Zasady tworzenia rekordów khw dla nazw

Zasady tworzenia rekordów khw
dla nazw wydawców w CKHW NUKAT
Opracowanie: Iwona Kazimierczak,
Hanna Pacocha (Centrum NUKAT)
Warszawa, lipiec 2012
Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie dotyczy zasad tworzenia rekordów haseł wzorcowych dla nazw wydawców w Centralnej
Kartotece Haseł Wzorcowych NUKAT.
Rekord wzorcowy dla nazwy wydawcy jest rekordem dla hasła korporatywnego. Tworzy się go analogicznie jak
dla haseł innych ciał zbiorowych.
Hasła nazw wydawnictw występujące w rekordach wzorcowych, współtworzą katalog haseł formalnych szeregowany alfabetycznie. Hasła te tworzy się w celu użycia w polach 710 lub 110 rekordu bibliograficznego.
Rekord wzorcowy dla nazwy wydawnictwa ma określoną strukturę zgodną z formatem MARC 21 rekordu dla hasła
korporatywnego. Do rekordu wzorcowego wprowadzane są określone pola, których kolejność i forma zapisu jest
ustalona i określona w tym dokumencie.
Rekord identyfikowany jest przez hasło ujednolicone znajdujące się w polu 110 oraz przez numer kontrolny, nadawany podczas zatwierdzania rekordu przez administratora, znajdujący się w katalogu NUKAT w polu 010.
Katalog NUKAT obsługiwany jest przez system Virtua firmy VTLS. Pola wprowadzane do rekordu automatycznie
przez system Virtua, nie zostaną omówione, z wyjątkiem pola 001, które może służyć do wyszukiwania rekordu
w bazie NUKAT.
Zawartość rekordu
Etykieta pola
Zawartość pola
Wskaźnik 1
Wskaźnik 2
Powtarzalność
Pole obowiązkowe
001
Numer systemowy
–
–
NP
Tak
008
Pola stałej długości
–
–
NP
Tak
010
Numer kontrolny
@
@
NP
Tak
040
Instytucja tworząca i modyfikująca rekord
@
@
NP
Tak
110
Hasło ujednolicone
1, 2
@
NP
Tak
410
Trop „zob.”
0, 1, 2
@
P
Nie
510
Trop „zob. też”
1, 2
@
P
Nie
665
Nota historyczna
@
@
NP
Nie
670
Źródło informacji
@
@
P
Tak
910
Numer kontrolny rekordu
przedmiotowego
@
@
NP
Nie
Legenda:
@ – nie stosowane, P – powtarzalne, NP – niepowtarzalne,
”– ” – wskaźnik nie występuje
1. Numer systemowy rekordu – pole 001
Pole 001 zawiera numer systemowy rekordu, który składa się z 9 cyfr poprzedzonych przedrostkiem vtls.
Pole jest obowiązkowe i niepowtarzalne.
Numer systemowy identyfikuje rekord jedynie w obrębie bazy NUKAT, może służyć do wyszukiwania rekordu w tej
bazie. Jest automatycznie nadawany przez system podczas pierwszego przesłania rekordu do bufora bazy NUKAT.
2. Dane kontrolne – pole 008
Pola danych kontrolnych: etykieta rekordu – LDR i pole 008, to pola stałej długości kodowane za pomocą znaków.
Pola danych kontrolnych są obowiązkowe i niepowtarzalne.
Poszczególne elementy pola 008 traktowane przez system jako odrębne pola stałej długości kodowane są
za pomocą cyfr, liter, znaku wypełniacza „|” lub spacji, którą w tym dokumencie zaznaczać będziemy jako „@”.
2
Elementy etykiety rekordu Rec Stat (LDR/05) i Enc lv (LDR/07) oraz pola 008 (pozostałe, widoczne w tabeli)
edytowane mogą być wyłącznie edytorem pól stałej długości. W rekordzie dla nazwy wydawcy pola te
w większości nie ulegają zmianom i muszą być wypełnione zgodnie z poniższą tabelą. Pola, które mogą ulegać
zmianie zaznaczono, a sytuacje w których zawartość pola musi ulec zmianie, podano poniżej.
