Pobierz plik - SiMR - Politechnika Warszawska

Politechnika Warszawska
Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych
Instytut Maszyn Roboczych Ciężkich
Laboratorium MRC
Ćwiczenie TB1
Próby odbiorcze suwnicy bramowej
Tylko do użytku wewnętrznego SiMR PW
Opracowanie:
Dr inż. Artur Jankowiak
Warszawa 2010
Wszelkie prawa zastrzeżone
1. CEL ĆWICZENIA
Zasadniczym celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z zagadnieniami
związanymi z dozorem technicznym oraz aspektami technicznymi przeprowadzania
prób odbiorczych urządzeń dźwignicowych (na przykładzie suwnicy). Znaczącą część
wykonywanych w rzeczywistych badaniach odbiorczych prób studenci wykonają w
ramach ćwiczenia.
Ponadto studenci zapoznają się z ogólnymi zasadami przeprowadzania badań
okresowych i przeglądów konserwacyjnych urządzeń podlegających dozorowi
technicznemu.
2. WPROWADZENIE
Zgodnie z Ustawą o dozorze technicznym [1] środki transportu bliskiego (w tym
suwnice) podlegają nadzorowi Urzędu Dozoru Technicznego. Szczegółowy spis tych
urządzeń zawarto w Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie rodzajów urządzeń
technicznych podlegających dozorowi technicznemu [2]. W grupie dźwignic są to między
innymi:
- wciągarki i wciągniki
- suwnice
- żurawie
- układnice
- dźwigniki
W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29
października 2003 roku [3] przedstawiono natomiast warunki techniczne dozoru
technicznego w zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego.
Przedstawiono tam ogólny zakres badania odbiorczego, w skład którego wchodzi:
•
sprawdzenie prawidłowości zainstalowania suwnicy i jego przeznaczenia
zgodnie z instrukcją eksploatacji,
•
przeprowadzenie prób funkcjonowania suwnicy w zainstalowanej wersji z
obciążeniem wystarczającym do stwierdzenia, że sterowanie, ruchy robocze,
mechanizmy oraz urządzenia zabezpieczające i ochronne działają prawidłowo,
•
przeprowadzenie prób przeciążeniowych.
Badania odbiorcze przeprowadza właściwa jednostka dozoru technicznego po
upewnieniu się, że dokumentacja techniczna jest kompletna i odpowiednia dla danego
środka transportu bliskiego.
Szczegółowe zasady przeprowadzania badań odbiorczych (oraz badań typu, badań
okresowych, badań doraźnych) zawarte są w publikacjach UDT („Warunki techniczne
dozoru technicznego”) [4]. Wykaz wymagań i badań dotyczących suwnic przedstawiono
również w normach przedmiotowych [5], [6]. Poniżej przedstawiono typowy zakres
czynności wykonywanych podczas badań odbiorczych dla suwnicy bramowej z
wciągnikiem linowym.
2
Urządzenie przedstawione do badań odbiorczych powinno posiadać kompletną i
odpowiednią dla danego urządzenia dokumentację techniczną. Powinno być również
całkowicie zmontowane, kompletne i sprawne technicznie.
Zakres badań:
- sprawdzenie działania układów sterowniczych (zgodność dyspozycji z realizacją przez
suwnicę, powrót przycisków (dźwigni) sterujących do położenia zerowego po ustaniu
wymuszenia),
- sprawdzenie działania łączników STOP (umieszczonych na urządzeniach sterujących i
konstrukcji nośnej suwnicy) oraz pozostawania w pozycji unieruchamiającej urządzenie,
- sprawdzenie działania ograniczników ruchów roboczych (łączniki zwalniające,
końcowe) wszystkich mechanizmów. Badanie wykonywane z prędkościami nominalnymi bez
obciążenia,
- sprawdzenie działania mechanizmów bez obciążenia (dwukrotna próba ruchowa dla
każdego z mechanizmów, ocena pracy hamulców, przekładni i innych podzespołów –
cichobieżność, brak stuków, zgrzytów i innych niewłaściwych objawów),
- sprawdzenie parametrów roboczych w tym prędkości ruchów roboczych (z
obciążeniem nominalnym, wszystkie ruchy robocze),
- sprawdzenie urządzeń chwytających, układów linowych i ich zamocowań (zgodność z
dokumentacją techniczną, ew. ocena zużycia lin stalowych i haków, sprawdzenie
zamocowań),
- próba statyczna (przeprowadzana z obciążeniem równym 125% nominalnego przy
najbardziej niekorzystnym położeniu mechanizmu podnoszenia, czas próby minimum 10
minut - o ile nie jest wymagany dłuższy czas - z obciążeniem podniesionym z podłoża na
niewielką wysokość). Sprawdza się brak odkształceń trwałych i powrót mostu suwnicy do
stanu przed obciążeniem),
- próba dynamiczna (przeprowadzana po pomyślnym wyniku próby statycznej z
obciążeniem równym 110% nominalnego z wykonaniem przynajmniej dwóch cykli pracy).
