Mój afrykański przyjaciel

Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Filmy wskazane w scenariuszu dostępne są
na kanale YouTube projektu SiecTolerancji
http://tnij.org/jragzgk
Paweł Kwiecień,
konsultacja metodologiczna:
Magdalena Tulska-Budziak
45 minut
Stowarzyszenie Kuturalno-Edukacyjno-Naukowe „KEN”
Scenariusz 1
Mój afrykański przyjaciel
Adresat:
uczniowie szkół ponadgimnazjalnych wszystkich typów
Cele lekcji:
• Zrozumienie pojęcia dyskryminacja.
• Przybliżenie pojęcia „mowa nienawiści”.
• Sprowokowanie ucznia do autorefleksji na temat
własnych postaw dyskryminacyjnych.
• Budowanie postawy otwartości na inność, odmienność.
• Rozwijanie kompetencji społecznych sprzyjających
funkcjonowaniu w świecie wielokulturowym.
Środki glotto-dydaktyczne:
• Laptop
• Rzutnik i ekran
• Głośniki
• Filmy video w wersji do prezentacji
z laptopa
• Karta pracy
1
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Przebieg lekcji
Nauczyciel(ka):
Pracujemy w grupach po 4 osoby. Proszę zapisać pięć
komplementów, którymi można obdarzyć człowieka.
Model:
Ma pani piękne oczy.
Nauczyciel(ka):
Proszę przeczytać, co zapisaliście. Dziękuję.
Co czujecie, słysząc aż tyle ciepłych słów?
Uczniowie:
Jest mi przyjemnie.
Cieszę się, że mogłem sprawić komuś przyjemność.
Czuję się dziwnie, bo nieczęsto słyszę komplementy.
Nauczyciel powinien pozwolić uczniom na szczerość i nie reagować oburzeniem
na wypowiedzi negatywne typu: niedobrze mi się robi od tego słodzenia, komplementy są nieszczere itd. Natomiast powinien do tego rodzaju wypowiedzi odnieść
się w podsumowaniu.
Nauczyciel(ka):
W wielu kulturach jest przyjęte mówienie komplementów. Myślę, że człowiek wyczuwa, kiedy komplement jest szczery i wtedy poprawia mu się nastrój, rośnie ocena samego siebie, jest mu przyjemnie.
Czy często słyszycie komplementy? Czy często je
sami mówicie? A jak często słyszycie złe opinie o innych? Jak sądzicie, dlaczego ludzie je wypowiadają?
2
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
W swobodnej rozmowie moderowanej przez nauczyciela uczniowie dzielą się doświadczeniem.
Zapewne słyszeliście zdanie, ze słowa mogą ranić.
1. Zadanie
Proszę wysłuchać wypowiedzi studentki Mei. Proszę zapisać
zwrot użyty przez wykładowcę, który mógł zranić studentkę.
Nauczyciel odtwarza film Black – sytuacja na wykładzie.
Nauczyciel(ka):
Jaki zwrot zapisaliście?
Przewidywane odpowiedzi:
• Wynająć Murzyna.
• Zapłacić Murzynowi.
• Murzyn to zrobi za was.
Nauczyciel(ka):
Jak na niefortunny zwrot zareagowała Mea? Jej koledzy?
A wykładowca?
Studentka nie odniosła się w żaden sposób do zwrotu użytego
przez wykładowcę i starała się go usprawiedliwić. Koledzy nie
zareagowali. Wykładowca przeprosił studentkę, a więc poczuł
niezręczność sytuacji, zrozumiał, że mógł dotknąć osobę, która
jest Afrykanką, i do jej pochodzenia odwołuje się powiedzenie
w języku polskim.
2. Zadanie
Pracujemy w grupach po 4 osoby. Proszę wypisać słowa, zwroty, powiedzenia występujące w języku polskim, w których jest
odniesienie do jakiejś narodowości, koloru skóry, odmienności.
3
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Jeżeli uczniowie nie będą potrafili podać żadnego przykładu,
nauczyciel podpowie parę zwrotów.
Przykładowe zwroty, powiedzenia:
• Murzyn zrobił swoje, Murzyn może odejść.
• Cyganić.
• Asfalt.
• Bambus.
• Dobrze, jak Kali ukraść krowę, źle jak Kalemu ukraść krowę.
• Żółtek.
• Żabojad.
3. Zadanie
Posłuchajmy, co na ten temat mówi nasza studentka. Jak Mea
tłumaczy zjawisko istnienia zwrotów negatywnych w naszym
języku?
Nauczyciel odtwarza film Black – pojechać jak biały człowiek.
Przewidywane odpowiedzi:
• Dziewczyna mówi, że w polskim jest bardzo dużo takich zwrotów.
• Ona powiedziała, ze zna wiele języków i w żadnym
nie ma tylu negatywnych zwrotów, jak w polskim.
• Studentka powiedziała takie zdanie: jak człowiek
słyszy od małego coś takiego, to to potem wychodzi.
Nauczyciel(ka):
Czy uważacie, że używanie takich zwrotów jest dyskryminujące?
