EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO
Transkrypt
EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Centralna Komisja Egzaminacyjna Ukáad graficzny © CKE 2010 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczĊcia egzaminu. WPISUJE ZDAJĄCY KOD PESEL Miejsce na naklejkĊ z kodem dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĉZYKA POLSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 Instrukcja dla zdającego 1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron. Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin. 2. Arkusz zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich i napisz wypracowanie nie krótsze niĪ dwie strony (okoáo 250 sáów). 3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl. 5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdą oceniane. 6. MoĪesz korzystaü ze sáownika poprawnej polszczyzny i sáownika ortograficznego. 7. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejkĊ z kodem. 8. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej dla egzaminatora. Czas pracy: 180 minut Liczba punktów do uzyskania: 40 MPO-R1_1P-112 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 2 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony Temat 1. Zinterpretuj fragment dramatu Sáawomira MroĪka ĝmierü porucznika. OkreĞlając sytuacjĊ dramatyczną i sposób jej budowania, odpowiedz na pytanie, jaką rolĊ odgrywają w tekĞcie nawiązania do twórczoĞci Adama Mickiewicza i tradycji literackiej romantyzmu. Wykorzystaj odpowiednie konteksty interpretacyjne. ĝMIERû PORUCZNIKA (akt II) STARZEC (przechodzi na Ğrodek komnaty) – Zamknijcie drzwi od kaplicy! ĩadnej lampy, Īadnej Ğwicy! (máodzi podnoszą siĊ i otaczają Starca. Pauza) Zamykajcie drzwi na káódki, stawcie w Ğrodku kocioá wódki! CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Drzwi juĪ zamkniĊte, ale nie ma wódki. STARZEC – Niech ksiĊĪyca ĞwiatáoĞü blada szczelinami tu nie wpada. CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie wpada. [...] STARZEC – Hej, ty, co z ciĊĪkim duchem jesteĞ do tego padoáu przykuty áaĔcuchem z ciaáem i duszą pospoáu, choü ciĊ anioá Ğmierci woáa, z filologicznych katuszy Īywot siĊ wydrzeü nie zdoáa. Gdy cierpisz karĊ tak srogą, ludzie teĪ robią, co mogą, choü juĪ doĞü zamĊtu mamy, wzywamy ciĊ, zaklinamy… [...] CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Powiedz, czy ci czego braknie? Czy on pragnie czego, áaknie? GàOS ZA SCENĄ – Hej! KsiĊgi moje, diablice, o, wy przeklĊte Īaráoki, opuĞcie mnie choü na chwilĊ, odstąpcie choü na dwa kroki! [...] STARZEC – Wszelki duch! JakaĪ potwora! Widzicie tego upiora? POETA (ukazuje siĊ jako swój wáasny duch, wyciąga rĊce do máodzieĪy) – Dzieci! Nie znacie mnie, dzieci? CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – KtoĞ nam znany! [...] POETA (do máodzieĪy) – Jam wasz klasyk, moje dzieci, przypomnijcie tylko sobie. Jak i dawniej, w waszej dobie, ledwo czytaü gdy zaczniecie, juĪ wam kaĪą umieü w szkole moje ksiĊgi, myĞl z nich áuskaü. CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Przebóg! Co nas spotyka! Widzicie tego klasyka? POETA – Ach, zbyt ciĊĪka rĊka boska! Za to, Īe kaĪde pacholĊ musi siĊ dzisiaj wypluskaü w idei moich odmĊcie, okropne cierpiĊ mĊczarnie, bo taki jest nieba rozkaz. CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie! JEDEN Z MàODZIEēCÓW – Nie lubisz literatury! A pomnisz, jak raz w jesieni miaáem wypracowanie o tym, jakich odcieni uĪyáeĞ w opisach przyrody? CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie! JEDNA Z DZIEWCZĄT – Nie lubisz literatury! A pomnisz, gdym, prawie dzieckiem, musiaáa umieü na pamiĊü twe pieĞni filareckie? CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie! STARZEC – Nie lubisz literatury! A pomnisz, gdym wróciá Īywy z mej wysadzonej reduty, tyĞ mówiá, Īem nieprawdziwy, bo wiersz na mym zgonie osnuty? POETA (zwracając siĊ w stronĊ starca) – Orson! [...] Po coĞ mnie wzywaá, poruczniku? Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony 3 ORSON – ĩebyĞ zaĞwiadczyá. KiedyĞ o mojej Ğmierci ĞwiadczyáeĞ káamliwie. DziĞ twojego ducha ja biorĊ za Ğwiadka, Īem jeszcze jest Īywy. POETA – Masz wiĊc swoją zemstĊ. STARZEC – Nie idzie o zemstĊ, mam ja inne cele. [...] POETA – WiĊc mam przy dzieciach zaprzeczaü sam sobie, gáoĞno poĞwiadczając, ĪeĞ wtedy nie zginąá? Káam zadaü wierszom, które zna na pamiĊü zebrana tu máodzieĪ? Gdzie twoje sumienie, gdzie wzgląd wychowawczy? MógábyĞ to zaáatwiü choü nie przy máodzieĪy. STARZEC – Jedna jest prawda. [...] POETA – Przyznaj siĊ, tylko szczerze, choü mi tak wygraĪasz i bluĨnisz, czy oddaábyĞ swą sáawĊ, by Īyü nie dla ludzi, lecz z ludĨmi? STARZEC – Nie, nie! Nie pozwolĊ! To jest podstĊp, sáowne sztuczki. POETA – A wiĊc powiem dla nauczki. Posáuchajcie! Czy widzicie, jak targuje siĊ o Īycie ze mną, co mu je zabraáem, by je oddaü stokroü dáuĪsze, oprawione w gloriĊ czynu? Choü przekona moją duszĊ, zna on dobrze smak wawrzynu. Lecz to maáo, on mnie wielbi! [...] On mnie wielbi, bom… poeta! [...] STARZEC – Ja mam z tobą paĔski krzyĪ, a kysz, a kysz. A kysz! POETA – Ha, wiĊc wielbi! (Muzyka jazzowa, na jej tle deklamacja CHÓRU WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY) CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Uczniowie, hej uczennice! I my nie znajmy litoĞci! Szarpajmy klasyka na sztuki, niechaj nagie sterczą koĞci! (puszczają siĊ w tany i szarpią PoetĊ) STARZEC – GdyĞ w takim jest nastroju, zostawĪe nas w spokoju, a kysz! A kysz! CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – (taĔcząc i szarpiąc) Dalej, panowie i panie! Za mĊkĊ naszej nauki i my nie znajmy litoĞci! Szarpajmy klasyka na sztuki, a kiedy klasyka nie stanie, szarpajmy jego sztuki, poema i wierszowanie, niechaj nagie Ğwiecą koĞci! POETA (woáa odchodząc hieratycznie) – On mnie wielbi! On mnie wielbi! (gáos jego niknie przeciągle za sceną) [...]. 1963 Sáawomir MroĪek, Dramaty, Kraków 1990 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 4 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony Temat 2. Porównaj sposoby kreowania obrazów taĔca i jego funkcje we fragmencie poematu Kwiaty polskie Juliana Tuwima i w wierszu Niech Īyje bal Agnieszki Osieckiej. KWIATY POLSKIE1 [czĊĞü VI] Patrz – wáaĞnie na promieniach sáoĔca WjeĪdĪa confetti barw sypiąca W centrum bukietu banda pijana „Lwich pyszczków”.2 Przyjrzyj siĊ tym pyszczkom. Rozdziawiáy siĊ wszystkie i piszczą Rozgardiaszem weneckiej zabawy W lesie, Gdzie skaczące letniaczki siĊ mizdrzą, Gdzie siĊ Sypią pstre confettiowe kurzawy. Galopada mieszczaĔska Ğród sosen, Miotająca farbiarskim bigosem Strojów, W bachanalii siĊ wije i niesie W znoju Pod dyndaniem lampionów po lesie – – Lampionów, festonów, kretonów, pomponów, Krawatów rozwianych, kolorowych balonów, W girlandowym unosi siĊ roju. JuĪ z lwich pyszczków – lwie pyski w orkiestrze: To puzony mosiĊĪne dmą w przestrzeĔ, Wydymają balony, syfony, MnoĪą pstre kotyliony w miliony! Dmą – i z trąb wyfruwają tancerze (Z trąb, co lĞnią jak kuchenne moĨdzierze): Páuc wydechem ich trĊbacz wyrzuca, Potem wdechem znów wcháania ich w páuca, WiĊc latają jak ptaki na wichrze Straszne pyszczki letników wciąĪ dziksze… [...] W wirującym kolisku mĊtnieją Pary Ze studentów, dentystek i aptekarzy, Z paĔ rozgrzanych, podlotków i „kominiarzy” Koáujący siĊ zrobiá karuzel Szary. 