Rec Stat
n New
n Not applicable
Roman
| No attempt to
code
Rec Kind
a Established
heading
Cat Rules
| No attempt to
code
n Not applicable
Series Tp
n Not applicable
Numb
n Not applicable
Hd Main
a Appropriate
Hd Subj
b Not appropriate
Hd Series
b Not appropriate
Subd Type
n Not applicable
Govt Ag
| No attempt to
code
Ref Eval
a Consistent with
the head
Updating
a Record can be
used
Psnl Name
n Not applicable
Estab Lvl
a Fully established
Mod Rec
| No attempt to
code
Source
c Cooperative
cataloging proces
Entered
070423
Virtua
20070423130
Used
20070425000
Local Lvl
4
Auth Lang
Enc Lvl
o Incomplete
authority record
Geo Subd
Cat Lang
| No attempt to
code
Subj
Pole Rec Stat (Status rekordu) jest kodowane za pomocą znaku „n”, jako rekord nowy do momentu dokonania
pierwszej modyfikacji w rekordzie bazowym. Podczas dokonywania pierwszej modyfikacji rekordu, pole Rec Stat
musi otrzymać kod „c”.
Pole Enc lvl (Poziom kompletności rekordu) jest kodowane za pomocą znaku „o”, jako rekord niekompletny
do momentu ustalenia daty powstania wydawnictwa i dat wszystkich zmian jego nazwy. Jeśli wszystkie daty
zostały ustalone i zapisane w polu 665 rekordu, pole Enc lvl otrzymuje kod „n”, jako rekord kompletny.
Pole Hd Subj (Hasło przedmiotowe) jest kodowane za pomocą znaku „b” w rekordzie, który funkcjonuje jedynie
w kartotece haseł formalnych. Jeśli hasło jest przewidziane do użycia w kartotece haseł przedmiotowych, pole
otrzymuje kod „a”, z jednoczesną zmianą wartości pola Subj na znak spacji.
Pole Subj (Słownik hp/Tezaurus) jest kodowane za pomocą znaku „n” jako „nie stosuje się”, kiedy rekord będzie
funkcjonował jedynie w kartotece haseł formalnych. Jeśli hasło jest przewidziane do użycia w kartotece haseł
przedmiotowych jhp KABA, pole otrzymuje kod „@”. Inne wartości pola Subj nie są dopuszczalne. Przy zmianie
kodu w polu Słownik hp/Tezaurus (Subj) na „@" (jhp KABA), w rekordzie musi znaleźć się pole 910 i kod pola
Hd Subj musi przyjąć wartość „a”.
W oprogramowaniu Virtua informacja o typie hasła rekordu zapisywana jest w lokalnym polu stałej długości
Bib lvl, które dla hasła nazwy wydawcy będzie przyjmować wartość „x” jako hasło opisu bibliograficznego, którego pierwszym elementem jest nazwa ciała zbiorowego.
3. Numer kontrolny rekordu – pole 010
Numer kontrolny rekordu, nadawany jest przez administratora zatwierdzającego rekord.
Pole 010 jest obowiązkowe i niepowtarzalne.
Numer kontrolny jest niepowtarzalny i identyfikuje rekord wzorcowy we wszystkich bazach lokalnych bibliotek
współtworzących katalog NUKAT.
Składa się z kodu literowego „n”, spacji, czterech cyfr roku oraz sześciu cyfr nadanych przez administratora.
Jeśli rekord dla wydawnictwa występował w bazie CKHW przed rokiem 2002, jego numer kontrolny składa
się z kodu literowego „n”, dwóch spacji, dwóch ostatnich cyfr roku i sześciu cyfr nadanych przez administratora.
Przez numer kontrolny można wyszukać rekord w bazie NUKAT i innych katalogach lokalnych stosujących ten
rekord.
3
4. Instytucja sporządzająca rekord – pole 040
Pole 040 zawiera sigla bibliotek i identyfikatory osób, które uczestniczyły w sporządzaniu rekordu.
Pole 040 jest obowiązkowe i niepowtarzalne.
Składa się z podpól $a, $c, $d, które zawierają informacje:
$a Instytucja i osoba, przygotowująca dane do rekordu (podpole niepowtarzalne),
$c Instytucja i osoba, sporządzająca rekord (podpole niepowtarzalne),
$d Instytucja i osoba, modyfikująca rekord (podpole powtarzalne).
Jako oznaczenie instytucji w podpolach podaje się sigla ustalone w wykazie siglów bibliotek polskich uczestniczących w centralnym katalogu Biblioteki Narodowej. Identyfikator osoby podaje się po siglum i poprzedza
ukośną kreską.
5. Hasło rekordu – pole 110
Pole 110 zawiera hasło rekordu w formie ujednoliconej.
Pole jest obowiązkowe i niepowtarzalne.
Pole 110 składa się ze wskaźników, pierwszy przyjmuje wartość 1 lub 2, drugi jest niestosowany oraz obowiązkowego podpola $a i ewentualnych podpól $b. W polu 110 można stosować dopowiedzenia, które wprowadza się
po spacji i ujmuje w nawias okrągły.
