyższych uczelni do Fachkurse (kursy specjalistyczne). Po ich
zakończeniu absolwenci otrzymali certyfikat nie dyplom. Dyrektorem państwowych Weterynaryjnych
kursów specjalistycznych we Lwowie był dr Oskar Habersang a następnie dr Jürgen Witte (1942-1944).
Od lata 1944 zostały przeprowadzone ponownie bolszewickie represje wobec ukraińskich studentów i
nauczycieli.
Brak kadry naukowej stał się głównym problem w Instytucie. Polscy profesorowie zajmujący niemal
wszystkie pozycje na wydziałach byli gotowi opuścić Ukrainę i wyjechać do swojej nowej ojczyzny. Zrobili
to dwa razy. Po raz pierwszy z polskich profesorów odszedli ze Lwowa do Lublina we wrześniu 1944 roku:
dr Zdzisław Finik – epizotolog, dr Wiesław Holobut - fizjolog, dr I. Mieżejewski - biochemik, dr Józef
Parnas - mikrobiolog, dr Alfred Strawiński - fizjolog, dr A. Słowikowska - histolog, dr Tadeusz Zuliński patolog.
W październiku 1944 r. ta grupa profesorów zorganizował wydział weterynaryjny przy Uniwersytecie Marii
Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Później Kazimierz Szczudlowski dołączał nowo przybyłych, wygłaszał
wykłady z położnictwa i kliniki ołowiu. W 1945 roku prof Alfred Chodkowski przybył z Anglii do Lublina,
był
specjalistą
w
dziedzinie
mastitis.
Druga mała grupa polskich profesorów opuściła Lwów wyjeżdżając do Wrocławia w czerwcu 1945 roku.
Po II wojnie światowej Akademia doświadczyła rusyfikacji. W latach 1944-1957 następujący profesorowie
radzieccy zostali mianowani na rektorów Lwowskiego Instytutu Weterynarii: Roman Chebotarev (1944-48),
Nikołaj Semushkin (1948-53), Borys Moroshkin (1953-1955), Anatolij Kalinin (1955-57).
Tylko generalne zmiany w państwie i podejście ludzi pochodzących z Ukrainy dały by powody do nadziei,
że to się zmieni. I tak wkrótce się stało, kiedy w 1957 roku Kijowski Profesor Danylo Wasylenko został
dyrektorem Instytutu. Pod jego kierownictwem Instytut zaczął mówić ukraińskim. Następcami profesora
Danyla Wasylenko byli prof Stepan Stojanowski (1965-1989) i Roman Kravtsiv (1989-2009). Do dawnej
nazwy uczelni - Lwowskiej Akademii Medycyny Weterynaryjnej (1992) nadano imię jej ucznia, dawnego
pracownika naukowego, kierownika wydziału, biochemika prof Stefana Grzyckiego (1994). W 2009 roku
prof
Wasyl
Hunczak
został
wybrany
na
rektora
Uniwersytetu.
Uniwersytet dziś ma 9 edukacyjnych budynków, kompleks sportowy, dwie edukacyjne i badawcze farmy,
cztery studenckie akademiki, oraz kompleks rekreacyjno- wypoczynkowy w Karpatach. Uniwersytet
posiada 5 wydziałów studiów dziennych - weterynarii, biolotechnologii, technologii żywności i ekologii,
ekonomii i zarządzania, a także wydział do wstępnego kształcenia uniwersyteckiego. Istnieje również
wydział kursów odświeżających (zwiększający kwalifikacje) i wydział studiów zaocznych. Naukowe kadry
są przygotowywane w stopniach licencjat, magister, absolwent i po badaniach stopnia doktora.
W 2011 roku Uniwersytet miał 3300 studentów dziennych i 2060 na wydziale nauczania zaocznego. Kadra
nauczycielska liczy około 400 osób, w tym 46 profesorów i doktorów nauk, 218 kandydatów nauk.
Pod patronatem Uniwersytetu publikowane są następujące czasopisma specjalistyczne: Silskyj Hospodar,
Naukowyj
Vysnyk,
a
także
gazeta
Swit
Universytetu
(Świat
Uniwersytetu).
W latach 1885-2010 Uniwersytet przyznał 29 651 dyplomów w szkolnictwie wyższym.
Również na Uniwersytecie ponownie został przyznany tytuł doktora honoris causa (1998), tak austriackim,
jak i polskim naukowcom i pracownikom sektora publicznego. Tytuł ten otrzymali od tego czasu: prof
Eligiusz Rokicki (Polska), prof Oskar Schaller (Austria), Josef Leibetseder (Austria), profesorowie Paweł
Sysa,
W.
Kosiniak,
J.Nicpon
(
Polska),
Roman
Pulka
(Polska).
Uniwersytet wspiera współprace naukoweą z uczelniami rolniczymi Rzeczpospolitej Polskiej.
W dniu 8 czerwca 2011 w Palermo (Włochy) Uniwersytet został przyjęty do Federacji Lekarzy Weterynarii
w Europie.