systemy operacyjne i sieci komputerowe

SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
Sieć komputerowa (angielskie computer
network), układ komputerów i kompatybilnych
połączonych ze sobą łączami
komunikacyjnymi, umożliwiającymi wymianę
danych.
Sieć komputerowa zapewnia dostęp
użytkowników do wspólnych zasobów takich
jak dane lub urządzenia peryferyjne.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
Dostęp komputera do sieci komputerowej odbywa
się za pośrednictwem interfejsu sieciowego.
Niektóre z komputerów działających w sieci mogą
pełnić specjalne funkcje, np. bram, mostów lub
ruterów, inne po prostu korzystają z udogodnień
tworzonych przez sieć, np. dzielenia zasobów.
W zależności od odległości między komputerami
rozróżnia się sieci lokalne, miejskie i rozległe.
Szybkości przesyłania danych w sieciach wahają
się w granicach od 56 Kb/s do 1000Gb/s
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
Można wyróżnić następujące rodzaje sieci:
- równorzędne (peer-to-peer),
- lokalne (LAN),
- miejskie (MAN),
- rozległe (WAN),
- globalne (np. Internet)
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
Początki sieci komputerowej sięgają połowy lat
sześćdziesiątych XX w. (sieć ARPANET).
Sieci komputerowe mają olbrzymie znaczenie na
każdym szczeblu komunikacji: od wymiany
informacji między dwoma sąsiednimi biurkami w
sali giełdy, poprzez skomputeryzowane usługi
telefoniczne, radiowe i telewizyjne, aż po
globalną, wielofunkcyjną sieć Internet łączącą
dziesiątki milionów użytkowników na całym
świecie.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Podstawowe pojęcia
Administrator
Użytkownik (a także osoba lub zespół osób) odpowiedzialny za
zarządzanie serwerem.
Grupa robocza
Zespół komputerów lub kont, udostępniających sobie
wzajemnie w sieci wybrane zasoby.
Hasło
Ciąg znaków ustalony przez właściciela konta (użytkownika),
będący dla systemu operacyjnego potwierdzeniem uprawnień
osoby rozpoczynającej pracę do korzystania z konta.
Kartoteka domowa
Kartoteka przeznaczona do przechowywania zasobów
prywatnych użytkownika.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Podstawowe pojęcia
Klucz
Ciąg cyfr binarnych lub bajtów identyfikujący właściciela konta
(użytkownika). W przeciwieństwie do hasła, jest
zapamiętywany na trudnym do skopiowania nośniku fizycznym,
a nie przez osobę.
Konto
Zespół praw i zasobów, z których może korzystać użytkownik.
Końcówka
Komputer wykorzystywany przez użytkownika do kontaktu z
serwerem, zazwyczaj (choć niekoniecznie) do pracy zdalnej.
Praca zdalna
Korzystanie z zasobów sprzętowych (procesor, pamięć)
danego komputera, podczas gdy stanowisko operatora jest
bezpośrednio podłączone do innego komputera.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Podstawowe pojęcia
Serwer
Komputer pracujący w sieci, udostępniający pewne zasoby
upoważnionym użytkownikom.
Serwer plików
Komputer pracujący w sieci, udostępniający upoważnionym
użytkownikom fragmenty swojego systemu plików (ale nie np.
procesor).
Sieć lokalna
Sieć, której zasięg i rozmiar są ograniczone sprzętowo do
określonej puli adresów.
Sieć rozległa
Sieć, której obszar działania ani rozmiar nie są z założenia
ograniczone sprzętowo (np. Internet). Sieć rozległa może
łączyć zarówno sieci lokalne, jak pojedyncze maszyny.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Podstawowe pojęcia
Stacja robocza
Komputer wykorzystywany przez użytkownika do pracy
indywidualnej, dysponujący mocą obliczeniową wystarczającą
do wykonywania poważnych operacji. Użytkownik stacji
roboczej może korzystać z zasobów serwera (serwerów), lecz
uruchamiane przez niego programy używają procesora i
pamięci stacji roboczej.