Pole 110 zawsze kończy się kropką.
Przy zmianie nazwy ciała zbiorowego, wybór nazwy do pola 110 jest określany przez katalogowany dokument.
5.1
Zasady formułowania hasła dla nazwy wydawnictwa
Nazwę wydawnictwa w haśle podaje się w formie oficjalnej. Jeśli niemożliwe jest jej ustalenie, do hasła należy
przejąć nazwę występującą w bibliotece narodowej, wydawnictwach informacyjnych lub najczęściej występującą
w dokumentach. Dotyczy to zarówno języka, jak i pisowni nazwy.
Wszystkie wyrazy występujące w nazwie wydawnictwa w języku polskim, oprócz przyimków, spójników oraz
takich wyrażeń jak np.: „imienia”, „pod nazwą”, rozpoczyna się od wielkich liter.
110
110
2@
2@
$a Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
$a Wydawnictwo im. Konstytucji 3 Maja.
Jeśli nazwa wydawnictwa wyrażona jest w innym języku niż polski, stosuje się zasady ortografii właściwe dla
danego języka.
110
2@
$a Georg-Westermann-Verlag, Druckerei und Kartographische Anstalt (Brunszwik).
Jeśli wydawnictwo posiada nazwę, której ortografia uległa zmianie, w haśle stosuje się obecną pisownię nazwy.
Przy nazwach wydawnictw wyrażonych alfabetem innym niż łaciński, dla języków słowiańskich i niesłowiańskich,
stosuje się transliterację znaków na łacińskie według norm obowiązujących w Polsce (PN-ISO 9, PN-ISO 843,
ISO 259-2:1994).
110
2@
$a Deržavne vidavnictvo nacěonal'nih menšostej URSR.
Dla nazw w języku jidysz, stosuje się zapis przy użyciu alfabetu łacińskiego, metodą transkrypcji fonetycznej właściwej dla własnego języka.
W haśle należy pominąć określenia dotyczące statusu prawnego wydawnictwa, jeśli występują na początku lub
na końcu nazwy i nie stanowią integralnej części nazwy.
110
410
2@
2@
$a Wydawnictwo Jagiellonia.
$a Wydawnictwo Jagiellonia SA.
Określenia te należy jednak zachować w haśle w przypadku niezbędnego wskazania, że nazwa dotyczy ciała
zbiorowego.
110
2@
$a Ed. Hölzel GesmbH.
W haśle pomija się początkowy rodzajnik, nawet jeśli występuje w nazwie oficjalnej.
Pomija się również nawiasy okrągłe lub zamienia na nawiasy ostre.
4
Hasło może zawierać dopowiedzenia, które są przynależne jedynie ujednoliconym formom. Zapisujemy je w nawiasie okrągłym, po spacji przed nawiasem otwierającym. Dopowiedzenia dla nazw wydawnictw mogą być dwóch
rodzajów: zawierać nazwę geograficzną siedziby lub lata działalności wydawnictwa.
W dopowiedzeniu z nazwą siedziby stosujemy aktualną nazwę miejscowości podaną w języku polskim. W dopowiedzeniu z latami działalności, zapisujemy rok początkowy i po myślniku rok końcowy działania wydawnictwa
pod tą nazwą. Jeśli brak jednej z tych dat, zastępuje się ją spacją.
W haśle mogą znajdować się jednocześnie dopowiedzenia obu typów, które ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe.
Dopowiedzenia różnych typów oddziela się średnikiem ze spacjami po obu jego stronach.
Dopowiedzenia tego samego typu oddziela się kreską ukośną ze spacjami po obu jej stronach. Zapis ten stosuje
się w przypadkach, gdy siedziba instytucji znajduje się w dwóch miejscowościach.
W przypadku konieczności podania nazwy kraju, części jednego dopowiedzenia oddziela się przecinkiem.
Dopowiedzenia w haśle dla nazwy wydawnictwa stosuje się w trzech przypadkach:
1. Jeśli na końcu nazwy wydawnictwa znajduje się nazwa jego siedziby w przypadku zależnym, przenosi się
ją do dopowiedzenia.
110 2@ $a Towarzystwo Wydawnicze (Warszawa).
Nazwa wydawnictwa: Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie
Jeśli jednak nazwa siedziby w nazwie użyta jest w formie przymiotnikowej, w haśle znajdzie się w formie niezmienionej.
110
2@
$a Wydawnictwo Łódzkie.
Jeśli na końcu nazwy wydawnictwa znajduje się nazwa kraju, nie przenosi się jej do dopowiedzenia.