- wyrywkowa ocena stanu konstrukcji nośnej suwnicy – w szczególności połączeń
spawanych i połączeń rozłącznych (po pomyślnie wykonanych próbach: statycznej i
dynamicznej),
- sprawdzenie ogranicznika udźwigu (poprzez zwiększanie obciążenia aż do zadziałania
ogranicznika: wymagana sygnalizacja przy 90-100% udźwigu nominalnego i zatrzymanie
ruchów przy 110-115% udźwigu nominalnego).
3. WYKONANIE ĆWICZENIA
W ćwiczeniu zasymulowane będą badania odbiorcze suwnicy bramowej znajdującej się
w laboratorium. Poniżej przedstawiono istotne dla przeprowadzenia ćwiczenia parametry
suwnicy:
Typ suwnicy
Udźwig
Rozpiętość
Wysokość podnoszenia
- bramowa, jednodźwigarowa
- 2500 [kg]
- 4.52 [m]
- 6.00 [m]
Grupa natężenia pracy:
- suwnica
- mech. podnoszenia
- mech jazdy wciągnika
- mech jazdy suwnicy
- A4
- M6
- M6
- M4
3
Typ szyny jezdnej
Długość toru
- profil walcowany, kwadratowy 50x50 [mm]
- 12.68 [m]
Wciągnik linowy:
- prędkość podnoszenia - 6/1
[m/min] - zmiana liczby par biegunów silnika
- prędkość jazdy
- 5 ÷ 30 [m/min] - przemiennik częstotliwości
- system przewijania liny - 4/1
- lina nośna
- średnica 7 mm, 8x19W
- hamulec podnoszenia - tarczowy (zabudowany w silniku),
Współczynnik pewności hamowania ≥ 1.75
Mechanizm jazdy suwnicy:
- prędkość jazdy
- 5/20 [m/min] - zmiana liczby par biegunów silnika
Przebieg ćwiczenia:
• przygotowanie stanowiska
- przed uruchomieniem suwnicy sprawdzić ogólnie jej stan oraz sprawdzić
wizualnie istnienie i sprawność wyłączników krańcowych. Sprawdzić poprawne
osadzenie zbijaków wyłączników krańcowych jazdy suwnicy,
- sprawdzić czy na stanowisku i w pobliżu nie ma osób postronnych oraz
obiektów, które utrudniałyby przebieg ćwiczenia. Zabezpieczyć obszar
stanowiska,
- w razie potrzeby oczyścić szyny jezdne z zanieczyszczeń,
- zająć wskazane przez prowadzącego miejsce,
- przygotować suwnicę do pracy (wyłącznik główny, sterownik zdalnego
sterowania), przemieścić suwnicę poza stanowisko z koparką.
• sprawdzenie działania układów sterowniczych
- dokonać sprawdzenia zgodności dyspozycji z realizacją przez suwnicę –
mechanizmu podnoszenia, mechanizmu jazdy wciągnika i suwnicy (w obu
kierunkach - ze sprawdzeniem działania przełączania pomiędzy prędkościami
nominalnymi a dokładnymi),
- sprawdzić czy przyciski sterownika nie blokują oraz nie zacinają się w swoim
ruchu powrotnym do pozycji podstawowej.
• sprawdzenie działania łączników STOP
- podczas wykonywania ruchów podnoszenia i jazdy nacisnąć przycisk STOP na
sterowniku. Upewnić się czy bezpośrednio po jego zwolnieniu nie daje się
wykonać kolejnej dyspozycji pracy mechanizmów (sterownik powinien zostać
odblokowany odpowiednią kombinacją przycisków przed wznowieniem pracy),
- podobnie przeprowadzić sprawdzenie łączników umieszczonych na konstrukcji
nośnej suwnicy – tu po naciśnięciu wyłącznika i zatrzymaniu ruchów roboczych
powinno dojść do zatrzaśnięcia się wyłącznika (wznowić pracę można po
zwolnieniu wyłącznika poprzez jego obrócenie i wyciągnięcie).