1 Swój utwór Tuwim zacząá pisaü w listopadzie 1940 r. w Brazylii, kontynuowaá pracĊ w Stanach Zjednoczonych (1941-1944) oraz po powrocie do kraju (1946). Fragmenty utworu ukazywaáy siĊ w londyĔskich „WiadomoĞciach Polskich, Politycznych i Literackich” od 16 lutego 1941 r., a póĨniej w londyĔskiej „Nowej Polsce” od marca 1942 roku. Tom I utworu, po licznych zmianach w związku z cenzurą, ukazaá siĊ w drugiej poáowie stycznia 1949 r. 2 lwie pyszczki – zdrobnienie nazwy kwiatów lwie paszcze Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony 5 Ja – wódkĊ za wódką w bufecie… Oczami po sali drewnianej – I serce mi wali. [...] podchodzĊ na palcach i zaraz nad gáową grzmotnĊáo do walca i porywam – na Īycie na Ğmierü – do taĔca Grande Valse Brillante Czy pamiĊtasz, jak z tobą taĔczyáem walca, Panno, madonno, legendo tych lat? Czy pamiĊtasz, jak ruszyá Ğwiat do taĔca, ĝwiat, co w ramiona mi wpadá? WylĊkniony bluĨnierca, Dotulaáem do serca W utajeniu kwitnące te dwie, Unoszone gorąco, Unisono dyszące, Jak ty caáa w domysáach i w mgle [...] Gdy przez sufit przetaczam – Nosem gwiazdy zahaczam, Gdy po ziemi máynkujĊ, To udajĊ siáacza. Wątáe miĊĞnie naprĊĪam, PierĞ cherlawą wytĊĪam, BĊdziesz miaáa atletĊ I huzara za mĊĪa. [...] A tu noga ugrzĊzáa, Drzazga w bucie uwiĊzáa, Bo ma dziurĊ w podeszwie Twój pretendent na mĊĪa. Ale szarpnĊ siĊ, wyrwĊ – I juĪ wolny, odeszáo, I walcujĊ, szurając OdwiniĊtą podeszwą. [...] I powolutku w ten las na palcach walca… Julian Tuwim, Kwiaty polskie, Warszawa 1975 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 6 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony NIECH ĩYJE BAL ĩycie, kochanie, trwa tyle co taniec: fandango, bolero, be-bop, manna, hosanna, róĪaniec i szaniec i jazda, i basta, i stop. Bal to najdáuĪszy, na jaki nas proszą, nie grają na bis, chociaĪ Īal, zanim wiĊc serca upadáoĞü ogáoszą – na bal, marsz na bal! Szalejcie aorty, gdy idĊ na korty, roboto, ty w rĊkach siĊ pal! Miasta nieczuáe mijajcie jak porty, bo Īycie, bo Īycie – to bal. Bufet, jak bufet, jest zaopatrzony, zaleĪy, czy tu, czy gdzieĞ tam. TaĔcz, póki Īyjesz, i Ğmiej siĊ do Īony i pij zdrowie dam… Niech Īyje bal, bo to Īycie to bal jest nad bale, niech Īyje bal, drugi raz nie zaproszą nas wcale. Orkiestra gra, jeszcze taĔczą i drzwi są otwarte, dzieĔ wart jest dnia i to Īycie zachodu jest warte! Cháoporobotnik i boa, grzechotnik z niebytu wynurza siĊ fal, widzi swą mamĊ i tatĊ, i ĪonkĊ, i rusza, wyrusza – na bal. Sucha kostucha, ta Miss Wykidajáo wyáączy nam prąd w Ğrodku dnia, pchajmy wiĊc taczki obáĊdu jak Byron, bo raz mamy bal! Niech Īyje bal, bo to Īycie to bal jest nad bale, niech Īyje bal, drugi raz nie zaproszą nas wcale. Orkiestra gra, jeszcze taĔczą i drzwi są otwarte, dzieĔ wart jest dnia i to Īycie zachodu jest warte! 1984 Agnieszka Osiecka, NajpiĊkniejsze wiersze i piosenki, Warszawa 2010 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony 7 WYPRACOWANIE na temat nr ..................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 8 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony 9 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 10 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony 11 ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl 12 Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego Poziom rozszerzony BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl PESEL MPO-R1_1P-112 Miejsce na naklejkê z nr PESEL WYPE£NIA ZDAJ¥CY WYPE£NIA EGZAMINATOR Nr zad T R E Œ Æ Kom Styl Jêz Zap Wal Punkty 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 0 1 2 0 1 2 Temat: 0 1 2 0 1 2 0 1 2 4 3 6 8 1 2 4 SUMA PUNKTÓW D 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 J 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl KOD EGZAMINATORA Czytelny podpis egzaminatora KOD ZDAJ¥CEGO