110
2@
$a Hachette Polska.
2. Jeśli oficjalna nazwa wydawnictwa nie jest na tyle wyróżniająca, że identyfikuje konkretną instytucję działającą w określonym miejscu lub czasie, należy dodać dopowiedzenie ułatwiające jej identyfikację.
110 2@ $a Wydawnictwo RTW (1992- ).
Istniało także inne wydawnictwo RTW, oba z siedzibą w Warszawie
3. Jeśli nazwa wydawnictwa jest identyczna z nazwą osobową, i nie jest uzupełniona statusem prawnym instytucji,
dodaje się dopowiedzenie, które jest niezbędne do wskazania, że jest to nazwa ciała zbiorowego.
110 2@ $a Rokita Adam (Poznań).
Nazwa fikcyjna wydawnictwa o nazwie „Rokita Adam” mającej siedzibę w Poznaniu
Hasło dla wydawnictwa może występować w formie akronimu, jednak tylko w przypadku, kiedy nazwa w takiej
formie jest nazwą oficjalną. Akronim podaje się bez kropek i spacji pomiędzy literami.
Nazwa wydawnictwa może zawierać nazwę osobową, którą podaje się w formie, w jakiej występuje w nazwie
oficjalnej instytucji. Między inicjałami imion w nazwie osobowej zachowuje się odstępy.
110
2@
$a Verlagsbuchhandlung von J. J. Weber.
Nazwa wydawnictwa, które działa w ramach struktury innej instytucji może być niewyróżniająca, nawet po
uzupełnieniu jej dopowiedzeniem. W takim przypadku w podpolu $a pola 110 należy podać ujednoliconą formę
nazwy instytucji nadrzędnej, a w podpolu $b nazwę wydawnictwa. Nazwa wydawnictwa jest tu nazwą podrzędną,
identyfikowaną jednoznacznie jedynie przez nazwę instytucji nadrzędnej. Hasło ma strukturę hierarchiczną.
110
2@
$a Uniwersytet im. Adama Mickiewicza (Poznań). $b Wydawnictwo Naukowe.
W przypadku gdy instytucja nadrzędna identyfikująca wydawnictwo, jest organem ciała zbiorowego terytorialnego (pełni funkcje ustawodawcze, sądowe, administracyjne lub wojskowe na danym terytorium), struktura hasła
będzie zgodna ze strukturą hasła ujednoliconego dla tego organu. W podpolu $a pola 110 znajdzie się nazwa
geograficzna terytorium, w podpolu $b nazwa ujednolicona organu ciała zbiorowego terytorialnego, a w kolejnym
podpolu $b nazwa wydawnictwa. Pierwszy wskaźnik pola 110 będzie miał wówczas wartość 1.
110
1@
$a Polska. $b Główny Urząd Statystyczny. $b Biuro Informacji i Wydawnictw.
5
W przypadku niewyróżniającej nazwy wydawnictwa działającego w strukturze innego wydawnictwa lub grupy
wydawniczej, hasło będzie miało budowę hierarchiczną.
110
2@
$a Bertelsmann Media. $b Diogenes.
W przypadku wydawnictw zakonnych, posiadających nazwę wyróżniającą, jednoznacznie identyfikującą wydawnictwo, do hasła przejmujemy nazwę wydawnictwa.
110
2@
$a Wydawnictwo Karmelitów Bosych (Kraków).
W przypadku wydawnictw funkcjonujących w II obiegu wydawniczym pod różnymi nazwami, do hasła przejmuje
się oficjalną nazwę ze źródeł informacji obejmujących wykaz tych wydawnictw.
110 2@ $a Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA.
Wydawnictwo działało także pod nazwami: NOWA, Niezależna Oficyna Wydawnicza, Niezależna Oficyna
Wydawnicza N
6. Tropy „zob.“ – pole 410
Pole 410 zawiera trop „zob.”, czyli wariant nazwy.
Jest polem powtarzalnym.
Pierwszy wskaźnik przyjmuje wartość 0 ,1 lub 2. Drugi wskaźnik nie jest stosowany.
Pole 410 składa się ze wskaźników, pierwszy przyjmuje wartość 0, 1 lub 2, drugi jest niestosowany oraz obowiązkowego podpola $a i ewentualnych podpól $b. W polu nie stosuje się dopowiedzeń.
Pole 410 zawiera formy nazwy wydawnictwa występujące w dokumencie, w innych bazach oraz wydawnictwach
informacyjnych. Tropy występują w różnych językach, niezależnie od języka hasła.
