wystawa - elementem public relatons biblioteki

1
WYSTAWA - ELEMENTEM PUBLIC RELATONS BIBLIOTEKI
Iwona Bartczak, Katarzyna Salska-Kopeć, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Łodzi
Opublikowano 08.03.2006
WYSTAWA zgodnie ze "Słownikiem Języka Polskiego" to wystawiony na pokaz zbiór wytworów działalności
człowieka w jakiejkolwiek dziedzinie, natomiast WYSTAWIENNICTWO jest umiejętnością projektowania,
organizowania i urządzania wystaw.
W zależności od przyjętych kryteriów możemy podzielić wystawy na różne rodzaje:
•
okolicznościowe (rocznice, jubileusze),
•
tematyczne (informujące o książkach z określonej dziedziny lub dotyczące konkretnego
zagadnienia),
•
nowości.
Według innych założeń możemy podzielić ekspozycje ze względu na:
•
miejsce organizacji wystawy (w bibliotece i poza nią),
•
czas trwania ekspozycji (periodyczne, stałe),
•
rozmiary (małe, średnie, duże),
•
zbiory (selektywne - kompletne, monograficzne - ogólne, książek i innych materiałów, historyczne współczesne i regionalne),
•
cel (sygnalne, okolicznościowe, tematyczne, plastyczne).
Wystawa jako jedna z płaszczyzn funkcjonowania biblioteki stanowi element Public Relation, ponieważ
kreuje wizerunek naszej placówki w otoczeniu i umacnia jej pozytywny odbiór. Informacja o wystawie oraz
oddźwięk po otwarciu w mass mediach tworzy obraz formy (image). Dobrze zorganizowana wystawa
powinna zapewnić informację uczciwą, obiektywną, fachową i kompetentną oraz przyjazną dla mediów
i opinii publicznej.
Przy jej organizowaniu konieczna jest współpraca z różnego rodzaju instytucjami oraz zaproszenia na
otwarcie. Kontakty z mediami i opinią publiczną wystąpią, jeśli o nie zadbamy podczas wystaw. Do
organizatorów ekspozycji należy powiadomienie o takiej formie działalności biblioteki. Informacja ta musi
być zbudowana jako logiczny, prosty i czysty przekaz. Musi ona dotrzeć do adresata, dlatego nieodzowne
jest również rozmieszczenie plakatów w okolicach wejścia do biblioteki lub w innych placówkach
kulturalno-oświatowych. Popularnym nośnikiem przekazu stała się obecnie także strona internetowa
biblioteki.
Przystępując do organizowania ekspozycji należy określić jej cel, temat i problem oraz zakres. Duże
wystawy okolicznościowe wymagają długich przygotowań i opracowania szczegółowego scenariusza,
starannej oprawy plastycznej i przejrzystego rozmieszczenia eksponatów.
Temat główny dzieli się (konkretyzuje) na tematy szczegółowe kojarzone z grupą książek, eksponatów
i materiałami uzupełniającymi. Dopracowanie układu wystawy możliwe jest dopiero w trakcie "próby
generalnej".
Przebieg prac koncepcyjnych, przygotowawczych i realizacyjnych związanych z ekspozycją wydawnictw
można zobrazować schematem:
ADRESACI - dla kogo wystawa ma być przeznaczona;
CEL, TEMAT - po co i w jakim zakresie problemowo-tematycznym;
WARUNKI TECHNICZNE - lokalizacja, czas trwania, środki finansowe i materialne;
DEMONSTRACJA - dobór piśmiennictwa, układ, eksponaty uzupełniające, oprawa plastyczna);
UZUPEŁNIENIA - spis eksponatów, inne materiały informacyjne oraz inne działania towarzyszące.
2
Wystawa, którą zaliczymy do PR musi zyskać miano wartościowej, dlatego nieodzowne jest określenie
CELU. Organizując wystawy można realizować różne cele, np.:
•
Zapoznawać czytelników z nowościami biblioteki;
•
Przedstawić sylwetkę i dorobek wybranego pisarza;
•
Zwrócić uwagę na przypadającą rocznicę literacką, polityczną itp. (charakter okolicznościowy
wystawy);
•
Przygotowywać uczniów do wycieczek, konkursów, olimpiad;
•
Spróbować zainteresować wybraną przez siebie tematyką.
Cel wystawy musi być oczywisty nie tylko dla jej twórcy, ale przede wszystkim - dla odbiorców. Wyrazić
trzeba go nie tylko przez odpowiedni dobór literatury, lecz również przez odpowiednie sformułowanie
tematu wystawy, które ma być hasłem przyciągającym uwagę, np. "Podróżuj z przewodnikiem w ręku", "Czy
znasz historię regionu". Na dobór tematu, rodzaj eksponowanych materiałów i ich układ znaczący wpływ
będą mieli z pewnością ADRESACI wystawy. Inne materiały będą eksponowane w bibliotece dla dzieci, inne
w bibliotece dla dorosłych.
Temat ekspozycji wyrażony w haśle głównym powinien być precyzyjnie sformułowany. Hasła i cytaty są
najpopularniejszą formą wizualną. Hasła wymyślamy sami, cytaty pochodzą z dzieł literackich lub innych,
poszukiwania ich ułatwiają antologie tzw. złotych myśli poświęconych książce.