• sprawdzenie działania mechanizmów oraz ograniczników ruchów roboczych
- dokonać sprawdzenia wyłączników krańcowych mechanizmu podnoszenia –
opuszczać zblocze (bez ładunku) z prędkością nominalną aż do zadziałania
wyłącznika. Obudowa elementu chwytnego powinna zatrzymać się nie mniej niż
5 cm od podłoża. Sprawdzić działanie wyłącznika przy podnoszeniu,
- sprawdzić działanie ograniczników prędkości oraz wyłączników krańcowych
mechanizmów jazdy wciągnika i suwnicy. Powinny one zwolnić a następnie
zatrzymać się przed odbojami,
4
•
•
•
•
•
- w czasie tej części ćwiczenia sprawdzić ogólną poprawność działania
mechanizmów (brak stuków, zgrzytów, itp.)
sprawdzenie parametrów roboczych (prędkości podnoszenia i jazdy, wysokość
podnoszenia)
- pomiary prędkości podnoszenia i jazdy wciągnika oraz suwnicy przeprowadzić
uniwersalnymi przyrządami pomiarowymi (sprawdzić tylko podstawowe
prędkości),
- pomiar wysokości podnoszenia wykonać przed próbą statyczną z
wykorzystaniem dalmierza laserowego lub rozsuwanej sztywnej miary.
sprawdzenie układu linowego
- dokonać pomiaru średnicy liny oraz oceny jej budowy (wymagane są liny
dwuzwite o co najmniej 6 splotkach wielowarstwowych) i sprawdzić na
zgodność z dokumentacją techniczną,
- sprawdzić mocowanie końca liny do konstrukcji (w przypadku użycia zacisków
kabłąkowych zaleca się użycie i prawidłowe usytuowanie wzajemne 3
zacisków),
- sprawdzić bęben i krążki linowe (posiadanie zabezpieczeń przed spadnięciem
liny),
- sprawdzić ogólny stan liny i haka.
próba statyczna
- ustawić wciągnik w środkowej części dźwigara suwnicy, przytwierdzić przyrząd
z miarą do górnej półki dźwigara w środkowej jego części (w połowie
rozpiętości suwnicy),
- dokonać odczytu z miary za pomocą niwelatora,
- podnieść ładunek (ze względów bezpieczeństwa zamiast 125% udźwigu w
ćwiczeniu wykorzystany zostanie ładunek o masie równej udźwigowi
nominalnemu) na niewielką wysokość – pozostawić suwnicę w takiej pozycji
przez około 10 minut,
- dokonać odczytu z miary za pomocą niwelatora,
- opuścić ładunek na ziemię i wypiąć go ze zblocza,
- dokonać odczytu z miary za pomocą niwelatora, określić ugięcie sprężyste i
trwałe dźwigara.
próba dynamiczna
- podnieść ładunek z podłoża (ze względów bezpieczeństwa zamiast 110%
udźwigu w ćwiczeniu wykorzystany zostanie ładunek o masie równej udźwigowi
nominalnemu),
- wykonać kilka ruchów roboczych z wykorzystaniem wszystkich mechanizmów
bacznie obserwując zachowanie się suwnicy,
- po wykonaniu tej próby należy przeprowadzić wyrywkową kontrolę stanu
konstrukcji nośnej (w dostępnych miejscach) – szczególnie zwrócić uwagę na
połączenia.
sprawdzenie ogranicznika udźwigu
- sprawdzić działanie sygnalizacji ostrzegawczej przy wystąpieniu obciążenia
równego 95% udźwigu nominalnego (sygnalizacja świetlna)
- sprawdzić działanie sygnalizacji ostrzegawczej przy wystąpieniu obciążenia
przekraczającego udźwig nominalny (sygnalizacja dźwiękowa) – w tym celu, w
ćwiczeniu należy unieść na niewielką wysokość ładunek o masie minimalnie
przekraczającej udźwig nominalny,
- ze względów bezpieczeństwa sprawdzenie zadziałania ogranicznika udźwigu
(odcięcie ruchów roboczych w górę) w ćwiczeniu nie jest wykonywane.
5
4. WYMAGANY ZAKRES WIADOMOŚCI OGÓLNYCH
- zagadnienie grup natężenia pracy (GNP) - idea, zasady wyznaczania GNP,
- liny stalowe – budowa, zasady doboru lin, pomiar średnicy liny, zabezpieczanie końca,
- ogólne informacje o budowie mechanizmów jazdy i podnoszenia suwnic,
- zagadnienie sprawności mechanizmów dźwignic (wielokrążki, bębny, przekładnie).
5. LITERATURA
[1] Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 roku o dozorze technicznym. Dziennik Ustaw Nr 122,
poz. 1321, z 2000 roku (z późniejszymi zmianami).