W wariantach nazwy wydawnictwa pomija się początkowy rodzajnik, nawiasy okrągłe pomija się lub zamienia
na nawiasy ostre. Akronimy i skróty nazw innych niż osobowe podaje się bez kropek i spacji pomiędzy literami.
W rekordzie muszą znaleźć się tzw. obowiązkowe warianty, występujące w zależności od formy hasła rekordu.
Każde pole 410 kończy się kropką.
6.1 Obowiązkowe warianty dla nazwy wydawnictwa
Jeśli oficjalna nazwa wydawnictwa zawierała nazwę siedziby, która została przeniesiona do dopowiedzenia,
konieczny jest trop z pełną nazwą wydawnictwa, gdzie nazwa jego siedziby wystąpi w przypadku zależnym.
110
410
2@
2@
$a Towarzystwo Wydawnicze (Warszawa).
$a Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie.
110
410
2@
2@
$a Gustav-Fischer-Verlag (Jena).
$a Gustav-Fischer-Verlag in Jena.
Jeśli dopowiedzenie było zastosowane w celu identyfikacji konkretnego wydawnictwa, konieczny jest trop z nazwą wydawnictwa bez dopowiedzenia.
110
410
2@
2@
$a Wydawnictwo RTW (1992- ).
$a Wydawnictwo RTW.
Jeśli częścią nazwy wydawnictwa jest nazwa własna, najczęściej ujęta w cudzysłów lub wyróżniona graficznie,
obowiązkowy jest wariant w formie zinwertowanej, gdzie nazwa własna znajdzie się na pierwszym miejscu lub
ostatnim w zależności od formy ujednoliconej.
Podobnie w przypadku, gdy w skład nazwy wchodzi nazwa osobowa, konieczny jest wariant z nazwą osobową
na pierwszym miejscu.
Wszystkie formy zinwertowane podaje się w polu 410 ze wskaźnikiem o wartości 0.
110
410
2@
0@
$a Instytut Wydawniczy "Lektor".
$a Lektor, Instytut Wydawniczy.
110
410
2@
0@
$a Wydawnictwo A. J. Ostrowski.
$a Ostrowski A. J., Wydawnictwo.
6
Jeśli w nazwie oficjalnej występuje skrót nie będący akronimem, w polu 410 należy zapisać wariant z nazwą
z rozwiniętym skrótem.
110
410
410
2@
2@
0@
$a E. Wende i S-ka.
$a E. Wende i Spółka.
$a Wende E. i Spółka.
Jeśli w rekordzie zostaje zamieszczony na podstawie innych baz wariant, zawierający powszechnie używany akronim lub skrót, w którym występują kropki, należy dodać również wariant bez kropek.
410
410
2@
2@
$a K.K. Hoftheater-Musik-Verlag.
$a KK Hoftheater-Musik-Verlag.
Jeśli wydawnictwo nie jest instytucją samodzielną i znajduje się w strukturze innej instytucji, konieczny jest trop
wskazujący na podrzędność wydawnictwa. Wariant ten będzie składał się z podpola $a, w którym znajdzie się
ujednolicona forma nazwy instytucji nadrzędnej i podpola $b z nazwą wydawnictwa.
Możliwe są też kolejne warianty wskazujące na hierarchiczną strukturę instytucji nadrzędnej względem wydawnictwa. W tym wypadku w podpolu $a znajdzie się nazwa instytucji nadrzędnej (niekoniecznie ujednolicona),
w podpolu $b nazwa komórki podrzędnej, której podlega wydawnictwo i w kolejnym podpolu $b nazwa wydawnictwa. Jeśli nazwa instytucji nadrzędnej ulegała zmianie, to w kolejnych wariantach w analogiczny sposób
zostanie zapisana podrzędność wydawnictwa względem instytucji o innej nazwie. Jeśli wydawnictwo przez pewien czas było instytucją samodzielną, a w innym czasie podlegało instytucji nadrzędnej, to wariant wskazujący
na podrzędność wydawnictwa też znajdzie się w rekordzie.
110
410
2@
2@
$a Wydawnictwo PTTK "Kraj".
$a Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. $b Wydawnictwo "Kraj".
Jeśli wydawnictwo znajduje się w strukturze organizacyjnej ciała zbiorowego terytorialnego, to trop wskazujący
na podrzędność będzie wyglądał inaczej, gdyż inaczej wygląda hasło ujednolicone dla ciała zbiorowego terytorialnego. W podpolu $a znajdzie się nazwa geograficzna terytorium, w podpolu $b nazwa ujednolicona organu
ciała zbiorowego terytorialnego, a w kolejnym podpolu $b nazwa wydawnictwa. Pierwszy wskaźnik będzie w tym
wypadku miał wartość 1.
