EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO

Transkrypt

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Ukáad graficzny © CKE 2010
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczĊcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJĄCY
KOD
PESEL
Miejsce
na naklejkĊ
z kodem
dysleksja
EGZAMIN MATURALNY
Z JĉZYKA POLSKIEGO
POZIOM ROZSZERZONY
MAJ 2011
Instrukcja dla zdającego
1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron.
Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu
nadzorującego egzamin.
2. Arkusz zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich i napisz
wypracowanie nie krótsze niĪ dwie strony (okoáo 250
sáów).
3. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl.
5. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdą oceniane.
6. MoĪesz korzystaü ze sáownika poprawnej polszczyzny
i sáownika ortograficznego.
7. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkĊ z kodem.
8. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej
dla egzaminatora.
Czas pracy:
180 minut
Liczba punktów
do uzyskania: 40
MPO-R1_1P-112
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
2
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
Temat 1. Zinterpretuj fragment dramatu Sáawomira MroĪka ĝmierü porucznika.
OkreĞlając sytuacjĊ dramatyczną i sposób jej budowania, odpowiedz
na pytanie, jaką rolĊ odgrywają w tekĞcie nawiązania do twórczoĞci Adama
Mickiewicza i tradycji literackiej romantyzmu. Wykorzystaj odpowiednie
konteksty interpretacyjne.
ĝMIERû PORUCZNIKA (akt II)
STARZEC (przechodzi na Ğrodek komnaty) – Zamknijcie drzwi od kaplicy! ĩadnej lampy,
Īadnej Ğwicy! (máodzi podnoszą siĊ i otaczają Starca. Pauza) Zamykajcie drzwi na káódki,
stawcie w Ğrodku kocioá wódki!
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Drzwi juĪ zamkniĊte, ale nie ma wódki.
STARZEC – Niech ksiĊĪyca ĞwiatáoĞü blada szczelinami tu nie wpada.
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie wpada. [...]
STARZEC – Hej, ty, co z ciĊĪkim duchem jesteĞ do tego padoáu przykuty áaĔcuchem z ciaáem
i duszą pospoáu, choü ciĊ anioá Ğmierci woáa, z filologicznych katuszy Īywot siĊ wydrzeü
nie zdoáa. Gdy cierpisz karĊ tak srogą, ludzie teĪ robią, co mogą, choü juĪ doĞü zamĊtu mamy,
wzywamy ciĊ, zaklinamy… [...]
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Powiedz, czy ci czego braknie? Czy on pragnie
czego, áaknie?
GàOS ZA SCENĄ – Hej! KsiĊgi moje, diablice, o, wy przeklĊte Īaráoki, opuĞcie mnie choü
na chwilĊ, odstąpcie choü na dwa kroki! [...]
STARZEC – Wszelki duch! JakaĪ potwora! Widzicie tego upiora?
POETA (ukazuje siĊ jako swój wáasny duch, wyciąga rĊce do máodzieĪy) – Dzieci! Nie znacie
mnie, dzieci?
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – KtoĞ nam znany! [...]
POETA (do máodzieĪy) – Jam wasz klasyk, moje dzieci, przypomnijcie tylko sobie. Jak
i dawniej, w waszej dobie, ledwo czytaü gdy zaczniecie, juĪ wam kaĪą umieü w szkole moje
ksiĊgi, myĞl z nich áuskaü.
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Przebóg! Co nas spotyka! Widzicie tego klasyka?
POETA – Ach, zbyt ciĊĪka rĊka boska! Za to, Īe kaĪde pacholĊ musi siĊ dzisiaj wypluskaü
w idei moich odmĊcie, okropne cierpiĊ mĊczarnie, bo taki jest nieba rozkaz.
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie!
JEDEN Z MàODZIEēCÓW – Nie lubisz literatury! A pomnisz, jak raz w jesieni miaáem
wypracowanie o tym, jakich odcieni uĪyáeĞ w opisach przyrody?
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie!
JEDNA Z DZIEWCZĄT – Nie lubisz literatury! A pomnisz, gdym, prawie dzieckiem,
musiaáa umieü na pamiĊü twe pieĞni filareckie?
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Nie znaáeĞ litoĞci, panie!
STARZEC – Nie lubisz literatury! A pomnisz, gdym wróciá Īywy z mej wysadzonej reduty,
tyĞ mówiá, Īem nieprawdziwy, bo wiersz na mym zgonie osnuty?
POETA (zwracając siĊ w stronĊ starca) – Orson! [...] Po coĞ mnie wzywaá, poruczniku?
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
3
ORSON – ĩebyĞ zaĞwiadczyá. KiedyĞ o mojej Ğmierci ĞwiadczyáeĞ káamliwie. DziĞ twojego
ducha ja biorĊ za Ğwiadka, Īem jeszcze jest Īywy.