[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie rodzajów
urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. Dziennik Ustaw Nr 120,
poz. 1021, z dnia 29 lipca 2002 roku (z późniejszymi zmianami).
[3] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29
października 2003 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w
zakresie eksploatacji niektórych urządzeń transportu bliskiego. Dziennik Ustaw Nr 193,
poz. 1890, z 2003 roku.
[4] „Warunki techniczne dozoru technicznego – suwnice. DT-UT-7/95”, Urząd Dozoru
Technicznego, Wydawnictwo Poligraficzne Bydgoszcz, 1995.
[5] PN-M-45356:1988, „Dźwignice. Suwnice półbramowe i bramowe. Wymagania i
badania”.
[6] PN-M-45002:1992, „Dźwignice. Rodzaje i metody badań”.
[7] Pawlicki, K., Elementy dźwignic, PWN, Warszawa, 1986.
[8] Piątkiewicz, A., Sobolski, R., Dźwignice, WNT, Warszawa, 1977.
[9] Konopka, S., Sprawka, P., Maszyny
przeładunkowego, WAT, Warszawa, 2008.
i
urządzenia
transportu
bliskiego
i
6
PRÓBY ODBIORCZE (PROTOKÓŁ)
1. Sprawdzenie działania układów sterowniczych
- zgodność dyspozycji z ruchami suwnicy
Mechanizm podnoszenia
Mechanizm jazdy
wciągnika
Mechanizm jazdy suwnicy
Góra szybko
Góra wolno
Dół szybko
Dół wolno
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
Lewo (+ zmiana prędkości)
Prawo (+ zmiana prędkości)
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
Przód szybko
Przód wolno
Tył szybko
Tył wolno
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
TAK/NIE
- prawidłowe działanie przycisków (powrót do pozycji wyjściowej, wyczuwalne
pozycje dla przycisków dwupozycyjnych)
TAK/NIE
2. Sprawdzenie działania łączników STOP
- prawidłowe działanie łącznika na kasecie sterowniczej
TAK/NIE
- prawidłowe działanie łącznika na lewej podporze
TAK/NIE
- prawidłowe działanie łącznika na prawej podporze
TAK/NIE
3. Sprawdzenie działania mechanizmów oraz ograniczników ruchów roboczych
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. podnoszenia (góra)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. podnoszenia (dół)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. jazdy wciągnika (lewo)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. jazdy wciągnika (prawo)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. jazdy suwnicy (lewo)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wył. krańcowych mech. jazdy suwnicy (prawo)
TAK/NIE
- prawidłowe działanie wszystkich mechanizmów (zgrzyty, stuki)
TAK/NIE
4. Sprawdzenie parametrów roboczych
- prędkość podnoszenia:
nominalna.....6.0 [m/min]
z pomiaru……...[m/min]
różnica…………
- prędkość jazdy wciągnika:
[%]
nominalna...30.0 [m/min]
z pomiaru……...[m/min]
różnica…………
- prędkość jazdy suwnicy:
[%]
nominalna...20.0 [m/min]
z pomiaru……...[m/min]
7
- wysokość podnoszenia:
różnica…………
[%]
nominalna….6.0
[m]
z pomiaru……...
[m]
różnica…………
[%]
- zgodność parametrów roboczych z dokumentacją techniczną
TAK/NIE
5. Sprawdzenie układu linowego
- zgodność średnicy i budowy liny z dokumentacją oraz ogólnymi wymaganiami
TAK/NIE
- zadawalający stan liny i zblocza, poprawne mocowanie końca liny
TAK/NIE
- poprawne zainstalowanie elementów zabezpieczających na krążkach i bębnie
TAK/NIE
6. Próba statyczna
- ugięcie dźwigara:
odczyt przed obciążeniem …… [mm]
obciążenie - odczyt po 10 minutach ………..[mm]
odczyt po odciążeniu………..[mm]
ugięcie sprężyste…………[mm]
ugięcie trwałe…………[mm]
- zaliczenie próby statycznej przez suwnicę
TAK/NIE
7. Próba dynamiczna
- poprawne działanie mechanizmów
TAK/NIE
- brak zastrzeżeń do stanu konstrukcji nośnej
TAK/NIE
8. Sprawdzenie ogranicznika udźwigu
- poprawna reakcja ogranicznika przy zbliżaniu się do obc. nominalnego
TAK/NIE
- poprawna reakcja ogranicznika przy przekroczeniu obc. nominalnego
TAK/NIE
Ewentualne uwagi:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
8