110
410
2@
1@
$a Wydawnictwo MON "Prasa Wojskowa".
$a Polska. $b Ministerstwo Obrony Narodowej. $b Wydawnictwo "Prasa Wojskowa".
Jeśli w haśle ujednoliconym pominięto określenie statusu prawnego wydawnictwa, w rekordzie konieczny jest
trop z tymi określeniami.
110
410
2@
2@
$a Wydawnictwo "Pod Aniołem”.
$a Wydawnictwo "Pod Aniołem" Sp z oo.
Jeśli w haśle ujednoliconym zmieniono nazwę wydawnictwa z powodu zmiany ortografii to obowiązkowy jest
wariant z formą nazwy zgodną z poprzednią pisownią.
110
410
2@
2@
$a Wydawnictwo "Kuriera Polskiego".
$a Wydawnictwo Kuryera Polskiego.
Jeśli w haśle nazwa wydawnictwa znalazła się w podpolu $b, jako nazwa niewyróżniająca, to konieczny jest trop,
w którym nazwa wydawnictwa znajdzie się w podpolu $a.
110
410
2@
2@
$a Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. $b Wydział Wydawniczy.
$a Wydział Wydawniczy Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
7. Tropy „zob. też” – pole 510
Pole 510 zawiera trop „zob. też” z ujednoliconą formą nazwy wydawnictwa w przypadku zmiany jego nazwy.
Jest polem wielokrotnie powtarzalnym.
Pole 510 składa się ze wskaźników, pierwszy przyjmuje wartość 1 lub 2, drugi jest niestosowany oraz obowiązkowego podpola $a i ewentualnych podpól $b.
Nazwa z pola 510 posiada kod relacji w podpolu $w, który informuje, czy nazwa jest nazwą wcześniejszą (kod a),
czy późniejszą (kod b) względem nazwy z hasła rekordu.
Hasło zostaje związane tropem „zob. też”, w celu utworzenia w przyszłości kolejnego rekordu wzorcowego, gdzie
hasłem stanie się nazwa z pola 510.
7
Zasady formułowania hasła związanego do pola 510 są identyczne jak dla hasła w polu 110.
Pole 510 zawsze kończy się kropką.
7.1 Zasady stosowania pola z hasłem związanym
Jeśli oficjalna nazwa wydawnictwa ulegnie zmianie, rekord zostaje uzupełniony o nową ujednoliconą formę nazwy w polu 510. Podobnie, jeśli na podstawie dokumentów lub innych źródeł zostanie ustalone, że wydawnictwo
posiadało nazwę wcześniejszą, dopisuje się pole 510 z ujednoliconą formą tej nazwy. Przed wprowadzeniem
nowego pola 510 należy sprawdzić, czy w bazie nie istnieje już takie hasło, które uzyskało odrębny rekord.
Nazwa wcześniejsza względem nazwy wydawnictwa z pola 110, zostaje uzupełniona kodem relacji „a”, nazwa
późniejsza, kodem relacji „b”. Kody te podajemy w podpolu $w ze spacją przed podpolem $a z nazwą wydawnictwa.
110
510
665
2@
2@
@@
$a Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
$w b $a Wydawnictwo Naukowe PWN.
$a Państwowe Wydawnictwo Naukowe powst. w 1951. W 1992 zm. nazwy na: Wydawnictwo Naukowe
PWN. Siedziba w Warszawie.
Jeśli nazwa wydawnictwa zmienia się (czasem wielokrotnie), a następnie wraca do swojej poprzedniej nazwy,
nie tworzymy dla niej nowego pola 510, ponieważ byłoby ono identyczne z polem 110. Nazwa z hasła związanego, która stała się w tym wypadku jednocześnie nazwą wcześniejszą i późniejszą względem nazwy z pola 110,
będzie pozbawiona kodu relacji. Podpole $w nie wystąpi wówczas w polu 510.
110
510
665
2@
2@
$a Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy.
$a Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.
@@ $a Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy powst. w 1920. W 1934 zm. nazwy na: Wojskowy
Instytut Naukowo-Oświatowy. Od września 1944 Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.
W 1949 połączył się z wydawnictwem „Prasa Wojskowa” tworząc „Prasa Wojskowa” - Zakłady
Graficzne w Warszawie.
Nazwa wydawnictwa z pola 510 jest w stosunku do nazwy z pola 110 jednocześnie nazwą wcześniejszą
i późniejszą
Jeśli nowa nazwa wydawnictwa powstaje po uprzednim połączeniu z innymi instytucjami, lub po podziale na dwa
lub więcej wydawnictw, nie wiążemy jej z nazwą hasła tropem „zob. też”. Traktujemy ją jak nazwę nowej instytucji.