Bibliografia aforyzmów i cytatów w wyborze:
1. AAORYZMY na każdą okazję wybór i oprac. Karol Mórawski. - Wyd. 4. - Warszawa: "Książka i
wiedza", cop. 1999
2. AAORYZMY na każdą okazję : księga trzecia wybór i oprac. Karol Mórawski. - Warszawa: "Książka i
wiedza", cop. 2000
3. AAORYZMY na każdą okazję : księga wtóra wybór i oprac. Karol Mórawski. - [Wyd. 2] . - Warszawa:
"Książka i wiedza", cop. 2000
4. AAORYZMY polskie : antologia zebr. i oprac. Danuta Masłowska, Włodzimierz Masłowski. - Kęty:
"Antyk", 2001
5. AAORYZMY, cytaty i myśli o edukacji i twórczości. Wybór i oprac. Mirosław Krajewski. Płock:
"Novum", 2003
6. MARKIEWICZ Henryk
Skrzydlate słowa Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowski. - Warszawa: Państ. Instytut
Wydawniczy, 1990
7. MARKIEWICZ Henryk
Skrzydlate słowa : seria druga Henryk Markiewicz, Andrzej Romanowki. - Warszawa: Państ.
Instytut Wydawniczy, 1998
Wystawki należą do bardzo często stosowanej formy kontaktowania się bibliotekarza z czytelnikiem.
Wynika to prawdopodobnie z faktu, iż są postrzegane jako łatwe przedsięwzięcie. Słabością wystawy
książek jest jednorodność eksponatów, ponieważ wystawienie obok siebie znacznej ilości bardzo
podobnych okładek czy stron tytułowych prowadzi do monotonii i powoduje znużenie odbiorcy. W celu
przyciągnięcia uwagi zwiedzających konieczne jest więc umieszczanie obok książek innych materiałów np.
fotografii i przedmiotów wzbogacających informację, jak i zdobniczych. Działają one na zmysł czytelnika,
pełnią funkcję informacyjną- przekazują dane o funkcjonowaniu biblioteki i propagandową - poprzez
zachęcenie czytelników do przeczytania określonych książek, artykułów czy zajrzenia na proponowane
strony internetowe.
Mając na względzie zwiększenie oddziaływania form wizualnych należy zadbać o estetykę ich
wykonania: harmonię kolorów, staranny krój pisma, prostotę i wyrazistość kompozycji przestrzennej. Teksty
muszą być jasno, zwięźle sformułowane, napisane czytelnie, dużymi literami. Dobrze dobrane eksponaty
3
uzupełniające, wraz z oprawą plastyczną wystawy, mogą przyczynić się do znacznego uatrakcyjnienia
odbioru. Uporządkowanie eksponatów według idei tematycznej lub problemowej, stwarza szansę na
pełniejszą percepcję. Całość ekspozycji powinna składać się z pól informacyjnych wyodrębnionych jako
punkty centralne skupiające wokół siebie ułożone według tematu eksponaty.
Wystawa ze względu na swój informacyjno - reklamowy charakter dominuje przekazem wizualnym
(komunikaty pisemne i obrazowe), może również wyeksponować przekaz audialny, np. muzyczne
dopełnienie ekspozycji lub nagrany komentarz werbalny.
Kolejnym warunkiem udanej wystawy jest uzupełnienie ekspozycji odpowiednio dobranymi tekstami.
Mogą to być:
•
Informacje bibliograficzne (wykazy literatury na określony temat, które mogą wzbogacić wiedzę
czytelnika o pozycje nie wyeksponowane w gablotach);
•
Notki bibliograficzne, które uzupełnią informacje o eksponowanych wydawnictwach;
•
Teksty komentujące bądź informujące, np. biografia pisarza, ważniejsze wydarzenia z dziejów
dziedziny, której dotyczą wystawiane książki, kalendaria.
•
Wystawa musi mieć odpowiednią oprawę plastyczną. Wystawę dopełnią:
•
Ilustracje wykonane dla określonej ekspozycji;
•
Przedmioty związane z tematem wystawy;
•
Napisy wymagają szczególnej staranności - technika komputerowa w tym względzie jest naszym
sprzymierzeńcem. Należy pamiętać, że kolor liter musi się odróżniać od tła, teksty dłuższe muszą
być dokładnie rozplanowane.
Elementy, które wzbogacą ekspozycję mogą powstać jako wynik organizowanych przez bibliotekę
konkursów. Książki, eksponaty i materiały towarzyszące umieszcza się w gablotach, antyramach, na
stolikach, stelażach zależnie od możliwości lokalowych biblioteki.
Przystępując do zorganizowania w maju 2004 r. w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej w Łodzi
wystawy okolicznościowej z okazji wstąpienia Polskie do struktur europejskich korzystałyśmy z publikacji
wymienianych w tym referacie. Uważamy, że nasze przedsięwzięcie jest przykładem dobrze
zorganizowanej, przemyślanej ekspozycji zawierającej dużo materiałów o różnorodnej formie,
odpowiedniej oprawie plastycznej.
Wykorzystana literatura:
Wydawnictwa zwarte:
1. ANDRZEJEWSKA Jadwiga
Bibliotekarstwo szkolne Jadwiga Andrzejewska. Teoria i praktyka. - Warszawa: SBP, 1996
2. NIELEKCYJNE formy pracy biblioteki szkolnej : praca zbiorowa pod red. Jacka Szambelana. - Poznań:
IKN, 1983
3. WOJCIECHOWSKI Jacek
Podstawy pracy z czytelnikiem Jacek Wojciechowski. - Warszawa: SBP, 1991
4. Artykuły z czasopism:
5. Wystawa biblioteczna jako jedna z form upowszechniania czytelnictwa w szkole (wskazówki
metodyczne) Grażyna Dagiel Biblioteka w Szkole. - 1995 nr 10 s.1-2
6. Wystawa jako narzędzie bibliotekarstwa aktywnego Grażyna Szewczyk
2002 nr 2 s.6-15
Warsztaty Bibliotekarskie. -