Użytkownicy
Osoby uprawnione do korzystania na ustalonych zasadach z
zasobów określonego komputera. Każdy użytkownik ma
konto, wyposażone w kartotekę domową służącą do
przechowywania danych użytkownika. Zazwyczaj nazwa tej
kartoteki jest związana w jakiś sposób z nazwą konta.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Hasła
Przykłady złych haseł
1q3
za krótkie
Kanarek
ze słownika
Jola1982
zgadnie ten, kto Cię zna
ASDFGHJK
wzorzec układu klawiszy na klawiaturze
Przykłady dobrych haseł
e1Iu2*gwjjaI
z generatora losowego
z\Jjt_mOL
z frazy kluczowej znanej autorowi — tu: Litwo! Ojczyzno
moja! Ty jesteś jak zdrowie!
Lm-0,:z2jt:
inne hasło z tej samej frazy
E3.2;tz?cW
fragmenty tekstu wylosowane z gazety
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Sieć TCP/IP. Adresy IP i DNS
Najważniejszy obecnie sposób komunikowania się maszyn
połączonych w sieć nosi nazwę Transfer Control Protocol/Internet
Protocol, w skrócie TCP/IP. Jest to protokół, czyli standard
komunikacji, pozwalający na przesyłanie informacji w sieci
rozproszonej, nie mającej wyodrębnionego centrum. Jego początki
sięgają lat 60-tych XX wieku.
TCP/IP jest podstawą większości współczesnych sieci lokalnych i
rozległych. Porcje informacji wędrujące między komputerami
noszą nazwę pakietów. Znajomość szczegółowych zasad tego
protokołu nie będzie nam potrzebna. Omówimy jedynie podstawy
niezbędne dla zrozumienia zagadnień praktycznych.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Adresy IP
Każdy komputer pracujący w sieci TCP/IP jest identyfikowany
przez liczbę całkowitą pełniącą rolę adresu. Jest to tzw. adres IP
(Internet Protocol). Adres IP jest unikalny w tym sensie, że w
danej sieci nie mogą jednocześnie pracować różne jednostki,
którym przydzielono ten sam adres. Komputer może mieć adres
przydzielony na stałe lub tylko na czas pracy w sieci.
W obecnie obowiązującej wersji 4 protokołu adres IP ma postać
liczby 32-bitowej i zwyczajowo jest podawany w postaci 4 liczb
całkowitych z przedziału od 0 do 255. Struktura adresu jest
hierarchiczna, tzn. maszyny mające identyczną wartość pewnej
liczby początkowych cyfr dwójkowych swoich adresów znajdują
się we wspólnym obszarze sieci.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Symboliczne adresy domenowe (DN)
Dla ułatwienia kontaktowania użytkowników z maszynami
wprowadzono też adresy określone przez nazwę. Są one również
strukturalizowane według domen, ale są to domeny logiczne, nie
związane z rejonem położenia stacji. Najogólniejsza część nazwy
to jej ostatnie (licząc od lewej strony) składniki. Regułą jest
określanie w tym członie przynależności państwowej (poza USA).
Przykłady: www.zstio.edu.pl, www.zstio.wri.pl,
sunsite.icm.edu.pl itp.
SYSTEMY OPERACYJNE
I SIECI KOMPUTEROWE
●
Symboliczne adresy domenowe (DN)
Kolejny człon nazwy zwykle definiuje przeznaczenie maszyny i jej
przynależność go grupy (domeny logicznej): edukacyjnej (edu),
rządowej (gov), organizacji społecznych i pozarządowych (org),
wojskowej (mil), komercyjnej (com) i in. Nazwy domenowe mogą
być wirtualne i określać maszynę logiczną, a nie sprzętową.
Identyfikacja nazwy domenowej i jej tłumaczenie na numer IP
następuje za pośrednictwem baz danych nazw domenowych
(Domain Name Service, DNS), przechowujących i
udostępniających spisy adresów domenowych. Bazy takie działają
na wybranych serwerach sieci TCP/IP.
Dla maszyny lokalnej (noszącej numer IP 127.0.0.1 względnie ::1)
zarezerwowane są nazwy domenowe: localhost oraz
localhost.localdomain.