Jeśli jednak do wydawnictwa dołączy inne, mniejsze, lub odłączy się od niego niewielka jego część, zastosujemy
hasło związane w polu 510, przyjmując ciągłość historii wydawnictwa.
110
510
510
665
2@
2@
2@
@@
$a Wydawnictwo MON "Prasa Wojskowa".
$w b $a "Prasa Wojskowa" – Zakłady Graficzne (Warszawa).
$w b $a Wojskowe Zakłady Graficzne (Warszawa).
$a W październiku 1947 powst. Wydawnictwo MON "Prasa Wojskowa". Od 1949 po wchłonięciu
Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego jako samodzielnie działająca: „Prasa Wojskowa” –
Zakłady Graficzne w Warszawie. Od 1953 Wojskowe Zakłady Graficzne w Warszawie.
Jeśli nazwa wydawnictwa jest nazwą podrzędną, identyfikowaną jednoznacznie jedynie przez nazwę instytucji
nadrzędnej, to pola 510 tworzy się przy zmianie nazwy zarówno wydawnictwa, jak i instytucji nadrzędnej.
110
510
510
510
510
510
665
7.2
2@
2@
2@
2@
2@
2@
@@
$a Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego (Kielce). $b Wydawnictwo.
$w a $a Wyższa Szkoła Nauczycielska (Kielce). $b Wydawnictwo.
$w a $a Wyższa Szkoła Pedagogiczna (Kielce). $b Wydawnictwo.
$w a $a Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego (Kielce). $b Wydawnictwo.
$w a $a Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego (Kielce). $b Wydawnictwo.
$w b $a Uniwersytet Jana Kochanowskiego (Kielce). $b Wydawnictwo.
$a Wydawnictwo funkcjonuje w strukturze uczelni od 1972. Uczelnia kilkakrotnie zmieniała nazwę.
W 1972 pod nazwą Wyższą Szkoła Nauczycielska w Kielcach. Od 1973 Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
Od 1979 Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego. Od 2000 Akademia Świętokrzyska
im. Jana Kochanowskiego. Od 2008 Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego. Od 2011 Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Zasady postępowania z rekordami zawierającymi hasła związane
Rekord wzorcowy dla nazwy wydawnictwa może posiadać wiele tropów „zob. też”, a ich liczba jest zależna od
tego, ile razy instytucja zmieniała nazwę.
Każdy trop „zob. też” jest potencjalnym hasłem nowego rekordu wzorcowego. Jeśli rekord istniejący w bazie nie
posiada jeszcze pola 510 z kolejną nazwą, która ma stanowić hasło nowego rekordu, należy rekord bazowy najpierw zmodyfikować, uzupełniając o wszystkie znane dane.
8
Modyfikowany rekord uzyska nowe pole 510 z odpowiednim kodem relacji, uzupełniona zostanie nota historyczna
w polu 665, dopisane pole 670 ze źródłem informacji o nowej nazwie, a w podpolu $d pola 040 pojawi się identyfikator osoby dokonującej zmian w rekordzie.
Jeśli w bazie istnieją inne rekordy związane dla tego wydawnictwa, muszą zostać zmodyfikowane w analogiczny
sposób.
Po zatwierdzeniu przez administratora zmian w rekordzie i pojawieniu się nowej wersji rekordu w bazie, można
utworzyć rekord związany.
Rekordy dla hasła związanego tworzy się przez duplikację rekordu dla nazwy tego wydawnictwa istniejącego
już w bazie. Duplikacja daje pewność, że wszystkie pola rekordu bazowego zostaną przeniesione do właśnie powstającego, nowego rekordu. Przed przystąpieniem do duplikowania rekordu, czyli tworzenia jego kopii, należy
upewnić się, że opcje katalogowania są poprawnie ustawione.
Po utworzeniu duplikatu rekordu bazowego należy go przekształcić tak, aby powstał nowy rekord związany.
W tym celu należy:
• wymienić nazwę z dotychczasowego pola 110 na nazwę z pola 510, dla której rekord ma być utworzony,
• dotychczasową nazwę hasła z pola 110 przenieść do pola 510 i uzupełnić odpowiednim kodem relacji,
• sprawdzić i odpowiednio zmienić kody relacji pozostałych nazw w polach 510, gdyż zmieniło się hasło
rekordu, do którego kody relacji muszą być odniesione,
• wymienić warianty w polach 410, muszą być inne z powodu zmiany nazwy w polu 110,
• w polu 040 dodać podpole $d z własnym identyfikatorem, tak jak podczas modyfikacji rekordu,
• dopisać pole 670 ze skróconym opisem bibliograficznym dokumentu, dla którego rekord jest tworzony,
• pozostawić pola 670, które były skopiowane z rekordu bazowego.