POETA – Masz wiĊc swoją zemstĊ.
STARZEC – Nie idzie o zemstĊ, mam ja inne cele. [...]
POETA – WiĊc mam przy dzieciach zaprzeczaü sam sobie, gáoĞno poĞwiadczając, ĪeĞ wtedy
nie zginąá? Káam zadaü wierszom, które zna na pamiĊü zebrana tu máodzieĪ? Gdzie twoje
sumienie, gdzie wzgląd wychowawczy? MógábyĞ to zaáatwiü choü nie przy máodzieĪy.
STARZEC – Jedna jest prawda. [...]
POETA – Przyznaj siĊ, tylko szczerze, choü mi tak wygraĪasz i bluĨnisz, czy oddaábyĞ swą
sáawĊ, by Īyü nie dla ludzi, lecz z ludĨmi?
STARZEC – Nie, nie! Nie pozwolĊ! To jest podstĊp, sáowne sztuczki.
POETA – A wiĊc powiem dla nauczki. Posáuchajcie! Czy widzicie, jak targuje siĊ o Īycie
ze mną, co mu je zabraáem, by je oddaü stokroü dáuĪsze, oprawione w gloriĊ czynu? Choü
przekona moją duszĊ, zna on dobrze smak wawrzynu. Lecz to maáo, on mnie wielbi! [...] On
mnie wielbi, bom… poeta! [...]
STARZEC – Ja mam z tobą paĔski krzyĪ, a kysz, a kysz. A kysz!
POETA – Ha, wiĊc wielbi!
(Muzyka jazzowa, na jej tle deklamacja CHÓRU WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY)
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – Uczniowie, hej uczennice! I my nie znajmy litoĞci!
Szarpajmy klasyka na sztuki, niechaj nagie sterczą koĞci! (puszczają siĊ w tany i szarpią PoetĊ)
STARZEC – GdyĞ w takim jest nastroju, zostawĪe nas w spokoju, a kysz! A kysz!
CHÓR WYKOLEJONEJ MàODZIEĩY – (taĔcząc i szarpiąc) Dalej, panowie i panie!
Za mĊkĊ naszej nauki i my nie znajmy litoĞci! Szarpajmy klasyka na sztuki, a kiedy klasyka
nie stanie, szarpajmy jego sztuki, poema i wierszowanie, niechaj nagie Ğwiecą koĞci!
POETA (woáa odchodząc hieratycznie) – On mnie wielbi! On mnie wielbi! (gáos jego niknie
przeciągle za sceną) [...].
1963
Sáawomir MroĪek, Dramaty, Kraków 1990
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
4
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
Temat 2. Porównaj sposoby kreowania obrazów taĔca i jego funkcje we fragmencie
poematu Kwiaty polskie Juliana Tuwima i w wierszu Niech Īyje bal Agnieszki
Osieckiej.
KWIATY POLSKIE1 [czĊĞü VI]
Patrz – wáaĞnie na promieniach sáoĔca
WjeĪdĪa confetti barw sypiąca
W centrum bukietu banda pijana
„Lwich pyszczków”.2
Przyjrzyj siĊ tym pyszczkom.
Rozdziawiáy siĊ wszystkie i piszczą
Rozgardiaszem weneckiej zabawy
W lesie,
Gdzie skaczące letniaczki siĊ mizdrzą,
Gdzie siĊ
Sypią pstre confettiowe kurzawy.
Galopada mieszczaĔska Ğród sosen,
Miotająca farbiarskim bigosem
Strojów,
W bachanalii siĊ wije i niesie
W znoju
Pod dyndaniem lampionów po lesie – –
Lampionów, festonów, kretonów, pomponów,
Krawatów rozwianych, kolorowych balonów,
W girlandowym unosi siĊ roju.
JuĪ z lwich pyszczków – lwie pyski w orkiestrze:
To puzony mosiĊĪne dmą w przestrzeĔ,
Wydymają balony, syfony,
MnoĪą pstre kotyliony w miliony!
Dmą – i z trąb wyfruwają tancerze
(Z trąb, co lĞnią jak kuchenne moĨdzierze):
Páuc wydechem ich trĊbacz wyrzuca,
Potem wdechem znów wcháania ich w páuca,
WiĊc latają jak ptaki na wichrze
Straszne pyszczki letników wciąĪ dziksze… [...]
W wirującym kolisku mĊtnieją
Pary
Ze studentów, dentystek i aptekarzy,
Z paĔ rozgrzanych, podlotków i „kominiarzy”
Koáujący siĊ zrobiá karuzel
Szary.