A czym jest dyskryminacja?
4. Zadanie
Pracujemy z grupach po 4 osoby. Proszę zapisać definicję dyskryminacji. Uczniowie zapisują definicję. Nauczyciel chodzi po sali i kontroluje pracę w grupach,
naprowadza na trop, podpowiada niezbędne słowa.
4
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Następnie przedstawiciel każdej z grupy odczytuje definicję.
Nauczyciel(ka):
A więc dyskryminowanie to forma wykluczenia społecznego, objawiająca się poprzez traktowanie danej osoby mniej
przychylnie, niż innej w porównywalnej sytuacji ze względu
na jakąś cechę (np. płeć, tożsamość seksualna, wiek, niepełnosprawność, religia lub przekonania czy pochodzenie etniczne lub rasowe). Dyskryminacja może dotknąć każdego z nas,
bo każdy z nas czymś różni się od innych. Dyskryminować
można słowem, uczynkiem, zaniechaniem – koledzy studentki nie zareagowali na dyskryminujące słowa wykładowcy.
5. Zadanie
Jak myślicie, dlaczego w naszym kraju Afrykanie są
dyskryminowani.
Przewidywane odpowiedzi:
• bo są czarni
• bo są inni
• bo nie są stąd
• …
A czy to jest powód, żeby kogokolwiek uważać za gorszego?
Mogą padać różne odpowiedzi, nauczyciel musi zachować przytomność umysłu.
Jak należy reagować, kiedy słyszymy słowa raniące
innych z powodu ich odmienności?
Przewidywane odpowiedzi:
• nic nie robić, żeby nie dostać po głowie;
• zwrócić uwagę, ze tak nie można;
• jakoś wesprzeć tę osobę, do której złe słowa są skierowane.
5
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Nauczyciel(ka):
Zobaczmy, jak sobie radzi z tym problemem Mea.
Nauczyciel demonstruje film Black – jestem z Białegostoku.
Przewidywane odpowiedzi:
• trzeba mieć dystans do siebie;
• ironia pomaga;
• dziewczyna ma poczucie humoru.
Nauczyciel(ka):
Mea sobie radzi, ma własny sposób na złe słowa, agresję.
Problem w tym, czy powinna ona w ogóle musieć umieć sobie
radzić? Czy naprawdę ludzie o innym kolorze skóry, innych
przekonaniach, innym pochodzeniu kulturowym są gorsi od nas?
6. Zadanie
Zobaczmy, jak tę kwestię widział nasz znakomity poeta
Julian Tuwim. Proszę przeczytać cicho wierszyk Bambo.
Bambo
Murzynek Bambo w Afryce mieszka,
Czarną ma skórę ten nasz koleżka.
Uczy się pilnie przez całe ranki
Ze swej murzyńskiej Pierwszej czytanki.
A gdy do domu ze szkoły wraca,
Psoci, figluje - to jego praca.
Aż mama krzyczy: „Bambo, łobuzie!”
A Bambo czarną nadyma buzię.
Mama powiada: „Napij się mleka”,
A on na drzewo mamie ucieka.
Mama powiada: „Chodź do kąpieli”,
A on się boi, że się wybieli.
Lecz mama kocha swojego synka,
6
Mój afrykański przyjaciel – Scenariusz I
Bo dobry chłopak z tego Murzynka.
Szkoda, że Bambo czarny, wesoły,
Nie chodzi razem z nami do szkoły.
Nauczyciel(ka):
Pracujemy w parach. Proszę zapisać, jaki jest Bambo
w wierszu Tuwima.
Nauczyciel(ka):
A więc według Tuwima przyjaciel niczym się od nas nie różni.
A Mea z Angoli oprócz koloru skóry różni się czymś od nas?
Czy jest coś, co wam się podoba w tej młodej dziewczynie
z Afryki?
Przewidywane odpowiedzi:
• mówi pięknie po polsku;
• jest fajna;
• ma dystans do siebie;
• jest ładna;
• mądrze gada.
7. Zadanie podsumowujące
Proszę napisać krótki mail do Mei.
Kto z was chciałby go przeczytać?
Bardzo dziękuję. Kończymy dzisiejsze spotkanie tak,
jak zaczęliśmy: zostało powiedzianych dużo ciepłych
słów i tym razem pod adresem czarnej studentki
z Angoli. Może wyślemy wasze maile do Mei?
7
Mój afrykański przyjeciel – Karta pracy 1
Karta pracy I
Mój afrykański przyjaciel
Zadanie 1
Proszę napisać pięć komplementów, którymi można obdarzyć człowieka.
1.
2.
3.
4.
5.
Zadanie 2
Proszę wypisać zwroty występujące w języku polskim, w których jest odniesienie
do jakiejś narodowości, koloru skóry, odmienności.
1
Mój afrykański przyjeciel – Karta pracy 1
Zadanie 3
Proszę zapisać definicję dyskryminacji.
Zadanie podsumowujące
Napisz krótki e-mail-zaproszenie do Mei.
2