Tak przygotowany rekord może zostać przesłany do zatwierdzenia przez administratora bazy NUKAT. Te procedury gwarantują, że wszystkie rekordy związane posiadają te same hasła ujednolicone dla nazw wydawnictwa.
8. Nota historyczna – pole 665*
Pole 665 zawiera krótką notę historyczną wydawnictwa.
Jest polem niepowtarzalnym, jest identyczne dla wszystkich rekordów związanych.
Wskaźniki nie są stosowane, podpole $a jest obowiązkowe.
Nota historyczna ma ułatwić użycie odpowiedniej nazwy wydawnictwa funkcjonującej w określonym czasie.
Formułowana jest według określonego schematu:
• podaje się pierwszą oficjalną nazwę wydawnictwa oraz rok, w którym powstało,
• podaje się rok zmiany nazwy i kolejną oficjalną nazwę wydawnictwa.
• wszystkie nazwy wydawnictwa występują w nocie historycznej w kolejności ich funkcjonowania,
• jeśli data kolejnej zmiany nazwy jest nieznana, zaznacza się to znakiem zapytania,
• podaje się datę połączenia lub podziału wydawnictwa,
• podaje się datę podległości wydawnictwa względem innej instytucji,
• podaje się zmiany nazwy instytucji, której podlega wydawnictwo,
• wszystkie informacje podaje się w porządku chronologicznym,
• pomija się wszystkie zbędne wyrażenia, określenia i wyrazy, które nie muszą istnieć dla jasności noty,
a te które muszą, podaje się skrótami,
• podaje się nazwę siedziby wydawnictwa, jeśli nie występuje w haśle ujednoliconym,
• nie podaje się nazwiska założyciela wydawnictwa, specjalizacji wydawnictwa czy struktury organizacyj nej.
* Wg MARC 21 Format for Authority Data pole zawiera odsyłacze w rekordach kartotek haseł wzorcowych formalnych.
W katalogu centralnym NUKAT stosowane w zmienionej formie.
9. Źródło w którym znaleziono informacje – pole 670
Pole 670 zawiera dane źródła, w którym znaleziono informacje na temat wydawnictwa.
Jest polem obowiązkowym i wielokrotnie powtarzalnym (osobne pole dla każdego źródła).
Wskaźniki nie są stosowane. Pole składa się z obowiązkowego podpola $a z nazwą źródła informacji oraz ewentualnych podpól: $b z zacytowaną informacją i $u – adresem strony www w przypadku źródła internetowego.
9
Pole 670 ze skróconym opisem bibliograficznym dokumentu, dla którego tworzy się rekord wzorcowy dla wydawnictwa jest obowiązkowe. Dokument określa, która z nazw związanych znajduje się w haśle rekordu.
Źródła narodowe (katalogi, bibliografie) oraz popularne informatory zapisuje się w postaci skrótów, które podane na stronie internetowej Centrum NUKAT w zakładce Warsztat katalogera.
Jako źródło informacji można podać stronę internetową wydawnictwa, lub inną stronę internetową, gdzie podano informacje o wydawnictwie. Wszystkie strony internetowe zapisuje się w polu 670 w określony sposób:
w podpolu $a podaje się nazwę strony oraz, po przecinku, datę znalezienia informacji, w podpolu $b – formę
nazwy wydawnictwa zaczerpniętą z danej strony, a po spacji w podpolu $u umieszcza się skopiowany adres strony
internetowej.
10. Numer kontrolny kopii rekordu w kartotece haseł przedmiotowych KABA – pole 910
Pole 910 jest polem lokalnym wykorzystywanym w CHKW NUKAT. Zawiera informację, że rekord dla kartoteki
haseł formalnych został wykorzystany do utworzenia rekordu w katalogu haseł przedmiotowych KABA.
Jest polem niepowtarzalnym.
Wskaźniki nie są stosowane. Pole składa się z podpola $a.
Podczas tworzenia rekordu, do pola 910 wprowadza się zapis: „KHF-DLA-KABA”. Po zatwierdzeniu rekordu
przez administratora, rekord zostaje automatycznie skopiowany do katalogu haseł przedmiotowych KABA,
a w rekordzie wzorcowym w miejsce zapisu „KHF-DLA-KABA” wprowadzony zostaje numer kontrolny rekordu
przedmiotowego.
Rekord może stać się rekordem uniwersalnym również w wyniku modyfikacji.
10