1
Swój utwór Tuwim zacząá pisaü w listopadzie 1940 r. w Brazylii, kontynuowaá pracĊ w Stanach Zjednoczonych
(1941-1944) oraz po powrocie do kraju (1946). Fragmenty utworu ukazywaáy siĊ w londyĔskich
„WiadomoĞciach Polskich, Politycznych i Literackich” od 16 lutego 1941 r., a póĨniej w londyĔskiej „Nowej
Polsce” od marca 1942 roku. Tom I utworu, po licznych zmianach w związku z cenzurą, ukazaá siĊ w drugiej
poáowie stycznia 1949 r.
2
lwie pyszczki – zdrobnienie nazwy kwiatów lwie paszcze
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
5
Ja – wódkĊ za wódką w bufecie…
Oczami po sali drewnianej –
I serce mi wali. [...]
podchodzĊ
na palcach
i zaraz
nad gáową
grzmotnĊáo do walca
i porywam – na Īycie na Ğmierü – do taĔca
Grande
Valse
Brillante
Czy pamiĊtasz, jak z tobą taĔczyáem walca,
Panno, madonno, legendo tych lat?
Czy pamiĊtasz, jak ruszyá Ğwiat do taĔca,
ĝwiat, co w ramiona mi wpadá?
WylĊkniony bluĨnierca,
Dotulaáem do serca
W utajeniu kwitnące te dwie,
Unoszone gorąco,
Unisono dyszące,
Jak ty caáa w domysáach i w mgle [...]
Gdy przez sufit przetaczam –
Nosem gwiazdy zahaczam,
Gdy po ziemi máynkujĊ,
To udajĊ siáacza.
Wątáe miĊĞnie naprĊĪam,
PierĞ cherlawą wytĊĪam,
BĊdziesz miaáa atletĊ
I huzara za mĊĪa. [...]
A tu noga ugrzĊzáa,
Drzazga w bucie uwiĊzáa,
Bo ma dziurĊ w podeszwie
Twój pretendent na mĊĪa.
Ale szarpnĊ siĊ, wyrwĊ –
I juĪ wolny, odeszáo,
I walcujĊ, szurając
OdwiniĊtą podeszwą. [...]
I powolutku
w ten las
na palcach
walca…
Julian Tuwim, Kwiaty polskie, Warszawa 1975
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
6
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
NIECH ĩYJE BAL
ĩycie, kochanie, trwa tyle co taniec:
fandango, bolero, be-bop,
manna, hosanna, róĪaniec i szaniec
i jazda, i basta, i stop.
Bal to najdáuĪszy, na jaki nas proszą,
nie grają na bis, chociaĪ Īal,
zanim wiĊc serca upadáoĞü ogáoszą –
na bal, marsz na bal!
Szalejcie aorty, gdy idĊ na korty,
roboto, ty w rĊkach siĊ pal!
Miasta nieczuáe mijajcie jak porty,
bo Īycie, bo Īycie – to bal.
Bufet, jak bufet, jest zaopatrzony,
zaleĪy, czy tu, czy gdzieĞ tam.
TaĔcz, póki Īyjesz, i Ğmiej siĊ do Īony
i pij zdrowie dam…
Niech Īyje bal,
bo to Īycie to bal jest nad bale,
niech Īyje bal,
drugi raz nie zaproszą nas wcale.
Orkiestra gra,
jeszcze taĔczą i drzwi są otwarte,
dzieĔ wart jest dnia
i to Īycie zachodu jest warte!
Cháoporobotnik i boa, grzechotnik
z niebytu wynurza siĊ fal,
widzi swą mamĊ i tatĊ, i ĪonkĊ,
i rusza, wyrusza – na bal.
Sucha kostucha, ta Miss Wykidajáo
wyáączy nam prąd w Ğrodku dnia,
pchajmy wiĊc taczki obáĊdu jak Byron,
bo raz mamy bal!
Niech Īyje bal,
bo to Īycie to bal jest nad bale,
niech Īyje bal,
drugi raz nie zaproszą nas wcale.
Orkiestra gra,
jeszcze taĔczą i drzwi są otwarte,
dzieĔ wart jest dnia
i to Īycie zachodu jest warte!
1984
Agnieszka Osiecka, NajpiĊkniejsze wiersze i piosenki, Warszawa 2010
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
7
WYPRACOWANIE
na temat nr .....................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
8
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
9
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
10
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
11
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
12
Egzamin maturalny z jĊzyka polskiego
Poziom rozszerzony
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
PESEL
MPO-R1_1P-112
Miejsce na naklejkê
z nr PESEL
WYPE£NIA ZDAJ¥CY
WYPE£NIA EGZAMINATOR
Nr
zad
T
R
E
Œ
Æ
Kom
Styl
Jêz
Zap
Wal
Punkty
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
0
1
2
0
1
2
Temat:
0
1
2
0
1
2
0
1
2
4
3
6
8
1
2
4
SUMA
PUNKTÓW
D
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
J
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
KOD EGZAMINATORA
Czytelny podpis egzaminatora
KOD ZDAJ¥CEGO