Kliknij, aby przeczytać artykuł.

ANIMALOTERAPIA
„Człowiekowi niepełnosprawnemu,
jak każdej innej osobie słabej
należy pomóc, aby stał się twórcą własnego życia”
- Jan Paweł II
Animaloterapia nazywana inaczej zooterapią to terapia naturalna wykorzystująca
dobroczynny, leczniczy wpływ zwierząt na zdrowie i samopoczucie człowieka. Dla
każdego człowieka kontakt ze zwierzęciem jest bardzo ważny. Jednak najważniejszy jest
dla osoby chorej, szczególnie dotykanie zwierząt, które ma ogromnie znaczenie w
procesie leczenia i terapii ludzi chorych.
Zwierzęta działają na nas uspokajająco i rozluźniająco dlatego, że przyjmują nas
bezkrytycznie takimi jakimi jesteśmy. Czynnik ten odgrywa istotne znaczenie w procesie
terapii osób chorych. Pomaga im to zaakceptować siebie, takimi jakimi są. Innym
pozytywnym efektem kontaktu ze zwierzęciem jest radość jaką z niego czerpie osoba
chora.
Terapia z udziałem zwierząt znana jest już od dwóch tysięcy lat. Już Hipokrates
uważał, że jazda konna jest formą gimnastyki pobudzającej funkcje organizmu i
łagodzącej schorzenia.
Jest wiele programów wykorzystujących do działań terapeutycznych zwierzęta.
Najpopularniejsze z nich to:

AAA – Animal Assisted Activities – zajęcia z udziałem zwierząt. Zajęcia odbywają
się w ośrodkach leczniczych, opiekuńczych i domach prywatnych. Zajęcia są
spontaniczne i trwają tak długo, jak jest to konieczne. Efekty pracy nie muszą być
dokumentowane.

AAT – Animal Assisted Therapy – terapia z udziałem zwierząt. Program podobny
jest do AAA, ale działania mają z góry określony cel i prowadzi go profesjonalista:
lekarz lub fizjoterapeuta AAT. Zajęcia są planowane, a efekty pracy muszą być
dokumentowane.

AAE – Animal Assisted Education – edukacja z udziałem zwierząt.
Najpopularniejsze terapie zwierzęce to:






hipoterapia (terapia, z udziałem koni)
felinoterapia (terapia z udziałem kotów)
dogoterapia (terapia z udziałem psów)
delfinoterapia (terapia z udziałem delfinów)
alpakoterapia (terapia z udziałem alpak)
onoterapia (terapia z mułami i osłami)

pet therapy (terapia z udziałem różnych zwierząt, między innymi królików,
chomików, świnek morskich, ptaków, gadów i płazów hodowlanych)
HIPOTERAPIA
„Koń jest Twoim zwierciadłem. On Ci nie
pochlebia lecz pokazuje Twój temperament i jego wahania. Nie złość się nigdy na
swego konia – przecież równie dobrze mógłbyś złościć się na zwierciadło” –
Rudolph Binding
Hipoterapia to terapia poprzez kontakt z koniem. Ma ona służyć poprawie
funkcjonowania człowieka w sferze fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i społecznej.
Stosowana jest szczególnie tam, gdzie inne metody nie przynoszą zadowalających
rezultatów.
Realizowana jest przez:
 gimnastykę na koniu – przywraca sprawność fizyczną poprzez odpowiednią
gimnastykę leczniczą wykonywaną na koniu poruszającym się stępem i kłusem.
Jest uzupełnieniem klasycznej fizjoterapii;
 jazdę konną – podczas jazdy konnej i czynności z nią związanych stosowane są
działania edukacyjne, pedagogiczne, elementy psychoterapii, terapii zajęciowej i
logopedii;
 kontakt z koniem – umożliwia pacjentowi poznanie zwierzęcia i nawiązanie z nim
kontaktu. Efektem terapeutycznym jest poprawienie komunikacji pacjenta ze
światem zewnętrznym.
Z hipoterapii mogą korzystać osoby:















upośledzone umysłowo;
z zaburzeniami rozwoju;
z uszkodzeniem wzroku i słuchu;
niedostosowane społecznie.
Cele działań hipoterapeutycznych:
poprawa koordynacji wzrokowo – ruchowej;
poprawa orientacji przestrzennej;
rozeznanie w schemacie własnego ciała;
zwiększenie możliwości koncentracji uwagi i utrzymywania zorganizowanej
aktywności;
zwiększanie motywacji do wykonywania ćwiczeń;
rozwijanie samodzielności;
zmniejszanie zaburzeń równowagi;
poprawa reakcji obronnych;
zwiększanie możliwości lokomocyjnych;
relaksacja i osłabienie reakcji nerwicowych;
zapewnienie kontaktu ze zwierzęciem i przyrodą.
FELINOTERAPIA
„Zdobyć przyjaźń kota nie jest rzeczą łatwą.
Nie lokuje on swych uczuć nierozważnie: może zostać Waszym przyjacielem, jeśli jesteście tego godni,
ale nigdy Waszym niewolnikiem” - Théophile Gautier
Felinoterapia nazywana jest inaczej terapią - leczeniem kotem. Kontakt z kotem
działa uspokajająco, zmniejsza stres, obniża ciśnienie. Koty mogą także pomóc w
uśmierzaniu bólu. Kot, którego naturalna temperatura wynosi ok. 38 stopni, działa
podczas głaskania jak grzałka. W świat dziecka chorego na autyzm, czy zespół Aspergera
człowiekowi jest bardzo trudno wniknąć. Dziecko nawiązuje z nim kontakt, co powoduje
uspokojenie się i otwarcie. Tak samo jest w przypadku dzieci chorych na ADHD, zespół
Downa, zaburzenie zachowania i emocji, zaburzenie lękowe, depresję, uszkodzenie
słuchu czy wzroku, upośledzonych umysłowo lub osób chorych psychicznie.
Zajęcia felinoterapii gdy odbywają się w sposób regularny przynoszą wiele
pozytywnych efektów zarówno pedagogicznych, jak i terapeutycznych.
DOGOTERAPIA (KYNOTERAPIA)
"Jedynym
całkowicie
bezinteresownym
przyjacielem, którego można mieć na tym interesownym świecie, takim, który nigdy go nie
opuści, nigdy nie okaże się niewdzięcznym lub zdradzieckim, jest pies… Pocałuje rękę,
która nie będzie mogła mu dać jeść, wyliże rany odniesione w starciu z brutalnością
świata… Kiedy wszyscy inni przyjaciele odejdą, on pozostanie" – George G. Vest
Ogólnopolski Dzień Dogoterapii obchodzony jest 15 czerwca. Dogoterapia to
zespół działań, które mają na celu terapeutyczne oddziaływanie na człowieka poprzez
kontakt z psem. Terapia z wykorzystaniem psów pomaga przede wszystkim dzieciom z:
 autyzmem
 zespołem Aspergera
 mózgowym porażeniem dziecięcym
 ADHD
 zespołem zaburzeń uwagi (ADD)
 zespołem nadpobudliwości (HDK).
Dogoterapia polega przede wszystkim na nawiązaniu więzi psychicznej ze
zwierzęciem, co przyspiesza leczenie i ma korzystny wpływa na rozwój
psychospołeczny. Zajęcia z udziałem psa pomagają rozwijać sferę umysłową dziecka,
wpływają na koncentrację uwagi, rozwój mowy i funkcji poznawczych, pobudzają zmysł
wzroku, słuchu, dotyku i węchu. Poprzez kontakt z psem osoba niepełnosprawna czuje
się pewniej we własnym środowisku, łatwiej nawiązuje kontakty społeczne, poprawia
komunikację, zdobywa nowych przyjaciół, zwiększa się ich aktywność fizyczna.
DELFINOTERAPIA
„.Delfin jest jak igła, która przełamuje patologiczne postawy i
bariery dziecka, pozwalając podłączyć inne rodzaje terapii, spełniających rolę nici
pociągniętych za igłą” – cytat ze strony Ośrodka delfinoterapii w Eupatorii
Delfinoterapia to terapia z delfinami. Ćwiczenia z delfinami poprawiają zarówno
sprawność fizyczną, jak i psychiczną człowieka. Delfiny emitują w wodzie ultradźwięki,
które regenerują uszkodzone komórki, odblokowują emocje i przyspieszają rozwój np.
mowy.
Delfinoterapię stosuje się u chorych na:









autyzm
nerwice
zespół Downa
dysleksję
nadpobudliwość
wodogłowie
u osób z uszkodzeniami analizatora wzrokowego i słuchowego
dla osób z deficytami rozwojowymi
dla osób niedostosowanych społecznie
Zajęcia z delfinami polegają na pływaniu z delfinami w basenie, a także na
zabawie z tymi zwierzętami.
ALPAKOTERAPIA
Alpakoterapia jest dziedziną zooterapii polegająca na współpracy terapeuty z
alpakami.
Alpakoterapia jest stosowana w terapii dzieci z:










autyzmem
ADHD
problemami emocjonalnymi
depresją
nadciśnieniem
porażeniem mózgowym
zespołem Downa
niedorozwojem umysłowym
przeżywających stresy i załamania nerwowe
zaburzeniami ruchu
Alpakoterapia pomaga w usprawnieniu i poprawie koordynacji czynności ręki i
ciała, w nabraniu pewności siebie, poprawie układu odpornościowego, poprawie stanu
zdrowia psychicznego, obniżeniu poziomu lęku i zwolnieniu pracy serca.
ONOTERAPIA
Onoterapia to terapia z osłem, ale w terapii tej wykorzystuje się również muły i
ośliki.
Stosuje się ją przy:










dysfunkcji wzroku
uszkodzeniach neurologicznych
zespole Downa
upośledzeniu umysłowym
chorobach psychicznych i zaburzeniach emocjonalnych
niedostosowaniu społecznym
wodogłowiu
przepuklinie oponowo – rdzeniowej
opóźnieniu ruchowym
chorobach mięśni
Onoterapia:
 wyzwala spontaniczną aktywność
 pozwala pokonać bierność
 daje motywację
 wzbogaca słownictwo czynne i bierne
 wzbogaca zdolności poznawcze
 rozwija motorykę małą i dużą
 wspomaga komunikację
Zaletą wszystkich terapii ze zwierzętami jest ich bardzo pozytywny wpływ na
człowieka – zarówno małego, jak i dużego – w sferze psychicznej, fizycznej i społecznej.




Ogólne cele w animaloterapii to:
poprawa umiejętności fizycznych (rozwijanie umiejętności motorycznych,
uczenie poruszania się na wózku, rozwijanie równowagi)
poprawienie
umiejętności psychologicznych
(rozwijanie umiejętności
komunikacji, ćwiczenie komunikacji, uczenie się relaksacji, podnoszenie wiary
we własne możliwości, obniżanie poziomu lęku, przeciwdziałanie poczuciu
osamotnienia)
oddziaływania edukacyjne (rozwijanie słownictwa, poprawa funkcjonowania
pamięci krótkotrwałej i długotrwałej, nauka pojęć abstrakcyjnych)
oddziaływania motywacyjne (uczenie systematyczności, obowiązkowości,
motywowanie do regularnych zajęć)
Korzyści z animaloterapii są naprawdę duże. Kontakt ze zwierzętami uspokaja,
obniża ciśnienie, relaksuje, motywuje do zwiększonego wysiłku fizycznego, stymuluje
zmysły, zwiększa pewność siebie i daje poczucie bezpieczeństwa. Dzieje się tak dlatego,
że zwierzęta działają na osoby mające różne problemy i choroby uspokajająco i
rozluźniająco. Zwierzęta zachowują się w sposób naturalny, a to pozwala pacjentom na
otwarcie się i szczerość.
Dla każdego człowieka, a w szczególności osoby chorej kontakt ze zwierzęciem
jest ogromnie ważny. Każde zwierzę to istota żywa, delikatna i ciepła. Można ją dotykać,
głaskać, przytulać, brać na ręce i kolana. Łagodne dotykanie, głaskanie i masaż stymuluje
wydzielanie naturalnych substancji przeciwbólowych, pobudza funkcje odpornościowe
naszego organizmu i obniża poziom hormonów stresu. Innym pozytywnym efektem
kontaktu ze zwierzęciem jest radość, bo zwierzęta są źródłem dobrego humoru, śmiechu
i zabawy.
Należy pamiętać, że zooterapia zawsze powinna odgrywać rolę wspomagania
procesu leczenia i rozwoju, bez względu na to przy udziale jakich zwierząt się odbywa.
BIBLIOGRAFIA
1. M. Borkowska (red.), ABC rehabilitacji, „Pelikan”, Warszawa 1989
2. I. Czajkowska ,K. Herda, Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Poradnik
dla nauczycieli., WSiP, Warszawa 1996
3. J. Filozof, Dogoterapia ? Co to jest?, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z
Upośledzeniem Umysłowym, Koło w Jarosławiu, Jarosław 2004
4. A. Franczyk, K. Krajeńska, J. Skorupa, Animaloterapia, Oficyna Wydawnicza
„Impuls”, Kraków 2007
5. B. Kulisiewicz, Witaj, piesku! Dogoterapia we wspomaganiu rozwoju dzieci o
specjalnych potrzebach edukacyjnych., Wyd. Impuls, Kraków 2007
6. A. Strumińska (red.), Psychopedagogiczne aspekty hipnoterapii dzieci i
młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, Państwowe Wydawnictwo
Rolnicze i Leśne, Warszawa 2003
7. M. Ślifirska, R. Werpachowska, M. Wolff, Psychopedagogiczne aspekty hipoterapii
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, Państwowe Wyd. Rolnicze i
Leśne, Warszawa 2003